TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD

Transkript

1 TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS 4559 Ekim 1985 ICS Baskı BETON ÇELİK HASIRLARI Steel Mesh for Concrete TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

2 Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz. Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını şükranla anarız. Kalite Sistem Belgesi İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir. Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası) TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. TSEK Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası) TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir garanti söz konusu değildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir. TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

3 İÇİNDEKİLER 0 - KONU, TANIM, KAPSAM KONU TANIMLAR Beton Çelik Hasõrõ Beton Çelik Çubuğu Diğer Tanõmlar KAPSAM SINIFLANDIRMA VE ÖZELİKLER SINIFLANDIRMA Sõnõflar Tipler Türler ÖZELİKLER Malzeme Özelikleri Görünüş Özelikleri Yapõlõş Özelikleri BOYUT VE TOLERANSLAR Nervür Boyutlarõ Profilli çubuklarõn profil boyut ve özellikleri Çubuk Aralõklarõ Biçim Toleransõ ÖZELİK, MUAYENE VE.DENEY ÇİZELGESİ NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER NUMUNE ALMA MUAYENELER Gözle muayene Boyut Muayenesi Biçim Muayenesi Kütle Muayenesi DENEYLER Çekme Deneyi Düz Yüzeyli Çelik Çubuklar için Katlama Deneyi Nervürlü veya Profilli Çelik Çubuklar için ileri Geri Eğme Deneyi Kaynaklõ Çelik Hasõrlarda Düğüm Noktasõ Kaynağõnõn Kayma Dayanõmõ Tayini Deneyi Nervürlü veya Profilli Çubuklarda Aderans Katsayõsõ (η 1 ) Deneyi DEĞERLENDİRME MUAYENE VE DENEY RAPORU PİYASAYA ARZ AMBALAJLAMA İŞARETLEME SAKLAMA-TAŞIMA ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER FÖY FÖY ATIF YAPILAN TÜRK STANDARDLARI TADİL FİŞİ... 15

4 BETON ÇELİK HASIRLARI 0 - KONU, TANIM, KAPSAM KONU Bu Standard, beton çelik hasõrlarõnõn tanõmõna, sõnõflandõrma ve özeliklerine, numune alma, muayene ve deneyleri ile piyasaya arz şekline dairdir TANIMLAR Beton Çelik Hasõrõ Beton çelik hasõrõ, birbirine dik doğrultuda yerleştirilmiş aynõ mekanik ve yüzeysel özeliklere sahip iki dizi beton çelik çubuklarõnõn kesişme noktalarõnda direnç nokta kaynağõ veya kelepçelerle birleştirilmesiyle oluşturulmuş hazõr beton teçhizatõdõr. NOT - Bu standardda "hasõr" veya "çelik hasõr" deyimi "beton çelik hasõrõ" anlamõnda kullanõlmõştõr Beton Çelik Çubuğu Beton çelik çubuğu, betonarme yapõlarda beton teçhizatõ olarak kullanõlan, dairesel kesitli düz yüzeyli veya yüzeyi nervürlü veya profilli olan çelik çubuklardõr Diğer Tanõmlar Beton çelik çubuklarõyla ilgili diğer tanõmlar TS 708 1) 'de verilmiştir KAPSAM Bu Standard, beton çelik hasõrlarõnõ kapsar. 1 - SINIFLANDIRMA VE ÖZELİKLER SINIFLANDIRMA Sõnõflar Beton çelik hasõrlarõ, birleştirilme şekline göre; - Kaynaklõ birleşimli (KY), - Kelepçeli birleşimli (KL), olmak üzere iki sõnõfa ayrõlõr. 1) Bu Standard metninde atõf yapõlan Türk Standardlarõnõn numaralarõ metnin sonunda verilmiştir. 1

