Alt Üriner Sistem Semptomları/Benign Prostat Hiperplazisi Medikal Tedavisinde Alfa Blokerler

Transkript

1 DERLEME Alt Üriner Sistem Semptomları/Benign Prostat Hiperplazisi Medikal Tedavisinde Alfa Blokerler Dr. Faruk KÜÇÜKDURMAZ, a Dr. Murat TEZER, a Dr. Zarifcan MURADOV, a Dr. Ateş KADIOĞLU a a Üroloji AD, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, İSTANBUL Yazışma Adresi/Correspondence: Dr. Faruk KÜÇÜKDURMAZ İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Üroloji AD, İSTANBUL farukdr@hotmail.com ÖZET Be nign pros tat hi perp la zi si (BPH) alt üri ner sis tem semp tom la rı na (AÜSS) ne den olan ve yaş la bir lik te sık lı ğı ar tan bir has ta lık tır. Yol aç tı ğı semp tom lar la ya şam ka li te si ni olum suz et - ki le mek te dir. BPH te da vi sin de amaç semp tom la rın kon trol al tı na alın ma sı nın ya nı sı ra has ta - lı ğa bağ lı komp li kas yon la rın ön len me si ve has ta nın ha yat ka li te si nin ar tı rıl ma sı dır. Te da vi se çe nek le ri, semp tom la rın şid de ti, has ta nın ter ci hi, eş lik eden pa to lo ji ler ve yan et ki ler göz önü - ne alı na rak de ğer len di ri lir. BPH te da vi sin de göz lem, me di kal ve ya cer ra hi te da vi se çe nek le ri mev cut tur. Kı la vuz lar da BPH te da vi sin de me di kal te da vi ler ve mi ni mal in va zif cer ra hi tek nik - le rin da ha çok ter cih edil di ği be lir til mek te dir. Gü nü müz de BPH nın me di kal te da vi sin de al fa blo ker ler, 5 al fa re dük taz in hi bi tör le ri ve ya bu iki si nin kom bi nas yo nu kul la nıl mak ta dır. Me di - kal te da vi de en çok ter cih edi len ilaç lar al fa blo ker ler dir. Al fa blo ker ler me sa ne boy nu ve pros - tat düz kas la rın da ki al fa ad re ner jik re sep tör le ri blo ke ede rek düz kas gev şe me si ni ve me sa ne çı kım obs truk si yo nu nun dü zel me si ni sağ lar. Gü nü müz de kul la nı lan al fa blo ker ler Al fu zo sin, Dok sa zo sin, Tam su lo sin ve Te ra zo sin dir. Ya pı lan ça lış ma lar da kli nik et kin lik açı sın dan al fa blo - ker ler ara sın da an lam lı fark lı lık ol ma dı ğı, te mel fark lı lı ğın yan et ki le re bağ lı ol du ğu be lir len miş - tir. Ya vaş sa lı nım lı form lar olan Al fu zo sin XL, Dok sa zo sin GITS ile bir lik te Tam su lo sin kar di yo vas kü ler yan et ki le ri nin da ha az ol ma sı ile di ğer al fa blo ker ler den ay rıl mak ta dır. Tam - su lo sin in al fa 1a re sep tör se lek ti vi te si alt üri ner sis tem semp tom la rı nın (AÜSS) te da vi sin de di - ğer al fa blo ker le re kı yas la üs tün lük sağ la ma mak la bir lik te ge ni tal sis tem se lek ti vi te si ile eja ku la tör dis fonk si yo na se bep ol mak ta dır. Anah tar Ke li me ler: Be nign pros tat hi perp la zi si, al fa blo ker ler, far ma ko te ra pi ABS TRACT Be nign pros ta tic hyperp la si a (BPH) is a di se a se of aging men that its in ci den ce incre a ses with age.bph ca u ses bot her so me lo wer uri nary tract symptoms (LUTS). The go al of the ma na ge ment of BPH is not only to con trol symptoms but al so to pre vent comp li ca ti ons and impro ve the qu a lity of li fe. Tre at ment cho i ces de pend on di se a se se ve rity, co mor bi dity, pa ti ent pre fe ren ce and ad ver se ef fects. Tre at ment op ti ons for BPH inc lu de watc hful wa i ting, me di cal and sur gi cal the ra pi es. Ac cor ding to the gu i de li nes, ma na ge ment of be nign pros ta tic hyperp la - si a (BPH) was ad dres sed mo re to me di cal and mi ni mally in va si ve sur gi cal the rapy. The me di - cal the rapy op ti ons for BPH inc lu de alp ha bloc kers, 5α-re duc ta se in hi bi tors and com bi na ti on of the se drugs. Alp ha bloc kers are the most pre fer red drugs among them. The se agents re li e ve bladder out let obs truc ti on and pro vi de re la xa ti on by bloc king the alp ha ad re ner gic re cep tors in the smo oth musc le of pros ta te and blad der neck. Cur rently ava i lab le alp ha bloc kers are Al fu zo sin, Do xa zo sin, Tam su lo sin, and Te ra zo sin. All 4 drugs are equ ally ef fec ti ve in terms of BPH re la - ted LUTS ma na