SEZGİSEL BULANIK ESNEK TOPOLOJİK UZAYLARDA BAĞLANTILILIK
|
|
- Deniz Sancak
- 5 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SEZGİSEL BULANIK ESNEK TOPOLOJİK UZAYLARDA BAĞLANTILILIK Mehmet Akif İŞLEYEN Bu tez, Matematik Anabilim Dalında Yüksek Lisans derecesi için hazırlanmıştır ORDU 2015
2
3 TEZ BİLDİRİMİ Tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu tezin yazılmasında bilimsel ahlak kurallarına uyulduğunu, başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunulduğunu, tezin içerdiği yenilik ve sonuçların başka bir yerden alınmadığını, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapılmadığını, tezin herhangi bir kısmının bu üniversite veya başka bir üniversitedeki başka bir tez çalışması olarak sunulmadığını beyan ederim. İmza: Mehmet Akif İŞLEYEN Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirimlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.
4 ÖZET SEZGİSEL BULANIK ESNEK TOPOLOJİK UZAYLARDA BAĞLANTILILIK Mehmet Akif İŞLEYEN Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Matematik Anabilim Dalı, 2015 Yüksek Lisans Tezi, 58 sayfa Danışman: Yrd. Doç. Dr. Serkan KARATAŞ Bu çalışma altı bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde sezgisel bulanık küme ve esnek küme kavramlarından yola çıkılarak elde edilmeye başlanan süreçten bahsedilmiştir. Sezgisel bulanık esnek küme kavramı tanıtıldıktan sonra sezgisel bulanık esnek fonksiyonlar üzerinde yapılan çalışmalarla, sezgisel bulanık esnek topolojik uzay kavramının tanımlanması sürecinden bahsedilmiştir. Beşinci bölümde ise bu çalışmanın temel amacı olan sezgisel bulanık esnek bağlantılı topolojik uzay kavramı tanıtılmıştır. Altıncı bölümde bu kavramın ortaya çıkış nedenleri konu üzerine yapılabilecek çalışmalar tartışılmıştır. Konunun ele alınış amacı ve gelişim sürecinden bahsedilmiştir. Anahtar Kelimeler: Esnek küme, sezgisel bulanık esnek küme, sezgisel bulanık esnek topolojik uzay, sezgisel bulanık esnek bağlantılılık. I
5 ABSTRACT CONNECTEDNESS IN INTUITIONISTIC FUZZY SOFT TOPOLOGICAL SPACES Mehmet Akif İŞLEYEN Ordu University Institute for Graduate Studies in Science and Technology Department of Mathematics, 2015 MSc. Thesis, 58 page Supervisor: Asst. Prof. Serkan KARATAŞ This study is comprised of six sections. In the inroduction we have considered intuitionistic fuzzy set based of soft set understanding. Consideration has been given to intuitionistic fuzzy soft set after studying intuitionistic fuzzy soft sets. By studying intuitionistic fuzzy soft sets intuitionistic fuzzy soft function an expleration intuitionistic fuzzy soft topolocigal spaces has been developed. In the fifth section which is the bases of this study connectedness intuitionistic fuzzy soft topological has been explained. In the sixt section we have considered how this subject could be developed further. The reason off the bases of study and development has been mantioned. Keywords: Soft set, intuitionistic fuzzy soft set, intuitionistic fuzy soft topological space, intuitionistic fuzz soft connectedness. II
6 TEŞEKKÜR Tüm çalışmalarım boyunca her zaman bilgi ve deneyimleriyle yolumu açan değerli hocam Sayın Yrd. Doç. Dr. Serkan KARATAŞ a en samimi duygularım ile teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca, çalışmalarım boyunca desteklerini esirgemeyen Matematik Bölüm Başkanı Sayın Prof. Dr. Cemil YAPAR ve tüm Matematik Bölümü öğretim üyelerine en içten şükranlarımı sunuyorum. Çalışmam boyunca benden maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen babama, anneme, abime, kardeşime ve eşime teşekkürlerimi sunuyorum. III
7 İÇİNDEKİLER ÖZET I ABSTRACT II TEŞEKKÜR III SİMGELER VE KISALTMALAR VI 1. GİRİŞ 1 2. TEMEL TANIM VE TEOREMLER 2.1 Sezgisel Bulanık Kümeler Esnek Kümeler SEZGİSEL BULANIK ESNEK KÜMELER 9.1 Sezgisel Bulanık Esnek Küme Sezgisel Bulanık Esnek Fonksiyonlar SEZGİSEL BULANIK ESNEK TOPOLOJİK UZAYLAR Sezgisel Bulanık Esnek Topoloji Sezgisel Bulanık Esnek Sürekli Fonksiyonlar SEZGİSEL BULANIK ESNEK BAĞLANTILI TOPOLOJİK UZAYLAR Sezgisel Bulanık Esnek Bağlantılı Kümeler SC i Bağlantılılık IV
8 6. TARTIŞMA VE SONUÇ 4 KAYNAKLAR 44 DİZİN 46 V
9 SİMGELER VE KISALTMALAR µ A : A sezgisel bulanık kümesinin üyelik fonksiyonu ν A : A sezgisel bulanık kümesinin üye olmama fonksiyonu IF(X ) : X kümesi üzerindeki tüm sezgisel bulanık kümeler ailesi : Supremum : İnfimum A c : A sezgisel bulanık kümesinin tümleyeni A B : A ve B sezgisel bulanık kümelerinin kesişimi A B : A ve B sezgisel bulanık kümelerinin birleşimi S : U evrensel kümesi üzerindeki E parametre kümesi ile tanımlı tüm esnek kümelerin kümesi (F, E) : Molodstov anlamında (F, E) esnek kümesi F : Çağman anlamında F esnek kümesi E : Parametre kümesi U : Nesne Kümesi P(U) : U nun kuvvet kümesi Φ : Boş esnek küme Ũ : Evrensel esnek küme Φ : Maji anlamında sezgisel bulanık esnek boş küme A : A sezgisel bulanık kümesi üzerinde gereklilik işlemi A : A sezgisel bulanık kümesi üzerinde olanaklılık işlemi F G : G esnek kapsar F F G : F ile G nin esnek birleşimi F G : F ile G nin esnek kesişimi F c : F nin esnek tümleyeni f : f sezgisel bulanık esnek kümesi f g : g sbe-kapsar f f g : g,f yi sbe-kapsamaz f g : sbe-kümelerde birleşim f g : sbe-kümelerde kesişim f c : f sbe-kümesinin tümleyeni 0 E : sbe-boş küme 1 E : sbe-evrensel küme VI
10 IFS X E : E parametreleriyle X üzerinde tanımlanan tüm sbe-kümelerin kümesi ϕ : Sezgisel bulanık esnek küme e f : sbe-nokta : sbe-aitlik Λ : indis kümesi I : indis kümesi τ : sbe-topoloji f : f nin sbe-içi f : f nin sbe-kapanışı f g : f veya g π A (x) : x X in A daki belirsizlik derecesi Ñ τ (e f ) : e f sbe-noktasının sbe-komşuluğu f g : sbe-ayrılmış kümeler f g : f ve g VII
11 1. GİRİŞ Klasik küme teorisi, bulanık küme teorisi ve olasılık teorisi gibi bazı bilim dallarında karşılaşılan, her bilim dalının kendine özgü karmaşık sorunlarda klasik matematik yöntemleri ile cevap alınamamaktadır. Ekonomi, mühendislik ve çevre bilimi gibi bir çok saha, çalışmalarını sürdürebilmeleri için, dilbilimsel değerleri ve belirsizlikleri matematiksel olarak modellemeye ihtiyaç duyarlar. İlk kez 1967 de Zadeh [24] tarafından tanımlanan bulanık küme kavramı bu amaçla ortaya atılmıştır. Bir bulanık küme, evrensel kümedeki elemanlara [0, 1] aralığından üyelik derecesi atayan bir fonksiyondur. Atanassov [] 1986 da bulanık küme kavramından yola çıkarak sezgisel bulanık küme kavramını, bulanık kümenin bir genellemesi olarak tanımlamıştır. Her bulanık kümenin bir sezgisel bulanık küme olduğu açıktır. Buna karşın tersi doğru değildir. Bulanık küme ve sezgisel bulanık küme teorilerinde fonksiyon inşa etme güçlüğü karşımıza çıkar. Buradan yola çıkarak Molodtsov [20], 1999 yılında, bazı belirsizlikleri gidermek için esnek küme kavramının tanımını ve esnek kümeler üzerinde bazı uygulamalar içeren çalışmasını yayımladı. Ali ve diğerleri [1] 2009 da esnek kümelerde yeterince açık olmayan gösterim ve tanımları tekrar ele alarak, esnek kümeler üzerindeki kesişim ve birleşim işlemlerini, esnek boş küme ve esnek evrensel küme kavramlarını verip, De Morgan kurallarının esnek kümelerde tanımlamıştır yılında, Maji [15], Biswas ve Roy; sezgisel bulanık esnek küme kavramını ilk kez vererek bazı sonuçlarını içeren çalışmasını yayınlamışlardır. Maji [15] de esnek küme teorisi üzerinde çalışmış ve daha geniş bir kavram olan bulanık esnek küme kavramını tanıtmıştır. Bu kavram bulanık ve esnek kümelerin bir kombinasyonundan oluşmaktadır. Son yıllarda da Kong [1] karar verme problemlerinde esnek küme teorik yaklaşımını uyguladı. Majumdar ve Samanta [19] da esnek küme ile bulanık esnek küme arasındaki benzerlikler üzerinde çalıştı. Aktaş ve Çağman [2] 2007 yılında daha çok cebirsel yapı içeren esnek grup kavramını tanıttı. Esnek gruplar çalışmasını takip eden bir çok araştırmacı esnek cebirsel yapılar üzerine çeşitli çalışmalar yapmışlardır [1, 2, 2]. Bu çalışmanın ikinci bölümünde sezgisel bulanık küme ve esnek küme kavramları ele 1
12 alınmış, üçüncü bölümde ise sezgisel bulanık esnek küme ve sezgisel bulanık esnek fonksiyonlar konusuna yer verilmiştir. Dördüncü bölümde sezgisel bulanık topolojik uzaylar kavramı ve son olarak beşinci bölümde sezgisel bulanık topolojik uzaylardaki bağlantılık kavramından yola çıkılarak sezgisel bulanık esnek topolojik uzaylarda bağlantılılık kavramı tartışılarak çalışma tamamlanmıştır. Bu tez çalışmasının beşinci bölümü Journal of New Theory adlı uluslararası bir dergide yayımlanmıştır. 2
13 2. TEMEL TANIM VE TEOREMLER 2.1 Sezgisel Bulanık Kümeler Tanım [] bulanık kümesi X bir evrensel küme olsun. X evrensel kümesi üzerindeki A sezgisel { x, A = µa (x), ν A (x) } : x X şeklinde tanımlanır. Burada; µ A : X [0, 1] ve ν A : X [0, 1] fonksiyonları her x X için 0 µ A (x) + ν A (x) 1 koşulunu sağlayıp, sırasıyla x X in A ya üye olma ve üye olmama derecelerini gösterir. X kümesi üzerindeki tüm sezgisel bulanık kümelerin ailesi IF(X) ile gösterilir. π A (x) = 1 µ A (x) ν A (x) değerine x elemanının sezgisel bulanık A kümesine aitliğinin belirsizlik derecesi denir. Buradaki değer, x elemanının A kümesine ait olup olmama belirsizliğinin değeridir. Açıkça görülmektedir ki π A (x), 0 ile 1 aralığında değişmektedir. Yani 0 π A (x) 1 dir. Tanım [] X ve A, B IF(X) A = { x, µ A (x), ν A (x) : x X } B = { x, µ B (x), ν B (x) : x X } olarak verilsin. Temel sezgisel bulanık küme işlemleri i. A B ancak ve ancak her x X için µ B (x) µ A (x) ve ν A (x) ν B (x) (Kapsama) ii. A = B A B ve B A (Eşitlik) { x, iii. A B = µa (x) µ B (x), ν A (x) ν B (x) } : x X (Birleşim) { x, iv. A B = µa (x) µ B (x), ν A (x) ν B (x) } : x X (Kesişim) { x, v. A c = νa (x), µ A (x) } : x X (Tümleyen) şeklinde tanımlanır. Tanım 2.1. [8] {A i : i I} IF(X) olsun. Bu takdirde; { x, A i = µai (x), ν (x) Ai : x X} şeklinde tanımlanır. i I A i = i I { x, µai (x), ν Ai (x) : x X}
