Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İnönü Bulvarı, Balgat, Ankara

Transkript

1 Yük Akım Harmonklernn e Gerlm Çökmelernn Brleşk Güç alte Düzeltcyle Düzeltm Load Current Harmonc and Lne oltage Sag Compenaton By Mean of The Unfed ower Qualty Condtoner Ahmet M. Haa Oman Selçuk Şentürk 2 Elektrk e Elektronk Mühendlğ Bölümü Orta Doğu Teknk Ünerte, İnönü Buları, Balgat, 653 Ankara haa@metu.edu.tr 2 Department of Energy Tenology Aalborg Unerty, ontoppdantraede /47, 922 Aalborg Eat, Danmarka o@et.aau.dk Özet Sırt ırta bağlı er etkn üzgeç (SES) e paralel etkn üzgeçten (ES) oluşan brleşk güç kalte düzeltc (BGD), şebeke e/eya yük kaynaklı güç kalte orunlarını şebeke e yükü brbrnden yalıtarak çözen e her k tarafta yükek güç kalte başarımı ağlayan güç elektronğ deredr. BGD, şebeke gerlmndek çökme, yükelme, dengezlk, harmonk e dalgalanma problemlern SES le düzelterek yüke temz gerlm aktarır. Yük akımının tepkn, dengezlk e harmonk bleşenlern ES le karşılayarak şebekeden temz akım çeker. Bu çalışmada, BGD nn çalışma lke anlatılacak, kw üç-faz dyotlu doğrultucu yük uygulamaı çn taarlanıp lkörneğ üretlen BGD nn şebeke gerlm çökmene karşı düzeltm e yük akımı harmonk e tepkn bleşenlerne karşı düzeltm ncelenecek e deneyel başarım raporlanacaktır. Abtract Contng of the back to back connected parallel acte flter (AF) and ere acte flter (SAF), the unfed power qualty condtoner (UQC) ole the power qualty problem caued by the power lne and/or the load and prode hgh power qualty at both end by mean of olatng the lne and the load. The lne oltage ag, well, unbalance, harmonc dtorton, and flckerng problem are oled by SAF and clean load oltage proded. The load reacte, mbalance, and harmonc current are compenated by AF u that the lne current become clean. n th work, the UQC operatng prncple reewed, and the lne oltage ag and load reacte and harmonc current compenaton performance of the UQC, wh ha been degned and prototyped for threephae kw dode rectfer load applcaton, netgated and the expermental performance reported.. Grş Günümüzde elektrk şebekenden belenen yüklern çoğunluğu enerjy şebekeden doğrudan değl, güç elektronğ şartlandırıcıları üzernden alır. Bunda amaç, uygulamaya bağlı olarak çeştllk götermekle beraber, çoğunlukla yükek enerj ermllğ e/eya yükek tem başarımıdır. Güç elektronğ şartlandırıcıların öneml br kımı, dyotlu/trtörlü doğrultucu tp AC/DC dönüştürücüler e tryaklı kıyıcı gb AC/AC dönüştürücülerden oluşup, şebekeden çektkler yoğun harmonkl e tepkn bleşenl akımlar le yapılarındak anahtarlama dereler nedenyle doğrual olmayan yük olarak adlandırılırlar. Bu yüklere bağlı olarak dünya genelnde e özellkle anayleşmş ülkelerde elektrk şebekeler on brkaç on yılda öneml ölçüde krlenmştr. Harmonklerden kaynaklı kayıp e rezonanlar, tepkn akımlardan kaynaklı aşırı yüklenmeler şebekey zayıflatarak müşterlere harmonkl e kentl gerlm erlmene e müşterlerde öneml ş akamalarına e madd zararlara neden olmuştur. Güç kalte tanımı e güç kalte tandartları bu ortamda doğmuş [] e yetkn kurumlar yakın zamanda uygulamaya başladıkları yaptırımlarla üretc e yüklern olabldğnce temz br şebeke koşulunda enerj alışerşn amaçlamıştır [2]. Son on yılda anay hızla büyüyen Türkye de de benzer br gelşmn zlenme dkkate değerdr. Çoğunlukla