Iteratioal Olie Joural of Educatioal Scieces, 2017, X (X), X -X Iteratioal Olie Joural of Educatioal Scieces www.iojes.et ISSN: 109-2707 Opiios of School Admiistrators ad Couselors Regardig Psychological Couselig Services at School: A Qualitative Review Uğur ÇAPULCUOĞLU 1 ad Bület GÜNDÜZ 2 1 Davultepe Atatürk Secodary School, Mezitli, Mersi, Türkiye, 2 Mersi Uiversity, Faculty of Educatio, Yeişehir, Mersi, Türkiye. ARTICLE INFO Article History: Received 21.04.201 Received i revised form 0.01.2017 Accepted 19.01.2017 Available olie 09.02.2017 ABSTRACT The aim of this study is to examie the opiios of school psychological couselors ad admiistrators regardig the school psychological couselig process based o the themes of qualificatio, eed, support, studet approach ad limitatios. It was a descriptive study assessig a particular situatio i which qualitative research techiques are used. The study group cosisted of 1 school admiistrators ad 1 school psychological couselors from five primary, five secodary ad five high schools i the Mezitli district of Mersi, Turkey. Both participat groups were from the same schools, ad selected usig the coveiece samplig method (availability method), which a o-probability samplig method. I this study, a ope ad closed eded questioaire form cosistig of iterpretatio ad listig questio, ad developed by the researchers, was used as data collectio tool. The form also reflect the study s five mai themes. Participatig school psychological couselors oted that it is essetial for school admiistrators to display a supportive ad facilitatig attitude, ad that they regularly provide the ecessary materials ad equipmets for couselig services. I additio, it was determied that most participatig couselors cosidered egative attitudes towards studet-cetered approaches ad psychological couselig ad guidace services as the importat obstacle to the provisio of these services. School admiistrators also emphasized the importace of esurig cooperative work betwee couselors ad the school admiistrators ad teachers, ad of providig semiars i the related fields. Furthermore, these admiistrators described that they provide the ecessary materials ad equipmets to psychological couselors, ad that they take their opiios ad suggestios ito cosideratio. Fially, school admiistrators also stated that the large umber of studets i schools ad class is oe of the obstacles for effective psychological couselig ad guidace services. 2017 IOJES. All rights reserved Keywords: 1 Psychological couselor, school admiistrator, psychological couselig ad guidace services, competecies, eeds, perceptios, supports, limitatios Exteded Summary Purpose Psychological couselig ad guidace services require all its participats to work i cooperatio. Accordig to Güdüz, Tuç ad İadı (2014, p. 20), although the work of school psychological couselors is importat for esurig that psychological couselig ad guidace services are provided with the desired quality ad quatity, the participatio of the school admiistrators to the process is also idispesible, sice they are oe of the importat costituets of the school system. For this reaso, the views of both school psychological couselors ad school admiistrators are of great importace. However, a examiatio of the relevat literature reveals that previous studies o the subject are mostly quatitative. Therefore, we believe ss i Mersi, 7-9 October 201. Correspodig author s address: Davultepe Atatürk Secodary School, Mezitli, Mersi, Turkey. Telephoe: +090 (0)28114 Fax: +090 (24) 4814 e-mail: ugurugca@hotmail.com DOI: https://doi.org/10.14/iojes.2017.02.01 2017 Iteratioal Olie Joural of Educatioal Scieces (IOJES) is a publicatio of Educatioal Researches ad Publicatios Associatio (ERPA)
Iteratioal Olie Joural of Educatioal Scieces, 2017, X (X), X -X that a qualitative study addressig the opiios of school psychological couselors ad school admiistrators about school the psychological couselig process would make a sigificat cotributio to the field. The aim of this study is to examie the opiios of school psychological couselors ad admiistrators regardig the school psychological couselig process based o five themes, which are qualificatio, eed, support, studet approach ad limitatios. Method This descriptive study aims to determie the opiios of school psychological couselors ad school admiistrators by usig qualitative study techiques. The study group was composed of 1 school admiistrators ad 1 school psychological couselors from the same schools i the Mezitli district of Mersi, Turkey. Participats i both groups were from the same schools ad selected usig the coveiece samplig method (availability method), which is a o-probability samplig method. I this study, a ope ad closed eded questioaire form cosistig of iterpretatio ad listig questio, ad developed by the researchers, was used as data collectio tool. Data obtaied from tis study were the evaluated usig cotet aalysis. Results Participatig psychological couselors described the school admiistrators supportive ad facilitatig attitudes towards school psychological couselig ad guidace services (=9) as a sub-type of professioal proficiecy. I additio, the school admiistrators idicated that the school psychological couselors iterview with studets, keep their secrets ad thus they gai the studets cofidece i them (=11), which is the subgere of their professioal proficiecy. The study fidigs suggest that the school psychological couselors imply the listeig ability of school admiistrators (=10) is i the subgere of persoal traits. Similarly, accordig to the school admiistrators, the cooperative ad coordiated work of school psychological couselors with the school maagemet ad teachers (=7) is a sub-type of persoal traits. The school admiistrators stated that givig semiars to parets (=) ad kowig their views about the fuctioig of the school (=4) is part of their persoal eeds. O the other had, school psychological couselors described that psychological services ad couselors should ot be used as a discipliary tool (=), ad that persoal developmet courses, semiars ad traiigs (=4) are part of persoal eeds. Accordig to school admiistrators, esurig that the school psychological couselors who provide psychological couselig ad guidace are committed to their professio is a importat orgaizatioal eed (=10). I additio, school psychological couselors expressed that the ecessary tools (such as statioery materials) ad equipmet (such as computers ad priters) should be provided to them adequately ad regularly (=9), ad that this costitutes the most importat orgaizatioal eed for them. O the other side, the school pricipals stated that paretal support ad cooperatio with the school is the most importat social eed (=8), while school psychological couselors stated that greater paretal support ad cooperatio i solvig the problems (=) is the most importat social eed. Most of the school pricipals stated that they provide the psychological couselors with ecessary tools (=9), pay attetio to their opiios (=7) ad provide support for the equipmet eeded i psychological couselig ad guidace services (=7). Some of the psychological couselors also oted that the school admiistrators worked to improve the physically coditios of psychological couselig services (=). Accordig to the fidigs, the school admiistrators described that two of the psychological couselors adopted the traditioal approach, te of the couselors adopted the moder approach, ad three of the couselors adopted itegrated approach. I additio, the school psychological couselors described that thirtee of the school admiistrators adopted the traditioal approach, oe admiistrator adopted the moder approach, ad oe admiistrator adopted the itegrated approach. Based o the opiios of the participats ad the aalysis results, it was determied that both school psychological couselors (=9) ad school admiistrators (=7) saw the large umber of studets as the most sigificat limitatio. 2
Uğur ÇAPULCUOĞLU & Bület GÜNDÜZ Discussio The study results revealed that school psychological couselors emphasized the importace of school admiistrators support ad appreciatio of the sigificace of psychological couselig ad guidace services, while school admiistrators emphasized the importace of psychological couselors adherece to ethical priciples such as o-disclosure, ad the level of commuicatio they establish with parets, school staff ad studets. This observatio is i agreemet with the fidigs of Üal ad Üal (2010, p. 929) ad Güdüz, Tuç ad İadı (2014, p. 2). I terms of the proficiecy i persoality traits, the study results show that both school psychological couselors ad admiistrators exhibit positive commuicatio skills durig the psychological couselig ad guidace services. The study results cocerig the eeds theme idicated that both the school admiistrators ad psychological couselors emphasized the eed to icrease persoal developmet activities such as semiars ad traiigs. Also, both groups eed the parets support ad cooperatio betwee school ad parets. From a orgaizatioal support stadpoit, most school pricipals expressed the view that the physical support they give to psychological couselig ad guidace services is adequate, while oly a few psychological couselors shared this view. A evaluatio of the attitudes towards studets revealed that most school pricipals cosidered school psychological viewed as adoptig a moder approach towards studets, while school psychological couselors viewed school admiistrators as adoptig a traditioal approach towards studets. This shows that school admiistrators ad psychological couselors have differet perspectives towards studets. The high umber of the studets is cosidered as a obstacle for the coduct of psychological couselig ad guidace services. Cosiderig the he America School Couselor Associatio s (ASCA, 201) view that there should be oe couselor for every 20 studets, it is reasoable to admit that the burde o couselors is heavy. This fidig is i agreemet with those of Karataş ad Baltacı (201, p. 4). As was uderstood from the results for the limitatios theme, the limitatios described by the couselors appeared to be maily associated with the viewpoits regardig studets ad field of psychological couselig ad guidace. It ca said that school psychological couselors are ot uderstood well eough, ad that they face egative attitudes from teachers ad admiistrators, which may be the reaso why their physical meas ad coditios are ot improved. All i all, it ca be said that this situatio decreases the couselors commitmet to their work. Coclusio The role of school admiistrators i esurig the proper coduct of psychological couselig ad guidace is as importat ad relevat as that school psychological couselors. It is though that both of these groups eed to work i cooperatio ad coordiatio to esure that services are provided effectively ad productively. The study results suggest that just as school psychological couselors, school pricipals also assume highly sigificat roles i the provisio of psychological couselig ad guidace services. It s believed that the active participatio of school admiistrators to the couselig process would icrease its efficiecy, ad reder psychological couselors more committed to their work. I this sese, the study results preset valuable data for the field which school admiistratios may fid oteworthy, ad which may evetually play a role i shapig the perceptios of school admiistratios with regards to the provisio of efficiet ad productive psychological couselig ad guidace service.