14 Tanım [] 0 = { x, 0, 1 : x X} ve 1 = { x, 1, 0 : x X} şeklinde tanımlanır. Teorem [] A, B, C IF(X) olsun. Bu durumda; i. A B ve C D ise (A B) (C D) ve (A B) (C D) dir. ii. (A B) ve (A C) ise A B C dir. iii. (A C) ve (B C) ise A B C dir. iv. (A B) ve (B C) ise (A C) dir. v. (A B) c = A c B c ve (A B) c = A c B c dir. vi. A B ise B c A c dir. vii. (A c ) c = A dır. viii. (1) c = 0 ve (0) c = 1 dir. Tanım [] A IF(X) sezgisel bulanık kümesi üzerinde gereklilik işlemi ve olanaklılık işlemi sırasıyla; i. A = { x, µ A (X), 1 µ A (X) : x X } ii. A = { x, 1 ν A (X), ν A (X) : x X } şekilde tanımlanır. Örnek X = {x 1, x 2, x } evrensel kümesi üzerinde A ve B sezgisel bulanık kümeleri A = { x 1, 0.8, 0.2, x 2, 0.7, 0.1, x, 0.4, 0.6 } B = { x 1, 0.2, 0.5, x 2, 0.8, 0.1, x, 0.5, 0.5 } şeklinde tanımlansın. Buradan i. A B = { x 1, 0.2, 0.5, x 2, 0.7, 0.1, x, 0.4, 0.6 } ii. A B = { x 1, 0.8, 0.2, x 2, 0.8, 0.1, x, 0.5, 0.5 } iii. A c = { x 1, 0.2, 0.8, x 2, 0.1, 0.7, x, 0.6, 0.4 } iv. A = { x 1, 0.8, 0.2, x 2, 0.7, 0., x, 0.4, 0.6 } v. A = { x 1, 0.8, 0.2, x 2, 0.9, 0.1, x, 0.4, 0.6 } 4
15 olarak bulunur. Tanım [] A IF(X) olsun. Bu durumda { x, na = 1 (1 µa (X)) n, (ν A (X)) n : x X} { x, A n = (µa (X)) n, 1 (1 ν A (X)) n : x X} şeklinde tanımlanmıştır. Teorem [] A IF(X) sezgisel bulanık kümesi için aşağıdaki iddialar doğrudur. i. ( A) n = A n ii. ( A) n = A n iii. n( A) n = na iv. n( A) n = na n 2.2 Esnek Kümeler Bu bölümde ilk önce Molodtsov [20] tarafından ortaya atılmış olan esnek küme tanımı verilcektir. Daha sonra Çağman [7] tarafından gözden geçirilmiş tanım verilecek ve tezin geri kalan kısmında Çağman [7] ın tanımı kullanılacaktır. Tanım [20] U evrensel küme ve E parametreler kümesi olsun. Bu durumda; E parametreler kümesini tüm alt kümelerin kümesi olan U kümesine götüren F dönüşümü ile birlikte (F, E) ikilisine, U kümesi üzerinde bir esnek küme denir. Tanım [7] U evrensel küme ve E parametre kümesi olsun. F : E P(U) fonksiyonuna U üzerinde esnek küme denir. Yani, bir esnek küme { (e, ) } F = F (e) : e E şeklinde sıralı ikililerin bir kümesi olarak görülebilir. Eğer e E için F (e) = ise, (e, ) ikilisi esnek kümede gösterilmez. U üzerindeki E parametre kümesi ile tanımlı tüm esnek kümelerin kümesi S ile gösterilir. 5
16 Örnek F esnek kümesi, Ordu iline yeni tayin olmuş bir memur çiftin çocuklarını göndereceği okulların parametrelendirilmiş şekli olarak tanımlansın. U : E : Göz önüne alınan tüm okulların kümesi Parametre kümesi (Her bir parametre kelime veya cümle olabilir.) olmak üzere E = {pahalı, ucuz, spor kompleksi mevcut, üniversite sınavı yerleştirme başarısı var, ingilizce eğitimi var, eve yakın, hafta sonu kursları mevcut} şeklinde tanımlanıyor. Bu durumda esnek kümeyi tanımlamak pahalı okulları, ucuz okulları ve diğerlerini göstermek anlamına gelir. (i = 1, 7) e i ifadesi i nci parametre olmak üzere F (e i ) kümeleri keyfi olabilir. Tanım 2.2. [7] F, G S olsun. Her e E için F (e) G(e) oluyorsa G, F yi esnek kapsar denir ve F G şeklinde gösterilir. Tanım [7] F S olsun. Her e E için F (e) = oluyorsa F ye esnek boş küme denir ve Φ ile gösterilir. Tanım [7] F S olsun. Her e E için F (e) = U oluyorsa F ye esnek evrensel küme denir ve Ũ ile gösterilir. Tanım [7] F, G S olsun. F ile G esnek kümelerinin esnek birleşimi her e E için (F G)(e) = F (e) G(e) şeklinde tanımlanır. Tanım [7] F, G S olsun. F ile G esnek kümelerinin esnek kesişimi her e E için (F G)(e) = F (e) G(e) şeklinde tanımlanır. Tanım [7] F S olsun. F esnek kümesinin esnek tümleyeni F c ile gösterilir ve her e E için F c (e) = U \ F (e) şeklinde tanımlanır. Teorem [5, 7] F, G, H S verilsin. Bu takdirde aşağıdaki iddialar doğrudur. i. (F ) (F ) = F ii. (F ) (F ) = F iii. (F c ) (F ) = Φ iv. (F c ) (F ) = Ũ v. (Φ c ) = Ũ ve (Ũ c ) = Φ vi. F G = G F 6
17 vii. F G = G F viii. F (G H) = (F G) (F H) ix. F (G H) = (F G) (F H) x. F G = (F c ) (G c ) xi. F G = (F c ) (G c ) xii. F Φ = Φ ve F Φ = Φ xiii. F Ũ = Ũ ve F Ũ = F Örnek E = {e 1, e 2, e }, U = {u 1, u 2, u } olsun. F, G, H S esnek kümeleri F = { (e 1, {u 1, u 2 }), (e 2, U) }, G = { (e 2, {u 2 }), (e, {u 1, u }) }, H = { (e 1, {u 2 }), (e 2, {u 1, u 2 })} şeklinde tanımlansın. Bu takdirde: i. e 1 E için H(e 1 ) = {u 2 } ve F (e 1 ) = {u 1, u 2 } olduğundan H(e 1 ) F (e 1 ) elde edilir. Ayrıca e 2 E için H(e 2 ) = {u 1, u 2 } ve F (e 2 ) = {u 1, u 2, u } olduğundan H(e 2 ) F (e 2 ) bulunur. Dolayısıyla H F dir. ii. e 1, e 2, e E için (F G)(e 1 ) = F (e 1 ) G(e 1 ) = {u 1, u 2 } Φ = Φ (F G)(e 2 ) = F (e 2 ) G(e 2 ) = U {u 2 } = {u 2 } (F G)(e ) = F (e ) G(e ) = Φ {u 1, u } = Φ olduğundan F G = { (e 2, {u 2 }) } elde edilir. 7
18 iii. e 1, e 2, e E için (H F )(e 1 ) = H(e 1 ) F (e 1 ) = {u 1 } {u 1, u 2 } = {u 1, u 2 } (H F )(e 2 ) = H(e 2 ) F (e 2 ) = {u 1, u 2 } {u 1, u 2, u } = {u 1, u 2, u } (H F )(e ) = olduğundan H F = { (e 1, {u 2 }), (e 2, {u 1, u 2 }) } elde edilir iv. F = { (e 1, {u 1, u 2 }), (e 2, U) } esnek kümesinin esnek tümleyenini bulalım. F c (e 1 ) = {u }, F c (e 2 ) = Φ ve F c (e ) = U olduğundan F c = {(e 1, {u }), (e, U)} elde edilir. 8
19 . SEZGİSEL BULANIK ESNEK KÜMELER Bu bölümde sezgisel bulanık esnek kümelerin tanımı verilecek ve temel özellikleri incelenecektir. Maji [15] tarafından yapılan sezgisel bulanık küme tanımı, Çağman [7] ın esnek küme tanımı ile yeniden yorumlanarak, bu bölümde ele alınmıştır..1 Sezgisel Bulanık Esnek Küme Tanım.1.1 [15] U bir evrensel küme, E parametreler kümesi ve A E olsun. F : A IF(U) olmak üzere, (F, A) ikilisine U üzerinde bir sezgisel bulanık esnek küme denir. Tanım.1.2 [15] (F, A) ve (G, B), U üzerinde tanımlı iki sezgisel bulanık esnek küme olmak üzere; (F, A) sezgisel bulanık esnek kümesinin (G, B) sezgisel bulanık esnek kümesinin sezgisel bulanık esnek alt kümesidir ancak ve ancak i. A B ii. Her e A için F (e) G(e) dir. şartlarını sağlaması gerekir. Bu durum (F, A) (G, B) şeklinde gösterilir. Eğer (G, B), (F, A) nın sezgisel bulanık esnek alt kümesi ise, bu durumda (F, A) ya (G, B) nin sezgisel bulanık esnek süper kümesi denir ve (F, A) (G, B) ile gösterilir. Tanım.1. [15] (F, A) ve (G, B), U evrensel kümesi üzerinde iki sezgisel bulanık esnek küme olsun. Bu durumda; (G, B) kümesi (F, A) nın sezgisel bulanık esnek alt kümesi ve (F, A) kümesi (G, B) kümesinin sezgisel bulanık esnek alt kümesi ise (G, B) ve (F, A) kümelerine sezgisel bulanık esnek eşit kümeler denir. Tanım.1.4 [15] (F, A) sezgisel bulanık esnek kümesinin tümleyeni (F, A) c ile gösterilir. Burada (F, A) c = (F c, A) eşitliği mevcuttur ve F c fonksiyonu F c : A P(U) şeklinde tanımlı bir fonksiyondur. F c (e) ifadesi her e A için F ( e) ifadesinin sezgisel bulanık esnek tümleyenini göstermektedir. ((F, A) c ) c = (F, A) olduğu açık bir şekilde görülmektedir. Tanım.1.5 [15] (F, A), U kümesi üzerinde tanımlı bir esnek küme olsun. Her e A için F (e) = 0 ise bu durumda (F, A) kümesine sezgisel bulanık esnek boş küme denir ve Φ ile gösterilir. 9
20 Tanım.1.6 [15] (F, A), U kümesi üzerinde tanımlı bir esnek küme olsun. Her e A için F (e) = 0 ise bu durumda (F, A) kümesine sezgisel bulanık esnek evrensel küme denir ve à ile gösterilir. Sezgisel bulanık esnek boş küme ve sezgisel esnek evrensel küme tanımları göz önüne alındığında A c = Φ ve Φ c = A eşitliği kolayca görülür. Tanım.1.7 [15] U üzerinde tanımlı olan (F, A) ve (G, B) sezgisel bulanık esnek kümelerinin birleşimi de U üzerinde sezgisel bulanık esnek küme olan (H, C) kümesidir ve C = A B dir. Ayrıca H fonksiyonu f(e), e A \ B H(e) = g(e), e B \ A f(e) g(e), e A B şeklinde tanımlanır. Bu durumda (F, A) (G, B) = (H, C) ile gösterilir ve sezgisel bulanık esnek kümelerin birleşimi olarak adlandırılır. Tanım.1.8 [15] U üzerinde tanımlı olan (F, A) ve (G, B) sezgisel bulanık esnek kümelerinin kesişimi de U üzerinde sezgisel bulanık esnek küme olan (H, C) kümesidir. Burada C = A B dir. Her e C için H(e) = F (e) G(e) şeklinde tanımlanır. (H, C) kümesine (F, A) ve (G, B) sezgisel bulanık esnek kümelerinin kesişimi denir ve (F, A) (G, B) = (H, C) ile gösterilir. Tanım.1.9 [15] Eğer (F, A) VE (G, B) iki sezgisel bulanık esnek küme ise bu durumda (F, A) VE (G, B) ifadesi de sezgisel bulanık esnek kümedir ve (F, A) (G, B) ile gösterilir. Her e A ve e B için H(e, e ) = F (e) G(e ) olmak üzere (F, A) (G, B) = (H, A B) şeklinde tanımlanır. Tanım.1.10 [15] Eğer (F, A) ve (G, B) iki sezgisel bulanık esnek küme ise bu durumda (F, A) VEYA (G, B) ifadesi de sezgisel bulanık esnek kümedir. Bu küme; (F, A) (G, B) ile gösterilir ve O(e, e ) = F (e) G(e ) olmak üzere (F, A) (G, B) = (O, A B) şeklinde tanımlanır. Bu tanımlar, özellike Tanım.1.4, (tümleyen kavramı) matematiksel olarak bir elemanın değilinin karşılığı olmadığı için bazı karışıklıklara yol açmaktadır. Bu karışıklığın giderilmesi için Çağman [7] tarafından esnek küme işlemleri yeniden tanımlanmıştır. Çalışmanın bundan sonraki kısmında Çağman [7] ın makalesi baz alınarak sezgisel bulanık esnek küme işlemleri tekrar inşa edilecektir. 10