5 Tipler Beton çelik hasõrlarõ yapõldõklarõ çubuklarõn yüzey özeliklerine göre; - Düz yüzeyli çubuklardan yapõlmõş nasõrlar (D), - Nervürlü çubuklardan yapõlmõş hasõrlar (N), - Yüzeyi profilli çubuklardan yapõlmõş hasõrlar (P), olmak üzere üç tipe ayrõlõr Türler Beton çelik hasõrlarõ, yapõldõklarõ çubuklarõn minimum kopma uzamasõ değerlerine göre; - Minimum kopma uzamasõ %8 olanlar (s), - Minimum kopma uzamasõ %5 olanlar (k), olmak üzere iki türe ayrõlõr ÖZELİKLER Malzeme Özelikleri Beton çelik hasõrlarõnõn yapõmõnda, mekanik özelikleri Çizelge-1'de verilmiş bulunan ΙV b çubuklarõ kullanõlmalõdõr. - Bu çubuklar üzerinde Madde 2.3.1'de belirtilen çekme deneyi uygulandõğõnda elde edilecek değerler, Çizelge-1'in 2,3 ve 5'inci satõrlarõnda belirtilen değerlere uygun olmalõdõr. - Beton çelik hasõrlarõnõn yapõmõnda kullanõlan düz yüzeyli çelik çubuklara Madde 2.3.2'de belirtilen katlama deneyi, nervürlü veya profilli çubuklara da Madde 2.3.3'de belirtilen ileri geri eğme deneyi uygulandõğõnda, çubuklarda kõrõlma veya çatlama oluşmamalõdõr. - Çelik hasõrlarõ oluşturan nervürlü veya profilli çubuklara Madde 2.3.5'de belirtilen aderans katsayõsõ deneyi uygulandõğõnda, bulunacak aderans katsayõsõ ( η 1 ) en az 1,4 olmalõdõr Görünüş Özelikleri Beton çelik hasõrlarõ, Madde 2.2.1'de belirtilen şekilde gözle muayene edildiklerinde, yüzeylerinde tufal (ayrõlabilen pas), çatlak, çentik gibi özürler, çubuklarda gözle algõlanabilir çap değişiklikleri, nervür bozukluklarõ veya eksiklikleri bulunmamalõdõr. Hasõrlarõn çatkõsõ düzgün olmalõ, gözle görülebilir simetri.bozukluklarõ, çarpõklõk ve bağlanmamõş düğüm noktalarõ bulunmamalõdõr. 2

6 ÇİZELGE-1 Beton Çelik Kasõrlarõ Mekanik Özelikleri SINIFLAR KAYNAK L I KELEPÇELİ TİPLER Düz yüzeyli Profilli Nervürlü TÜRLER ΙV bs ΙV bk ΙV bs ΙV bk ΙV bs ΙV bk ΙV bs 1- Anma çapõ Ø (mm) Minimum akma sõnõrõ (1) f su kgf/cm 2 ( N/mm 2 ) 5000 (500) 5000 (500) 5000 (500) 5000 (500) 3- Minimum çekme dayanõmõ f su kgf/cm 2 ( N /mm 2 ) 5500 (550) 5500 (550) 5500 (550) 5500 (550) 4- Kaynaklama şekli (2) A ND A ND A ND A ND - 5- Minimum kopma uzamasõ (3) δ 10 (%) Kaynaklõ çelik hasõrda (4) düğüm noktasõ kaynağõnõn kopma dayanõmõ ( τ k ) kgf (kn ) 0,35.A s.f 0,2 0,30.A s.f 0,2-7- Katlama deneyi için mandrel çapõ (Katlama açõsõ 180 ) 3Ø İleri-geri eğme deneyinde Ø (mm) anma çaplarõna göre kullanõlacak eğme silindiri çaplarõ Ø Ø 16-4 Ø 4 Ø 4 Ø Ø 1) % 0,2 kalõcõ uzamaya karşõlõk olarak belirlenecek gerilme değeri. Gerilmelerin hesabõmda anma çapõ kullanõlmalõdõr. 2) A = Direnç alõn kütek kaynağõ; ND = Nokta direnç kaynağõ 3) Minimum kopma uzamasõnõn belirlenmesi için yapõlacak deneyde, çeneler arasõ serbest uzunluk olarak 10 Ø bulunacak deney numuneleri kullanõlmalõdõr. Nervürlü ve profilli çubuklarda enine veya eğimli en az 10 nervür içeren serbest boylar kullanõlmalõdõr. 4) Burada, As küçük çaplõ (enine) çubuğun alanõ; f 0,2 kullanõlan çelik çubuğun minimum akma sõnõrõdõr. 3