Okul Yöeticileri ve Psikolojik Daışmaları Psikolojik Daışma ve Rehberlik Hizmetlerie İlişki Görüşleri: Nitel Bir İceleme Uğur ÇAPULCUOĞLU 1 ve Bület GÜNDÜZ 2 1 Davultepe Atatürk Secodary School, Mezitli, Mersi, Türkiye, 2 Mersi Uiversity, Faculty of Educatio, Yeişehir, Mersi, Türkiye. MAKALE BİLGİ Makale Tarihçesi: Alıdı 21.04.201 Düzeltilmiş hali alıdı 0.01.2017 Kabul edildi 19.01.2017 Çevrimiçi yayıladı 09.02.2017 ÖZ Bu araştırma, okul yöeticileri ve psikolojik daışmaları PDR hizmetlerie ilişki görüşlerii yeterlilikler, ihtiyaçlar, algılaa destekler, öğrecilere yöelik yaklaşımlar ve karşılaşıla egeller temaları altıda icelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Durum tespiti iteliğide betimsel bir çalışma ola ve itel araştırma tekiği kullaıla araştırmaı çalışma grubuu, Mersi ili Mezitli ilçeside bulua ilkokul, ortaokul ve liselerde olasılığı bilimeye örekleme yötemleride kolaylıkla buluabilei örekleme yötemi kullaılarak seçile ilkokul, ortaokul ve lise okul yöeticisi ve ayı okullarda görevli 1 psikolojik daışma oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafıda geliştirile ve beş temayı yasıta; yorumlama ve listeleme sorularıda oluşa açık ve kapalı uçlu aket formu kullaılmıştır. Psikolojik daışmalar, okul yöeticilerii destekleyici ve kolaylaştırıcı davraışlar sergilemelerii; PDR hizmetlerii yürütülmeside gerekli araç-gereç ve doaım desteğii yeterli ve düzeli bir şekilde sağlamasıı öemli olduğuu belirtmişlerdir. Ayrıca psikolojik daışmaları tamamıı, kedilerii öğreci merkezli yaklaşım içeriside gördükleri ve PDR hizmetlerie ola olumsuz bakışı, PDR hizmetlerideki e öemli egel olarak gördükleri tespit edilmiştir. Okul yöeticileri, psikolojik daışmaları yöetim ve öğretmelerle işbirliği içide çalışmasıı ve PDR hizmetleri ile ilgili semierleri yapılmasıı öemie vurgu yapmıştır. Ayrıca, Psikolojik daışmalara araç-gereç desteğii sağladıklarıı, psikolojik daışmaları görüş ve öerilerii dikkate aldıklarıı belirtmişlerdir. Buu yaıda öğreci sayısıı fazla oluşuu, PDR hizmetlerideki e öemli egel olarak gördükleri tespit edilmiştir. 2017 IOJES. Tüm hakları saklıdır Aahtar Kelimeler: 2 Psikolojik daışma, okul yöeticisi, PDR hizmetleri, yeterlilikler, ihtiyaçlar, algılar, destekler, egeller Psikolojik daışma ve rehberlik hizmetleride tüm paydaşları ortak bir alayışla birlikte çalışması gerekir. Çalışmaları başarıya ulaşmasıda her e kadar öcelikli olarak psikolojik daışmaları etkililiği söz kousu olsa da okul yöetimii, öğretmeleri ve velileri de öemli rol ve sorumluluklarıı olduğu bir gerçektir (Camada ve Sezgi, 2012, s. 200). Güdüz, İadı ve Tuç (2014, s. 20) a göre PDR hizmetlerii isteile itelik ve icelikte suulmasıda okul psikolojik daışmalarıı ortaya koydukları çalışmalar öemli olmakla birlikte, okul sistemii öemli usurları ola yöeticileri sürece katılımları da vazgeçilmez bir faktördür. Okullarda PDR hizmetlerii yürütülmeside Millî Eğitim Bakalığı Rehberlik ve Psikolojik Daışma Hizmetleri Yöetmeliği (2001, s. 19) de belirtildiği gibi birici derecede sorumlu ola kişi okul yöeticisidir. Bu bağlamda, okul yöeticilerii PDR hizmetlerii suulmasıdaki rol ve görevleri ise; okulda PDR hizmetlerii sağlıklı şekilde yürütülebilmesi içi fiziksel ortamı hazırlamak, kullaılacak araç ve gereci sağlamak, PDR hizmetleri yürütme komisyouu kurmak, okul PDR hizmetleri yürütme plâıı hazırlamasıı sağlamak ve uygulamasıı izlemek, hizmetleri her sııf seviyeside yürütülmesi içi sııf rehber öğretmelerii görevledirmek, PDR hizmetlerii sağlıklı yürütülmesi içi tedbirler almak ve gerekli kayıt ve raporları hazırlamasıı sağlamak şeklide özetlemiştir (Güdüz, İadı ve Tuç, 2014, s. 21).Buu yaıda, Millî Eğitim Bakalığı Rehberlik ve Psikolojik Daışma Hizmetleri Yöetmeliği (2001, s. 20-21) de Psikolojik daışmaları da, okul ihtiyaçlarıa uygu pla hazırlaması, bireysel, mesleki ve Giriş Bu makale, 7-9 Ekim 201 tarihleride Mersi de gerçekleştirile 1. PDR Kogreside sözel bildiri olarak suulmuştur. 2 Sorumlu yazarı adresi: Davultepe Atatürk Ortaokulu, Mezitli, Mersi Türkiye Telefo: +090 (0)28114 Faks: : +090 (24) 4814 e-posta: ugurugca@hotmail.com DOI: https://doi.org/10.14/iojes.2017.02.01 2017 Iteratioal Olie Joural of Educatioal Scieces (IOJES) is a publicatio of Educatioal Researches ad Publicatios Associatio (ERPA)
Uğur ÇAPULCUOĞLU & Bület GÜNDÜZ eğitsel rehberlik yapması, okul çalışalarıa müşavirlik görevleri yürütmesi, bireysel ve grupla psikolojik daışma yapması, öğreci ve velilere yöledirme faaliyetleride buluması, okul paydaşlarıa yöelik eğitim faaliyetleri plalaması görevlerii yerie getirmesi beklemektedir. PDR hizmetlerie ilişki başta okul yöeticileri olmak üzere, öğretme ve öğrecileri görüşleri yurt içide ve dışıda yapıla çeşitli çalışmalarla ele alımıştır. Araştırma souçlarıa geel olarak bakıldığıda PDR hizmetlerie ilişi bekletileri yüksek olduğu (Peker ve Kaygusuz, 2009), alaşılırke; bu hizmetlere yöelik algıı çoğu çalışmada olumlu (Erözka,1997; Akbaş, 2001; Bozic ve Carter, 2002; Üal, 2004; Zalaquett, 200; Ametea ve Clark, 200; Cooper, Hough ve Loyd, 200; Başara, 2008; Karakuş, 2008; Özabacı, Sakarya ve Doğa, 2008; Reier, Colbert ve Perusse, 2009) rapor edildiği görülmektedir. Kılıç (2010), yöeticileri, rehber öğretmeleri ve sııf öğretmelerii rehberlik hizmetlerie ihtiyaç olduğu kousuda hemfikir olduklarıı ifade etmiştir. Bezer çalışmalarda Our (1997), yöetici, öğretme ve öğrecileri hem geel, hem de bir hizmet alaıa yöelik olarak rehberlik alayışlarıı iyi olduğuu belirtirke; Korkut Owe ve Owe (2008), okul yöeticilerii PDR hizmetlerie karşı olumlu bir tutum içide olduklarıı tespit etmiştir. Camada ve Sezgi (2012), okul yöeticilerii PDR hizmetlerie yöelik algılarıı araştırdıkları itel çalışmalarıda, okul yöeticilerii çoğuluğuu yürütüle rehberlik çalışmalarıı gerekli ve başarılı buldukları soucua ulaşmıştır. Karataş ve Şahi Baltacı (201) ile Güdüz, İadı ve Tuç (2014) çalışmalarıda, okul yöeticilerii PDR hizmetlerii gerekli ve etkili bulduklarıı belirtmiştir. Okullarda suula PDR çalışmalarıa ilişki bu olumlu algıı yaıda, söz kousu hizmetlere yöelik olumsuz değerledirmeleri olduğuu bildire çalışmalar da yer almaktadır. Fitch, Newby, Ballestero ve Marshall (2001), PDR hizmetlerie yöelik olarak okul yöeticilerii bekletilerii sağlıklı olmadığı soucua ulaşmıştır. Ross ve Herrigto (200-200) çalışmalarıda yöetici adaylarıı, okul PDR hizmetlerie ola iaçlarıı icelemiş; yöetici adaylarıı, okul PDR hizmetlerie ola iaçlarıı yüksek olmadığı soucua ulaşmıştır. Bua paralel olarak Abacı, Sakarya ve Doğa (2008) ı araştırmasıda okul yöeticilerii, her okulda bir psikolojik daışma buluması gerektiğii ifade etmiş olsalar bile psikolojik daışmaları yöledirmesi olmada da okuldaki rehberlik hizmetlerii sııf ve braş öğretmeleri tarafıda etkili bir şekilde yürütülebileceğie iadıkları soucu ortaya çıkmıştır. Ayı doğrultuda Sürücü ve Yavuz (2001) da araştırmalarıda okul yöeticilerii PDR hizmetlerie destek verdiklerii acak bu destekleri sözel düzeyde kaldığıı tespit etmiş; bu durumu okul yöeticisii rehberlik hizmetlerie yeterli derecede öem vermediği şeklide yorumlamışlardır. Yukarıda da görüldüğü gibi kou çerçeveside yöetici, öğretme ve öğrecileri PDR alayışları; okul yöeticilerii PDR bekletileri; PDR çalışmalarıı yararları, okul yöeticileri, psikolojik daışmalar ve sııf rehber öğretmelerii PDR hizmetlerie ola ihtiyaçları; öğretme ve öğrecileri psikolojik daışma algıları icelemiştir. Acak yapıla araştırmaları çoğu icel çalışmalardır ve psikolojik daışmalar ile okul yöeticilerii yeterlilikleri, ihtiyaçları, destekleri, öğreci yaklaşımları ve egellerii iceleye herhagi bir çalışma alayazıda yer almamaktadır. Bu sebeple bu çalışmaı, alada büyük bir boşluğu dolduracağı; icel çalışmalarla elde edilmesi so derece güç olabilecek derilemesie görüşleri itel bir çalışma ile icelemesii, alada yapılacak çalışmaları daha sağlam bir zemide yürütülmesie katkı suabileceği düşüülmektedir. Nitel araştırmalar, sosyal olguları bağlı buludukları çevre içeriside araştırmayı ve alamayı ö plaa ala bir yaklaşım olmakla birlikte betimleme ve yorumlama yapmayı kolaylaştıra, gerçeklik oluştura bir yötemdir (Yıldırım ve Şimşek, 2008, s. 9). Bu sebeple okul yöeticilerii ve psikolojik daışmaları görüşlerii, yeterliliklerii, PDR hizmetlerii yürütülmesideki ihtiyaçlarıı, hizmetleri yürütülmeside karşılaştığı egelleri; okul yöeticilerii psikolojik daışmalara verdiği destekler ile psikolojik daışmaları okul yöeticiside aldığı destekleri ve hem okul yöeticilerii hem de psikolojik daışmaları algıladıkları öğreci yaklaşımlarıı itel bir çalışma ile icelemesii öemli ve gerekli olduğu düşüülmektedir. Araştırma souçları, PDR hizmetlerii yürütülmeside psikolojik daışmaları öemli bir rol almalarıı yaıda okul yöeticilerii de çok büyük rollerii olduğuu göstermektedir. Yürütüle çalışmalarda okul yöeticilerii de etki bir katılım sağlamasıı verimliği artıracağı ve okul psikolojik daışmalarıı da daha istekli bir görev yerie getirebilecekleri düşüülmektedir. Bu amaçla araştırma souçları, okul yöetimlerii de dikkatii çekebilecek verileri alaa
Iteratioal Olie Joural of Educatioal Scieces, 2017, X (X), X -X sağlamakta ve PDR hizmetlerii verimli ve etkili olması içi okul yöetimlerii PDR algılarıı şekilledirici bir rol oyamaktadır. Bu araştırmaı amacı, okul yöeticileri ve psikolojik daışmaları PDR hizmetlerie ilişki görüşlerii icelemesidir. Bu amaç kapsamıda okul yöeticilerii ve psikolojik daışmaları PDR hizmetlerie ilişki yeterliliklerii, ihtiyaçlarıı, destek algılarıı, öğrecilere yöelik yaklaşımlarıı ve egellerii ortaya çıkarılması amaçlamaktadır. Yötem Bu araştırma, okul yöeticileri ve psikolojik daışmaları PDR hizmetlerii etkililiğie ilişki görüşlerii belirlemesie yöelik durum tespiti iteliğide betimsel bir çalışma olup çalışmada itel araştırma tekiği kullaılmıştır. Çalışma Grubu Araştırmaı çalışma grubuu, Mersi ili Mezitli ilçeside yer ala ilkokul, ortaokul ve liselerde olasılığı bilimeye örekleme yötemleride kolaylıkla buluabilei örekleme yötemi kullaılarak seçile ilkokul, ortaokul ve lise okul yöeticisi ve ayı okullarda görevli 1psikolojik daışma oluşturmuştur. Kolaylıkla buluabilei örekleme yötemi, bir bölge söz kousu değilse, yakı çevrede bulua ve ulaşılması kolay, elde mevcut ve araştırmaya katılmak isteye (göüllü) bireyler üzeride yapıla; araştırmacılara pratiklik ve hız kazadıra bir örekleme yötemidir (Erkuş, 2009, s. 98; Yıldırım ve Şimşek, 2008, s. 11). Okul yöeticilerii tamamı erkek olup, yaşları 42 ile ; yöeticilikteki hizmet süreleri ise 4 ile 28 yıl arasıda değişmektedir. Araştırmaya katıla psikolojik daışmaları ise 7 si kadı ve 8 i erkek olup; yaşları 27 ile 48,psikolojik daışma olarak görev yaptıkları süreleri ise ile 24 yıl arasıda değişmektedir. Veri Toplama Aracı Araştırmada veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafıda geliştirile yorumlama ve listeleme sorularıda oluşa açık ve kapalı uçlu aket formu kullaılmıştır. Formda okul yöeticilerii ve psikolojik daışmaları PDR hizmetlerii yürütülmesideki yeterliliklerie, ihtiyaçlarıa, yöeticilerii verdiği ve psikolojik daışmaları okul yöeticiside aldığı desteklere, okul yöeticisi ve psikolojik daışmaları algıladıkları öğreci yaklaşımlarıa ve PDR hizmetlerii yürütülmeside okul yöeticilerii ve psikolojik daışmaları karşılaştığı egellere ilişki temada oluşa sorular yer almıştır. Psikolojik daışmaları, PDR hizmetlerii yürütürke birçok alada (PDR servisi, ofis malzemeleri, uygulama alaları vb.) ihtiyaçları bulumaktadır. Bu ihtiyaçları karşılaması ve gerekli imkâları sağlamasıı öemli olmasıı yaı sıra psikolojik daışmaları ve okul yöeticilerii yeterliliklerii, ihtiyaçlarıa cevap bulabilmelerii, PDR hizmetlerii yürütülmeside karşılaşılabilecek egelleri e