Belediye Vizyonu. Hüsamettin KOCAK * Kamu kavramý günlük dilde çok sýk kullanýlmakla. birlikte çok farklý anlamlar yüklenen bir kelimedir.

Transkript

1 Belediye Vizyonu Hüsamettin KOCAK * Belediyeler, 5393 sayýlý Belediye kanunu nun tanýmlamasýna göre belde halkýnýn yerel ihtiyaçlarýný karþýlamakla görevli kamu kuruluþlarýdýr. Ayný kanuna göre belde de belediyesi bulunan yerleþim yeri dir. Oysa Türk Dil Kurumu na göre belde ilçeden küçük, belediye ile yönetilen yer anlamýna gelmektedir. Türk Dil Kurumunun tanýmý günlük dilde kullandýðýmýz kasaba anlamýna gelmektedir. Yine Türk Dil Kurumuna göre kasaba da Þehirden küçük, köyden büyük, henüz kýrsal özelliklerini yitirmemiþ olan yerleþim merkezi anlamýna gelmektedir sayýlý Belediye Kanunu na göre ise belde köy ve mezra dýþýndaki yerleþim alanlarýnýn tamamýný tanýmlamak için kullanýlmaktadýr. Bu Kamu kavramý günlük dilde çok sýk kullanýlmakla birlikte çok farklý anlamlar yüklenen bir kelimedir. Hatta Türk Dil Kurumu na göre kamu, Halk hizmeti gören devlet organlarýnýn tümü anlamýna geldiði gibi Bir ülkedeki halkýn bütünü anlamýna da gelmektedir. sebeple de il ve ilçeler de belde sayýlmaktadýr. Öyle ise Kanunun tanýmýna göre belediyeler köy ve mezra dýþýndaki yerleþim yerlerindeki halkýn yerel ihtiyaçlarýný karþýlamak üzere kurulan kamu kuruluþlarýdýr. Zaten belde kelimesi de köken itibarý ile Arapça olup, bir insan topluluðunun yerleþme niyeti ile oturduðu yer anlamýna gelen Beled kelimesinden dilimize geçmiþtir. Ancak belediye yönetimi söz konusu olduðunda bu beled in köy ve mezra dýþýndaki bir insan topluluðunun yerleþme niyeti i- le oturduðu yer anlamýnda kullanýlmasý gerekmektedir. Belediye de yine Arapçadaki beled kelimesinden türemiþtir. Sözcük esas itibarý ile beldeye iliþkin kuruluþ veya yönetim anlamýna gelmektedir. 1 Ancak beldeye iliþkin bu kuruluþ veya yönetim ayný zamanda bir kamu tüzel kiþiliðidir. Belediyeler, köy ve mezra dýþýndaki yerleþim yerlerindeki insanlarýn yerel ihtiyaçlarýný karþýlamakla görevli kamu tüzel kiþileri olduðuna göre kamu kuruluþu veya kamu tüzel kiþiliðinin sorgulanmasý gerekmektedir. Çünkü vizyon bir kiþi veya kurumun kendi misyonu çerçevesinde öngördüðü baþarýlý bir gelecek için kullanýlan kavramdýr. Vizyonun belirlenebilmesi için öncelikle misyonun belirlenmesi gerekmektedir. Misyon ise bir kiþinin veya kuruluþun varlýk sebebine verdiði cevaptýr. Bir baþka ifade ile kiþi veya kurumun asli varlýk sebebidir. Kamu kavramý günlük dilde çok sýk kullanýlmakla birlikte çok farklý anlamlar yüklenen bir kelimedir. Hatta Türk Dil Kurumu na göre kamu, Halk hizmeti gören devlet organlarýnýn tümü anlamýna geldiði gibi Bir ülkedeki halkýn bütünü anlamýna da gelmektedir. Ayný zamanda bütün anlamýna da gelen bir sýfattýr. Her ne kadar hal hizmeti gören devlet organlarýnýn tümüne de kamu denmekte ise de aslýnda doðrusu kamu deðil kamu yönetimi/kamu kuruluþu/kamu idaresidir. Kumu kavramý sadece kýsaltma amacýyla kullanýlmaktadýr. Dolayýsýyla da kamu denildiðinde Bir ülkedeki halkýn bütünü nü anlamamýz gerekmektedir. Buradan hareketle kamu kuruluþlarýnýn misyonu ne olmalýdýr sorusunu gündeme getirmemiz gerekmektedir. Misyon kiþi veya kurumun asli varlýk sebebi yani ben niçin varým? sorusuna verdiði cevap olduðuna göre kamu kuruluþlarý niçin vardýr? sorusu cevaplanmalýdýr. Bu sorunun cevabýný akademik tartýþmalara dalmadan ve genel çerçeveden hareketle verecek olursak þu sonuca ulaþmamýz mümkündür. 42 * Avukat 1 DÖNMEZ, Mustafa, sf: 73

