EGE BÖLGESĐNDE FAALĐYET GÖSTEREN FĐRMALARIN ÜRETĐM BAŞARISIZLIKLARINDA LOJĐSTĐK FAKTÖRLERĐN ETKĐLERĐ Ali Özdemir GĐRĐŞ Firmalar genellikle planlama, uygulama ve kontrolü kapsayan, finansman, insan kaynakları ve pazarlama ve üretim yönlü başarı faktörlerini ortaya koymaya çalışmaktadırlar. Son yıllardaki rekabet koşullarındaki gelişmelere paralel olarak müşteri ihtiyaçlarını en hızlı ve güvenilir biçimde karşılamak amacıyla mal ve hizmetlerin planlı bir biçimde başarıyla ortaya konması gerekmektedir. Üretim sonucu oluşan ürünlerin firma amacına uygun olarak en son müşterinin kullanımına sunulması sürecinde yürütülen faaliyetler üretimin başarı faktörleri olarak adlandırılabilir. Ürünlerin üretiminde gerekli olan hammaddenin temininden, son ürününün müşteriye kadar ulaşması faaliyetlerinde biri de lojistik faaliyetleridir. Lojistik faaliyetleri üretim başarısında ya da başarısızlığında öncelikle incelenmesi gereken faaliyetlerden biridir. Lojistik, dağıtım, depolama, envanter kontrolü ve stoklama ile ilgilidir. Lojistik ulaştırma planlaması çerçevesinde ulaştırma kanallarını, taşıyıcıları, taşıma araçlarını ve süreçteki ürün hareketlerini inceleyen bir alandır (Shapiro,2001:17). Lojistik faaliyetler, işletme faaliyetlerine değer katmanın yanında işletme faaliyetlerin etkinliğinin artırılmasını da sağlayarak müşteri değeri yaratılması ve bütünsel olarak işletmenin başarısının tesis edilmesinde son derece önemli bir konuma gelmiştir. Tedarik, ihtiyacın belirlenmesinden başlayarak, bu ihtiyacı karşılayacak tedarikçinin seçimi, fiyat ve diğer koşulların ortaya konulması ve ürün tesliminin sağlanması süreci olarak ifade edilmektedir. Tedarik zinciri ise, son müşterilerine ürün, bilgi ve servis sağlayan tedarik süreci içerisinde bir birini takip eden faaliyetler olarak tanımlanmaktadır. Tedarik zinciri yönetimi, müşteri ihtiyaçlarını en etkin biçimde karşılamada üreticiden tüketiciye ürünlerin akış kanalları sürecinin hepsinin, üretim ve mühendislik, pazarlama ve satış fonksiyonları açısından toptan yönetimi felsefesine dayanmaktadır (Gimenez ve Ventura, 2005:20-21). Genel anlamda lojistik; müşteri beklentilerinin karşılanması için malların, hizmetlerin ve bilgilerin, çıkış noktalarından tüketim noktalarına doğru fiziksel akışının planlanması, yürütülmesi ve kontrolü faaliyetlerini kapsayan süreçlerden oluşan bir sistemdir. Kısaca doğru ürünün, doğru müşteriye, doğru yer ve zamanda sağlanmasına olanak veren faaliyetlerdir (Kotler, 2004:419). Lojistik faktörlerin üretim başarısızlığına etkileri belirlenerek firmanın rekabet üstünlüğü yaratması sağlanabilir. Lojistik faktörlerin üretim başarısızlığına etkilerini incelmek için DPT tarafından ileri araştırma projeleri kapsamında desteklenen Türkiye de Organize Sanayi Bölgelerinin Performans Değerlendirmesi ve Strateji Geliştirme: Alt Bölgeler Arası Karşılaştırma isimli projeden Ege bölgesinde faaliyet gösteren 187 firmanın verileri kullanılmıştır.ege