OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ. DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ
|
|
- Serhat Kaldırım
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ
2 Modelleme Önceki bölümlerde blok diyagramları ve işaret akış diyagramlarında yer alan transfer fonksiyonlarındaki kazançlar rastgele alınmıştı. Bu bölümde ise bu kazançların nasıl belirlendiği anlatılacaktır. Kontrol sistemleri tanımının başlangıç noktası kontrol sisteminin matematiksel modelinin oluşturulmasıdır. Matematiksel model : t domeni, s domeni (Laplace dönüşümü), ω domeni (Fourier dönüşümü) ve z domeni uygulanarak oluşturulabilir. Bu derste, işlem kolaylığı sağladığı için s donemi kullanılacaktır. Model oluşturulurken ilgili fiziksel sistemin uygun yasalarla modellenmesi gerekir; 1) Mekanik Sistemler : Newton II. Hareket yasası 2) Elektriksel Sistemler : Kirchoff ve Ohm yasası 3) Akışkan Sistemler : Süreklilik yasası veya maddenin sakınımı 4) Isıl Sistemler : Enerjinin sakınımı yasası gibi 63
3 Modelleme Mekanik Sistemler : Bir cisim üzerine etki eden dengelenmiş kuvvetler o cisim üzerinde bir eylemsizlik kuvveti oluşturur. Akışkan Sistemler : =. = = =. = = θ : Pozisyon (rad) v : Hız (m/s) m : Kütle (kg) w : Açısal hız (rad/s) j : Eylemsizlik momenti (kg.m 2 ) (Bir sisteme giren madde miktarı) (Sistemden çekilen madde miktarı) = (Sistemde depolanan madde miktarı) Isıl Sistemler : (Bir sisteme giren enerji) (Sistemden çekilen enerji) = (Sistemde depolanan enerji) 64
4 Elektriksel Sistemler : Modelleme i. Basit bir elektriksel sistem direnç, kapasite ve endüktans elemanlarından oluşur. ii. Bu elemanlar farklı şekilde bağlanarak farklı elektriksel devreleri oluşturur. 1) Direnç Elemanı (R) : =. ( ) veya G(s)= =. ( ) G(s)= 2) Kapasite Elemanı (C) : 65 = = 1 1 ( ) veya G(s)= G(s)=
5 3) Endüktans Elemanı (R) : Modelleme = ( ) =.. ( ) veya G(s)= G(s)= Örnek 1: Aşağıdaki Lineer potansiyometrenin transfer fonksiyonunu bulunuz? 66
6 Modelleme Örnek 2: Verilen sistemin transfer fonksiyonunu bulunuz? 67
7 Modelleme Örnek 3: Verilen sistemin transfer fonksiyonunu bulunuz?(ny_ Yöntemi) 68
8 Modelleme Örnek 4: Verilen sistemin transfer fonksiyonunu bulunuz? 69
9 Modelleme Ödev: Verilen sistemin transfer fonksiyonunu bulunuz? 70
10 OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ
11 1) İdeal Sönümleme Elemanı : a) Öteleme Sönümleyici : Mekanik Elemanların Matematiksel Modeli Basit mekanik elemanlar, öteleme hareketinde; damper (sönümleyici), sürtünme, kütle ve yaydır. Dönme hareketinde ise dönel sönümleyici, eylemsizlik momenti ve yaydır. F(t)=. ( ) =. ( ) =. ( ) B : Sönümleme katsayısı (N.s/m) F : Kuvvet (N) V : Hız (m/s) b) Dönel Sönümleyici : dθ (t) M(t)=B =. ( ) =. ( ) B : Sönümleme katsayısı (N.s/m) T, M : Moment (N) w : Açısal Hız (rad/s) 72
12 Mekanik Elemanların Matematiksel Modeli 2) İdeal Kütle ve Eylemsizlik : a) Öteleme Kütlesi : F(t)=. ( ) = ( ) F(s)=.. ( ) = ( ) b) Döner Kütle : J=. T(t)=. ( ) = ( ) = ( ) T(s)=.. ( ) G= 3- a) Ötelemeli Yay : F(t)=. =. ( ) df(t) =.. =. ( ) 73
13 Mekanik Elemanların Matematiksel Modeli 3- b) Burulma Yayı : T(t)=. θ =. θ( ) dt(t) =.. =. ( ) Ödev 1 : Verilen sistemin transfer fonksiyonunu bulunuz? K x(s) ( ) = Ödev 2 : Ucunda J atalet momentli disk olan ve bir ucu sabitlenmiş şekildeki sistem, uygulanan M momenti ile bükülmektedir. Disk dönme sürtünme katsayısı B olan bir ortamda hareket ettiğine göre sistemin transfer fonksiyonu nedir? 74 θ(s) ( ) = 1 + +
14 Mekanik Elemanların Matematiksel Modeli Örnek 1: Verilen sistemin transfer fonksiyonunu bulunuz? 75
15 Enerji Depolamayan veya Harcamayan İdeal Sistem Elemanları 1) Transformatörler : = =. =. İ ( ü ) = = = ü ( ) ( ) = = ü N : Sarım sayısı ü : Dönüştürme oranı ü>1 : Gerilim Düşürücü ü<1 : Gerilim Yükseltici 2) Dişli Kutusu (Redüktör) : = =. =. İ ( ) ( ) = = = 1 ü ( ) ( ) = ( ) ( ) = = = ü N : Diş sayısı ü : Dönüştürme oranı ü>1 : Hız Düşürücü ü<1 : Hız Yükseltici 76
16 İşlemsel Kuvvetlendiriciler PID denetleyicilerin analog devrelerle gerçeklenmesinde özellikle kazanç, integral ve türev alma işlemleri için işlemsel kuvvetlendiriciler kullanılırlar. Bu sebeple işlemsel kuvvetlendiricilerinde transfer fonksiyonları belirlenmelidir. 1) Kuvvetlendirici (Kazanç) : 77
17 2) Kuvvetlendiricili Karşılaştırma Devresi : İşlemsel Kuvvetlendiriciler 78
18 İşlemsel Kuvvetlendiriciler 3) Türev alıcı Devre: 4) İntegral alıcı Devre: 79
19 İşlemsel Kuvvetlendiriciler Örnek 2: Verilen sistemin transfer fonksiyonunu bulunuz? 80
20 Durum Değişkenleri Modeli Sistemin dinamiğini tanımlamak için durum değişkenleri veya durum uzay modelleri de kullanılabilir. Durum değişkenlerine bağlı denklemler kullanılarak verilen bir giriş için durum değişkenleri cinsinden sistemin çıkışı tanımlanabilir. n. dereceden bir sistem dinamiğinin modellenebilmesi için n adet değişken ve n adet durum denklemi gereklidir. Genel olarak durum denklemleri ; [ ] = + ( ) [ ] = + ( ) X t = ( ) ( ) ( ) u t = ( ) ( ) ( ) A = B = C = 81 D =
21 Özellikleri : Durum Değişkenleri Modeli Durum denklemleri bilgisayarda sayısal olarak çözülebilir. Durum denklemleri çok girişli ve çok çıkışlı sistemlerde doğrudan kolaylıkla uygulanabilir. En uygun denetleyici tasarım yöntemleri genellikle durum değişkenleri modeline dayanır. NOT 1: Durum değişkenleri tekniği çoğunlukla çağdaş denetim yöntemleri olarak, buna karşılık transfer fonksiyonu tekniği de klasik yöntemler olarak bilinir. NOT 2: Tek giriş ve tek çıkışlı sistemlerde durum değişkeni yöntemi yerine transfer fonksiyonu yöntemini kullanmak daha uygundur. Transfer fonksiyonu ve Durum denklemleri arası geçiş : G(s)= C.( ). + 82
22 OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ SİSTEMLERİN GEÇİCİVE KALICI DURUM DAVRANIŞLARI ANALİZİ