21 Tanım.1.11 X evrensel küme ve E parametre kümesi olsun. f : E IF(X) fonksiyonuna X üzerinde bir sezgisel bulanık esnek küme (sbe küme) denir. Dolayısıyla bir f sbe kümesi şeklinde gösterilebilir. { (e, f = { x, µf(e) (x), ν f(e) (x) : x X} ) } : e E Tanım.1.12 f, g IFS X E olsun. Her e E için f(e) g(e) oluyorsa g, f yi sbe-kapsar denir ve f g şeklinde gösterilir. Tanım.1.1 f IFS X E denir ve 0 E ile gösterilir. olsun. Her e E için f(e) = 0 oluyorsa f ye sbe-boş küme Tanım.1.14 f IFS X E olsun. Her e E için f(e) = X oluyorsa f ye sbe-evrensel küme denir ve 1 E ile gösterilir. Tanım.1.15 f, g IFS X E olsun. f ile g nin sbe-birleşimi f g ile gösterilir ve her e E için (f g)(e) = f(e) g(e) şeklinde tanımlanır. Tanım.1.16 f, g IFS X E olsun. f ile g sbe-kesişimi g ile gösterilir ve her e E için (f g)(e) = f(e) g(e) şeklinde tanımlanır. Tanım.1.17 f IFS X E olsun. f nin sbe-tümelyeni f c ile gösterilir ve her e E için f c (e) = (f(e)) c şeklinde tanımlanır. Burada (f(e)) c ifadesi f(e) sezgisel bulanık kümesinin tümleyenini göstermektedir. Teorem.1.1 f, g, h IFS X E verilsin. Bu takdirde aşağıdaki iddialar doğrudur. i. f f = f ii. f f = f iii. f c f = 0 E iv. f c f = 1 E v. 0 c E = 1 E ve 1 c E = 0 E vi. f g = g f vii. f g = g f viii. f (g h) = (f g) (f h) 11
22 ix. f (g h) = (f g) (f h) x. (f g) c = f c g c xi. (f g) c = f c g c xii. f 0 E = 0 E ve f 0 E = f xiii. f 1 E = 1 E ve f 1 E = f İspat. i. Her e E için, (f f)(e) = f(e) f(e) = f(e) olup, sbe-kümelerin sbe-kesişimleri tanımından elde edilir. f f = f ii. Her e E için, (f f)(e) = f(e) f(e) = f(e) olup, sbe-kümelerin sbe-kesişimleri tanımından f f = f elde edilir iii. Her e E için sbe-tümleyen işlemi tanımı dikkate alınırsa; (f c f)(e) = f c (e) f(e) = (f(e)) c f(e) = 0 olduğundan f c f = 0 E elde edilir. iv. Her e E için sbe-tümleyen işlemi tanımı dikkate alınırsa, (f c f)(e) = f c (e) f(e) = (f(e)) c f(e) = 1 olduğundan f c f = 1 E elde edilir. 12
23 v. sbe-boş küme ve sbe-evrensel küme tanımları dikkate alındığında, her e E için f(e) = 0 olduğundan 0 c E = 1 E bulunur. Benzer şekilde, Her e E için f(e) = 1 olduğundan; 1 c E = 0 E elde edilir. vi. Her e E için (f g)(e) = f(e) g(e) = g(e) f(e) = (g f)(e) olup, f g = g f elde edilir. vii. Her e E için (f g)(e) = f(e) g(e) = g(e) f(e) = (g f)(e) olup, f g = g f elde edilir. viii. Her e E için (f (g h))(e) = (f g)(e) (f h)(e)) = (f(e) g(e)) (f(e) h(e) olup, f (g h) = (f g) (f h) elde edilir. ix. Her e E için (f (g h))(e) = (f g)(e) (f h)(e)) = (f(e) g(e)) (f(e) h(e) olup, f (g h) = (f g) (f h) elde edilir. 1
24 x. Her e E için olduğundan, (f g) c (e) = f c (e) g c (e) (f g) c = f c g c elde edilir. xi. Her e E için olduğundan; (f g) c (e) = f c (e) g c (e) (f g) c = f c g c elde edilir. xii. Her e E için ve f(e) 0 = 0 f(e) 0 = f(e) olduğundan sırasıyla; f 0 E = 0 E ve f 0 E = f elde edilir. xiii. Her e E için ve f(e) 1 = 1 f(e) 1 = f(e) olduğundan sırasıyla f 1 E = 1 E ve f 1 E = f elde edilir. 14
25 Örnek.1.1 E = {e 1, e 2 }, X = {x 1, x 2 } ve { (e1 f = { x 1, 0.2, 0., x 2, 0.7, 0.1 } )( e 2 { x 1, 0.4, 0.4, x 2, 0.6, 0. } )} { (e1 g = { x 1, 0.4, 0.6, x 2, 0.7, 0.2 } )( e 2 { x 1, 0.8, 0.8, x 2, 0.6, 0.6 } )} { (e1 h = { x 1, 0.6, 0.9, x 2, 0.1, 0. } )( e 2 { x 1, 0.2, 0.2, x 2, 0.8, 0.9 } )} olsun. Buradan i. f h dir: e 1 E için µ f(e1 ) µ h(e1 ) ve ν f(e1 ) ν h(e1 ) e 2 E için µ f(e2 ) µ h(e2 ) ve ν f(e2 ) ν h(e2 ) olup, her e 1, e 1 E için f(e 1 ) h(e 1 ) ve f(e 2 ) h(e 2 ) olup sezgisel bulanık esnek kapsama tanımından f h elde edilir. ii. f g sbe kümesini bulalım: (f g)(e 1 ) = f(e 1 ) g(e 1 ) ve (f g)(e 2 ) = f(e 2 ) g(e 2 ) olduğundan { (e1 f g = { x 1, 0.2, 0., x 2, 0.7, 0.1 } )( e 2 { x 1, 0.2, 0., x 2, 0.7, 0.1 } )} olarak bulunur. iii. f g sbe kümesini bulalım: (f g)(e 1 ) = f(e 1 ) g(e 1 ) ve (f g)(e 2 ) = f(e 2 ) g(e 2 ) olduğundan { (e1 f g = { x 1, 0.4, 0.6, x 2, 0.7, 0.2 } )( e 2 { x 1, 0.8, 0.8, x 2, 0.6, 0.6 } )} olarak bulunur. iv. f c sbe kümesini bulalım: f c (e) = (f(e)) c olduğundan { (e1 f c = { x 1, 0., 0.2, x 2, 0.1, 0.7 } )( e 2 { x 1, 0.4, 0.4, x 2, 0., 0.6 } )} elde edilir. 15
26 Tanım.1.18 f, g IFS X E olmak üzere f ve g ifadesi bir sezgisel bulanık esnek kümedir ve f g şeklinde gösterilir. h = f g olmak üzere her e, e E için h(e, e ) = f(e) g(e) şeklinde tanımlanır. Eğer f(e) = 0 veya g(e ) = 0 ise ( (e, e ), h(e, e ) ) sıralı ikilisi sezgisel bulanık esnek kümede gösterilmez. Dolayısıyla f g kümesi { ((e, f g = e ), f(e) g(e ) ) } : e, e E olarak yazılabilir. Tanım.1.19 f, g IFS X E olmak üzere f veya g ifadesi bir sezgisel bulanık esnek kümedir ve f g şeklinde gösterilir. h = f g olmak üzere her e, e E için h(e, e ) = f(e) g(e) şeklinde tanımlanır. Eğer f(e) = 0 veya g(e ) = 0 ise ( (e, e ), h(e, e ) ) sıralı ikilisi sezgisel bulanık esnek kümede gösterilmez. Dolayısıyla f g kümesi { ((e, f g = e ), f(e) g(e ) ) } : e, e E olarak yazılabilir. Teorem.1.2 f, g IFS X E olmak üzere, aşağıdaki iddialar doğrudur. i. (f g) c = f c g c ii. (f g) c = f c g c İspat. f, g IFS X E olsun. i. f g kümesi tanımından (f g) c = = = { ((e, e ), h(e, e ) ) : e, e E} c { ((e, e ), f(e) g(e ) ) : e, e E} c { ((e, e ), f(e) c g(e ) c) : e, e E} = f c g c ii. f g kümesi tanımından (f g) c = = = { ((e, e ), h(e, e ) ) : e, e E} c { ((e, e ), f(e) g(e ) ) : e, e E} c { ((e, e ), f(e) c g(e ) c) : e, e E} = f c g c 16
27 .2 Sezgisel Bulanık Esnek Fonksiyonlar Tanım.2.1 IFS X E ve IFS Y K sırasıyla X ve Y üzerinde tüm sbe kümelerin kümesi olsun. ϕ : X Y ve : E K fonksiyonları verilsin. ϕ : IFS X E IFS Y K ifadesine sezgisel bulanık esnek fonksiyon (sbe fonksiyon) denir. i. f IFS X E nin ϕ altındaki görüntüsü ϕ (f) ile gösterilir, { e µ ϕ(f)(k) (y) = 1 (k), x ϕ 1 (y) µ f(e)(x), ϕ 1 (y) 0, ϕ 1 (y) = ve { e ν ϕ(f)(k) (y) = 1 (k), x ϕ 1 (y) ν f(e)(x), ϕ 1 (y) 1, ϕ 1 (y) = şeklinde tanımlanır. ii. g IFS Y K nın ϕ 1 altındaki ters görüntüsü ϕ 1(g) ile gösterilir, µ ϕ 1 (g)(e)(x) = µ g((e)) (ϕ(x)) ve ν ϕ 1 (g)(e)(x) = ν G((e)) (ϕ(u)) şeklinde tanımlanır. Dolayısıyla aşağıdaki diagramı yazabiliriz. E f IF(X) ϕ K g IF(Y ) ϕ ve fonksiyonları birebir ise ϕ fonksiyonuna sbe birebir fonksiyon denir. Eğer ϕ ve fonksiyonları örten ise ϕ fonksiyonuna da sbe örten fonksiyon denir. Örnek.2.1 E = {e 1, e 2, e, e 4 }, K = {k 1, k 2, k } ve Y = {y 1, y 2, y, y 4 } olsun. ϕ : X Y ve : E K fonksiyonları (e 1 ) = k 1, ϕ(x 1 ) = y 1 (e 2 ) = k 1, ϕ(x 2 ) = y 1 (e ) = k 2, ϕ(x ) = y 2 (e 4 ) = k, ϕ(x 4 ) = y 17
28 şeklinde tanımlansın. f IFS X E ve g IFS Y K kümeleri f = { (e1, { x 1, 0.8, 0.1, x 2, 0.2, 0.7, x, 0.6, 0.4, x 4, 0.8, 0.2 } ), ( e2, { x 1, 0.2, 0.5, x 2, 0.5, 0.5, x, 0.1, 0.7, x 4, 0.8, 0.2 } ), ( e, { x 1, 0.4, 0.6, x 2, 0., 0.7, x, 0.9, 0.1, x 4, 0.6, 0. } ), ( e4, { x 1, 0.8, 0.1, x 2, 0.7, 0.2, x, 0.2, 0.6, x 4, 0.4, 0.5 } )} g = { (k1, { y 1, 0.5, 0.4, y 2, 0., 0.7, y, 0.4, 0.6 } ) ( k2, { y 1, 0.2, 0.7, y 2, 0.1, 0.8, y, 0.4, 0.5 } ) ( k, { y 1, 0., 0.6, y 2, 0.5, 0., y, 0.4, 0.6 } )} şeklinde tanımlansın. Buradan, ϕ (f) = { (k1, { y 1, 0.8, 0.1, y 2, 0.6, 0.4, y, 0.8, 0.2 } ), ( k2, { y 1, 0.4, 0.6, y 2, 0.9, 0.1, y, 0.6, 0. } ), ( k, { y 1, 0.8, 0.1, y 2, 0.2, 0.6, y, 0.4, 0.5 } ), } ϕ 1 (g) = { (e1, { x 1, 0.8, 0.1, x 2, 0.8, 0.1, x, 0.6, 0.4, x 4, 0.8, 0.2 } ), ( e2, { x 1, 0.8, 0.1, x 2, 0.8, 0.1, x, 0.6, 0.4, x 4, 0.8, 0.2 } ), ( e, { x 1, 0.4, 0.6, x 2, 0.4, 0.6, x, 0.9, 0.1, x 4, 0.6, 0. } ), ( e4, { x 1, 0.8, 0.1, x 2, 0.8, 0.1, x, 0.2, 0.6, x 4, 0.4, 0.5 } ), Teorem.2.1 f, f 1, f 2 IFS X E ve ϕ : IFS X E IFS Y K bir sbe fonksiyon olsun. Bu durumda aşağıdaki ifadeler doğrudur. i. f 1 f 2 ise ϕ (f 1 ) ϕ (f 2 ) ii. f ϕ 1 (ϕ (f)) dır. Buradaki eşitlik ancak ve ancak ϕ sbe birebir olduğunda sağlanır. iii. ϕ (f 1 f 2 ) = ϕ (f 1 ) ϕ (f 2 ) iv. ϕ (f 1 f 2 ) ϕ (f 1 ) ϕ (f 2 ) 18
29 İspat. i. f 1 f 2 olsun. Buradan, her e E için f 1 (e) f 2 (e) dir. Yani, her e E ve her x X için µ f1 (e)(x) µ f2 (e)(x) ve γ f1 (e)(x) γ f2 (e)(x) olur. Dolayısıyla k K ve y Y için; ve yazabiliriz. Bu ise bize, olduğunu gösterir. e 1 (k) x ϕ 1 (y) e 1 (k) x ϕ 1 (y) µ f1 (e)(x) e 1 (k) x ϕ 1 (y) ν f1 (e)(x) e 1 (k) x ϕ 1 (y) ϕ (f 1 ) ϕ (f 2 ) µ f2 (e)(x) µ f2 (e)(x) ii. f ϕ 1(ϕ (f)) kapsamasını göstermek ile her e E için f(e) (ϕ 1(ϕ (f))(e)) kapsamasını göstermek eşdeğerdir. Dolayısıyla her e E ve her x X için olduğu gösterilmelidir. ve µ f(e) (x) µ ϕ 1 (ϕ(f)(e))(x) ve ν f(e) (x) ν ϕ 1 (ϕ(f)(e))(x) µ ϕ 1 (ϕ(f))(e)(x) = µ (ϕ(f))((e)) ϕ(x) e 1 ((e)) µ f(e) (x), ϕ 1 (ϕ(x)) = x ϕ 1 (ϕ(x)) 0, ϕ 1 (ϕ(x)) = ν f(e) (x) ν ϕ 1 (ϕ(f))(e)(x) = ν (ϕ(f))((e)) ϕ(x) e 1 ((e)) ν f(e) (x), ϕ 1 (ϕ(x)) = x ϕ 1 (ϕ(x)) 0, ϕ 1 (ϕ(x)) = eşitliklerinden istenen elde edilmiş olur. Dolayısıyla f ϕ 1 (ϕ (f)) bulunur. Eşitliğin ancak ve ancak ϕ ve fonksiyonlarının birebir olmasıysa, yani ϕ sbe fonksiyonunun sbe birebir olmasıyla sağlanacağı açıktır. 19
30 iii. k K ve y Y için µ (ϕ(f1 f 2 ))(k)(y) = = = e 1 (k) x ϕ 1 (y) µ (f1 f 2 )(e)(x), ϕ 1 (y) 0, ϕ 1 (y) = {µ f1 (e)(x) µ f2 (e)(x)}, ϕ 1 (y) e 1 (k) x ϕ 1 (y) 0, ϕ 1 (y) = µ f1 (e)(x), ϕ 1 (y) e 1 (k) x ϕ 1 (y) 0, ϕ 1 (y) = e 1 (k) µ f2 (e)(x), ϕ 1 (y) x ϕ 1 (y) 0, ϕ 1 (y) = iv. (f 1 f 2 ) f 1 ve (f 1 f 2 ) f 2 kapsamalarından i yardımıyla ϕ (f 1 f 2 ) ϕ (f 1 ) ve ϕ (f 1 f 2 ) ϕ (f 2 ) bulunur. Buradan da ϕ (f 1 f 2 ) ϕ (f 1 ) ϕ (f 2 ) elde edilir. Teorem.2.2 g, g 1, g 2 IFS Y K ve ϕ : IFS X E IFS Y K bir sbe fonksiyon olsun. i. ϕ (ϕ 1 (g)) g (Eşitlik ancak ve ancak ϕ sbe örten olduğunda sağlanır.) ii. ϕ 1 (g 1 g 2 ) = ϕ 1(g 1 ) ϕ 1(g 2 ) iii. ϕ 1 (g 1 g 2 ) = ϕ 1(g 1 ) ϕ 1(g 2 ) iv. ϕ 1 (g c ) = ( ϕ 1 (g)) c İspat. i. ϕ (ϕ 1 (g)) g kapsamasının sağlanması her k K için (ϕ (ϕ 1 (g))(k) g(k) kapsamasına eşdeğerdir. e 1 (k) µ ϕ 1 (g(e))(x), ϕ 1 (y) µ (ϕ(ϕ 1 )(g))(k)(y) = x ϕ 1 (y) 0, ϕ 1 (y) = µ g(k) (y) 20