bölgesinde Afyon (15), Aydın (20), Denizli(28), Đzmir(78), Manisa (27)ve Uşak(19) illerinde faaliyet gösteren firmalar ele alınmaktadır. Araştırma amacına uygun olarak öncelikle üretim başarısızlıkları ile ilgili durum tespiti yapılmaktadır. Lojistik faktörlere ilişkin verilerin analizinden sonra üretim başarısızlıklarında lojistik faktörlerin etkileri ortaya konulmaktadır. ÜRETĐM BAŞARISIZLIKLARINA ĐLĐŞKĐN ANALĐZ VE BULGULAR Lojistik faktörlerin başarılı bir biçimde yürütülememesi, üretim başarısızlığında önemli rol oynamaktadır. Araştırmada ele alınan üretim başarısızlığı faktörleri aşağıda sıralanmaktadır. Talep yetersizliği Yüksek fiyatla satış politikaları Maliyetlerin beklenenden yüksek olması Ürünün teknik bakımdan kusurlu çıkması Gerekli tüketici araştırmasının yapılmaması Rakiplerin daha iyi ve yeni ürünler sunması Yrd.Doç.Dr. Ali Özdemir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Đktisadi ve Đdari Bilimler Fakültesi
Etkin olmayan tutundurma (reklam, promosyon vb.) politikası Düşük ürün kalitesi Dağıtım kanallarının yetersizliği Tüketici ihtiyaçlarının değişmesi Ürünün tüketici ihtiyaç ve isteklerini karşılayamaması Ürünün tek bir pazara hitap edecek şekilde üretilmesi Teknolojideki gelişmelere ayak uyduramama Hatalı marka seçimi ve tasarımı Kültürel farklılıkların dikkate alınmaması Üretim başarısızlıkları ile ilgili değişkenler yukarda sıralandığı gibi 15 değişkende ele alınmaktadır. Üretim başarısızlıklarını etkileme düzeyi her değişkende 5 li ölçekte ele alınmıştır. Değişkenlerin aldığı değerler 5 e yaklaştıkça değişkenin üretim başarısızlığında etkisi artarken 1 e yaklaştıkça değişkenin üretim başarısızlığına etkisi azalmaktadır.üretim başarısızlığı değişkenlerinin ege bölgesi genelinde ve Đller bazında değerlendirmesi Tablo 1. de gösterilmektedir. Ayrıca Üretim başarısızlığı değişkenlerinin karşılaştırmalı olarak gösterimi Şekil 1. ile yapılmaktadır. Tablo 1. Üretim Başarısızlığı Değişkenlerinin Tanımsal Đstatistik Sonuçları ORT. AFYON AYDIN DENĐZLĐ ĐZMĐR MANĐSA UŞAK Talep yetersizliği 2,83 2,91 3,01 2,85 2,80 2,69 2,84 Yüksek fiyatla satış politikaları 2,95 3,04 2,77 3,28 2,75 3,05 3,26 Maliyetlerin beklenenden yüksek olması 3,30 2,89 3,65 3,49 3,22 3,37 3,26 Ürünün teknik bakımdan kusurlu çıkması 2,57 2,83 2,50 2,31 2,42 2,61 3,37 Gerekli tüketici araştırmasının yapılmaması 2,84 3,17 2,82 3,28 2,54 2,67 3,47 Rakiplerin daha iyi ve yeni ürünler sunması 2,80 2,56 2,76 2,86 2,74 2,97 2,95 Etkin olmayan tutundurma (reklam, promosyon vb.) politikası 3,01 3,04 3,40 2,88 2,89 3,16 3,11 Düşük ürün kalitesi 2,39 2,41 2,22 2,33 2,32 2,05 3,37 Dağıtım kanallarının yetersizliği 2,78 2,61 3,01 3,00 2,56 2,73 3,36 Tüketici ihtiyaçlarının değişmesi 3,16 2,93 3,23 3,50 3,01 3,18 3,32 Ürünün tüketici ihtiyaç ve isteklerini karşılayamaması 2,81 3,03 2,81 2,78 2,66 2,64 3,53 Ürünün tek bir pazara hitap edecek şekilde üretilmesi 2,75 3,14 3,02 2,89 2,44 2,75 3,26 Teknolojideki gelişmelere ayak uyduramama 2,59 2,61 2,91 2,50 2,30 2,63 3,47 Hatalı marka seçimi ve tasarımı 2,45 2,83 2,59 2,43 2,31 1,99 3,26 Kültürel farklılıkların dikkate alınmaması 2,45 2,47 2,75 2,61 2,29 2,01 3,16 Genel 2,78 2,83 2,90 2,87 2,62 2,70 3,27