aza idirilmesii de PDR hizmetlerii etkili olmasıda büyük öem taşıdığı düşüülmektedir. Bua paralel olarak Psikolojik daışmaları yeterli bilgi ve doaıma sahip olmaları ve öğreciyi merkeze ala bir yaklaşımla hareket etmeleri gerektiği değerledirilmekle birlikte PDR hizmetlerii yürütülmeside psikolojik daışmaları okul yöeticiside destek almasıı öemli bir usur olduğu söyleebilir. Ayrıca PDR hizmetlerii yürütülmeside veli ve çevre etkilerii öemli bir yeri olduğu, velileri PDR hizmetlerie bakışlarıı, hizmetleri etkililiğie katkı sağladığı düşüülmektedir. Ta (1992, s. 24), Kepçeoğlu (1999, s. 249 ve 28)ve Özgüve (1999) i çalışmaları bu düşüceleri destekler iteliktedir. Burada hareketle psikolojik daışmalar ve PDR hizmetleri ile ilgili psikolojik daışma ve okul yöeticilerii algılarıı yeterlilikler, ihtiyaçlar, destekler, öğreci yaklaşımları ve egeller temaları altıda icelemesi öem arz etmektedir. Bu kapsamda beş temel temayı yasıtacak şekilde okul yöeticilerie ve psikolojik daışmalara ayrı form halide o soru hazırlamıştır. Okul yöeticilerie sorula soruları bazıları şulardır: Okul PDR Hizmetlerii etkili olması içi okuluuzda görevli psikolojik daışmada e öemli bekletileriiz elerdir?, Okuluuzdaki PDR Hizmetleri yürütülürke, bir yöetici olarak daha etkili olabilmeiz içi e öemli ihtiyaçlarıız elerdir?, Okuluuzdaki PDR Hizmetleri yürütülürke etkililik ve verimlilik kousuda psikolojik daışma(lar)ııza suduğuuz destekler elerdir?, Öğreciye yaklaşım kousuda, cezaya dayalı geleeksel yötemi mi yoksa olumlu disipli geliştirme yötemlerii içere
Uğur ÇAPULCUOĞLU & Bület GÜNDÜZ çağdaş uygulamaları mı kullaırsıız? Nede?, Okul PDR uzmalarıı isaa/öğreciye bakış açılarıı asıl değerledirirsiiz?, Psikolojik Daışmalara sorula soruları bazıları şulardır: Size göre PDR Hizmetlerii etkililiğii etkileye etmeler elerdir?, Okulları işleyişii ve kedi okuluuzu var ola yeterliliklerii düşüdüğüüzde, sizce PDR hizmetlerii etkililiği üzeride kısıtlayıcı etkisi bulua egeller elerdir?, Sizce PDR hizmetlerii etkililiği üzeride egelleyici etkisi bulua okul yöeticisi tutumları elerdir?, Geel olarak düşüüldüğüde, sizce PDR hizmetlerii etkililiği üzeride egelleyici etkisi bulua toplumsal egeller elerdir? ve Öğrecilerle iletişimleri kousuda okul yöeticileriizi hagi yötemlerii beğeiyorsuuz? Verileri Aalizi Araştırmada, aket formuda elde edile verileri aalizide içerik aalizi yötemi kullaılmıştır. Alayazı çerçeveside oluşturula beş aa tema temel alıarak her bir tema içi tümevarımcı yaklaşım ile kodlar oluşturulmuştur. Tüm temalar içi ortak örütüleri oluşturulmasıda tüm sorular içi verile cevaplar kesitisiz okumuş ve olası kodlar içi kısa otlar tutulmuştur. Tüm temalara yöelik olarak so kod sistemlerie ulaşmak içi veri setide dikkat çeke ifadeler ve cümleler işaretlemiş ve otlar alımıştır. Soraki aşamada ise verileri tümü irdeleip, ortaya çıkarıla kodlar araştırmacılar tarafıda kotrol edildikte sora tüm tema yapıları içi ulaşıla kodları frekas sayıları hesaplamış ve içerik aalizi souçladırılmıştır. Yeterlilik Bulgular Katılımcı görüşleri ve aalizleri soucuda, PDR hizmetleri yeterlilik boyutuu Mesleki Yeterlilik ve Kişisel Özelliklere Yöelik Yeterlilik olmak üzere iki alt tema altıda gruplaştığı belirlemiştir. Mesleki yeterlilik. Mesleki yeterlilik; PDR Hizmetlerii Yürütme, Çevre ve Örgütsel İlişkileri; Mesleki Gelişim ve Müşavirlik ve Destek olmak üzere üç alt tema altıda icelemiştir. Tablo 1a. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii PDR hizmetlerii yürütme alt temasıa ilişki görüşleri Psikolojik Daışmalara Göre Okul Yöeticilerii Mesleki Yeterlilikleri Okul Yöeticilerie Göre Psikolojik Daışmaları Mesleki Yeterlilikleri PDR çalışmalarıda bağımsızlığı destekleyici ve bu hizmetleri yürütülmeside kolaylaştırıcı davraışlar sergilemeleri 9 Öğreci görüşmelerii ve öğrecileri sırlarıı gizli tutmaları ile öğrecileri güvelerii kazamaları 11 PDR Hizmetlerii Yürütme PDR Hizmetlerii gerekli ve öemli olduğua iamaları PDR Hizmetlerii ala bilgisi gerektirdiğii bilmeleri Öğretmelere ve Psikolojik daışmalara güvemeleri; PDR ile ilgili koularda psikolojik daışmalarda destek ve görüş alıması 8 7 Öğretme, veli, okul persoeli ve özellikle öğrecilerle sağlıklı iletişim kurmaları; öğreci ve velileri daha iyi yöledirmeleri Öğreci davraış ve kişilik gelişimie ağırlık verilmesi; öğreci davraışlarıda doğabilecek soruları ölemek içi çalışmalar yapmaları Teeffüslerde öğrecileri doğal ortamlarıda gözlemleyip, öleyici hizmet gerçekleştirmeleri 10 9 4 Psikolojik daışmaları sorumluluk ve görevleri hakkıda yeterli bilgiye sahip olmaları Okul yöetimi ile paylaşılması gerekeleri doğru ayırt etmeleri PDR hizmetlerii yürütme. Tablo 1a icelediğide psikolojik daışmalar, okul yöeticilerii PDR çalışmalarıa bağımsızlığı destekleyici ve bu hizmetleri yürütülmeside kolaylaştırıcı davraışlar sergilemelerii (=9) öemli bir PDR hizmetlerii yürütme mesleki yeterlilik alt türü olduğuu belirtmişlerdir. Buu yaıda okul yöeticilerii, PDR hizmetlerii gerekli ve öemli olduğua iamaları (=8) ile PDR hizmetlerii ala bilgisi gerektirdiğii bilmeleri de (=7) psikolojik daışmalar 7