2 Ýnsanlar doðasý gereði birlikte yaþama eðilimi içerisindedirler. Birlikte yaþama ihtiyacý insanlarýn toplu yaþamalarýný beraberinde getirmiþ ve bu da toplum dediðimiz insan gruplarýný oluþturmuþtur. Bir arada yaþayan insanlar, herkesin ortak ihtiyacý olan bazý görevleri yapmak üzere aralarýndan birilerini görevlendirmiþlerdir. Bu görevlerin baþýnda güvenlik gibi asli konular olduðu gibi yine bir arada yaþayan insanlarýn kendi aralarýnda uyulmasýný gerekli gördükleri kurallarýn da korunmasý bulunmaktadýr. Bir arada yaþayan insanlarýn ortak ihtiyaçlarýný karþýlamak için oluþturduklarý idareler genel anlamý ile devlet veya baþka bir tanýmla da kamu kuruluþlarýdýr. Dolayýsýyla kamu kuruluþlarý kamunun yani toplumun ortak ihtiyaçlarýný karþýlamak üzere ve yine toplum tarafýndan kurulmuþtur. Kurulan bu kuruluþlarýn yetkileri, görevleri kendilerini kuran toplum tarafýndan belirlenmekte ve bu görevlerini yapabilmek için gerekli kaynaklar da yine toplum tarafýndan kendilerine verilmektedir. Öyle ise adýna devlet veya kamu kuruluþu dediðimiz yapýlanmalar aslýnda toplum tarafýndan belirli hizmetleri yapmakla görevlendirilmiþ, yetkilendirilmiþ tüzel kiþiliklerdir. Bunun tabi sonucu olarak da bu kuruluþlar topluma hâkim olan deðil topluma hizmet eden yani hadim olan kuruluþlardýr. Kültürümüzdeki hâkim deðil hadim devlet anlayýþýnýn kökeninde de bu deðerlendirme yatmaktadýr. Eðer kamu kuruluþlarý toplumun hâkimi deðil de toplumun hizmetkârý iseler bu durumda hâkim olan güç de toplumun yani kamunun kendisidir. Kamu kuruluþlarýnýn kuruluþ sebebi yani varlýk sebepleri topluma hizmet etmek olduklarýna göre misyonlarý da kendilerine toplum tarafýndan verilen görevi mevcut þartlar çerçevesinde en iyi þekilde yerine getirmektir. Kamu kuruluþlarýnýn misyonu kendilerine toplum tarafýndan verilen görevi mevcut þartlar çerçevesinde en iyi þekilde yerine getirmek olduðuna göre vizyonlarý ne olmalýdýr? Vizyon kavramý en genel anlamda insan ve toplum yaþamýný ilgilendiren alanlarda (iktisadi, sosyal, siyasal, kültürel, ekolojik, vs) istenebilir bir geleceði kurmaya yönelik, birbiri ile baðlantýlý, tutarlý ve uygulanabilirliði savunulabilen amaçlarýn gerçekleþmesine yönelik düþünceler, projeler, plan ve programlar bütününün uygulamada baþarýyý saðlayacak stratejik bir yaklaþýmla ortaya konulmasý olarak tanýmlanabilir. 2 Bu tanýmlamadan hareketle kamu kuruluþlarýnýn genel olarak vizyonunu kendilerine toplum tarafýndan verilen görev alanlarýnda ) istenebilir bir geleceði kurmaya yönelik, birbiri ile baðlantýlý, tutarlý ve uygulanabilirliði savunulabilen amaçlarýn gerçekleþmesine yönelik düþünceler, projeler, plan ve programlar bütününün uygulamada baþarýyý saðlayacak stratejik bir yaklaþýmla ortaya konulmasý olarak tanýmlanabilir. Yukarýda tanýmlanan misyon ve vizyon kavramlarýndan hareketle belediyelerin vizyonu ne olmalýdýr? sorusuna þu