AKC ER KANSERLER NDE SERUM KREAT N K NAZ (TOTAL-CK) ve KREAT N K NAZ MB (CK-MB) DÜZEYLER N N DE ERLEND R LMES

Transkript

1 Soluum :, AKC ER KANSERLER NDE SERUM KREAT N K NAZ (TOTALCK) ve KREAT N K NAZ MB (CKMB) DÜZEYLER N N DE ERLEND R LMES Erca M. HARIKCI* Ahmet E. ERBAYCU* Ayda ÇAKAN* M. fievket DEREL * Ayfle ÖZSÖZ* Dilek KALENC ** alamlı olarak yüksek buludu. Bu yükseklii kreati kiazı ektopik üretimie veya tümör dokusuu ekrozua balı olabilecei düüüldü. Kotrol grubuda da yüksek deerleri olması edeiyle, total CK ve CK MB i akcier kaseri içi spesifik tümör belirleyicisi olamayacaı soucua varıldı. Aahtar Sözcükler: akcier kaseri, kreati kiaz, kreati kiazmb SUMMARY THE EVALUATION OF SERUM CREATIN KINASE (TOTALCK) AND CREATIN KINASE MB (CKMB) LEVELS IN LUNG CANCER ÖZET Bu çalımaı amacı, akcier kaserleride serumda total kreati kiaz (CK) ve kreati kiazmb (CKMB) izoezimi deiimlerii izlemek, bu deiiklikleri kaseri hücre tipi ve yaygılıı ile ilikisii saptamak ve taıya katkısıı belirlemektir yıllarıda akcier kaseri taısı ala, herhagi bir tedavi uygulamamı 8 olguda; serum total CK ve olguda CKMB deerleri prospektif olarak iceledi. Kotrol grubu olarak aktif akcier tüberkülozlu olgular seçildi. Serum total CK ve CKMB deerleri akcier kaserli tüm olgularda kotrol grubua göre alamlı olarak yüksek buludu. Hastalıı evreleri arasıda veya küçük hücreli ve küçük hücreli dıı akcier kaseri arasıda total CK ve CKMB deerleride alamlı farklılık yoktu. Adeokaserli hastalarda CKMB deerleri, küçük hücreli akcier kaserli olgularda hem total CK hem de CKMB deerleri kotrol grubua göre * Dr Suat Sere Göüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eitim ve Aratırma Hastaesi, ZMR. ** Dr Suat Sere Göüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eitim ve Aratırma Hastaesi,Biyokimya Bölümü ZMR. Yaz flma adresi: Dr Ahmet E. Erbaycu zmir Dr Suat Sere Göüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eitim ve Aratırma Hastaesi, Yeiehir,, ZMR. Tel: Göüs Hastalıkları ve Göüs Cerrahisi Ortak Kogresi'de Sözlü Bildiri eklide Suulmutur (6 Kasım, Atalya) The purpose of this study is; to follow the chages of serum total creati kiase (CK) ad isoezyme creati kiasemb (CKMB) i lug cacer, determie their relatio with the type ad dissemiatio of cacer, fid out the additio for diagosis. Serum total CK levels i 8 ad CKMB levels i cases diagosed lug cacer i ad ot havig ay treatmetwas determied prospectively. ses with active pulmoary tuberculosis were choose as cotrol group. I all cases with lug cacer, serum total CK ad CK MB levels were foud sigificatly higher tha cotrol group. There were o sigificat differece for total CK ad CKMB betwee stages of the disease or small cell ad o small cell lug cacer. CKMB i cases with adeocacer, both total CK ad CKMB i cases with small cell lug cacer were foud sigificatly higher tha cotrol group. This icrease was thought to deped o the ectopic productio of creati kiase or ecrosis of tumor tissue. Sice there was also higher levels i cotrol group, it was cocluded that total CK ad CKMB could ot be spesific tumor marker for