Iteratioal Olie Joural of Educatioal Scieces, 2017, X (X), X -X tarafıda belirtile PDR hizmetlerii yürütme mesleki yeterlilik alt türleridir. Bua karşı okul yöeticileri, psikolojik daışmaları gizlilik, güve, iletişim ve öğreci davraışlarıı tespit edebilme yeterliliklerie atıfta bulumaktadırlar. Okul yöeticileri psikolojik daışmaları, öğreci görüşmelerii ve öğrecileri sırlarıı gizli tutmaları ile öğrecileri güvelerii kazamalarıı (=11) öemli bir PDR hizmetlerii yürütme mesleki yeterlilik alt türü olduğuu belirtmişlerdir. Okul yöeticileri psikolojik daışmaları; öğretme, veli, okul persoeli ve özellikle öğrecilerle sağlıklı iletişim kurmaları; öğreci ve velileri daha iyi yöledirmeleri (=10) ile öğreci davraış ve kişilik gelişimie ağırlık verilmesi; öğreci davraışlarıda doğabilecek soruları ölemek içi çalışmalar yapmalarıı da (=9) PDR hizmetlerii yürütme mesleki yeterlilik alt türleri olarak göstermişlerdir. Tablo 1b. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii çevre ve örgütsel ilişkileri; mesleki gelişim alt temasıa ilişki görüşleri Psikolojik Daışmalara Göre Okul Yöeticilerii Mesleki Yeterlilikleri Okul Yöeticilerie Göre Psikolojik Daışmaları Mesleki Yeterlilikleri Çevre ve Örgütsel İlişkileri; Mesleki Gelişim Soruları çözümüde psikolojik daışmalar ve ilgili kişiler ile ortak karar alması ve okul çalışmalarıda işbirliği içide olması PDR hizmetleri ile ilgili yei uygulamaları ve gelişe yötemleri takip etmeleri ve bu kouda psikolojik daışmalara destek olmaları Olumlu öğretme ve çalışa, davraış ve tutumlarıı desteklemesi 11 4 Psikolojik daışmaları lisas düzeyide aldıkları rehberlik derslerii yeterli olduğu acak psikolojik daışma dersleride yeterli birikimi sağlamadıkları; bu yüzde yüksek lisas yapmaları gerektiği Öğrecileri ve oları velilerii yeteri kadar taımaları; tüm yöledirme faaliyetleride öğreci ilgi ve yeteeklerii dikkate alması Okul yöetimice verile bazı görevleri psikolojik daışmalar tarafıda görev alaları dışıda görülmesi 11 8 Çevre ve örgütsel ilişkileri; mesleki gelişim. Tablo 1b icelediğide psikolojik daışmalar, okul yöeticilerii soruları çözümüde psikolojik daışmalar ve ilgili kişiler ile ortak karar alması ve okul çalışmalarıda işbirliği içide olmasıı (=11) çevre ve örgütsel ilişkileri; mesleki gelişim mesleki yeterlilik alt türü olduğuu belirtmişlerdir. Ayı zamada psikolojik daışmalar okul yöeticilerii, PDR hizmetleri ile ilgili yei uygulamaları ve gelişe yötemleri takip etmeleri ve bu kouda psikolojik daışmalara destek olmalarıı (=); olumlu öğretme ve çalışa, davraış ve tutumlarıı desteklemelerii de (=4) öemli bir çevre ve örgütsel ilişkileri; mesleki gelişim mesleki yeterlilik alt türü olarak göstermişlerdir. Bua karşı okul yöeticileri; psikolojik daışmaları lisas düzeyide aldıkları rehberlik derslerii yeterli olduğu acak psikolojik daışma dersleride yeterli birikimi sağlamadıkları; bu yüzde yüksek lisas yapmaları gerektiği (=11) düşümektedir. Buu yaıda okul yöeticileri, psikolojik daışmaları öğrecileri ve oları velilerii yeteri kadar taımalarıı; tüm yöledirme faaliyetleride öğreci ilgi ve yeteeklerii dikkate alıması gerektiğii (=8) düşümektedir. Okul yöetimice verile bazı görevleri psikolojik daışmalar tarafıda görev alaları dışıda görülmesii de (=) psikolojik daışmaları çevre ve örgütsel ilişkileri; mesleki gelişim mesleki yeterlilik alt türü olduğuu belirtmişlerdir. Tablo 1c. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii müşavirlik ve destek alt temasıa ilişki görüşleri Psikolojik Daışmalara Göre Okul Yöeticilerii Mesleki Yeterlilikleri Okul Yöeticilerie Göre Psikolojik Daışmaları Mesleki Yeterlilikleri Müşavirlik ve Destek PDR servisii tüm doaım ihtiyaçlarıı giderilmesii sağlamaları PDR Servisii oluşturulması ve servisi dikkat çekici hale getirilmesi kousuda destek sağlamaları 7 Öğreci, öğretme ve velilere yeteri kadar eğitimler vermeleri Öğretmelere müşavirlik hizmetleri vermeleri 4 8
Uğur ÇAPULCUOĞLU & Bület GÜNDÜZ Müşavirlik ve destek. Tablo 1c icelediğide psikolojik daışmalar okul yöeticilerii, PDR servislerii fiziksel (=7) ve görsel (=) ihtiyaçlarıı karşılamalarıı müşavirlik ve destek mesleki yeterlilik alt türü olduğuu belirtmişlerdir. Bua karşı okul yöeticileri, okul paydaşlarıa verile eğitimleri (=) ve müşavirlik hizmetlerii (=4), psikolojik daışmaları e öemli müşavirlik ve destek mesleki yeterlilik alt türü olduğuu belirtmişlerdir. Kişisel özelliklere yöelik yeterlilik. Kişisel özelliklere yöelik yeterlilik; Kişiler arası İlişkiler, İletişim ve İşbirliği, PDR Hizmetlerie Yaklaşımları ve Çalışma Metodu olmak üzere üç alt tema altıda icelemiştir. Tablo 2a. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii kişisel özelliklerie yöelik yeterliliklere kişiler arası ilişkiler, iletişim ve işbirliği alt temasıa ilişki görüşleri Psikolojik Daışmalara Göre Okul Yöeticilerii Kişisel Özelliklerie Yöelik Yeterlilikleri Okul Yöeticilerie Göre Psikolojik Daışmaları Kişisel Özelliklerie Yöelik Yeterlilikleri Kişiler arası İlişkiler, İletişim ve İşbirliği Dileme becerisi sergileyebilmeleri 10 Öğreci, psikolojik daışmalar, öğretme ve velilere karşı sağlıklı ve etkili iletişim dili kullaması Öğreci, öğretme ve velilere karşı saygılı davraması Kişiler arası ilişkilerde eşit ve adaletli davraışlar sergilemesi 8 7 Okul yöetimi ve öğretmelerle eş güdüm ve işbirliği içide çalışması Öğrecilerle ve diğer bireylerle sağlıklı iletişim kurması Yapıla tüm PDR çalışmaları hakkıda okul yöetimii bilgiledirmesi Veli ve öğretmeler ile ilişkileride alalarıı dışıa çıkmaması 7 Kişiler arası ilişkiler, iletişim ve işbirliği. Tablo 2a icelediğide psikolojik daışmalar, okul yöeticilerii dileme becerisi sergileyebilmelerii (=10) kişisel özelliklere yöelik yeterlilik alt türü olarak belirtmiştir. Buu yaıda, okul yöeticilerii okul paydaşları ile etkili ve sağlıklı iletişim dili kullamalarıı (=8), okul paydaşlarıa karşı saygılı davramalarıı (=7), kişiler arası ilişkilerde eşit ve adaletli davramalarıı (=) öemli yeterlilik türü olduğuu belirtmiştir. Bua paralel olarak okul yöeticileri, psikolojik daışmaları okul yöetimi ve öğretmelerle eş güdüm ve işbirliği içide çalışmasıı (=7) ve öğrecilerle ve diğer bireylerle sağlıklı iletişim kurmasıı (=) kişisel özelliklere yöelik yeterlilik alt türü olarak belirtmiştir. Ayrıca, psikolojik daışmaları yapıla tüm PDR çalışmaları hakkıda okul yöetimii bilgiledirmesii (=), veli ve öğretmeler ile ilişkileride alalarıı dışıa çıkmamasıı (=) öemli olduğuu söylemiştir. Tablo 2b. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii PDR hizmetlerie yaklaşımlar alt temasıa ilişki görüşleri Psikolojik Daışmalara Göre Okul Yöeticilerii Kişisel Özelliklerie Yöelik Yeterlilikleri Okul Yöeticilerie Göre Psikolojik Daışmaları Kişisel Özelliklerie Yöelik Yeterlilikleri PDR Hizmetlerie Yaklaşımları Psikolojik daışmaları okul yöeticisi olmadığıı bilmesi Psikolojik daışmalara ala dışı işler vermemesi PDR Hizmetleri kousuda yeiliklere açık olması PDR Hizmetlerii ve Servisii disipli aracı olarak kullamaması 4 4 Öğreci merkezli olmaları ve oluşa olaylar ve durumlarda idare tarafıda değil de öğreci tarafıda yer alması Psikolojik daışmaları kedilerii geliştirmesi Psikolojik daışmaları kedi düya görüşlerie göre değil de evresel PDR ilkelerie göre hareket etmesi PDR alaı ile ilgili mevzuat ve yöetmeliklere hâkim olması 4 9