þekilde cevap verebiliriz: Belediyelerin vizyonu, yerel halkýn yerel nitelikli ortak ihtiyaçlarýný mümkün olan en iyi þekilde karþýlamak ve bu alanlarda gelecekte de özlenen bir baþarý hedefini yakalamak için gerekli olan düþünceler, projeler, plan ve programlar bütününün uygulamada baþarýyý saðlayacak stratejik bir yaklaþýmla ortaya konulmasýdýr. Belediyelerin vizyonlarý ile ilgili yaptýðýmýz tanýmlama bizi baþka bir soru ile karþý karþýya býrakacaktýr. Bu soru da yerel halkýn yerel nitelikli ortak ihtiyaçlarýný en iyi þekilde karþýlayabilecek þartlar nelerdir? sorusudur. Bu soruya elbette çok deðiþik cevaplar verilebilirse de bize göre bütün cevaplarý kapsayacak olan tek bir cevap vardýr ve o da kentsel yaþam kalitesinin sürdürülebilir politikalarla geliþtirilmesi dir. Bir tanýma göre kentsel yaþam kalitesi, dar anlamda toplumsal, ekonomik ve mekânsal öðeler açýsýndan kent tanýmýna giren yerlerde, kentsel alt yapý, iletiþim, ulaþým, konut ve benzeri olanaklarýn sunulma düzeyini ifade etmektedir. Geniþ anlamda ise, o kentte yaþayanlara sosyal, siyasal ve kültürel alanlarda sunulan hizmetlerin düzeyini de kapsamaktadýr. 3 Ancak bu tanýmda ekonomi kavramý unutulmuþ görülmektedir. Oysa ekonomi toplumlarýn yaþam kaliteleri açýsýndan öncelikli konular arasýnda bulunmaktadýr. Bu sebeple bu tanýmýn geniþ anlamda þu þekilde yeniden yapýlmasýnda yarar bulunmaktadýr. Kentsel yaþam kalitesi, o kentte yaþayanlara ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel alanlarda sunulan hizmetlerin düzeyini kapsamaktadýr. 9. Kalkýnma Planý çalýþmalarý kapsamýnda hazýrlanan Yerleþme-Þehirleþme Ö- zel Ýhtisas Komisyonu Raporu nun Yaþam Kalitesi Sorunlarý baþlýðýný taþýyan bölümde, Yaþam Kalitesinin Saðlanmasýnda Öncelikli Temel A- maç ve Politikalar ise þu þekilde belirlenmiþtir: 1. Toplumsal Amaçlar: Bir tanýma göre kentsel yaþam kalitesi, dar anlamda toplumsal, ekonomik ve mekânsal öðeler açýsýndan kent tanýmýna giren yerlerde, kentsel alt yapý, iletiþim, ulaþým, konut ve benzeri olanaklarýn sunulma düzeyini ifade etmektedir. Kentteki toplumsal iletiþimi güçlendiren, kentin olanaklarýndan herkese eþit yararlanma hakký 2 Erdal TÜRKAN, Vizyon Rekabeti, Liberte Yayýnlarý, Ankara 2003, s: 2 3 KAYA, Erol ve diðerleri, Modern Kent Yönetimi, Okutan Yayýnlarý, Ýstanbul 2007, c.1, s: 96 43

3 Metropolitan Kent Yönetimi sunan, yaya dolaþýmýný kentin her parçasýna yayan bir mekân kurgusunun oluþturulmasý; Saðlýk ve sosyal yardým hizmetlerinin saðlandýðý, kaliteli eðitim alýnabilen, yeterli kültür ve rekreasyon olanaklarýna sahip, konut açýðý olmayan, kamusal toplu taþým olanaðý geliþmiþ, suç oraný düþük olan ve yeterli gýdaya eriþimin saðlandýðý bir kentsel yaþam olanaðý saðlamaya yönelik tedbirlerin alýnmasý; Ýnsan saðlýðýný hedefleyen, her türlü kirlenmeyi önlemeye çalýþan, iletiþim olanaklarýný artýran düzgün bir altyapý saðlanmasý, gereklidir. 2. Ekonomik Amaçlar: Yerel istihdamý ve yerel kalkýnmayý teþvik edecek bir ekonomik yapý esas alýnmalýdýr. 3. Çevresel Amaçlar: Temiz hava, toprak ve su, ekolojik süreçlerle u- yumlu arazi kullanýþ dokularý, saðlýklý doða habitatlarý, gürültü sorunu olmamasý, su baskýný, e- rozyon ve diðer tehlikelere karþý güvenlik, afete duyarlý kentsel dokularý hedefleyen yaklaþýmlar benimsenmelidir. 