Anadolu Tarım Blm. Derg., 009,4():6-66 Anadolu J. Agrc. Sc., 009,4():6-66 Araştırma Research KARAYAKA TOKLULARI DA KESĐM Ö CESĐ VE KESĐM SO RASI ÖLÇÜLE BAZI ÖZELLĐKLER ARASI DAKĐ ĐLĐŞKĐ Đ TAHMĐ Đ ĐÇĐ KA O ĐK KORELASYO A ALĐZĐ Soner ÇA KAYA * Aydın ALTOP Mustafa OLFAZ Güray ERE ER OMÜ Zraat Fakültes Zootekn Bölümü, 5539 - Samsun * e-mal: scankaya@omu.edu.tr Gelş Tarh: 7.09.008 Kabul Tarh: 5..008 ÖZET: Bu çalışmada, Ondokuz Mayıs Ünverstes, Zraat Fakültes, Araştırma ve Uygulama Çftlğ nde yetştrlen 57 baş Karayaka erkek tokludan kesm önces alınmış 6 farklı morfolojk özellk (X kümes canlı ağırlık, göğüs çevres, göğüs dernlğ, vücut uzunluğu, but çevres ve cdago yükseklğ) le 5 farklı karkas özellğ (Y kümes sıcak karkas, baş, der, but ve kol ağırlıkları) arasındak lşky ortaya koymak amacıyla kanonk korelasyon analz uygulanmıştır. Elde edlen 5 farklı kanonk değşen çftler arasında hesaplanan kanonk korelasyon katsayılarından (KKK) lk üçü (0.955, 0.704, 0.48) öneml bulunmuştur (P<0.05). Ayrıca, tokluların kesm önces alınan morfolojk özellkler çn oluşturulan kanonk değşkenlern açıklayıcı gücüne en fazla katkı sağlayan özellkler sırayla canlı ağırlık ve göğüs çevres ken, kesm sonrası alınan özellkler çn oluşturulan kanonk değşkenlern açıklayıcı gücüne en fazla katkı sağlayan özellkler sırasıyla sıcak karkas ve baş ağırlığıdır. Bu çalışmanın sonuçları, Karayaka toklu besclğnde brm hayvandan sağlanan karkas verm arttırmak çn kesm önces dönemdek canlı ağırlık ve göğüs çevres ölçümlernden yararlanılması gerektğn göstermştr. Anahtar sözcükler: Kanonk korelasyon katsayısı, Karayaka, Morfolojk ve Karkas özelkler. CA O ICAL CORRELATIO A ALYSIS FOR ESTIMATIO OF RELATIO SHIPS BETWEE SOME TRAITS MEASURED AT PRE- A D POST-SLAUGHTERI G PERIODS I KARAYAKA HOGGETS ABSTRACT: In ths study, canoncal correlaton analyss was appled to estmate the relatonshp between sx dfferent morphologc trats (X set lve weght, chest grth, chest depth, body length, leg crcumference and heght at wthers) measured at Pre-Slaughterng perod and fve dfferent carcass trats (Y set the weghts of hot carcass, head, skn, leg and arm) measured from 57 hoggets of Karayaka, at Research and Applcaton Farm of Agrculture Faculty, at Ondokuz Mays Unversty. Frst three of estmated fve dfferent canoncal correlaton coeffcents (CCC) between the pars of canoncal varables were found sgnfcant (0.955, 0.704, 0.48, P<0.05). The results obtaned from canoncal correlaton analyss ndcated that lve weght and chest grth had largest contrbuton for the explanatory capacty of canoncal varables estmated from the morphologc trats of the hoggets at the pre-slaughterng perod when compared wth other body measurements, whle hot carcass and head weghts had largest contrbuton for the explanatory capacty of canoncal varables estmated from the carcass trats at the post-slaughterng perod when compared wth other carcass trats. The results of ths study showed that lve weght and chest grth measured at pre-slaughterng