7 Yapõlõş Özelikleri Beton çelik hasõrlarõ aşağõdaki yapõlõş özeliklerinde olmalõdõr. - Çelik hasõrlarõn yapõmõnda.kullanõlan birbirine dik doğrultudaki çelik çubuklarõn büyük kesitli olanõ "boyuna", küçük kesitli olanõ "enine" teçhizat olarak adlandõrõlmõştõr. Ancak her iki teçhizat eşit kesitli olarak yapõlabilir. - Boyuna teçhizatõ oluşturan çubuklardan her biri veya bir bölümü, yan yana konmuş çift çubuktan da oluşturulabilir. - Enine teçhizatõ oluşturan çubuklardan herhangi birinin kesit alanõ, boyuna bir çubuğun veya çubuk çiftinin kesit alanõnõn en az üçte birine eşit olmalõdõr. - Kaynaklõ çelik hasõrõ oluşturan enine ve boyuna çubuklar, bütün kesişme noktalarõnda, en küçük.kayma mukavemeti Çizelge-1 satõr 6'da belirtilen düzeyde olan direnç nokta kaynağõyla birleştirilmiş olmalõdõr. Madde 2.3.4'e göre yapõlan düğüm noktasõ kaynağõ kayma dayanõmõ deneyi sonucunda 5 deney numunesinden elde edilen en küçük değer Çizelge-1 satõr 6'da belirtilen değerin 0,80'inden küçük olmamak üzere, 5 deneyin sonuçlarõnõn ortalamasõ Çizelge-1 satõr.6'da verilen değerden küçük olmamalõdõr. - Kelepçeli çelik hasõrlarda kullanõlacak kelepçeler, betona veya çeliğe zararlõ olmayan malzemeden yapõlmõş olmalõ ve düğüm noktalarõnõn, taşõma ve uygulama şartlarõ altõnda kayma dönme veya ayrõlmasõnõ önleyebilmelidir. - Çelik hasõrõ oluşturan, enine ve boyuna çubuklar, kenarlara en yakõn düğüm noktalarõndan sonra en az 2,5 cm uzatõlmõş olmalõdõr BOYUT VE TOLERANSLAR Çubuk Çaplarõ, Kesit Anma Alanlarõ ve Anma Kütleleri Beton çelik hasõrlarõnõn yapõmõnda kullanõlan beton çelik çubuklarõnõn anma çaplarõ, kesit anma alanlarõ ve birim boy kütleleri (anma kütleleri) Çizelge-2'de belirtilenlere uygun olmalõdõr. 4

8 ÇİZELGE-2 Çelik Hasõrlarõn Yapõmõnda Kullanõlan Çelik Çubuklarõn Anma Çaplarõ, Anma Kesit Alanlarõ ve Birim Boy Kütleleri (Anma Kütleleri) Anma Çapõ ( mm) Toleransõ (mm) Kesit Anma Alanõ As (cm 2 ) Anma Kütlesi 1) (kg/m) 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 3 8,5 9 9, , , ± 0,2 ±0, 3 0,126 0,159 0,196 0,238 0,283 0,332 0,385 0,442 0,503 0,567 0,636 0,709 0,785 0,866 0,950 1,039 1,131 1,54 2,01 0,099 0,125 0,154 0,187 0, 222 0,260 0,302 0,347 0,395 0,445 0,499 0,556 0,617 0,680 0,746 0,815 0,888 1,21 1,58 1) Anma kütlesi toleransõ - %6'dõr. Çubuklarõn anma kütlelerinden ağõr olmalarõ kusurlu sayõlmalarõna sebep olmaz. 5

9 Nervür Boyutlarõ - Beton çelik hasõrlarõnõn yapõmõnda kullanõlan nervürlü çelik çubuklarõn 600 mm uzunluktaki bir bölümündeki bütün nervürlerin ölçülen yüksekliklerinden (a) bir yüzde bulunanlarõn en küçük yüksekliği, diğer yüzde bulunanlarõn en büyük yüksekliğinin %60'õndan küçük olmamalõdõr. - Aynõ uzunluktaki bir parça üzerindeki bütün nervürlerin ölçülen tepe genişliklerinin (b) ortalamasõ Föy 1'de belirtilenlere uygun olmalõdõr. - Aynõ uzunluktaki bir parça üzerindeki bütün nervürlerin ölçülen yüksekliklerinin (a) ortalamasõ Föy- 1 de belirtilen sõnõr değerinden küçük olmamalõdõr mm boyundaki bir parça üzerinde ölçülen bütün nervür aralõklarõnõn ( c)ortalamasõ Föy-1 de verilmiş olan değerlere uygun olmalõdõr. - Nervür eksenlerinin çubuk ekseniyle yaptõğõ açõ (α), 40 den küçük 60 den büyük olmalõdõr Profilli çubuklarõn profil boyut ve özellikleri Föy-2 de belirtilenlere uygun olmalõdõr Çubuk Aralõklarõ Çelik hasõrlarda, boyuna ve enine çubuklarõn aralõklarõ eşit veya farklõ olabilir. En küçük ve en. büyük aralõklar, enine ve boyuna çubuklar için 50 mm ile 400 mm arasõnda veya bunlara eşit olan değerlerde olmalõdõr. Boyuna çubuklar çubuk çiftlerinden oluşturulmuşlarsa, birbirini izleyen çubuk çifti eksenleri arasõndaki uzaklõk en az 100 mm olmalõdõr. Çubuk aralõklarõ toleranslarõ: - Birbirini izleyen iki çubuk aralõğõ için :±%5, - Beş aralõğõ sõnõrlayan iki çubuk arasõ için :±%2,5 - En dõş ve en içteki iki çubuk arasõ için, :±%0,5 25 mm'den fazla olmamak üzere olmalõdõr Biçim Toleransõ Çelik hasõrõn enine, ve boyuna dõş çubukla-rõ üzerinde kenarlarõ 120 cm ve 160 cm.olarak işaretlenen bir dik üçgenin, ölçülen hipotenüsünün uzunluğu 200 cm ± 3 cm olmalõdõr ÖZELİK, MUAYENE VE.DENEY ÇİZELGESİ Özelikler ve bu özeliklere ait muayene ve deney madde numaralarõ Çizelge-3'de verilmiştir. ÇİZELGE-3 Özelikler ve Bunlarõn Muayene ve Deneyleri ÖZELLİK Malzeme Özellikleri Görünüş Özellikleri Yapõlõş Özellikleri 1.3 BOYUT VE TOLERANSLAR 3.2 İŞARETLEME MUAYENE VE DENEYİ Çekme Deneyi Düz Yüzeyli Çelik Çubuklar için katlama Deneyi Nervürlü ve profilli çubuklar için ileri geri eğme deneyi Nervürlü veya Profilli çubuklarda Aderans katsayõsõ(η 1 ) deneyi Gözle muayene Kaynaklõ çelik hasõrlarda düğüm noktasõ kaynağõnõn kayma mukavemeti tayini deneyi Boyut Muayenesi Biçim Muayenesi Kütle Muayenesi Gözle Muayene 6

