Uygulaa 5-7:.7 6 7 Baar Yarıyılı Jeodezk Ağlar e Uygulaaları UYGULAMA FÖYÜ,..7.a: (Zorunlu Değl: Yanına arılaayan br kule yükeklğnn trgonoetrk yükeklk belrlee yönteyle eaplanaı UYGULAMA.b : (Zorunlu C3 tandardında üretlen en az br nreng noktaının trgonoetrk yükeklğnn çerede yükeklkler blnen nreng noktalarından yararlanarak, düşey açı gözleler ya da Trgonoetrk Nelan yardııyla eaplanaı. Tel Tar 9.5.7 Aaç: Düşey açı gözleleryle Yükeklk Belrlee; Tercen Trgonoetrk + Geoetrk Nelan Kapa: ASN ağı üzernde Düşey Açı Gözlelernn planlanaı. Düşey açıların ölçüle e ndrgee şleler Dolaylı Ölçüler Dengelee le Trgonoetrk Yükeklk Heabı Doğruluk, duyarlık e güenrlk rdeleeler şlelernden oluşaktadır. Çok Kıa kenarlı kontrol ağları çn Dğer Yönteler: Yükeklk Farkları le Dengelee, Ağırlıklı Ortalaa Yönte Yönteler: Düşey açı gözlelern ken değerlernn eabı; Trgonoetrk/Geoetrk Nelan geçk kapanalarının denet Gözlelern ndrgene Sabt e Yaklaşık Koordnatlar Küenn Oluşturulaı Ketrlecek noktanın Elpodal Yükeklğnn Dolaylı Ölçüler Dengelee yönteyle eaplanaı. Kurallar. Düşey açılar dz yönteyle ölçülür, dzler ortalaaı eabıyla ken değerler elde edlr. Düşey açı gözleler ketrlecek noktalar çn gerçekleştrlr.. İtenre Eğk Uzunluklar tek yönlü/karşılıklı olarak ölçülür; Atofer etklernden kaynaklanan ndrgee şleler yapılır e bu ölçüler noktadan noktaya ndrgenrler. Gerekl görülüre bu uzunluklar yerel yatay uzunluklara dönüştürürler. 3. Ketrlecek noktanın yükeklğ, ortalaa ataı le dengel düşey açıların ortalaa ataları Dolaylı Ölçüler dengelee yönteyle eaplanır.. Tercen trgonoetrk nelan ölçüü yapılır. Nelan yolunun uygun olduğu durularda Geoetrk Nelan ölçüü yapılablr. Bu duruda Geoetrk nelan ölçüler %3 oranın düzeynde kalalıdır. 5. Model Hpotez Tet edlr e ara uyuşuuz ölçüler ayıklanır. 6. Dengelee Heabı yapaayanlar ken yükeklk eabı çn er br noktadan taşınan yükeklklern ortalaalarını eaplayablen br algorta gelştreblrler. Bu duruda er br yükek değernn ortalaa atalarının Hata Yayıla Kuralına göre elde edle gerekektedr. 7. Öde Doyaı düzenlenr. ÖDEV DOSYASI İÇ KAPAK ÖRNEĞİ İÇİNDEKİLER GRUP Nuaraı Öğrenc Adı No Soyadı Tel Eden Örneğn (e eçeneğ eçlş e SEÇİLEN YÖNTEM. Grş. Trgonoetrk e Geoetrk Nelan Ağlarının Dengelene Yükeklk Karaı Düşey Açıların/yükeklk farklarının Ölçüle e İndrgee İşleler Eğk Uzunlukların Ölçüle e Heap Yüzeyne İndrgee İşleler Yaklaşık Koordnatların Heabı Mateatk Model: Dengel Yükeklk Farklarının Heabı Model Hpoteznn Tet Yükeklklern ortalaa ataları Duyarlık e Doğruluk Blgler 3. Ölçü karneler. İrdeleeler 5. Kaynaklar Tel Tar: 9.5.7 Örneğn (beçeneğnn eçlş e STANDART YÖNTEM. Grş. Tek