perod should be used wth the am of ncreasng carcass yeld per anmal n Karayaka Hoggets fattenng. Key words: Canoncal correlaton coeffcent, Karayaka, Morphologc and Carcass trats.. GĐRĐŞ Küçükbaş hayvan yetştrclğnde vücut ölçüler hayvanların morfolojk yapısı hakkında blg vermes bakımından öneml olup özellkle et verm vücut büyüklüğü le yakından lgldr (Olfaz ve ark., 005). Koyun yetştrclğnde yüksek yapılı, beden uzun, genş ve dern olan hayvanların damızlıkta kullanılarak et üretmnde artış sağlanablmektedr (Ünal, 00). Dolayısı le, brm hayvandan en yüksek düzeyde et üretm sağlanablmes çn erken dönemde ve/veya kesm öncesnde alınan vücut ölçümler (canlı ağırlık, göğüs çevres vb) le geç tespt edleblen ve/veya kesm sonrası alınan ölçümler (sıcak karkas ağırlığı, but ağırlığı vb) arasındak lşky belrlemek, dolaylı seleksyon ölçütlernn ortaya konması bakımından önem kazanmaktadır. Çok değşkenl statstk teknklernden brs olan kanonk korelasyon analz (KKA) dolaylı seleksyona temel oluşturablecek blgy sağladığından, zootekn araştırmalarında aynı hayvandan farklı dönemde alınan brden fazla ölçüm arasındak lşknn doğru olarak belrlenmesnde yaygın olarak kullanılmaktadır (Çankaya ve Kayaalp, 007). Hotellng tarafından 935 yılında ortaya atılan KKA, maksmum korelasyonlu ve brm varyanslı doğrusal bleşenler elde ederek k değşken kümes arasındak lşky tanımlamakta ve brçok bağımlı değşken üzerne brçok bağımsız değşkenn etksn ortaya koymaktadır (Thompson, 984). Kanonk korelasyon analz uygulamalarıyla le lgl, küçükbaş hayvanlarda aynı dönemde veya farklı dönemlerde alınan morfolojk özellkler le kesm önces ve kesm sonrası özellkler (Çankaya ve Kayaalp, 007; Daskran ve ark., 007; Keskn ve ark., 005; Keskn ve ark., 004; Blgn ve ark., 003; Tatar ve Elçn, 00; Kocabaş ve ark., 998 ve Gürbüz, 989) arasındak lşknn belrlenmesne yönelk blmsel çalışmalar mevcut olmakla beraber, ülkemzde Kıvırcık koyunundan sonra et kaltes y olan Karayaka koyunlarının (Olfaz ve ark., 007) kesm önces ve kesm sonrası özellkler arasındak lşky ncelemeye yönelk herhang br araştırmaya rastlanılmamıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, Karayaka koyunlarında kesm önces ve kesm sonrası tespt edlen özellkler arasındak lşky kanonk
Karayaka toklularında kesm önces ve kesm sonrası ölçülen bazı özellkler arasındak lşknn tahmn çn kanonk korelasyon analz korelasyon analz le tahmn etmek ve et verm düşük olan (Olfaz, 997) bu ırkta brm hayvandan en yüksek düzeyde et üretm çn kesm önces etkn olablecek özellklern belrlenmesdr.. MATERYAL VE METOT. Materyal Bu çalışmada, Ondokuz Mayıs Ünverstes, Zraat Fakültes, Araştırma ve Uygulama Çftlğ nde yetştrlen aylık yaştak 57 baş Karayaka erkek tokludan kesm önces alınmış 6 farklı morfolojk özellk (canlı ağırlık, göğüs çevres, göğüs dernlğ, vücut uzunluğu, but çevres ve cdago yükseklğ) le kesm sonrası alınan karkas özellkler (sıcak karkas, baş, der, but ve kol ağırlıkları) ncelenmştr. Bu özellklerden, kesm öncesnde alınan ölçümler brnc