10 2 - NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER NUMUNE ALMA Aynõ sõnõf, tip, türde olan ve çubuk aralõklarõ ile çubuk çaplarõ açõsõndan aynõ boyutsal özeliklerde olan ve bir seferde muayeneye sunulan beton çelik hasõrlarõ bir parti sayõlõr. Her partiden, partinin büyüklüğüne göre, Çizelge-4*de belirtilen sayõda çelik hasõrdan oluşan numune takõmõ partideki hasõrlar arasõndan gelişigüzel alõnarak ayrõlõr. Bu işlem için TS 2756'da belirtilen "Numune Almada Rasgele Sayõlar Çizelgesinin Uygulanmasõ ile Numune Alma Yöntemi", kullanõlmalõdõr. Bunun mümkün olmamasõ durumunda, aşağõdaki metot uygulanõr. Partide bulunan çelik -hasõrlar 1, 2, 3... N olmak üzere numaralanõr veya numaralandõğõ varsayõlõr. Burada; N, partideki çelik hasõr birimi sayõsõdõr. Numune..takõmõnda bulunmasõ gerekli çelik hasõr sayõsõ (n) olmak üzere, N/n=r sayõsõ hesaplanõr, tam sayõ değilse tam sayõya tamamlanõr. Bu şekilde bulunan (r) tam sayõsõ esas alõnarak, partinin gelişigüzel bir noktasõndan sayõma başlanõp (r) inci, (2r) inci, (3r) inci... (nr) inci çelik hasõr ayrõlõp alõnarak Çizelge-4' te belirtilen numune sayõsõna ulaşõlana kadar numune ayrõlma sürdürülüp, numune takõmõ oluşturulur. ÇİZELGE-4 Çelik Hasõrlarda Partiden Alõnacak Numune Sayõlarõ ve Kabul Edilebilir Kusurlu Sayõlarõ Partideki Çelik Hasõr (Adet) (N) Alõnacak Numune Sayõsõ (Adet) (n) Muayeneler Kabul Edilebilir Kusurlu Sayõsõ Deneyler Çekme Eğme Düğüm Katlama Noktasõ Kaynağõ Aderans Katsayõsõ η 1 Toplam Kusurlu Sayõsõ 150'ye kadar ve fazlasõ MUAYENELER Gözle muayene Gözle muayenede, beton çelik hasõrlarõnõn Madde 1.2.2'de belirtilenlere uygun olup olmadõğõna ve Madde 3.2'de belirtilen işaretlerin bulunup bulunmadõğõna bakõlõr. Çelik hasõrlarõ oluşturan çelik çubuklarõn yüzeylerinde derin olmayan çatlak, çentik veya tufal bulunmasõ durumunda, tel fõrçayla elde temizlenmiş numune Madde 1.3'te belirtilen boyutsal ve Madde 1.2.1'de belirtil.en yapõsal özeliklere uygun, bulunursa kusurlu sayõlmaz Boyut Muayenesi Çubuk Boyutlarõ Çelik hasõrlarõ oluşturan enine ve boyuna doğrultudaki, düz yüzeyli çelik çubuklarõn çaplarõ, her.bir doğrultu için en az beş ayrõ yerde, göz ortasõna yakõn bölgelerde ve her seferinde bir birine dik iki doğrultuda 0,1 mm'ye duyarlõ bir kumpasla ölçülür. Yapõlan ölçmelerin ortalamadan en fazla farklõlõk gösteren biri dõşõnda diğerlerinin ortalamasõnõn Madde 1.3.1'e uygun olup olmadõğõna bakõlõr. Her çelik hasõrda çelik hasõrlarõ.oluşturan enine ve boyuna doğrultudaki nervürlü ve profilli çelik çubuklarõn, her doğrultu için toplam uzunluğu 600.mm olan bir bölümü üzerinde nervür ve profil 7

