OKUL ÖNCES ETM KURUMLARININ FZK DURUMUNUN NCELENMES PHYSICAL EXAMINATION OF THE STATE OF PRESCHOOL EDUCATION INSTITUTIONS Yasemin KUBANÇ Öz Bir okul öncesi eitim kurumunun iç ve dı fiziki yapısının taıması gereken standartları tam olarak belirten istatistikî veriler bulunmamaktadır. Bu nedenle bu çalımada Milli Eitim Bakanlıı yayınlarından ve çeitli çalımalardan da yararlanılarak yapılandırılmı bir gözlem formu hazırlanmı ve okul öncesi eitim kurumlarının iç ve dı fiziksel koullarının ve donanımının belirlenen bu standartlara ne derece uygun olduu aratırılmıtır. Bunun için amaçlı örnekleme yöntemine göre seçilen 10 okul öncesi eitim kurumu, 52 maddelik yapılandırılmı bir gözlem formu ile deerlendirilmi ve gözlemler fotoraflarla kayıt altına alınmıtır. Bulgular, örenci sayısı, bir okul öncesi eitim kurumunda bulunması gereken odalar ve bu odalarda bulunması gereken köeler ile eitimsel amaçlı araç-gereçler olmak üzere üç ana balık altında incelenmitir. Çalımanın sonucunda; okullarda eitim gören örenci sayısının standartların çok üzerinde olduu ve okulun iç fiziksel koullarının kısmen okul öncesi eitim dönemi çocuklarının geliim düzeyleri ve ihtiyaçları dikkate alınarak düzenlendii görülmütür. Okullarda bulunması gereken odalardan olan idari odalar, oyun odası, açık hava oyun alanları ve WC ler hemen hemen her okulda bulunurken, muayene odası hiçbir okulda bulunmamaktadır. Müzik köesi, bilgisayar köesi ve fen ve doa köesi en çok ihmal edilen köeler olurken, okullarda en çok çocukların serbest kas geliimini destekleyen araç-gereçlerin eksik olduu gözlenmitir. Anahtar Sözcükler: Okul Öncesi, Fiziksel Koullar, Araç- Gereç, Eitim Ortamı. Abstract A pre-school education should carry the physical structure of the internal and external standard that specifies exactly the statistical data available. Therefore, in this study, the Ministry of Education publications and a variety of studies making use of a structured observation form was prepared and pre-school education institutions, internal and external physical conditions and hardware set these standards extent appropriate, investigated. For this purpose according to the sampling method selected 10 pre-school institutions, the 52-item assessed with a structured observation form and observations were recorded with photographs. Findings, the number of students to be included in a pre-school education should be present in the room and corner of this room and educational purposes, including tools and supplies were examined under three main headings. In the result, the number of students studying in schools is much higher than the standard internal physical conditions of schools and pre-school age children in part of the development needs and taking into account the level of regulation was observed. The school of the rooms which should be present in administrative rooms, game room, outdoor playground and restrooms were found in almost every school, in school, there is no examination room. Music corner, computer science and nature corner corner and most neglected corners, while most of the children in schools supporting the development of free muscle was observed that the equipments are missing. Keywords: Preschool, Physical Conditions, Equipments, Educational Environment. Ar. Gör., Fırat Üniversitesi, Eitim Fakültesi, lköretim Bölümü, Sınıf Öretmenlii ABD.
Giri Okul öncesi eitim, doumdan zorunlu eitim yaına kadar, çocukların geliim özellikleri, bireysel farklılıkları ve yetenekleri göz önüne alınarak, çocukların salıklı bir biçimde fiziksel, duygusal, dil, sosyal ve zihinsel yönden geliimlerini salayıcı, olumlu kiilik temellerinin atıldıı, yaratıcı yönlerinin ortaya çıkarıldıı, çocukların kendilerine güven duymalarının salandıı, ebeveyn ve eitimcilerin etkin olduu sistemli bir eitimdir (MEB, 2012). Günümüzde kadının i hayatına katılması, teknolojik ve bilimsel gelimelerdeki artı çocuun beslenme, salık ve eitim gibi gereksinimlerini ailelerin tek baına yerine getirmesini olanaksız kılmaktadır, bu nedenle aileler bu görevlerini azda olsa hafifletebilecek temel kurululara ihtiyaç duymaya balamıtır. Günümüz eitim sistemi içinde 0-6 ya arası çocuklara eitim veren ve geliimlerini destekleyen bu kuruluların tümüne okul öncesi eitim kurumları denmektedir (Oktay, 1999). Türkiye de okul öncesi eitim veren bu kurumlar çeitli yasa ve yönetmeliklerle resmi ve özel kurulular tarafından çeitli adlarla açılmakta ve Milli Eitim Bakanlıı (MEB) ile Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu nun (SHÇEK) ilgili birimlerince desteklenmektedir. Milli Eitim Bakanlıına balı olanlar; baımsız anaokulları, ilköretim bünyesinde bulunan anasınıfları, kız meslek lisesi bünyesindeki uygulama anaokulları ve uygulama anasınıflarıdır (Aral, Kandır & Can Yaar, 2002: 44; Ural & Ramazan, 2007: 27). UNCEF (2000) kaliteli eitimin be temel boyutunun olduunu ifade etmitir. Bunlar örenenler, fiziksel çevre, müfredat, örenme-öretme süreci ve örenme kazanımlarıdır. Sıra, masa, sandalye, dolap gibi araçlarla, bo alanlar, mekânın ısı, ıık ve renk düzeni gibi bir dizi deikenler fiziksel çevreyi oluturmaktadır (Uluda, 2008: 20). Bu fiziksel deikenlerin eitim ortamlarında ne ekilde ve nasıl kullanıldıı, varlıı veya yokluu öretmen-örenci ilikisini, örenci-örenci ilikisini, çocuun okula karı tutumunu, öretim programının uygulanıını, çocuun baarısını ve eitimin kalitesini büyük ölçüde etkileyebilmektedir (Çelik & Kök, 2007; Karip, 2007: 213). Çünkü eitim ortamı, davranıın gerçekletirilebilmesi için gerekli fiziksel, sosyal ve psikolojik etkenlerin tümünü kapsayan genel bir kavramdır (Dönmez, 2008: 10). Bu nedenledir ki okul öncesi eitiminde birçok çada yaklaımın eitim ortamlarının önemine dikkat çektii görülmektedir. 1965 yılında ortaya konan Head Start Yaklaımında çocuklar için özel örenme ortamları hazırlanmıtır. Bu ortamlarda su, inaat, ısı, ıık, renk ve ses düzenlemelerine özellikle önem verilmitir (akt. Büyükkaragöz, 1994). Bu yaklaımın genel amacı çocuun sosyal, duygusal, zihinsel ve fiziksel yönden kapasitesini en üst düzeye çıkartmaya çalımaktır. Bu amacı gerçekletirebilmek için de çeitli uyarıcıların bulunduu ortamlar oluturulmutur (Aral, Kandır & Can Yaar, 2002: 34). Bir dier yaklaım 1970 yılında David Weikart tarafından ortaya konan High/Scope Eitimi Yaklaımıdır. Bu yaklaıma göre örenmenin gerçekleebilmesi için her eyden önce örenen bireyin çeitli materyalleri olmalıdır. High/Scope yaklaımında öretmenlerin amacı etkin örenmeyi gerçekletirecek, çocukların ilgi ve ihtiyaçlarına göre ekillenmi bir eitim öretim ortamı hazırlamaktır. Montessori Yaklaımında (1982) ise çocuklara, aratırma, deneme, hata yapma ve hatalarını kendi kendilerine düzeltmeleri için fırsat verilir. Duyu organlarını kullanarak materyallerin, ekillerin ve renklerin bilinmeyen özelliklerini kefetmeleri