23 Tanımlamalar : Sistemlerin Geçici ve Kalıcı Durum Davranışları Analizi 1) Gecikme Zamanı (tg) : Çıkışın, referans değerin yarısına ulaşana kadar geçen süredir. 1. derece sistemler için tg, zaman sabitine ( ) eşittir. 2) Yükselme Zamanı (ty), (tr) : Çıkışın, referansın %10-90, %5-95 veya %0-100 değerine ulaşana kadar geçen süredir. Genelde aşırı sönümlü (1. derece) sistemlerde %0-100, titreşimli sistemlerde %10-90 alınır. 3) Tepe Zamanı (tt), (tp) : Cevabın referansı aşarak ilk tepe yaptığı zamandır. 4) Maksimum Aşım (Mp) : Cevabın referans değeri en çok aştığı miktardır. Eğer nihai değere ulaşamayıp kalıcı durum hatası oluşuyorsa yüzde olarak verilir. %Mp= % ( ) ( ) ) Oturma Zamanı (to), (ts) : Cevap eğrisindeki titreşimlerin %5 veya %2 ye düştüğü süredir. 1. derece sistemlerde oturma zamanı yükselme zamanına eşittir. Not: Tüm değerler aynı anda küçük tutulamaz, bazıları birbirlerine göre ters etkilidirler. Örneğin Mp küçültülürken aynı anda to küçültülemez. 84
24 Tanımlamalar : Sistemlerin Geçici ve Kalıcı Durum Davranışları Analizi 6) Kalıcı Durum Hatası: Kalıcı durum başarımı genellikle basamak, rampa veya ivme giriş sinyaline göre gösterdiği kalıcı durum hatasına göre belirlenir. Verilen bir sistemin bir tipte giriş sinyalinde küçük bir hata verirken diğer bir girişte hata gösterebilir. Bu açık çevrim transfer fonksiyonuna bağlıdır. Kalıcı duruma sıfır veya en küçük hata ile ulaşmalıdır. Kapalı çevrim kontrol sistemi oluşturularak kalıcı durum hatası açık çevrime göre daha küçük hatalar oluşturulabilir. 85
25 86 Sistemlerin Geçici ve Kalıcı Durum Davranışları Analizi
26 Transfer Fonksiyonlarına Eklenen Kutup ve Sıfırların Etkisi Her ne kadar bir sistemin kararlılığında sistemin kutupları 1. derecede etkili olsa da transfer fonksiyonunun sıfırları da önem taşır. Bu sebeple istenilen bir sistem cevabı için genellikle transfer fonksiyonuna bazı kutup ve sıfırların ilave edilmesi veya istenmeyen kutup ve sıfırların silinmesi gerekebilir. 1) İleri besleme yoluna kutup ilavesi : G(s)= ( )( σ ) = 1 ξ =1 için inceleyelim. G(s)= ( )( σ ) T(s)= ( ) ( ) = ( ) ( ) = ( )( σ ) ( )( σ ) T(s)= ( ) ( ) = ( ) ( ) = σ σ 87
27 Transfer Fonksiyonlarına Eklenen Kutup ve Sıfırların Etkisi İleri yol transfer fonksiyonuna ilave edilen kutupların genellikle kapalı çevrim sisteminde aşımı arttırdığı gözlenir. İlave edilen kutup sistem band genişliğini azaltır. İlave edilen kutup yükselme zamanını arttırır. 88 Ödev 3 : = 1, ξ =0.25 için ve Tp=0,1,2 ve 5 değerleri için MATLAB da inceleyiniz.
28 Transfer Fonksiyonlarına Eklenen Kutup ve Sıfırların Etkisi 2) Kapalı çevrim transfer fonksiyonuna kutup ilavesi : T(s)= ( ) ( ) = ( ξ )( σ ) = 1 ξ =0.5 için inceleyelim. T(s)= ( )( σ ) Tp arttıkça; aşım azalır, oturma zamanı artar. Aşım açısından bakılırsa kapalı çevrim transfer fonksiyonuna ilave edilen kutuplar açık çevrim e ilave edilene göre ters etki gösterir. 89
29 Transfer Fonksiyonlarına Eklenen Kutup ve Sıfırların Etkisi 3) İleri besleme yoluna sıfır ilavesi : G(s)= ( σ ) ( )( ) T(s)= ( ) ( ) = ( ) ( ) = ( σ ) ( )( ) ( σ ) ( )( ) = ( σ ) σ Açık çevrim sistemine bir sıfır ilavesinin sistemin kararlılığına etkisi vardır. Her ne kadar karakteristik denklemin kökleri sönüm ve kararlılığı belirlese de sistem davranışını etkileyen sıfırlarda dikkate alınmalıdır. 90
30 Transfer Fonksiyonlarına Eklenen Kutup ve Sıfırların Etkisi 4) Kapalı çevrim transfer fonksiyonuna sıfır ilavesi : T(s)= ( ) ( ) = ( σ ) = 1 ( ξ ) ξ =0.5 için inceleyelim. T(s)= ( ) = ( σ ) ( ) ( ) Kapalı çevrim transfer fonksiyonuna bir sıfır ilave edilmesi yükselme zamanının azalması ve aşımın artmasına sebep olur. 91
31 Baskın Transfer Fonksiyon Kutupları Geçici durum cevabını çok etkileyen kutuplara baskın kutuplar adı verilir. Yüksek mertebeden olan sistemleri kontrol edebilmek için yaklaşık olarak temsil eden düşük mertebenden sistemlere dönüştürülür. Bilindiği üzere imajiner eksene yakın kutuplar yavaş zayıflayan, uzaklar hızlı azalan cevaba sahiptir. Baskın ile baskın olmayan kutuplar arasındaki D mesafesi net değildir. Sistem ve beklenen cevap ile ilgili olarak değişir. Uygulamada bir kutbun gerçek kısmı, bir baskın kutbun gerçek kısmının 5-10 katı ise baskın olmadığı kabul edilir. Kutup yerleştirme tekniklerinde ξ=0.707 doğrusu üzerinde baskın kutupların olduğu düşünülür. 92
32 Baskın Transfer Fonksiyon Kutupları Örnek 3: T(s)= = Baskın kutuplar : (-1+j) ve (-1-j) Baskın kutupların reel kısmı : -1 Diğer kutup : -10 ve değeri baskın kutbun 10 katı Dolayısıyla sistemin geçici hali için ; T(s)= = sadeleştirilmiş denklem kullanılabilir. Önemsiz kutupların sürekli hal davranışında yok edilmesi : Baskın olmayan kutuplar geçici hal davranışında yukarıda yok edilmişti. Ancak kararlı durum davranışı korunmalıdır. Bu sebeple T(s) formülü yeniden düzenlenmelidir. T(s)= = Bu düzenleme yapılmaz ise sadeleştirme yanlış olur. 93 Baskın kutup
33 94
34 OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ DOĞRUSAL (LİNEER) GERİ BESLEMELİ SİSTEMLERİN KARARLILIĞI
35 Kararlılık Denetim Sistemlerinden; Kararlılık Hızlı cevap Az veya sıfır hata Minimum aşım gibi kriterleri sağlaması beklenir. Kararlılık; Fiziksel sistemlerde kararlılık, Dinamik sistemlerin kararlılığı da benzer şekilde tanımlanır. Sistemin birim girişe cevabı; azalan, yansız veya artan şeklinde olabilir. 96
36 Kararlılık Özellikle kararlılık tanımında bir impuls girişe karşılık, zaman sonsuza giderken çıkışın sıfıra ulaşmasıdır. Eğer çıkış artan veya büyüyen genlikli artan şeklinde ise kararsızdır. Doğrusal bir sistemin kararlılığı kapalı-çevrim transfer fonksiyonunun kutuplarından diğer bir deyişle özyapısal (karakteristik) denklemin köklerinden belirlenebilir. Giriş fonksiyonu sistemin kararlılığını etkilemez. Yalnızca çıkış davranışını ve kalıcı durum hatasını etkiler. Kararlı bir sistem bozucu giriş karşısında geçici durum davranışını gösterdikten sonra tekrar denge konumuna dönen sistemdir. 97 Kararlılığı inceleyen yöntemler; 1) Karmaşık s düzlem yaklaşımı, 2) Zaman alanı yaklaşımı : Zaman sonsuza giderken çeşitli giriş fonksiyonların cevapları, sonlu ise kararlıdır. 3) Frekans alanı yaklaşımı (Nyquist yöntemi)