Şekil 1. Üretim Başarısızlığı Değişkenlerinin Đllere Göre Karşılaştırması Üretim başarısızlıklarından maliyetlerin beklenenden yüksek olması genel olarak en büyük başarısızlık nedeni olarak görülmektedir. Tüm illerde 3 orta düzeyin üzerinde bir başarısızlık nedeni olan bu değişken en çok 3,65 düzeyi ile Aydın firmalarında başarısızlık nedenidir. Đzmir firmalarında bu değişken diğer illerden daha az başarısızlığa neden olmaktadır. Üretim başarısızlığı nedenlerinde en az etkisi olan değişken düşük ürün kalitesi olarak belirlenmektedir. Ege bölgesi firmaları düşük ürün kalitesinin üretim başarısızlığı olarak görmedikleri söylenebilmektedir. Uşak ilinde ürünlerin düşük kaliteli olduğu yönünde görüş varken diğer illerde bu başarısızlık olarak görülmemektedir. Üretim başarısızlığında en az etkili olan ikinci değişken ise hatalı marka seçimi ve tasarımı olarak belirlenmektedir. Bu değişkende başarısızlığı en yüksek olan il Uşak iken en başarılı il Manisa dır. LOJĐSTĐK FAALĐYETLERE ĐLĐŞKĐN ANALĐZ VE BULGULAR Firmaların lojistik faaliyetlerin, üretim başarısızlığını belirleyen bu faktörler üzerinde etkisini belirlemeyen bu çalışmada üretim başarısızlıklarına ilişkin değişkenler belirlendikten sonra lojistik faktörler tedarik sürecinde lojistik faktörler ve üretilmiş ürünün dağıtımı sürecinde lojistik faktörler olarak iki alt başlık altında değerlendirilmektedir. Tedarik Sürecinde Lojistik Faktörler: Tedarikçi Đlişkileri: Firmanın, tedarikçi kalitesine önem verme, sorunların çözüm sürecine tedarikçileri dahil etme, ürün ve girdi kalitesini geliştirmede tedarikçilere yardımcı olma, iyileştirme programına, stratejik plana ve yeni ürün geliştirme programına tedarikçileri dahil etme değişkenlerinden oluşmaktadır (Özdemir, Kök: 187). Tedarikçilerin Teslim Etme Zamanında Başarı: Tedarikçilerin ürünleri veya siparişleri güvenilir biçimde zamanında teslim etmesiyle ilgilidir. Lojistik amacı çerçevesinde temin zamanı önemli bir kriter olarak dikkate alınmalıdır. Tedarik Etme Sürecinde Ulaştırma Maliyetinde Başarı: Üretim için gerekli tüm makine, ekipman, yedek parça, hammadde, yarı mamul ve mamullerin sevkiyatını en ucuz biçimde sağlama, ulaştırma sürecinde ürün başına düşen maliyeti azaltma ve esnek dağıtım sistemini sağlama işlemleriyle ilgilidir. Ürünün Dağıtım Sürecinde Lojistik Faktörler:
