ÜRETİMDE İNOVASYON BİLAL AKAY Üretim ve Planlama Direktörü 1
İleri teknolojik gelişme ve otomasyon, yeni niteliklere ve yüksek düzeyde eğitim almış insan gücüne eğilimi artıyor. Mevcut iş gücü içinde bu vasıflarda ve bilgi düzeyinde insan temin etmek mümkün olmadığından yapısal işsizlik denilen önemli sorun ortaya çıkmaktadır. Dış rekabet dolayısıyla özellikle ileri teknoloji isteyen konulardan başlayarak otomotiv ve demir-çelik sektörüne kadar her konuda istihdam olumsuz yönde etkileniyor. Arz ve talebe müdahale etmeden piyasa mekanizmalarının doğruyu bulacağına inanan ekonomi politikalarının yaygınlık kazanmasıyla aşırı kuralcı sistemler büyük oranda sona erdi. Buna bağlı olarak işçi-işveren ilişkilerinde yeni yaklaşımlar önem kazanmış oldu. Uluslararası piyasalar, daha önceki yıllarla mukayese edildiğinde çok daha dengesizdir. Çünkü; Teknolojik gelişmeler dolayısıyla mamuller ve üretim prosesleri süratle değişmektedir. Piyasaların evrenselleşmesi, yerli üretimi dünya ekonomisiyle karşı karşıya getirmektedir. Döviz kurlarındaki değişimler, bir mamulün rekabet edebilirliğini bazı dönemlerde kısa sürede değiştirmektedir. Rekabetin gücü ve yaygınlığı devamlı değişen piyasalarla karşı karşıya kalan kuruluşları sürekli olarak verimliliği artırıcı, maliyetleri düşürücü yolları arayıp bulmaya zorlamaktadır. 2
Bu günün süratli teknolojik gelişimi içerisinde tüketim mallarının ya modası geçmekte, ya da kısa sürede geçerliliğini yitirmektedir. Hızla tüm dünyaya egemen olan küreselleşme, keskinleşen rekabet, üretim, pazarlama ve finans alanındaki devrimsel gelişmeler, yönetim ve örgüt yapılarının da değiştirilmesini gündeme getirmiştir. Her şey değişirken hiç kuşkusuz örgütler de, örgütler içindeki yaşam biçim de değişmektedir. Değişmek zorundadır. Artık geleneksel yönetimin temel ilkeleri ve değerleri adım adım gerilemekte ve bir bir düşmektedir. Geleneksel profesyonel yönetim yaklaşımlarının yetersizliği ve çaresizliği işletmeleri yeni yaklaşımlar aramaya itmektedir. Gün geçmiyor ki değişen koşullar çerçevesinde günümüz yönetim anlayışında yeni yaklaşımların gelişmesinin kaçınılmazlığı vurgulanmasın. Toplam kalite yönetimi Kalite çemberleri ISO 9000 standartları serisi İnsan kaynakları yönetimi Benchmarking Reengineering Akımı Proses Yönetimi akımı Stratejik Görüş akımı Üretimde İnovasyon Yeni Ekonomi Eski Ekonomi Bütün bu yeni kavramlar, küreselleşmeyle ifade edilen uluslararası çetin rekabet şartlarının gerektirdiği yüksek kalite ve verimlilik seviyesine erişme çabalarının sonucunda ortaya çıkmaktadır. Yeni Ekonomi yapısı içinde fark yaratma, önemini daha da artırmıştır. Yeni Ekonomi ile eski ekonomi kavramlarını birbirinden ayıran en önemli unsur, sahip olunan bilgi ve iletişim araçlarının kullanılış biçimindeki farklı uygulamalarda göze çarpmaktadır. Yeni Ekonominin değer yaratan en önemli unsuru bilgidir. 3
