İÇİNDEKİLER GİRİŞ ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 1 Bölüm 1: YÖNETİM STRATEJİSİ ----------------------------------------------------------------- 7 1.1. STRATEJİ VE ÖNEMLİ KAVRAMLAR ------------------------------------------- 8 1.1.1. Strateji Düzeyleri -------------------------------------------------------------------------- 8 1.1.2. Başarı Stratejisi -------------------------------------------------------------------------- 10 1.1.3. Taktikler ---------------------------------------------------------------------------------- 11 1.1.4. İşletme Politikası ------------------------------------------------------------------------ 12 1.1.5. Planlama ve Projeler -------------------------------------------------------------------- 13 1.1.6. Programlar ve Yöntemler -------------------------------------------------------------- 13 1.1.7. Yönergeler ve Talimatlar --------------------------------------------------------------- 14 1.1.8. Genelge ve Özelgeler ------------------------------------------------------------------- 15 1.1.9. Kurallar ----------------------------------------------------------------------------------- 15 1.1.10. Standartlar -------------------------------------------------------------------------------- 16 1.2. İLERİ GÖRÜŞ, GÖREV VE AMAÇLAR ------------------------------------------ 16 1.3. ÖĞRENME VE DENEYİM EĞRİLERİ ------------------------------------------ 18 1.3.1. Öğrenme Eğrileri ----------------------------------------------------------------------- 18 1.3.2. Deneyim Eğrisi -------------------------------------------------------------------------- 19 1.3.3. S Eğrileri ---------------------------------------------------------------------------------- 23 1.3.4. Porter Eğrisi ----------------------------------------------------------------------------- 25 1.3.5. Rekabet Savaşı ve Portföy Analizi --------------------------------------------------- 26 1.3.6. Strateji ve Portföy Matrisi ------------------------------------------------------------- 26 1.3.7. Portföy Kavramı ve Uygulama Stratejileri ------------------------------------------ 29 1.3.8. Yaşam Boyu Eğitim -------------------------------------------------------------------- 32 1.4. YÖNETİM GELİŞTİRME STRATEJİSİ ----------------------------------------- 33 Bölüm 2: İŞLETME YÖNETİCİSİNİN GÖREVİ -------------------------------------------- 39 2.1. İŞLETME YÖNETİMİ ÇEVRESİ ------------------------------------------------- 40 2.1.1. Yönetim ve Dış Çevrede Değişim --------------------------------------------------- 42 2.1.2. Çeşitli Değişim Şekilleri ---------------------------------------------------------------- 42 2.1.3. Geleceğin Tahmin Edilmesi ----------------------------------------------------------- 44 2.1.4. Dış Çevredeki Değişimin Boyutları -------------------------------------------------- 46 2.1.5. Değişime Karşı Davranışlar ----------------------------------------------------------- 47 2.2. İŞLETME YÖNETİMİ FONKSİYONLARI ------------------------------------ 47 2.2.1. İşletme Yönetimi İşlevleri ------------------------------------------------------------- 48 2.2.2. Yönetim Düzeyleri Becerileri --------------------------------------------------------- 52 2.3. BAŞARILI YÖNETİCİNİN NİTELİKLERİ ------------------------------------ 54 2.3.1. Üst Düzey Yöneticilerin Özellikleri ------------------------------------------------- 54 2.3.2. Şube Müdürlerinin Vasıfları ----------------------------------------------------------- 55 2.4. YÖNETİCİ OLMANIN ZORLUKLARI VE FAYDALARI ------------------ 59 2.4.1. Yönetici Olmanın Zorlukları ---------------------------------------------------------- 59 2.4.2. Yönetici Olmanın Faydaları ----------------------------------------------------------- 60 2.4.3. Yeni Yöneticilerin Dikkat Etmesi Gereken Konular ----------------------------- 61 ix