Müşteri Memnuniyeti ve Kalite: Güvenilirlik, yanıt verme vb standartlarda müşteriyi dikkate alma, müşteri memnuniyetini ölçme ve değerlendirme, müşteri beklentilerini belirlemeye çalışma, müşteri bilgi alma ve yardım isteklerini dikkate alma, müşteri ilişkilerinin önemini değerlendirme, rekabetçi fiyatlar sunma, rakiplerle aynı düzeyde ya da daha düşük fiyat sunma, kalite tabanlı rekabet etme, güvenliği yüksek ürünler sunma, uzun ömürlü dayanıklı ürünler sunma ve müşteriler için yüksek kaliteli ürünler sunma değişkenlerinden oluşmaktadır. Müşteri ihtiyaçlarını karşımla düzeyini, müşterilerle ilişkiyi ve müşterilere verilen önem çerçevesinde kaliteyi artırma çabalarını ifade etmektedir. Müşteri memnuniyeti ve kaliteye verilen önem lojistik çerçevesinde ele alınması gereken bir konudur (Özdemir, Kök: 187). Teslim Zamanında Başarı: Firmanın müşterilerine ürünleri veya müşteri siparişlerini güvenilir biçimde zamanında teslim etmesiyle ilgilidir. Lojistik amacı çerçevesinde teslim zamanı önemli bir kriter olarak dikkate alınmalıdır. Teslim zamanındaki başarı düzeyi lojistik etkinliğin diğer bir göstergesidir. Ulaştırma Maliyetlerinde Başarı: Ürün sevkiyatını en ucuz biçimde sağlama, ulaştırma sürecinde ürün başına düşen maliyeti azaltma ve esnek dağıtım sistemini sağlama işlemleriyle ilgilidir. Araştırma katılan Ege bölgesi firmalarından edinilen verilere göre, tedarikçiler açısından ve müşteriler açısından lojistik faaliyetlerin etkinliği 5 li ölçekte değerlendirilmektedir. Faktörün aldığı değer 5 e yaklaştıkça başarının arttığı 1 e yaklaştıkça azaldığı biçiminde değerlendirme yapılmaktadır. Ege bölgesi genelinde ve iller bazında lojistik faktörlerin etkinlik değerleri Tablo 2. ile gösterilmektedir. Ayrıca Tedarik ve ürün dağıtımına ilişkin değişkenlerin etkinlik değerleri iller bazında karşılaştırılarak Şekil 2. ve Şekil 3. ile gösterilmiştir. Tablo 2. Lojistik Faktörlerin Etkinlik Değerleri ORT AFYON AYDIN DENĐZLĐ ĐZMĐR MANĐSA UŞAK Tedarikçi Đlişkileri 3,77 3,94 3,78 3,85 3,90 3,32 3,63 Tedarikçilerin Teslim Etme Zamanında Başarı 3,64 3,72 3,15 3,13 4,04 3,65 3,26 Tedarik Etme Sürecinde Ulaştırma Maliyetinde Başarı 3,46 3,59 3,60 3,04 3,63 3,73 2,86 Müşteri Memnuniyeti ve Kalite: 3,78 3,84 3,26 3,81 4,11 3,66 3,07 Teslim Zamanında Başarı 3,14 3,35 3,06 2,58 3,45 3,21 2,72 Ulaştırma Maliyetlerinde Başarı 3,10 3,39 3,07 2,52 3,42 3,44 2,22
Şekil 2. Tedarik Sürecinde Lojistik Faktörlerin Đllere Göre Karşılaştırması Şekil 3. Ürün Dağıtım Sürecinde Lojistik Faktörlerin Đllere Göre Karşılaştırması Tedarik sürecinde lojistik faktörlerden tedarikçi ilişkilerinde 3,77 ortalama ile yüksek düzeyde başarı sağlanmaktadır. Tedarikçi ilişkilerinde en başarılı il 3,94 ortalama ile Afyon iken en başarısız il 3,32 ile Manisa olarak değerlendirilebilir. Tedarikçilerden teslim zamanında başarı sağlama durumu 3,64 ortalama ile yüksek bulunmaktadır. Tedarikçilerden ürünleri en hızlı sağlayan il Đzmir en yavaş sağlayan il Denizli dir. Üretim ile ilgili tüm materyaller ve hizmetler temin edilirken ulaştırma maliyetinde düşüş sağlayarak en başarılı olan il 3,73 ortalama ile Manisa iken en başarısız il 2,86 ortalama ile Uşak olarak görülmektedir. Ürünleri müşterilere teslim etme sürecindeki lojistik faktörlerden müşteri memnuniyeti ve kalite durumunda 3,78 ortalama ile Ege bölgesi