11 yükseklikleri 0,1mm duyarlõkla.ölçülür ve sonucun Madde ve Madde 1.3.3'e uygun olup olmadõğõna bakõlõr. Her çelik hasõr numunesinde, enine ve boyuna çubuklarda ayrõ ayrõ olmak üzere, gelişigüzel yerlerde göz ortasõna yakõn bölgelerde nervürlerin 0,1 mm duyarlõkla ölçülen boyutlarõnõn Madde 1.3.2'ye uygun olup olmadõğõna bakõlõr. Çelik hasõrlarõ oluşturan nervürlü veya profilli çelik çubuklarõn anma çaplarõnõ bulmak için, numune olarak alõnan hasõrlardan her doğrultuda en az toplam 1000 mm uzunlukta kesilen parçalar en az 0,5 g duyarlõkta tartõldõktan sonra aşağõdaki.bağõntõyla çaplarõ hesaplanõr. Øs=12,74 G/1 Burada; Øs = Çubuk anma çapõ (mm), 1 = Çubuk boyu (mm), G = Çubuk kütlesi (g), dõr. Hesaplanan değerlerin Madde 1.3.1'e uygun olup olmadõğõna bakõlõr Hasõr Boyutlarõ Çelik hasõrlarda enine ve boyuna çubuk aralõklarõ, her iki yönde en az üçer doğru boyunca çubuk eksenleri arasõnda ve çelik hasõr kenarlarõna paralel olarak ölçülür. Enine ve boyuna doğrultularda ölçülen değerlerden, her doğrultu için, ortalamadan en fazla farklõlõk gösteren biri dõşõnda, diğerlerinin ortalamalarõnõn Madde 1.3.4'e uygun olup olmadõğõna bakõlõr Biçim Muayenesi Çelik hasõrlarõn biçim toleranslarõ Madde 1.3.5'te belirtilen şekilde, çelik hasõrõn her dört köşesinde ölçülür ve elde edilen değerlerin Madde 1.3.5'e uygun olup olmadõğõna bakõlõr Kütle Muayenesi Çelik hasõrlarõ oluşturan enine ve boyuna doğrultudaki çelik çubuklarõn, her iki yön için ayrõ ayrõ, toplam 1000 mm uzunluktaki boylarõ l g duyarlõkla tartõlõr ve sonuçlarõn Madde 1.3.1, Çizelge-2'de belirtilenlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr DENEYLER Deneyler yapõlmadan önce, tersi belirtilmedikçe/ numuneler hiçbir õsõl işlemden geçirilmemeli, nervürlü numunelerde nervürler örselenmemeli, çubuklarõn kesit biçimini ve kesit alanõnõ değiştirecek tornalama, dövme veya haddeleme gibi işlemler uygulanmamalõ, hasõrlarõn biçimlerini değiştirecek deformasyonlarõn oluşturulmasõndan kaçõnõlmalõdõr Çekme Deneyi Çekme deneyi, TS 138'e uygun olarak TS 708'de belirtilen şekilde yapõlõr ve sonuçlarõn Madde 1.2.1,'e uygun olup olmadõğõna bakõlõr. Çekme deneyleri bir kaynaklõ düğüm noktasõ içeren haç şekildeki deney parçalarõ üzerinde.yapõlmalõdõr Düz Yüzeyli Çelik Çubuklar için Katlama Deneyi Düz yüzeyli çelik çubuklardan yapõlmõş çelik hasõrlardan enine ve boyuna yönlerden kesilerek çõkarõlan deney numunelerine TS 205'e uygun olarak katlama deneyi uygulanõr. Katlama deneyi, Çizelge-1 satõr 7'de belirtilen çaplõ mandreller kullanõlarak, çelik çubuklarõn oda sõcaklõğõnda (20 C ± 5 C),180 katlanmasõ şeklinde yapõlmalõdõr. Deneyden sonra katlama bölgeleri incelenir ve sonuçlarõn Madde ve uygun olup olmadõğõna bakõlõr Nervürlü veya Profilli Çelik Çubuklar için ileri Geri Eğme Deneyi Nervürlü veya profilli çubuklardan yapõlmõş çelik hasõrlardan enine ve boyuna doğrultuda kesilerek çõkarõlmõş çelik çubuk numuneleri üzerinde ileri geri eğme deneyi, TS 205'e göre ve Çizelge-1 satõr 8'de belirtilen çaptaki eğme silindirleri kullanõlarak oda sõcaklõğõnda (20 C ± 5 C) yapõlmalõdõr. 8

