KALTE MALYETLERNE GENEL BR BAKI: TAGUCH KAYIP FONKSYONU

Transkript

1 1 KALTE MALYETLERNE GENEL BR BAKI: TAGUCH KAYIP FONKSYONU ÖZET Kalite kavramı bir devrim deildir. Kalite kavramının gelimesi bir evrimdir. Zaman içerisinde bir çok anlam kazanmıtır. Ancak kalite ve maliyet arasında bir iliki kurulması, özellikle de bu ilikide kalitesizliin topluma verdii zarar ve oluturduu maliyet ilk defa Taguchi tarafından ortaya konmutur. Taguchi ye göre kalite kayıpları hem maddi hem de sosyal kayıplardır. Geleneksel kalite anlayıı olan Goalpost yaklaımı, ürün istenilen spesifikasyon sınırları içerisinde üretilmi ise kalitenin salandıını varsaymaktadır ve kalite-maliyet arasındaki ilikiyi sadece üretici açısından deerlendirmektedir. Taguchi Metodu ise, kalitesizliin ürünün hedef deerden sapmaya balamasıyla olutuunu ve ürün spesifikasyon sınırları dıında %100 bozulmanın meydana geldiini söylemektedir. Bu yüzden kaliteyi salamak için yapılacak bütün çalımalar, ürünü hedef deerde üretmeye yönelik olmalıdır. Taguchi kalite kayıplarını parasal olarak ifade eden kalite kayıp fonksiyonunu gelitirmitir. Bu çalımada, Taguchi nin ileri sürdüü kalite anlayıı ve Taguchi nin kalite-maliyet ilikisine bakıının geleneksel yaklaımdan farklılıkları derlenmitir. Anahtar Kelimeler: Kalite, Taguchi, Goalpost, Kalite Kayıp Fonksiyonu, Kalite maliyetleri AN OVERVIEW OF QUALITY COSTS: TAGUCHI LOSS FUNCTOIN ABSTRACT The quality is not a novel concept in industry so the concept of quality has gradually been improved since mankind started to produce. During radical technological developments the quality concept has been meaningful to producers and buyers. Taguchi was the first quality expert to establish a correlation between the quality and cost and he stated that the loss of quality is the loss of society in this correlation. According to the traditional Goalpost method, the quality of the product is acceptable if the product s specifications remain in the desired limits. The Goalpost method emphasises the correlation between the quality and cost only from production point of view. In particular, Taguchi strongly emphasizes that the loss of quality is a deviation from the target. According to the Taguchi, if the product out of the spesification limits, %100 damage is incurred. Furthermore, Taguchi has improved the quality loss function which covers up non-quality concept in financial sector. Recently, Taguchi s method has been widely used for industrial applications when compared with conventional goalpost philosophy. In this article, we have discussed Taguchi s quality philosophy and difference between Taguchi method and Goalpost method. Keywords: Quality, Taguchi, Goalpost, Quality Loss Function, Quality costs

2 2 1. GR letiim alanındaki büyük deiiklikler dünyayı küçük bir köy haline getirmitir. Dünyanın bu anlamda bu kadar küçülmesi rekabetin artmasına sebep olmutur. Rekabete dayanabilmenin anahtarı, kaliteli ürün üretme veya kaliteli hizmet sunmaktır. Peki kalite nedir? Kalite en basit tabiriyle, kullanıma uygunluk olarak tanımlanabilir. Fakat herkesin üzerinde anlaacaı bir kalite tanımı yapmak oldukça zordur. Bu yüzden kalite, zaman içinde birbirinden farklı pek çok ekilde tanımlanmıtır. Taguchi kaliteyi; ürünün müteriye gönderildikten sonra toplumda meydana getirdii kayıpla deerlendirmitir. Bu kayıp azaldıkça ürünün kalitesi artı göstermektedir (Bryne and Taguchi, 