ge ment alt ho ugh they ha ve dif fe rent ad ver se-ef fect pro fi les. Be si des Al fu zo sin XL, Do xa zo sin GITS and Tam su lo sin ha ve less car di o vas cu lar si de ef fects. The alp ha 1a re cep - tor se lec ti vity do es not pro vi de pri o rity to that drug in terms of BPH re la ted symptoms and ca - u ses eja cu la tory dysfunc ti on with its se lec ti vity to ge ni tal system. Key Words: Pros ta tic hyperp la si a; alp ha bloc kers; phar ma cot he rapy Copyright 2008 by Türkiye Klinikleri Turkiye Klinikleri J Urology-Special Topics 2008;1(2): Turkiye Klinikleri J Urology-Special Topics 2008;1(2)

2 ALT ÜRİNER SİSTEM SEMPTOMLARI/BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ MEDİKAL TEDAVİSİNDE... Faruk KÜÇÜKDURMAZ ve ark. e nign pros tat hi perp la zi si (BPH) uret ra yı çev re - le yen pros tat do ku su nun se lim bü yü me si dir. Bu bü yü me me sa ne çı kım obs truk si yo nu na ve alt üri ner sis tem semp tom la rı na (AÜSS) yol aç mak ta, ha yat ka li te si ni olum suz yön de et ki le mek te dir. 1 BPH sık lı ğı yaş la bir lik te art mak ta dır. 60 yaş üze ri er kek ler de %50 den faz la, 85 yaş üze rin de ise %90 oranın da gö rül mek te dir. 2 BPH ya bağ lı AÜSS obs truk tif ve ir ri ta tif semp tom - lar ola rak iki ye ay rı la bi lir. Obs truk tif semp tom lar ke sik ke sik id rar yap ma, id rar ya par ken zor lan ma, id rar akım hı zın da azal ma, tam ol ma yan me sa ne bo şal tım his si ve id rar yap tık tan son ra dam la ma yı içe rir. İrri ta tif semptom lar ise acil id rar yap ma his si, sık id rar yap ma ve noktu ri yi içer mek te dir. Ha yat ka li te si ni be lir gin de re ce de olum suz et ki le mek te dir ve te da vi edil mez se akut üri ner re tan si yon, böb rek ye ter siz li ği, üri ner sis tem en fek si - yon la rı ve me sa ne ta şı olu şu mu gi bi komp li kas yon la ra yol aça bi lir. 3 BPH pa to fiz yo lo ji sin de sta tik ve di na mik kom po - nent ler yer al mak ta dır. Sta tik kom po nent an dro jen bağım lı olup di rekt ola rak pros tat do ku su nun bü yü me si ve bu na bağ lı ge li şen obs truk si yo nu tem sil eder. Di na mik kom po nent ise art mış oto nom ak ti vi te ve al fa re sep tör - le rin uya rıl ma sı so nu cun da pros ta tik düz kas do ku su nun ka sıl ma sı ile oluş mak ta dır. BPH te da vi sin de amaç semp tom la rı azalt mak, ha yat ka li te si ni ar tır mak ve has ta lı ğa bağ lı komp li kas yon la rın oluş ma sı nı en gel le mek tir. 4 BPH te da vi sin de göz lem, medi kal ve ya cer ra hi te da vi se çe nek le ri mev cut tur. Te da vi se çe nek le ri semp tom la rın şid de ti, has ta nın ter ci hi, eş lik eden pa to lo ji ler ve yan et ki ler göz önü ne alı na rak be lir le nir. 5 Son yıl lar da me di kal te da vi ler ve mini mal in va ziv cer ra hi yön tem ler BPH te da vi sin de ilk tercih ola rak kar şı mı za çık mak ta dır. AL FA RE SEP TÖR LER Ad re ner jik re sep tör ler te mel de al fa ve be ta re sep tör ler ol mak üze re iki gru ba ay rı lır lar. 6 An cak mo le kü ler bi yolo ji ça lış ma la rın da 9 ad re ner jik re sep tör alt ti pi be lir len - miş tir. Al fa re sep tör ler et ki le ri ni G pro te in le ri üze rin den gös te rir ler. α1a, α1b ve α1d ol mak üze re üç alt ti pe ayrı lır lar. 7 α1a ad re ner jik re sep tör ler ağır lık lı ola rak pros - ta tik stro ma, kap sül ve me sa ne boy nun da; α1b pros tat epi te lin de; α1d pros ta tik stro ma, me sa ne boy nu ve detru sor ka sın da bu lun mak ta dır. 8,9 Al fa 1a, 1b, 1d re sep tör - le ri pros tat ta sı ra sıy la %63, %6, %31 ora nın da bu lun mak ta dır. 10 Nor mal pros tat do ku sun da stro ma (α1a ve α1d yo - ğun) /epi tel (α1b yo ğun) ora nı 2/1 iken BPH da bu oran 5/1 dir. 11 BPH da al fa 1a re sep tör le rin de ar tış, al fa 1b resep tör le rin de azal ma gö rül mek te dir. Ay rı ca al fa 1b resep tör le ri nin da mar düz kas kon trak si yon la rı ve kan ba sın cı re gü las yo nu ile; al fa 1d re sep tör le ri nin ise me sa - ne kon trak si yon la rı ve spi nal si nir in ner vas yo nu ile ilişki li ol du ğu bil di ril miş tir. 12 Ya pı lan ça lış