12 Numuneler, belirtilen eğme silindirleri.çevresinde 90 ± 3 açõda büküldükten sonra yarõm saat süreyle kaynar suda tutulur. Kaynar sudan çõkarõlan numuneler.havada, oda sõcaklõğõna kadar soğutulduktan sonra yeniden ileri geri eğme tezgahõna bağlanarak 30 ± 3 'lik bir açõ kadar (60 kalacak şekilde) doğrultulur. Deneyden sonra incelenen numuneler üzerinde belirlenen deney sonuçlarõnõn Madde 1.2.1'de belirtilenlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr. NOT - Deneyin "yaşlandõrõlmõş" numuneler üzerinde yapõlmasõ istendiğinde, oda sõcaklõğõnda yapõlan birinci bükmeden sonra numuneler 250 C ± 5 C sõcaklõkta yarõm saat tutulur ve sonra havada oda sõcaklõğõna getirilip geri bükme uygulanõr. Deney bu şekilde yapõldõğõnda,bu durum deney raporunda belirtilmelidir. Yaşlandõrõlmõş deney numuneleri üzerinde yapõlan deney olumsuz sonuç verdiği takdirde numune kusurlu sayõlmamalõ ve ileri geri eğme deneyi bir kez de kaynar su kullanõlarak tekrarlanmalõdõr Kaynaklõ Çelik Hasõrlarda Düğüm Noktasõ Kaynağõnõn Kayma Dayanõmõ Tayini Deneyi Cihazlar - Deney cihazõ : Şekil-1'de gösterilen, - Çekme cihazõ : Yeterli kapasitede, - Testere veya makas : Deney numunesi çõkarmaya yarayan işlem Kaynak yerinin kayma dayanõmõ, kendi ekseni doğrultusunda çekilen boyuna çubuğun enine çubuktan ayrõlmasõna neden olacak çekme kuvvetinin değeri ile belirlenir. Bu deney için, numune çelik hasõrdan kesilen ve kaynaklõ bir düğüm noktasõnõ içeren haç şeklinde 5 adet deney numunesi kullanõlõr. Deney numunesi, Şekil-1'de gösterilen deney düzeneğine yerleştirilerek denenir. Deney düzeneği, kaynaklõ düğüm noktasõnõn, beton içinde zorlanacağõ şekilde zorlanmasõnõ sağlayacak cicimde yapõlmõştõr. Bu düzenekte; boyuna çubuk, ekseni doğrultusunda çekilirken, enine çubuk, dönmesi ve eğilmesi engellenerek boyuna çubuğa göre konumunu koruyacak şekilde tutulmaktadõr. Şekil-1'de gösterilen deney düzeneği, çekme deneyi cihazlarõnõn çoğunluğuna uyacak şekilde tasarlanmõş olup, cihazõn eksenine bir küresel mafsallõ bağlantõyla aşõlmalõdõr. Deney numunesi, boyuna çubuğun serbestçe geçebileceği en küçük delik kullanõlmak şartõyla, deney düzeneğinin örsünün deliklerinden birinden geçirilir, bu sõrada, enine çubuk deliğin iki yanõnda, örs tarafõndan mesnetlenmiş olmaktadõr. Çekme deney cihazõnõn alt çenesi, boyuna çubuğun alt ucuna tutturulmalõ ve çekme kuvveti en fazla dakikada 700kgf/cm 2 (700 N/mrn 2 ) gerilme artõşõ sağlayacak biçimde yükseltilerek kaynak yeri ayrõlana veya çubuk kopana kadar sürdürülmelidir Deney Sonuçlarõnõn Değerlendirilmesi Her çelik hasõr numunesinden çõkarõlan 5 deney numunesinden elde edilen en küçük değerin ve sonuçlarõn ortalamasõnõn Madde ' te belirtilenlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr Nervürlü veya Profilli Çubuklarda Aderans Katsayõsõ (η 1 ) Deneyi Nervürlü veya profilli çubuklardan yapõlmõş çelik hasõrlardan, boyuna ve enine doğrultudaki çubuklardan çõkarõlmõş deney numunelerine TS 708' de belirtilen şekilde aderans katsayõsõ deneyi uygulanõr ve sonuçlarõn Madde 1.2.1'in 3. paragrafõnda belirtilenlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr DEĞERLENDİRME İlgili muayene ve deneyler, sayõsõ Çizelge-4'te belirtilmiş bulunan tüm numunelere, bu standardda yazõlõ sõrayla uygulanmalõdõr. Muayene ve deneylerin uygulanmasõ sõrasõnda herhangi bir muayene veya deneyden olumsuz sonuç alõndõğõnda, o numune "kusurlu" olarak ayrõlõp izleyen muayene ve deneyler bu numune üzerinde uygulanmaz. Ancak, Madde uyarõnca belirlenecek kusurlar, aynõ maddede belirtildiği şekilde, muayene ve deneylerin sürdürülmesi açõsõndan sakõnca oluşturmuyorsa, numune kusurlu olarak ayrõlmayõp muayene ve deneyler sürdürülür. 9