güç elektronğ yüklernden kaynaklanan bu problemlere en kökten e en ekonomk çözüm yne güç elektronğ kaynaklıdır. Yakın zamanda, güç elektronğ teknolojlerne dayalı e genellkle br taraftak güç kalte problemnn dğer tarafa yanımamaını ağlayan çeştl aygıtlar gelştrlmştr [3]. Harmonk akım kaynağı daranışı göteren doğrultucular çn paralel etkn üzgeç (ES), harmonk gerlm kaynağı daranışlı yükler çn er etkn üzgeç (SES), gerlm çökme problemler çn dnamk gerlm düzeltc (DGD), b. topoloj e denetm yöntemler gelştrlmş e özellkle ES anayde yaygınca kullanım bulmuştur. Ancak tüm bu yapılar güç kalte problemlern kımen çözmektedr. Özellkle hem güç kalte gereknm yükek olan hem de şebekede güç kalte orunları yaratan onlarca kloat e ütü yük uygulamaları çn yukarıdaklerden daha etkn br çözüm gerekl olup, bu amaçla ES e SES n ırt ırta bağlanmaından oluşan brleşk güç kalte düzeltc (BGD) [4] gelştrlmştr. Bu çalışmada BGD nn çalışma lke anlatılacak e kw üç-faz dyotlu doğrultucu yük uygulamaı çn lkörneklenen BGD nn en temel e yaygın güç kalte problemler olan şebeke gerlm çökmene e yük akımı harmonk e tepkn bleşenlerne karşı düzeltm ncelenecek e deneyel başarım raporlanacaktır [5], [6].

2 2. BGD Çalışma İlke Özgün adı Unfed ower Qualty Condtoner (UQC) olan BGD nn dere dyagramı e şebekeye bağlanış bçm Şekl de göterlmştr. SES şebekede ortak bağlama noktaı (OBN) le yük araına er bağlanırken, ES yüke paralel bağlıdır. BGD yapıında ES e SES farklı derelerle gerçekleştrlr. ES, üç-faz üç-letken uygulamalarında üç-faz üç-bacaklı gerlm kaynaklı erc le gerçekleştrlr. Dörtletken uygulamaında e dört bacaklı erc kullanılır. ES erc şebekeye ndüktan üzgeçler üzernden doğrudan bağlanır. SES e zolayon trafou le er düzeltm yaptığından faz başına tranformatör gerektrr. Tranformatör brncl argılarına üç adet tek-faz eya br adet dört bacaklı gerlm kaynaklı ercden düzeltme gerlm uygulanır. BGD nın şleler SES e ES araında göre bölüşümü yapılarak gerçekleştrlr. Bu şleler e ınırlamaları Tablo de erlmştr. e S L S Üç faz OBN AC S SES AS ST BG D C DC DC Doğrual Olmayan SES ES Yük Şekl : BGD güç dere e şebeke le yük araında yerleşm. S ES L AS Tablo : Güç kalte orunları, BGD nn düzeltmden orumlu brmler e ınırlamaları Güç alte Sorunu ES SES Sınırlamalar /yük gerlm harmonğ SES bantgenşlğ gerlm dalgalanmaı C DC ka SES gerlm çökme ka SES gerlm dengezlğ ka SES Yük akım harmonğ ES bantgenşlğ Yük tepkn akımı ka ES Yük dengezlk akımı ka ES SES programlanablr br gerlm kaynağı gb daranıp şebeke e yük araında tenlen br gerlm üreteblr. gerlmndek düşük frekanta dalgalanma (flcker) e yükek frekanta dalgalanma (harmonk) etklern, çökme, yükelme e dengezlkler algılayıp, bu bozulmaların yüke yanımaını engellemek amacıyla karşı doğrultuda e eşt şddette gerlmler er tranformatör üzernden uygular e her koşulda yüke anma gerlmnn uygulanmaını ağlar. Gerlm harmonğ üreten yük uygulamaında yükün gerlm harmonklern de şebekeden aynı bçmde yalıtarak harmonk akımlarını engeller. akımı e SES gerlm aynı frekanta bleşen çerre (örneğn gerlm çökme düzeltmnde) SES le şebeke araında güç akışı gerçekleşr. Etkn güç akışı durumunda BGD nn DC baraı le şebeke/yük araında enerj alıerş özkonuu olup, bu durumda ya DC barada enerj kaynağı (depou) olmalı ya da ES güç akış dengen ağlamalıdır. Uygulamada