lug cacer. Keywords: lug cacer, creati kiase, creati kiase MB. G R fi Akcier kaseride kliik bulgu ve semptomları çeitli olması taıda güçlükler yaratmakta, hastaları çou ilerlemi hastalık ile bavurmaktadır (). Malig eoplastik hücrelerce geel dolaıma salgılaa "tümör belirleyicileri"i, kaserli hastaları serum, doku örekleri ve çeitli vücut sıvılarıda saptaması erke taı içi yol gösterici olabilir. Markerler tümörü histolojik tipii belirlemesi, tedaviye yaıtı izlemesi, üks

2 E M HARIKCI ve ark. ve metastaz tespitide kullaılmaktadır. deal bir marker; semptomsuz hastalıkta belirleebilmeli, tedaviye alıa cevapla uyumlu olmalı ve progozu gösterebilmelidir. Akcier kaserleride erke evrede taı koyduracak özgüllük ve duyarlılıa sahip bir tümör belirleyicisi buluamamıtır (,,). Kliikte kullaılalar; karsioembriyoik atije, beta mikroglobuli, ferriti, immuglobuliler, örospesifik eolaz, CKBB (beyi) izoezimi, kromograi A ve epidermoid hücreli karsiomla ilgili atijedir (). CK alt birimleri; B ve M (kas)'dır. zoezimleri BB (CK), MB (CK), MM (CK)'dür. BB e fazla beyide olmak üzere prostat, barsaklar, akcier, mesae, uterus ve tiroidde; MB 6 oraıda kalp kasıda ve 'de az orada iskelet kasıda; MM e fazla iskelet ve kalp kasıda bulumaktadır. Normalde total CK aktivitesii 998 i MM fraksiyou, 6 sıı da MB fraksiyou tekil eder. (,6,7). Maligitelerde CK artıı ile ilgili mekaizmalar arasıda; tümör dokusuu yıkılması soucu CK ı açıa çıkması, ektopik üretim ve tümörü farklılamasıdaki bozukluk soucu CK üretimi sayılabilir. CK ile ilgili maligiteleri çou prostat, akcier, meme, karacier, kolo ve over gibi orgaları adeokaserleridir. kici sıklıkta ise küçük hücreli akcier kaseri gelmektedir. Bu maligiteleri tümüde öcelikle artı göstere CK alt tipi, sırasıyla CKBB, CKMB ve CKMM dir (8). Bu çalımaı amacı, akcier kaserleride serum total CK ve CKMB izoezimi deiimlerii izlemek, buları kaseri hücre tipi ve yaygılııyla ilikisii saptamak, elde edile verileri akcier kaserii taısıa ola katkısıı belirlemektir. hastaede yata hastalarda oluturuldu. Ek olarak kroik obstrüktif akcier hastalıı, pömoi veya astım broiyale taısı ola olgular çalıma dııda bırakıldı. Kotrol grubuda totalck aktivite tayii; i erkek, hastada, CKMB aktivite tayii ise si erkek, hastada yapıldı. Total CK ezim aktivitesi tayii ezimatik yötemle Olympus marka (CKNAC activated / optimize stadart metot) U.V.kiti ile Olympus AU6 otoaalizörüde yapıldı. Normal referas deerler 7 C'de erkeklerde <7Ü/L, kadılarda <9Ü/L olarak alıdı. CKMB tayii Olympus marka OSR 6 U.V. kiti ile immüoihibisyo tekiii kullaıldıı ezimatik yötemle Olympus AU6 otoaalizörüde yapıldı. Normal referas deer olarak 7 C'de <Ü/L alıdı. Numueler bekletilmede ayı gü taze serumda çalııldı. Souçlar PLOTSigmastat istatistiksel aaliz yötemiyle MaWhitey U testi kullaılarak deerledirildi. P deeri, de küçük olduuda istatistiksel olarak alamlı farklılık olduu kabul edildi. BULGULAR Grup deki hastaları ya aralıı 87, ortalaması 9.67±.7, Grup deki hastaları ya aralıı 9, ortalaması 8.8±. olarak buludu. Her iki gruptaki olguları histopatolojik daılımı TabloI