1986). Taguchi ye göre kalite kayıpları hem maddi hem de sosyal kayıplardır. Kalitesizliin sadece üreticiye deil aynı zamanda topluma da bakan yönü vardır. Kalite gelitirmek için yapılacak bütün çalımalar bu kayıpları en aza indirmek yönünde olmalıdır. Bu amacı gerçekletirmek için Taguchi nin ileri sürdüü teknikler, kaliteyi üretmeyi deil deerlendirmeyi salayan geleneksel yaklaımdan çok farklıdır. Taguchi metodu, kalitenin ürüne göre tasarlanması gereken bir olgu olduunu vurgulamakta ve hiç bir muayenenin kaliteyi geri getiremeyeceini belirtmektedir lı yıllardan beri Japonya da ve 1980 lerden sonra da Avrupa ve ABD de geni bir yankı uyandıran Taguchi Metodu, ürün kalitesine ve kalite-maliyet ilikisine yepyeni bir anlam kazandırmıtır. Bir Japon mühendisi olan Taguchi nin felsefesinin temeli istatistiki deney tasarımına dayanır. Taguchi tarafından ortaya konan ve Salam Tasarım (Robust Design) olarak bilinen bu yaklaım hakkında daha fazla bilgi için Taguchi and Wu(1979), Ross(1988), Phadke(1989), Kackar(1985), Nair(1992), Unal and Dean(1991a) kaynaklarına bakılabilir. Bu çalımada, Taguchi metodunun geleneksel yaklaımdan farklılıkları ve bu farklılıın getirecei kazanımlara deinilmitir ve uygulandıı bir çok iletmede büyük iyiletirmeler salayan bu metodun önemi vurgulanmaya çalıılmıtır. 2. KALTE MALYETLER Kalite gelitirme çalımaları iki bileene ayrılabilir: Tasarım kalitesi ve uygunluk kalitesi. Tasarım kalitesi, ürünün; müteri tatminini salayacak fonksiyonel ve fiziksel karakteristikleri ile ilgilidir. Tasarım kalitesi genelde; tasarımcıların, mühendislerin ve teknik ressamların sorumluluunda görülür. Öncelikle bu grup tasarım kalitesini saladıktan sonra, ürün üretim aamasına geçer. Uygunluk kalitesi, tasarım spesifikasyonlarının üretim sürecinde ve nihai üründe salanıp salanmadıının örenilmesinde önemlidir. Uygunluk kalitesi, nihai ürünün tasarım spesifikasyonlarını ve dolaysıyla müteri tatminini salamaya ne kadar yakın olduu ile ilgilidir. Uygunluk kalitesinin bu öneminden dolayı yöneticiler bütün çabalarını buraya odaklarlar. Bundan dolayı da kalite maliyetleri olarak daha çok uygunluk kalitesi ile ilgili maliyetleri göz önüne alırlar(margavio and Margavio, 1993). Kalite maliyetlerinin daha iyi kontrolü için dört aamada incelenmeleri gerekir. Bu dört aama: Muayene maliyetleri, koruma maliyetleri, iç hata maliyetleri ve dı hata maliyetleri olarak bilinir. ç ve dı hata maliyetleri, hatanın firma içerisinden mi yoksa müteriden mi kaynaklandıı ile ilgilidir. ç hata maliyetleri; hurda ürün ve malzeme masraflarını, yeniden ileme masraflarını, yeniden denetleme ve ie ara verme masraflarını kapsar. Dı hata maliyetleri; ürün garanti masraflarını, geri dönen ürün masraflarını ve satılamayan ürün masraflarını kapsar. ç ve dı hata maliyetlerinin oluması akla muayene ve koruma maliyetlerini getirir. Muayene maliyetleri, izleme ve denetleme maliyetleri ile ilgilidir. Bu tür maliyetlerin tipik örnekleri; kalite kontrol bölümünün masrafları, metot, malzeme ve süreç deerlendirme masrafları, ürün örnekleme masrafları olarak verilebilir. Ne miktarda ürünün; ne zaman ve hangi sıklıkta muayene edileceini belirlemek için istatistiksel örnekleme teknikleri ve kalite kontrol emaları kullanılır. Bu tekniklerin kullanılması ve muayene