31 Benzer şekilde, ν (ϕ(f1 f 2 ))(k)(y) = = = e 1 (k) x ϕ 1 (y) ν (f1 f 2 )(e)(x), ϕ 1 (y) 0, ϕ 1 (y) = {ν f1 (e)(x) ν f2 (e)(x)}, ϕ 1 (y) e 1 (k) x ϕ 1 (y) 0, ϕ 1 (y) = µ f1 (e)(x), ϕ 1 (y) e 1 (k) x ϕ 1 (y) 0, ϕ 1 (y) = e 1 (k) µ f2 (e)(x), ϕ 1 (y) x ϕ 1 (y) 0, ϕ 1 (y) = elde edilir. Bu ise ϕ (f 1 f 2 ) = ϕ (f 1 ) ϕ (f 2 ) olduğunu gösterir. e 1 (k) µ ϕ 1 (g(e))(x), ϕ 1 (y) ν g(k) (y) ν (ϕ(ϕ 1 (y)))(k)(y) = x ϕ 1 (y) 0, ϕ 1 (y) = olduğundan ϕ (ϕ 1 (g)) g bulunur. ii. ϕ 1 (g 1 g 2 ) = ϕ 1 (g 1 ) ϕ 1 (g 2 ) olması için, e E olmak üzere ϕ 1 (g 1 g 2 )(e) = (ϕ 1 (g 1 ) ϕ 1 (g 2 ))(e) eşitliğinin sağlanması gerekir. Buradan, her e E ve her x X için µ ϕ 1 (g 1 g 2 )(e)(x) = µ (g1 g 2 )((e))(ϕ(x)) = µ g1 ((e))(ϕ(x)) µ g2 ((e))(ϕ(x)) = µ ϕ 1 (g 1 )(e)(x) µ ϕ 1 (g 2 (e))(x) ve ν ϕ 1 (g 1 g 2 )(e)(x) = ν (g1 g 2 )((e))(ϕ(x)) = ν g1 ((e))(ϕ(x)) µ g2 ((e))(ϕ(x)) = µ ϕ 1 (g 1 )(e)(x) µ ϕ 1 (g 2 (e))(x) olarak bulunur. Bu da istenendir. iii. ϕ 1 (g 1 g 2 ) = ϕ 1 (g 1 ) ϕ 1 (g 2 ) olması için, e E olmak üzere ϕ 1 (g 1 g 2 )(e) = (ϕ 1 (g 1 ) ϕ 1 (g 2 ))(e) 21
32 eşitliğinin sağlanması gerekir. Buradan, her e E ve her x X için ve µ ϕ 1 (g 1 g 2 )(e)(x) = µ (g1 g 2 )((e))(ϕ(x)) = µ g1 ((e))(ϕ(x)) µ g2 ((e))(ϕ(x)) = µ ϕ 1 (g 1 )(e)(x) µ ϕ 1 (g 2 (e))(x) ν ϕ 1 (g 1 g 2 )(e)(x) = ν (g1 g 2 )((e))(ϕ(x)) olarak bulunur. Bu da istenendir. = ν g1 ((e))(ϕ(x)) µ g2 ((e))(ϕ(x)) = µ ϕ 1 (g 1 )(e)(x) µ ϕ 1 (g 2 (e))(x) iv. Herhangi bir e E için (ϕ 1 (g c ))(e) = (ϕ 1 (g)) c (e) olduğu gösterilmelidir. Buradan her e E ve her x X için ve olur. Bu da istenendir. µ ϕ 1 (g c )(e)(x) = µ g c ((e))(ϕ(x)) = µ ϕ 1 (g) c (e) (x) ν ϕ 1 (g c )(e)(x) = ν g c ((e))(ϕ(x)) = ν ϕ 1 (g) c (e) (x) Tanım.2.2 f IFS X E verilsin. Bir e E için f(e) 0 ve her e E \{e} için f(e ) = 0 ise f sbe kümesine sezgisel bulanık esnek nokta (sbe nokta) denir ve e f ile gösterilir. Tanım.2. e f bir sbe nokta ve g IFS X E olsun. Eğer f(e) g(e) ise e f sbe noktasına g sbe kümesine aittir denir ve e f g ile gösterilir. Örnek.2.2 E = {a, b, c, d} ve X = {x, y, z} olsun. { (a, ) } f(a) = { x, 0.8, 0.1, y, 0.5, 0.5, z, 0.6, 0.2 } { (c, ) } f(b) = { x, 0.7, 0.2, y, 0.4, 0.5, z, 0., 0.7 } olarak tanımlanıyor. { (a, ) } a g = x, 0.5, 0.4, y, 0.4, 0.6, z, 0.5, 0. bir sbe noktadır ve a g f dir. 22
33 Teorem.2. Her sbe küme, tüm sbe noktalarının bir birleşimi olarak yazılır. İspat. f IFS X E ve {e gk } k Λ ailesi, f nin tüm sbe noktalarının kümesi olsun. Bu durumda, her e i E için f(e i ) = G k (e i ) k Λ olur. Buradan, f = { (e i, f(e i )) : e i E } elde edilir. Teorem.2.4 [12] f, g IFS X E olsun. f g ancak ve ancak her e h f için e h g olmasıdır. İspat. ( ) : f g olsun.bu durumda here E için f(e) g(e) olur. Eğer; e h f ise f g dir. Çünkü h(e) g(e) g(e) buradan, h(e) g(e) olup; böylece e h g elde edilir. ( ) : Eğer, her e h f olması durumunda e h g oluyorsa, her sezgisel bulanık esnek küme sezgisel bulanık esnek noktaların bir birleşimi olarak yazılabileceğinden buradan olur. Böylece f g elde edilir. e h = f e h f e h g e h f 2
34 4. SEZGİSEL BULANIK ESNEK TOPOLOJİK UZAYLAR 4.1 Sezgisel Bulanık Esnek Topoloji Tanım τ IFS X E küme ailesi aşağıdaki şartları sağlıyorsa bu aileye X üzerinde bir sezgisel bulanık esnek topoloji (sbe topoloji) denir. i. 0 E, 1 E τ ii. Herhangi f, g τ için f g τ iii. Herhangi bir {f i } i I τ için i I f i τ Eğer τ, X üzerinde bir sbe topoloji ise, (X, τ, E) üçlüsüne X üzerinde sezgisel bulanık esnek topolojik uzay (sbe topolojik uzay) denir. τ nun her bir elemanına sbe açık küme denir. Eğer, f c τ ise bu durumda f kümesine X üzerinde sbe kapalı küme denir. (X, τ, E) sbe topolojik uzayındaki tüm sbe kapalı kümeleri κ τ = {f : f c τ} ile gösterilir. Örnek τ 1 = IFS X E ve τ 0 = { 0 E, 1 E } olmak üzere (X, τ 1, E) ve (X, τ 0, E) sbe topolojik uzaylar olsun. Bu iki sbe topolojik uzay üzerindeki tüm sbe açık kümeler aynı zamanda sbe kapalı kümelerdir. Tanım (X, τ, E) sbe topolojik uzay ve f IFS X E olsun. Bu durumda f nin sbe içi f ile gösterilir ve şekilde tanımlanır. f = g τ g f g Tanım 4.1. (X, τ, E) sbe topolojik uzay ve f IFS X E kapanışı f ile gösterilir ve şekilde tanımlanır. f = h c τ f h Teorem (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay olsun. doğrudur. h olsun. Bu durumda f nin sbe Bu durumda aşağıdaki ifadeler i. 1 E ve 0 E, X üzerinde sbe kapalı kümedir. 24
35 ii. Herhangi sayıda sbe kapalı kümenin kesişimi yine sbe kapalı kümedir. iii. Herhangi iki sbe kapalı kümenin birleşimi yine sbe kapalı kümedir. Teorem (X, τ, E), X üzerinde sbe topolojik uzay ve f IFS X E olsun. Bu durumda aşağıdaki özellikler sağlanır. i. f f ii. f g ise f g iii. f τ iv. f sbe açık kümedir ancak ve ancak f = f v. (f ) = f vi. ( 0 E ) = 0 E ve ( 1 E ) = 1 E dır. İspat. f IFS X E olsun. Buradan, i. f nin sbe-içi olduğundan f f elde edilir. f = g τ g f g ii. f g ve f f olduğundan f g dir. i. den g g ve g nin kapsadığı en geniş açık küme g nin sbe içi olduğundan elde edilir. iii. f sbe kümesinin sbe içi tanımı gereğince olup f τ elde edilir. f g g f = g τ g f iv. f sbe açık olsun. i. den f f dir. Diğer taraftan f sbe açık olduğundan f f ve f sbe açık kümesinin kapsadığı en geniş açık küme f olup g f f f 25
36 dir. Buradan f f ve f f olduğundan f = f elde edilir. Tersine olarak f = f olsun. f açık olduğundan f açıktır. v. g = f olsun. iii. ve iv. den g = g olur. Böylece, (f ) = f elde edilir. vi. 0 E ve 1 E sbe açık kümeler olduğundan iv. den dolayı, ( 0 E ) = 0 E ve ( 1 E ) = 1 E elde edilir. Teorem 4.1. (X, τ, E)bir sbe topolojik uzay ve f, g IFS X E olsun. Bu durumda aşağıdaki özellikler sağlanır. i. f f ii. f g ise f g iii. (f) c τ iv. f sbe kapalı kümedir ancak ve ancak f = f v. f = f vi. 0 E = 0 E ve 1 E = 1 E dır. İspat. f IFS X E olsun. Buradan, i. sbe topolojik uzaylarda kapanış işlemi dikkate alındığında; f f olduğu açıktır. 26
37 ii. f, g IFS X E ve f g olsun. i. den g g elde edilir. O halde; f g olur. Ayrıca, sbe kapanış tanımından f yi kapsayan en küçük sbe kapalı küme f olduğundan, f f g bulunur. Böylece f g elde edilir. iii. Teorem 4.1. iii. gereğince (f c ) τ olur. Buradan, sbe kapanış ve sbe iç tanımları dikkate alınırsa olup, (f c ) τ elde edilir. ( (f) c = h c τ f h ) c h = g τ g f h c = f c iv. f kapalı olsun. i. den dolayı f f dir. f τ c ve f f olmasından; f = h c τ f h h f olup, f f elde edilir. Bu ise, f = f demektir. Diğer taraftan, f = f olsun. Bu durumda iii. den dolayı f sbe kapalı kümedir. v. g = f alalım. f sbe kapalı olduğundan g sbe kapalıdır ve iv. den g = g bulunur.dolayısıyla f = f elde edilir. vi. 0 E ve 1 E sbe kapalı kümeler olduğundan iv. den dolayı, 0 E = 0 E ve 1 E = 1 E elde edilir. Teorem (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay ve f, g IFS X E olsun. Bu durumda aşağıdaki özellikler sağlanır. 27
38 i. f g = (f g) ii. f g (f g) iii. f g f g iv. f g = f g v. (f ) c = (f c ) vi. (f c ) = (f) c İspat. i. f g f olduğundan, (f g) f ve (f g) g olur. f f olduğundan f f ve g g olur. Buradan haraketle, f g (f g) için f g (f g) elde edilmiş olur. Sonuç olarak, f g (f g) ve (f g) f g olduğundan, f g = (f g) elde edilir. ii. f f g ve g f g olup f g ise f g gereğince, f f g ve g f g olur. Buradan, f g f g elde edilir. (f g) sbe kümesi f g sbe kümesinin kapsadığı en geniş sbe küme olduğundan, f g (f g) f g elde edilir ve ispat tamamlanır. 28
39 iii. f g f ve f g g den Teorem 4.1.-ii. ile f g f ve f g g olur. Buradan f g f g elde edilir. iv. f f g ve g f g den Teorem 4.1.-ii. ile f f g ve g f g bulunur. Buradan elde edilir. f f ve g g den f g f g (4.1.1) f g f g bulunur. f g yi kapsayan en küçük sbe kapalı küme f g olduğundan f g f g (4.1.2) bulunur. (4.1.1) ve (4.1.2) den f g = f g elde edilir. v. f IFS X E in içi f = g i i I olsun. Burada her i I için g i τ ve g i f dir. Her iki tarafın sbe tümleyeni alınırsa ( ) c ( (f ) c = g i = i I i I olur. f c gi c ve gi c κ τ g c i ) olduğundan elde edilir. vi. v. de f yerine f c alınırsa bulunur. Böylece ( ) = (f c ) i I g c i [(f c ) ] c = (f c ) c = f (f c ) = (f) c elde edilir. 29
40 Örnek [12] τ 1 = IFS X E olmak üzere (X, τ 1, E) sbe topolojik uzayını ele alalım. Açıkca görülür ki her f sbe kümesi aynı zamanda hem sbe açık küme hem de sbe kapalı kümedir. Dolayısıyla, f = f = f dır. Tanım [12] (X, τ, E) sbe topolojik uzay ve f IFS X E olsun. Bu durumda, e g f sbe noktasını içeren, g f koşulunu sağlayan bir g τ varsa, f ye e g nin sbekomşuluğudur denir. e g sbe noktasının tüm sbe komşuluklarına sbe komşuluk sistemi olarak adlandırılır ve Ñτ(e g ) ile gösterilir. Tanım [12] (X, τ, E) sbe küme olsun. g h f olacak şekilde sbe açık h kümesi varsa, bu durumda f IFS X E sbe kümesine g nin sbe-komşuluğudur denir. Teorem [12] (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay olsun. Bu durumda aşağıdaki ifadeler de sbe topolojik uzaydır. i. τ µ = { f : f τ } ii. τ λ = { f : f τ } Teorem [12] (X, τ, E), X bir sbe topolojik uzay ve e f de bir sbe nokta olsun. Bu durumda, Ñ τ (e f ) aşağıdaki özellikleri sağlar. i. g Ñτ(e f ) ise e F gdir. ii. g Ñτ(e f ) ve g h ise h Ñτ(e f )dir. iii. g, h Ñτ(e f ) ise g h N τ (e f ) iv. g, h Ñτ(e f ) ise g h N τ (e f ) v. g Ñτ(e f ) ise, her e m n için g Ñσ(e n) olacak şekilde m Ñτ(e f ) vardır. Teorem (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay olsun. f IFS X E bir sbe açık kümedir ancak ve ancak f nin tüm sbe noktalarının, sbe-komşuluğu olmasıdır. İspat. ( ) : İspatı açıktır. ( ) : f sbe küme ve {e hi : i I} ailesi f nın tüm sbe-alt kümelerinin ailesi olsun. Bu durumda her i I için öyle bir g i sbe açık kümesi vardır ki; e hi g i f 0