başarılı bir bölgedir. Đzmir (4,11) müşteri memnuniyete en çok önem veren il iken en az önem veren il Uşak (3,07) olarak belirlenmiştir. Ürünleri müşterilere teslim etme zamanını en etkin kullanan il Đzmir, en zayıf il ise Denizli olarak tespit edilmiştir. Ulaştırma maliyetini en çok düşüren il 3,44 ile Manisa, en az düşüren il Uşak olmaktadır. Ege bölgesinde Kara, Hava ve Deniz yolu ile ulaşım sağlam imkanı olmakta ve bu durum lojistik faktörlerin etkinliğinde önemli bir unsur olarak değerlendirilebilmektedir. Ege bölgesindeki karayolları ve demir yoları ağı Şekil 4 ve Şekil 5 ile gösterilmektedir.
Şekil 4. Ege Bölgesi Karayolları (Kaynak:http://www.kgm.gov.tr/harita1.asp?resim=2; http://www.turkiyeharitasi.com/) Şekil 5. Türkiye Demiryolları (Kaynak: http://www.tcdd.gov.tr) LOJĐSTĐK FAALĐYETLERĐN ÜRETĐM BAŞARISIZLIKLARINA ETKĐSĐNE ĐLĐŞKĐN ANALĐZ VE BULGULAR Ege bölgesinde araştırmaya dahil edilen Afyon, Aydın, Denizli, Đzmir, Manisa ve Uşak illerinde faaliyet gösteren firmalardan elde edilen verilerle, firmaların üretim başarısızlıkları, lojistik etkinlikleri değerlendirilmiştir. Lojistik faktörlerin üretim başarısızlığına etkisini belirlemek amacıyla korelasyon ve regresyon analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda her üretim başarısızlığı değişkenine lojistik faktör değişkenlerinin etkisi tespit edilerek birim etki düzeyi Tablo 3. de gösterilmektedir.
Tablo 3. Ege Bölgesinde Faaliyet Gösteren Firmaların Üretim Başarısızlığına Lojistik Faktörlerin Etkisi Üretim Başarısızlık Nedenleri Lojistik Faktörler Tedarikçi Đlişkileri Tedarikçilerin Teslim Etme Zamanında Başarı Tedarik Etme Sürecinde Ulaştırma Maliyetinde Başarı Müşteri Memnuniyeti ve Kalite Teslim Zamanında Başarı Ulaştırma Maliyetlerinde Başarı Talep yetersizliği -0,332-0,280 Yüksek fiyatla satış politikaları -0,261 Maliyetlerin beklenenden yüksek olması -0,174 0,19 0,164 Ürünün teknik bakımdan kusurlu çıkması -0,230-0,16 Gerekli tüketici araştırmasının yapılmaması -0,158-0,187 Rakiplerin daha iyi ve yeni ürünler sunması -0,173 Etkin olmayan tutundurma (reklam, promosyon vb.) politikası Düşük ürün kalitesi -0,243-0,139-0,188-0,192 Dağıtım kanallarının yetersizliği -0,146-0,172-0,179 Tüketici ihtiyaçlarının değişmesi -0,243 Ürünün tüketici ihtiyaç ve isteklerini karşılayamaması -0,190 Ürünün tek bir pazara hitap edecek şekilde üretilmesi -0,193 Teknolojideki gelişmelere ayak uyduramama Hatalı marka seçimi ve tasarımı -0,243-0,228 Kültürel farklılıkların dikkate alınmaması -0,160 Tablo 3. deki verilere göre her üretim başarısızlığı nedeniyle ilgili olarak lojistik faktörlerin etkileri aşağıda yorumlanmaktadır. Talep yetersizliğinden kaynaklanan başarısızlığı ortadan kaldırmak için, tedarikçilerle ilişkilerde ve ulaştırma maliyetlerinde başarı sağlanmalıdır. Yüksek fiyatla satış politikalarından kaynaklanan başarısızlığı azaltmak için ise ulaştırma maliyetlerinde başarılı olunması gerekmektedir. Maliyetlerin