değşken grubunu (X değşken kümes), kesm sonrası alınan ölçümler se dğer değşken grubunu (Y değşken kümes) oluşturmaktadır. Çalışmada kullanılan tüm statstksel hesaplama şlemler SAS 6.0 statstk paket programında yapılmıştır (SAS, 988)... Kanonk Korelasyon Analz Kanonk korelasyon analz (KKA), V kanonk değşken olarak adlandırılan br değşken kümesndek (X değşken kümes, qx) değşkenlern doğrusal kombnasyonları le U kanonk değşken olarak adlandırılan dğer değşken kümesndek (Y değşken kümes, px) değşkenlern doğrusal kombnasyonları arasındak korelasyonu belrlemek çn uygulanmaktadır (Gunderson ve Murhead, 997). Karayaka koyunların kesm önces alınan morfolojk ölçüler ve kesm sonrası alınan karkas ölçüler arasındak lşky yansıtmak çn kanonk değşkenler (U ve V) öyle br formda oluşturulur k, kanonk değşken çftler (U V ) brbrnden bağımsız ve brnc kanonk değşken çft (U V ) arasında tahmn edlen kanonk korelasyon katsayısı (r ) maksmum olmaktadır (Johnson and Wcherm, 00). Kanonk değşkenler sembol olarak U =Ya ve V =Xb şeklnde zah edlrken, eştlkte a ve b katsayıları sırası le px ve qx lk standardze edlmş kanonk katsayıları fade etmektedr (Blgn ve ark., 003). Bu katsayılar, X değşken kümesnn çözüm matrs, M le Y değşken kümesnn çözüm matrs, M matrslernn özdeğerlerne karşılık gelen öz vektör elemanlarıdır (Gao ve Huang, 000). M = M = Br araştırmaya konu olan X ve Y değşken kümeler çok değşkenl normal dağılışa sahp se, V ve U kanonk değşkenler de normal dağılışa sahptr ve kanonk değşkenler arasındak doğrusal lşk maksmze edleblmektedr. Eğer, X değşken kümes bağımsız değşken, Y değşken kümes bağımlı değşken olarak fade edlrse, yan X, Y nn sebeb olarak yorumlanırsa, bu durumda V en y tahmn edc, U de en y tahmn edleblr ölçüt olarak smlendrleblr (Tatar ve Elçn, 00). Dolayısı le kanonk katsayılar, kesm önces dönemde alınan morfolojk özellklerden yararlanarak, kesm sonrasında ncelen özellklern değerlern tahmn etmede kullanılan belrleyc katsayılardır. Fakat ncelenen özellkler arasında çoklu bağlantı olması durumunda bu katsayıların kullanılması uygun olmamaktadır. Bu nedenle bu katsayılar yerne, kanonk değşkenler le orjnal değşkenler arasındak lşky gösteren kanonk yüklern kullanılması gerekmektedr (Akbaş ve Takma 005). X ve Y değşken kümeler arasındak lşknn ölçüsü olan kanonk korelasyon katsayısı aşağıdak eştlk yardımı le tahmn edlmektedr. ρ U V = r = = λ = a b ; =, ( a a)( b b) Cov (U,V ) Var (U )Var (V ),...,.3. Kanonk Korelasyon Analznn Yorumlanması Kanonk korelasyon analz sonucu elde edlen kanonk korelasyon katsayılarından hanglernn öneml olup-olmadığının tespt edleblmes çn en yaygın olarak kullanılan test yöntemlernden br F yaklaşımı statstğdr. H H 0 : ρ = ρ =... = ρ = 0 : En az br ρ 0 Test statstk değer, / t λ F = / t λ Eştlkte; s = = λ sd t = 5 sd sd = wt pq+ ; ( r ); p q 4 p + q r =,,,..., r ~ F sd, sd, α s= mn(p, q); w= n ( p+ q+ 3); p sd = pq; Burada, n: gözlem sayısını, p: Y değşken kümesndek değşken sayısını, q: X değşken kümesndek değşken sayısını, r se çözüm matrsnn özdeğerlern göstermektedr (Cankaya ve ark., 008). Kanonk korelasyon katsayıları le br değşken kümes tarafından dğer değşken kümesndek hesaplanan varyans mktarını açıklayamaz. Bu sebeple, br değşken kümes tarafından dğer değşken kümesndek toplam varyansın ne kadarının açıklanableceğn belrlemek amacıyla her kanonk korelasyon katsayısı çn gerekszlk belrleme 6