3 3 maliyetlerinin en azlanması, 1970 lere kadar öncelikli kalite kontrol çalıması olmutur. Ancak daha sonra görülmütür ki; muayene maliyetleri defolu ürün sayısını azaltmakta ancak içsel hata sayısını ve maliyetlerini azaltmamaktadır. Bunun sebebi, muayene maliyetlerinin amacının; hatanın önlenmesi deil tespiti olmasıdır. Bu durum muayene döneminin sona ermesine ve koruma döneminin balamasına sebep olmutur(margavio and Margavio, 1993). Hatalardan korunmaya çalıma yöntemi, hatalı bir ürün üretme ihtimalini azaltmaktadır. Bu durum, hem içsel hem de dısal hata maliyetlerini azaltmaktadır. Bundan dolayı, firmalar makine bakım maliyetleri, üretim spesifikasyonlarını gelitirme maliyetleri, personel eitim maliyetleri gibi maliyet kalemleri ile karılamılardır. Toplam kalite maliyetlerinin incelenmesi; içsel-dısal hata maliyetleri ve koruma-muayene maliyetleri ve toplam kalite maliyeti arasındaki ilikiyi gösterecektir. ekil 1a. ve ekil 1b. de bu durum rahatlıkla görülmektedir. ekil 1a. Toplam Kalite Maliyetinin bileenleri, (Sower et all, 1999) ekil 1b. Koruma maliyetindeki deiikliin dier maliyet kalemlerine etkisi, (Sower et all,1999)

4 4 ekil 1b. incelendiinde görülecektir ki; koruma maliyetlerinin artırılması iç hata, dı hata ve muayene maliyetlerini azaltmakta ve dolaysıyla toplam kalite maliyetini azaltmaktadır. Bu da önleyicilik kavramının maliyet açısından önemini göstermektedir. Önleyicilik kavramı TKY nde önemli bir yer tutar. Çünkü, hatalı üretilmi bir ürünü arzu edilen duruma getirmek için karılaılacak maliyetler, hatalı üretmemek için yapılacak tasarım maliyetlerinden çok daha fazla olacaktır. te bu nokta Taguchi metodunun çıkı noktasıdır. 3. TAGUCH METODU Kalite bir çok kimse tarafından; toleransları salamak, sıfır hata veya müteri tatmini olarak tanımlanmıtır. Fakat bu tanımlamalar kalite ve maliyet arasındaki ilikiye ait bir metodoloji ortaya koyamamıtır. Ancak Taguchi nin kalite anlayıı, kalite ile maliyet arasında iliki kurmayı salamıtır. Bu iliki (kalite-maliyet ilikisi) sadece üreticiyi ilgilendiren bir iliki deil aynı zamanda müteriyi ve hatta toplumu ilgilendiren bir ilikidir(phadke, 1989). Taguchi'nin kaliteyi tanımlaması müteri odaklı bir tanımdır. Taguchi kaliteyi negatif bir tarzda tanımlar. Taguchi kaliteyi; ürünün müteriye gönderildikten sonra toplumda meydana getirdii kayıpla deerlendirmitir. Ürünün kalitesi artırılmak isteniyorsa müteride meydana getirebilecei kayıplar en az olacak ekilde üretilmelidir(bryne and Taguchi, 1986). Bu kayıp, müteri memnuniyetsizliini ve iletmelerin itibar kayıplarını kapsar. Bu tanım geleneksel tanımdan büyük ölçüde farklıdır. Geleneksel tanım, üretici odaklıdır ve kalite maliyeti olarak hurda, garanti, servis ve yeniden ileme maliyetlerini içerir. Taguchi'nin tanımında, müteri üretim sürecinin en önemli parçasıdır. Ürünün veya servisin kalitesi; müterilerin memnuniyetine ve böylece itibar kazanılmasına ve pazar payının artmasına sebep olacaktır. Genelde, Taguchi tarafından planlanmı üç kavram vardır: 1. Kalite, daha en bata ürüne göre tasarlanmalıdır. Muayene ile kalite salanamaz. 2. Kaliteye hedef deer etrafındaki deikenlii minimize ederek ulaılır. Toleransları salamak baarı deildir. 