Yeni ekonomik yapı ve enformasyon teknolojilerinin kullanımı, işletmelerin yapılarını ve organizasyon şemalarını, iş gören profillerini, müşteri ilişkilerini ve pazarlama stratejilerini önemli ölçüde değiştirmektedir. Yeni organizasyon yapısında hız, esneklik, artı değer oluşturma ve yenilikçilik gitgide daha fazla önem kazanmaktadır. Rekabetçi iş dünyasında, bu düşünceyi uygulamak bir organizasyonunuzun vadede yaşamını sürdürmesi ve başarısı için en yüksek öncelik olarak düşünülmelidir. Bugünün iş dünyasının karşılaştığı rekabet türü ve şekli son derece komplekstir ve hızlı bir şekilde değişmektedir. Üretimde İnovasyon, yeni fikirlerin ticari bir yarara dönüştürülmesi sürecidir. Yani fikri üretkenliğin, ticari ustalıkla birleştirilmesidir. Üretimde İnovasyon geleceği tasarlamakla ve sürdürülebilir karlı büyüme sağlamakla ilgilidir. Hemen hemen tüm organizasyonları etkileyen ve birbirleri ile çatışan iki önemli güç bulunmaktadır. Bunlar; rekabet ve kalite konusunda artan tüketici talebidir. Her biri tek başına bir organizasyonda çok büyük değişikliklere neden olabilmektedir. Bu güçlerin aynı anda var olması (genellikle böyle olmaktadır)durumunda, organizasyon üzerindeki toplu etkisi büyük oranda artmaktadır. Bu bakımdan Üretimde İnovasyon için en uygun ifade, hareket halindeki bir oluşumu dengelemektir. Bugün çok sayıda organizasyon, bu çabalarının parçası olarak kendilerini çok sayıda proje üstlenmiş olarak bulmaktadır. Organizasyonlar eş zamanlı olarak, toplam kalite yönetimi, süreçlerin yeniden yapılandırılması, çalışan yetkilendirme ve performans geliştirmek için düzenlenmiş birkaç program üzerinde çalışabilmektedirler. İnovasyon sürecinde, bütün süreçler bağımsız bir şekilde ele alınmakta ve birbiri ile ilişkilendirilerek denge sağlanmaktadır. 4
Bir programın diğerini nasıl dengelediğini, değişen bir unsurun geri kalanı nasıl değiştirdiğini, sıralama ve gidişin tüm yapıyı nasıl etkilediğini anlamak oldukça kritik bir konudur. Üretimde İnovasyon bir dağıtma ve toplama sürecidir. Başlangıçta birçok fikrin ortaya çıkması sağlanırken daha sonra bu fikirlerin seçilmesi odaklanması ve şirket hedeflerine en iyi hizmet edecek bir veya birkaç fikrin projelendirilmesi söz konusudur. Bu anlamda Üretimde İnovasyon, kontrol-dışı üretkenlik ile disiplinli iş süreçlerinin bir arada yürümesi ile olabilir Bir fikri alıp kara dönüştürme gayreti, şirketin birçok biriminin katılımını gerektirecektir. Bir organizasyondaki farklılaşma zaruriyeti kendisini değişik şekillerde gösterebilir. Bu ihtiyaç, süreçlere küçük ya da büyük ölçekli farklı bakma, resmi her zamankinden farklı okumayı gerektirebilir. Bu süreç, organizasyonun küçük bir parçasını etkileyebilir ya da bütün bir kurumu kapsar. Farklılaşma ihtiyacı, organizasyonu bir bütün olarak karışıklığa sokan güçlü bir dış kaynaktan gelebilir ya da üst yönetim veya diğer bir anahtar lider tarafından yapılan içsel bir talep de olabilir. Üretimde İnovasyon sürecinin algılanması ve uygulanması sürecinde dirençlerle karşılaşmakta muhtemeldir. Üretimde İnovasyon sadece iyi projeler yönetimi değildir. Bu süreç; farklılık oluşturma çabalarının çalışanları nasıl etkileyeceğini anlamakla başlar ve onlarla anlamlı bir iletişim kurulmasını gerektirir. Farklılık her kurum için durumsaldır. Her kurum kendine has farklılık oluşturacağı alanları ve buna yönelik gelecek stratejilerini oluşturmalıdır. Dolayısıyla Üretimde İnovasyon genelleştirilemez tek tip bir farklılaştırma ve yönetme modeli düşünülemez. 5