de özetledi. Tablo I: Olguları Histopatolojik Kaser Tiplerie Göre Daılımı. Hücre Tipi GRUP GRUP GEREÇ VE YÖNTEM KHAK yılları arasıda kliiimizde akcier kaseri taısı koyula, herhagi bir tedavi uygulamamı ve baka orga maligitesi saptamamı 9 olgu çalımaya alıdı. Olguları kliik bulguları, akcier grafisi ve toraks bilgisayarlı tomografisi (BT) deerledirmesi souda kesi taı ve histolojik tip belirlemesi amacıyla; brokoskopi, perküta trastorasik ie aspirasyo biyopsisi ve plevral biyopsi gibi taısal giriimler uyguladı. Tüm olgulara histopatolojik taı koyuldu ve sııflama yapıldı. Evreleme TNM sııflamasıa göre yapıldı (9,). Hastalıı yaygılıı batı ultrasoografisi, üst batı BT, kemik sitigrafisi ve beyi BT ile aratırıldı. Serum total CK aktivite tayii yapıla 8 olgu ( erkek, kadı) Grup, serum CKMB izoezim aktivite tayii yapıla olgu ( erkek, kadı) Grup olarak ayrıldı. Kotrol grubu aktif akcier tüberkülozu taısıyla KHDAK Büyük Hücreli AdeoCA. Epidermoid. Tip Tayii Yapılamaya Toplam Grup ve Grup de yer ala olguları evrelere göre daılımı TabloII de, evre IV olgularda saptaa orga metastazları ve metastazları histopatolojik tümör tiplerie göre daılımı da TabloIII, IV ve V de gösterilmitir

3 Akcier kaserleride serum kreati kiaz düzeyleri Tablo II: KHDAK'li Olguları Evrelere Göre Daılımı. Evre GRUP GRUP Tablo VI: KHAK'li Olgularda Hastalıı Yaygılııa Göre Serum CK ve CKMB Deer Farklılıkları Serum CK (p=.796) Serum CK MB (p=.86) Ia ve Ib. Sıırlı IIa ve IIb Yaygı IIIa IIIb IV Toplam Tablo VII: Metastatik Yayılıma Göre Serum CK ve CK MB Deer Farklılıkları. Serum CK (p=97) Serum CK MB (p=.78) Tablo III: Olgularda Orga Metastazları. Metastaz (+) Orga GRUP GRUP Metaztaz () Karacier Sürreal Beyi Karı Akcier (radyolojik olarak) Kemik Toplam Tablo IV: Grup Olgularda Orga Metastazlarıı Hücre Tipie Göre Daılımı. Tablo VIII: Olguları ve Kotrol Grubuu Serum Total CK ve CKMB Deerleri. Tüm Olgularda Epidermoid Adeo Büyük Hücreli Küçük Hücreli Evre III Evre IIIaIIIbIV Kotrol EDD 6 Total CK (Ü/L) EYD ± ± ±..±.8 8.± ±.7 7.±6. 6.±.9 EDD EYD CKMB (Ü/L) 9±.9.7±9.6 7.±8.7.±.6.±7.9.±. 6.±. ±7.99 Orga Metastazı KHDAK KHAK EDD: E düük deer, EYD: E yüksek deer. Karacier Sürreal Beyi Karı Akcier Epidermoid Adeo Büyük hücreli Tipi Taımsız Tablo V: Grup Olgularda Orga Metastazlarıı Hücre Tipie Göre Daılımı. Orga Metastazı Karacier Sürreal Beyi Karı Akcier Kemik Epidermoid KHDAK Adeo Büyük hücreli Tipi Taımsız KHAK Tüm olgularda serum totalck düzeyleri, kotrol grubua göre alamlı olarak yüksekti (TabloVIII). Adeokaserli 6 olgu ve kotrol grubu arasıda serum totalck düzeyleri alamlı farklılık göstermedi. KHAK li 9 olguda serum totalck düzeyleri kotrol grubua göre alamlı olarak yüksekti. Epidermoid, büyük hücreli karsiomlu ve tip tayii yapılamaya olgularda kotrol grubua göre istatistiksel olarak alamlı farklılık yoktu (Tablo IX). KHAK li ve KHDAK li hastalar arasıda da istatistiksel olarak alamlı bir fark saptamadı. Orga metastazı olup olmaması (p=.97) ve KHAK'li olgularda hastalıı evresie göre (p=.796) total CK düzeyi istatistiksel farklılık göstermedi (TabloVI ve VII). Evre I, II olgularla Evre IIIa, IIIb, IV olgular arasıda serum totalck deerleride istatistiksel olarak alamlı farklılık yoktu. Evre I, II olgularla kotrol grubu arasıda serum totalck aktiviteside alamlı farklılık yokke, Evre IIIa, IIIb, IV olgularla kotrol grubu arasıda serum totalck aktiviteside alamlı farklılık saptadı. Tüm olguları serum CKMB düzeyleri kotrol grubua