3. Kalite maliyeti, ürün performansındaki deikenliin bir fonksiyonu olarak ölçülmelidir. Bu üç kavramı geni olarak açıklarsak: 1. Kalite gelitirme, ürün veya proses tasarımı aamasında ortaya çıkar ve üretim aaması boyunca devam eder. Gerçek kalite, geleneksel yaklaımın üretim hattındaki muayene anlayıı ile salanamaz. Taguchi'ye göre hiçbir muayene kalitesiz ürüne kaliteyi geri getiremez. Muayene sadece, kalitesizliin ortaya çıkartılmasıdır(feigenbaum, 1991). te bu yüzden, kalite, önleme felsefesi ile gelitirilmelidir. Kalitesizlie sebep olabilecek problemler en bata ele alınmalıdır. Bu yaklaım genelde off-line stratejisi olarak adlandırılır. kaliteyi salamak için yapılan faaliyetleri, Taguchi iki bölüme ayırmaktadır(irvancı, 1997): On Line Kalite Kontrol Off Line Kalite Kontrol On-Line Kalite Kontrol: Ürünün imalatı sırasındaki ve imalat sonrası kalite faaliyetlerini kapsar. statistiksel proses kontrol ve çeitli muayeneler örnek verilebilir. Off-Line Kalite Kontrol: Pazar aratırması ile ürün ve üretim prosesinin gelitirilmesi sırasında gerçekletirilen kalite faaliyetlerini içermektedir. Bu faaliyetler ürüne dorudan müdahale yerine, üretim balamadan önce gerçekletirilen tasarım çalımalarıdır. Taguchi, off line kalite kontrolu; kalite salama aaması olarak, hem ürün tasarımı için hem de proses tasarımı için, üç aamalı olarak tanımlamaktadır. Bu aamalar aaıdaki gibidir(unal and Dean, 1991b). Sistem Tasarımı: Pazar belirlenmesi, gerekli teknik ve mühendislik bilgilerinin edinilmesi, kullanılacak makine, ekipman ve malzeme gibi bileenlerin belirlenmesi gibi ilemlerin yapıldıı aamadır.

5 5 Parametre Tasarımı: Taguchi metodunun en önemli aamasıdır. Ürün kalitesini etkileyen faktörlerin belirlendii ve bu faktörlerin ürüne etkisinin en az kılınmaya çalııldıı bir tasarımı gerçekletirme aamasıdır. Bunu salamak için, Taguchi istatistiksel deney tasarımı yöntemlerini kullanır. Tolerans Tasarımı: Parametre tasarımı aamasında yapılan çalımalar yetersiz kalmı ise bu aama uygulanır. Taguchi, toleranslarla çalımayı istememekle beraber hepten de ret edememektedir. Esasında, tolerans tasarımı aaması, kalitenin nasıl deerlendirilecei sorusunun cevaplandıı aamadır. 2. Kaliteye hedef deer etrafındaki deikenlii minimize ederek ulaılır. Sadece toleransları salamak baarı deildir. Deikenliin azaltılması, kaliteyi gelitirmede anahtardır. Bir ürünün kritik bir parametresi için bir hedef deer tanımlanması ve üreticilerin bu hedef deeri çok az bir sapma ile gerçekletirmeleri kalitenin büyük bir oranda gelimesi demektir. Taguchi, bir ürünün reddedilmesinin en önemli sebebinin ürün spesifikasyonlarındaki deikenlik olduunu gözlemledi. Kaliteyi iyiletirmek deikenliin azaltılmasından geçmektedir. Kalite için harcanacak emekler, sıfır sapma ve sıfır bozulma için yapılmalıdır. Bata Shewart ve Deming olmak üzere bütün kalite uzmanları deikenlik konusuna deinmilerdir. Taguchi'nin üründeki deikenlii azaltma yaklaımı iki aamalı bir süreçtir: Ürünü en iyi usul, teknoloji ve tekniklerle üretmek (hedeften en az sapmayı salamak için) Bütün ürünleri aynı ekilde üretmek (ürünler arasındaki deikenlii azaltmak için) 3. Kalite maliyeti, ürün performansındaki deikenliin bir fonksiyonu olarak ölçülmelidir. Hedef deerden sapmalar ürünün bütün bir ömrü boyunca ölçülmelidir. Bu maliyetler; yeniden ilemeyi, muayeneyi, garanti ve servis hizmetlerini, geri dönüleri ve ürün yenileme maliyetlerini içerir. te bu maliyetler, ürün kalitesi için hangi önemli parametrelerin kontrol altında tutulması gerektiini gösterir. 