41 böylece Teorem.2.4 den e hi g i f olur. Dolayısıyla bulunur. Buradan da elde edilir. h i = f g i f i I i I g i = f i I 4.2 Sezgisel Bulanık Esnek Sürekli Fonksiyonlar Tanım (X, τ, E) ve (Y, σ, K) sırasıyla X ve Y kümeleri üzerinde tanımlı sbe topolojik uzaylar olsun. Ayrıca; ϕ : IFS X E IFS Y K bir sbe fonksiyon olsun. Her g σ için ϕ 1 (g) τ ise ϕ sbe fonksiyonuna sezgisel bulanık esnek sürekli fonksiyon (sbe sürekli fonksiyon) denir. Örnek τ = IFS X E sürekli fonksiyon olduğu görülür. alırsak, her ϕ : (X, τ, E) (Y, σ, K) sbe fonksiyonunun sbe Teorem f : (X, τ, E) (Y, σ, K) sbe süreklidir ancak ve ancak her gifs Y K için ϕ 1(g) (ϕ 1 (g)) olmasıdır. İspat. ( ) : ϕ sbe sürekli olsun i den, g g ve ϕ 1 (g ) ϕ 1 (g) bulunur.ϕ sbe sürekli olduğundan ϕ (g ) τ dur. Buradan, ii ve iv. den ϕ (g ) = ϕ 1 (g ) (ϕ 1 (g)) olur.bu da istenendir. ( ) : Her g IFS Y K için ϕ 1 (g ) (ϕ 1 (g)) olsun.herhangi bir h σ verilsin. Yeter şart ifadesinden ve iv den, (h ) = (ϕ 1 (h)) (ϕ 1 (h)) ϕ 1 bulunur. Bu da ϕ 1 (h) τ anlamına gelir.o halde ϕ fonksiyonu sbe süreklidir. 1
42 5. SEZGİSEL BULANIK ESNEK BAĞLANTILI TOPOLOJİK UZAYLAR 5.1 Sezgisel Bulanık Esnek Bağlantılı Kümeler Tanım (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay ve f IFS X E olsun. f g h ve g h = 0 E olacak şekilde 0 E den g, h τ varsa f ye sbe bağlantısız küme denir. Bu tanımda f yerine 1 E alınırsa, (X, τ, E) sbe topolojik uzayına sbe bağlantısız topolojik uzay adı verilir. Bu koşulu sağlayan g, h τ yoksa, (X, τ, E) ye sbe-bağlantılı uzay adı verilir. Örnek (X, τ 0, E) sbe bağlantılıdır. Buna karşın, (X, τ 1, E) sbe bağlantısızdır. Teorem (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay olsun. (X, τ, E) sbe bağlantılıdır ancak ve ancak bu uzayda hem sbe-açık hem de sbe-kapalı bir küme yoktur. İspat. ( ) : (X, τ, E) sbe bağlantılı olsun. Bu uzayda hem açık hem de kapalı bir f sbe kümesinin var olduğunu kabul edelim. Bu takdirde, f f c = 1 E ve f f c = 0 E olur. f sbe-kapalı olduğundan f c τ dur. Bu durum, (X, τ, E) nin sbe bağlantılı olmasıyla çelişir. ( ) : (X, τ, E) topolojik uzayında hem açık hem de kapalı küme var olmasın. karşın, (X, τ, E) sbe bağlantısız olsun. Bu durumda, Buna f g = 1 E ve f g = 0 E olacak şekilde f, g τ vardır. Bu iki eşitlikten, f c = g alınırsa, hipotezle çelişen bir durum ortaya çıkar. Dolayısıyla (X, τ, E) sbe bağlantılıdır. Teorem (X, τ, E) bir sbe bağlantılı topolojik uzay ve σ τ olsun. Bu takdirde, (X, σ, E) de bir sbe bağlantılı topolojik uzaydır. İspat. (X, τ, E) sbe bağlantılı uzay olduğundan f g = 1 E ve f g = 0 E olacak şekilde f, g τ bulunamaz. σ τ olduğundan bu iki koşulu sağlayan sbe-açık kümeler σ ailesinde de yoktur. Dolayısıyla (X, σ, E) de bir sbe bağlantılı topolojik uzaydır. Teorem 5.1. (X, τ, E) ve (Y, σ, K) iki sbe topolojik uzay olsun. f IFS X E ve ϕ : (X, τ, E) (Y, σ, K) bir sbe sürekli fonksiyon olmak üzere, f sbe bağlantılı ise ϕ (f) IFS Y K de sbe bağlantılıdır. 2
43 İspat. f IFS X E sbe bağlantılı olsun. ϕ (f) nin sbe bağlantısız olduğunu varsayalım. Bu takdirde, ϕ (f) g h ve g h = 0 K olacak şekilde g, h τ vardır. Buradan Teorem.2.1 i. ve.2.2 ii.-iii. den f ϕ 1 (ϕ (f)) ϕ 1 (g h) = ϕ 1 (g) ϕ 1 (h) ve ϕ 1 (g h) = ϕ 1 (g) ϕ 1 (h) = 0 E olur. ϕ sbe sürekli olduğundan ϕ 1 sbe bağlantılı olmasıyla çelişir. (g), ϕ 1(h) τ dur. Dolayısıyla bu durum f nin Sonuç Teorem 5.1. de f yerine 1 E ve ϕ f yi sbe örten alırsak, (X, τ, E) sbe bağlantılı ise (Y, σ, K) da sbe bağlantılı olur. Uyarı sbe bağlantılı bir sbe kümenin bir sbe sürekli fonksiyon altındaki ters görüntüsünün sbe bağlantılı olması gerekmez. Aşağıdaki örnek bu durumu resmetmektedir. Örnek X = {x 1, x 2, x }, Y = {y}, E = {e 1, e 2, e } ve K = {k 1, k 2, k } olsun. fonksiyonları ϕ : X Y ve : E K ϕ(x 1 ) = y (e 1 ) = k 1 ϕ(x 2 ) = y (e 2 ) = k 2 ϕ(x ) = y (e ) = k şeklinde tanımlansın. ϕ = (X, τ 1, E) (Y, τ 0, E) sbe süreklidir. Buna karşın, (Y, τ 0, E), sbe bağlantılıdır ama (X, τ 1, E) sbe bağlantılı değildir. Tanım (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay ve f, g IFS X E olsun. f g = 0 E ve f g = 0 E ise, f ve g sbe kümelerine sbe ayrılmış kümeler denir ve f g şeklinde gösterilir. Örnek 5.1. (X, τ 1, E) bir sbe topolojik uzayında her f IFS X E için f f c dir. Teorem (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay ve f, g τ olsun. f g = 0 E ise f g dir.
44 İspat. f, g τ için f g = 0 E olduğunu kabul edelim. Eşitliğin her iki yanına sbe tümleyen işlemi uygulanırsa Teorem.1.1 v. ve x. dan f c g c = 1 E elde edilir. f g c ve g f c kapsamaları, g c, f c κ τ ile dikkate alınırsa, f g c = g c ve g f c = f c bulunur. Dolayısıyla f g = 0 E ve f g = 0 E elde edilir. Teorem (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay ve f, g κ τ olsun. f g = 0 E ise f g dir. İspat. f, g κ τ olsun. Teorem 4.1. iv den f = f ve g = g dir. Buradan, f g = f g = 0 E ve f g = f g = 0 E olur. Bu ise f g demektir. Teorem (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay ve f IFS X E olsun. f sbe bağlantılıdır ancak ve ancak f sbe ayrılmış iki kümenin birleşimi şeklinde yazılamaz. İspat. ( ) : f IFS X E olsun. f sbe bağlantılı ise sbe ayrılmış iki kümenin birleşimi olarak yazılamayacağı açıktır. ( ) : f ayrılmış iki kümenin birleşimi olarak yazılamasın. f nin sbe bağlantısız olduğunu kabul edelim.buradan f g h, ve g h = 0 E olacak şekilde g, h τ vardır. g h c ve h g c kapsamaları dikkate alınırsa, g h = 0 E ve g h = 0 E elde edilir. Bu durum hipotezle çelişir. Teorem (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay olsun. (X, τ, E) sbe bağlantılıdır ancak ve ancak 1 E, iki sbe ayrılmış kümenin birleşimi olarak yazılamaz. 4
45 İspat. ( ) : 1 E = f g ve f g olsun. Buradan f g = 0 E ve f g = 0 E elde edilir. Dolayısıyla f g = 0 E, f = g c ve g = f c olur. Buradan f = f 1 E = f (f g) = (f f) (f g) = f olur. Şu halde f κ τ dur. Benzer şekilde; g = g 1 E = g (f g) = (g f) (g g) = g ve g κ τ bulunur. f = g c ve g = f c eşitliklerinden f, g τ elde edilir. Bu ise (X, τ, E) sbe uzayının sbe bağlantılı olmasıyla çelişir. ( ) : 1 E iki sbe ayrılmış kümenin birleşimi olarak yazılamasın. (X, τ, E) nin sbe bağlantısız olduğunu varsayalım. Teorem den bu uzayda hem sbe açık hem de sbe kapalı bir sbe küme vardır. Bu ise hipotezle çelişir. O halde (X, τ, E) sbe bağlantılıdır. 5.2 SC i Bağlantılılık Tanım (X, τ, E) bir sbe topolojik uzay ve f IFS X E olsun. i. f g h, g h f c, f g 0 E ve f h 0 E olacak şekilde sbe boştan farklı g, h τ yoksa, f ye (X, τ, E) uzayında SC 1 bağlantılıdır denir. ii. f g h, f g h = 0 E, f g 0 E ve f h 0 E olacak şekilde sbe boştan farklı g, h τ yoksa, f ye (X, τ, E) uzayında SC 2 bağlantılıdır denir. 5
46 iii. f g h, g h f c, g /f c, h /f c olacak şekilde sbe boştan farklı g, h τ yoksa f ye (X, τ, E) uzayında SC bağlantılıdır denir. iv. f g h, f g h = 0 E, g /f c ve h /f c olacak şekilde sbe boştan farklı g, h τ yoksa f ye (X, τ, E) uzayında SC 4 bağlantılıdır denir. Yukarıdaki tanım dikkate alındığında SC i bağlantılılık (i = 1, 2,, 4) kavramları arasındaki ilişki aşağıdaki diyagramda gösterildiği gibidir. SC 1 SC 2 SC SC 4 Aşağıdaki örnekler tüm aksi durumları göstermektedir. Örnek X = [0, 1] ve E = {a, b} olsun. f, g, h IFS X E kümeleri f = { (a, {x, µ f(a) (x), ν f(a) (x) : x X}), (b, {x, µ f(b) (x), ν f(b) (x) : x X}) } g = { (a, {x, µ g(a) (x), ν g(a) (x) : x X}), (b, {x, µ g(b) (x), ν g(b) (x) : x X}) } h = { (a, {x, µ h(a) (x), ν h(a) (x) : x X}), (b, {x, µ h(b) (x), ν h(b) (x) : x X}) } burada her x X için µ f(a) (x) = µ f(b) (x) = 4 ν f(a) (x) = ν f(b) (x) = 1 { µ g(a) (x) = < x < x 1 { 1 1 µ g(b) (x) = < x < x 1 ν g(a) (x) = 1 µ g(a) (x) ν g(b) (x) = 1 µ g(b) (x) { 1 1 µ h(a) (x) = < x x 1 { 1 1 < x 1 µ h(b) (x) = 1 0 x 1 ν h(a) (x) = 1 µ h(a) (x) ν h(b) (x) = 1 µ h(b) (x) olarak tanımlanmaktadır. τ = { 1 E, 0 E, g, h, g h} olmak üzere (X, τ, E) bir sbe topolojik uzaydır. Bu takdirde, f SC 4 bağlantılıdır fakat SC 2 bağlantılı değildir. 6
47 Örnek X = [0, 1] ve E = {a, b} olsun. f, g, h IFS X E kümeleri g = { (a, {x, µ g(a) (x), ν g(a) (x) : x X}), (b, {x, µ g(b) (x), ν g(b) (x) : x X}) } h = { (a, {x, µ h(a) (x), ν h(a) (x) : x X}), (b, {x, µ h(b) (x), ν h(b) (x) : x X}) } f = g h burada her x X için µ g(a) (x) = { 1 0 < x x 1 { 1 1 < x 1 µ g(b) (x) = 0 0 x 1 ν g(a) (x) = 1 µ g(a) (x) ν g(b) (x) = 1 µ g(b) (x) µ h(a) (x) = µ h(b) (x) = { 1 1 < x x 1 { 0 1 < x x 1 ν h(a) (x) = 1 µ h(a) (x) ν h(b) (x) = 1 µ h(b) (x) τ = { 0 E, 1 E, g, h, g h} olmak üzere (X, τ, E) bir sbe topolojik uzaydır. Bu takdirde, f SC 4 bağlantılıdır ama SC bağlantılı değildir. Örnek 5.2. X = [0, 1] ve E = {a, b} olsun. f, g, h IFS X E kümeleri g = { (a, {x, µ g(a) (x), ν g(a) (x) : x X}), (b, {x, µ g(b) (x), ν g(b) (x) : x X}) } h = { (a, {x, µ h(a) (x), ν h(a) (x) : x X}), (b, {x, µ h(b) (x), ν h(b) (x) : x X}) } f = { (a, {x, µ f(a) (x), ν f(a) (x) : x X}), (b, {x, µ f(b) (x), ν f(b) (x) : x X}) } şeklinde tanımlanıyor. Burada her x X için µ g(a) (x) = µ g(b) (x) = { 1 2 { 2 1 < x 1 0 x 1 1 < x x 1 7
48 ν g(a) (x) = 1 µ g(a) (x) ν g(b) (x) = 1 µ g(b) (x) µ h(a) (x) = { 2 1 { 1 1 < x 1 0 x 1 1 < x 1 µ h(b) (x) = 2 0 x 1 ν h(a) (x) = 1 µ h(a) (x) ν h(b) (x) = 1 µ h(b) (x) µ f(a) (x) = 1 µ f(b) (x) = 1 olarak tanımlanıyor. ν h(b) (x) = ν f(b) (x) = 2 τ = { 0 E, 1 E, g, h, g h, g h} olmak üzere (X, τ, E) bir sbe topolojik uzaydır. Bu takdirde, f bu sbe topolojik uzaya göre SC 2 bağlantılıdır ama SC 1 bağlantılı değildir. Örnek X = [0, 1] ve E = {a, b} olsun. f, g, h IFS X E kümeleri f = { (a, {x, µ f(a) (x), ν f(a) (x) : x X}), (b, {x, µ f(b) (x), ν f(b) (x) : x X}) } g = { (a, {x, µ g(a) (x), ν g(a) (x) : x X}), (b, {x, µ g(b) (x), ν g(b) (x) : x X}) } h = { (a, {x, µ h(a) (x), ν h(a) (x) : x X}), (b, {x, µ h(b) (x), ν h(b) (x) : x X}) } burada her x X için µ f(a) (x) = { 1 2 { 2 2 < x < 1 0 x 2 2 < x 1 µ f(b) (x) = 1 0 x 2 ν f(a) (x) = 1 µ f(a) (x) ν f(b) (x) = 1 µ f(b) (x) { 2 0 µ g(a) (x) = < x x 2 { 1 2 < x 1 µ g(b) (x) = 0 0 x 2 ν h(a) (x) = 1 µ h(a) (x) ν h(b) (x) = 1 µ h(b) (x) 8