4. Estetik Amaçlar: Giderek kimliksizleþen kentlerimizdeki eski deðerleri koruyan, yeni üretilen bölgelerde kimlik a- rayan, kentin mimarlýðýný ön plana çýkartan bir fiziksel çevre denetiminin saðlanmasý, topluluk tasarýmý, yer duygusu, kültürel ve doðal mirasla baðlantýlarýn güçlendirilmesi gereklidir. Giderek kimliksizleþen kentlerimizdeki eski deðerleri koruyan, yeni üretilen bölgelerde kimlik arayan, kentin mimarlýðýný ön plana çýkartan bir fiziksel çevre denetiminin saðlanmasý, topluluk tasarýmý, yer duygusu, kültürel ve doðal mirasla baðlantýlarýn güçlendirilmesi gereklidir. 5. Kurumsal Amaçlar: Toplulukla ilgili kararlarýn alýnmasýnda halkýn katýlýmý ve kurumlar arasý bütünleþme ve uyumun saðlanmasý, planlamanýn çok karar çevreli bir biçimde koordine e- dilmesi, saðlýklý yerleþmeler konusunda eðitim ve katýlýmýn desteklemesi gereklidir. 6. Ulaþýmla Ýlgili Amaçlar: Toplu taþýmayý ö- zendiren, özellikle kent merkezlerinde özel taþýmacýlýðý kýsýtlayan ve yaya önceliðine dayanan u- laþým modellerinin teþvik edilmesi gereklidir. 4 Kentsel yaþam kalitesine kentli haklarý yönünden de bakmakta yarar bulunmaktadýr. Çünkü kentin yaþam kalitesinin geliþmesi demek o kentte yaþayanlarýn haklarýný en iyi þekilde elde edebilmeleri demektir. Kentli haklarý konusunda bir deklarasyon bulunmaktadýr. Avrupa Kentli Haklarý Deklarasyonu olarak bilinen söz konusu metinde bu haklar þu þekilde belirlenmiþtir: GÜVENLIK: Mümkün olduðunca suç, þiddet ve yasa dýþý olaylardan arýndýrýlmýþ emin ve güvenli bir kent; 2. KIRLETILMEMIÞ, SAÐLIKLI BÝR ÇEVRE: Hava, gürültü, su ve toprak kirliliði olmayan, doðasý ve doðal kaynaklarý korunan bir çevre; 3. ÝSTÝHDAM: Yeterli istihdam olanaklarýnýn yaratýlarak, ekonomik kalkýnmadan pay alabilme þansýnýn ve kiþisel ekonomik özgürlüklerin saðlanmasý; 4. KONUT: Mahremiyet ve dokunulmazlýðýnýn garanti edildiði, saðlýklý, satýn alýnabilir, yeterli konut stokunun saðlanmasý; 5. DOLAÞIM: Toplu taþým, özel arabalar, yayalar ve bisikletliler gibi tüm yol kullanýcýlarý arasýnda, birbirinin hareket kabiliyetini ve dolaþým özgürlüðünü kýsýtlamayan uyumlu bir düzenin saðlanmasý; 6. SAÐLIK: Beden ve ruh saðlýðýnýn korunmasýna yardýmcý çevrenin ve koþullarýn saðlanmasý; 7. SPOR VE DINLENCE: Yaþ, yetenek ve gelir durumu ne olursa olsun, her birey için, spor ve boþ vakitlerini deðerlendirebileceði olanaklarýn saðlanmasý; 8. KÜLTÜRLER ARASI KAYNAÞMA: Geçmiþten günümüze, farklý kültürel ve etnik yapýlarý barýndýran topluluklarýn barýþ içinde yaþamalarýnýn saðlanmasý; 10. KALÝTELÝ BIR MÝMARÝ VE FÝZÝKSEL ÇEV- RE: Tarihi yapý mirasýnýn duyarlý bir biçimde restorasyonu ve nitelikli çaðdaþ mimarinin uygulanmasýyla, uyumlu ve güzel fiziksel mekanlarýn yaratýlmasý; 11. ÝÞLEVLERÝN UYUMU: Yaþama, çalýþma, seyahat iþlevleri ve sosyal aktivitelerin olabildiðince birbiriyle ilintili olmasýnýn saðlanmasý; 12. KATILIM: Çoðulcu demokrasilerde; kurum ve kuruluþlar arasýndaki dayanýþmanýn esas olduðu kent yönetimlerinde; gereksiz bürokrasiden a- rýndýrma, yardýmlaþma ve bilgilendirme ilkelerinin saðlanmasý; 13. EKONOMÝK KALKINMA: kararlý ve aydýn yapýdaki tüm yerel yönetimlerin, doðrudan veya dolaylý olarak ekonomik kalkýnmaya katký konusunda sorumluluk sahibi olmasý; 14. SÜRDÜRÜLEBÝLÝR KALKINMA: Yerel yönetimlerce ekonomik kalkýnma ile çevrenin ko Kalkýnma Planý, Yerleþme-Þehirleþme Özel Ýhtisas Komisyonu Raporu,