13 Çizelge-4'te, alõnacak numune sayõsõna göre muayeneler ve çeşitli deneylerde kabul edilebilir kusurlu sayõlarõ ve partide kabul edilebilir toplam kusurlu sayõlarõ verilmiştir. Muayene ve deneyler sõrasõnda kabul edilebilir toplam kusurlu sayõsõ geçildiğinde muayene ve deneyler sürdürülmez ve parti standarda aykõrõ sayõlõr. Çizelge-4 te, kabul edilebilir kusurlu sayõsõ gösterilmemiş deneylerden birinden olumsuz sonuç alõndõğõ taktirde veya kabul edilebilir kusurlu sayõsõ gösterilmiş deneylerden birinde bu sayõ.geçilirse toplam kusurlu sayõsõ içinde olup olmadõğõna bakõlmaksõzõn parti standarda aykõrõ sayõlõr. Çekme deneylerinde, kabul edilebilir kusurlularda elde edilmiş bulunan gerilme değerleri/ Çizelge- 1'de verilmiş bulunan alt sõnõrlarõn %10'undan daha fazla altõnda bulunduğunda, parti standarda aykõrõ sayõlõr MUAYENE VE DENEY RAPORU Muayene ve deney raporunda en az aşağõdaki bilgiler bulunmalõdõr. - Muayenenin ve deneyin yapõldõğõ yerin ve laboratuvarõn, muayene ve deneyi yapanõn ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adlarõ, görev ve meslekleri, - Muayene ve deney tarihi, - Numunenin tanõtõlmasõ, - Muayene ve deneyde uygulanan standardlarõn numaralarõ, - Sonuçlarõn gösterilmesi, - Muayene ve deney sonuçlarõnõ değiştirebilecek etkenlerin sakõncalarõnõ gidermek üzere alõnan önlemler, - Uygulanan muayene ve deney metotlarõnda belirtilmeyen veya mecburi görülmeyen, fakat muayene ve deneyde yer almõş olan işlemler, - Standarda uygun olup olmadõğõ, - Rapor tarih ve numarasõ. 3 - PİYASAYA ARZ AMBALAJLAMA Beton çelik hasõrlarõ tabaka veya rulo olarak piyasaya arz edilebilir. Rulo olarak piyasaya arz edilen çelik hasõrlarda, rulo iç çapõ, boyuna çubuk çapõnõn en az 50 katõ kadar olmalõdõr. Rulolar taşõma sõrasõnda açõlmayacak şekilde bağlanmalõdõr. Tabaka şeklinde piyasaya arz edilen çelik hasõrlar, istendiğinde, uygun sayõda çelik hasõr bulunduran kümeler şeklinde bağlõ olarak da piyasaya arz edilebilir. Bu durumda, her kümede 150'den fazla tabaka bulunmamalõ, kümeler, taşõma sõrasõnda açõlõp dağõlmayacak şekilde bağlanmõş olmalõdõr İŞARETLEME Beton çelik hasõrlarõnõn bağlarõna takõlacak etiket üzerine, okunaklõ olarak ve açõkta stoklama şartlarõ altõnda silinmeyecek ve bozulmayacak şekilde, aşağõdaki bilgiler yazõlmalõdõr: - Firmanõn ticari unvanõ, kõsa adõ, adresi veya varsa tescilli markasõ, - Bu standardõn işaret ve numarasõ (TS 4559 ) şeklinde, - Mamulün sõnõfõ, tipi, türü, enine ve boyuna çubuklarõn mm olarak çubuk anma çaplarõ. Bu bilgiler, gerektiğinde yabancõ dilde de yazõlabilir SAKLAMA-TAŞIMA Beton çelik hasõrlarõ bir yõlõ geçmeyen bir süre için açõkta stoklana bilir. Ancak, mümkün oldukça, üstü kapalõ bir sundurma altõnda saklanmasõ tercih edilmelidir. Taşõma ve saklama sõrasõnda beton çelik hasõrlarõna satõşa sunulduğu şeklin dõşõnda bir şekil verilmemeli, verilecekse, bu şekil beton donatõsõ olarak kullanõlacağõ şekil olmalõdõr. 10