için çocuklara özgür bir ortam salanmaktadır. Bu da çocuun geliimine uygun bir ortam hazırlamanın gerekliliini ortaya koymaktadır. Çocuk için oluan engeller minimum seviyede tutulur ve çocuun var olan enerjisini bu ortam içerisinde kullanmasına imkân tanınarak, çocukların yalnız balarına, akranlarıyla ve yetikinlerle birlikte oynamanın, konumanın, düünmenin ve bilinmeyenleri birlikte kefetmenin zevkini yaamaları salanır (Aral, Kandır & Can Yaar, 2002: 28-35; Danıman, 2012; Temel, 1994). Yukarıdaki yaklaımlarda da bahsedildii gibi okul öncesi eitim merkezlerinin tasarımı, okul çaına gelmemi çocukların ilgisini çekecek ekilde estetik özellikler taıması, kurumsal binalardan farklı bir imajının olması, ev atmosferi oluturacak ekilde tasarlanarak çocukların okula karı olumlu tutum gelitirmelerinin salanması açısından önemlidir (Baran, Yılmaz & Yıldırım, 2007; Demiriz, Karada & Uluta, 2003; Dönmez, 2008; Uysal, 2006: 24). Yine Moore ve Lackney e (1994) göre hem çocuun tedirginliinin azalması, hem de çocukların tüm etkinliklerin ev havasında geçeceine inanması için bu kurumların ev eklinde çocuu psikolojik olarak rahatlatacak, iç açıcı bir biçimde tasarlanması gerekir. Yine çocuklar sürekli çevrelerini kefetmek isterler ki bu örenmenin en iyi yoludur ve örenciler bu konuda tevik edilmelidir. Montessori ye (1982) göre çocuklara çok iyi tasarlanmı materyallerle donatılmı bir çevre hazırlandıında üst düzeyde bir örenme gerçekleecektir. Çok amaçlı bir çevre düzenlemesi aynı zamanda çocuklara yeni denemeler yapma ve problem çözme fırsatları da sunmaktadır (Okul Öncesi Eitim Kurumları Yönetmelii [OÖEKY], 2009: 62). Yapılan çalımalar fiziksel ortamın önemini ve okul öncesi eitim kurumlarının fiziksel ortam açısından yeterli bir düzeyde olmadıını ortaya koymaktadır. Nitekim Kalemci 1998 yılında 25 özel ve 25 resmi kurumlara balı olmak üzere toplam 50 okul öncesi eitim kurumunu incelemi, kurumların fiziksel özelliklerine ve çevre düzenlemesine dair genel yetersizliklerinin olduunu tespit etmitir. Cryer, Tietze ve Wesses (2001) aratırmalarında Amerika ve Almanya da çocukları okul öncesi eitim kurumlarında
677 öretim gören 2799 veliyi incelemilerdir. Bu aratırmada çalımaya katılan veliler, verilen okul öncesi eitimin kalitesini belirleyen en önemli hususun sınıf düzeni olduunu ifade etmilerdir. Yine Yazıcı, Yellice ve Özer (2003) tarafından Okulöncesi Eitim Ortamını Deerlendirme Ölçeine göre 10 anaokulu incelenmitir. Çalıma sonucunda hiçbir anaokulunun çocuklara mükemmel derecede eitim ortamı salamadıı görülmütür. Yıldız ve Perihanolu (2004) okullarda araç-gereç bulunma düzeyi ile örencilerin geliim düzeyi arasında ki ilikiyi incelemitir. 31 okul öncesi eitim kurumu ve 1040 örenci üzerinde yapılan bu çalımada araç-gereç bulunma düzeyi ile dil geliimi ve bilisel geliim arasında anlamlı bir farklılık bulunurken, dikkat çekici bir ekilde motor geliim açısından anlamlı bir farklılık bulunmamıtır. Baran, Yılmaz ve Yıldırım (2007) Okul Öncesi Eitimin Önemi ve Okul Öncesi Eitim Yapılarındaki Kullanıcı Gereksinimleri adlı çalımada Diyarbakır ilinden örneklem olarak alınan bir anaokulunun yanlı planlamadan ve malzeme eksikliinden dolayı örencilerin gereksinimlerini tam olarak karılamaktan uzak olduunu tespit etmilerdir. Yine Karaküçük tarafından 2008 yılında Sivas ilinde 15 okul öncesi eitim kurumu fiziksel açıdan incelenmi ve bu kurumların ortak bir standarda sahip olmadıı ve genel olarak her açıdan yetersiz oldukları görülmütür. Çevrenin insan davranıı üzerinde ki bu önemli etkisinden dolayı bu çalımada, Elazı il merkezinde yer alan okul öncesi eitim kurumlarının, Milli Eitim Bakanlıı yayınlarında ve çeitli aratırmalarda yer alan fiziksel standartlara ne derece uygun olduu, hazırlanan bir ölçee göre tespit edilmeye çalıılmıtır. Bu amaçla okul öncesi eitim kurumlarında eitim gören çocuklara daha iyi ve verimli bir eitim öretim ortamı hazırlamak için var olan araç-gereç eksikliklerinin belirlenmesi ve okulların fiziksel yapılarının incelenmesi hedeflenmitir. Yöntem Aratırmanın Deseni Bu aratırmada nitel aratırma yöntemlerinden gözlem ve dokuman incelemesi teknii bir arada kullanılmıtır. Çünkü bu çalımada amaç, sayısal veri üretmekten çok, olay, olgu ve durumları doal ortamında derinlemesine incelemektir (Yıldırım & imek, 2008: 170). Ayrıca çalımanın geçerliliini artırmak amacıyla çalıma, aratırma problemiyle ilgili yazılı ve görsel materyallerle de desteklenmitir (Yıldırım & imek, 2008: 187). Aratırma problemine cevap bulmak için aratırmacı tarafından 52 maddeden oluan yapılandırılmı bir gözlem formu hazırlanmıtır. Bu formun hazırlanmasında MEB yayınlarının yanı sıra literatür taraması sonucunda elde edilen çeitli veriler de dikkate alınmıtır. Bulgular okullarda çekilen fotoraflarla desteklenmitir. Evren ve Örneklem Çalımanın alanı Elazı il merkezinde yer alan ve Milli Eitim Bakanlıı na balı olan on okul öncesi eitim kurumu ile sınırlandırılmıtır. Bu okullar belirlenirken, nitel aratırmalarda zengin bilgiye sahip olduu düünülen durumların derinlemesine çalıılmasına olanak tanıyan (Yıldırım & imek, 2008: 107) amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıtır. Elazı il merkezinde bulunan be eitim bölgesinin özellikleri göz önünde bulundurulmu ve her bölgeden iki devlet okulu seçilerek çalımaya dâhil edilmitir. Verilerin Toplanması ve Analizi Aratırmacı yapılandırılmı gözlem formunu hazırlarken, Milli Eitim Bakanlıı yayınlarını ve literatürü inceleyerek bir okul öncesi eitim kurumunun taıması gereken fiziksel koulları tespit etmeye çalımıtır. Okulların fiziki yapılarını tam olarak belirten istatiki veriler bulunmadıından (Ural & Ramazan, 2007: 47) MEB Okul Öncesi Eitim Kurumları Yönetmelii, MEB Kurum Açılması ve Kapatılmasına likin Esaslar Metni, MEB Mesleki Eitim ve Öretim Sistemini Güçlendirme Projesi (MEGEP) bata olmak üzere literatürde yer alan çeitli aratırmalardan da yararlanılarak 52 maddeden oluan bir gözlem formu hazırlanmı ve her okul bu gözlem formuna göre deerlendirilmitir. Bulgular; Milli Eitim Bakanlıı 625 sayılı Özel Eitim Kurumları Kanunu na dayanılarak hazırlanan Özel Eitim Kurumları Standartlar Yönergesinden (ÖEKSY) de yararlanılarak 1) okullarda ki örenci sayısı; okullarda var olan araç-gereçlerin yeterli sayıda olup olmadıının tespiti için örenci sayısı önemli bir deikendir, 2) okul öncesi eitim kurumlarında bulunması gereken odalar, 3) bu odalarda bulunması gereken köeler ve eitimsel amaçlı araç-gereçler olmak üzere üç balık altında incelenmitir. Bu çalımada amaç, okulların genel durumunu ortaya koyacak geni bir çerçeve sunmaktır. Çalımanın baında kavramsal çerçeve belli olduundan verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıtır. Bu tür analizde amaç elde edilen bulguları düzenlenmi ve yorumlanmı bir ekilde okuyucuya sunmaktır (Yıldırım & imek, 2008: 224).