Iteratioal Olie Joural of Educatioal Scieces, 2017, X (X), X -X PDR hizmetlerie yaklaşımları. Tablo 2b icelediğide psikolojik daışmalar, okul yöeticilerii PDR hizmet alalarıı iyi bilmelerie ve PDR hizmetlerii ala dışı kullaılmamasıa atıfta bulumuşlardır. Psikolojik daışmalarda okul yöeticisi olmadığıı bilmesi (=); psikolojik daışmalara, ala dışı işler vermemesi (=) ve PDR Hizmetlerii ve Servisii disipli aracı olarak kullamaması (=4). Buu yaıda psikolojik daışmalar, okul yöeticilerii PDR Hizmetleri kousuda yeiliklere açık olmasıı (=4) da öemli bir yeterlilik türü olduğuu dile getirmiştir. Bua karşı okul yöeticileri psikolojik daışmaları, öğreci merkezli olmaları ve oluşa olaylar ve durumlarda idare tarafıda değil de öğreci tarafıda yer almasıı (=) e öemli yeterlilik türü olarak belirtmiştir. Bua paralel olarak okul yöeticileri psikolojik daışmaları, kedilerii geliştirmesii (=4), kedi düya görüşlerie göre değil de evresel PDR ilkelerie göre hareket etmesii (=) ve PDR alaı ile ilgili mevzuat ve yöetmeliklere hâkim olmasıı (=) da PDR hizmetleri yaklaşımıa ait birer yeterlilik türü olduğuu belirtmiştir. Tablo 2c. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii çalışma metodu alt temasıa ilişki görüşleri Psikolojik Daışmalara Göre Okul Yöeticilerii Kişisel Özelliklerie Yöelik Yeterlilikleri Okul Yöeticilerie Göre Psikolojik Daışmaları Kişisel Özelliklerie Yöelik Yeterlilikleri Çalışma Metodu Okul yöetimi kousuda işii bile bir koumda olması PDR Hizmetlerii yürütülmeside belirli bir düzee uyması 4 Yapıla çalışmalar ve görüşmeleri kayıtlarıı tutulması; arşivlerii yeterli düzeyde olması Psikolojik daışmaları çalışmalarıı belirli bir pla ve düze dâhilide yürütmesi Çalışma metodu. Tablo 2c icelediğide psikolojik daışmalar, okul yöeticilerii okul yöetimi kousuda işii bile bir koumda olmasıı (=) ve PDR Hizmetlerii yürütülmeside belirli bir düzee uymasıı (=4) yeterlilik türü olarak belirtmişlerdir. Buu yaıda okul yöeticileri psikolojik daışmaları, yapıla çalışmalar ve görüşmelerii kayıtlarıı tutmasıı; arşivlerii yeterli düzeyde olmasıı (=) ve psikolojik daışmaları çalışmalarıı belirli bir pla ve düze dâhilide yürütmesii (=) öemli olduğuu söylemiştir. İhtiyaçlar Katılımcı görüşleri ve aalizleri soucuda, PDR hizmetleri ihtiyaçlar boyutuu Bireysel İhtiyaçlar, Örgütsel İhtiyaçlar ve Toplumsal İhtiyaçlar olmak üzere üç alt tema altıda topladığı belirlemiştir. Bireysel ihtiyaçlar. Bu bölümde, PDR Hizmetlerii yürütülmeside Okul Yöeticilerii ve Psikolojik Daışmaları belirttiği bireysel ihtiyaçlarıı karşılaştırılmıştır. Tablo. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii bireysel ihtiyaçlarıa ilişki görüşleri Hedef Kitle Maddeler Okul Yöeticilerii Bireysel İhtiyaçları Psikolojik Daışmaları Bireysel İhtiyaçları Psikolojik daışmalarda sağlaacak bilgileri hızlı ve doğru bir şekilde aktarılması PDR hizmetleri ile ilgili olarak semierleri yapılması Velileri, okul işleyişie yöelik düşücelerii bilimesi 4 PDR Servislerii ve uzmalarıı disipli aracı olarak kullaılmaması Bireysel gelişimimizi destekleyici kurs, semier ve eğitimleri yapılması 4 Üiversiteler ile işbirliği yapılarak ortak projeleri geliştirilmesi 4 7 Tablo icelediğide okul yöeticileri, psikolojik daışmalarda sağlaacak bilgileri hızlı ve doğru bir şekilde aktarılmasıı (=7) e öemli bireysel ihtiyaçları olduğuu belirtmiştir. Buu yaıda okul yöeticileri, PDR hizmetleri ile ilgili olarak semierleri yapılmasıı (=) ve velileri okul işleyişie yöelik düşücelerii bilimesii (=4) bireysel ihtiyaçları içeriside olduğuu söylemiştir. Psikolojik 10
Uğur ÇAPULCUOĞLU & Bület GÜNDÜZ daışmalar ise PDR servislerii ve psikolojik daışmaları disipli aracı olarak kullaılmamasıı (=); bireysel gelişimimizi destekleyici kurs, semier ve eğitimleri yapılmasıı (=4) ve üiversiteler ile işbirliği yapılarak ortak projeleri geliştirilmesii (=4) bireysel ihtiyaçları içeriside yer aldığıı belirtmiştir. Örgütsel ihtiyaçlar. Bu bölümde, PDR Hizmetlerii yürütülmeside Okul Yöeticilerii ve Psikolojik Daışmaları belirttiği örgütsel ihtiyaçları karşılaştırılmıştır. Tablo 4. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii örgütsel ihtiyaçlarıa ilişki görüşleri Hedef Kitle Maddeler PDR hizmetlerii yürüte psikolojik daışmaları daha istekli olması 10 Okul Yöeticilerii Örgütsel İhtiyaçları Öğreci sayılarıı makul bir seviyede olması ve bua bağlı psikolojik daışma ormlarıı yeide değerledirilmesi Psikolojik daışmalar arasıda sıkı bir işbirliğii olması 8 9 Psikolojik daışmalar ile okul yöetimi arasıda işbirliğii olması 8 Rehberlik saati uygulamasıı yeide yürürlüğe geçirilmesi Grup rehberliği ve bireysel daışmalık yapılabilecek uygu mekâları yaratılması 1 Psikolojik Daışmaları Örgütsel İhtiyaçları PDR hizmetlerii yürütülmeside ihtiyaç duyula araç-gereç (kırtasiye malzemeleri) ve doaım (bilgisayar, yazıcı vb.) desteğii yeterli ve düzeli bir şekilde sağlaması Öğretmeleri ve okul yöetimii PDR hizmetlerii öemsemeleri Öğretme ve okul yöetimi desteğii ve işbirliğii daha fazla olması 9 PDR alaıı eleri kapsadığıı tüm öğretmeler ve okul yöetimi tarafıda bilimesi Tablo 4 icelediğide okul yöeticileri, PDR hizmetlerii yürüte psikolojik