4. TAGUCH METODU VE GOALPOST KARILATIRMASI Goalpost yaklaımı, üretimde kaliteyi salamak için iki kontrol grafii kullanır. Bunlardan biri ortalama (X) grafii, dieri de aralık (R) grafiidir. Kontrol grafikleri, ürün tasarımı aamasında belirlenen spesifikasyonlara uygun ekilde üretim yapılıp yapılmadıının tespiti için kullanılır. Yani goalpost yaklaımı bir on-line kalite kontrol faaliyetidir. Goalpost yaklaımı uygulaması için, prosesten örnekler alınır ve ölçülür, böylece prosesin belirlenmi olan kontrol sınırları dıına çıkıp çıkmadıı kontrol edilmi olur. Eer arzu edilmeyen bir durum var ise üretim durdurulur, bozulmaya sebep olan etken tespit edilip giderilir ve üretime devam edilir. Böylece, ıskarta ve yeniden ileme maliyetleri azaltılmı olur(benton, 1991). Goalpost yaklaımının yukarıda sayılan avantajlarının yanında, dezavantajları da bulunmaktadır. Goalpost yaklaımının bir çok on-line kalite problemini çözmesine ramen üretime bir miyop bakıı vardır. Goalpost yaklaımı sadece artnameleri yerine getirmeyi salar. Halbuki bu artnameler bazen geliigüzel hazırlanmı olabilir. Kontrol sınırları içerisindeki bütün ürünler kaliteli sayılırken, kontrol sınırlarının hemen dıındaki bir ürün kalitesiz sayılmakta ve yeniden ilemeye veya hurdaya gönderilmektedir(benton, 1991). Taguchi, hedeften uzaklatıkça ürün kalitesinin azaldıını ve dolaysıyla kalitesizlik maliyetlerinin arttıını söylemektedir. Bu yüzden Taguchi, ürün kalitesine (on-line) atıfta bulunduu gibi tasarım ve mühendislie de (off-line) atıfta bulunmaktadır. Burası Taguchi Metodunu sadece bir on-line kalite kontrol faaliyeti olan goalpost yaklaımıdan ayırmaktadır(ross, 1988). ekil 2. Taguchi metodu ile goalpost yaklaımının bir karılatırmasını göstermektedir. Taguchi metodu, goalpost kalite görüünün deiimidir. Goalpost üretim perspektifinde kalite kayıpları, ürün, üretimden önce belirlenmi spesifikasyon aralıının alt ve üst sınırları dıında kalınca ortaya çıkar. Örnein, bir ürün için spesifikasyonların 15 ± 3 mm olarak belirlendiini düünelim. Geleneksel görüe göre; ürün 12 mm nin altında üretilmi ise ıskartaya çıkartılması gerekir. Firma, malzemenin hurdaya çıkartılmı olmasından dolayı, bir iç hata maliyetine maruz kalır. Benzer ekilde, ürün 18 mm den büyük üretilmi ise, firma yine iç hata maliyetine maruz kalacaktır. Çünkü ürünü yeniden ileyerek, spesifikasyonlara uydurmak gerekmektedir. Eer ürün 12 mm ile 18 mm büyüklükleri arasında üretilmi ise, geleneksel görü hiçbir iç hata maliyeti

6 6 olumadıına inanmaktadır. Ayrıca, eer ürün arzu edilen bu aralıkta satılabilecekse, hiçbir dısal hata maliyeti de beklememektedir(margavio and Margavio, 1993). Taguchi ye göre, ürün hedef deerini tam yakalamadıı müddetçe kalite kayıpları olumaktadır. Hedeften sapma spesifikasyon aralıının içerisinde kalsa bile, her ne kadar firmaya herhangi bir iç hata maliyeti yüklemiyorsa da, ürün tasarlanan performansını göstermeyeceinden, müteri memnuniyetsizliine sebep olacak ve iadeler oluacaktır. tibar kaybı meydana gelecektir. ekil 2. Taguchi Metodu ve goalpost yaklaımı karılatırması, (Benton, 1991) ekil 3. de, kalite maliyetlerine (kalitesizlik maliyetleri de diyebiliriz), Taguchi yaklaımını ve goalpost yaklaımını grafiksel olarak görmekteyiz. Crosby ye göre, eer ürün arzu edilen spesifikasyon aralıı içerisinde üretilmi ise kalite salanmıtır. Bu, bir futbol karılamasında topun iki kale direinin arasında herhangi bir noktadan girip alarla bulumasında gol sayılma olayına benzemektedir; ürün de iki spesifikasyon deeri arasında ise kaliteli sayılmaktadır. Ancak Taguchi böyle bir yaklaımın doru olmadıını ve ürünün hedeften sapmasıyla birlikte kalitesizliin baladıını söylemitir. Goalpost yaklaımında kalitesizlik maliyetleri spesifikasyon sınırları dıındaki alanlarda olusa da, Taguchi yaklaımında kalitesizlik maliyetleri ürün hedeften sapmaya balayınca olumakta ve spesifikasyon sınırlarında %100 bozulma meydana gelmektedir(ross, 1988). ekil 3. Her iki yaklaımda oluan kalitesizlik maliyeti fonksiyonu, (Ross, 1988)