4 E M HARIKCI ve ark. göre alamlı olarak yüksekti. KHDAK li hastalar arasıda adeokarsiomlu olgularda serum CKMB düzeyi ortalama deeri 7.±8.7Ü/L olup kotrol grubua göre alamlı olarak yüksekti. Epidermoid hücreli, büyük hücreli ve tip tayii yapılamaya KHDAK li hastalar ve kotrol grubu arasıda serum CKMB düzeyleri farklılık göstermedi. KHAK li olgularda ise serum CKMB düzeyi ortalama deeri, ± 7.9Ü/L olup kotrol grubua göre alamlı olarak yüksekti (TabloX). KHDAK li ve KHAK li olgular karılatırıldııda ise serum CKMB deerleride alamlı farklılık yoktu. Olgular evrelerie ve orga metastazı yapmalarıa göre deerledirildiide; CK MB düzeyi açısıda orga metastazı saptaa olgularla saptamaya olgular arasıda alamlı farklılık yoktu (TabloVII). Evre I, II olgularla Evre IIIa, IIIb, IV olgular arasıda da serum CKMB deerleride alamlı farklılık saptamadı. Evre I, II olgular ve Evre IIIa, IIIb, IV olgular kotrol grubuyla karılatırıldııda serum CKMB düzeyleri alamlı olarak yüksek buludu. Sıırlı ve yaygı evredeki KHAK li olgular arasıda serum CKMB düzeyleri farklı bulumadı (p=.86) (TabloVI). Tablo IX: Akcier Kaseri Tipleri ve Kotrol Grubu Arasıda Serum CK Düzeylerii Karılatırılması (*tip tayii yapılamaya KHDAK li olgular). Küçük hücreli Adeokaser Epidermoid Büyük hücreli * Dier Grup olgular 8.± ±. 8.±6.7.±.8 6.±. * tip tayii yapılamaya KHDAK li olgular. Tablo X: Akcier Kaseri Tipleri ve Kotrol Grubu Arasıda Serum CKMB Düzeylerii Karılatırılması (*tip tayii yapılamaya KHDAK li olgular). Küçük hücreli Adeokaser Epidermoid Büyük hücreli * Dier Grup olgular.±7.9 7.±8.7.7±9.6.±.6 7.±. * tip tayii yapılamaya KHDAK li olgular. Kotrol grubu 6.±.9 Kotrol grubu.±7.9 statistiksel alamlılık (p) statistiksel alamlılık (p) TARTIfiMA lk kez 98 yılıda Roy.L. Alexader ve ark. (); Evre D prostat kaserli bir hastada kalp ve beyi hasarıa ait kliik bulgular olmadıı halde, serum CKMB ve CK BB deerleride artı olduuu, bu artıı CKMB ve BB izoezimlerii tümör dokusuda salgılamasıa balı olabileceii vurguladılar. CKMB yükseklii bütü adeokarsiom tipleride taımlamıtır. Bazı olgularda ektopik CKMB üretimi elektroforetik olarak belirlemekte acak immüolojik yötemlerle saptaamamaktadır. Buradaki MB fraksiyouu immüglobuli veya lipoproteilerle kompleks olutura kreati kiaz alt tipi (makrock) olduu düüülmektedir (,). Acak McGig ve arkadaları, küçük hücreli akcier kaserli bir olguda serumda CKMB yüksekliii makrock gibi atipik kreati kiazlara balı olmadııı, maligitelerde gerçek CKMB artılarıı görüldüüü bildirmilerdir (). Metastatik kolo kaserli bir hastaı serumuda CK MB i ısrarlı ve fizyolojik olmaya yükseklikleri bildirilmi, serum total CK ve CKMB deeri yüksek bulumu, CKMB yüksekliii makro CK da kayaklamadıı, ektopik CKMB