37 KARMAŞIK DÜZLEMDE KARARLILIK ANALİZİ Kapalı çevrim transfer fonksiyonun kökleri kutuplar olarak adlandırılır. Bir geri beslemeli sistemin kararlı olabilmesi için gerek ve yeter şart transfer fonksiyonu kutuplarının negatif reel kısımlara sahip olması ve payın derecesinin paydadan küçük olmasıdır. Kutuplar sistemin kararlılığı yanında sistemin dinamik davranışını da tanımlar. 98 Köklerin s düzlemindeki yerine göre ani darbe cevapları (Katlı kök)
38 KARMAŞIK DÜZLEMDE KARARLILIK ANALİZİ Düşük mertebeli sistemlerde s kökleri hesaplanabilir. Ancak yüksek mertebeli sistemlerde kolaylıkla bulunmayabilir. Bu durumda köklerin bulunması gerekmeden köklerin işaretinin belirlenmesi yeterli olacaktır. Karmaşık sayı düzleminde köklerin bulunmasına gerek kalmadan kararlılığın incelenmesi ROUTH Kararlılık ölçütü ile yapılabilir. ROUTH HURWITZ KARARLILIK KRİTERİ Birbirinden bağımsız olarak 1895 te A.Hurwitz, 1905 te E.J.Routh tarafından benzer olarak geliştirilmiştir. Polinom denklemlerinin pozitif gerçel kısımlı köklerinin olup olmadığını denklem çözmeden belirlemeye yarar. Bir transfer fonksiyonu genel olarak; 99 = ( ) ( ) = ( ) Q(s): Karakteristik Denklem (Özyapısal denklem)
39 ROUTH HURWITZ KARARLILIK KRİTERİ Routh Hurwitz kriterinde özyapısal denklemde a n > 0 olduğu kabul edilir. 1) Gereklilik şartı : Öncelikle T(s) in payının derecesinin paydanın derecesinden küçük olması gerektir. İkinci olarak karakteristik denklemin negatif kısımlı köklere sahip olması gerekir. Yani kararlı olabilmesi için tüm a i katsayılarının (i=0,1,2,3,,n için) eksiksiz, pozitif ve sıfırdan farklı olması gerekir. Başka bir ifadeyle karakteristik denklemin köklerinin sol yarı s düzleminde olması gerekir. Bütün katsayılar pozitif ve sıfırdan farklı olması halinde bile sistemin sağ s düzleminde kökleri olabilir ve sistem kararsız olabilir. NOT: a 0 = 0 ise karakteristik denklem s parantezine alınır ve yukarıda bahsedilen koşulların sağlanıp sağlanmadığına bakılır. Örnek : s 2 +1=0 s 3 +2s 2 +s+2=0 s 2-1=0 S 2-3s+1=0 s 3 +3s+5=0 100
40 ROUTH HURWITZ KARARLILIK KRİTERİ 2) Yeterlilik şartı : Yeter koşul Routh stabilite kriterinden bulunabilir. Öncelikle Routh tablosu oluşturulur. Karakteristik denkleminin katsayıları cinsinden Routh tablosu aşağıdaki gibidir. Q =
41 ROUTH HURWITZ KARARLILIK KRİTERİ Benzer yoldan gidilerek tablonun tüm elemanları hesaplanır. (c 2, d 1, d 2, e 1, e 2, f 1, g 1 ) Karakteristik denklemin pozitif gerçel kısımlı köklerinin sayısı 1. sütundaki işaret değiştirme sayısına eşittir. Sistemin kararlı olabilmesi için 1. sütundaki elemanların hiçbirinin işaret değiştirmemesi gerekir. Bu şartı sağlamayan sistem kararsızdır. Örnek 1: s 3 +3s 2 +2s+1+K=0 şeklinde verilen karakteristik denklem hangi K parametre değerleri için kararlılık koşulunu sağlar. 102
42 ROUTH HURWITZ KARARLILIK KRİTERİ Örnek 2: 3. derece bir sistemin karakteristik denklemi a 3 s 3 +a 2 s 2 +a 1 s+a 0 =0 olarak verilmiştir. Bütün köklerin sol yarı s düzleminde olması için gerek ve yeter şartları bulunuz. 103
43 ROUTH HURWITZ KARARLILIK KRİTERİ ÖZEL DURUMLAR 1. Özel Durum : 1. sütunda yalnızca tek bir elemanın sıfır olması durumu. Bu durumda sıfır yerine küçük bir ε değeri konur ve tablonun diğer elemanları bulunur. ε sıfıra çok yakın ama sıfırdan büyük bir sayıdır. (ε >0) Örnek 3: s 3 +2s 2 +s+2=0 şeklinde verilen karakteristik denklemin Routh tablosu ile kararlılığını inceleyiniz. 104
44 ROUTH HURWITZ KARARLILIK KRİTERİ ÖZEL DURUMLAR Örnek 4: s 5 +2s 4 +2s 3 +4s 2 +11s+10=0 şeklinde verilen karakteristik denklemin Routh tablosu ile kararlılığını inceleyiniz. 105
45 ROUTH HURWITZ KARARLILIK KRİTERİ ÖZEL DURUMLAR 2. Özel Durum : Routh tablosunda 1 satırın tüm elemanların sıfır olma durumu. Bu durumda sistem ya kararsız yada sınırlı kararlı olur. Aşağıdaki durumların biri yada birkaçı var demektir. (Fiziksel örnekle destekle ideal LC devresi AC ile beslenen LC devresini rezoransa gelmesi jw da çift katlı örnek) a) Denklemde genliği eşit, işaretleri zıt kökler vardır. (s 1 =3, s 2 =-3) (s 1 =K, s 2 =-K) b) Denklemde bir yada çok sanal kök çifti vardır. c) Denklemde s düzlemi merkezine göre simetrik karmaşık eşlenik bir çift kök vardır. (s 1 =-1±j, s 2 =1±j) (s 1 =-a±jb, s 2 =a±jb) Bu durumda tüm elemanları sıfır olan satırın üstündeki satırdan yardımcı bir polinom türetilir. [ N(s) ] Bu polinomun türevi alınarak oluşan yeni polinomun = ( ) katsayıları sıfır olan satıra konur. Routh tablosunun kalan kısımları tamamlanır. Yardımcı polinomun kökleri bilinirse diğer köklerde bulunabilir. NOT: Yardımcı denklemin kökleri ana denklemi de sağlar. 106
46 ROUTH HURWITZ KARARLILIK KRİTERİ ÖZEL DURUMLAR Örnek 5: s 6 +3s 5 +3s 4 +6s 3 +3s 2 +3s+1=0 şeklinde verilen karakteristik denklemin Routh tablosu ile kararlılığını inceleyiniz. 107
47 ROUTH HURWITZ KARARLILIK KRİTERİ ÖZEL DURUMLAR Örnek 6: s 6 +8s 5 +18s 4 +24s 3 +41s 2-32s-60=0 şeklinde verilen karakteristik denklemin Routh tablosu ile kararlılığını inceleyiniz. 108
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ. DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ 1) İdeal Sönümleme Elemanı : a) Öteleme Sönümleyici : Mekanik Elemanların Matematiksel Modeli Basit mekanik elemanlar, öteleme hareketinde;
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI İşaret akış diyagramları blok diyagramlara bir alternatiftir. Fonksiyonel bloklar, işaretler, toplama noktaları