7 7 Taguchi kalite kayıplarına bakıını matematiksel olarak ifade etmi ve gelitirdii fonksiyonu Kalite Kayıp Fonksiyonu (Quality Loss Function) olarak adlandırmıtır. Bu fonksiyona göre, ürün hedeften uzaklatıkça, sapmanın karesiyle doru orantılı bir kayıp meydana gelmektedir(sudhakar,1995). 5. KAYIP FONKSYONU Geleneksel kalite maliyetlerini hesaplama yöntemi, ret edilmi ve yeniden ilenmi ürünlerin sayısına göre hesaplama yapar. Ancak böyle bir deerlendirme metodu, hedef özelliklerin spesifikasyon aralıı içerisinde kaldıı fakat farklı daılım gösterdii iki örnei ayrıt etmekte yetersizdir. ekil 3. kayıp fonksiyonunu göstermektedir. ekildeki M; hedef deeri göstermektedir. UAL ve LAL; en yüksek ve en düük spesifikasyon sınırlarını temsil etmektedir. Daha önceden de söylediimiz gibi, geleneksel yönteme göre, ürün bu sınırlar içerisinde ise kaliteli kabul edilir ve ürünün müteriye gönderildikten sonra hiçbir sosyal kayıba sebep olmadıına inanılır. Eer, ürün bu sınırların dıında üretilmi ise,%100 bozulma olduu kabul edilir ve ürün ya hurdaya ya da yeniden ilemeye gönderilir. Geleneksel yaklaımda bütün amaç ürünü bu iki sınır içerisinde üretmektir. Taguchi, gerçek hayatta böyle net kesilmelerin olmadıına inanmaktadır. Performans, hedef deerden saptıkça dereceli olarak bozulmaktadır. Bundan dolayı da kayıp fonksiyonunun ideal deerden sapmanın bir ölçüsü olarak ifade edilmesi gerekmektedir. Taguchi nin bu tanımlaması müteri tatmini ile ilgilidir. En iyi müteri tatmini, hedef deeri yakalamı ürünler üreterek salanabilir(ross,1988). Taguchi nin yaklaımını desteklemek üzere bir çok örnek verilebilir. Bunlardan biri Ford örneidir. Ford firmasının 1980 lerdeki bir deneyimi, parça üretiminde hedeften sapma sonucu oluan varyasyonun, firmaya parasal kayıp olarak döndüünü göstermektedir. Ford, imal etmekte olduu otolara anzıman üretmek üzere iki ayrı firmaya sipari verir. Tedarikçi firmalardan biri, bir Amerikan firması, dieri Japon Mazda firmasıdır. Her iki firma da, anzımanları, Ford un spesifikasyonlarına göre üretip teslim ederler. Garanti süresi içinde anzıman sorunlarından kaynaklanan garanti talepleri oluur. Ford yetkilileri, sorunlu anzımanları üretici firmaya göre sınıflandırdıklarında, Amerikan firmasının ürettii gurubun, sayısal olarak dierinden birkaç kat daha fazla olduunu görürler. Bunun üzerine, anzımanların bazı kritik performans deikenlerinin olasılık daılımını hesaplarlar. Durum ekil 4 teki gibidir. Her iki firmanın da ürettii anzımanlar, istenilen spesifikasyon sınırları içerisindedir. Ancak, Amerikan firmasının ürettii anzımanlarda deikenlik daha fazladır. Bu anzımanlar, daha sık ve daha erken arıza yaparak firmanın maliyetini artırmaktadır(irvancı, 1997). ekil 4. Ford örnei, (irvancı, 1997)