genellkle L enerj kaynağı kullanılmaz e DC barada elektroltk tp kondanatörler kullanılır. Bu durumda ES DC barayı e dolayııyla güç akışını denetleme gören ütlenr. Üç fazda toplam tepkn güç ıfır değle ya da SES n farklı frekanta akım e gerlm bleşenler ara, bu bleşenlerden kaynaklanan ıfır ortalama değerl güç DC bara gerlmnde alınıma neden olur. Salınımın şddetne bağlı olarak ya DC bara kondanatör boyutu arttırılır ya da bu güç ES le karşılanır. Enerj depouz ES bu alınımlı gücü karşıladığında şebeke akımında bozulma kaçınılmazdır. BGD yapıında ES n temel göreler, DC bara gerlmn denetleme görene ek olarak, yük akımındak harmonklern, temel frekanta tepkn akımın e negatf bleşenlern düzeltmdr. Dört letkenl temde ES le ıfır bleşenler de denetleneblr. Çıkışı ndüktan üzgeçl dyotlu doğrultucu türü yük uygulamaında ES n temel göre yük akım harmonklernn karşılanmaıdır e az br mktar tepkn akım düzeltm gerekr. Trtörlü doğrultucu e büyük ateşleme açıı (α>>) uygulamalarında çeklen öneml mktardak tepkn güçle orantılı olan tepkn akımı da ES karşılar. Doğrultucu dengez ateşleme açıları eya dengez yük fazları le çalışıyorken oluşan negatf bleşen akımını da ES karşılar e temz şebeke akımı elde edlr. 3. BGD de Modelleme e Düzeltm Analz Bu çalışmada BGD nın uygulamada en yaygın olan akım harmonk kaynağı türü (-türü) dyotlu doğrultucu yük uygulamaı çn düzeltm ncelenecektr. BGD, şebeke e yükün tek-faz Norton eşdeğer dere Şekl 2 de görülmektedr. Bu şeklde, Z S e Z L, şebeke e yükün mpedanlarını göterr. Gerlmler e akımlar, harmonk e temel bleşenlern toplamları le tanımlanır. Örneğn, yük akımı ( L ), yük temel bleşen ( L ) e yük harmonk ( ) akımlarının toplamıdır. gerlm ( S ) e şebeke akımı ( S ) da aynı şeklde belrtlr. Şapkalı (^) şaretler, ölçülen eya ölçülüp ayrıştırılan şaretler e tırnaklı ( ) şaretler doğrudan ulaşılamayan ç büyüklüklerdr. Z S ˆ S ˆ = ˆ S ˆ L ˆS = ˆS ˆ S' = S' ' SES ES ˆ = ˆ ˆ L L Z L L' = L' ' -türü Yük Şekl 2: BGD, şebeke e -türü yükün tek-faz eşdeğer dere. 3.. Harmonk Denetm BGD, yük harmonk akımının ( ) şebekeye akmaını engellemek çn ES le bu harmonk akımını yük tarafında ağlar. Dolayııyla, ES n üreteceğ akımın referan değer ( E) yük harmonk akımına eşt olup anlık değer olarak () de erlmştr. Eşdeğer derenn SES n harmonk gerlm üretmedğ durum çn ( SE = ) frekan bölgende çözümlenme le (2) de görüldüğü gb ES = ', Z L >> Z S e ' = koşulunda şebeke harmonk akımının ( ) ıfır olacağı görülür. Fakat uygulamada bu koşullar, ES n ınırlı bantgenşlğ nedenyle tamamen yük harmonk akımını üretememe e harmonkl şebeke gerlm yüzünden

3 tamamen ağlanamaz. Bu yüzden, SES n şebeke harmonk akımı ( ) çn br anal drenç ( h ) daranışı götererek (3) tek gb anlık değer olarak üreteceğ gerlmn ( SE) kullanılmaı e eşdeğer derenn frekan bölgende tekrar çözümlenmeyle, (4) te görüldüğü gb yük le şebeke araındak mpedanın arttırılmaı şebeke harmonk akımının daha da azaltılmaını ağlar. ˆ E = () Z = L ( E) ZS ZL ZS ZL ( ˆ ZL ) Z Z Z Z S L S L ˆ SE = h Z = ( E) Z Z Z Z L SE S L S L ( ˆ ZL ) Z Z Z Z 3.2. Temel Bleşen Denetm h S L h S L BGD nn temel bleşen denetmn açıklamak üzere şebeke, yük e BGD nn temel frekanta Norton eşdeğer dere, her br akım e gerlmn etkn e tepkn bleşenler le şebeke gerlm temel bleşen ( S ) referan alınarak