Detaylı25. KARARLILIK KAPALI ÇEVRİM SİSTEMLERİNİN KARARLILIK İNCELENMESİ
25. KARARLILIK KAPALI ÇEVRİM SİSTEMLERİNİN KARARLILIK İNCELENMESİ a-) Routh Hurwitz Kararlılık Ölçütü b-) Kök Yer Eğrileri Yöntemi c-) Nyquist Yöntemi d-) Bode Yöntemi 1 2 3 4 a) Routh Hurwitz Kararlılık
DetaylıU.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Elektronik Mühendisliği Bölümü ELN3102 OTOMATİK KONTROL Bahar Dönemi Yıliçi Sınavı Cevap Anahtarı
U.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Elektronik Mühendisliği Bölümü ELN30 OTOMATİK KONTROL 00 Bahar Dönemi Yıliçi Sınavı Cevap Anahtarı Sınav Süresi 90 dakikadır. Sınava Giren Öğrencinin AdıSoyadı :. Prof.Dr.
DetaylıDers İçerik Bilgisi. Sistem Davranışlarının Analizi. Dr. Hakan TERZİOĞLU. 1. Geçici durum analizi. 2. Kalıcı durum analizi. MATLAB da örnek çözümü
Dr. Hakan TERZİOĞLU Ders İçerik Bilgisi Sistem Davranışlarının Analizi 1. Geçici durum analizi 2. Kalıcı durum analizi MATLAB da örnek çözümü 2 Dr. Hakan TERZİOĞLU 1 3 Geçici ve Kalıcı Durum Davranışları
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI İşaret akış diyagramları blok diyagramlara bir alternatiftir. Fonksiyonel bloklar, işaretler, toplama noktaları
DetaylıOtomatik Kontrol. Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri
Otomatik Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri H a z ı r l aya n : D r. N u r d a n B i l g i n Kapalı Çevrim Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri Bir önceki
DetaylıDÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EET305 OTOMATİK KONTROL I Dr. Uğur HASIRCI
KARARLILIK Kontrol sistemlerinin tasarımında üç temel kriter göz önünde bulundurulur: Geçici Durum Cevabı Kararlılık Kalıcı Durum Hatası Bu üç temel spesifikasyon arasında en önemlisi kararlılıktır. Eğer
DetaylıSistem Dinamiği. Bölüm 2- Dinamik Cevap ve Laplace Dönüşümü. Doç.Dr. Erhan AKDOĞAN
Sistem Dinamiği - Dinamik Cevap ve Laplace Dönüşümü Doç. Sunumlarda kullanılan semboller: El notlarına bkz. Yorum Soru MATLAB Bolum No.Alt Başlık No.Denklem Sıra No Denklem numarası Şekil No Şekil numarası
DetaylıMühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 10 Eylemsizlik Momentleri Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C.Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 10. Eylemsizlik Momentleri
DetaylıBÖLÜM-9 SİSTEM HASSASİYETİ
65 BÖLÜM-9 SİSTEM HASSASİYETİ Parametre Değişimlerinin Hassasiyeti Belirsiz sistem elemanlarının davranışı o Parametre değerlerinin hatalı bilgileri o Çevrenin değişimi o Yaşlanma vb nedenlerle bozulma
DetaylıOtomatik Kontrol. Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri. Hazırlayan: Dr. Nurdan Bilgin
Otomatik Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri Hazırlayan: Dr. Nurdan Bilgin Kapalı Çevrim Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri Tüm uygulamalar için aşağıdaki
DetaylıOtomatik Kontrol (Doğrusal sistemlerde Kararlılık Kriterleri) - Ders sorumlusu: Doç.Dr.HilmiKuşçu
ROOT-LOCUS TEKNİĞİ Lineer kontrol sistemlerinde en önemli kontrollerden biri belirli bir sistem parametresi değişirken karakteristik denklem köklerinin nasıl bir yörünge izlediğinin araştırılmasıdır. Kapalı
DetaylıKontrol Sistemlerinin Tasarımı
Kontrol Sistemlerinin Tasarımı Kök Yer Eğrileri ile Tasarım II PD Denetleyici ve Faz İlerletici Dengeleyici 1 Ardarda (Kaskat) bağlantı kullanılarak geri beslemeli sistemin geçici rejim cevabının iyileştirilmesi
DetaylıBölüm 3. Tek Serbestlik Dereceli Sistemlerin Zorlanmamış Titreşimi
Bölüm 3 Tek Serbestlik Dereceli Sistemlerin Zorlanmamış Titreşimi Sönümsüz Titreşim: Tek serbestlik dereceli örnek sistem: Kütle-Yay (Yatay konum) Bir önceki bölümde anlatılan yöntemlerden herhangi biri
DetaylıTRANFER FONKSİYONLARI SİSTEMLERİN MATEMATİKSEL MODELİ BASİT SİSTEM ELEMANLARI
Ders içerik bilgisi TRANFER FONKSİYONLARI SİSTEMLERİN MATEMATİKSEL MODELİ BASİT SİSTEM ELEMANLARI 1. İç değişken kavramı 2. Uç değişken kavramı MEKANİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ELEKTRİKSEL SİSTEMLERİN
DetaylıDers İçerik Bilgisi. Dr. Hakan TERZİOĞLU Dr. Hakan TERZİOĞLU 1
Dr. Hakan TERZİOĞLU Ders İçerik Bilgisi PID Parametrelerinin Elde Edilmesi A. Salınım (Titreşim) Yöntemi B. Cevap Eğrisi Yöntemi Karşılaştırıcı ve Denetleyicilerin Opamplarla Yapılması 1. Karşılaştırıcı
DetaylıH04 Mekatronik Sistemler. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören
H04 Mekatronik Sistemler MAK 3026 - Ders Kapsamı H01 İçerik ve Otomatik kontrol kavramı H02 Otomatik kontrol kavramı ve devreler H03 Kontrol devrelerinde geri beslemenin önemi H04 Aktüatörler ve ölçme
DetaylıH(s) B(s) V (s) Yer Kök Eğrileri. Şekil13. V s R s = K H s. B s =1için. 1 K H s
Yer Kök Eğrileri R(s) K H(s) V (s) V s R s = K H s 1 K H s B s =1için B(s) Şekil13 Kapalı çevrim sistemin kutupları 1+KH(s)=0 özyapısal denkleminden elde edilir. b s H s = a s a s K b s =0 a s K b s =0
DetaylıOtomatik Kontrol I. Dinamik Sistemlerin Matematik Modellenmesi. Yard.Doç.Dr. Vasfi Emre Ömürlü
Otomatik Kontrol I Dinamik Sistemlerin Matematik Modellenmesi Yard.Doç.Dr. Vasfi Emre Ömürlü Mekanik Sistemlerin Modellenmesi Elektriksel Sistemlerin Modellenmesi Örnekler 2 3 Giriş Karmaşık sistemlerin
DetaylıDENEY.3 - DC MOTOR KONUM-HIZ KONTROLÜ
DENEY.3 - DC MOTOR KONUM-HIZ KONTROLÜ 3.1 DC MOTOR MODELİ Şekil 3.1 DC motor eşdeğer devresi DC motor eşdeğer devresinin elektrik şeması Şekil 3.1 de verilmiştir. İlk olarak motorun elektriksel kısmını
DetaylıBölüm 9 KÖK-YER EĞRİLERİ YÖNTEMİ
Bölüm 9 KÖK-YER EĞRİLERİ YÖNTEMİ Kapalı-döngü denetim sisteminin geçici-durum davranışının temel özellikleri kapalı-döngü kutuplarından belirlenir. Dolayısıyla problemlerin çözümlenmesinde, kapalı-döngü
DetaylıTanım: Kök yer eğrisi sistem parametrelerinin değişimi ile sistemin kapalı döngü köklerinin s düzlemindeki yerini gösteren grafiktir.