678 Bulgular ve Yorumlar Örenci Sayısı MEB Okul Öncesi Eitim Kurumları Yönetmelii nin 8. maddesinin 2. fıkrasında Bir gruptaki çocuk sayısının 10 dan az, 20 den fazla olmaması esastır. Çocuk sayısı fazla olduu takdirde ikinci grup oluturulur. Ancak, her bir grubun azamî çocuk sayısı dolmadan yeni grup oluturulamaz. Tek ana sınıflarında ve uygulama sınıflarında ise sınıf kapasitesi dikkate alınarak çocuk sayısı 25 e kadar çıkarılabilir ifadesi yer almaktadır (OÖEKY, 2009: 168). Moore ve Lackney e (1994) göre ise batıdaki çada okul öncesi eitim kurumlarında kapasite 120 çocuun üzerine çıkarılmamaktadır (6 x 20 = 120). Tablo 1 de okulların örenci kapasitelerinin daılımına yer verilmitir. A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A10 Okul Adı Tablo 1: Okulların örenci kapasitelerinin daılımı Grup sayısı Toplam Örenci Sayısı Her bir gruba düen ortalama örenci sayısı 7 152 21,7 5 110 22 6 120 20 6 120 20 8 170 21,25 4 87 21,75 5 110 22 7 200 28,57 A9 6 160 26,6 6 170 28,3 Tablo 1 de görüldüü gibi A3 ve A4 okullarında grup baına düen örenci sayısı 20 iken dier 8 okulda grup baına düen örenci sayısı 20 nin üzerindedir. Bu sonuçlardan genel olarak bu okulların büyük bir çounluunun örenci sayısı bakımından MEB mevzuatına uygun olmadıı söylenebilir. OECD nin (Organisation for Economic Cooperation and Development, 2009) Bir Bakıta Eitim Programı Raporu örenci baarısızlıındaki en önemli etkenlerden birinin kalabalık sınıflar olduunu ortaya koymaktadır. Ayrıca sınıfların çok kalabalık olması, örenci baına düen alanın ve örenci baına düen araç-gereç sayısının azalmasına, örencinin güdülenmesi için ek zamana, örencideki okula ait olma duygusunun azalmasına ve öretmenin sınıf disiplinini salamakta zorlanmasına neden olabilmektedir (Arı & Deniz, 2008; Celep, 2002; Cotton, 1996; Çakır, 2013; Çınar, 2004; Erden, 1998; Finn vd., 2001; Öztürk, 2003; Seferolu, 2004; Yaman, 2010; Zurawsky, 2003). Yine Türk Eitim Derneinin (2007: 367) yapmı olduu bir aratırmaya göre öretmenlerin % 59 unun sınıfların kalabalık olmasından dolayı problem yaadıı görülmektedir. Aynı çalımada sınıfların kalabalık olmasından dolayı sorun yaayan örencilerin oranı % 46 dır. Çalımanın sonuçları bu aratırma sonuçlarıyla paralellik göstermektedir. Okullarda Bulunması Gereken Odalar dari Odalar MEB in Kurum Açılması ve Kapatılmasına likin Esaslar metninin (2004) 5. bölümünün 1. maddesinin c bendinde Mahallen temin edilen binalarda eitim kurumunun açılmasının uygun görülmesi durumunda, dershane, idare odaları ve öretmenler odasının standartlara uygun olarak mahallen donatılması gereklidir ifadesi kullanılmaktadır. Okul öncesi eitim kurumlarının idari bölümlerini yönetici ve öretmen odaları ile bunlara ait lavabolar oluturmaktadır. Bu odalar çocuklar için düünülmü dier alanlarla balantılı olmakla birlikte bina içinde ayrı bir planlama göstermelidir (Baran, Yılmaz & Yıldırım, 2007: 33). Aratırma alanını oluturan 10 okul öncesi eitim kurumunda idari bölümler dier alanlardan ayrı düünülerek yapılmıtır. Bu odalara örencilerin de kullandıı ortak alandan gidilmektedir. Öretmenler için ayrı bir oda çou okulda (8) bulunmamaktadır. Bu sonuçlar daha önce yapılan çalımaları desteklemektedir (Baran, Yılmaz & Yıldırım, 2007; Karaküçük, 2008). Muayene Odası Muayene odası, çocukların baına herhangi bir kaza gelmesi ya da kendini iyi hissetmemesi durumunda çocuklara müdahale edilebilmesi için gerekli olan bir alandır. Muayene odasında muayene için gerekli olan araç-gereç, muayene masası, ilk yardım dolabı, ilaç dolabı ve soyunma için bir bölüm olmalı, güvenlik açısından bu oda oyun odasından uzakta ve ilaçlar çocukların ulaamayacakları yerlerde muhafaza edilmelidir (Baran, Yılmaz & Yıldırım, 2007: 34; Uysal, 2006: 33). Ayrıca MEB (2004) Okul Öncesi Eitim Kurumları Yönetmeliinin 3. kısım 27. maddesinde Okul öncesi eitim kurumlarında çocuk salıı konusunda uzman bir tabibin bulunması esastır ifadesi yer almaktadır. Aratırma alanını oluturan 10 okul öncesi eitim kurumunun hiçbirinde salık için ayrı bir oda
düünülmemitir, dolayısıyla bu okullarda bir tabip de bulunmamaktadır. Bu sonuç Karaküçük ün (2008) çalımasıyla paralellik göstermektedir. Ayrıca Okul Öncesi Eitim Kurumları Yönetmelii nin 6. kısmının 53. maddesinde Okul öncesi eitim kurumlarında, kaza ve acil durumlarda kullanılmak üzere standartlara uygun olarak ilk yardım dolabı ile ilk yardım çantası ve bunlara ait araç ve malzeme bulundurulur ifadesi kullanılmaktadır (OÖEKY, 2009: 189). Çalıma alanını oluturan 10 okuldan sadece 7 tanesinde ecza dolabı bulunmaktadır ve ihtiyaçlar sadece bu ecza dolaplarından karılanmaktadır (Resim 1). 679 Karaküçük ün (2008) çalımasıyla kısmen paralellik göstermektedir. Resim 2. Ranza Örnei Resim 1. Ecza Dolabı Örnei Uyku Odası Uyku odaları çocukların gün içerisinde dinlenmeleri ve uyumaları için kullanılan mekânlardır. Bu odalar bolca ıık ve hava almalıdır. Çocuk yatakları en az bir kiinin rahatlıkla geçebilecei aralıklarla düzenlenmeli ve çocukların güvenli ve rahat bir ekilde uyumalarına imkân vermelidir. Yerden yüksek yataklar kullanılmamalıdır. Zeminin ahap olması ve yalıtımın iyi yapılması halinde, yer yatakları veya açılıp kapanabilir yataklar kullanılabilir (Demiriz, Karada & Uluta, 2003; Ouzkan & Oral, 1983; Uysal, 2006: 31). Çalıma alanını oluturan 10 okul öncesi eitim kurumunun sadece 3 tanesinde uyku odası mevcuttur. Bu sonuç Karaküçük (2008) ve Baran, Yılmaz ve Yıldırım ın (2007) çalımasıyla paralellik göstermektedir. Dier okullar ikili sistemde eitim verdikleri için uyku odalarına ihtiyaç duymadıklarını ifade etmilerdir. Uyku odası bulunan okulların standartları birçok yönüyle yukarıdaki standartlara uygun olarak tasarlanmamıtır. Yatak sistemi olarak yerden çok yüksek ve birbirine bitiik ekilde sıralanmı ranzalar kullanılmaktadır (Resim 2 ve 3). Uyku odalarının zemini, standartlara uygun olarak ahap döemeyle kaplanmıtır ancak bu odalar hazırlanırken okulun en sessiz köesi olması, hava ve güne gibi faktörler göz önünde tutulmamıtır (Resim 3). Bu sonuç Oyun Odaları Resim 3. Uyku Odası Okul öncesi eitim kurumlarında en çok ihtiyaç duyulan ve ilevsel açıdan en aktif olan bölümdür. Oyun odasının fiziksel özellikleri, etkinliklerin çeitliliine, örencilerin bireysel ve grup olarak oynamalarına imkân salayacak ekilde düzenlenmelidir (Weelhousen, 1999). Masa, sandalye, oyuncak dolapları gibi taınabilir malzemeler sabit olarak yerletirilmemeli ve çocukların çeitli grup oyunlarında, yaılı havalarda ise içeride oyun oynamalarına imkân salayacak ekilde dizayn edilmelidir (Baran, Yılmaz & Yıldırım, 2007: 35; Ouzkan & Oral, 1983: 124). Aratırma grubunu oluturan 10 okulun hepsinde oyun salonları bulunmaktadır (Resim 4).