beklenenden yüksek olmasından kaynaklanan başarısızlığı gidermek için tedarik etme sürecinde ulaştırma maliyetinde başarı sağlanmalıdır. Buna rağmen, ürünlerin müşterilere teslim zamanında ve müşterilere ulaştırma maliyetinde başarı sağlandıkça maliyetlerin beklenenden fazla olacağı belirlenmektedir. Ürünün teknik bakımdan kusurlu çıkmasından kaynaklanan başarısızlığı azaltmak için tedarikçilerin teslim zamanında başarı sağlanmalı ve aynı zamanda müşteri memnuniyeti ve kaliteye daha çok önem verilmelidir. Gerekli tüketici araştırmasının yapılmamasından kaynaklanan başarısızlığı gidermek için tedarikçilerin teslim zamanında ve müşteri memnuniyeti ve kaliteye önem vermede daha başarılı olunmalıdır. Rakiplerin daha iyi ve yeni ürünler sunmasından kaynaklanan başarısızlığı azaltmak için ise teslim zamanında başarılı olan tedarikçilerle çalışılmalıdır. Düşük ürün kalitesine dayalı üretim başarısızlığını gidermek için, tedarikçilerin teslim zamanında, tedarik etme sürecinde ulaştırma maliyetinde başarıda, müşteri memnuniyeti ve kalitede, teslim zamanında başarıda artış sağlanmalıdır.
Dağıtım kanlarının yetersizliğine bağlı olarak oluşan başarısızlık, tedarikçilerin teslim zamanı, müşteri memnuniyeti ve kalite, ürünlerin teslim zamanı faktörlerindeki başarı ile giderilebilmektedir. Tüketici ihtiyaçlarının değişmesiyle ortaya çıkan başarısızlıklar, ürünlerin dağıtım maliyetinde başarılı olunduğunda azalmaktadır. Ürünün tüketici ihtiyaç ve isteklerini karşılayamamasından, ürünün tek bir pazara hitap edecek şekilde üretilmesinden ve kültürel farklılıkların dikkate alınmamasından kaynaklanan üretim başarısızlığı tedarikçilerin teslim zamanında başarı sağlanarak azaltılabilmektedir. Hatalı marka seçimi ve tasarımıyla ilgili üretim başarısızlığı ise tedarikçilerin teslim zamanında ve ürünlerin müşterilere teslim zamanında hızlı olunarak düşürülebilmektedir. Ege bölgesinde araştırma alınan iller bazında lojistik faktörlerin üretim başarısızlığına etkileri aşağıdaki gibi özetlenebilmektedir. Afyon ilinde, Tedarikçi ilişkilerinde başarı sağlandıkça, ürünün tek bir pazara hitap edecek şekilde üretilmesinden kaynaklanan başarısızlık azaltılabilmektedir. Müşteri memnuniyeti ve kalitede artış sağlandıkça, tüketici ihtiyaçlarının değişmesi, ürünün tüketici ihtiyaç ve isteklerini karşılayamaması ve ürünün tek bir pazara hitap edecek şekilde üretilmesi değişkenlerinde başarısızlık azalmaktadır. Aydın ilinde, Tedarikçi ilişkilerinde başarı sağlandıkça, maliyetlerin beklenenden yüksek olması, ürünün tek bir pazara hitap edecek şekilde üretilmesi, teknolojideki gelişmelere ayak uyduramama değişkenlerindeki başarısızlıklar azalmaktadır. Tedarik etme sürecinde ulaştırma maliyetinde başarı sağlandıkça, ürünün tek bir pazara hitap edecek şekilde üretilmesinden kaynaklanan üretim başarısızlığı önemli oranda azalmaktadır. Teslim zamanında başarı sağlandıkça, dağıtım kanallarının yetersizliğinden kaynaklanan başarısızlık