Bölüm 3: PLANLAMA İLKELERİ --------------------------------------------------------------- 67 3.1. PLANLAMANIN ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ ----------------------------------- 68 3.2. PLANLAMANIN YARARLARI ---------------------------------------------------- 74 3.3. PLANLAMA SÜRECİ ---------------------------------------------------------------- 75 3.3.1. İşletme Amaçlarının Belirlenmesi ---------------------------------------------------- 76 3.3.2. Amaçlara Erişmek İçin Seçeneklerin Sıralanması --------------------------------- 77 3.3.3. Seçeneklerin Temel Aldığı Varsayımların Geliştirilmesi -------------------------- 77 3.4. KEŞFE YÖNELİK PLANLAMA --------------------------------------------------- 79 3.4.1. Kârlılığın Girişim Planına Eklenmesi ------------------------------------------------ 81 3.4.2. Kabul Edilebilir Maliyetlerin Hesaplanması ---------------------------------------- 81 3.4.3. Varsayımların Belirlenmesi ------------------------------------------------------------ 81 3.4.4. Girişimin Anlamının Kararlaştırılması ---------------------------------------------- 81 3.4.5. Varsayımların Temel Noktalarının İncelenmesi ----------------------------------- 81 Bölüm 4: ÖRGÜT YAPILARI --------------------------------------------------------------------- 85 4.1. BÖLÜMLERE AYIRMA ------------------------------------------------------------- 86 4.1.1. Sayı veya Zaman Temeline Göre Bölümlere Ayırma ----------------------------- 87 4.1.2. İşlevsel Bölümlere Ayırma ------------------------------------------------------------- 87 4.1.3. Bölgeye Göre Bölümlere Ayırma ---------------------------------------------------- 89 4.1.4. Ürüne Göre Bölümlere Ayırma ------------------------------------------------------ 92 4.1.5. Süreç Temeline Göre Bölümlere Ayırma ------------------------------------------- 94 4.1.6. Müşterilere Göre Bölümlere Ayırma ------------------------------------------------ 95 4.1.7. Matris Örgütlenme ---------------------------------------------------------------------- 96 4.1.8. Sınırsız Örgütlenme ------------------------------------------------------------------- 100 4.1.9. Sanal Örgütlenme ---------------------------------------------------------------------- 102 4.2. ÖRGÜT TASARIMI ----------------------------------------------------------------- 104 4.2.1. Örgüt Tasarımı Unsurları ------------------------------------------------------------- 104 4.2.2. Mekanik ve Organik Örgüt Tasarımı ----------------------------------------------- 106 4.2.3. Yönetim Düzeylerinin Azalması ---------------------------------------------------- 107 4.2.4. Yalın Örgüt Tasarımı ------------------------------------------------------------------ 108 4.3. ÖRGÜT GELİŞTİRME ------------------------------------------------------------- 109 4.4. ÖĞRENEN ÖRGÜT ----------------------------------------------------------------- 111 Bölüm 5: EĞİTİM VE GELİŞTİRME ---------------------------------------------------------- 117 5.1. EĞİTİM VE GELİŞTİRME SİSTEMİ ------------------------------------------- 118 5.1.1. Eğitimin Anlamı ve Tanımlanması -------------------------------------------------- 119 5.1.2. Eğitimin Davranışlara Etkisi --------------------------------------------------------- 120 5.2. İŞLETME YÖNETİMİNDE EĞİTİMİN ÖNEMİ --------------------------- 121 5.2.1. Eğitimin İşletme Yönetimine Sağlayacağı Faydalar ------------------------------ 122 5.2.2. İşletmelerdeki Eğitimin Başarısı ----------------------------------------------------- 123 5.2.3. İşletmelerde Eğitim İhtiyacı ---------------------------------------------------------- 124 5.2.4. Öğrenme, Eğitim ve Geliştirme Kavramları -------------------------------------- 125 5.2.5. Çalışanların Öğrenmesi Gereken Önemli Konular ------------------------------ 126 5.2.6. Eğitimcinin Kullandığı Davranışlar ------------------------------------------------- 128 5.2.7. Öğrenme Ortamının Düzenlenmesi ------------------------------------------------ 129 5.3. İŞLETME EĞİTİMİNDE UYGULAMA ---------------------------------------- 130 5.3.1. İşletme Yöneticisine Düşen Görevler ---------------------------------------------- 131 5.3.2. Başarılı İşletmelerin Ardındaki Gücün Kaynağı ---------------------------------- 132 5.3.3. Yöneticinin Çalışanlara Karşı Tavrı ------------------------------------------------- 133 5.3.4. Yöneticinin Uygulamadaki Eğitim Görevleri ------------------------------------- 134 x