daışmaları daha istekli olmasıı (=10) e öemli örgütsel ihtiyaçları olduğuu belirtmiştir. Buula birlikte, öğreci sayılarıı makul bir seviyede olması ve bua bağlı psikolojik daışma ormlarıı yeide değerledirilmesii (=9); psikolojik daışmalar arasıda sıkı bir işbirliğii olmasıı (=8); psikolojik daışmalar ile okul yöetimi arasıda işbirliğii olmasıı (=8) ve rehberlik saati uygulamasıı yeide yürürlüğe geçirilmesii (=) de örgütsel ihtiyaçları arasıda sıralamıştır. Psikolojik Daışmalar ise grup rehberliği ve bireysel daışmalık yapılabilecek uygu mekâları yaratılmasıı (=1) e öemli örgütsel ihtiyaç olarak belirtmiştir. Buu yaıda psikolojik daışmalar, PDR hizmetlerii yürütülmeside ihtiyaç duyula araç-gereç (kırtasiye malzemeleri) ve doaım (bilgisayar, yazıcı vb.) desteğii yeterli ve düzeli bir şekilde sağlamasıı (=9); öğretmeleri ve okul yöetimii PDR hizmetlerii öemsemelerii (=); öğretme ve okul yöetimi desteğii ve işbirliğii daha fazla olmasıı (=) ve PDR alaıı eleri kapsadığıı tüm öğretmeler ve okul yöetimi tarafıda bilimesii (=) de örgütsel ihtiyaçlar olarak sıralamıştır. Toplumsal ihtiyaçlar. Bu bölümde, PDR Hizmetlerii yürütülmeside Okul Yöeticilerii ve Psikolojik Daışmaları belirttiği toplumsal ihtiyaçları karşılaştırılmıştır. Tablo. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii toplumsal ihtiyaçlarıa ilişki görüşleri Hedef Kitle Maddeler Veli desteği ve velileri okul ile işbirliği içide olmaları 8 Okul Yöeticilerii Toplumsal İhtiyaçları PDR hizmetlerii alam ve öemii kavramış bir veli topluluğua ihtiyacı olması Sağlıklı veli iletişimi Psikolojik Daışmaları Toplumsal İhtiyaçları Velileri soruları çözümüde daha fazla destek ve işbirliği sumaları Velileri PDR çalışmalarıa daha etki katılmaları 4 Öğreci davraışlarıı değerledirilmeside velileri daha etki katılım göstermesi 11
Iteratioal Olie Joural of Educatioal Scieces, 2017, X (X), X -X Tablo icelediğide okul yöeticileri, veli desteği ve velileri okul ile işbirliği içide olmalarıı (=8) e öemli toplumsal ihtiyaç olarak belirtmiştir. Buula birlikte okul yöeticileri, PDR hizmetlerii alam ve öemii kavramış bir veli topluluğua ihtiyacı olmasıı (=) ve sağlıklı veli iletişimii (=) de toplumsal ihtiyaçlar içeriside sıralamıştır. Bua paralel olarak psikolojik daışmalar, velileri soruları çözümüde daha fazla destek ve işbirliği sumalarıı (=)e öemli toplumsal ihtiyaç olarak belirtmiştir. Buula birlikte psikolojik daışmalar, velileri PDR çalışmalarıa daha etki katılmalarıı (=4) ve öğreci davraışlarıı değerledirilmeside velileri daha etki katılım göstermesii (=) de toplumsal ihtiyaçlar olarak belirtmiştir. Destekler Katılımcı görüşleri ve aalizleri soucuda, PDR hizmetleri destekler boyutuu Kurumsal/Örgütsel Destekler ve Kişisel/Sosyal Destekler olmak üzere iki alt tema altıda kümelediği belirlemiştir. Kurumsal/örgütsel destekler. Bu bölümde, PDR Hizmetlerii yürütülmeside Okul Yöeticilerii Psikolojik daışmalara suduğu destekler ile Psikolojik Daışmaları Okul Yöeticileride aldığı Kurumsal/Örgütsel Destekler karşılaştırılmıştır. Tablo. Psikolojik daışmaları okul yöeticileride aldığı ve okul yöeticilerii psikolojik daışmalara suduğu kurumsal/örgütsel destekler Hedef Kitle Maddeler Okul Yöeticilerii Suduğu Kurumsal/Örgütsel Destekler Psikolojik Daışmaları Okul Yöeticiside Aldığı Kurumsal/Örgütsel Destekler Çalışmalarda kullaılmak üzere her türlü araç-gereç desteği sağlaması Psikolojik daışmaları her türlü görüş ve öerilerii dikkate alıması Okul PDR servisii görüşmelere uygu bir durumda olması içi gerekli her türlü desteği verilmesi PDR Servisii fiziki koşullarıı iyileştirme, sağlıklı ve temiz bir ortam suulması, tekolojik destek sağlaması Yıl içide yapılması plalaa etkilikler ve çalışmalarda özgür hareket edebilme imkâıı sağlaması Yapıla veli ve öğreci semier ve eğitimleride mekâ ve iletişim desteği sağlaması 9 7 7 Tablo icelediğide her iki grubu da (okul yöeticileri ve psikolojik daışmalar), PDR hizmetlerii yürütülmeside ihtiyaç duyula araç-gereç (kırtasiye malzemeleri vb.) ve doaım (bilgisayar, yazıcı, fotokopi makiası vb.) ihtiyacıı sağlaması üzeride durduğu gözlemektedir. Okul yöeticilerii büyük bir çoğuluğu (=9), psikolojik daışmalara araç-gereç desteğii sağladığıı, psikolojik daışmaları görüş ve öerilerii dikkate aldıklarıı (=7) ve PDR servislerii doaım ve görüüş bakımıda uygu olması içi her türlü desteği sağladıklarıı (=7) belirtmişlerdir. Buu yaıda psikolojik daışmaları bir kısmı okul yöeticilerii PDR servisii fiziksel olarak iyileştirdikleri, tekolojik destek sağladıklarıı (=), çok küçük bir kısmı plaladıkları etkilikleri yaparke özgür hareket edebilmek içi okul yöeticileride destek aldıklarıı (=) ve çok küçük bir kısmı da okul yöeticilerii kedilerie mekâ ve iletişim desteği sağladığıı (=) belirtmiştir. Kişisel/sosyal destekler. Bu bölümde, PDR Hizmetlerii yürütülmeside Okul Yöeticilerii Psikolojik Daışmalara suduğu destekler ile Psikolojik Daışmaları Okul Yöeticileride aldığı Kişisel/Sosyal Destekler karşılaştırılmıştır. Tablo 7 icelediğide okul yöeticileri, psikolojik daışmaları her türlü proje ve isteğii desteklediğii (=8), psikolojik daışmaları ihtiyaç duyduğu bilgi alış-verişi ve işbirliği desteğii sağladıklarıı (=) ve psikolojik daışmalara maevi destek verdiklerii (=) belirtmiştir. Buu yaıda psikolojik daışmalar, okul yöeticileride iş birliği desteği aldıklarıı (=4) ve gerekli durumlarda kedilerii fikirlerii alıdığıı (=) belirtmiştir. 12