Kök Yer Eğrileri Kök Yer Eğrileri Bir kontrol tasarımcısı sistemin kararlı olup olmadığını ve kararlılık derecesini bilmek, diferansiyel denklem çözmeden bir analiz ile sistem performansını tahmin etmek
DetaylıSistem Dinamiği. Bölüm 4-Mekanik Sistemlerde Yay ve Sönüm Elemanı. Doç.Dr. Erhan AKDOĞAN
Sistem Dinamiği Bölüm 4-Mekanik Sistemlerde Yay ve Sönüm Elemanı Sunumlarda kullanılan semboller: El notlarına bkz. Yorum Bolum No.Alt Başlık No.Denklem Sıra No Denklem numarası YTÜ-Mekatronik Mühendisliği
DetaylıMühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 17 Rijit Cismin Düzlemsel Kinetiği; Kuvvet ve İvme Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok.
Detaylı18.034 İleri Diferansiyel Denklemler
MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret
Detaylıİleri Diferansiyel Denklemler
MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret
Detaylı10. Sunum: Laplace Dönüşümünün Devre Analizine Uygulanması
10. Sunum: Laplace Dönüşümünün Devre Analizine Uygulanması Kaynak: Temel Mühendislik Devre Analizi, J. David IRWIN-R. Mark NELMS, Nobel Akademik Yayıncılık 1 Laplace Devre Çözümleri Aşağıdaki devrenin
DetaylıMEKATRONİK VE KONTROL LABORATUARI DENEY FÖYÜ
MEKATRONİK VE KONTROL LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEYİN ADI: Ters Sarkaç Kontrol Deneyi AMAÇ: Bu laboratuar deneyinde matematik denklemleri sıkça karşımıza çıkan arabalı ters sarkacın kontrolünü gerçekleştireceğiz.
DetaylıDEVRE VE SİSTEM ANALİZİ ÇALIŞMA SORULARI
DEVRE VE SİSTEM ANALİZİ 01.1.015 ÇALIŞMA SORULARI 1. Aşağıda verilen devrede anahtar uzun süre konumunda kalmış ve t=0 anında a) v 5 ( geriliminin tam çözümünü diferansiyel denklemlerden faydalanarak bulunuz.
DetaylıSistem Dinamiği. Bölüm 3- Rijit Gövdeli Mekanik Sistemlerin Modellenmesi. Doç.Dr. Erhan AKDOĞAN
Sistem Dinamiği Bölüm 3- Rijit Gövdeli Mekanik Sistemlerin Modellenmesi Doç. Sunumlarda kullanılan semboller: El notlarına bkz. Yorum Soru MATLAB Bolum No.Alt Başlık No.Denklem Sıra No Denklem numarası
DetaylıBÖLÜM-6 BLOK DİYAGRAMLARI
39 BÖLÜM-6 BLOK DİYAGRAMLARI Kontrol sistemlerinin görünür hale getirilmesi Bileşenlerin transfer fonksiyonlarını gösterir. Sistemin fiziksel yapısını yansıtır. Kontrol giriş ve çıkışlarını karakterize
DetaylıPROSES KONTROL DENEY FÖYÜ
T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA TEORİSİ, SİSTEM DİNAMİĞİ VE KONTROL ANA BİLİM DALI LABORATUARI PROSES KONTROL DENEY FÖYÜ 2016 GÜZ 1 PROSES KONTROL SİSTEMİ
Detaylıİşaret ve Sistemler. Ders 3: Periyodik İşaretlerin Frekans Spektrumu
İşaret ve Sistemler Ders 3: Periyodik İşaretlerin Frekans Spektrumu Fourier Serileri Periyodik işaretlerin spektral analizini yapabilmek için periyodik işaretler sinüzoidal işaretlerin toplamına dönüştürülür
DetaylıMAK 210 SAYISAL ANALİZ
MAK 210 SAYISAL ANALİZ BÖLÜM 7- SAYISAL TÜREV Doç. Dr. Ali Rıza YILDIZ 1 GİRİŞ İntegral işlemi gibi türev işlemi de mühendislikte çok fazla kullanılan bir işlemdir. Basit olarak bir fonksiyonun bir noktadaki
DetaylıELK-301 ELEKTRİK MAKİNALARI-1
ELK-301 ELEKTRİK MAKİNALARI-1 KAYNAKLAR 1. Prof. Dr. Güngör BAL, Elektrik Makinaları I, Seçkin Yayınevi, Ankara 2016 2. Stephen J. Chapman, Elektrik Makinalarının Temelleri, Çağlayan Kitabevi, 2007, Çeviren:
DetaylıMM 409 MatLAB-Simulink e GİRİŞ
MM 409 MatLAB-Simulink e GİRİŞ 2016-2017 Güz Dönemi 28 Ekim 2016 Arş.Gör. B. Mahmut KOCAGİL Ajanda-İçerik Simulink Nedir? Nerelerde Kullanılır? Avantaj / Dezavantajları Nelerdir? Simulink Arayüzü Örnek
DetaylıŞekil 1. Geri beslemeli yükselteçlerin genel yapısı
DENEY 5: GERİ BESLEME DEVRELERİ 1 Malzeme Listesi Direnç: 1x82K ohm, 1x 8.2K ohm, 1x12K ohm, 1x1K ohm, 2x3.3K ohm, 1x560K ohm, 1x9.1K ohm, 1x56K ohm, 1x470 ohm, 1x6.8K ohm Kapasite: 4x10uF, 470 uf, 1nF,4.7uF
DetaylıEŞİTLİK KISITLI TÜREVLİ YÖNTEMLER
EŞİTLİK KISITLI TÜREVLİ YÖNTEMLER LAGRANGE YÖNTEMİ Bu metodu incelemek için Amaç fonksiyonu Min.z= f(x) Kısıtı g(x)=0 olan problemde değişkenler ve kısıtlar genel olarak şeklinde gösterilir. fonksiyonlarının
DetaylıKontrol Sistemleri (EE 326) Ders Detayları
Kontrol Sistemleri (EE 326) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Kontrol Sistemleri EE 326 Bahar 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i MATH 275, MATH 276
DetaylıKİNETİK ENERJİ, İŞ-İŞ ve ENERJİ PRENSİBİ
KİNETİK ENERJİ, İŞ-İŞ ve ENERJİ PRENSİBİ Amaçlar 1. Kuvvet ve kuvvet çiftlerinin yaptığı işlerin tanımlanması, 2. Rijit cisme iş ve enerji prensiplerinin uygulanması. UYGULAMALAR Beton mikserinin iki motoru
DetaylıAkışkan Kinematiği 1