Şekl 3 te göterlmştr. Örneğn, yük temel bleşen akımı ( L ), yük temel bleşen etkn ( Ld ) e tepkn ( Lq ) akımlarının karmaşık düzlemde toplamıdır. Bu etkn e tepkn bleşen götermnde şebeke gerlm referan alınmış olduğu çn S n tepkn bleşennn ıfır olduğu e SES tamamen etkn gerlm ürettğ ( SESq = ) çn L n tepkn bleşennn ıfır olduğu kabul edlmştr ( Sq = Lq = ). Z S ' = ' j ' S Sd Sq ˆ ˆ = ˆ jˆ S S Sd Sq = ˆ Sd ˆ L = ˆ Ld ˆ = ˆ jˆ SES ES L Ld Lq Z L -türü Yük (2) (3) (4) ' = ' j ' L Ld Lq Şekl 3: Temel frekanta BGD, şebeke e -türü yükün tekfaz eşdeğer dere. BGD le temel bleşen denetm üçe ayrılır: ES n temel bleşen frekanında yükün çektğ tepkn gücü karşılamaı, SES n şebeke gerlmndek temel bleşen bozulmaı enaında yük gerlmn anma değernde ( L = Ld) tutmaı e ES n bu bozulma enaında SES n ağladığı gerçek gücü karşılamaı. Bu üç kıım şu şeklde açıklanablr. den tepkn güç çeklmeme ( Sq = ) çn ES, yük akımının tepkn kımını tepkn akım referanı ( ESq) olarak kullanır (5). Bu durumda ES le yük araındak tepkn güç akışı (Q ES ) (6) da görülür. Eğer şebeke temel bleşen gerlmnde Sd büyüklüğünde br apma olura SES, bu bozulmanın ter şaretl kadar br gerlm (7) de görüldüğü gb üreterek yük gerlmnn anma değernde kalmaını ağlar. Bu bozulmanın düzeltlme çn SES ten ağlanan etkn güç ( SES ), (8) de erldğ gb şebeke akımı e SES gerlmnn çarpımına eşttr. ES le yükün tepkn akımı tamamen karşılandığı ( Sq = ) çn SES üzernden tepkn güç akışı olmaz (Q SES = ). SES e BGD de enerj depoloma brm olmadığı çn ES tarafından ağlanmalıdır. Bu durumda ES n etkn akım referanı ( ESd), ES e SES araındak etkn güç lşk (9) le () dak gb bulunur. ES n toplam akım referanı e ESd e ESq değerlernn karmaşık düzlemde toplamıdır (). = ˆ L q (5) ESq Q ES SES = ˆ Ld = = ˆ (6) L q S d (7) (8) SES Sd Sd ˆ ˆ ES = ESd Ld = SES SES S d = Sd Sd ESd Ld ES ESd ESq = (9) () = j () 4. BGD Denetm Yöntem Br öncek bölümde anlatılan şlelern gerçeklenme çn, BGD de ES e SES çn brbrnden bağımız fakat brbrn detekleyen denetm algortmaları gerekldr. ES tarafında poztf temel bleşen çn de-qe çatıında br ektör deneteç e dğer bleşenler (harmonk e negatf temel bleşen) çn ortak br ektör deneteç taarlanır. SES tarafında her br bozucu etken çn ayrı br ektör deneteç kullanılır. Sözkonuu deneteçler e dğer yardımcı deneteçler Şekl 4 te batleştrlmş BGD güç dere le brlkte göterlmştr. SES n denetm brmler; temel gerlm bleşen denetec (TGBD), gerlm dalgalanmaı denetec (GDD), harmonk yalıtım denetec (HYD), rezonan önümleme denetec (RSD), SES darbe genşlk modülatörü (SDGM) e SES faz kld (SF) brmlerdr. TGBD, yük gerlm gerbelemen Şekl 5 te görüldüğü gb poztf, negatf e ıfır metrl bleşen bozulmalarını ayrıştırarak e oranalntegral () deneteçler kullanarak yük gerlmn anma değernde tutacak referan gerlmn ( SES) üretr. GDD e şebeke gerlm ( S ) üzerndek dalgalanmaları Şekl 6 dak yapıda algılayıp düzeltm ağlar. Şeklde görüldüğü gb de-qe çatıında çok düşük keme frekanlı (-2 Hz) den geçen şebeke gerlmlernden temel bleşen ayıklanır e ardından yükek frekanlı bleşenler de elemek çn kullanılıp alçak frekantak dalgalanma gerlm SESflc elde edlr. HYD e Şekl 7 de görüldüğü gb, şebeke akımını ( S ) de-qe çatıında le ayrıştırarak h le yükeltgeyp SE harmonk yalıtım gerlmn üretr. ES n denetm brmler e harmonk e negatf bleşen