azalmaktadır Đzmir Đlinde, Teslim zamanında başarı sağlandıkça, maliyetlerin beklenenden yüksek olması engellenebilmektedir. Denizli Đlinde, Tedarikçilerin teslim etme zamanında başarı sağlandıkça, rakiplerin daha iyi ve yeni ürünler sunmasındaki, ürünün tüketici ihtiyaç ve isteklerini karşılayamaması, ürünün tek bir pazara hitap edecek şekilde üretilmesi, hatalı marka seçimi ve tasarımı, kültürel farklılıkların dikkate alınmaması değişkenlerindeki başarısızlık azalmaktadır. Teslim zamanında başarı sağlandıkça, rakiplerin daha iyi ve yeni ürünler sunması, dağıtım kanallarının yetersizliği, ürünün tüketici ihtiyaç ve isteklerini karşılayamaması, hatalı marka seçimi ve tasarımı ve kültürel farklılıkların dikkate alınmaması değişkenlerindeki başarısızlık azalmaktadır. Manisa Đlinde, Tedarikçi ilişkilerinde başarı sağlandıkça, rakiplerin daha iyi ve yeni ürünler sunmasındaki başarısızlık azaltılmaktadır. Ulaştırma maliyetlerinde başarı sağlandıkça, yüksek fiyatla satış politikalarında ve tüketici ihtiyaçlarının değişmesinde başarısızlık azalmaktadır. Uşak Đlinde, Tedarikçi ilişkilerinde başarı sağlandıkça, yüksek fiyatla satış politikaları, tüketici ihtiyaçlarının değişmesi ve hatalı marka seçimi ve tasarımı değişkenlerindeki başarısızlıklar azaltılacaktır. Tedarikçilerin teslim etme zamanında başarı sağlandıkça, rakiplerin daha iyi ve yeni ürünler sunmasındaki ve dağıtım kanallarının yetersizliğindeki başarısızlık azalmaktadır. Ulaştırma maliyetlerinde başarı sağlandıkça, yüksek fiyatla satış politikaları, dağıtım kanallarının yetersizliği ve ürünün tüketici ihtiyaç ve isteklerini karşılayamaması değişkenlerindeki başarısızlık azalmaktadır.
SONUÇ VE DEĞERLENDĐRMELER Ege bölgesinde araştırmaya alınan 187 firmadan, 15 firma Afyon, 20 firma Aydın, 28 firma Denizli, 78 firma Đzmir, 27 firma Manisa ve 19 firma Uşak illinde faaliyet göstermektedir. Araştırmaya katılan 187 firmanın, üretim başarısızlığı nedenleriyle ilgili olarak 15 değişken incelenmektedir. Firmaların lojistik etkinlikleri ile ilgili 20 değişken 6 faktörde değerlendirilmektedir. Yapılan inceleme ve analizlere göre Ege bölgesi firmalarının genel anlamda lojistik etkinliklerinin yüksek olduğu ve lojistik etkinliği sağladıkları görülmektedir. Üretim başarısızlık nedenleri incelendiğinde ise, maliyetlerin beklenenden yüksek olması genel olarak en büyük başarısızlık nedeni olarak görülmektedir. Tüm illerde başarısızlık nedeni olan bu değişken en çok Aydın firmalarında başarısızlık nedeni olduğu belirlenmiştir. Đzmir firmalarında bu değişken diğer illerden daha az başarısızlığa neden olmaktadır. Üretim başarısızlığı nedenlerinde en az etkisi olan değişken düşük ürün kalitesi olarak belirlenmektedir. Ege bölgesi firmaları düşük ürün kalitesinin üretim başarısızlığı olarak görmedikleri söylenebilmektedir. Uşak ilinde ürünlerin düşük kaliteli olduğu yönünde görüş varken diğer illerde bu başarısızlık olarak görülmemektedir. Lojistik