Uğur ÇAPULCUOĞLU & Bület GÜNDÜZ Tablo 7. Psikolojik daışmaları okul yöeticileride aldığı ve okul yöeticilerii psikolojik daışmalara suduğu kişisel/sosyal destekler Hedef Kitle Maddeler Okul Yöeticilerii Suduğu Kişisel/Sosyal Destekler Psikolojik daışmalar tarafıda gele her türlü proje ve isteği desteklemesi 8 Karşılıklı bilgi alış-verişi ve işbirliği desteği PDR hizmetlerii yürütülmeside psikolojik daışmaları ihtiyaç duyduğu maevi destekleri karşılaması Psikolojik Daışmaları Yöeticiside Kişisel/Sosyal Destekler Okul Aldığı Yapıla PDR çalışmalarıda işbirliği sağlaması 4 Gerekli durumlarda psikolojik daışmaları fikirlerii alıması Öğreci Yaklaşımları Katılımcı görüşleri ve aalizleri soucuda, PDR hizmetleri öğreci yaklaşımları boyutuu Okul Yöeticileri ve Psikolojik Daışmaları Kedileri Hakkıda Algıladıkları Öğreci Yaklaşımları ile Okul Yöeticileri ve Psikolojik Daışmaları Birbirleri Hakkıda Algıladıkları Öğreci Yaklaşımları olmak üzere iki alt tema altıda gruplaştığı belirlemiştir. Okul yöeticileri ve psikolojik daışmaları kedileri hakkıda algıladıkları öğreci yaklaşımları. Bu bölümde, Okul Yöeticileri ve Psikolojik Daışmaları Kedileri Hakkıda Algıladıkları Öğreci Yaklaşımları karşılaştırılmıştır. Tablo 8. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii kedileri hakkıda algıladıkları öğreci yaklaşım yötemlerie ilişki görüşleri Öğreci Yaklaşımları Değerleri Okul Yöeticilerii Kedileri Hakkıda Algıladıkları Öğreci Yaklaşım Yötemleri Psikolojik Daışmaları Kedileri Hakkıda Algıladıkları Öğreci Yaklaşım Yötemleri Geleeksel 1 0 Çağdaş 1 Bütüleşik 9 0 Tablo 8 icelediğide, okul yöeticileride sadece biri geleeksel öğreci yaklaşım yötemii kulladığıı belirtmiştir. Buu yaıda çağdaş öğreci yaklaşım yötemii uyguladığıı beş okul yöeticisi, bütüleşik öğreci yaklaşım yötemii uyguladığıı dokuz okul yöeticisi belirtmiştir. Bua karşı psikolojik daışmaları tamamı çağdaş öğreci yaklaşım yötemii uyguladığıı belirtmiştir. Okul yöeticileri ve psikolojik daışmaları birbirleri hakkıda algıladıkları öğreci yaklaşımları. Bu bölümde, Okul Yöeticileri ve Psikolojik Daışmaları Birbirleri Hakkıda Algıladıkları Öğreci Yaklaşımları karşılaştırılmıştır. Tablo 9. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii birbirleri hakkıda algıladıkları öğreci yaklaşım yötemlerie ilişki görüşleri Öğreci Yaklaşımları Değerleri Okul Yöeticilerii Psikolojik Daışmalar Hakkıda Algıladıkları Öğreci Yaklaşım Yötemleri Psikolojik Daışmaları Okul Yöeticileri Hakkıda Algıladıkları Öğreci Yaklaşım Yötemleri Geleeksel 2 1 Çağdaş 10 1 Bütüleşik 1 1
Iteratioal Olie Joural of Educatioal Scieces, 2017, X (X), X -X Tablo 9 icelediğide, psikolojik daışmaları geleeksel öğreci yaklaşım yötemii uyguladığıı iki okul yöeticisi, çağdaş öğreci yaklaşım yötemii uyguladığıı o okul yöeticisi ve bütüleşik öğreci yaklaşım yötemii uyguladığıı üç okul yöeticisi belirtmiştir. Buu yaıda psikolojik daışmalar, geleeksel öğreci yaklaşım yötemii o üç okul yöeticisii uyguladığıı, çağdaş öğreci yaklaşım yötemii bir okul yöeticisii uyguladığıı ve bütüleşik öğreci yaklaşım yötemii bir okul yöeticisii uyguladığıı belirtmiştir. Egeller Bu bölümde okul yöeticileri ve psikolojik daışmaları belirttiği egeller karşılaştırılmıştır. Tablo 10. Psikolojik daışmalar ve okul yöeticilerii belirttiği egeller Okul Yöeticilerii Belirttiği Egeller Psikolojik Daışmaları Belirttiği Egeller Öğreci sayısıı fazla oluşu 7 Öğreci sayısıı fazla oluşu 9 Veli ilgisizliği Okul Yöeticilerii ve Öğretmeleri PDR hizmetlerie olumsuz bakış açısı 8 Sosyo-kültürel çevre Veli ilgisizliği 7 Psikolojik daışmaları bekletilerii okul yöetimi ile uyumsuz oluşu Fiziksel yetersizlikler 7 Psikolojik daışmaları alaları ile ilgili fazla hizmet içi eğitim faaliyetii yapılmaması ve Psikolojik daışmaları kedilerii geliştirmemesi Psikolojik daışmaları fazla evrak işi ile uğraşmak zoruda olmaları Olumsuz Psikolojik Daışma ve Rehber Öğretme tutumu Öğreci ve psikolojik daışmaları görüşlerii dilememesi Tablo 10 icelediğide okul yöeticileri, öğreci sayısıı fazla oluşuu (=7) e öemli egel olarak belirtmiştir. Bu egel türüü veli ilgisizliği (=) takip etmektedir. Bu egelleri sırası ile sosyo-kültürel çevre (=), psikolojik daışmaları bekletilerii okul yöetimi ile uyumsuz oluşu (=), psikolojik daışmaları alaları ile ilgili fazla hizmet içi eğitim faaliyetii yapılmaması ve psikolojik daışmaları kedilerii geliştirmemesi (=) ve olumsuz psikolojik daışma ve rehber öğretme tutumu (=) izlemektedir. Öğreci sayısıı fazla oluşu (=9) psikolojik daışmaları da birici sırada belirttiği egel türüdür. Bua karşı psikolojik daışmalar, öğretmeleri PDR hizmetlerie olumsuz bakış açısıı (=8) ikici sırada belirtmiştir. Bu egel türüü sırası ile veli ilgisizliği (=7), fiziksel yetersizlikler (=7), psikolojik daışmaları fazla evrak işi ile uğraşmak zoruda olmaları (=) ve öğreci ve psikolojik daışmaları görüşlerii dilememesi (=) izlemektedir. Souçlar ve Tartışma Bu çalışmada okul yöeticileri ve psikolojik daışmaları PDR hizmetlerie ilişki görüşlerii icelemesi amaçlamıştır. Araştırma kapsamıda 1 okul yöeticisi ve 1 psikolojik daışma ile çalışılmıştır. Araştırmaı bulguları yeterlilik, ihtiyaçlar, destekler, öğreci yaklaşımları ve egeller olmak üzere beş tema üzeride şekilledirilmiş olup, araştırma soucuda okul yöeticileri ve psikolojik daışmaları değerledirmelerie ulaşılmıştır. Yeterlilik teması çerçeveside psikolojik daışmaları, okul yöeticilerii PDR çalışmalarıı desteklemesi ve öemii alaşılmasıa ilişki yeterliliklerii; okul yöeticilerii ise psikolojik daışmaları gizlilik gibi etik ilkeleri uygulama ile öğretme, veli, okul persoeli ve öğrecilerle kurdukları iletişim yeterliliklerii öe çıkardıkları görülmektedir. Bu bulgu, Üal ve Üal (2010, s. 929) ile Güdüz, İadı ve Tuç (2014, s. 2) u bulgularıı destekler iteliktedir. Souçlara kişisel özelliklere yöelik yeterlilik açısıda bakıldığıda, psikolojik daışma ve yöeticileri karşılıklı olarak iletişim kurma ve sürdürme becerilerie döük yeterlilikleri öe çıkardıkları görülmektedir. Çalışmaya katıla psikolojik daışmalar, okul yöeticilerii dileme becerileri, öğreci ve okul persoeli ile ilişkiler kurma, çalışmalarıda adaletli olma gibi alalardaki özelliklerie vurgu yaptığı alaşılmaktadır. Bezer şekilde okul yöeticileri psikolojik daışmaları yöetici ve öğretmelerle eş 14