ma lar la vaz de fe rens ve ve zi kü la semi na lis te de al fa 1a re sep tör le rin ağır lık lı ola rak bu lun - du ğu sap tan mış tır. 13 Ve zi kü la se mi na lis te yer alan α re sep tör le rin %75 inin α 1a, %11.7 si nin α 1b, %13.3 ünün α 1d ol du ğu gös te ril miş tir. 13 Vaz de fe rens te ise al fa re sep tör le rin %97 si nin α 1a, %3 ünün ise α 1d ol du ğu be lir len miş tir. 13 AL FA BLO KER LER BPH nın me di kal te da vi sin de al fa blo ker ler, 5 al fa re düktaz in hi bi tör le ri ve ya bu iki si nin kom bi nas yo nu kul la - nıl mak ta dır. Me di kal te da vi de kul la nı lan ilaç lar ara sın da en çok ter cih edi len ler al fa blo ker ler dir. 14 Al fa blo ker ler pros tat düz ka sı ve me sa ne boy nun da yo ğun ola rak bu lu nan al - fa 1 ad re ner jik re sep tör le ri blo ke ede rek düz kas lar da re lak sas yo na yol açar lar ve me sa ne çı kım obs truk si yo - nu nu or ta dan kal dı rır lar. 15 BPH te da vi sin de ilk kul la nı lan ajan bir non se lek - tif ge ri dö nü şüm süz al fa re sep tör an ta go nis ti olan fe noksi ben za min dir. Fe nok si ben za min mu ta jen ol ma sı ve şid det li kar di yo vas kü ler yan et ki le ri ne de ni ile ar tık BPH te da vi sin de kul la nıl ma mak ta dır. 16 Al fu zo sin ve Dok sa zo sin, se lek tif al fa 1 re sep tör blo ker le ri dir. Pra zo sin en kı sa ya rı ömür lü al fa 1 blo kerdir. Sen kop ve or tos ta tik hi po tan si yon gi bi sık gö rü len yan et ki le ri ne de ni ile BPH te da vi sin de kul la nıl ma mak - ta dır. 16 Gü nü müz de BPH te da vi si ama cıy la kul la nı lan al - fa blo ker ler Al fu zo sin, Dok sa zo sin, Tam su lo sin ve Te ra zo sin dir. 17 Al fu zo sin, Dok sa zo sin ve Te ra zo si nin al fa 1 re sep - tör alt tip le ri ne se lek ti vi te si bu lun ma mak ta, Tam su lo sin ise pros tat ta bas kın olan α1a ad re ner jik re sep tör le re yük sek se lek ti vi te ve afi ni te ile bağ lan mak ta dır. 11 Al fa blo ker ler için re sep tör se lek ti vi te si ile kli nik et kin lik ara sın da iliş ki bu lu na ma mış tır. Ge liş ti ri len RO ad lı sü per se lek tif α blo ke rin α 1a re sep tör selek ti vi te si, α 1b ve α 1d ye gö re 30 kat faz la iken AÜSS üze rin de di ğer al fa blo ker le re gö re da ha faz la bir et ki si bu lun ma mak ta, baş dön me si ve eja kü las yon bo zuk luk - Turkiye Klinikleri J Urology-Special Topics 2008;1(2) 23

3 Faruk KÜÇÜKDURMAZ ve ark. ALT ÜRİNER SİSTEM SEMPTOMLARI/BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ MEDİKAL TEDAVİSİNDE... TABLO 1: Alfa blokerlerin farmakolojik özellikleri. Terazosin Tamsulosin Doksazosin GITS Alfuzosin XL Tmax 1-2 saat 4-5 saat 8.2 saat 8 saat t ½ 9-12 saat saat 18.6 saat 5 saat Plazma pr. bağlanma %90-94 %90 %98 %90 Eliminasyon %40 idrar %76 idrar %9 idrar, %11 idrar, %60 feçes %21 feçes %63 feçes %75-91 feçes TABLO 2: Alfa blokerlerin yan etkileri. Halsizlik % Baş dönmesi % Baş ağrısı % Hipotansiyon % Alfuzosin Tamsulosin Terazosin Doksazosin GITS la rın da an lam lı ar tış gö rül mek te dir. 18 Ben zer şekil de al - fa 1a se lek tif olan Tam su lo sin in et kin lik açı sın dan di ğer al fa blo ker le re üs tün lü ğü bu lun ma mak ta dır. Al fa bloker ler ge nel ola rak semp tom skor la rın da 4-6 pu an, işe me hı zın da 2-3 ml/sn iyi leş me sağ lar lar. 17 Al fa blo ker ler ha - yat ka li te si sko run da ise pla se bo ya kı yas la iki kat ar tış sağ la mak ta dır. Al fa blo ker ler ara sın da ki fark lar far ma ko lo jik özellik le ri ve yan et ki pro fil le rin den kay nak lan mak ta dır (Tab lo 1, 2). Tam su lo si nin al fa1a se lek tif ol ma sı ile kan da mar la rın da bas kın olan al fa 1b ye da ha az et ki et me si, kar di yo vas kü ler yan et ki ler de azal ma sağ la mış tır. Di ğer al fa blo ker le rin kar di yo vas kü ler yan et ki le ri, al fa 1b resep tör le ri ne et kin lik le ri ya nın da plaz ma pik ve de vam eden kon san tras yon la rı ara sın da ki fark tan kay nak lan - mak ta ve en be lir gin ola rak Pra zo sin gi bi kı sa et ki li al fa blo ker ler de kar şı mı za çık mak ta dır. Al fu zo si nin kı sa et ki sü re