680 Mutfak ve Yemek Odası Okul öncesi eitim kurumlarında bir yemek odası veya mutfak bulunmalıdır. Yemek odasındaki eyaların ebatları çocuklara uygun olmalıdır. Yine yemek odasının mutfaa yakın olması ve mutfakta sadan sola doru buzdolabı, tezgâh, evye, yine tezgâh, ocak, tezgâh eklinde eyaların düzenlenmesi tercih edilir. L ekli mutfak çok kullanılı, U ekli mutfak ekli ise ç o c u k l a r i ç i n daha uygundur. Havalandırma tertibatı bulundurulmalı, yerler ise kolay temizlenebilir kalebodur, mermer tarzı döemelerle kaplanmalıdır (Baran, Yılmaz & Yıldırım, 2007: 40; Uysal, 2006: 32). Resim 4. Oyun Salonu Örnekleri Çalıma alanını oluturan okullarda 2 ile 4 arası derslik bulunmaktadır. Derslikler incelendiinde olması gereken köelerin bir kısmının hiç olmadıı, bir kısmının ise yeterli olmadıı görülmütür. Derslikler kare veya dikdörtgen biçiminde olup derslik baına düen örenci sayısı 24 ten fazladır. Dersliklerin zemini ya boydan boya halı ile ya da ahap döeme ile kaplanmıtır. Duvarlar yalı boya veya duvar kâıtları ile örtülüdür (Resim 4 ve 5). Çalıma alanını oluturan okulların 6 tanesinde mutfak bulunurken geriye kalan 4 okul ikili sistemde eitim verdikleri için gerek duymadıklarını ifade etmilerdir. Okullarda yemek odası ve mutfak birlikte düünülmütür. Mutfakların duvarları fayans veya yalı boya, yerleri kalebodur veya ahap döemedir. Mutfakta yer alan masalar dikdörtgen olup, sandalyeler çocuun fiziksel özelliklerine uygundur. Bu sonuç daha önce yapılan çalımalarla paralellik göstermektedir (Baran, Yılmaz & Yıldırım, 2007; Karaküçük, 2008). Bir mutfakta bulunması gereken aletlerden olan fırın 6 okulun tamamında da vardır, buzdolabı 5 okulda bulunmaktadır, mikser sadece 1 okulumuzda bulunurken, tencere, tava, yemek takımı, bardak gibi araç gereçler 6 okulumuzda da bulunmaktadır (Resim 6). Resim 5. Halı ve Döemeler Resim 6. Mutfak veya Yemek Odaları WC ve Lavabolar Lavabolar hem çocukların oyun alanlarına yakın olmalı, hem de çocukların vücut özelliklerine uygun olmalıdır. Her 10 çocua bir klozet ve lavabo dümeli, tuvaletlerde doal aydınlatma ve havalandırma olmalı, zemin kaymayan ve kolay temizlenebilen malzemeden
yapılmalıdır (Baran, Yılmaz & Yıldırım, 2007: 41). Kız ve erkek örencilerin lavaboları ayrı olmalı ve lavabolar engelli örencilerin kullanımına da uygun olmalıdır (ÖÖKSY, 2012; Tunga, 2011: 32). Çalıma alanını oluturan okul öncesi eitim kurumlarında lavabolar örencilerin fiziksel özellikleri düünülerek yapılmıtır, ancak ana sınıf örencileri ilkokul örencileri ile aynı lavaboları kullandıkları için böyle bir imkâna sahip olmadıkları görülmütür. Ayrıca kız ve erkek örenciler aynı WC yi kullanmaktadır. Lavabo ve WC sayısı her okulda 3 veya 4 civarındadır. Buda her 30 çocua 1 WC dütüünü göstermektedir. Yine WC ve lavabolar engelli örencilerin kullanımına uygun deildir (Resim 7). 681 Çalıma alanını oluturan okulların hepsinin bahçesi mevcuttur. Ancak mevcut okulların sadece 3 tanesinde bahçe amacına uygun aletlerle donatılmıtır. Maddi imkânsızlıklardan dolayı dier 7 okulda, çocukların elenceli vakit geçirebilecei ve geliimini destekleyecek hiçbir araç gereç yoktur. Okulların sadece 1 tanesinde zemin çocukların yaralanmasını önlemek için yumuak maddeyle kaplanmıtır. Çocukların bahçede yine eitimlerinin bir parçası olan trafik eitimini yapabilecek alanları, bitkileri tanıyıp ekim yapabilecekleri bir kısım bulunmamaktadır. Sadece 1 okulumuzda bu amaca yönelik trafik iaret levhaları bulunmaktadır (Resim 8). Bu sonuç Karaküçük (2008) ve Baran, Yılmaz ve Yıldırım ın (2007) çalımasıyla paralellik göstermektedir. Resim 7. Lavabo örnekleri Bu sonuç Karaküçük ün (2008) çalımasıyla zıtlık göstermektedir. Karaküçük çalımasında ortalama her 6 örenciye 1 lavabonun ve 4 çocua 1 tuvaletin dütüünü tespit etmitir. Açık Hava Oyun Alanları Oyun, çocukların motor becerilerinin ve bilisel geliimlerinin olumasına katkıda bulunur (Arslan, 2008). Dı oyun alanları planlanırken çocuklara aratırma, gözlem, problem çözme ve deneme yanılma yoluyla gelime ve örenme fırsatı verilmelidir. Yollar, aaçlar, farklı yüzeyler yaratıcı etkinlikler oluturmada kullanılmalıdır. Bo toprak parçaları çocukların doayla iletiim kurmalarına fırsat verecektir. Açık hava oyun alanlarında doal çimler ve gölgelik yapan aaçların bulunması beklenir (OÖEKY, 2009: 96). Yine Okul Öncesi Eitim Kurumları Yönetmelii nin 6. kısmının 53. maddesinde Okul öncesi eitim kurumlarında eitim etkinliklerinin salıklı ve uygun bir ortamda gerçekletirilebilmesi için oyun alanı ile bahçenin bulunması ve amacına uygun olarak düzenlenmesi esastır. Bu düzenleme yapılırken; trafik eitim pisti, kum havuzu, bahçe oyun araçları, ayrıca çocukların fen ve doa çalımaları yapabilmeleri için yeterli toprak alan bulundurulmasına özen gösterilmelidir ifadesi kullanılmaktadır (OÖEKY, 2009: 189). Resim 8. Trafik iaret levhaları ve açık hava oyun alanları