Akışkan Kinematiği 1 Akışkan Kinematiği Kinematik, akışkan hareketini matematiksel olarak tanımlarken harekete sebep olan kuvvetleri ve momentleri gözönüne almadan; Yerdeğiştirmeler Hızlar ve İvmeler cinsinden
DetaylıOTOMATİK KONTROL. Set noktası (Hedef) + Kontrol edici. Son kontrol elemanı PROSES. Dönüştürücü. Ölçüm elemanı
OTOMATİK KONTROL Set noktası (Hedef) + - Kontrol edici Dönüştürücü Son kontrol elemanı PROSES Ölçüm elemanı Dönüştürücü Geri Beslemeli( feedback) Kontrol Sistemi Kapalı Devre Blok Diyagramı SON KONTROL
DetaylıSistem Dinamiği ve Kontrolü Bütünleme 26 Ocak 2017 Süre: 1.45 Saat. Adı ve Soyadı : İmzası : Öğrenci Numarası :
Adı ve Soyadı : İmzası : Öğrenci Numarası : SORU 1 Fiziki bir sistem yandaki işaret akış grafiği ile temsil edilmektedir.. a. Bu sistemin transfer fonksiyonunu Mason genel kazanç bağıntısını kullanarak
DetaylıT.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II DENEY RAPORU
T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II DENEY RAPORU İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİLER ADI SOYADI: ÖĞRENCİ NO: GRUBU: Deneyin
DetaylıContents. Doğrusal sistemler için kontrol tasarım yaklaşımları
Contents Doğrusal sistemler için kontrol tasarım yaklaşımları DC motor modelinin matematiksel temelleri DC motor modelinin durum uzayı olarak gerçeklenmesi Kontrolcü tasarımı ve değerlendirilmesi Oransal
DetaylıFiziksel Sistemlerin Matematik Modeli. Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012
Fiziksel Sistemlerin Matematik Modeli Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012 Matematik Modele Olan İhtiyaç Karmaşık denetim sistemlerini anlamak için
DetaylıDers #9. Otomatik Kontrol. Kararlılık (Stability) Prof.Dr.Galip Cansever. 26 February 2007 Otomatik Kontrol. Prof.Dr.
Der #9 Otomatik Kontrol Kararlılık (Stability) 1 Kararlılık, geçici rejim cevabı ve ürekli hal hataı gibi kontrol taarımcıının üç temel unurundan en önemli olanıdır. Lineer zamanla değişmeyen itemlerin
DetaylıRİJİT CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ
RİJİT CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ MUTLAK GENEL DÜZLEMSEL HAREKET: Genel düzlemsel hareket yapan bir karı cisim öteleme ve dönme hareketini eşzamanlı yapar. Eğer cisim ince bir levha olarak gösterilirse,
DetaylıSAYISAL İŞARET İŞLEME LABORATUARI LAB 5: SONSUZ DÜRTÜ YANITLI (IIR) FİLTRELER
SAYISAL İŞARET İŞLEME LABORATUARI LAB 5: SONSUZ DÜRTÜ YANITLI (IIR) FİLTRELER Bu bölümde aşağıdaki başlıklar ele alınacaktır. Sonsuz dürtü yanıtlı filtre yapıları: Direkt Şekil-1, Direkt Şekil-II, Kaskad
DetaylıMAK 210 SAYISAL ANALİZ
MAK 210 SAYISAL ANALİZ BÖLÜM 5- SONLU FARKLAR VE İNTERPOLASYON TEKNİKLERİ Doç. Dr. Ali Rıza YILDIZ MAK 210 - Sayısal Analiz 1 İNTERPOLASYON Tablo halinde verilen hassas sayısal değerler veya ayrık noktalardan
DetaylıOTOMATİK KONTROL DERS NOTLARI. DERLEYEN: Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU. Kasım 2014. BAU MMF Makine Müh. Bölümü
1 OTOMATİK KONTROL DERS NOTLARI DERLEYEN: Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU BAU MMF Makine Müh. Bölümü Kasım 2014 2 BÖLÜM-1 OTOMATİK KONTROLE GİRİŞ Kontrol Mühendisliği Kontrol Mühendisliği hedef odaklı sistemlerin
DetaylıT.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-1
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-1 DENEY SORUMLUSU Arş. Gör. Memduh SUVEREN MART 2015 KAYSERİ OPAMP DEVRELERİ
DetaylıKontrol Sistemlerinin Analizi
Sistemlerin analizi Kontrol Sistemlerinin Analizi Otomatik kontrol mühendisinin görevi sisteme uygun kontrolör tasarlamaktır. Bunun için öncelikle sistemin analiz edilmesi gerekir. Bunun için test sinyalleri
DetaylıEge Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi
Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi Ball and Beam Deneyi.../../205 ) Giriş Bu deneyde amaç kök yerleştirme (Pole placement) yöntemi ile top ve çubuk (ball
DetaylıSistem Dinamiği. Bölüm 9- Frekans Domeninde Sistem Analizi. Doç.Dr. Erhan AKDOĞAN
Sistem Dinamiği Bölüm 9- Frekans Domeninde Sistem Analizi Sunumlarda kullanılan semboller: El notlarına bkz. Yorum Bolum No.Alt Başlık No.Denklem Sıra No Denklem numarası Şekil No Şekil numarası Dikkat
DetaylıBÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM
BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM 4.1. Giriş Bir önceki bölümde, hareket denklemi F = ma nın, maddesel noktanın yer değiştirmesine göre integrasyonu ile elde edilen iş ve enerji denklemlerini
DetaylıBÖLÜM 6 LAPLACE DÖNÜŞÜMLERİ
BÖLÜM 6 LAPLACE DÖNÜŞÜMLERİ 6.2. Laplace Dönüşümü Tanımı Bir f(t) fonksiyonunun Laplace alındığında oluşan fonksiyon F(s) ya da L[f(t)] olarak gösterilir. Burada tanımlanan s; ÇÖZÜM: a) b) c) ÇÖZÜM: 6.3.