4 runmasý ilkeleri arasýnda uzlaþmanýn saðlanmasý; 15. MAL VE HÝZMETLER: Eriþilebilir, kapsamlý, kaliteli mal ve hizmet sunumunun yerel yönetimi, özel sektör ya da her ikisinin ortaklýðýyla saðlanmasý; 16. DOÐAL ZENGÝNLÝKLER VE KAYNAKLAR: Yerel doðal kaynak ve deðerlerin; yerel yönetimlerce, akýlcý, dikkatli, verimli ve adil bir biçimde, beldede yaþayanlarýn yararý gözetilerek, korunmasý ve idaresi; 17. KÝÞÝSEL BÜTÜNLÜK: Bireyin sosyal, kültürel, ahlaki ve ruhsal geliþimine, kiþisel refahýna yönelik kentsel koþullarýn oluþturulmasý; 18. BELEDIYELERARASI IÞBÝRLÝÐÝ: Kiþilerin yaþadýklarý beldenin, beldeler arasý ya da uluslar arasý iliþkilere doðrudan katýlma konusunda özgür olmalarý ve özendirilmeleri; 19. FINANSAL YAPI VE MEKANÝZMALAR: Bu deklarasyonda tanýmlanan haklarýn saðlanmasý i- çin, gerekli mali kaynaklarý bulma konusunda yerel yönetimlerin yetkili kýlýnmasý; 20. EÞÝTLÝK: Yerel yönetimlerin; tüm bu haklarý bütün bireylere cinsiyet, yaþ, köken, inanç, sosyal, ekonomik ve politik ayrým gözetmeden, fiziksel veya zihinsel özürlerine bakýlmadan; eþit o- larak sunulmasýný saðlamakta yükümlü olmasý. Yukarýda sayýlan haklara sahip kýlýnan kentlilerin yaþam kalitesinin yüksek olacaðý elbette tartýþýlamaz. Bu özlenen þartlarý oluþturmak belediyelerin vizyonu olabilmelidir. Kiþi veya kurumlarýn vizyonlarý kadar ilkeleri de önemlidir. Kiþi veya kurumlar misyonlarýný yerine getirirken, vizyonlarýna ulaþmaya çabalarken kendilerince belirlenmiþ temel ilkeler, genel politikalar belirlemeli ve bu ilkeler doðrultusunda faaliyetlerini yürütmelidirler. Ýlkeler 1- Ýnsan Odaklý olmak: Ýnsan odaklý yönetim anlayýþý, sunulacak hizmetlerin insan onuruna uygun olmasý, insan onurunun korunmasý anlamýna gelmektedir. Þeyh Edabali nin Osman Gazi ye vasiyetinde belirttiði Ýnsaný yaþat ki devlet yaþasýn tavsiyesinde olduðu gibi aslolan insana hizmet etmek ve bu hizmeti de insan onuruna uygun olarak sunmaktýr. Ýnsan odaklý olmak demek ona sadece insan olma hususiyetinden dolayý hizmet etmek demektir. Rengi, dili, dini, ýrký, makamý, rütbesi, konumu ne olursa olsun insan insandýr ve bu özelliklerine bakýlmaksýzýn onurunu zedelemeyecek hizmet alma hakkýna sahiptir. 2- Vatandaþ Odaklý Olmak: Genelde kamu yönetiminde vatandaþa hizmet verme deðil ona sanki lütufta bulunuyormuþçasýna hizmetlerden yararlanmasýna izin verme anlayýþý söz konusudur. Dolayýsýyla kurumun sunduðu hizmetlerden vatandaþýn memnuniyeti fazla önemsenmez. Vatandaþýn iþini kolaylaþtýrmak deðil, belirlenmiþ bürokratik usullere riayet etmek daha fazla önemli görülmektedir. Belediyelerin vatandaþ odaklý olmasý demek, belediye hizmetlerinin planlanmasý, uygulanmasý ve sunumunda halkýn beklentilerinin, taleplerinin ve memnuniyetlerinin dikkate alýnmasýný demektir. Özel sektördeki müþteri odaklý olmak kavramýnýn kamuya dönüþtürülmesi vatandaþ odaklý olmayý gerektirmektedir. Vatandaþ odaklý olmayan kurumlarda vatandaþa güvensizlik kültürü yaygýndýr. Bu sebeple de vatandaþla iliþkilerde sürekli kurumun korunmasý yaklaþýmý bulunmaktadýr. Vatandaþ odaklý olmak ise öncelikle vatandaþa güvenmeyi, onu haklý görmeyi, yanlýþlýk var ise ret etme deðil ikna etmeyi gerekli kýlmaktadýr. 