li al fa blo ker ol ma sı ne deniy le se bep ol du ğu yan et ki ler, ar dı şık doz lar la plaz ma pik kon san tras yon la rın da ki dal ga lan ma la rı ön le yen ve et ki sü re si ni uza tan ya vaş sa lı nım lı ER (XL) for mu ge liş - ti ri le rek azal tıl mış tır. Al fu zo sin ER; mer ke zin de ak tif çekir de ği, dı şın da kon trol lü sa lı nım sağ la yan os mo tik ba ri yer ta ba ka sı bu lu nan ge o mat rik s form ola rak geliş ti ril miş tir. 16 Ak tif mad de yi içe ren hid ro fi lik çe kir dek, ge çir gen ol ma yan 2 kat man ara sın da yer alır. Sı vı te ma - sı ile hid ro fi lik çe kir dek ge niş ler. Ge çir gen ol ma yan katman lar ila cın sa lı nı mı nı kon trol eder. Al fu zo sin ER 10 mg for mu ile doz tit ras yo nu na ge - rek kal ma dan tek doz ola rak kul la nı la bil mek te dir. Al fuzo sin ay rı ca hid ro fi lik ol ma sı ve mo le kül ağır lı ğı en dü şük al fa blo ker ol ma sı gi bi ne den ler le di ğer al fa bloker ler den ay rı lır. 19,20 Al fu zo sin kan be yin ba ri ye ri ni geçe mez ve bu ne den le yan et ki le ri da ha az dır. Te ra zo sin ve Dok sa zo sin uzun et ki li al fa blo ker ler - dir. Bu iki ilaç, kar di yo vas kü ler yan et ki le ri ne de ni ile te da vi baş lan gı cın da doz tit ras yo nu ge rek ti rir ler. 21,22 Son yıl lar da al fu zo sin in ER for mu na ben zer şekil de Dok sa - zo sin GITS for mu ge liş ti ril miş tir. Bu ilaç alın dık tan son - ra sı vı ile te mas eden iti ci kom part man ge niş le mek te ve et ken mad de yi tab let ten dı şa rı it mek te dir. İla cın ge çe - bi le ce ği tek ge çit la zer le açı lan bir de lik tir ve ila cın kon t- rol lü sa lı nı mı na izin ver mek te dir. Bu şekil de Al fu zo sin ER (XL) de ol du ğu gi bi se rum kon san tras yon la rı sa bit le - ne rek kar di yo vas kü ler yan et ki ler azal tıl mış olur. Doksa zo sin GITS in BPH üze ri ne et kin li ği stan dart Dok sa zo sin ile ben zer iken yan et ki le ri (pos tu ral hi po - tan si yon vb.) ve te da vi yi bı rak ma oran la rı pla se bo ile ben zer bu lun muş tur. 16 Al fa blo ker ler için far ma ko lo jik, fonk si yo nel ve klinik ol mak üze re 3 baş lık al tın da in ce le ne bi len üro se lek - ti vi te kav ra mı na, Tam su lo sin in ge ni tal sis tem al fa 1a re sep tör le ri üze ri ne et kin li ği göz önün de bu lun du ru la - rak üro ge ni tal se lek ti vi te kav ra mı nı ek le mek doğ ru olur. Bu na gö re α 1a re sep tör le ri ne se lek tif olan Tam su lo sin far ma ko lo jik; in tra u ret ral ba sın ca et ki si kan ba sın cı na et ki sin den faz la olan Tam su lo sin, Al fu zo sin ve Dok sa - zo sin fonk si yo nel; semp tom lar da iyi leş me gös te rir ken kar di o vas kü ler ve ge ni tal yan et ki le ri mi ni mal olan Alfu zo sin ER ve Dok sa zo sin GITS kli nik üro se lek tif ajanlar dır. 23 Tam su lo sin ise kar di yo vas kü ler yan et ki le ri nin az olu şu ya nın da ge ni tal sis tem se lek ti vi te si ne de ni ile eja ku las yon üze ri ne olum suz et ki et mek te dir. Bu özellik le ri ile Tam su lo sin üro se lek tif de ğil üro ge ni tal se lek - tif bir ajan ola rak ad lan dı rıl ma lı dır. Te ra zo sin ve dok sa zo sin ile te da vi edi len BPH hasta la rın dan alı nan pros ta tik do ku ör nek le ri nin in ce le me - sin de bu ajan la rın al fa blo kaj dı şın da bi lin me yen bir me ka niz ma üze rin den pros ta tik epi tel yum ve stro ma da apop to si si uyar dı ğı nı gös te ren ça lış ma lar mev cut tur. 24,25 An cak ge niş öl çek li ça lış ma lar da al fa blo ker le rin pros tat hac mi üze ri ne her han gi bir et ki si gös te ri le me miş tir. 26 Al fa blo ker le rin BPH üze rin de et ki li doz la rı Al fu - zo sin 10 mg, Dok sa zo sin 4 mg ve 8 mg, Te ra zo sin 5 mg ve 10 mg, Tam su lo sin 0.4 mg ve 0.8 mg dır. 17 Al fa blo ker ler alın dık tan 2-3 sa at son ra et kin lik le - ri ni gös te rir ler ve me sa ne çı kım obs truk si yo nu nu or ta - dan kal dı ra rak alt üri ner sis tem semp tom la rın da hız lı dü zel me sağ lar lar. Al fa blo ker le rin far ma ko lo jik özel lik - le ri Tab lo 1 de gös te ril miş tir. Bu na gö re plaz ma pro te in - 24 Turkiye Klinikleri J Urology-Special Topics 2008;1(2)