üretimie balı olarak arttıı gösterilmitir (). Goffma ve arkadaları (6); mikst tip (büyük küçük hücreli) akcier kaserli bir olguda serum total CK, CKMB ve BB düzeylerii yüksek buluduuu bildirmilerdir. Joseph ve ark. (7); adeokaserli ve epidermoid kaserli olgularda ormal akcier dokusu öreklerie göre CK aktivitesii düük, karsioid tümörlerde ise yüksek bulmulardır. Küçük hücreli akcier kaseride doku örekleride CKBB seviyelerii yüksekliie dikkat çekilmitir (8). Usui (9); bu olgularda tümör doku örekleride CK BB izoezim deerlerii KHDAK li olgulara ve ormal akcier dokusua göre kat yüksek, yie akcier kaserii bütü tipleride, doku örekleride CKMB ve CKMM düzeylerii ormal akcier dokusua göre daha düük deerlerde bulmulardır. Yie ayı çalımada serum CKBB deeri bütü histolojik tipteki akcier kaserleride yüksek bulumakla birlikte küçük hücreli akcier kaserideki deeri küçük hücreli dıı, aktif akcier tüberkülozlu ve salıklı yetikilerdekide oldukça yüksek olup, adeokaserli ve epidermoid hücreli akcier kaserli olgularda da salıklı yetiki grubua göre alamlı olarak yüksek bulumutur (p=,). Küçük hücreli dıı akcier kaserli olgularda tümör doku örekleride ezim aktivitesii düük bulumasıa rame serumda yüksek buluması, tümör dokusu ekrozuda ezim salıımı olduuu düüdürtmütür. Usui i çalımasıda bütü olgularda serum CKMM

5 Akcier kaserleride serum kreati kiaz düzeyleri ve serum CKMB deerleride salıklı kotrol grubu ve aktif akcier tüberkülozlu hastalara göre alamlı farklılık yoktu. Çalımamızda ise elde ettiimiz verilerde, serum total CK ezim ve CKMB izoezim deerleri kotrol grubua göre alamlı olarak yüksekti (sırasıyla p=, p=,). Özellikle adeokaserli ve küçük hücreli akcier kaserli olgularda kotrol grubua göre alamlı yüksek CKMB ezim deerleri mevcuttu (sırasıyla p=., p=.). Total CK aktivitesi ise sadece küçük hücreli olgularda kotrol grubua göre alamlı olarak yüksekti (p=,). Acak Usui ve arkadaları CK izoezim deerlerii radyoimmüoaaliz (RA) yötemiyle çalımılardı. RA yötemi ise immuoihibisyo yötemie göre daha duyarlı bir yötemdir. mmüoihibisyo yötemide ati CKM atikorları ile baskılaamaya makrock, CKmit gibi atipik CK formları ve CKBB izoezimi bizim elde ettiimiz yüksek CKMB deerleride sorumlu olabilir. Coole ve arkadaları; malig hastalıa sahip 9 hasta içide, primer akcier kaserli ve prostat adeokarsiomlu olguda serum CKBB deerlerii yüksek olarak saptamılar, acak bu 6 olguu hiçbiride total CK aktivitesii yüksek bulmamılardır (). Çalımamızda ise Grup olgularda kotrol grubua göre total CK deerleri alamlı olarak yüksek bulumutur (p=,). Coole, CKBB yüksekliii artmı hücre turoveri ve ezimi ektopik üretimie balamıtır. CKBB düzeyi yüksek olarak saptaa olguları taesi küçük hücreli i adeokaserli olup, bizim grup olgularımızda da küçük hücreli ve adeokaserli olgularda CKMB deerleri alamlı olarak yüksekti (p=, p=). Yie grup küçük hücreli akcier kaserli olgularımızda da kotrol grubua göre alamlı yüksek deerler elde edildi (p=,). Usui (9); evreiv akcier kaserli olguları 6 de, evre I ve II olguları ise üde CKBB deerlerii yüksek olarak saptamı olup, evre IV olgularda