49 olarak tanımlanıyor. τ = { 0 E, 1 E, g, h, g h} olmak üzere (X, τ, E) bir sbe topolojik uzaydır. f, bu uzayda SC bağlantıldır fakat SC 2 bağlantılı ve SC 1 bağlantılı değildir. Örnek Örnek de her x X için µ f(a) (x) = µ f(b) (x) = 2 ve ν f(a)(x) = ν f(b) (x) = 1 alırsak, f bu uzayda SC 2 bağlantılıdır ama SC bağlantılı değildir Teorem (X, τ, E) ve (Y, σ, K) iki sbe topolojik uzay, ϕ : (X, τ, E) (Y, σ, K) bir sbe sürekli ve sbe-örten fonksiyon ve f IFS X E olsun. f, SC 1 -bağlantılı ise ϕ (f) de SC 1 bağlantıldır. İspat. f, (X, τ, E) uzayında SC 1 bağlantılı olsun. ϕ (f) nin (Y, σ, K) uzayında SC 1 bağlantılı olmadığını varsayalım. Buradan, ϕ (f) g h g h (ϕ (f)) c ϕ (f) g 0 K ϕ (f) h 0 K olacak şekilde g, h τ vardır. Teorem.2.2 den f ϕ 1 (ϕ (f)) ϕ 1 (g h) = ϕ 1 (g) ϕ 1 (h) ϕ 1 (g h) = ϕ 1 (g) ϕ 1 (h) ( (f)) c) (ϕ ϕ 1 = ( ϕ 1 (ϕ (f)) ) c f c 0 E ϕ 1 (ϕ (f) g) = ϕ 1 (ϕ (f)) ϕ 1 (g) f ϕ 1 (g) ve 0 E ϕ 1 (ϕ (f) h) = ϕ 1 (ϕ (f)) ϕ 1 (h) f ϕ 1 (h) olur. Bu ise f nin SC 1 bağlantılı olmasıyla çelişir. 9
50 Teorem (X, τ, E) ve (Y, σ, K) iki sbe topolojik uzay, ϕ : (X, τ, E) (Y, σ, K) bir sbe sürekli örten fonksiyon ve f IFS X E olsun. f, SC 2 bağlantılı ise ϕ (f) de SC 2 bağlantılıdır. İspat. f, (X, τ, E) uzayında SC 2 bağlantılı olsun. Ama ϕ (f), SC 2 bağlantılı olmasın.buradan, ϕ (f) g h ϕ (f) g h = 0 K ϕ (f) g 0 K ϕ (f) h 0 K olacak şekilde 0 K dan farklı g, h τ vardır. Böylece f ϕ 1 (g) ϕ 1 f ϕ 1 (ϕ (f)) ϕ 1 (g h) = ϕ (g) ϕ (h) ( ) (h) ϕ 1 ϕ (g) g h) = ϕ 1 (ϕ (f)) ϕ (g) ϕ 1 (h) = 0 E f ϕ 1 (g) ϕ 1 (ϕ (f) g) = ϕ 1 f ϕ 1 (h) ϕ 1 (ϕ (f) h) = ϕ 1 ( ϕ (f) ) ϕ 1 (g) 0 E ( ϕ (f) ) ϕ 1 (h) 0 E bulunur.ϕ 1 (g), ϕ 1 (h) τ olduğundan, bu durum f nin SC 2 bağlantılı olmasıyla çelişir. Teorem 5.2. (X, τ, E) ve (Y, σ, K) iki sbe topolojik uzay, ϕ : (X, τ, E) (Y, σ, K) sbe-örten ve sürekli fonksiyon ve f IFS X E SC bağlantılıdır. olsun. Eğer f, SC bağlantılı ise ϕ (f) de İspat. f, SC bağlantılı olsun.ϕ (f) in SC bağlantılı olmadığını varsayalım. Buradan olacak şekilde g, h σ vardır. Buradan, ϕ (f) g h g h (ϕ (f)) c g /(ϕ (f)) c h /(ϕ (f)) c f ϕ 1 (ϕ (f)) ϕ 1 (g h) = ϕ 1 (g) ϕ 1 (h) 40
T.C. BULANIK ESNEK TOPOLOJİK UZAYLARDA BAĞLANTILILIK
T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BULANIK ESNEK TOPOLOJİK UZAYLARDA BAĞLANTILILIK Merve TELLİOĞLU YÜKSEK LİSANS TEZİ ORDU 2016 TEZ ONAY Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü öğrencisi
DetaylıNEUTROSOPHIC TOPOLOJİK UZAYLARDA SÜREKLİLİK GÜLŞAH KAYA
T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ NEUTROSOPHIC TOPOLOJİK UZAYLARDA SÜREKLİLİK GÜLŞAH KAYA YÜKSEK LİSANS TEZİ ORDU 2017 ÖZET NEUTROSOPHIC TOPOLOJİK UZAYLARDA SÜREKLİLİK Gülşah KAYA Ordu Üniversitesi
DetaylıGENELLEŞTİRİLMİŞ FUZZY KOMŞULUK SİSTEMİ ÜZERİNE
ÖZEL EGE LİSESİ GENELLEŞTİRİLMİŞ FUZZY KOMŞULUK SİSTEMİ ÜZERİNE HAZIRLAYAN ÖĞRENCİ: Berk KORKUT DANIŞMAN ÖĞRETMEN: Gizem GÜNEL İZMİR 2013 İÇİNDEKİLER 1. PROJENİN AMACI 3.33 2. GİRİŞ... 3 3. YÖNTEM 3 4.
DetaylıT.C. NEUTROSOPHİC TOPOLOJİK UZAYLAR. Cemil KURU. Bu tez, Matematik Anabilim Dalında Yüksek Lisans ORDU 2016 TEZ ONAYI
T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ NEUTROSOPHİC TOPOLOJİK UZAYLAR Cemil KURU Bu tez, Matematik Anabilim Dalında Yüksek Lisans derecesi için hazırlanmıştır ORDU 2016 TEZ ONAYI TEZONAY Ordu Oniversitesi
DetaylıT.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SOFT BAĞLANTILI UZAYLARIN BAZI ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE Büşra AYDIN YÜKSEK LİSANS TEZİ Matematik Anabilim Dalını Haziran-2016 KONYA Her Hakkı Saklıdır TEZ BİLDİRİMİ
DetaylıT.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SOFT TOPOLOJİK UZAYLAR ÜZERİNE Uğur ÇOŞKUN YÜKSEK LİSANS Matematik Anabilim Dalı HAZİRAN-2014 KONYA Her Hakkı Saklıdır TEZ BİLDİRİMİ Bu tezdeki bütün bilgilerin
DetaylıSOFT TOPOLOJİK UZAYLARIN TERS SİSTEMLERİ
SOFT TOPOLOJİK UZAYLARIN TERS SİSTEMLERİ Sadi Bayramov 1, Çiğdem Gündüz (Aras) 2, Nesrin Demirci 1 1 Kafkas Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi-KARS 2 Kocaeli Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi-KOCAELİ
DetaylıGenelleştirilmiş bulanık esnek cebirsel yapılar. Generalized fuzzy soft algebraic structures
SAÜ. Fen Bil. Der. 17. Cilt, 3. Sayı, s. 301-306, 2013 SAU J. Sci. Vol 17, No 3, p. 301-306, 2013 Genelleştirilmiş bulanık esnek cebirsel yapılar Hacı Aktaş 1*, Özlem Bulut 1 1* Erciyes Üniversitesi Fen
DetaylıEsnek çoklu topolojide bazı sonuçlar. Some results on soft multi topology
SAÜ. Fen Bil. Der. 17. Cilt, 3. Sayı, s. 371-379, 2013 SAU J. Sci. Vol 17, No 3, p. 371-379, 2013 Esnek çoklu topolojide bazı sonuçlar İsmail Osmanoğlu, Deniz Tokat * Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi,
DetaylıDERS 2 : BULANIK KÜMELER
DERS 2 : BULNIK KÜMELER 2.1 Gİriş Klasik bir küme, kesin sınırlamalarla verilen bir kümedir. Örneğin, klasik bir küme aşağıdaki gibi belirtilebilir: = { x x > 6 }, Kapalı sınır noktası burada 6 dır.burada
DetaylıL-BULANIK ESNEK GRUPLAR
Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., Cilt:7, Sayı:, 207,98-0/Ordu Univ. J. Sci. Tech., Vol:7, No:,207,98-0 L-BULANIK ESNEK RUPLAR Yıldıray ÇELİK *, Sevgi DEMİR Ordu Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Matematik
DetaylıTopolojik Uzaylarda Süreklilik Çeşitleri Üzerine
S Ü Fen Ed Fak Fen Derg Sayı 26 (2005) 43-50, KONYA Topolojik Uzaylarda Süreklilik Çeşitleri Üzerine Kemal USLU 1, Şaziye YÜKSEL Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Kampüs-Konya
DetaylıLeyla Bugay Doktora Nisan, 2011
ltanguler@cu.edu.tr Çukurova Üniversitesi, Matematik Bölümü Doktora 2010913070 Nisan, 2011 Yarıgrup Teorisi Nedir? Yarıgrup teorisi cebirin en temel dallarından biridir. Yarıgrup terimi ilk olarak 1904
DetaylıL-BULANIK ESNEK GRUPLAR
Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., Cilt:7, Sayı:, 207,98-0/Ordu Univ. J. Sci. Tech., Vol:7, No:,207,98-0 L-BULANIK ESNEK GRUPLAR Yıldıray ÇELİK *, Sevgi DEMİR Ordu Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Matematik
DetaylıParametric Soft Semigroups
Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi / Ordu University Journal of Science and Technology Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., 2018; 8(1): 91-99 Ordu Univ. J. Sci. Tech., 2018; 8(1): 91-99 e-issn: 2146-6459
Detaylı0.1 Küme Cebri. Teorem 1 A ve B iki küme olmak üzere i) (A B) c = A c B c ii) (A B) c = A c B c
0. Küme Cebri Bu bölümde verilen keyfikümeler üzerinde birleşim, kesişim, fark, tümleyen,...gibi özellikleri sağlayan eşitliklerle ilgilenceğiz. İlk olarak De Morgan kurallarıdiye bilinen bir Teoremi ifade
DetaylıT.C. SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
T.C. SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ SOFT BAĞLANTILI UZAYLAR Zehra ER YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Matematik Anabilim Dalı Eylül-2015 KONYA Her Hakkı Saklıdır ÖZET YÜKSEK LĠSANS TEZĠ SOFT BAĞLANTILI
DetaylıT.C. NEUTROSOPHİC TOPOLOJİK UZAYLARDA KOMPAKTLIK. Burak KILIÇ
T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ NEUTROSOPHİC TOPOLOJİK UZAYLARDA KOMPAKTLIK Burak KILIÇ YÜKSEK LİSANS TEZİ ORDU 2017 TEZONAY Ordu Oniversitesi Fen Bilimleri Enstitilsti ogrencisi Burak KILI
Detaylısayıların kümesi N 1 = { 2i-1: i N } ve tüm çift doğal sayıların kümesi N 2 = { 2i: i N } şeklinde gösterilebilecektir. Hiç elemanı olmayan kümeye
KÜME AİLELERİ GİRİŞ Bu bölümde, bir çoğu daha önceden bilinen incelememiz için gerekli olan bilgileri vereceğiz. İlerde konular işlenirken karşımıza çıkacak kavram ve bilgileri bize yetecek kadarı ile
DetaylıMATM 133 MATEMATİK LOJİK. Dr. Doç. Çarıyar Aşıralıyev
MATM 133 MATEMATİK LOJİK Dr. Doç. Çarıyar Aşıralıyev 3.KONU Kümeler Teorisi; Küme işlemleri, İkili işlemler 1. Altküme 2. Evrensel Küme 3. Kümelerin Birleşimi 4. Kümelerin Kesişimi 5. Bir Kümenin Tümleyeni
DetaylıBULANIK MANTIK VE SİSTEMLERİ 2014 2015 BAHAR DÖNEMİ ÖDEV 1. Müslüm ÖZTÜRK 148164001004 Bilişim Teknolojileri Mühendisliği ABD Doktora Programı
BULANIK MANTIK VE SİSTEMLERİ 2014 2015 BAHAR DÖNEMİ ÖDEV 1 Müslüm ÖZTÜRK 148164001004 Bilişim Teknolojileri Mühendisliği ABD Doktora Programı Mart 2015 0 SORU 1) Bulanık Küme nedir? Bulanık Kümenin (fuzzy
Detaylı1.4 Tam Metrik Uzay ve Tamlaması
1.4. Tam Metrik Uzay ve Tamlaması 15 1.4 Tam Metrik Uzay ve Tamlaması Öncelikle şunu not edelim: (X, d) bir metrik uzay, (x n ), X de bir dizi ve x X ise lim n d(x n, x) = 0 = lim n,m d(x n, x m ) = 0
DetaylıÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Nuray GÜL İKİ TOPOLOJİLİ UZAYLARDA BAZI AYIRMA AKSİYOMLARI MATEMATİK ANABİLİM DALI ADANA, 2011 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
DetaylıT.C SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
T.C SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FUZZY TOPOLOJİK UZAYLARDA GENELLEŞTİRİLMİŞ SÜREKLİLİKLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA SIDDIKA MERT YÜKSEK LİSANS TEZİ ORTAÖĞRETİM FEN VE MATEMATİK ALANLARI EĞİTİMİ
DetaylıOlasılık Kuramı ve İstatistik. Konular Olasılık teorisi ile ilgili temel kavramlar Küme işlemleri Olasılık Aksiyomları
Olasılık Kuramı ve İstatistik Konular Olasılık teorisi ile ilgili temel kavramlar Küme işlemleri Olasılık Aksiyomları OLASILIK Olasılık teorisi, raslantı ya da kesin olmayan olaylarla ilgilenir. Raslantı
Detaylı2. SİMETRİK GRUPLAR. Tanım 2.1. X boş olmayan bir küme olmak üzere X den X e birebir örten fonksiyona permütasyon denir.