denetec (HNBD), DC bara gerlm e tepkn güç denetec kıımlardan oluşan temel akım bleşen denetec (TABD), ES akımı denetec (AD), ES DGM (DGM) e ES F (F) brmlerdr. HNBD, Şekl 8 de görüldüğü gb yük akımının harmonk e negatf bleşenlern, de-qe çatıında ler le elde ederek E y üretr. TABD e DC bara gerlm denetec e tepkn akım denetecnden oluşur. DC bara gerlm denetec, denetec le de ekennde referan akım şaretn ( DCde) üretrken, tepkn akım denetec yük akımı üzerndek tepkn bleşen le ayrıştırarak qe

4 ekennde Lqe y üretr. Bu k referan şaretn ektör toplamı TABD referan akım şaretdr ( ES). AD olarak e ölçülen ES akımı le ES araındak hatayı ıfırlamak çn yükek başarımlı e kolay uygulanablr br yöntem olan doğrual akım denetec (DOAD) kullanılır e ES üretlr. Ardından DGM bunu gerçekler. ˆS ˆS ˆC ˆS ˆL SF HYD RSD GDD TGBD θ SE SES S ˆS es ˆS SESd S SDGM SES SESfl SES S DERESİ ST ˆC AS GE L DC ES DERESİ AS ˆES GE ˆL SES DENETİMİ ES DENETİMİ L θel E Yük F HNBD AD S ES ˆES DGM ES TABD Şekl 4: BGD dere e deneteçler. - = L L ˆL L - ˆL - oztf Bleşen Denetm Negatf Bleşen Denetm - - Sıfır Bleşen Denetm SES SES- SES Şekl 5: SES n temel gerlm bleşen denetec. ˆL ˆL SES 5. BGD Deney Sonuçları BGD nn başarımı, Şekl 9 da görülen 38 rm fazaraı gerlml, 5 Hz, kw anma değerl BGD lkörneğ le yapılan deneylerle gözlenmştr [6]. Bu lkörnek kw lık dyotlu doğrultucu (L AC =.43 mh, L DC =.46 mh, C DC = 2.2 mf) çn taarlanmıştır. BGD DC bara anma gerlm 7 olup SES e ES ercler 2 khz anahtarlama frekanı le ürülmektedr. Bu erclern anahtarlama kıpırtı üzgec (AS) ndüktör e kondanatör değerler SES e ES çn ıraıyla 2.2 mh e 2 µf le 2 mh e 2 µf tır. BGD çalışmazken şebeke akımı e gerlm dalga şekller Şekl da görülmektedr. akımı toplam harmonk bozulmaı (THB ) %32.5 tr. Şekl, adece ES n dereye grme le elde edlen şebeke gerlm le şebeke, yük e ES akımlarını götermektedr. ES n harmonk akım düzeltm yaptığı bu durumda, THB, %4.3 e düşürülmüştür. SES n de dereye grme le THB %3.6 ya kadar gerlemştr. BGD nn tam olarak e %95 enerj erm le çalıştığı bu durumda şebeke akımı le şebeke e SES gerlm dalga şekller Şekl 2 de erlmştr. BGD nn 2 m de %3 luk üç-faz dengel gerlm çökmene karşı dnamk tepk, Şekl 3 te erlmştr. Büyük şebeke gerlm çökmene rağmen yük gerlm e akımı %2 den az çökmekte, fakat yük gerlmn düzeltm çn gerekl güç şebekeden çekldğ çn şebeke akımı artmaktadır. Bu durumda kararlı halde şebeke gerlm e akımı le SES gerlm e ES akımı Şekl 4 te erlmştr. Bu koşulda BGD nn erm %9.8 olarak ölçülmüştür. %3 luk tek-faz şebeke gerlm çökmene karşı BGD nn düzeltm e Şekl 5 tek şebeke e yük gerlm dalga şekllernden e ayrıntılı negatf/ıfır bleşen analzlernden görülmektedr. Bu koşuldak BGD erm %93.9 dur. ˆS S ˆS Gerlm Dalgalanmaı Denetm flcl flch flch SESflc Şekl 6: SES n gerlm dalgalanmaı denetec. ˆS î S ˆC Harmonk Yalıtım Denetm î h SE d Rezonan Sönümleme Denetm SESd Şekl 9: BGD nn prototp e laboratuar ortamında BGD temnn tam yükte çalışırken görünümü. Şekl 7: SES n harmonk yalıtım e rezonan önümlem e deneteçler. ES DC Bara Gerlm e Tepkn Güç Denetm DC DCde DC DC Lqe ˆLqe Harmonk e Negatf Bleşen Akımı Denetm ˆL ˆL ˆ ES E ES ES Akımı Denetleyc ˆES Şekl 8: ES n deneteç dyagramı. ˆL ES Şekl : BGD çalışmazken kw dyotlu doğrultucu yük çn şebeke gerlm (arı) e akımı (ma) dalga şekller.