S. Çankaya, A. Altop, M. Oflaz, G. Erener (redundancy) ndeks hesaplanması önerlmektedr (Sharma, 996). Gerekszlk belrleme ndeks aşağıdak eştlk yardımı le hesaplanablmektedr. RI U V = OV ( Y V ). ruv OV ( Y V ) p = = LY Burada, OV Y V ) ; Y değşken kümesndek ( varyasyonun. kanonk değşken (V ) le ortalama açıklanablen kısmını, LY j ; Y değşken kümesndek j. değşken le. kanonk değşken arasındak yapısal korelasyonu (j. değşkenn yükünü) göstermektedr. 3. BULGULAR VE TARTIŞMA Çalışmada ele alınan özellklere at tanımlayıcı statstkler Çzelge de, tüm bu özellkler arasındak Pearson korelasyon katsayıları se Çzelge de verlmştr. Çalışmada Karayaka ırkı toklularından ölçülen canlı ağırlık ve vücut ölçüler değerler le bu ırk üzernde yapılmış çalışmalarda (Olfaz ve ark., 005; Aydoğan ve Gül, 99) bldrlen değerler benzer olmasına rağmen Gökhöyük Devlet Üretme Çftlğnde yetştrlen Karayaka toklularından alınmış olan ortalama canlı ağırlık (44.7 kg), cdago yükseklğ (55 cm), vücut uzunluğu (58.7 cm), göğüs çevres (89.9 cm), göğüs dernlğ (8.3 cm) ölçülernden düşük bulunmuştur (Atasoy ve ark., 003). Dolayısı le ssteml br seleksyon le p j performans değerlernn yükseltlebleceğ ortaya çıkmaktadır. Yne bu çalışmada tespt edlen karkas özellkler, Olfaz ve ark. (005) nın aynı ırk üzernde yapmış oldukları karkas özellklern belrlemeye yönelk çalışmadak bulguları le uyum çersndedr. Çzelge ncelendğnde, en yüksek korelasyon (0.94, P<0.0) tokluların kesm önces canlı ağırlık le sıcak karkas ağırlığı arasında, en düşük korelasyon (0.9, P>0.05) se kesm önces dönemnde alınan göğüs çevres le kesm sonrası alınan kol ağırlığı arasında tahmn edlmştr. Her k dönemde de toklulardan alınan ölçümler arasında poztf lşklern olduğu tespt edlmştr. Küçükbaş hayvan yetştrclğ le lgl yürütülen çalışmalarda yapağı, süt ve döl verm özelklernn yanı sıra hayvanların farklı dönemlerne at canlı ağırlık değşmler le cdago yükseklğ, vücut uzunluğu, göğüs çevres ve dernlğ gb morfolojk ölçümlerde kayıt altına alınmaktadır (Atasoy ve ark., 003; Güney ve ark., 990). Ancak, uygulamada canlı ağırlıklar le bu özellkler arası lşkler yada farklı dönemlerde alınan benzer özellkler arasında lşkler açıklamak oldukça zordur (Foure ve ark., 00). Bu yüzden Çzelge de verlen bast korelasyonları yorumlamak yerne, bu çalışmada Karayaka toklularından alınan kesm önces ve kesm sonrası özellkler arasındak lşky yorumlamak çn kanonk korelasyon katsayıları kullanılmıştır. Çalışmada, ncelen özellk sayısı kesm önces alınan morfolojk Çzelge. Đncelenen Özellklere at Tanımlayıcı Đstatstkler Kesm Önces Dönem (X-değşken kümes) Morfolojk