5.4. ÖĞRENME SÜRECİNİN İZLENMESİ ---------------------------------------- 136 5.4.1. Eğitimci ve Yöneticinin Katılım Düzeyleri ---------------------------------------- 138 5.4.2. Çalışanların Öğrenme Aşamaları ---------------------------------------------------- 143 5.5. PERFORMANS, KÂRLAR VE BAŞARI BAĞLANTISI ---------------------- 147 5.5.1. Eğitim Etkisi Değerlendirmesi ------------------------------------------------------ 148 5.5.2. Eğitim Yatırımın Geri Dönüşü ------------------------------------------------------ 149 5.5.3. Yatırım Geri Dönüş Oranı ve Hesaplanması ------------------------------------- 149 Bölüm 6: KARAR VERME BECERİLERİ ----------------------------------------------------- 153 6.1. İŞLETME YÖNETİMİNDE KARAR VERME -------------------------------- 154 6.1.1. Karar Verme ve Planlama İlişkisi --------------------------------------------------- 155 6.1.2. Karar Verme Çeşitleri ----------------------------------------------------------------- 158 6.1.3. Karar Vermenin Yönetim İşlevleriyle İlişkisi ------------------------------------- 161 6.1.4. Karar Verme Teknikleri --------------------------------------------------------------- 162 6.1.5. Karar Verme Süreci -------------------------------------------------------------------- 167 6.2. SORUMLULUK VE YETKİ DEVRİ --------------------------------------------- 170 6.2.1. Yetki ve Sorumluluk Kavramları ---------------------------------------------------- 170 6.2.2. Yetki Devrinin Özellikleri ------------------------------------------------------------ 171 6.2.3. Yetki Devrinin Felsefesi -------------------------------------------------------------- 172 6.2.4. Komuta ve Kurmay Yetkisi ---------------------------------------------------------- 174 6.3. KARAR DESTEK SİSTEMLERİ -------------------------------------------------- 174 6.3.1. Yönetim Bilgi Akış Sistemleri -------------------------------------------------------- 175 6.3.2. Bilgi Akış Sistemlerinin Hedefi ------------------------------------------------------ 176 6.4. TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ -------------------------------------------------- 178 6.4.1. Kalite Kavramının Anlaşılması ------------------------------------------------------ 178 6.4.2. Kaliteli İşletme Yönetimi ------------------------------------------------------------- 180 6.4.3. Toplam Kalite Yönetiminin Amaçları ---------------------------------------------- 182 6.4.4. Sürekli İyileştirme: Kaizen ------------------------------------------------------------ 182 6.4.5. ISO 9000 Standartları ----------------------------------------------------------------- 184 6.4.6. Toplam Kalite Yönetiminin Uygulanması ----------------------------------------- 184 6.4.7. Pareto Analizi --------------------------------------------------------------------------- 185 Bölüm 7: YÖNELTME İŞLEVİ ------------------------------------------------------------------ 193 7.1. İLETİŞİM İLKELERİ --------------------------------------------------------------- 194 7.1.1. İletişim Nasıl Tanımlanır? ------------------------------------------------------------ 194 7.1.2. İşletme Yönetiminde İletişim Görevi ---------------------------------------------- 195 7.1.3. Temel İletişim Süreci ------------------------------------------------------------------ 196 7.1.4. İşletme Yönetiminde İletişim Biçimleri -------------------------------------------- 199 7.1.5. Gayri Resmi İletişim ve İletişim Kanalları ---------------------------------------- 200 7.1.6. İşletme Yönetiminde İletişim Araçları --------------------------------------------- 202 7.1.7. Etkin İletişimi Engelleyen Unsurlar ------------------------------------------------ 204 7.2. LİDERLİK ÖZELLİKLERİ -------------------------------------------------------- 210 7.2.1. Dönüştürücü Liderlik ----------------------------------------------------------------- 210 7.2.2. Yönetimde Liderliğin Geliştirilmesi------------------------------------------------- 211 7.2.3. Yönetim Tarzı Kafesi ----------------------------------------------------------------- 212 7.2.4. Duruma Göre Liderlik ---------------------------------------------------------------- 214 7.2.5. Liderlik Davranışları Sıralaması ------------------------------------------------------ 217 7.3. MOTİVASYON KURAMLARI ---------------------------------------------------- 220 7.3.1. Bilimsel Yönetim Yaklaşımı ---------------------------------------------------------- 222 7.3.2. İnsan İlişkileri Yaklaşımı ve Hawtorne Araştırmaları ---------------------------- 223 xi