4 ALT ÜRİNER SİSTEM SEMPTOMLARI/BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ MEDİKAL TEDAVİSİNDE... Faruk KÜÇÜKDURMAZ ve ark. le ri ne en faz la bağ la nan al fa blo ker Dok sa zo sin GITS dir. Tam su lo sin ço ğun luk la (%76) id rar ola rak atı lır ken Alfu zo sin %75-%91 ora nın da fe çes le atı lır. AKUT ÜRİ NER RE TAN Sİ YON VE AL FA BLO KER LER BPH sey ri sı ra sın da ge li şe bi len önem li bir komp li kas yon akut üri ner re tan si yon dur. Akut üri ner re tan si yon (AÜR) et yo lo ji sin de en sık se bep ola rak BPH gö rül mek - te dir (%53). AÜR, yaş (>70), pros tat hac mi (>30ml), işe - me hı zı (<12 ml/sn), işe me son ra sı re zi dü id rar hac mi (>50 ml), IPSS (>7) ve PSA (>10 ng/ml) dü ze yi ile iliş ki - li bu lun muş tur. 27 AÜR, üro lo jik acil du rum lar ara sın da - dır. İlk mü da ha le uret ral ka te te ri zas yon ile me sa ne nin bo şal tıl ma sı dır. Uret ral ka te ter 1-3 gün son ra alın dı ğın - da has ta la rın %23-40 ı spon tan işe ye bil mek te dir An - cak işe ye me yen has ta lar da tek rar ka te te ri zas yon ve ya cer ra hi mü da ha le ge rek li ol mak ta dır. Ka te ter alın dık tan son ra spon tan işe me yi sağ la mak için me di kal te da vi ler de nen miş tir. Bu amaç la ya pı lan bir ça lış ma da 41 has ta - ya Al fu zo sin 40 has ta ya pla se bo ve ril miş ve te da vi nin 24. sa a tin de ka te ter alın mış. Al fu zo sin alan has ta la rın %55 in de pla se bo alan has ta la rın %29 u spon tan id rar yapa bil miş (p=0.03). 31,32 Tab lo 3 te akut üri ner re tan si yon - da çe şit li al fa blo ker le rin et kin lik le ri gös te ril miş tir. Bu na gö re te ra zo sin ve al fu zo si nin ku la nıl dı ğı ça lış ma lar da akut üri ner re tan si yon son ra sı ba şa rı lı id rar yap ma oranla rı an lam lı ola rak yük sek bu lu nur ken tam su lo si nin kulla nıl dı ğı ça lış ma lar da kli nik ola rak an lam lı ba şa rı sağ la na ma mış tır. AL FA BLO KER LE RİN YAN ET Kİ LE Rİ Al fa blo ker kul la nı mı na bağ lı yan et ki ler kar di yo vas kü - ler, ve ge ni tal sis tem üze ri ne olan yan et ki ler baş lık la rı al tın da in ce le ne bi lir. Non-se lek tif al fa blo ker le rin kar di yo vas kü ler yan et ki le ri da ha be lir gin dir. Kar di yo vas kü ler yan et ki ler ara sın da en sık gö rü len ler baş dön me si (%5-%15) ve halsiz lik tir (%4-%15). 17 Al fa blo ker kul la nı mı ile or ta ya çı - kan yan et ki ler den en önem li si hi po tan si yon dur (%3- %6). 17 Yaş lı lar da ve an ti hi per tan sif ilaç kul la nan has ta lar - da al fa blo ker kul la nı mı na bağ lı kar di yo vas kü ler yan etki ler da ha sık ve şid det li dir. 33 Kar di yo vas kü ler yan et ki le re bağ lı ilaç bı rak ma oran la rı te ra zo sin kul la nan has ta lar da di ğer al fa blo ker - ler le kı yas lan dı ğın da da ha yük sek tir. 34 Tam su lo sin kar di yo vas kü ler has ta lı ğı olan ya da kar di yo vas kü ler ilaç kul la nan has ta lar da di ğer al fa bloker le re oran la da ha iyi to le re edil mek te dir. 35 Tam su lo si nin en be lir gin yan et ki si eja kü las yon üze ri ne dir. Tam su lo sin ile yük sek oran da eja kü las yon bo zuk luk la rı (%4.5-10) gö rü lür ken di ğer al fa blo ker ler - de bu oran (%1) an lam lı de ğil dir. 34 Tam su lo sin in se bep ol du ğu eja kü la tör dis fonk si - yon, do za bağ lı ola rak de ğiş mek te dir. Gün de 0.4 mg Tam su lo sin kul la nı mı ile %8.4 olan eja kü las yon bo zuk - lu ğu ora nı, 0.8 mg Tam su lo sin kul la nı mı ile %18.1 oranı na yük sel mek te dir. 36 Tam su lo sin kul la nı mı ile eja kü lat hac min de 2.4 ml azal ma bil di ri len bir ça lış ma da eja kü lat hac min de %20 den faz la azal ma Tam su lo sin ile %90 ı bul mak ta dır. Komp let ane ja kü las yon ise Tam su lo sin ile %35.4 ora nın - da gö rül mek te dir ve bu nun an cak %11 i ret rog rad ejakü las yo na bağ lı dır. 37 Bu so nuç la ra gö re Tam su lo sin kul la nı mı na bağ lı eja kü lat hac min de azal ma ve sperm pa ra met re le rin de ki de ği şi min ta ma mıy la me sa ne boy nu gev şe me si ve retrog rad eja kü las yo na bağ la na ma ya ca ğı an la şıl mak ta - dır. 38 Tam su lo sin in eja kü la tör dis fonk si yon yap ma sıklı ğı eja kü las yo nu kon trol eden pe ri fe rik ve san tral meka niz ma la ra et ki si ile açık lan mak ta dır. Tam su lo sin, α 1a re sep tör le ri ni yük sek afi ni te ve se lek ti vi te ile blo ke et - TABLO 3: AÜR da alfa blokerlerin etkileri. 