Özellkler X ± S x Kesm sonrası dönem (Y-değşken kümes) Karkas Özellkler X ± S x Canlı ağırlık (CA) (kg) 40.86 ± 3.7 Sıcak karkas ağırlığı (SKA) (kg) 8.75 ±.444 Göğüs çevres (GÇ) (cm) 8.60 ± 3.854 Baş ağırlığı (BA) (kg).4 ± 0.5 Göğüs dernlğ (GD) (cm) 7.68 ±.98 Post ağırlığı (PA) (kg) 4.0 ± 0.343 Vücut uzunluğu (VU) (cm) 6.49 ± 3.9 But ağırlığı (ButA) (kg) 6.4 ± 0.688 But çevres (BÇ) (cm) 6.00 ± 3.47 Kol ağırlığı (KA) (kg) 3.70 ± 0.79 Cdago yükseklğ (CY) (cm) 70.6 ± 4.835 X : Đncelenen özellklere at ortalamayı, S : standart hatayı göstermektedr. x Çzelge. Đncelenen Özellkler Arasındak Korelasyon Katsayıları ve Önem Test Sonuçları CA GÇ GD VU BÇ CY SKA BA PA ButA GÇ 0.75 ** GD 0.7 ** 0.59 ** VU 0.74 ** 0.55 ** 0.6 ** BÇ 0.69 ** 0.54 ** 0.54 ** 0.55 ** CY 0.74 ** 0.68 ** 0.7 ** 0.56 ** 0.59 ** SKA 0.94 ** 0.75 ** 0.59 ** 0.7 ** 0.65 ** 0.67 ** BA 0.7 ** 0.36 * 0.54 ** 0.54 ** 0.55 ** 0.57 ** 0.68 ** PA 0.57 ** 0.8 * 0. - 0.53 ** 0.49 ** 0.34 * 0.6 ** 0.5 ** ButA 0.53 ** 0.4 ** 0.47 ** 0.63 ** 0.48 ** 0.34 * 0.53 ** 0.4 ** 0.9 * KA 0.56 ** 0.9-0.38 * 0.56 ** 0.37 * 0.5-0.55 ** 0.37 * 0.4 ** 0.46 ** *: P<0.05; **:P<0.0; -: P>0.05 63
Karayaka toklularında kesm önces ve kesm sonrası ölçülen bazı özellkler arasındak lşknn tahmn çn kanonk korelasyon analz özellk sayısı 6, kesm sonrası alınan karkas özellğ sayısı 5 olduğundan tokluların morfolojk özellkler le karkas özellkler arasındak lşky ortaya koymak çn 5 farklı kanonk katsayısı hesaplanmıştır (Çzelge 3). Kanonk korelasyon analz sonucunda tahmn edlen kanonk korelasyon katsayılarından lk üç kanonk değşken çft arasından tahmn edlen lşk statstk olarak öneml bulunmuştur (p<0.05). Kanonk korelasyon analz le küçükbaş hayvanlarda kesm önces ve sonrası dönemde alınan ölçümler arasında, Akkaraman ve Đnglz etç koyun melezler çn % 88 le % 98 arasında (Gürbüz, 989), Akkeç oğlaklarında se % 96. lk br lşk olduğu fade edlmştr (Keskn ve ark., 005). Ele alınan değşken kümeler brebr örtüşmese de bu çalışmada tahmn edlen lk kanonk korelasyon katsayısı (0.955) dğer araştırmacıların bulguları le uyum çersndedr. Çalışmada tahmn edlen kanonk korelasyon katsayılardan lk üçü statstk olarak öneml olduğundan, toklulardan kesm önces ve sonrası alınan özellkler arasındak lşknn yapısını ortaya koymak çn kullanılacak olan kanonk katsayılar (Çzelge 4), kanonk yükler (Çzelge 5) gb değerler sadece lk üç kanonk değşken çft çn hesaplanmış ve sonuçlar bu katsayılara göre yorumlanmıştır. Çzelge 4. de verlen kanonk katsayılar kullanılarak, maksmum lşknn tahmn edldğ brnc kanonk değşken çftne (U ve V ) at doğrusal bleşenler aşağıdak gb oluşturulmaktadır. U = 0.888 (SKA) + 0.083 (BA) + 0.08 (PA) + 0.048 (ButA) + 0.08 (KA) V = 0.957 (CA) + 0.096 (VU) + 0.46 (GD) - 0.0 (CY) + 0.70 (GÇ) + 0.04 (BÇ) U ve V kanonk değşken çftnn katsayıları şaretler dkkate alınmaksızın ncelendğnde; tokluların kesm önces alınan morfolojk özellklernden canlı ağırlık ve göğüs çevresnn, kesm sonrası alınan karkas özellklernde sıcak karkas