DetaylıFİZ217 TİTREŞİMLER VE DALGALAR DERSİNİN 2. ARA SINAV SORU CEVAPLARI
1) Gerilmiş bir ipte enine titreşimler denklemi ile tanımlıdır. Değişkenlerine ayırma yöntemiyle çözüm yapıldığında için [ ] [ ] ifadesi verilmiştir. 1.a) İpin enine titreşimlerinin n.ci modunu tanımlayan
DetaylıOTOMATİK KONTROL 18.10.2015
18.10.2015 OTOMATİK KONTROL Giriş, Motivasyon, Tarihi gelişim - Tanım ve kavramlar, Lineer Sistemler, Geri Besleme Kavramı, Sistem Modellenmesi, Transfer Fonksiyonları - Durum Değişkenleri Modelleri Elektriksel
DetaylıRİJİT CİSMİN DÜZLEMSEL KİNETİĞİ: ENERJİNİN KORUNUMU
RİJİT CİSMİN DÜZLEMSEL KİNETİĞİ: ENERJİNİN KORUNUMU Amaçlar: a) Korunumlu kuvvetlerin potansiyel enerjisinin hesabı. b) Enerjinin korunumu prensibinin uygulanması. ENERJİNİN KORUNUMU Enerjinin korunumu
Detaylı1. DENEY ADI: Rezonans Deneyi. analitik olarak bulmak denir. Serbestlik Derecesi: Genlik: Periyot: Frekans: Harmonik Hareket:
1. DENEY ADI: Rezonans Deneyi 2. analitik olarak bulmak. 3. 3.1. denir. Serbestlik Derecesi: Genlik: Periyot: Frekans: Harmonik Hareket: Harmonik Hareket Rezonans: Bu olaya rezonans denir, sistem için
DetaylıOtomatik Kontrol. Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri. Hazırlayan: Dr. Nurdan Bilgin
Otomatik Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri Hazırlayan: Dr. Nurdan Bilgin Kapalı Çevrim Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri Tüm uygulamalar için aşağıdaki
DetaylıİŞARET ve SİSTEMLER (SIGNALS and SYSTEMS) Dr. Akif AKGÜL oda no: 303 (T4 / EEM)
İşaret ve Sistemler İŞARET ve SİSTEMLER (SIGNALS and SYSTEMS) Dr. Akif AKGÜL aakgul@sakarya.edu.tr oda no: 303 (T4 / EEM) Kaynaklar: 1. Signals and Systems, Oppenheim. (Türkçe versiyonu: Akademi Yayıncılık)
DetaylıEge Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi
1) Giriş Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi Pendulum Deneyi.../../2018 Bu deneyde amaç Linear Quadratic Regulator (LQR) ile döner ters sarkaç (rotary inverted
DetaylıKATI CİSMİN DÜZLEMSEL KİNETİĞİ (Kinetik Enerji)
KATI CİSMİN DÜZLEMSEL KİNETİĞİ (Kinetik Enerji) Partikülün kinetiği bahsinde, hız ve yer değiştirme içeren problemlerin iş ve enerji prensibini kullanarak kolayca çözülebildiği söylenmişti. Ayrıca, kuvvet
DetaylıKontrol Sistemleri Tasarımı
Kontrol Sistemleri Tasarımı Giriş ve Temel Kavramlar Prof. Dr. Bülent E. Platin Giriş Çalıştay İçeriği: Giriş ve Temel Kavramlar Açık Çevrim Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Kök Yer Eğrileri ve Yöntemleri
DetaylıAyrık zamanlı sinyaller için de ayrık zamanlı Fourier dönüşümleri kullanılmatadır.
Bölüm 6 Z-DÖNÜŞÜM Sürekli zamanlı sinyallerin zaman alanından frekans alanına geçişi Fourier ve Laplace dönüşümleri ile mümkün olmaktadır. Laplace, Fourier dönüşümünün daha genel bir şeklidir. Ayrık zamanlı
DetaylıSaf Eğilme(Pure Bending)
Saf Eğilme(Pure Bending) Saf Eğilme (Pure Bending) Bu bölümde doğrusal, prizmatik, homojen bir elemanın eğilme etkisi altındaki şekil değiştirmesini/ deformasyonları incelenecek. Burada çıkarılacak formüller
DetaylıGiriş Bir çok mekanik problemi Newton yasaları ile çözülebilir, ancak bu teknik bazı problemlerin çözümünde yetersiz kalabilir yada çok zor bir yaklaş
Bölüm 7 Enerji Giriş Bir çok mekanik problemi Newton yasaları ile çözülebilir, ancak bu teknik bazı problemlerin çözümünde yetersiz kalabilir yada çok zor bir yaklaşım halide gelebilir. Bu tür problemlerin
DetaylıZaman Domeninde Modelleme Transfer Fonksiyonu Durum Uzay Dönüşümü Durum Uzay Transfer Fonksiyonu DönüşümÜ
DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ MM306 SİSTEM DİNAMİĞİ Zaman Domeninde Modelleme Transfer Fonksiyonu Durum Uzay Dönüşümü Durum Uzay Transfer Fonksiyonu DönüşümÜ 1 EEM304 MM306
DetaylıDr. Uğur HASIRCI. Blok Diyagramlar Geribeslemeli Sistemlerin Analizi ve Tasarımı
EET305 MM306 OTOMATİK SİSTEM DİNAMİĞİ KONTROL I Blok Diyagramlar Geribeslemeli Sistemlerin Analizi ve Tasarımı 1 Birçok kontrol sistemi, aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi çeşitli altsistem ler içerir. Dolayısıyla
DetaylıZaman Uzayı Sonlu Farklar Yöntemi
Dr. Serkan Aksoy SAYISAL KARARLILIK Sayısal çözümlerin kararlı olması zorunludur. Buna göre ZUSF çözümleri de uzay ve zamanda ayrıklaştırma kapsamında kararlı olması için kararlılık koşullarını sağlaması
DetaylıDİNAMİK. Ders_9. Doç.Dr. İbrahim Serkan MISIR DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü. Ders notları için: GÜZ
DİNAMİK Ders_9 Doç.Dr. İbrahim Serkan MISIR DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Ders notları için: http://kisi.deu.edu.tr/serkan.misir/ 2018-2019 GÜZ RİJİT CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ: ÖTELENME&DÖNME Bugünün
DetaylıFizik 101: Ders 17 Ajanda
izik 101: Ders 17 Ajanda Dönme hareketi Yön ve sağ el kuralı Rotasyon dinamiği ve tork Örneklerle iş ve enerji Dönme ve Lineer Kinematik Karşılaştırma açısal α sabit 0 t 1 0 0t t lineer a sabit v v at
DetaylıDÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EET305 OTOMATİK KONTROL I Dr. Uğur HASIRCI
Blok Diyagramlar Geribeslemeli Sistemlerin Analizi ve Tasarımı İşaret Akış Diyagramları Mason Kuralı Durum Denklemlerinin İşaret Akış Diyagramları Durum Uzayında Alternatif Gösterimler 1 Birçok kontrol
DetaylıH09 Doğrusal kontrol sistemlerinin kararlılık analizi. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören
H09 Doğrual kontrol itemlerinin kararlılık analizi MAK 306 - Der Kapamı H01 İçerik ve Otomatik kontrol kavramı H0 Otomatik kontrol kavramı ve devreler H03 Kontrol devrelerinde geri belemenin önemi H04
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR KONTROL SİSTEMLERİ GİRİŞ Son yıllarda kontrol sistemleri, insanlığın ve uygarlığın gelişme ve ilerlemesinde çok önemli rol oynayan bir bilim dalı