32 Başarılı işeme (%) N Kateter alınmadan önce tedavi süresi Alfa bloker Plasebo P Terazosin 25 2 saat <0.01 Alfuzosin 81 2 gün Tamsulosin 49 2 gün NS Alfuzosin saat NS Tamsulosin gün NS Alfuzosin gün Turkiye Klinikleri J Urology-Special Topics 2008;1(2) 25

5 Faruk KÜÇÜKDURMAZ ve ark. ALT ÜRİNER SİSTEM SEMPTOMLARI/BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ MEDİKAL TEDAVİSİNDE... me özel li ği ile, pros ta ta ben zer oran da α 1a re sep tö rü içe ren v.se mi na lis kon trak si yon la rı nı azalt mak ta dır. 39 Tam su lo sin in et ki si vaz de fe rens dü ze yin de de be lir - gin dir. Kon trak si yon sti mü las yo nu mo de lin de Tam su lo - sin in vas de fe rens kon trak si yon la rı nı an ta go ni ze ede rek ka sıl ma rit mi ni boz du ğu sap tan mış tır. 40 Yu ka rı da bah se di len pe ri fe rik me ka niz ma la ra et ki - si nin ya nın da Tam su lo sin, eja kü las yo nu kon trol eden san tral me ka niz ma la rı da blo ke et mek te dir. 5HT-1A ve D2 re sep tör le ri, eja kü las yo nun san tral kon tro lün den sorum lu dur lar ve Tam su lo sin ta ra fın dan güç lü bir şekil de blo ke edi lir ler. 41,42 Ya pı lan ça lış ma lar da Tam su lo sin in, 8-OH-DPAT (5-HT1A ago nis ti) ile in dük le nen bul bos - pon gi oz kas kon trak si yon la rı nı D2 an ta go nist et ki si ile azalt tı ğı sap tan mış tır. 43 sak ral spi nal kor da ki al fa re sep - tör ler eja ku las yo nun kon tro lün de rol oy nar lar.bu bölge de ki re sep tör ti pi α 1d dir. 44 Bu nok ta da Al fu zo sin in, di ğer α blo ker le re gö re kan-be yin ba ri ye ri ni geç me me - si ile avan ta jı bu lun mak ta dır. Al fa blo ker kul la nı mı ile gö rü len di ğer yan et ki ler ara sın da na zal kon jes yon, baş ağ rı sı, üri ner sis tem en feksi yon la rı yer alır. Bu yan et ki ler ne de ni ile ilaç bı rak ma oran la rı ise ol duk ça dü şük tür. Erek til dis fonk si yon ve BPH yaş la ar tan sık lık ta bir ara da gö rü len pa to lo ji ler dir. Al fa blo ker kul la nı mı ile görü len erek til dis fonk si yon oran la rı pla se bo ile ben zer lik gös ter mek te dir. 17 Al fa blo ker ve fos fo di es te raz tip 5 (PDE5) in hi bi tör le ri ni nin bir lik te kul la nıl ma sı du ru mun da sempto ma tik hi po tan si yon ge li şe bil mek te dir. 45 Sil de na fil kul la - nan has ta lar al fa blo ker al dık tan son ra ki 4 sa at için de 25 mg den yük sek doz ilaç kul lan ma ma lı dır lar. Da ha yük sek doz Sil de na fil alı mı semp to ma tik hi po tan si yo na yol açar. 46 Var de na fil 10 mg ve 20 mg kul la nan has ta lar da bera be rin de al fa blo ker kul la nı mı kon tren di ke dir. An cak al fa blo ker alan has ta lar da Var de na fil 2,5 ve 5 mg doz la - rı has ta ya nı tı göz le ne rek kul la nı la bi lir. 47 Ta da la fil alan has ta lar da gü ve ni lir ola rak kul la nı la bi le cek tek al fa bloker Tam su lo sin 0.4 mg dir. Tam su lo sin ise tüm PDE 5 in hi bi tö rü alan has ta lar da gü ven le kul la nı la bi lir Schwinn Deb ra A, Ro ehr born CG. α1- Ad re - no cep tor subt ypes and lo wer uri nary tract symptoms. Int J Urol 2008;15:193-9/ 2. Ro ehr born CG, McCon nell JD. Eti o logy, pat - hoph ysi o logy, epi de mi o logy, and na tu ral history of be nign pros ta tic hyperp la si a. In Camp bell s Uro logy 2002;38: We i JT, Cal ho un E, Ja cob sen SJ. Uro lo gic di - se a ses in Ame ri ca pro ject: be nign pros ta tic hyperp la si a. J Urol 2005;173: Har ka way RC, Is sa MM. Me di cal and mi ni - mally in va si ve the ra pi es fort he tre at ment of be nign pros ta tic hyperp la si a. Pros ta te can cer and pros ta tic di se a ses 2006;9: Spe ak man MJ. Ini ti al cho i ces and fi nal out co - mes in lo wer uri nary tract