ağırlığı ve baş ağırlığına at değşkenlern kanonk değşkenlernn oluşumundak katkıları en büyük bulunmuştur. Br başka deyşle, oluşturulan kanonk değşkenler le kesm önces ve kesm sonrası alınan özellklere at değşkenler arasında poztf lşk söz konusudur (Çzelge 5). Kanonk değşkenler le dğer küme çersnde yer alan orjnal değşkenler arasındak kanonk yükler Çzelge 6 da verlmştr. Çzelge 3. Kanonk Korelasyon Katsayıları ve Đlgl Test Sonuçları Kanonk Değşken Çft Kanonk Korelasyon Katsayısı Kanonk R Değer Özdeğerler Serbestlk Dereces Lkelhood Rato P değer U V 0.955 0.9 0.66 30 0.07 <0.00 U V 0.704 0.496 0.986 0 0.308 <0.00 U 3 V 3 0.48 0.3 0.30 0.6 0.07 U 4 V 5 0.383 0.47 0.7 6 0.796 0.077 U 5 V 5 0.59 0.067 0.07 0.933 0.73 Çzelge 4. Kanonk Değşken Çftlerne at Standardze Edlmş Kanonk Katsayılar X değşken kümes Y değşken kümes CA VU GD CY GÇ BÇ SKA BA PA ButA KA V 0.957 0.096 0.46-0.0 0.70 0.04 U 0.888 0.083 0.08 0.048 0.08 V 0.340 0.53 0.7-0.05 -.337 0.45 U -.35 0.7 0.397 0.83 0.784 V 3 -.59.57-0.55-0.70 0.743 0.404 U 3-0.8-0.9 0.499 0.945-0.07 Çzelge 5. Kanonk Değşken Çftlerne at Kanonk Yükler X değşken kümes Y değşken kümes CA VU GD CY GÇ BÇ SKA BA PA ButA KA V 0.993 0.777 0.637 0.706 0.793 0.70 U 0.996 0.7 0.65 0.567 0.580 V 0.03 0.8 0.05-0.3-0.576 0.34 U -0.074 0.387 0.347 0.45 0.566 V 3-0.087 0.43-0.6-0.80 0.7 0.43 U 3-0.003-0.394 0.7 0.60 0.5 Çzelge 6. Kanonk Değşken Çftler le Dğer Değşken Kümesnde Yer Alan Orjnal Değşkenlere at Kanonk Yükler X değşken kümes Y değşken kümes CA VU GD CY GÇ BÇ KA BA PA ButA KA U 0.947 0.74 0.608 0.674 0.764 0.669 V 0.95 0.690 0.597 0.54 0.553 U 0.06 0.98 0.074-0.09-0.406 0.094 V -0.05 0.73 0.44 0.7 0.399 U 3-0.04 0.08-0.056-0.35 0.083 0.069 V 3-0.00-0.90 0.083 0.89 0.060 64
S. Çankaya, A. Altop, M. Oflaz, G. Erener Çzelge 7. X ve Y Değşken Kümesndek Toplam Varyansın Kanonk Değşkenler Tarafından Açıklanan Kısmı X değşken kümes Y değşken kümes Açıklanan Varyansın Oranı Gerekszlk Belrleme Đndeks Açıklanan Varyansın Oranı Gerekszlk Belrleme Đndeks V 0.593 U 0.54 U 0.53 V 0.467 V 0.076 U 0.038 U 0.3 V 0.065 V 3 0.056 U 3 0.03 U 3 0. V 3 0.06 Kanonk değşkenler le dğer kümede yer alan orjnal değşkenlere at kanonk yükler ncelendğnde; tokluların kesm önces morfolojk özellklerne at değerlerdek artma, karkas özellklerne at değerlerde de artışa neden olmaktadır. Br başka fade le kesm öncesnde tokluların canlı ağırlık ve göğüs çevres ölçümlerne göre seçm yapılması yüksek et verml hayvanların kesm çn ayrılmasına yardımcı olacaktır. Böylece, sürüdek mevcut hayvanlardan brm başına elde edlecek et verm ve buna bağlı olarak kesmde hayvan başına sağlanacak gelr arttırılmış olacaktır. Ayrıca, karkas verm düşük olablecek hayvanların sürüde tutulması le yoğun bes uygulaması sürdürülerek yüksek canlı ağırlığa ulaşablme mkânı verlmş olacaktır. X ve Y değşken kümelernde belrlenen toplam varyasyonun kanonk değşkenler tarafından ne kadarının açıklanabldğ ve herhang brndek varyasyonun dğer le açıklanablen kısmı gerekszlk