faktörlerin üretim başarısızlığına etkisini belirlemek amacıyla korelasyon ve regresyon analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda, tedarikçilerin teslim zamanında başarının bir çok üretim başarısızlığını azalttığı görülmektedir. Özellikle Uşak, Denizli ve Aydın illerinin coğrafi konumu, ulaşım olanakları, denize uzaklığı ve hava ulaşımı olanakları nedeniyle üretim için gerekli materyalleri teminde sorun yaşadığı düşünüldüğünde tedarikçilerin hızlı teslimat yapması bir çok üretim başarısızlığını giderecektir.düşük ürün kalitesini azaltmak ve dağıtım kanallarının yetersizliğini gidermek için lojistik faktörlerden müşteri memnuniyetine önem verilmeli ve tedarik ile teslimde daha hızlı yollar denenmelidir. Ege bölgesi firmalarının üretim başarısızlıklarını azaltmada lojistik faktörlerin önemli yeri vardır. Lojistik faktörlerin etkinliğini artırmak için, tedarikçiler ve üreticiler bir araya gelmeli müşteri memnuniyeti ve kaliteyi artıracak şekilde ürünler geliştirmelidir. Bu sayede firmaları rekabet gücü kazanacak ve dış ülkelere açılarak yerli tedarikçi firmaların performanslarında da artış sağlayacaklardır. Ege bölgesinde demiryolu, havayolu ve karayolu ulaşım sisteminin alt yapısı gözden geçirilmeli daha etkin, daha hızlı ulaşım araçları ile firmaların tedarik ve dağıtım sürecinde başarı sağlanmalıdır. Tüm kamu ve özel kurumların lojistik faaliyetlerde firmalara destek olacak düzenlemeleri yapmaları gerekmektedir. Ege bölgesi firmaları da planlı ve programlı hareket ederek lojistik etkinlikleri artırıcı yol haritalarını bir an önce çıkartmalıdırlar. Ege bölgesi firmaları stratejik planlarında lojistik faaliyetlere önemle yer verilmelidir. Üretim başarısızlığının nedenlerini ortadan kaldırmaya etkisi olan lojistik faaliyetlerinin iyileştirilerek bazı düzenlemeler ile özellikle ulaştırmayla ilgili hükümetten desteklemeler alınmalıdır. Ulaşım alt yapısının güçlendirilmesi, vergi düzenlemesi, yakıt desteklemesi bunlardan öncelikle ele alınması gereken düzenlemelerdir. KAYNAKLAR Gimanez, C., Ventura, E. (2005), Logistic-Production, Logistic-Marketing and External Integration, International Journal of Operation & Production Management, Vol. 25, No. 1., ss.20-38. Kotler P. ve Armstrong, G.(2004), Principles of Marketing, International Edition, Tenth Edition, Pearson, Prentice Hall., USA, s. 419. Özdemir A., Kök, A.G. (2008), Organize Sanayi Bölgelerinin Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyum Bildirileri Kitabı, ss.185-222 Patricia J. Daugherty, Alexander E.Ellinger, Craig M.Gustin, (1996), Integrated Logistics: Achieving Logistics Performance Improvements, Supply Chain Management, Vol: 1, No: 3, s.25. Rafale, Carlo (2004), Logistic Service Measurement, a Reference Framework, Journal of Manufacturing technology Management, Vol.15, No.3, ss. 280-290. http://cscmp.org/ http://www.tcdd.gov.tr http://www.kgm.gov.tr/harita1.asp?resim=2 http://www.turkiyeharitasi.com/