2. SİMETRİK GRUPLAR Tanım 2.1. X boş olmayan bir küme olmak üzere X den X e birebir örten fonksiyona permütasyon denir. Tanım 2.2. X boş olmayan bir küme olsun. S X ile X den X e tüm birebir örten fonksiyonlar
DetaylıTemel Kavramlar. (r) Sıfırdan farklı kompleks sayılar kümesi: C. (i) Rasyonel sayılar kümesi: Q = { a b
Bölüm 1 Temel Kavramlar Bu bölümde bağıntı ve fonksiyon gibi bazı temel kavramlar üzerinde durulacak, tamsayıların bazı özellikleri ele alınacaktır. Bu çalışma boyunca kullanılacak bazı kümelerin gösterimleri
Detaylı2. Klasik Kümeler-Bulanık Kümeler
2. Klasik Kümeler-Bulanık Kümeler Klasik Küme Teorisi Klasik kümelerde bir nesnenin bir kümeye üye olması ve üye olmaması söz konusudur. Bu yaklaşıma göre istediğimiz özelliğe sahip olan bir birey, eleman
DetaylıTOPOLOJİK ROUGH KÜMELERİ ÜZERİNE. Hatice Kübra SARI
TOPOLOJİK ROUGH KÜMELERİ ÜZERİNE Hatice Kübra SARI Yüksek Lisans Tezi Matematik Anabilim Dalı Topoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Abdullah KOPUZLU 2014 Her hakkı saklıdır ATATÜRK ÜNİVERİSTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
DetaylıSORU 1: En az iki elemana sahip bir X kümesi ile bunun P (X) kuvvet. kümesi veriliyor. P (X) üzerinde 0 ; A = 1 ; A
2.2 Ölçüler SORU 1: En az iki elemana sahip bir X kümesi ile bunun P (X kuvvet kümesi veriliyor. P (X üzerinde 0 ; A (A : 1 ; A şeklinde tanımlanan dönüşümü ölçü müdür? ÇÖZÜM 1: (i Tanımdan ( 0. (ii A
Detaylı1 BAĞINTILAR VE FONKSİYONLAR
1 BAĞINTILAR VE FONKSİYONLAR Bu bölümde ilk olarak Matematikte çok önemli bir yere sahip olan Bağıntı kavramnı verip daha sonra ise Fonksiyon tanımı verip genel özelliklerini inceleyeceğiz. Tanım 1 A B
DetaylıKÜMELER ÜNİTE 1. ÜNİTE 1. ÜNİTE 2. ÜNİTE 1. ÜNİT
KÜMELER ÜNİTE 1. ÜNİTE 1. ÜNİTE 2. ÜNİTE 1. ÜNİT Kümelerde Temel Kavramlar 1. Kazanım : Küme kavramını açıklar; liste, Venn şeması ve ortak özellik yöntemleri ile gösterir. 2. Kazanım : Evrensel küme,
Detaylı8.Konu Vektör uzayları, Alt Uzaylar
8.Konu Vektör uzayları, Alt Uzaylar 8.1. Düzlemde vektörler Düzlemdeki her noktası ile reel sayılardan oluşan ikilisini eşleştirebiliriz. Buna P noktanın koordinatları denir. y-ekseni P x y O dan P ye
Detaylı1. Metrik Uzaylar ve Topolojisi
1. Metrik Uzaylar ve Topolojisi Euclidean R uzayının tabanının B = {(a, b) : a, b R} olduğunu biliyoruz. Demek ki bu uzayda belirleyiçi unsur açık aralıklar. Her açık aralık (a, b) için, olmak üzere, d
DetaylıDers 2: RP 1 ve RP 2 - Reel izdüşümsel doğru ve
Ders 2: RP 1 ve RP 2 - Reel izdüşümsel doğru ve düzlem Geçen ders doğrusal cebir aracılığıyla izdüşümsel geometri için bir model kurduk. Şimdi bu modeli daha somut bir şekle sokalım, F = R durumunda kurduğumuz
DetaylıFONKSİYONLAR. Örnek: (2x-2,y-3)=(10,-3) olduğuna göre x ve y sayılarını bulunuz.
1 FONKSİYONLAR Sıralı İkili: A ve B boş olmayan iki küme olmak üzere, aa ve bb iken (a, b) ifadesine bir sıralı ikili denir. Burada a ya, sıralı ikilinin birinci bileşeni, b ye de ikinci bileşeni denir.
DetaylıT.C. NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ESNEK ÇOKLU TOPOLOJİK UZAYLARDA SÜREKLİ FONKSİYONLAR. Tezi Hazırlayan Yaşar ÜÇOK
T.C. NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ESNEK ÇOKLU TOPOLOJİK UZAYLARDA SÜREKLİ FONKSİYONLAR Tezi Hazırlayan Yaşar ÜÇOK Tez Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Deniz TOKAT Matematik Anabilim
Detaylıab H bulunur. Şu halde önceki önermenin i) koşulu da sağlanır ve H G bulunur.
3.ALT GRUPLAR HG, Tanım 3.. (G, ) bir grup ve nin boş olmayan bir alt kümesi olsun. Eğer (H, ) bir grup ise H ye G nin bir alt grubu denir ve H G ile gösterilir. Not 3.. a)(h, ), (G, ) grubunun alt grubu
DetaylıGrup Homomorfizmaları ve
Bölüm 7 Grup Homomorfizmaları ve İzomorfizmalar Bu bölümde verilen gruplar arasında grup işlemlerini koruyan fonksiyonları ele alacağız. Bu fonksiyonlar yardımıyla verilen grupların cebirsel yapılarının
DetaylıB Ö L Ü M. ve kitaplar yayınlamış olan bir bilim adamıdır. 2 JULIUS WILHELM RICHARD DEDEKIND ( ), Gauss un öğrencilerinden biridir.
B Ö L Ü M 2 DOĞAL SAYILAR En basit ve temel sayılar doğal sayılardır, sayı kelimesine anlam veren saymak eylemi bu sayılarla başlamıştır. Fakat insanoğlunun var oluşundan beri kullanılan bu sayıların açık
DetaylıKüme Temel Kavramları
Kümeler Kümeler Küme, matematiksel anlamda tanımsız bir kavramdır. Bu kavram "nesneler topluluğu veya yığını" olarak yorumlanabilir. Bu tanımdaki "nesne" soyut ya da somut bir şeydir; fakat her ne olursa
Detaylıİleri Diferansiyel Denklemler
MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret
DetaylıBMT 206 Ayrık Matematik. Yük. Müh. Köksal GÜNDOĞDU 1
BMT 206 Ayrık Matematik Yük. Müh. Köksal GÜNDOĞDU 1 Fonksiyonlar Yük. Müh. Köksal GÜNDOĞDU 2 Fonksiyonlar Tanım: A ve B boş olmayan kümeler. A dan B ye bir f fonksiyonu f: A B ile gösterilir ve A nın her
Detaylı4. Bulanık Sayılar- Üyelik Fonksiyonları
4. Bulanık Sayılar- Üyelik Fonksiyonları Bulanık Sayı Normal ve dışbükey bir bulanık kümenin alfa kesimi kapalı bir küme ise bulanık sayı olarak adlandırılmaktadır. Her bulanık sayı dış bükey bir bulanık
DetaylıDoğrusal Olmayan Devreler, Sistemler ve Kaos
Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği İstanbul Teknik Üniversitesi 25 Nisan 2013 Outline 1 2 3 Sabit noktaları: x 1 = 0 ve x 2 = 1 1 r x 0 (, 0) (0, ) = x n x(k + 1) = f (x(k)) f r (x) = rx(1 x) r = 4.2
DetaylıESNEK TOPOLOJİK UZAYLARDA
T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI 2015-YL-039 ESNEK TOPOLOJİK UZAYLARDA SÜREKLİLİK Yücel ÖZDAŞ Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Süleyman GÜLER AYDIN iii T.C.
DetaylıBulanık Küme Kavramı BULANIK KÜME. Sonlu ve Sonsuz Bulanık Kümeler. Sonlu ve Sonsuz Bulanık Kümeler
ULNIK KÜME ulanık Küme Kavramı Elemanları x olan bir X evrensel (universal küme düșünelim. u elemanların ÌX alt kümesine aitliği, yani bu altkümelerin elemanı olup olmadığı X in {0,1} de olan karakteristik
DetaylıVEKTÖR UZAYLARI 1.GİRİŞ
1.GİRİŞ Bu bölüm lineer cebirin temelindeki cebirsel yapıya, sonlu boyutlu vektör uzayına giriş yapmaktadır. Bir vektör uzayının tanımı, elemanları skalar olarak adlandırılan herhangi bir cisim içerir.
Detaylı6. Ders. Mahir Bilen Can. Mayıs 16, 2016
6. Ders Mahir Bilen Can Mayıs 16, 2016 Bu derste lineer cebirdeki bazı fikirleri gözden geçirip Lie teorisine uygulamalarını inceleyeceğiz. Bütün Lie cebirlerinin cebirsel olarak kapalı ve karakteristiği
DetaylıBMT 206 Ayrık Matematik. Yük. Müh. Köksal GÜNDOĞDU 1
BMT 206 Ayrık Matematik Yük. Müh. Köksal GÜNDOĞDU 1 Kümeler Yük. Müh. Köksal GÜNDOĞDU 2 Kümeler Kümeler Ayrık Matematiğin en temel konularından biridir Sayma problemleri için önemli Programlama dillerinin
DetaylıTanım 2.1. X boş olmayan bir küme olmak üzere X den X üzerine bire-bir fonksiyona permütasyon denir.
2. SİMETRİK GRUPLAR Tanım 2.1. X boş olmayan bir küme olmak üzere X den X üzerine bire-bir fonksiyona permütasyon denir. Tanım 2.2. boş olmayan bir küme olsun. ile den üzerine bire-bir fonksiyonlar kümesini
DetaylıSORU 1: Herbir A R kümesi için A G ve λ (A) = λ (G) olacak şekilde. ÇÖZÜM 1: B sayılabilir bir küme olsun. Bu durumda λ (B) = 0 gerçeklenir.
2.4 Lebesgue Dış Ölçüsü ve Lebesgue Ölçüsü SORU : Herbir A R kümesi için A G ve λ (A) = λ (G) olacak şekilde G R kümesinin varlığınıgösteriniz? ÇÖZÜM : B sayılabilir bir küme olsun. Bu durumda λ (B) =
DetaylıESNEK KÜMELER ÜZERİNDE YAKINSAKLIK YAPILARI. Tezi Hazırlayan Gizem MENEKŞE. Tez Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Deniz TOKAT. Temmuz 2016 NEVŞEHİR
T.C. NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ESNEK KÜMELER ÜZERİNDE YAKINSAKLIK YAPILARI Tezi Hazırlayan Gizem MENEKŞE Tez Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Deniz TOKAT Matematik Anabilim
DetaylıMATM 133 MATEMATİK LOJİK. Dr. Doç. Çarıyar Aşıralıyev
MATM 133 MATEMATİK LOJİK Dr. Doç. Çarıyar Aşıralıyev 5.KONU Cebiresel yapılar; Grup, Halka 1. Matematik yapı 2. Denk yapılar ve eş yapılar 3. Grup 4. Grubun basit özellikleri 5. Bir elemanın kuvvetleri
DetaylıFUZZY İDEAL TOPOLOJİK UZAYLAR. Fadhil ABBAS YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK ANABİLİM DALI GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ OCAK 2011 ANKARA
FUZZY İDEAL TOPOLOJİK UZAYLAR Fadhil ABBAS YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK ANABİLİM DALI GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ OCAK 2011 ANKARA Fadhil ABBAS tarafından hazırlanan "FUZZY İDEAL TOPOLOJİK
DetaylıMATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞTİMİ ANABİLİM DALI MATEMATİK EĞİTİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
I.YARIYIL MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞTİMİ ANABİLİM DALI MATEMATİK EĞİTİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 3715055832012 Z Uzmanlık Alan Dersi 3715055702017 Z Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve
DetaylıKafes Yapıları. Hatırlatma
Kafes Yapıları Ders 7 8-1 Hatırlatma Daha önce anlatılan sıra bağıntısını hatırlayalım. A kümesinde bir R bağıntsı verilmiş olsun. R bağıntısı; a. Yansıma (Tüm a A için, sadece ve sadece ara ise yansıyandır(reflexive)).
DetaylıHayat ve hayat dışı sigortalar için karar verme problemi
Araştırma Makalesi BAUN en Bil. Enst. Dergisi 0() 7-88 (08) DOI: 0.09/baunfbed.9 J. BAUN Inst. Sci. Technol. 0() 7-88 (08) Hayat ve hayat dışı sigortalar için karar verme problemi atma KARACA * Nihal TAŞ
DetaylıT I M U R K A R A Ç AY - H AY D A R E Ş C A L C U L U S S E Ç K I N YAY I N C I L I K A N K A R A
T I M U R K A R A Ç AY - H AY D A R E Ş C A L C U L U S S E Ç K I N YAY I N C I L I K A N K A R A Contents 1 Kümeler Cebiri 5 1 Kümeler Cebiri 1 Doğa olaylarının ya da sosyal olayların açıklanması için,
Detaylı10. DİREKT ÇARPIMLAR
10. DİREKT ÇARPIMLAR Teorem 10.1. H 1,H 2,, H n bir G grubunun alt gruplarının bir ailesi ve H = H 1 H 2 H n olsun. Aşağıdaki ifadeler denktir. a ) dönüşümü altında dır. b) ve olmak üzere her yi tek türlü
DetaylıMIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için
MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocw.mit.edu Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için http://ocw.mit.edu/terms veya http://www.acikders.org.tr adresini ziyaret
Detaylı1. GRUPLAR. c (Birleşme özelliği) sağlanır. 2) a G için a e e a a olacak şekilde e G (e ye birim eleman denir) vardır.
1. GRUPLAR Tanım 1.1. G boş olmayan bir küme ve, G de bir ikili işlem olsun. (G yapısına aşağıdaki aksiyomları sağlıyorsa bir grup denir., ) cebirsel 1) a b cg,, için a( bc) ( ab) c (Birleşme özelliği)
Detaylı7. BAZI MATEMATİKSEL TEMELLER:
7. BAZI MATEMATİKSEL TEMELLER: Bilindiği üzere, matematikte ortaya konan her yeni kavram, kendinden önceki tanımlanmış kavramlar cinsinden, herhangi bir tereddüt veya muğlâklığa mahal bırakmayacak resmî
DetaylıSORU 1: X bir sonsuz küme ve A da X kümesinin tüm sonlu alt kümelerinin. A := {B P (X) : B sonlu} SORU 2: X sayılamayan bir küme
2. ÖLÇÜLER 2.1 BazıKüme Sınıfları SORU 1: X bir sonsuz küme ve A da X kümesinin tüm sonlu alt kümelerinin bir sınıfıolsun. A sınıfıx üzerinde bir σ cebir midir? ÇÖZÜM 1: A := {B P (X) : B sonlu} X / A
DetaylıKABA KÜME TEORİSİ (Rough Set Theory) Dr. Sedat TELÇEKEN
KABA KÜME TEORİSİ (Rough Set Theory) Dr. Sedat TELÇEKEN Giriş Bilgi teknolojisindeki gelişmeler ve verilerin dijital ortamda saklanmaya başlanması ile yeryüzündeki bilgi miktarı her 20 ayda iki katına
Detaylı3. işleminin birim elemanı vardır, yani her x A için x e = e x = x olacak şekilde e A vardır.