Odalarda Bulunması Gereken Köeler ve Eitimsel Amaçlı Araç-Gereçler Çocuklar etkinlikler sırasında hareket edebilecekleri, bilgilerini ina edebilecekleri, yaratıcılıklarını gösterebilecekleri, rol yapabilecekleri, arkadalarıyla ya da bireysel olarak oynayabilecekleri alanlara ihtiyaç duymaktadırlar (Sanoff, 1995). Örencilerin bu ihtiyaçlarının karılanması amacıyla bir okul öncesi eitim kurumunda evcilik köesi, kitaplık köesi, dinlenme köesi, kukla köesi, fen ve doa köesi, bilgisayar köesi, matematik köesi, müzik köesi olmalıdır (Aral, Kandır & Can Yaar, 2002: 92; Poyraz & Dere, 2001; Tunga, 2011: 34). Evcilik Köesi Evcilik köesinde okul öncesi örencileri anne, baba, doktor, hemire, öretmen, postacı gibi üstlendikleri çeitli rollerle hayal güçlerini de kullanarak deiik oyunlar oynayabilirler. Çocuk bu ekilde paylamayı, yardımlamayı ve kurallara uyma gibi pek çok sosyal davranıı kazanabilir. Aynı zamanda çocuk arkadaları ile oyun oynarken, onlarla iletiim kurup kelime hazinesini de zenginletirir (Aral, Kandır & Can Yaar, 2002: 94; MEB, 2012: 10; MEGEP, 2007) Oyun odasındaki en elenceli köelerden biri olan evcilik köesinde yer alan parçalı masa 7 okulda bulunurken 3 okulda yoktur (Resim 9). Çocuk koltuu sadece 2 okulda bulunmaktadır, geriye kalan 8 okulda çocukların oturup dinlenebilecei bir koltuk bulunmamaktadır (Resim 10). Eya dolabı ve halı 10 okulumuzun tamamında da bulunmaktadır. Resim 10. Çocuk koltukları 682 Bir oyun odasında bulunması gereken dikdörtgen masa 7 okulda bulunurken 3 okulda bulunmamaktadır. Resim masası 2 okulda bulunurken 8 okulda yoktur. 9 okulda sandalye sayısı yeterli iken 1 okulda sandalye sayısı örenci sayısına yeterli gelmemektedir. (Resim 11). Resim 11.Dikdörtgen masa ve resim masası ile çocuk sandalyesi örnekleri Resim 9. Parçalı masa
683 Dinlenme Köesi Dinlenme köesi, bir oyun odasında çocukların dinlenebilmesi için düünülen bir köedir. Dinlenme köesinde çocuk koltukları, minderler, TV, DVD gibi teknolojik aletler bulunmaktadır (Tunga, 2011: 34). Çalıma alanını oluturan 5 okulda teyp, 7 okulda TV, 5 okulda da DVD bulunmaktadır, velilerin desteiyle toplanan çocuk minderleri ise sadece 2 okulda vardır (Resim 15). Resim 12. Evcilik köesi, oyun blokları, çeitli oyuncaklar ve eya dolapları Oyun blokları 7 okulda yeterliyken 3 okulda yeterli düzeyde deildir (Resim 12). Kitaplık Köesi Oyun odasında bulunması gereken bir dier bölüm de kitaplık köesidir. Kitapların çocua tanıtılmasında ve sunulmasında kitap köesi önemli bir araçtır. Sessiz bir etkinlik alanı olduu için dier köelerden farklı bir yerde hatta odanın en sessiz ve en ıık alan yerinde bulunmalıdır. Çevrenin sesten arındırılmı olması ve çocukların kitaplara rahatça ulaabilmesi için kitapların sergilenecei açık raflı dolapların bulunması genellikle tercih edilir (Aral & Bulut, 2001; OÖEKY, 2009: 93-97). Kitaplık köesinde bulunması gereken araç gereçlerden kitaplık 8 okulda bulunurken, 2 okulda bulunmamaktadır (Resim 13 ve 14). Resim 13. Kitaplık Resim 14. Kitap köesi Kukla Köesi Resim 15. Dinlenme Köesinden Örnekler 0-6 ya arası dönem yaratıcılıın en çok gelitii dönem olduu için (Can Yaar, 2009) okul öncesi eitim kurumlarında çocuklardaki yaratıcılık duygusunu gelitirici bazı araç gereçlerin amacına uygun bir ekilde kullanılması gereklidir (Grim, 2011). Bu araç gereçlerden biri olan kuklalar sadece çocukları elendiren basit bir elence aracı olmaktan öte, elendirirken eiten, toplumların duygu ve düüncelerini ifade ettii ve çaın sanat anlayıını, kültürel yapısını yansıtan bir araçtır (MEGEP, 2007: 4). Çalıma alanımızı oluturan okulların
684 7 tanesinde çeitli kuklalar bulunurken, 3 tanesinde kukla bulunmamaktadır (Resim 16). Resim 16. Kukla Köeleri Fen ve Doa Köesi Fen ve doa çalımaları çocukların geliimlerine yardım etmenin yanında, çocukların hayata bakı açılarında deiiklik meydana getirmesi, davranılarını etkilemesi, onlara daha farklı düünme yolları öretmesi, problem çözme becerilerini gelitirmesi bakımından önemlidir. Çocuklar yaparak, deneyerek örenmeden zevk alır ve böylece hem daha kolay hem de daha hızlı örenirler. Fen ve doa çalımaları ile çocuk tüm bedeni ve be duyu organı ile örenme olayına katılmı olur. Bu köe sayesinde çocua neyi nasıl yapacaını söylemek yerine bu tür etkinliklerle çocuun kendi kendine örenebilmesi için çocuk tevik edilecektir. Fen ve doa etkinlikleriyle çocuk hayvan besleyip, bitki yetitirip, deney ve gözlem yapacaı için bu köelerin dıarıya açılabilir bir yerde bulunması da önemlidir (MEGEP, 2011: 1-3). Çalıma alanını oluturan okullardan 4 tanesinde fen ve doa köesi bulunurken, 6 tanesinde bulunmamaktadır. Fen ve doa köesi bulunan okullarda ise sadece çiçek yetitirilmektedir. Bunun dıında çocukların deney ve gözlem yapabilecekleri araç-gereçler ve ilgilenebilecekleri hayvanlar bulunmamaktadır (Resim 17). Bilgisayar Köesi Resim 17. Fen ve Doa Köeleri Bilgisayar doru ve bilinçli bir ekilde kullanıldıında çocukların problem çözme, dikkat, yaratıcılık ve bilgiyi örenme gibi bilisel becerilerini gelitirebilmektedir. Okul öncesi eitiminde kullanılan bilgisayar, özellikle el ve göz koordinasyonuna büyük katkı salayarak çocuun el becerisini desteklemektedir. Bunun yanında bilgisayar oyunlarında hızlı bir ekilde karar vermeyi gerektiren problemler, çocukta problem çözme becerisinin gelimesine de katkı salayabilir
(Güler, 2012). Bilgisayar köesi 10 okuldan sadece 2 tanesinde bulunmaktadır (Resim 18). 