Yönlü Düşey Açılar e Eğk Uzunluklara göre Trgonoetrk Yükeklk Ağlarının Dengelene Trgonoetrk Yükeklk Karaı Düşey Açıların Ölçüle e İndrgee İşleler Eğk Uzunlukların Ölçüle e Heap Yüzeyne İndrgee İşleler Yaklaşık Koordnatların Heabı Mateatk Model Model Hpoteznn Tet Uyuşuuz Ölçülern Ayıklanaı Duyarlık e Doğruluk Blgler 3. Ölçü karneler. İrdeleeler 5. Kaynaklar Başlıca Kaynaklar. ÖZBENLİ, E, e TÜDEŞ, T., Ölçe Blg, KTÜ Yayınları, 87/9, Trabzon. SONGU, C., Ölçe Blg, İknc Clt, Bren yayıne, ISBN 975-5-73-9, İtanbul 3. SONGU, C., ŞERBETÇİ, M., e GÜLAL, E., Ölçe Blg, Brnc Clt, Güncelleştrlş. Bakı, Bren yayıne, ISBN 975-5-73-9, İtanbul 3. ÖZTÜRK, E, Dengelee Heabı, Clt, Clt, KTÜ yayınları, 9/38, Trabzon, 99. /, Trabzon, 995. 5. Açıklaalı Örnekleel BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTALARIN YAPIM YÖNETMELİĞİ, Edtör: Aet AKSOY d., TMMOB Harta e Kadatro Müendler Odaı, İtanbul Şube, 995. 6. Açıklaalı Örnekleel BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTA VE HARİTA BİLGİLERİ YÖNETMELİĞİ, Edtörler: Ra DENİZ; Ra Nuran ÇELİK; TMMOB Harta e Kadatro Müendler Odaı, İtanbul Şube, 995.
6 7 Baar Yarıyılı Jeodezk Ağlar e Uygulaaları UYGULAMA FÖYÜ,..7 a Yerel Yataydak Uzunluklar e Tek Yönlü Düşey Açı Gözlelerne Göre Düzelte Denkleler. ~ z Sn( ~ z Yatay uzunluklar le Trgonoetrk Yükeklk Farkları ( bağıntıı Taylor erne göre doğruallaştırılıra; a e Co Sn ( ~ z yatay uzunluklar çn düzelte denklelernn katayıları (. d d a z kıa göterler le (. z d d (.3 a a a Tek Yönlü düşey açı gözleler çn Düzelte Denkleler elde edlr. 3. Düşey açı gözlelerne lşkn ağırlıklar belrlenr. P Noktaında yapılan Düşey Açı Gözlelernn Ortalaa Hataı (. n ( n ; P Noktaında yapılan Düşey Açı Doğrultularının ayıı n : P Noktaında yapılan Düşey Açı Gözlelernn ayıı P P Noktaında yapılan Düşey Açı Gözlelernn ağırlıkları (.5. Dengelee şleler taalanır. Duyarlık Heapları e Güenlrlk rdeeler yapılır. b Eğk Uzunluklar e Tek Yönlü Düşey Açı Gözlelerne Göre Düzelte Denkleler. ~ z Eğk Uzunluklar le Trgonoetrk Yükeklk Farkları ( bağıntıı Taylor erne göre doğruallaştırılıra; b e Sn( z yatay uzunluklar çn düzelte denklelernn katayıları (. d d b z kıa göterler le (. z d d (.3 b b b Tek Yönlü düşey açı gözleler çn Düzelte Denkleler elde edlr. 3. Düşey açı gözlelerne lşkn ağırlıklar belrlenr. P Noktaında yapılan Düşey Açı Gözlelernn Ortalaa Hataı (. n ( n ; P Noktaında yapılan Düşey Açı Doğrultularının ayıı n : P Noktaında yapılan Düşey Açı Gözlelernn ayıı P P Noktaında yapılan Düşey Açı Gözlelernn ağırlıkları (.5. Dengelee şleler taalanır. Duyarlık Heapları e Güenlrlk rdeeler yapılır.