8 8 Ford örnei göstermitir ki, kalite spesifikasyon sınırları içerisinde üretmekle deil, hedeften sapmayı en az kılmakla salanabilir. Taguchi, kalite kayıplarını para cinsinden ifade eden aaıdaki eitlii göstermitir. L = k(y-m) 2 (1) L: Parasal olarak oluan kayıp Y: Deikenin ölçülen deeri M: Hedef deer k: sapmayı para birimine çeviren bir katsayı Benzer bir baka örnek Sony örneidir(sudhakar, 1995; Singpurwalla,1992). Kayıp fonksiyonu bize, kaybın azaltılması için deikenliin azaltılması gerektiini söylemektedir. Taguchi, kayıp fonksiyonu ile ilgili olarak unları belirtmektedir(singpurwalla, 1992): Kalite kayıp fonksiyonu, sürekli bir fonksiyondur ve hedeften sapmanın bir ölçüsüdür. Kalite kayıpları, ürün performans karakteristikleri ile ilgilidir ve kalitenin ürüne göre tasarlanması ile en iyi ekilde minimize edilir. Düük kalitenin önlenmesi, yeniden ileme maliyetlerine göre daha ucuzdur. Kalite kayıpları, müteri memnuniyetsizliine sebep olmaktadır. Kalite kayıpları, finansal ve sosyal kayıplardır. Kalite kayıplarının minimizasyonu, bugünün rekabet ortamında rekabet edebilmenin ve hayatta kalabilmenin tek yoludur. 6. SONUÇ Taguchi metodunun kalite anlayıını derlediimiz bu çalımamızda, Taguchi metodu ile geleneksel yaklaımın kalite maliyetlerine bakıları arasındaki farkı ortaya koymaya çalıtık. Taguchi metodu, toleransları karılamanın ürün kalitesi açısından yeterli sayılamayacaını, hedef deerinde üretilmemi her bir üründe hedeften sapma oranında kalitesizlik bulunduunu vurgulamıtır. Hedeften uzakta ancak tolerans sınırları içerisindeki bir ürün, üretici açısından kaliteli kabul edilse de tüketiciyi memnun etmemektedir. Ford ve Sony örnekleri bunu açıkça göstermitir. Taguchi kalite-maliyet arasındaki ilikiyi kalite kayıp fonksiyonu ile ortaya koymutur. Bu görü geleneksel yaklaımın kalite-maliyet görüünden oldukça farklıdır. 7. KAYNAKLAR Benton, W. C. 1991, Statistical Process Control And The Taguchi Method: A Comperative Evaluation, Int. J. Prod. Res., Vol 29, P Bryne, D. M. Ve Taguchi, S., 1986, The Taguchi Approach To Parameter Design, ASQC Quality Congress Transactions, Anaheim, Crosby, P.B., 1979, Quality is Free, Mc Graw Hill Inc., Newyork Feigenbaum, A.V., 1991, Total Quality Control, Mcgraw Hill Inc, Newyork Kackar, R. 1985, Off-Line Quality Control, Parameter Design And The Taguchi Method, Journal Of Quality Technology, Vol. 17, P Margavio, G. W., Margavio, T. M., 1993, Quality Improvement Technology Using The Taguchi Method, Cpa Journal, Vol. 63, P. 72

9 9 Nair, V. N., (Editor), 1992, Taguchi s Parameter Design: A Panel Discussion, Technometrics 34, P Phadke, S. M., 1989, Introduction To Quality Engineering, Asian Productivity Organization (Distributed By ASI, Dearborn) Ross, P. J. 1988, Taguchi Techniques For Quality Engineering, Mc Graw Hill, Newyork Singpurwalla, N. D., 1992, Bayesian Perspective On Taguchi s Approach To Quality Enginnering And Tolerance Design,IIE Transactions, Vol 24, P Sower, V. E., Savoie, M. J., Renick, S., 1999, An Introduction To Quality Management And Engineering, Prentice Hall Inc., New Jersey Sudhakar, P. R., 1995, An Introduction To Quality Improvement Thtough Taguchi Methods, Industrial Engineering, January, P irvancı M., 1997, Kalite çin Deney Tasarımı, Literatür, stanbul Taguchi, G., Wu, Y., 1979, Introduction To Off-Line Quality Control,Central Japan Quality Control Association, Nagaya Unal, R., Dean, E. B., 1991a, Design For Cost And Quality: The Robust Design Approach,Journal of Parametrics,Vol. 11, N. 1 Unal, R., Dean, E. B., 1991b, Taguchi Approach To Design Optimization For Quality And Cost: An Owerview, Annual Conference of The International Society of Parametric Analysts