symptoms. Eur. Urol 2001; 40(Suppl 4): Doc herty JR. Subt ypes of func ti o nal alp ha-1 and alp ha-2 ad re no cep tors.eur. J. Phar ma col 1998;361: Hi eb le JP, Bylund DB, Clar ke DE, et al. In ter na - ti o nal Uni on of Phar ma co logy. X. re com men da - ti ons for no menc la tu re of a1-ad re no cep tors: con sen sus up da te. Phar ma col Rev 1995;47: Schwinn DA, Mic he lot ti GA. Alp ha1-ad re ner - gic re cep tors in the lo wer uri nary tract and vas cu lar bed: po ten ti al ro le for the alp ha 1d subt ype in fil ling symptoms and ef fects of ageing on vas cu lar ex pres si on. BJU Int 2000;85 (suppl 2): KAYNAKLAR 9. Wal den PD, Ge rar di C, Le por H. Lo ca li sa ti on and ex pres si on of the alp ha 1a, alp ha 1b and alp ha 1d -ad re no cep tors in hyperp las tic and non-hyperp las tic hu man pros ta te. J Urol 1999; 161: Na su K, Mo ri ya ma N, Ka wa be K, et al. Qu an - ti fi ca ti on and dis tri bu ti on of alp ha 1-ad re no - cep tor subt ype mrnas in hu man pros ta te: com pa ri son of be nign hyper trop hi ed tis su e and non-hyper trop hi ed tis su e. Br J Phar ma col 1996;119: Clif ford GM, Far mer RD. Me di cal the rapy for be nign pros ta tic hyperp la si a: a re vi ew of the li te ra tu re. Eur Urol 2000;38: Yo ko ya ma O, Yu sup A, Oya ma N, Au ki Y, Mi - wa Y, Aki no H. Im pro ve ment in blad der sto ra - ge func ti on by Tam su lo sin de pends on sup pres si on of C- fi ber af fe rent uret hral ac ti - vity in rats. J Urol 2007;177: Hi sa su e S, Ja pan S, Fu ru ya R, et al. Eja cu la - tory di sor der in du ced by alp ha ad re ner gic recep tor bloc ka de is not ret rog ra de eja cu la ti on. J Urol 2005;173(Suppl): A Ira ni J. Are alp ha bloc kers cre a ted the sa me? Eur Urol 2006;49: Le por H, Lo we FC. Eva lu a ti on and non sur gi - cal ma na ge ment of be nign pros ta tic hyperp - la si a. In: Walsh PC, Re tik AB, Va ug han ED, We in AJ, eds. Camp bell s Uro logy. 8 th ed. Phi - la delp hi a, Pa: WB Sa un ders Co; p Le e M. Al fu zo sin Hydroch lo ri de for the tre atment of be nign pros ta tic hyperp la si a. Am J He alth- Syst Pharm 2003;60: AU A Prac ti ce Gu i de li nes Com mit te e: AU A gu i de li ne on ma na ge ment of be nign pros ta - tic hyperp la si a. Chap ter 1: di ag no sis and tre - at ment re com men da ti ons. J Urol 2003;170: Blu e D, Zin ner N, Gri no P et al. RO700004, a se lec ti ve Al fa-1a ad re no cep tor an ta go nist, do es not im pro ve lo wer uri nary tract symptoms in men with be nign pros ta tic hyperp la - si a. J Urol 2002;167 (Suppl.): 265, A Uro Xat ral (al fu zo sin) pac ka ge in sert. New York, NY: Sa no fi-synthe la bo; Ju ne Hytrin [pac ka ge in sert]. North Chi ca go, IL: Abbott La bo ra to ri es; Ja nu ary Le por H, Au er bach S, Pu ras-ba ez A, et al. A ran do mi zed, pla ce bo- con trol led mul ti cen ter study of the ef fi cacy and sa fety of te ra zo sin in the tre at ment of be nign pros ta tic hyperp la si a. J Urol 1992;148: Le por H, Kap lan SA, Klim berg I, et al, for the Mul ti cen ter Study Gro up. Do xa zo sin for benign pros ta tic hyperp la si a: Long-term ef fi cacy and sa fety in hyper ten si ve and nor mo ten si ve pa ti ents. J Urol 1997;157: De Mey. Alp ha-1 bloc kers for BPH: Are the - re dif fe ren ces? Eur Urol 1999;36(Suppl 3): Turkiye Klinikleri J Urology-Special Topics 2008;1(2)

6 ALT ÜRİNER SİSTEM SEMPTOMLARI/BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ MEDİKAL TEDAVİSİNDE... Faruk KÜÇÜKDURMAZ ve ark. 24. Kypri a no u N, Lit vak JP, Bor kows ki A, Ale xan - der R, Ja cobs SC. In duc ti on of pros ta te apopto sis by do xa zo sin in be nign pros ta tic hyperp la si a. J Urol 1998;159: Chon JK, Bor kows ki A, Par tin AW, Isa acs JT, Ja cobs SC, Kypri a no o u N. Alp ha 1-ad re no - cep tor an ta go nists te ra zo sin and do xa so zin indu ce pros ta te apop to sis wit ho ut af fec ting cell pro li fe ra ti on in pa ti ents with be nign pros ta tic hyperp la si a. J Urol 1999;161: McCon nell JD, Brus ke witz R, Walsh P et al. The ef fect of fi nas te ri de on the risk of acu te uri nary