14 4- ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER 4.1- Yapõmcõ veya satõcõ, bu standarda uygun olarak imal edildiğini beyan ettiği beton çelik hasõrlarõ için, istendiğinde, standarda uygunluk beyannamesi vermek veya göstermek zorundadõr. Bu beyannamede satõş konusu beton çelik hasõrlarõnõm - Madde 1'deki özeliklerde olduğunun, - Madde 2'deki muayene ve deneylerin yapõlmõş ve uygun sonuç alõnmõş bulunduğunun, belirtilmesi gerekir. 11

15

16 ŞEKİL - 1 Kaynaklõ Çelik Hasõrda,Kaynak Yeri Kayma Dayanõmõ Deney Düzeneği 12

17 FÖY-1 ΙV b NERVÜRLÜ ÇELİK ÇUBUKLAR ΙV b RIBBED STEEL BARS Belirtilmeyen hususlarda ve biçimlendirmede yapõmcõ serbesttir. Ölçüler mm dir. Nervürlü Çelik Çubuklarda Anma Çaplarõna Göre Nervür Boyutlarõ Anma Çapõ (mm) En küçük nervür Yüksekliği min (mm) En büyük nervür başõ genişliği max (mm) En büyük nervür aralõğõ c max (mm) 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 8 8, 5 9 9, , , ,20 0, 23 0,25 0,28 0,30 0,32 0,35 0,37 0,40 0,43 0,45 0,47 0,50 0,52 0,55 0, 57 0,60 0,70 0,80 1,20 1,35 1,50 1,65 1,80 1,95 2,10 2,25 2,40 2,55 2,70 2,85 3,00 3,15 3,30 3,45 3,60 4,20 4,80 4,4 4,4 4,4 5,5 5,5 5,5 6,6 6,6 6,6 6,6 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 8,8 8,8 9,9 11,2 13

18 FÖY-2 ΙV b PROFİLLİ ÇELİK ÇUBUKLAR ΙV b PROPHILED STEEL BARS Ölçüler mm dir. Nervürlü Çelik Çubuklarda Anma Çaplarõna Göre Profil Boyutlarõ Anma Çapõ Ø (mm) En büyük profil derinliği (a) ±0-0,05 En büyük profil Genişliği (b) ±0,5 En büyük profil Aralõğõ (c) ±1 4 4,5 5 0,2 2,00 6,0 5,5 6 6,5 7 7,5 8 0,25 2,50 7,0 8, 5 9 9,5 10 0,35 2,75 8,0 10, , 5 0,40 3,00 9, ,50 4,00 10,0 ATIF YAPILAN TÜRK STANDARDLARI TS 138 TS 205 TS 708 TS

19 TADİL FİŞİ TS 4559/Ekim 1985 BETON ÇELİK HASIRLARI Standardõ Teknik Kurulumuzun 10 Mart 1987 Tarihli Toplantõsõnda Ekteki Şekilde Tadil Edilmiştir. ESKİ METİN FÖY 2 ΙV b PROFİLLİ ÇELİK ÇUBUKLAR ΙV b PROPHILED STEEL BARS Nervürlü Çelik Çubuklarda Anma Çaplarõna Göre Profil Boyutlarõ Anma Çapõ Ø (mm) En büyük profil derinliği (a) ±0-0,05 En büyük profil Genişliği (b) ±0,5 En büyük profil Aralõğõ (c) ±1 4 4,5 5 0,2 2,00 6,0 5,5 6 6,5 7 7,5 8 0,25 2,50 7,0 8, 5 9 9,5 10 0,35 2,75 8,0 10, , 5 0,40 3,00 9, ,50 4,00 10,0 15

20 YENİ METİN FÖY 2 ΙV b PROFİLLİ ÇELİK ÇUBUKLAR ΙV b PROPHILED STEEL BARS Nervürlü Çelik Çubuklarda Anma Çaplarõna Göre Profil Boyutlarõ Anma Çapõ Ø (mm) Profil derinliği (a) ±0-0,05 Profil Genişliği (b) ±0,5 Profil Aralõğõ (c) ±1 4 4,5 5 0,2 2,00 6,0 5,5 6 6,5 7 7,5 8 0,25 2,50 7,0 8, 5 9 9,5 10 0,35 2,75 8,0 10, , 5 0,40 3,00 9, ,50 4,00 10,0 16