685 Kukla köesi, kitap köesi ve evcilik köesi iç içe girmitir. Oyun odasındaki köeleri birbirinden ayıracak olan paravan sadece 1 okulda bulunurken 9 okulda yoktur (Resim 20). Bu durum çocukların köelerde rahat oynayamamasına ve etkinlik sırasında dikkatlerin daılmasına, ses açısından birbirlerini rahatsız etmelerine neden olmaktadır (Türk Eitim Dernei, 2007). Resim 21 de görüldüü gibi paravan kullanılmadıı için köeler içi içe karmaık ve uygunsuz bir görünüm meydana gelmesine neden olmutur. Müzik Köesi Resim 18. Bilgisayar Köesi Çeitli müzik ve ritim aletlerinin yardımıyla çocuklarda estetik duyguların geliiminin salandıı köedir. Burada çeitli müzik ve ritim aletleri çocukların rahatlıkla uzanıp alabilecei bir yerde bulunmalıdır (OÖEKY, 2009: 95). Çalıma alanını oluturan okulların hiçbirinde müzik köesi bulunmamaktadır. Dier lgi Köeleri Sanat etkinlikleri ve bu etkinlikler sırasında yapılan çalımaların sergilenmesi okul öncesi eitim dönemi çocukları için büyük önem taımaktadır. Sanat etkinliklerinin yapıldıı alan suya yakın ancak youn dolaım alanlarından uzak olmalıdır. Çünkü gerekli younlama salanamazsa, çocuklarda sıkıntı ve kaygı verici durumlar meydana gelebilir (OÖEKY, 2009: 74). Çocukların etkinliklerinin sergilendii yayın panosu 9 okulda bulunurken, sadece 1 okulda yoktur. Yazı tahtası ise 6 okulda bulunurken, 4 okulda bulunmamaktadır (Resim 19). Resim 19. Yayın Panosu Resim 20. Paravan Resim 21. Kukla, Evcilik ve Kitaplık Köeleri Okul öncesi eitim döneminde yapılan temel hareket ve kombinasyonların çocukların yetikinlik dönemine direk etkisi bulunmaktadır. Çocukların kolektif davranmayı, grupla veya kendi baına hareket etmeyi ve düzenli-disiplinli olma gibi özellikleri beden eitimi ve oyun sırasında elde etmektedir (Kale, 2003: 81; Singh, 2005). Çalıma alanını oluturan okullarda serbest kas geliimini salayan araç gereçlerin sayısı oldukça kısıtlıdır (Resim 22). Örnein kum havuzu 10 okulun sadece 2 sinde bulunup, 8 tanesinde bulunmamaktadır. Tırmanma beygiri 4 okulda bulunurken, 6 okulda bulunmamaktadır. Denge tahtası sadece 2 okul öncesi eitim kurumunda bulunurken, 8 tanesinde yoktur. Kaydırak, 6 okulda bulunurken, 4 okulda bulunmamaktadır. Salıncaklı kayık 4 okulda mevcuttur, geriye kalan 6 okulda bulunmamaktadır. Oyun sandıkları 2 okulda yer alırken, 8 tanesinde yoktur. Bu durum çocukların kas ve kemik geliimini olumsuz yönde etkilemenin yanı sıra, çocuun kuvvet, esneklik,
çabukluk, dayanıklılık gibi özelliklerinin gelimesini de engellemektedir (Kale, 2003). Resim 22. Serbest Kas Geliimini Destekleyecek Aletler Çalıma alanını oluturan okulların 7 tanesinde çocukların el becerilerinin gelimesini destekleyici oyun blokları bulunurken, 3 tanesinde ihtiyacı tam olarak karılamamaktadır. Sonuçlar ve Tartıma Çalıma sonucunda okul öncesi eitim binalarının tasarlanırken, büyük oranda ortak bir standarda göre yapılmadıı, özelliklerinin MEB standartlarına ve çeitli aratırmalarda yer alan koullara kısmen uyduu, bu nedenle hem öretmenlerin hem de örencilerin ihtiyaçlarını tam olarak karılamaktan uzak olduu gözlenmitir. Bu sonuçlar daha önce yapılan çalımaları desteklemektedir (Karaküçük, 2008; Türk Eitim Dernei, 2007). Dönmez in (2008: 10) ta mektepler olarak tarif ettii bu yapıların estetik kaygılar taımadıı, dier ilkokul ve lise binalarından çok da farklı özelliklerinin olmadıı söylenebilir. Yine Dönmez e (2008) göre bu durumun hızlı nüfus artıı nedeniyle okul ihtiyacının fazla olması, bu binaların tasarlanırken çocukların geliim düzeylerinin ve temel ihtiyaçlarının dikkate alınmaması, çounlukla bu okulların ilkokullardan baımsız olmaması ve eitim politikalarının tek düzeliinden kaynaklandıı ifade edilebilir. Bu durumu ortadan kaldırmak için yeni ina edilecek olan ilkokul binalarının bünyesinde açılacak olan anasınıflarının ve baımsız anaokullarının uygun 686 fiziksel artlarda ina edilmesi zorunlu hale getirilmeli, ina koulları için de okul mimarlarından yardım alınmalıdır. lkokul bünyesindeki anasınıflarının velilerinden alınan aylık ücret, yalnızca bu sınıfların ihtiyacı olan donanıma harcanmalıdır (Ural & Ramazan, 2007: 54). Aratırma sonucunda okullarda eitim gören örenci sayısının belirlenen standartların genellikle çok üzerinde olduu görülmütür. Örenci sayısındaki fazlalık, sınıfların çok kalabalık olmasına, bu durumunda örenci baına düen alanın ve örenci baına düen araç-gereç sayısının azalmasına, örencinin güdülenmesi için ek zamana ve öretmenin sınıf disiplinini salamakta zorlanmasına neden olabilir. Bu sonuçlar daha önce yapılan çalıma sonuçlarını desteklemektedir (Arı & Deniz, 2008; Celep, 2002; Çakır, 2013; Çınar, 2004; Erden, 1998; Finn vd., 2001; OECD, 2009; Öztürk, 2003; Seferolu, 2004; Yaman, 2010; Zurawsky, 2003). Dikkat çekici bir ekilde tasarlanan bir eitim ortamı, çocuun olumlu duygular gelitirmesine sonra da bu olumlu duygularını okula, derslerine, öretmenlerine ve arkadalarına yönlendirmesinde oldukça etkilidir (Dönmez, 2008, Güven, 2004; Kartal, 2005; Holfester, 2008; Schilling, 2011). Bu nedenle okul binaları aynı zamanda ilgi çekici bir ekilde tasarlanmalıdır. Bunun yanında okulların mimarisinde hem çada hem de kültürel unsurlar kendisini göstermeli, aynı zamanda çeitli öretim model ve yöntemlerine uygun ekilde dönütürülebilir olmalıdır (Kıldan, 2007). Okullarda bulunması gereken odalardan olan idari odalar, oyun odası, açık hava oyun odaları ve WC ler hemen hemen her okulda bulunurken, muayene odası hiçbir okulda bulunmamaktadır. Okul öncesi çaındaki çocuklar kendilerini tam olarak koruyamadıklarından kazalara ve çeitli yaralanmalara maruz kalabilmektedirler. Ayrıca deprem, yangın gibi durumlar da düünüldüünde, her kurumda görevli bir doktor bulunmadıından, okul öncesi eitim kurumlarındaki görevli yönetici ve öretmenlerin ilkyardım ve acil müdahale konusunda eitilmi olmaları gerekir (Ural & Ramazan, 2007: 56). Uyku odası ve yemek odası ise bazı okullarda bulunurken, bazı okullar ikili eitim verdikleri gerekçesiyle ihtiyaç duymadıklarını ifade etmilerdir. Bu sonuçlar daha önce yapılan çalımalarla paralellik göstermektedir (Baran, Yılmaz & Yıldırım, 2007; Karaküçük, 2008). Bunun yanında müzik köesi, bilgisayar köesi ve fen ve doa köesi en çok ihmal edilen köeler olmutur. Müzik köesi hiçbir okulda yokken, bilgisayar köesi sadece 2 okulda, fen ve doa köesi ise sadece 4 okulda bulunmaktadır.