6 7 Baar Yarıyılı Jeodezk Ağlar e Uygulaaları UYGULAMA FÖYÜ,..7 c Yerel Yatay Uzunluklar e Dengel Düşey Açı Farklarına Göre Düzelte Denkleler. z Sn( z ~ z z : Dengel Düşey Açı Gözleler (3 z z farkların ortalaaı ˆ Değerler olak üzere Fonkyonel Model kurulur. : Zene ndrgenş Karşılıklı Düşey Açılardan elde edlen :Karşılıklı Düşey Açı Farklarına Getrlecek Düzelte 3. c ˆ Sn( olarak düzenlenr e Taylor erne göre doğruallaştırılıra; (3. Co yatay uzunluklar çn düzelte denklelernn katayıları e (3. d d c ˆ z kıa göterler le ( z d d (3.3 c c c Karşılıklı Düşey Açılar çn düzelte denkleler bçnde elde edleblr. Karşılıklı Düşey açı gözlelerne lşkn ağırlıklar belrlenr. (3. z z : Zene ndrgenş Karşılıklı Düşey Açılardan elde edlen farkların ortalaaı (3.5 z ˆ z z ; Dengel Düşey Açı Farklarının Varyanı (3.6 P P e P Noktaları Araında Yapılan Karşılıklı Düşey Açı Doğrultularının ağırlıkları (3.7 z ˆ. Dengelee şleler taalanır. Duyarlık Heapları e Güenlrlk rdeeler yapılır. 3
6 7 Baar Yarıyılı Jeodezk Ağlar e Uygulaaları UYGULAMA FÖYÜ,..7 d Eğk Uzunluklar e Dengel Düşey Açı Farklarına Göre Düzelte Denkleler. z Sn( ( olak üzere Fonkyonel Model kurulur.. d Sn( olarak düzenlenr e Taylor erne göre doğruallaştırılıra; (. eğk uzunluklar çn düzelte denklelernn katayıları e (. d d c ˆ z kıa göterler le ˆ ( z d d Düzelte Denkleler (.3 d d d elde edleblr. Kenar uzunlukları k ye kadar olan ağlarda alak yeterldr. Trgonoetrk yükeklk ağlarına lşkn düzelte denklelernn katayıları, rgülden onra en az 3 baaak yürütüleldr. Karşılıklı Düşey açı gözlelerne lşkn ağırlıklar belrlenr. (. z z : Zene ndrgenş Karşılıklı Düşey Açılardan elde edlen farkların ortalaaı (.5 z ˆ z z ; Dengel Düşey Açı Farklarının Varyanı (.6 P P e P Noktaları Araında Yapılan Karşılıklı Düşey Açı Doğrultularının ağırlıkları (.7 z ˆ 3. Dengelee şleler taalanır. Duyarlık Heapları e Güenlrlk rdeeler yapılır. Öztürk, E. e Şerbetç, M., Dengelee Heabı Clt II, KTÜ Yayınları, /, ayfa:36-39, Trabzon, 995.
6 7 Baar Yarıyılı Jeodezk Ağlar e Uygulaaları UYGULAMA FÖYÜ,..7 e Trgonoetrk e Geoetrk Yükeklk Farklarının Dengelene. Karşılıklı ya da tek yönlü Düşey açı farkları yardııyla elde edlen yükeklk farkları ( gözleler olarak ele alınır. Kıa kenarlı nreng ağlarında; zene ndrgenş düşey açı gözlelernden yararlanılarak k l, z l Sn z Eğk uzunluklara göre yükeklk farkları, (5 R k,cot( z Yerel Yataydak uzunluklara göre yükeklk farkları, (5.a R eaplanablr.. Trgonoetrk e geoetrk yükeklk farklarına lşkn fonkyonel odel H H (5. bçnde yazılablr. Buna göre yükeklk farkları ( çn d d Düzelte Denkleler olur. H H : Sabt terler (5. 3. Genel ağırlık tanıına göre yükeklk farklarının ağırlıkları P Trgonoetrk Yükeklk Farkları k k P Geoetrk Yükeklk Farkları (5.3 bağıntıından elde edlr.. Dengelee şleler taalanır. Duyarlık Heapları e Güenlrlk rdeeler yapılır. f Ağırlıklı Ortalaa Yönte. Ağda yalnızca br ketrlecek nokta olaı duruunda; Yukarıda erlekte olan yükeklk farkları ( kullanılarak noktanın yükeklkler H H DN elde edlr.. (6 bağıntıının ortalaa ataı, Hata Yayıla Kuralı yardııyla eaplanır. H ( q HH (6. 3. Genel ağırlık tanıına göre yükeklk değerlernn ağırlıkları P (6. H k bağıntıından elde edlr.. Genel Artetk Ortalaa Yönte le Ketrlecek noktanın ken değer elde edlr P H H Yükeklklern Ağırlıklı Ortalaaı (6.3 P 5. Ken yükekler, dengel yükeklk farkları e düzelteler eaplanır. Bu değerlern ortalaa ataları da Harta Yayıla Kuralına göre elde edlr. 6. Güenlrlk rdeleeler yapılır. 5 (6