5 Şekl : Sadece ES etknken şebeke gerlm (arı), şebeke akımı (ma), yük akımı (yeşl) e ES akımı (kırmızı). Şekl 5: gerlmnde %3 tek-faz gerlm çökme çn üç-faz şebeke gerlmler (üt-ol), şebeke gerlm e akımındak negatf e ıfır bleşenler (üt-ağ), üç-faz yük gerlmler (alt-ol) e yük gerlm le şebeke akımındak negatf e ıfır bleşenler (alt-ağ). Şekl 2: BGD tam etknken şebeke gerlm (arı), şebeke akımı (ma), SES gerlm (yeşl) e yük gerlm (kırmızı). 6. Sonuçlar Brleşk güç kalte düzeltc (BGD), hem yükek güç kalte gerektren, hem şebeke güç kalten bozan büyük güçlü yük uygulamaları çn gelştrlmş ütün br güç elektronğ şartlandırıcıdır. Bu çalışmada BGD nn çalışma lke e düzeltm ağlayan deneteç yapıları ncelenmştr. kw üç-faz dyotlu doğrultucu yük uygulamaı çn lkörneklenen BGD nn en temel e yaygın güç kalte problemler olan şebeke gerlm çökme le yük akımı harmonk e tepkn bleşenlerne karşı düzeltm deneyel olarak doğrulanmıştır. BGD yüke ağladığı yükek kaltel gerlm, e şebekeden çeklen br güçkatayılı e %5 ten az akım toplam harmonk bozulmalı akım le hem yük hem şebeke tarafında ütün güç kalte erglemektedr. Teşekkür Bu çalışma TÜBİTA EEEAG brm tarafından nolu proje [6] kapamında deteklenmştr. 4E4 Şekl 3: gerlmnde üç-faz dengel %3 luk çökme enaında BGD nn yük gerlm düzeltm. Ütten alta: şebeke gerlm, yük gerlm, şebeke akımı e yük akımı. Şekl 4: gerlmnde üç-faz dengel %3 luk çökme arken şebeke gerlm (arı), şebeke akımı (ma), SES gerlm (kırmızı) e ES akımı (yeşl). aynakça [] Dugan, R.C., McGranaghan, M.F., Santoo, S. Santoo e Beaty H.W., Electrcal power ytem qualty, McGraw-Hll, knc bakı, 22. [2] EEE Recommended ractce and Requrement for Harmonc Control n Electrcal ower Sytem EEE Std [3] Akag, H., Watanabe E.H. e Arede M., ntantenou power theory and applcaton to power condtonng, EEE re - Wley, 27. [4] Fujta, H. e Akag, H., The unfed power qualty condtoner: The ntegraton of ere- and hunt- acte flter, EEE Tran. ower Electron., Clt No.3, , Mart 998. [5] Haa, A.M. e Şentürk, O.S., Yük e Dotu Brleşk Güç alte Düzenleycnn Yapıı, İşleler, Güç Akışı e Güç altenn Denetm, E 27,. Enerj ermllğ e alte Sempozyumu, 7-8 Mayı 27, ocael, [6] Haa, A.M., Şentürk, O.S., Özkaya, H. e Ulu, M., Üç Fazlı ka Brleşk Güç alte Düzeltcnn Gelştrlme, TÜBİTA EEEAG-4E4 proje raporu, Mart 28.