serum CKBB deerlerii Evre I ve II olgulara göre alamlı olarak yüksek bulmulardır (p=.). Çalımamızda ise, evre IIIa, IIIb, IV hastalarla evre I ve II hastalar arasıda serum total CK ve CKMB deerleride alamlı farklılık saptamadı (sırasıyla p=, p=,). Bu souçlar evrei ve II olgularımızı azlııa balı olabilir. Usui i çalımasıda kotrol grubu olarak ormal salıklı bireyleri yaısıra aktif akcier tüberkülozlu olguda da CKBB düzeyleri bakılmıtır. Akcier tüberkülozlu olgularda da birkaç tae yüksek CKBB deerleri elde edilmi olup bizim hastada olua kotrol grubumuzda olguda yüksek CKMB deerleri saptamıtır. rey ve arkadaları, küçük hücreli akcier kaserli olguyu, metastaz sayısıa göre alt gruplara ayırdıklarıda metastatik odak sayısı ile dorusal olarak arta oralarda CKBB deerleride yükseklik olduuu gördüler (). ayrı metastatik odak saptaa 8 vakaı 8 ide de CKBB deerlerii yüksek düzeylerde buldular. Çalımamızda ise total CK ve CKMB aktiviteside metastaz saptaa olgularla saptamaya olgular arasıda alamlı farklılık yoktu. (sırasıyla p=, p=,) rey ve ark. orga metastazı bulua küçük hücreli akcier kaserli olguu 6 sıda ( 9) CKBB deerlerii artmı olarak bulmulardır. Çalımamızda ise grup'de orga metastazı saptaa 7 olguu üde (,) serum total CK deerleri, grup'de orga metastazlı olguu ide () serum CK MB deerleri yüksek olarak bulumutur. rey ve arkadaları; yüksek CKBB deerlerii, küçük hücreli akcier kaserleride tedaviye yaıtı, progozu ve hastalıı yaygılık derecesii deerledirilmeside alamlı olduuu vurgulamılardır (). Çalımamızda hastalıı yaygılık derecesi ile yüksek CKMB deerleri arasıda korelasyo saptamadı. Bu metastaz saptamadıımız olgularda da yüksek CKMB deerlerii buluması ile açıklaabilir. Malig hücreler tarafıda CK izoezimleri üretilmesii mekaizması heüz aydılatılamamıtır. zoezim paterii aktivite ve kosatrasyou dokuu gelime ve farklılama derecesi ile deiim göstermektedir. Neoplazii ge ekspresyoudaki bir deiimi içerdii düüülecek olursa tümör dokusudaki CKMB ve BB varlıı, eoplastik hücrelerde izoezim üretimii daha ilkel bir forma döüümüü bir göstergesi olabilir. Fare hepatoma modelleride daha ilkel bir forma döüüm alfafetoprotei varlııyla gösterilmitir. Normalde sadece CKBB ürete akcier ve beyi dokularıı deeysel tümörleride hem CKMM hemde CKBB i üretildii Shatto ve arkadaları tarafıda gösterilmitir (). Acak CKMM ve CKBB i yeide dimerik hale geçerek CKMB hibriti oluturup oluturmadıkları cevapladırılması gereke bir sorudur. Ayrıca tümör dokusuda, ge ekspresyoudaki deiikliklere balı olarak aırı CKBB ve CKMB hibriti olutuu ileri sürülmütür (). Bugüe kadar CKBB ile ilgili yapıla çalımalarda, CK BB yükseklii ileri evre hastalıkla ve muhtemele de kısa sürvi ile ilikili gibi görümektedir. Çalımamızda metastaz saptaa olgularla saptamaya olgular arasıda total CK ve CKMB deerleride farklılık bulamadık. Acak yaygı metastazları daha çok CK üretip üretmedii belli deildir. Bezer biçimde tümörü CK üretme eilimii kötü progozu gösterip göstermedii de kesi deildir. Buula beraber agressif tümör histolojisi ile CK deerleri arasıda bir iliki olduuda üphe edilmektedir (8).