DetaylıMAK 210 SAYISAL ANALİZ
MAK 210 SAYISAL ANALİZ BÖLÜM 8- SAYISAL İNTEGRASYON 1 GİRİŞ Mühendislikte sık karşılaşılan matematiksel işlemlerden biri integral işlemidir. Bilindiği gibi integral bir büyüklüğün toplam değerinin bulunması
DetaylıMühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 15 Parçacık Kinetiği: İmpuls ve Momentum Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 15 Parçacık
DetaylıAnalog Alçak Geçiren Filtre Karakteristikleri
Analog Alçak Geçiren Filtre Karakteristikleri Analog alçak geçiren bir filtrenin genlik yanıtı H a (jω) aşağıda gösterildiği gibi verilebilir. Ω p : Geçirme bandı kenar frekansı Ω s : Söndürme bandı kenar
Detaylıİşaret ve Sistemler. Ders 11: Laplace Dönüşümleri
İşaret ve Sistemler Ders 11: Laplace Dönüşümleri Laplace Dönüşüm Tanımı Bir f(t) fonksiyonunun Laplace alındığında oluşan fonksiyon F(s) yada L[f(t)] olarak gösterilir. Burada tanımlanan s: İşaret ve Sistemler
DetaylıSAYISAL KARARLILIK. Zaman Uzayı Sonlu Farklar Yöntemi
Dr. Serkan Aksoy SAYISAL KARARLILIK Sayısal çözümlerin kararlı olması zorunludur. Buna göre ZUSF çözümleri de uzay ve zamanda ayrıklaştırma kapsamında kararlı olması için kararlılık koşullarını sağlaması
DetaylıRF MİKROELEKTRONİK GÜRÜLTÜ
RF MİKROELEKTRONİK GÜRÜLTÜ RASTGELE BİR SİNYAL Gürültü rastgele bir sinyal olduğu için herhangi bir zamandaki değerini tahmin etmek imkansızdır. Bu sebeple tekrarlayan sinyallerde de kullandığımız ortalama
DetaylıAREL ÜNİVERSİTESİ DEVRE ANALİZİ
AREL ÜNİVERSİTESİ DEVRE ANALİZİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİLER DR. GÖRKEM SERBES İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ İşlemsel kuvvetlendirici (Op-Amp); farksal girişi ve tek uçlu çıkışı olan DC kuplajlı, yüksek kazançlı
DetaylıTOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü ELE 301 Kontrol Sistemleri I.
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü ELE 3 Kontrol Sistemleri I Ara Sınav 8 Haziran 4 Adı ve Soyadı: Bölüm: No: Sınav süresi dakikadır.
DetaylıTRANSİSTÖRLÜ YÜKSELTEÇLERDE GERİBESLEME
TRANSİSTÖRLÜ YÜKSELTEÇLERDE GERİBESLEME Amaç Elektronikte geniş uygulama alanı bulan geribesleme, sistemin çıkış büyüklüğünden elde edilen ve giriş büyüklüğü ile aynı nitelikte bir işaretin girişe gelmesi
DetaylıEge Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi
1) Giriş Ege Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Kontrol Sistemleri II Dersi Pendulum Deneyi.../../2015 Bu deneyde amaç Linear Quadratic Regulator (LQR) ile döner ters sarkaç (rotary inverted
DetaylıOtomatik Kontrol (Doğrusal sistemlerde Kararlılık Kriterleri) - Ders sorumlusu: Doç.Dr.HilmiKuşçu
1 2 1 3 4 2 5 6 3 7 8 4 9 10 5 11 12 6 K 13 Örnek Kararlılık Tablosunu hazırlayınız 14 7 15 Kapalı çevrim kutupları ve kararlıkları a. Kararlı sistem; b. Kararsız sistem 2000, John Wiley & Sons, Inc. Nise/Cotrol
DetaylıAlgılayıcılar (Sensors)
Algılayıcılar (Sensors) Sayısal işlem ve ölçmeler sadece elektriksel büyüklüklerle yapılmaktadır. Genelde teknik ve fiziksel büyüklükler (sıcaklık, ağırlık kuvveti ve basınç gibi) elektrik dalından olmayan
Detaylı(Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 1) SÜSPANSİYON SİSTEMLERİNİN PID İLE KONTROLÜ. DENEY SORUMLUSU Arş.Gör. Sertaç SAVAŞ
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1 (Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 1) SÜSPANSİYON SİSTEMLERİNİN PID İLE KONTROLÜ DENEY
DetaylıMATLAB DA SAYISAL ANALİZ DOÇ. DR. ERSAN KABALCI
MATLAB DA SAYISAL ANALİZ DOÇ. DR. ERSAN KABALCI Konu Başlıkları Lineer Denklem Sistemlerinin Çözümü İntegral ve Türev İntegral (Alan) Türev (Sayısal Fark ) Diferansiyel Denklem çözümleri Denetim Sistemlerinin
DetaylıÇukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği
Çukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği BMM309 Elektronik-2 Laboratuarı Deney Föyü Deney#6 İşlemsel Kuvvetlendiriciler (OP-AMP) - 2 Doç. Dr. Mutlu AVCI Arş. Gör. Mustafa İSTANBULLU ADANA, 2015 DENEY
DetaylıT.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-2
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-2 DENEY SORUMLUSU Arş. Gör. Memduh SUVEREN MART 2015 KAYSERİ OPAMP DEVRELERİ
DetaylıMühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 9 Ağırlık Merkezi ve Geometrik Merkez Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C. Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 9. Ağırlık
DetaylıALTERNATĐF AKIM (AC) I AC NĐN ELDE EDĐLMESĐ; KARE VE ÜÇGEN DALGALAR
ALTERNATĐF AKIM (AC) I AC NĐN ELDE EDĐLMESĐ; KARE VE ÜÇGEN DALGALAR 1.1 Amaçlar AC nin Elde Edilmesi: Farklı ve değişken DC gerilimlerin anahtar ve potansiyometreler kullanılarak elde edilmesi. Kare dalga
DetaylıElektrik Devre Lab
2010-2011 Elektrik Devre Lab. 2 09.03.2011 Elektronik sistemlerde işlenecek sinyallerin hemen hepsi düşük genlikli, yani zayıf sinyallerdir. Elektronik sistemlerin pek çoğunda da yeterli derecede yükseltilmiş
Detaylı7. HAFTA ZAMANA BAĞLI ISI İLETİMİ
7. HAFTA ZAMANA BAĞLI ISI İLETİMİ YIĞIK SİSTEM ÇÖZÜMLEMESİ Isı transfer çözümlemesinde, bütün ısı transfer işlemi süresince bazı cisimlerin aslında iç sıcaklığı üniform kalan- bir yığın gibi davrandığı
Detaylı4.1 denklemine yakından bakalım. Tanımdan α = dω/dt olduğu bilinmektedir (ω açısal hız). O hâlde eğer cisme etki eden tork sıfır ise;
Deney No : M3 Deneyin Adı : EYLEMSİZLİK MOMENTİ VE AÇISAL İVMELENME Deneyin Amacı : Dönme hareketinde eylemsizlik momentinin ne demek olduğunu ve nelere bağlı olduğunu deneysel olarak gözlemlemek. Teorik
DetaylıKAYMA GERİLMESİ (ENİNE KESME)
KAYMA GERİLMESİ (ENİNE KESME) Demir yolu traversleri çok büyük kesme yüklerini taşıyan kiriş olarak davranır. Bu durumda, eğer traversler ahşap malzemedense kesme kuvvetinin en büyük olduğu uçlarından
Detaylı