Bir okul öncesi eitim kurumunda bulunması gereken araç-gereçler bu okulların büyük bir çounluunda bulunmaktadır ve aynı zamanda binalarda yer alan araç-gereçlerin (masa, sandalye, dolap gibi) çocukların fiziksel özelliklerine uygun olduu söylenebilir. Örnein halı, eya dolabı, parçalı masa, kukla, kitaplık, ecza dolabı, buzdolabı, fırın gibi birçok alet bu okullarımızda mevcuttur. Oyun köesinde bulunması gereken çocuk koltuu ve resim masası, dinlenme köesinde olması gereken çocuk minderleri, çeitli köeleri birbirinden ayırmak için kullanılan paravan ve özellikle serbest kas geliimini destekleyen kum havuzu, tırmanma beygiri, denge tahtası, salıncaklı kayık ile oyun sandıkları çou okulda olmayan araçgereçlerdendir. Araç-gereç eksiklii çocukların bilisel, duyusal ve özellikle psiko-motor davranılarının gelimesini engellemekte, öretmenlerin dersi etkili bir ekilde sunmasını zorlatırmaktadır. Bu da hem öretmenlerin hem de örencilerin mutlu bir ekilde ders ilemelerine ket vurmaktadır. Türk Eitim Dernei nin (2007, 365) yaptıı çalıma sonuçlarına göre öretmenlerin % 53 ü, ihtiyaç duyduu ders araç gereçlerine istedii zaman ulaamamaktadır. Bu nedenle sınıflar, örencilere zengin örenme ortamı salayacak, örenme davranıını artıracak ve hızlandıracak araç gereçlerle donatılmalıdır (Erien & Güle, 2007; Schilling, 2011; Senemolu, 2012; Singh, 2005; Ültanır & Ültanır, 2002; Yıldız & Perihanolu, 2004). Veliler de çocuklarının daha iyi artlarda eitim alabilmeleri için okul ile iletiimi artırmalı ve gerekli araç-gereçlerin temin edilebilmesi için destek salamalıdır. KAYNAKÇA ARAL, N. & BULUT,. (2001). Anasınıfı Öretmenlerinin Çocuk Kitaplarıyla Yaptıkları Uygulamaların ncelenmesi. Çada Eitim Dergisi, 25 (278), 13-19 ARAL, N., KANDIR, A. & CAN YAAR, M. (2002). Okul Öncesi Eitim ve Okul Öncesi Eitim Programları. stanbul: YAPA Yayınları, 28-49 ARI, R. & DENZ, E. (2008). Sınıf Yönetimi. Ankara: Maya Akademi ARSLAN, M. (2008). Günümüzde Montessori Pedagojisi. Milli Eitim Bakanlıı Dergisi, 177, 65-79 BARAN, M., YILMAZ, A. & YILDIRIM, M. (2007). Okul Öncesi Eitimin Önemi ve Okul Öncesi Eitim Yapılarındaki Kullanıcı Gereksinimleri. Diyarbakır Üniversitesi Ziya Gökalp Eitim Fakültesi Dergisi, 8, 27-44 BÜYÜKKARAGÖZ, S. (1994). Okul Öncesi Eitim Programlarında Yeni Yaklaım: Proje ve Türkiye deki Uygulamalar. stanbul: YA-PA Yayınları, 221-234 CAN YAAR, M. (2009). Anasınıfına Devam Eden Altı Ya Çocuklarının Yaratıcı Düünme Becerilerine Drama Eitiminin Etkisinin ncelenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara CELEP, C. (2002). Sınıf Yönetimi ve Disiplini. Ankara: Anı Yayıncılık COTTON, K. (1996). School Size, School Climate, and Student Performance. http://www.nwrel.org/scpd/sirs/10/c020.html Retrieved March 6, 2013 687 ÇAKIR, S. A. (2013). Sınıf Mevcudunun 2005 Öretim Programları nın Baarısına Etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (2), 313-328 ÇELK, M. & KÖK, M. (2007). Okul Öncesi Eitim Kurumlarında Eitim Ortamı ve Donanımın Önemi. KKEF Dergisi, 15, 158-168 ÇINAR, O. (2004). Kalabalık Sınıfların Öretmen ve Örenciye Etkisi. XIII. Eitim Bilimleri Kurultayı, nönü Üniversitesi, 6-9 Temmuz 2004, Malatya http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/455.pdf Eriim Tarihi 13 ubat 2014 CRYER, D., TETZE, W. & WESSELS H. (2001). Parents Perceptions Of Their Children s Childcare: A Cross-National Comparison. Early Childhood Research Quarterly, 17, 259-277 DANMAN,. (2012). Montessori Yaklaımına Genel Bir Bakı ve Eitim Ortamının Düzenlenmesi. Eitimde Politika Analizi Dergisi, 1 (2), 85-113 DEMRZ, S., KARADA, A. & ULUTA,. (2003). Okul Öncesi Eitim Kurumlarında Eitim Ortamı ve Donanımı. Ankara: Anı Yayıncılık. DÖNMEZ, B. (2008). Okul ve Sınıf Ergonomisi ya da nsanı Öncelemek. Eitim-Öretim ve Bilim Aratırma Dergisi, 4(11), 10-14 ERDEN M. (1998). Öretmenlik Mesleine Giri. stanbul: Alkım Yayınları EREN, Y. & GÜLE, F. (2007). Montessori Materyallerinin Tasarım Kalitesi Özelliklerinin Deerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 287-305. FNN, J.D., GERBER, S.B., ACHLLES, C.M. & BOYD-ZAHRAS, J. (2001). The Enduring Effects of Small Classes, Teachers College Record, 103, 145-183. GRM, T. (2011). Understanding Montessori s Sensitive Periods. Community Times http://www.shiningminds.com/pdf/communitytimes/ct%20nov %20Dec%20Jan%202011.pdf Retrieved March 16, 2013 GÜVEN,. (2004). Etkili Bir Öretim çin Öretmenden Beklenenler. Milli Eitim Dergisi, 164 http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/16 4/guven.htm Eriim Tarihi 10 Ocak 2014 GÜLER, T. (2012). Okul Öncesinde Bilgisayar Destekli Eitim. Hacettepe Eitim Dergisi, http://bote.hacettepe.edu.tr/wiki/index.php/bilgisayar_destekli_e% C4%9Fitim_Nedir%3F Eriim Tarihi 4 Mart 2013 HOLFESTER, C. (2008). The Montessori Method. EBSCO Publishing Inc. Retrieved March 6, 2013 http://www.williamsburgmontessori.org/wpcontent/uploads/2010/ 08/The_Montessori_Method.pdf KALE, R. (2003). Okul Öncesi Dönemde Beden Eitimi ve Oyun Öretimi. Ankara: Nobel Yayınları, 81 KALEMC, F. (1998). Okul Öncesi Eitim Kurumlarının Çevre Düzenlemesi ve Çalıan Eitimci Personelin Nitelikleri Yönünden ncelenmesi. Ankara KARAKÜÇÜK, S. A. (2008). Okul Öncesi Eitim Kurumlarında Fiziksel/ Mekânsal Koulların ncelenmesi: Sivas ili Örnei. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32 (2), 307-320 KARP, E. (2007), lköretimde Kalite: Avrupa Birlii Kalite Göstergeleri Çerçevesinde Kalitenin Deerlendirilmesi, Türkiye de Okul Öncesi Eitim ve lköretim Sistemi Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Edt: S. Özdemir, H. Bacanlı & M. Sözer), Türk Eitim Dernei, 211-264 KARTAL, H. (2005). Erken Çocukluk Eitim Programlarından Anne- Çocuk Eitim Programının 6 Ya Grubundaki Çocukların Bilisel Geliimlerine Etkisi. Yayımlanmamı Doktora Tezi, Uluda Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa KILDAN, O. (2007), Okul Öncesi Eitim Ortamları, Kastamonu Eitim Dergisi, 15(2), 501-510 MEB (2004). Kurum Açılması ve Kapatılmasına likin Esaslar. Ankara: Tebliler Dergisi http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2557_0.html Eriim Tarihi 20 ubat 2014 MEB (2012). Okulöncesi Eitim Nedir?. Ankara: MEB Yayını