re ten ti on and the ne ed for sur gi cal tre - at ment among men with be nign pros ta tic hyperp la si a. Fi nas te ri de Long-Term Ef fi cacy and Sa fety Study Gro up. N Engl J Med 1998;338: Mur ray K, Mas sey A, Fe ne ley RC. Acu te urinary re ten ti on- a urody na mic as sess ment. Br J Urol 1984;56: Des grand champs F, De la Ta il le A, Do ub let J. Ma na ge ment of acu te uri nary re ten ti on in Fran ce: a cross-sec ti o nal sur vey in 2618 men with be nign pros ta tic hyperp la si a. BJU Int 2006;97: Ta u be M, Gaj raj H. Tri al wit ho ut cat he ter follo wing acu te re ten ti on of uri ne. Br J Urol 1989; 63: Has ti e KJ, Dic kin son AJ, Ah mad R, Mo i sey CU. Acu te re ten ti on of uri ne: is tri al wit ho ut cat he ter jus ti fi ed? J R Coll Surg Edinb 1990; 35: McNe ill SA, Har gre a ve TB. Mem bers of the AL FA UR Study Gro up. Al fu zo sin on ce da ily fa ci li ta tes re turn to vo i ding in pa ti ents in acu - te uri nary re ten ti on. J Urol 2004;171: Shah T, Pa lit V, Bi ya ni S, et al. Ran do mi sed, pla ce bo con trol led, do ub le blind study of al fu - zo sin SR in pa ti ents un der go ing tri al wit ho ut cat he ter fol lo wing acu te uri nary re ten ti on. Eur Urol 2002;42: Lu kacs B, Blon din P, Mac Carthy C, Du Boys B, Grip pon P, Las sa le C. Sa fety pro fi le of 3 months the rapy with al fu zo sin in 13,389 pa ti - ents suf fe ring from be nign pros ta tic hyper - trophy. Eur Urol 1996;29: Dja van B, Chapp le C, Mi la ni S, Mar ber ger M. Sta te of the art on the ef fi cacy and to le ra bi lity of alp ha-ad re no cep tor an ta go nists in pa ti ents with lo wer uri nary tract symptoms sug ges ti ve of be nign pros ta tic hyperp la si a. Uro logy 2004; 64: Ba ren drecht MM, Ko op mans RP, de la Ro set - te J, Mic hel MC. Tre at ment of lo wer uri nary tract symptoms sug ges ti ve be nign pros ta tic hyperp la si a: the car di o vas cu lar system. BJU Int 2005;95: Na ra yan P, Le por H. Long Term, open-la bel pha se III mul ti cen ter Study of tam su lo sin in be nign pros ta tic hyperp la si a. Uro logy 2001; 57: Hells trom WJG, Si ka SC. Ef fects of Acu te Tre - at ment With Tam su lo sin Ver sus Al fu zo sin on Eja cu la tory Func ti on in Nor mal Vo lun te ers. J Urol 2006;176: Hells trom WJG. Im pact of BPH me di cal tre at - ment on se xu al func ti on. Sympo si um; uro ge - ni tal he alth: A new pa ra digm for ma le in teg ra ted co re. Pa per pre sen ted at: XX th Congress of the Eu ro pe an As so ci a ti on of Uro logy; March 17, 2005; Is tan bul, Tur key. 39. Gi u li a no F, Ber na be J, Dro upy S, et al: A compa ri son of the ef fects of tam su lo sin and al fu - zo sin on ne u rally evo ked in cre a ses in blad der neck and se mi nal ve sic le pres su re in rats, BJU Int 2004;93: Tam ba ro S, Ru i u S, Des si C, et al. Eva lu a ti on of tam su lo sin and al fu zo sin ac ti vity in the rat vas de fe rens: Re le van ce to eja cu la ti on de lays. J Phar ma col Exp Ther 2005;312: Pu li to V, Li X, Var ga SS, et al. An in ves ti ga ti - on of the uro se lec ti ve pro per ti es of fo ur no vel alp ha 1a-ad re ner gic re cep tor subt ype-se lec ti - ve an ta go nists. J Phar ma col Exp Ther 2000; 294: An ders son KE, Wil li e MG. Eja cu la tory dysfunc ti on: why all the alp ha-bloc kers are not equ al. BJU Int 2003;92: Gi u li a no FA, Clément P, Denys P, et al. Compa ri son bet we en tam su lo sin and al fu zo sin on the ex pul si on pha se of eja cu la ti on in rats. BJU Int 2006;98: Kwa be K. Cur rent sta tus of re se arch on pros - ta te se lec ti ve alp ha-1 an ta go nists. Br J Urol 1998;81(Suppl 1): Mon tor si F, Mon ca da I. Sa fety and to le ra bi lity of tre at ment for BPH. Eur Urol 2006;Suppl 5: Vi ag ra[pro duct in for ma ti on]. New York, NY: Pfi zer Labs; Le vit ra [pro duct in for ma ti on]. West Ha ven, CT: Ba yer He alth Ca re; Klo ner RA, Hut ter AM, Em mick JT, et al. Ti - me co ur se of the in te rac ti on bet we en ta da la - fil and nit ra tes. J Am Coll Car di ol 2003;42: Turkiye Klinikleri J Urology-Special Topics 2008;1(2) 27