3- Adalet: Belediyelerimizin hizmet ilkelerinin en önemlilerinden birisi adalet olmalýdýr. Hizmette adaletli davranmak gerekmektedir. Adalet eþitlik demek deðildir. Adalet, olmasý gerekenin olmasý gerektiði yer ve zamanda olmasý gerektiði kadar olmasýnýn saðlanmasýdýr. Örneðin belediye hizmetlerinden yeterince yararlanamayan mahalleler ile bu hizmetlerden zamanýnda fazlasý ile yararlanmýþ mahallelere eþitlik adýna ayný miktar hizmeti sunmak adalet deðildir. Yeterli hizmet alamamýþ mahallelere popüler ifade ile pozitif ayrýmcýlýk yapýlarak var olan farkýn giderilmesi gerekmektedir. Eþitlik hizmetin daðýlýmýnda deðil sunumunda söz konusu olmalýdýr. Yani hizmetten yararlananlar arasýnda hiçbir ayrým yapmadan herkese eþit davranýþ sergilenmeli ama hizmet daðýtýmýnda yetersizlik olan durumlara daha fazla hizmet getirilmelidir. Kültürümüzde çok sýk kullanýlan Adalet mülkün temelidir ifadesinde yer alan mülk kelimesi iktidar anlamýna gelmektedir. Dolayýsýyla iktidarýn temeli adalettir anlamýnda bir ifadedir. Adalet, i- Genelde kamu yönetiminde vatandaþa hizmet verme deðil ona sanki lütufta bulunuyormuþçasýna hizmetlerden yararlanmasýna izin verme anlayýþý söz konusudur. Dolayýsýyla kurumun sunduðu hizmetlerden vatandaþýn memnuniyeti fazla önemsenmez. darenin bütün eylem ve iþlemlerinde temel almasý gereken en yüce deðerdir. Adil hizmet, hizmetin öncelik sýrasýna göre verilmesini gerektirir. Adil yönetim de haklýnýn hakkýný teslimini gerektirir. 4- Dürüstlük: Türk Dil Kurumuna göre dürüst, sözünde ve davranýþlarýnda doðruluktan ayrýlmayan, doðru kimse demektir. Dürüstlük de doðru- 45

5 Metropolitan Kent Yönetimi luk anlamýna gelmektedir. Kamu yönetiminde yolsuzluk, rüþvet, suiistimal ve kayýrmalar toplumu kökünden sarsmakta, insanýmýzýn güvenini zedelemektedir. Dürüstlük söylemle deðil icraatlarla mümkündür. Dürüst olan açýk, þeffaf olmaktan ve hesap vermekten kaçýnmaz. Bu sebeple þeffaflýk, dürüstlüðün bir göstergesi olarak algýlanýr. Sadece yöneticilerin dürüst olmasý yeterli deðildir. Kurumsal dürüstlüðün saðlanmasý gereklidir. Bu amaçla kurum karar ve faaliyetlerinde olduðu gibi kurum içinde de þeffaflýk ve kontrol mekanizmalarýna gereken önem verilmelidir. Kamu kurumlarýndaki patronaj iliþkileri dürüst yönetim anlayýþýnýn yokluðunun en önemli göstergesidir. 5- Þeffaflýk ve Hesap Verebilirlik: Gizlilik, kamu yönetimindeki yolsuzluðun, verimsizliðiz, kayýrmacýlýðýn, politik ayrýmcýlýðýn en önemli sebepleri arasýndadýr. Bu olumsuzluklar da, kamu yönetiminin kendisinden beklenen fonksiyonlarý yerine getirmesini engellemekte, toplumsal kaynaklarý verimsiz kullanýmla harcamakta ve halkýn kamu kurumlarýna olan güvenini zedelemektedir. Þeffaflýðýn temeli ilgili olan herkesin gereksinim duyduðu bilgiye eriþebilmesinin saðlanmasýdýr. Belediyelerimiz, karar ve uygulamalarýnda þeffaflýða azami dikkati göstermek zorundadýr. Belediyelerimiz, þeffaflýðýn bir gereði olarak hesap verebilirlik ilkesine de sahip olmalýdýr. Vatandaþ, yetki veren dir ve kamu yönetiminin kendisine yetki veren vatandaþa karþý, bu yetkiyi ne kadar doðru ve etkin Baþarý tesadüfî deðil bilinçli gayretlerin sonucudur. Baþarýlý bir yönetimin temeli de planlamadýr. Kamu kaynaklarýnýn doðru kullanýmý, hizmetlerin etkin biçimde yerine getirilmesi için planlý ve programlý çalýþma esastýr. kullandýðýnýn hesabýný vermesi gerekmektedir. 