http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/80/04/747201/icerikle r/okul-oncesi-egitim_109573.htm Eriim Tarihi 28 Ekim 2013 MEGEP (2007). Çocuk Geliimi ve Eitimi; Kuklalar. Mesleki Eitim ve Öretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi, Ankara: MEGEP Yayını, 4 http://okuloncesiuzmani.com/public/files/kuklalar_1.pdf Eriim Tarihi 16 Aralık 2013 MEGEP (2011). Çocuk Geliimi ve Eitimi; Özel Eitimde Fen ve Doa Etkinlikleri. Ankara: MEGEP Yayını, 1-3 http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf /%C3%96zel%20E%C4%9Fitimde%20Fen%20Ve%20Do%C4%9Fa%20 Etkinlikleri.pdf Eriim Tarihi 15 Ocak 2014 MONTESSOR, M. (1982). Çocuk Eitimi: Montessori Metodu. stanbul: Sander Yayınları MOORE, G. T. & LACKNEY, J. A. (1994). Educational Facilities for The Twenty-first Century, Research Analysis and Design Patterns. Center For Architecture and Urban Planning Research. University of Wisconsin, 34-47 OUZKAN,. & ORAL, G. (1983). Okul Öncesi Eitimi. stanbul: Milli Eitim Yayınevi, 124 OKTAY, A. (1999). Yaamın Sihirli Yılları: Okul Öncesi Dönem. stanbul: Epsilon Yayınları, 17 OECD (2009). Bir Bakıta Eitim Göstergeleri. Paris: OECD nternet Kitapevi http://www.oecd.org/edu/skills-beyond-school/43638890.pdf Eriim Tarihi 5 Ocak 2014 OÖKSY (2012). Özel Eitim Anaokulunda Bulunması Gereken Bölümler. Madde 15 ve 18, Ankara: MEB Yayınları OÖEKY (2009). 36 ve 72 Aylık Çocuklar çin Okul Öncesi Eitim Programı ve Okul Öncesi Eitim Kurumları Yönetmelii. stanbul: Morpa Yayınları, 62-96 ÖZTÜRK, B. (2003). Sınıfta stenmeyen Davranıların Önlenmesi ve Giderilmesi. Sınıf Yönetimi (Edt: E. Karip), Ankara: Pegem Yayıncılık POYRAZ, H. & DERE, H. (2001). Okul Öncesi Eitiminin lke ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık SANOFF, H. (1995). School Design: Van Nostrand Reinhold. New York, 26-55 SCHLLNG, K. (2011). Montessori Approach to Teaching/Learning and Use of Didactic Materials. Education Graduate Symposium on University of Manitoba, March 4, 2011 pp.1-16. SEFEROLU, S. S. (2004). Öretmenlerin Hizmetiçi Eitiminde Yeni Yaklaımlar. Akdeniz Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi, 1, 83-95. SENEMOLU, N. (2012). Geliim, Örenme ve Öretim: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi. SNGH, R. (2005). The Montessori Method. Seminar- New Delhi, 546, 38-43. http://www.india-seminar.com/2005/546/546%20renu%20singh.htm Retrieved April 6, 2013 TEMEL, F. (1994). Montessori nin Görüleri ve Eitim Yaklaımı. Okul Öncesi Eitim Dergisi, 26(47), 18-22 TUNGA, M. (2011), Özel Okul Öncesi Eitim Kurumları Yönetim Kılavuzu, Ankara: Kitap Atölyesi Yayınları, 31-34 TÜRK ETM DERNE (2007). Türkiye de Okul Öncesi Eitim ve lköretim Sistemi Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Bölüm 12 ULUDA, Z. (2008). nsan ve Mekan likisinde Okul. Eitim-Öretim ve Bilim Dergisi, 11, 20 UNICEF (2000). Defining Quality in Education. A Paper Presented by UNICEF at The Meeting of The International Working Group on Education, Florence, Italy URAL, O. & Ramazan, M. O. (2007), Türkiye de Okul Öncesi Eitimin Dünü ve Bugünü, Türkiye de Okul Öncesi Eitim ve lköretim Sistemi Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Edt: S. Özdemir, H. Bacanlı & M. Sözer), Türk Eitim Dernei, 11-56 UYSAL, F. (2006), Okulöncesi Çocuk Eitim Merkezlerinde ç ve Dı Mekân Organizasyonlarının Eitim Yaklaımları Çerçevesinde ncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 24-33 688 ÜLTANIR, Y. G. & ÜLTANIR, E. (2002). lköretim Beinci Sınıf Çocuklarının Örenme Tipleri. ABÜ Eitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 38-56. WEELHOUSEN, K. (1999), Big Ideas for Small Spaces, http://www.eric.ed.gov/ericwebportal/search/detailmini.jsp?_nfp b=true&_&ericextsearch_searchvalue_0=ej597731&ericextsearch_ SearchType_0=no&accno=EJ597731Retrieved November 1, 2013 WEKART, D. P. (1970). Okul Öncesi Çocuklar çin Temeller: High/Scope Yaklaımı. Erken Çocukluk Eitiminde Farklı Modeller (Edt: Sevda Bekman), stanbul: UNICEF Yayınları, 100-123 YAMAN, E. (2010). Kalabalık Sınıfların Etkileri: Örenciler Ne Düünüyor?. Kastamonu Eitim Dergisi, 18 (2), 403-414 YAZICI, Z., YELLCE, B. & ÖZER, D. (2003). Okul Öncesi Eitim Ortamlarının Deerlendirilmesi Üzerine Bir nceleme. stanbul: Ya-Pa Yayınları, 113-123 YILDIRIM, A. & MEK, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Aratırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Kitapevi YILDIZ, R. & PERHANOLU, P. (2004). Okul Öncesi Eitimde Araç- Gereç Bulunma Düzeyi ile Örencilerin Geliim Düzeyleri Arasındaki liki. Yüzüncüyıl Üniversitesi Elektronik Eitim Fakültesi Dergisi, 1(II), 1-15 ZURAWSKY, C. (2003). Class Size: Research Points, American Educational Research Association, Washington: DC.