6 E M HARIKCI ve ark. Çalımamızda hem total CK aktivitesi hem de CKMB deerleri kotrol grubua göre alamlı olarak yüksek buludu. Acak akcier tüberkülozlu hastalarda olua kotrol grubumuzda sıırlı sayıda da olsa yüksek deerleri saptaması edeiyle, total CK ve CKMB i de akcier kaseri üphe edile olgularda spesifik tümör belirleyicisi olamayacaıı tespit ettik. Maligitelerde total CK, CKMB ve dier CK izoezimlerii rolüü aydılatmak içi daha çok hasta üzeride ileriye döük aratırma gerekmektedir. Bu çalımalarda; akcier kaserli olgularda duyarlı yötemlerle CKBB, CKMB, CKMM, makrock, CKmit gibi CK alt tiplerii daha doru olarak deerledirilmesi ve buları farklı histolojideki akcier kaserleriyle, tümörü evresiyle, hastalıı progozuyla ilikisii belirlemesi gerekmektedir. Tümörde köke ala CK ile beig dokuda köke ala CK ı DNA ve RNA düzeyide ayı olup olmadııı ya da tümörde kayaklaa CK ı bir okoje ürüü mü olduuu alamak içi moleküler düzeyde biyolojik çalımalara ihtiyaç vardır. Bu veriler sayeside çeitli maligiteleri erke evrede belirleebilmesi ümit edilmektedir. KAYNAKLAR. Akpıar O. Akcier kaseri epidemiyolojisi ve etiyolojisi I: Haydarolu A, Esassolak M (eds). Akcier kaserleri. zmir: Ege Üiversitesi Matbaası; 996:7.. Diçtürk C. Metastazlar ve tümör markerleri. Akara: Türk Tarih Kurumu Basımevi;988:. Schwartz MK. cer markers. I: V.T.Devita, S Helma (eds). cer Priciples ad Practice of Ocology. Philadelphia: JP Lippicott; 99:.. rr DT, Holoye PY, Ki Hog W. Brochogeic rcioma. I: Murray JF, Nadel JA (eds). Textbook of Respiratory Medicie. Philadelphia: Sauders; 99:7.. Burtis CA, Ashwood ER. Creati kiase. I: N.W. Tietz (ed) Textbook of Cliical Chemistry. Philadelphia: Sauders; 99: Aderso SC, Cockaye S. Cliical chemistry cocepts ad applicatios.99:66 7. Tsug SH. CK isoezyme patters i huma tissue obtaied at surgery. Cliical Chemistry 976;: Eg C, Skolıck AE, Come SE. Elevated creatie kiase ad maligacy. Hospital Practice 99;. 9. Moutai CF. Revisios i the iteratioal system for stagig lug cacer. Chest 997;:777.. Kargı A, Veral A. Patolojik taı ve soruları. : Akkoçlu A, Öztürk C, (eds). Akcier Kaseri. Multidisiplier Yaklaım. st editio. Akara, Bilimsel Tıp Yayıevi 999:():8.. Alexader LA. Chages i creati kiase isoezymes after myocardial ifarctio i a patiet with prostatic carcioma. Acta Med Scad.98;:899.. Stei BS, Dalal FR. Creatie kiase izoezymes ad prostatic carcioma: metastic disease or acute myocardial ifarctio? J Urol 98;:.. Gibso GR, Schuur GA. Creatie kiasemb elevatio i a patiet with adeocarcioma of the lug. JAMA 986;6:6.. Mcgig PG, Kye F, Johsto P.Elevatio of true creatie kiasemb i a patiet with small cell lug cacer. JAMA 988;9:8.. Aesley TM, Mckea BJ. Ectopic creatie kiase productio i metastatic cacer. Am J Cli Pathol 98;78:9. 6. Goffma T, trell J. Uexplaied icrease i serum creatie kiase isoezyme MB activity i a lug cacer patiet. Cli Chem 98; 76: Joseph J, rdesa A, rreras J. Creatie kiase activity ad isoezymes i lug, colo ad liver carciomas. Briti cer 997;76:66. 8 Gazdar AF, Zweig HM, rey ND, Bayli SB, Mia JD. Levels of creatie kiase ad it s BB isoezyme i lug cacer specimes ad cultures. cer Research 98;: Usui A, Fujita K, Abe T, Matumoto S. Determiatio of creatie kiase isoezymes i sera ad tissues of patiets with various lug carciomas. Cli Chim Acta. 987;6:7.. Coole RB, Pragay DA, Nosachuk JS, Beldig R. Elevatio of brai type creatie kiase i serum from patiets with carcioma. cer 979;: 8.. rey DN, Zweig MH, Ihde DC, Cohe MH, Gazdar FA. Elevated serum creatie kiasebb levels i patiets with small cell lug cacer. cer Res. 98;:99.. Shatto JB, Morris HP, Weihouse S. Creatie kiase activity ad isoezyme compositio i ormal tissues ad eoplasms of rats ad mice. cer Res 979;9:99.. Lee BI, Bach PM, Horto JD, Hickey TM, Davis WA. Elevated CKMB ad CKBB i serum ad tumor homogeate of a patiet with lug cacer. Cli rdiol 98;8:6.