belrleme analz le belrlenmş ve analz sonuçları Çzelge 7 de verlmştr. Açıklanan varyans oranı ve gerekszlk belrleme ndeks değerlerne göre, kesm önces dönemde Karayaka toklularından alınan canlı ağırlık, göğüs çevres, göğüs dernlğ, vücut uzunluğu, but çevres ve cdago yükseklğ gb 6 farklı morfolojk özellğe at toplam varyasyonun % 59.3 ü V kanonk değşken, % 54. U kanonk değşken le açıklanmaktadır. Buna karşılık, kesm sonrası dönemde alınan karkas özellklerne at toplam varyasyonun % 5.3 ü U kanonk değşken, % 46.7 s se V kanonk değşken le açıklanmaktadır. Đknc ve üçüncü kanonk değşken çftlernn ele alınan özellklere at toplam varyasyonu açıklama gücü se oldukça düşüktür (Çzelge 7). Bu nedenle kesm önces morfolojk özellkler le kesm sonrası karkas özellkler arasındak lşknn açıklanmasında brnc kanonk değşken çftnden yararlanılmalıdır. 4. SO UÇ Bu çalışma le Karayaka toklularının kesm önces morfolojk özellkler le kesm sonrası karkas özellkler arasındak lşk dereces hesaplanmış ve bu lşknn yorumlanmasında etkl olan değşkenler açıklanmaya çalışılmıştır. Mevcut çalışmanın sonuçları bu lşknn açıklanmasında en öneml faktörlern tokluların canlı ağırlığı ve göğüs çevres olduğunu göstermştr. Dolayısı le Karayaka toklularının kesm önces dönemdek canlı ağırlık ve göğüs çevrelerne göre seleksyona tab tutulmaları ve sürüdek yüksek et verml hayvanların kasaplığa ayrılması le ekonomk kazanç arttırılmış olacaktır. Buna laveten Karayaka toklularının sütten kesm veya altı aylık yaş le aylık yaştak morfolojk özellkler arasındak lşklern kanonk korelasyon analz le belrlenmes ve lşknn açıklanmasında etkl olan vücut ölçülerne göre seleksyon yapılması bes performansına yönelk araştırma ve ıslah uygulamalarında hem generasyonlar arası sürenn kısaltılmasına hem de ekonomk kazancın artmasına yardımcı olacaktır. KAY AKLAR Akbaş Y. and Takma Ç., 005. Canoncal Correlaton Analyss for Studyng the Relatonshp between Egg Producton Trats and Body Weght, Egg Weght and Age at Sexual Maturty n Layers. Czech J. Anm. Sc., 50: 63 68. Atasoy, F., Ünal N., Akçapınar, H., Mundan, D., 003. Karayaka ve Bafra (Sakız x Karayaka G) Koyunlarında Bazı Verm Özellkler. Tr. J. Vet. Anm. Sc., 7: 59-64. Aydoğan, M., Gül, I., 99. Sakız ve Karayaka Irkları Arasındak Melezlemelerle Yen Br Koyun Tpnn Gelştrlme Đmkanları. Doğa-Tr. J. of Vet. Anm. Sc., 6: 393-40. Blgn O.C., Emsen E. and Davs M.E., 003. An Applcaton of Canoncal Correlaton Analyss to Relatonshps between the Head and Scrotum Measurements n Awass Fat Taled Lambs. J. Anm. Vet. Adv., : 343-349. Çankaya, S. and G.T. Kayaalp. 