6- Katýlým Yönetim: Demokrasiyi üstün kýlan, halkýn siyasal sisteme katýlýmý ve denetimidir. Yerel yönetimler, demokrasi kültürünün geliþimi ve yaygýnlaþmasý için en elveriþli kurumlar olduklarý için Demokrasi Okulu olarak deðerlendirilirler. Belediye yönetimlerimizin karar ve uygulamalarýnda baþta vatandaþlar olmak üzere tüm kurum ve kuruluþlarýn katýlýmý esastýr. Günümüzde iyi yönetiþim olarak bilinen ve ilgili taraflarýn karar ve uygulamalarda birlikte hareket etmesini öngören anlayýþ da katýlýmcý yönetimin gereðidir. Vatandaþýn kendisi ile ilgili konulardaki karar ve uygulamalara katýlýmý onun en tabi hakkýdýr. Kaldý ki, 5393 sayýlý Belediye Kanunu nun 13. maddesine göre de hemþerilerin belediye kararlarýna katýlým haklarý bulunmaktadýr. 7- Hizmette Kalite: Belediyelerimiz hizmet ü- retirken kalite bilinciyle hareket etmelidirler. Üretilen hizmetin nitelik ve nicelik yönünden kaliteli olmasý, istenilen özelliklere sahip bulunmasý, hizmetin doðru yöntemlerle, doðru yerde ve doðru zamanda sunulmasý için gereken önlemler alýnmalýdýr. Belediyeler için kalite; belde halkýna yönelik hizmetlerin kendilerinden beklenen özellikleri taþýyan, etkin ve verimli biçimde ve zamanýnda üretilen ürün veya hizmet olmalarýný gerektirmektedir. Bir belediye hizmetinin hizmete baðlý özellikleri tamamen taþýmasý, etkin, verimli ve zamanýnda ü- retilmesi de yeterli deðildir. Bu hizmetin ayný zamanda vatandaþý memnun edecek biçimde sunulmasý da önem arz etmektedir. 5 Kalitenin bir hayat felsefesi olduðu ve ancak tüm süreçlerde ve tüm çalýþanlarýn katýlýmý ile mümkün olduðundan hareketle, kalitenin geliþtirilmesi için gereken çalýþmalar yapýlmalýdýr. 8- Bilgiye Dayalý Yönetim: Kentlerimizde yaþam kalitesinin geliþtirilmesi için olmazsa olmaz þartlardan birisi de bilgidir. Günümüzde bilgi en önemli sermaye ve yetiþmiþ personel de en ö- nemli kaynaktýr. Hýzlý deðiþim ve geliþmelerin yaþandýðý günümüzde belediyeler bilgiye ulaþma, bilgiyi paylaþma ve bilgiyi eyleme dönüþtürme becerisini gösterebildikleri oranda baþarýyý yakalayacaklardýr. 9- Planlý Çalýþma: Baþarý tesadüfî deðil bilinçli gayretlerin sonucudur. Baþarýlý bir yönetimin temeli de planlamadýr. Kamu kaynaklarýnýn doðru kullanýmý, hizmetlerin etkin biçimde yerine getirilmesi için planlý ve programlý çalýþma esastýr. Belediyeler, günü birlik karar ve icraat deðil, doðru hazýrlanmýþ planlar ve programlar çerçevesinde hareket eder ve plan ve programlarýný da önceden ilan ederek kamu kontrolüne imkân saðlarlar. Bu amaçla Stratejik Planlama baþta olmak üzere etkin planlama anlayýþýnýn belediye yönetimlerinde geliþtirilmesi saðlanmalýdýr. 