0.1 GRUPLAR Tanım 1 A kümesi boştan farklıolmak üzere işlemine göre aşağıdaki koşulları gerçekliyorsa (A, ) ikilisine bir Grup denir. 1. kapalılık özelliğine sahiptir, yani her x, y A için x y A olur.
DetaylıAnkara Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Açık Ders Malzemeleri. Ders izlence Formu
Ankara Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Açık Ders Malzemeleri Ders izlence Formu Dersin Kodu ve İsmi Dersin Sorumlusu Dersin Düzeyi MAT407 REEL ANALİZ Prof. Dr. Ertan İBİKLİ ve
DetaylıT.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ
T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ DERS: CEBİRDEN SEÇME KONULAR KONU: KARDİNAL SAYILAR ÖĞRETİM GÖREVLİLERİ: PROF.DR. NEŞET AYDIN AR.GÖR. DİDEM YEŞİL HAZIRLAYANLAR: DİRENCAN DAĞDEVİREN ELFİYE ESEN
DetaylıBu bölümde cebirsel yapıların temelini oluşturan Grup ve özelliklerini inceleyeceğiz.
1 BİR İŞLEMLİ SİSTEMLER Bu bölümde cebirsel yapıların temelini oluşturan Grup ve özelliklerini inceleyeceğiz. 1.1 İŞLEMLER Bir kümeden kendisine tanımlı olan her fonksiyona birli işlem denir. Örneğin Z
DetaylıİÇİNDEKİLER. Önsöz...2. Önermeler ve İspat Yöntemleri...3. Küme Teorisi Bağıntı Fonksiyon İşlem...48
İÇİNDEKİLER Önsöz...2 Önermeler ve İspat Yöntemleri...3 Küme Teorisi...16 Bağıntı...26 Fonksiyon...38 İşlem...48 Sayılabilir - Sonlu ve Sonsuz Kümeler...56 Genel Tarama Sınavı...58 Önermeler ve İspat Yöntemleri
DetaylıKÜMELER. İyi tanımlanmış nesneler topluluğuna küme denir. Bir küme, birbirinden farklı nesnelerden oluşur. Bu nesneler somut veya soyut olabilir.
1 KÜMELER İyi tanımlanmış nesneler topluluğuna küme denir. ir küme, birbirinden farklı nesnelerden oluşur. u nesneler somut veya soyut olabilir. Kümeyi oluşturan nesnelerin her birine eleman(öğe) denir.
DetaylıDEĞİŞMELİ BANACH CEBİRLERİNİN GELFAND SPEKTRUMLARI ÜZERİNE
Ekim 25 Cilt:3 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi 547-554 DEĞİŞMELİ BANACH CEBİRLERİNİN GELFAND SPEKRUMLARI ÜZERİNE Hayri AKAY, Ziya ARGÜN Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Matematik Eğitimi Bölümü,
Detaylı14.Konu Reel sayılarının topolojisi. 1.Tanım:, verilsin. açık aralığına noktasının -komşuluğu denir. { } kümesine nın delinmiş -komşuluğu denir.
14.Konu Reel sayılarının topolojisi 1.Teorem: cismi tamdır. 1.Tanım:, verilsin. açık aralığına noktasının -komşuluğu denir. { } kümesine nın delinmiş -komşuluğu denir. 2.Tanım: ve verilsin. nın her komşuluğunda
DetaylıEgzersizler MATH 111
Egzersizler MATH 111 29 Aralık, 1998 Ali Nesin 1. x ve y iki küme olsun. x = y ancak ve ancak z (x z y z) olduğunu gösterin. 2. Eğer X aşağıdaki özellikleri sağlıyorsa X e ilişkisi tarafından yarısıralı
Detaylıiçin Örnek 7.1. simetri grubunu göz önüne alalım. Şu halde dür. Şimdi kalan sınıflarını göz önüne alalım. Eğer ve olarak alırsak işlemini kullanarak
7. Bölüm Grupları olmak üzere grubunu nasıl inşa ettiğimizi hatırlayalım. grubunun alt grubu grubu tüm olacak şekilde tüm sınıflardan oluşmuştur. Sınıfların toplamını ile, yani ile tanımlamıştık. Şimdi
Detaylısonlu altörtüsü varsa bu topolojik uzaya tıkız diyoruz.
Ders 1: Önbilgiler Bu derste türev fonksiyonunun geometrik anlamını tartışıp, yalnız R n nin bir açık altkümesinde değil, daha genel uzaylarda tanımlı bir fonksiyonun türevi ve özel noktalarının nasıl
Detaylı1.4. KISMİ SIRALAMA VE DENKLİK BAĞINTILARI
Reel sayılar kümesinin "küçük ya da eşit", bağıntısı ile sıralanmış olduğunu biliyoruz. Bu bağıntı herhangi bir X kümesine aşağıdaki şekilde genelleştirilebilir. Bir X kümesi üzerinde aşağıdaki yansıma,
DetaylıGalois Teori, Örtü Uzayları ve Diferansiyel Denklemler
Hacettepe Üniversitesi Matematik Galois Bölümü Teori, Prof. Dr. ve Diferansiyel L. Michael Brown un Denklemler Anısına To Galois Teori, ve Diferansiyel Denklemler Hacettepe Üniversitesi Matematik Bölümü
DetaylıKüme temel olarak belli nesnelerin ya da elamanların bir araya gelmesi ile oluşur
Kümeler Kümeler ve küme işlemleri olasılığın temellerini oluşturmak için çok önemlidir Küme temel olarak belli nesnelerin ya da elamanların bir araya gelmesi ile oluşur Sonlu sayıda, sonsuz sayıda, kesikli
DetaylıÖZEL EGE LİSESİ FİBONACCİ DİZİLERİ YARDIMIYLA DEĞERİNİ HESAPLAYAN BİR FORMÜL
ÖZEL EGE LİSESİ FİBONACCİ DİZİLERİ YARDIMIYLA DEĞERİNİ HESAPLAYAN BİR FORMÜL HAZIRLAYAN ÖĞRENCİ: Tilbe GÖKÇEL DANIŞMAN ÖĞRETMEN: Emel ERGÖNÜL İZMİR 2013 İÇİNDEKİLER 1. PROJENİN AMACI... 3 2. GİRİŞ... 3
DetaylıİRTİBATLI LIE GRUPLARININ ESAS GRUPLARININ DEMETİ ÜZERİNE M. ÇİTİL
İRTİBATLI LIE GRUPLARININ ESAS GRUPLARININ DEMETİ ÜZERİNE M. ÇİTİL Özet Çalışmamızda ilk olarak, irtibatlı bir Lie grubu üzerinde esas grupların demeti bilinen tekniklerle oluşturulmuştur. Daha sonra elde
DetaylıDeğerlendirme Sınavı 2-5. Sınıf CEVAP ANAHTARI
Değerlendirme Sınavı 2-5. Sınıf Türkçe C C B B A D B D A C A B A C D Matematik C D B D A D C A A D D C B A B Fen Bilimleri C D A B B C A D B C C D A D B Sosyal Bilgiler D C A C B A C D B B D D A B B İngilizce
Detaylı1.3. Normal Uzaylar. Bu bölümde; regülerlikten daha kuvvetli bir ay rma aksiyomu tan mlanarak. baz temel özellikleri incelenecektir.
1.3. Normal Uzaylar Bu bölümde; regülerlikten daha kuvvetli bir ay rma aksiyomu tan mlanarak baz temel özellikleri incelenecektir. Tan m 1.3.1. (X; ) bir Hausdor uzay olsun. E¼ger, 8F; K 2 F; F \ K = ;
DetaylıKÜMELER ÜNİTE 1. ÜNİTE 1. ÜNİTE 1. ÜNİTE 1. ÜNİT
KÜMELER ÜNİTE 1. ÜNİTE 1. ÜNİTE 1. ÜNİTE 1. ÜNİT Kümelerde Temel Kavramlar 1. Kazanım : Küme kavramını açıklar; liste, Venn şeması ve ortak özellik yöntemleri ile gösterir. 2. Kazanım : Evrensel küme,
DetaylıHOMOGEN OLMAYAN DENKLEMLER
n. mertebeden homogen olmayan lineer bir diferansiyel denklemin y (n) + p 1 (x)y (n 1) + + p n 1 (x)y + p n (x)y = f(x) (1) şeklinde olduğunu ve bununla ilgili olan n. mertebeden lineer homogen denlemin
DetaylıDEPREM KONUMLARININ BELİRLENMESİNDE BULANIK MANTIK YAKLAŞIMI
DEPREM KONUMLRININ BELİRLENMESİNDE BULNIK MNTIK YKLŞIMI Koray BODUR 1 ve Hüseyin GÖKLP 2 ÖZET: 1 Yüksek lisans öğrencisi, Jeofizik Müh. Bölümü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon 2 Yrd. Doç. Dr., Jeofizik
DetaylıLineer Dönüşümler ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Öğr. Grv.Dr. Nevin ORHUN
Lineer Dönüşümler Yazar Öğr. Grv.Dr. Nevin ORHUN ÜNİTE 7 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Vektör uzayları arasında tanımlanan belli fonksiyonları tanıyacak, özelliklerini öğrenecek, Bir dönüşümün,
DetaylıSoru Toplam Puanlama Alınan Puan
18.11.2013 No: Ad-Soyad: İmza: Soru 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Toplam Puanlama 20 20 20 20 20 20 20 20 100 Alınan Puan 405024142006.1 CEBİRSEL TOPOLOJİ ARASINAVI CEVAP ANAHTARI (ÖRGÜN ÖĞRETİM) Not: Süre 90
Detaylı( a, b ) BAĞINTI, FONSİYON, İŞLEM SIRALI İKİLİ :
BAĞINTI, FONSİYON, İŞLEM SIRALI İKİLİ : a ve b elemanlarının belirttiği ( a, b ) şeklindeki ikiliye sıralı ikili denir. Sıralı ikili denilmesindeki sebep bileşenlerin yeri değiştiğinde ikilinin değişmesindendir.
DetaylıÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Osman UYAR EVRENSEL GROBNER BAZININ VARLIĞININ BİR TOPOLOJİK İSPATI MATEMATİK ANABİLİM DALI ADANA, 2013 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ
DetaylıNormal Altgruplar ve Bölüm Grupları
Bölüm 9 Normal Altgruplar ve Bölüm Grupları Bu bölümde verilen bir grupta belirli bir altgrubun sol ve sağ kosetlerinin birbirine eşit olması durumu ele alınacaktır. Bu durumda söz konusu altgruba normal
Detaylı(a,b) şeklindeki ifadelere sıralı ikili denir. Burada a'ya 1. bileşen b'ye 2. bileşen denir.
BĞANTI - FONKSİYON 1. Sıralı İkili : (a,b) şeklindeki ifadelere sıralı ikili denir. Burada a'ya 1. bileşen b'ye 2. bileşen denir.! (x 1,x 2, x 3,x 4,...x n ) : sıralı n li denir. Örnek, (a,b,c) : sıralı
DetaylıASYMMETRIC TOPOLOGICAL SPACES ESRA KARATAŞ
ASİMETRİK TOPOLOJİK UZAYLAR ASYMMETRIC TOPOLOGICAL SPACES ESRA KARATAŞ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin Matematik Anabilim Dalı için YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak hazırlanmıştır.
Detaylı1.GRUPLAR. c (Birleşme özelliği) sağlanır. 2) a G için a e e a a olacak şekilde e G. vardır. 3) a G için denir) vardır.
1.GRUPLAR Tanım 1.1. G boş olmayan bir küme ve, G de bir ikili işlem olsun. (G, ) cebirsel yapısına aşağıdaki aksiyomları sağlıyorsa bir grup denir. 1) a, b, c G için a ( b c) ( a b) c (Birleşme özelliği)
DetaylıAyşe GİR YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ OCAK 2011 ANKARA
FUZZY NORMLU LİNEER UZAYLAR VE SÜREKLİLİK Ayşe GİR YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ OCAK 2011 ANKARA Ayşe GİR tarafından hazırlanan FUZZY NORMLU LİNEER UZAYLAR VE
DetaylıSOYUT CEBİR Tanım 1: Uzunluğu 2 olan dairesel permütasyona transpozisyon denir.
SOYUT CEBİR Tanım 1: Uzunluğu 2 olan dairesel permütasyona transpozisyon Tanım 2: Bir grubun kendi üzerine izomorfizmine otomorfizm, grubun kendi üzerine homomorfizmine endomorfizm Sadece birebir olan
DetaylıOlasılık, bir deneme sonrasında ilgilenilen olayın tüm olaylar içinde ortaya çıkma ya da gözlenme oranı olarak tanımlanabilir.
5.SUNUM Olasılık, bir deneme sonrasında ilgilenilen olayın tüm olaylar içinde ortaya çıkma ya da gözlenme oranı olarak tanımlanabilir. Günlük hayatta sıklıkla kullanılmakta olan olasılık bir olayın ortaya
DetaylıÜNİTE 11 ÜNİTE 9 MATEMATİK. Kümeler. 1. Bölüm: Kümelerde Temel Kavramlar 2. Bölüm: Kümelerde İşlemler. 9. Sınıf Matematik
ÜNİTE 11 ÜNİTE Kümeler 1. Bölüm: Kümelerde Temel Kavramlar 2. Bölüm: Kümelerde İşlemler 9 MATEMATİK 1. ÜNİTEDE HEDEFLENEN KAZANIMLAR 1. BÖLÜM: KÜMELERDE TEMEL KAVRAMLAR Kazanım 9.1.1.1: Küme kavramını
DetaylıKaynaklar Shepley L. Ross, Differential Equations (3rd Edition), 1984.
Çankırı Karatekin Üniversitesi Matematik Bölümü 2015 Kaynaklar Shepley L. Ross, Differential Equations (3rd Edition), 1984. (Adi ) Bir ya da daha fazla bağımsız değişkenden oluşan bağımlı değişken ve türevlerini
DetaylıMATM 133 MATEMATİK LOJİK. Dr. Doç. Çarıyar Aşıralıyev
MATM 133 MATEMATİK LOJİK Dr. Doç. Çarıyar Aşıralıyev 4.KONU Latisler, Boole Cebri 1. Kısmi sıralı kümeler 2. Hasse Diyagramı 3. Infimum, Supremum 4. Latis (Kafes Lattice) 5. Latis (Kafes) Yapıları ve Özellikleri
Detaylı