7.3.3. Beşeri İlişkiler Modeli ----------------------------------------------------------------- 224 7.3.4. İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kuramı -------------------------------------------------------- 225 7.3.5. Çift Etken Kuramı --------------------------------------------------------------------- 226 7.3.6. Başarı İhtiyacı Teorisi ----------------------------------------------------------------- 226 7.3.7. Beklenti Teorisi ------------------------------------------------------------------------- 227 7.3.8. Motivasyonun Eşit Olması ----------------------------------------------------------- 228 7.3.9. Motivasyonun Güçlendirilmesi ------------------------------------------------------ 228 7.3.10. X ve Y Teorileri ------------------------------------------------------------------------ 229 7.4. TAKIM ÇALIŞMASI ----------------------------------------------------------------- 230 7.4.1. Buffalo mu Kaz mı Olmak İstersiniz? ---------------------------------------------- 231 7.4.2. Yüksek Performanslı Takımların Özellikleri -------------------------------------- 231 Bölüm 8: İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ ----------------------------------------------- 239 8.1. PERSONEL YÖNETİMİ VE İNSAN KAYNAKLARI ----------------------- 240 8.1.1. Personel Yönetiminin Özellikleri --------------------------------------------------- 241 8.1.2. İnsan Kaynakları Yönetimi ----------------------------------------------------------- 241 8.1.3. İnsan Kaynakları Yönetimini Etkileyen Çevre ------------------------------------ 242 8.2.İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ GÖREVLERİ --------------------------- 243 8.2.1. Rekabet Boyutu ve İnsan Kaynakları ----------------------------------------------- 243 8.2.2. İnsan Kaynakları Yöneticisinin Görevleri ----------------------------------------- 245 8.2.3. Uygun İnsan Kaynaklarının Sağlanması ------------------------------------------- 248 8.2.4. İnsan Kaynakları Yetkinliklerini Etkileyen Alanlar ------------------------------ 250 8.2.5. İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi ------------------------------------------------- 253 8.3.İNSAN KAYNAKLARI ÖRGÜT YAPISI ---------------------------------------- 255 8.3.1. İnsan Kaynakları Örgüt Yapısı ------------------------------------------------------ 256 8.3.2. İnsan Kaynakları Yasal Düzenlemeleri --------------------------------------------- 257 8.3.3. İnsan Kaynakları Yönetimi ve İş Gücü İlişkileri --------------------------------- 258 8.3.4. İnsan Sermayesine Yatırım --------------------------------------------------------- 259 8.3.5. İşletmenin Amaçlarına Ulaşması Bakımından ------------------------------------ 260 8.4.İNSAN KAYNAKLARINDA YENİ UYGULAMALAR ----------------------- 261 8.4.1. Dış Kaynak Kullanımı----------------------------------------------------------------- 262 8.4.2. Küçülme --------------------------------------------------------------------------------- 263 8.4.3. Güçlendirme ve Yetkilendirme ------------------------------------------------------ 264 8.4.4. Değişim Mühendisliği ----------------------------------------------------------------- 265 8.4.5. Kıyaslama -------------------------------------------------------------------------------- 265 8.4.6. Kurumsal Karne ----------------------------------------------------------------------- 266 Bölüm 9: KOORDİNASYON SÜRECİ --------------------------------------------------------- 269 9.1.YÖNETİMDE KOORDİNASYON ----------------------------------------------- 270 9.2.KOORDİNASYON TEKNİKLERİ ----------------------------------------------- 275 