10- Sürekli Geliþim: Bir günü bir gününe denk olan ziyandadýr anlayýþýndan hareketle her gün daha iyiye, daha güzele ulaþmak, nitelik ve nicelik olarak daha fazla hizmet üretmek için sürekli geliþim anlayýþýyla hareket edilmesi gerekmektedir. Yakalanan her baþarý yakalanmasý gereken yeni baþarýlar için start düzeyi olarak algýlanmalý ve elde edilen hiçbir baþarý yeterli görülmemelidir. Hantal bürokratik yapýlar içinde sürekli geliþim kültürünün önemi daha da artmaktadýr. 11-Etkin Kaynak Yönetimi: Belediyelerimizin 46 5 KAYA, Erol ve diðerleri, Modern Kent Yönetimi, Okutan Yayýnlarý, Ýstanbul 2007, c.1, s: 181

6 kaynaklarý mali, beþeri, fiziki ve teknolojik kaynaklar olmak üzere dört ayrý kaynaktan oluþmaktadýr. Bu kaynaklarýn geliþtirilmesi, etkin ve verimli kullanýmý, denetimi baþarýlý yönetimin gereðidir. Etkin kaynak yönetimi sadece kaynaklarýn artýrýlmasýný deðil mevcut kaynaklardan optimum fayda elde edilmesi gayretlerini gerektirmektedir. Belediyelerimizin özellikle mali yönden kaynak sýkýntýsý içinde olduðu bilinmekte ise de var olan kaynaklarý en verimli biçimde kullandýklarýný söylemek de çoðu zaman mümkün deðildir. Belediyelerimiz Ýnsan Kaynaklarý Yönetimi, Sosyal ve Ekonomik Fayda Analizleri, Eþgüdüm, Araþtýrma-Geliþtirme faaliyetleri, doðru planlama ve etkin yönlendirme ile sahip olduklarý kaynaklardan optimum yararý saðlamaya çalýþmalýdýr. 12- Ýþbirliði ve Koordinasyon: Belediyelerimizin kendilerinden beklenen misyonu yerine getirebilesi için sadece kendi öz kaynaklarýný kullanma ile yetinmemeleri; gerek merkezi idarenin ve gerekse özel giriþim ile gönüllülük esasýna dayalý organizasyonlarýn kaynaklarýnýn da kent ve kentli hizmetine sunulmasý için gayret göstermelerini gerekli kýlmaktadýr. Kurumlar arasý koordinasyon ve iþ birliði eksiðinin sebep olduðu kaynak israfýnýn giderilmesi için belediyelerimizin rehber ve koordinatör görevi üstlenmeleri gerekmektedir. 13- Sürdürülebilirlik: Ýyi ve güzel uygulamalarýn bir sefer yapýlmasý deðil devamlý olmasý asýldýr. Yapýlan güzel ve faydalý hizmetlerin sürekliliðini ve sürdürülebilirliðini saðlamak için gerekli çalýþmalar yapýlmalý, önlemler alýnmalýdýr. Sürdürülebilirlik, yapýlan çalýþmalarýn toplum deðerleri ve doða ile uyumlu, teknik olarak doðru ve katýlýmcý bir anlayýþla gerçekleþtirilmesini gerekli kýlmaktadýr. Belediyeler gelecek seçimler için deðil, hem bu günün problemlerini çözmek, hem de gelecek nesillere daha iyi bir kent býrakmak i- çin çalýþmalýdýr. 14- Sosyal Belediyecilik: Sosyal belediyecilik; belediye harcamalarýný konut, saðlýk, eðitim ve çevrenin korunmasý alanlarýný kapsayacak þekilde sosyal amaca kanalize eden; iþsiz ve kimsesizlere yardým yapýlmasý, sosyal dayanýþma ve entegrasyonun tesis edilmesi ile sosyo kültürel faaliyet ve çalýþmalarýn gerçekleþtirilebilmesi için gerekli olan altyapý yatýrýmlarýnýn yapýlmasýný öngören; bireyler ve toplumsal kesimler arasýnda zayýflayan sosyal güvenlik ve adalet mevhumunu güçlendirmeye yönelik olarak yerel yönetimlere sosyalleþtirme ve sosyal kontrol iþlevleri yükleyen bir modeldir. 6 Belediyelerimiz sosyal sorumluluklarýnýn bilincinde, sosyal kalkýnmayý artýrýcý çalýþmalar gerçekleþtirmelidir. 6 AKDOÐAN, Yalçýn, Ulusal Soruna Yerel çözüm: Sosyal Belediyecilik, Eminönü Bülteni, Þubat