007. Estmaton of Relatonshp between Lve Weghts and Some Body Measurements n German Farm x Har Crossbred by Canoncal Correlaton Analyss. J. Anm. Prod., 48:7-3. Cankaya, S., Yazgan, E., Kayaalp, G.T., Gocmez, Z. and Serbester, U., 008. Estmaton of Relatonshp between Some Body Measurements of Holsten Fresan Calves at the Brth and Sx-Month Perods by Canoncal Correlaton Analyss. J. Anm. Vet. Adv., 7: 953-958. Daskran, I., Keskn, S., Kzlkaya, K. and Bngol, M., 007. Canoncal Correlaton for Some Body Trats of Angora Goats, Indan Vet. J., 84: 6-63. Foure P.J., Neser F.W.C., Olver J.J. and van der Westhuzen C., 00. Relatonshp Between Producton Performance, Vsual Apprasal and Body Measurements of Young Dorper Rams. S. Afr. J. Anm. Sc. 3: 56-6. Gao, D.D. and Huang, R.B., 000. Some Results on Canoncal Correlaton and Ther Applcatons to a Lnear Model. Lnear Algebra and Its Applcatons 3:47-59p. Gunderson B.K. and Murhead R.J., 997. On Estmatng the Dmensonalty n Canoncal Correlaton Analyss. J. Multvarate Anal., 6: -36. Güney, O., Özcan, L., Pekel, E., Bçer, O., Torun, O., 990. Çağdaş Düzeydek Sakız x Đves F ve Saf Đves 65
Karayaka toklularında kesm önces ve kesm sonrası ölçülen bazı özellkler arasındak lşknn tahmn çn kanonk korelasyon analz Koyunların Çukurova Koşullarındak Performansları. Ç.Ü. Zr. Fak. Der., 5: 9-00. Gürbüz, F., 989. Değşken Takımları Arasındak Đlşklern Kanonk Korelasyon Yöntem le Araştırılması. Ankara Ünv. Zraat Fak. Yayın No:6, Ankara. Johnson R.A and Wcherm D.W., 00. Appled Multvarate Statstcal Analyss (5 th ed.) Prentce Hll. 767p. Keskn, S., Daşkıran, Đ., Kor, A. ve Arslan, S., 004. Ankara Keçs Oğlaklarında Altıncı ve Onknc Ay Morfolojk Özellkler Arasındak Đlşknn Kanonk Korelasyon Analz le Đncelenmes. Y.Y.Ü. Fen Bl. Ens. Der., 9: 58-64. Keskn, S., Kor, A ve Başpınar, E., 005. Akkeç Oğlaklarında Kesm Önces ve Kesm Sonrası Ölçülen Bazı Özellkler Arasındak Đlşk Yapısının Kanonk Korelasyon Analz le Đrdelenmes, Tar. Bl. Der., : 54-59. Kocabaş, Z., Kesc T. ve Elçn, A., 998. Hayvanların Çeştl Vücut Ölçümler Arasındak Đlşknn Kanonk Korelasyon Metodu Đle Araştırılması. II. Ulusal Zootekn Blm Kongres, Uludağ Ünv., -5 Eylül, 69-78s, Bursa. Olfaz, M., 997. Karayaka Koyunlarının Et ve Döl Vermlernn Arttırılmasında Yerl ve Yabancı Genotplerden Yararlanma Đmkanları. Doktora Tez, O.M.Ü. Fen Bl. Enst. Samsun. Olfaz, M., Ocak, N., Erener, G., Cam, M.A. and Garpoglu, A.V., 005. Growth, Carcass and Meat Characterstcs of Karayaka Growng Rams Fed Sugar Beet Pulp, Partally Substtutng for Grass Hay as Forage. Meat Sc., 70: 7-4. Olfaz, M., Soydan, E., Onder, H., Ocak, N., 007. Seasonal Changes n Estrus Actvty n Turksh Karayaka sheep. 58th Annual Meetng of the European Assocaton for Anmal Producton. Book of Abstract, p: 68, August, 6th 9th, Dubln, Ireland. SAS, 988. SAS User s Gude. SAS Inst. Inc., Cary, NC. Sharma, S., 996. Appled Multvarate Technques. John Wley & Sons, Inc. New York. 493p. Tatar, A.M. ve Elçn, A., 00. Ile de France x Akkaraman (G) Melez Erkek Kuzularında Süt Emme ve Bes Dönemndek Canlı Ağırlık ve Vücut Ölçüler Arasındak Đlşknn Kanonk Korelasyon Metodu le Araştırılması. Tar. Bl. Der., 8: 67-7. Thompson B., 984. Canoncal Correlaton Analyss: Uses and Interpretaton. Sage Publcatons, Calforna. 69p. Ünal, N., 00. Akkaraman ve Sakız x Akkaraman F Kuzularda Yaşama Gücü, Büyüme ve Bazı Vücut Ölçüler. Tr. J. Vet. Anm. Sc., 6: 09-6. 66