9.2.1. Çapraz Koordinasyon ----------------------------------------------------------------- 276 9.2.2. Dikey Koordinasyon ------------------------------------------------------------------ 276 9.2.3. Merkezi Koordinasyon --------------------------------------------------------------- 276 9.2.4. Yatay Koordinasyon ------------------------------------------------------------------ 277 9.3. KOORDİNASYONUN YARARLARI -------------------------------------------- 277 9.4. KOORDİNASYONUN ZORLUKLARI ----------------------------------------- 278 Bölüm 10: KONTROL VE DENETİM --------------------------------------------------------- 285 10.1. KONTROL İŞLEVİ ----------------------------------------------------------------- 286 10.2. KONTROL SÜRECİ --------------------------------------------------------------- 287 10.2.1. Standartların Belirlenmesi ----------------------------------------------------------- 288 xii
10.2.2. Başarının Ölçülmesi ------------------------------------------------------------------ 288 10.2.3. Başarı ile Standartların Karşılaştırılması ------------------------------------------ 288 10.2.4. Harekete Geçme ---------------------------------------------------------------------- 288 10.2.5. Kontrol Çeşitleri ---------------------------------------------------------------------- 289 10.2.6. Kontrol Noktaları -------------------------------------------------------------------- 290 10.2.7. Kontrol Sistemi Özellikleri --------------------------------------------------------- 291 10.3. İŞLETME DENETİMİ ------------------------------------------------------------ 294 10.4. DENETİMİN FARKLI YÖNLERİ --------------------------------------------- 297 10.4.1. Denetim Programının Yararları ---------------------------------------------------- 297 10.4.2. Denetim Programının Sakıncalı Yönleri ------------------------------------------ 297 Bölüm 11: YÖNETİMDE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR -------------------------------------- 301 11.1. YÖNETİMİN GELECEĞİ -------------------------------------------------------- 302 11.2. BİLGİ YÖNETİMİ ------------------------------------------------------------------ 305 11.3. YENİLİK YÖNETİMİ ------------------------------------------------------------- 309 11.3.1. Ürün Yeniliği -------------------------------------------------------------------------- 310 11.3.2. Hizmet Yeniliği ----------------------------------------------------------------------- 310 11.3.3. Süreç Yeniliği -------------------------------------------------------------------------- 310 11.3.4. Pazarlama Yeniliği -------------------------------------------------------------------- 310 11.3.5. Örgüt Yeniliği ------------------------------------------------------------------------- 310 11.4. ÖZEL MÜŞTERİLER YÖNETİMİ --------------------------------------------- 311 11.5. KÜRESEL YÖNETİCİ ------------------------------------------------------------- 313 11.5.1. Küresel Yöneticinin Özellikleri ---------------------------------------------------- 315 11.5.2. Küresel Şirketlerin Temel Özellikleri --------------------------------------------- 316 11.6. SOSYAL SORUMLULUK ---------------------------------------------------------- 318 11.6.1. İktisadi Sosyal Sorumluluk Alanları ----------------------------------------------- 319 11.6.2. Kanuni Sosyal Sorumluluk Alanları ----------------------------------------------- 320 11.6.3. Ahlaki Sosyal Sorumluluk Alanları ------------------------------------------------ 320 11.6.4. İnsani Sosyal Sorumluluk Alanları ------------------------------------------------- 320 SONUÇ------------------------------------------------------------------------------------------------ 323 KAVRAM BİLGİSİ ---------------------------------------------------------------------------------- 331 KAYNAKLAR ---------------------------------------------------------------------------------------- 339 DİZİN ------------------------------------------------------------------------------------------------- 351 YAZAR HAKKINDA ------------------------------------------------------------------------------- 355 xiii