Kan örneklerinden izole edilen Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae ve Enterobacter sufllar n n antibiyotiklere duyarl klar

Transkript

1 Türk Mikrobiyol Cem Derg (2006) 36 (1) : Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti / Turkish Microbiological Society ISSN Ka örekleride izole edile Escherichia coli, Klebsiella peumoiae ve Eterobacter sufllar atibiyotiklere duyarl klar Atibiotic susceptibilities of Escherichia coli, Klebsiella peumoiae ad Eterobacter strais isolated from blood specimes Emel Sesli Çeti, Mustafa Demirci, Selçuk Kaya, Buket Cicio lu Ar do a, Ali Kudret Adilo lu, Yasemi Göksu, Nuretti Göülatefl Süleyma Demirel Üiversitesi, T p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Kliik Mikrobiyoloji Aabilim Dal, Isparta letiflim / Correspodece: Emel Sesli Çeti, Adres / Address: Süleyma Demirel Bulvar Salal Apt. No:60 Daire:, Isparta Tel: , , sesliceti@med.sdu.edu.tr ÖZET Direçli Gram egatif çomaklar ede oldu u ozokomiyal ifeksiyolar hastaeleri öemli problemidir. Escherichia coli, Klebsiella peumoiae ve Eterobacter türleri ka kültürleride e s k izole edile Gram egatif çomaklard r. Bu çal flmada Süleyma Demirel Üiversitesi T p Fakültesi Hastaeside yatmakta ola hastalar ka örekleride izole edile 0 E. coli, 45 K. peumoiae ve 25 Eterobacter suflu retrospektif olarak de erledirilerek, tedavileride kulla - labilecek ola atibiyotiklere duyarl klar bildirilmifltir. Sufllar Ocak 2004-Ocak 2005 tarihleri aras da izole edilmifl ve atibiyotiklere duyarl k deeyleri NCCLS stadartlar do rultusuda disk difüzyo yötemi ile araflt r lm flt r. Souç olarak üç bakteri cisii de e duyarl oldu u atibiyoti i imipeem, e direçli oldu u atibiyoti i ise amoksisili klavulaik asit oldu u tespit edilmifltir. Bakterileri deee atibiyotiklere duyarl l k paterleri bezerlik göstermekle birlikte, K. peumoiae ve Eterobacter sufllar da özellikle seftazidim ve sefoksitie yüksek direç oralar tespit edilmifltir. Aahtar Sözcükler: Escherichia coli, Klebsiella peumoiae, Eterobacter spp., ka kültürü, i vitro atibiyotik direci SUMMARY Recetly, multi-drug resistat osocomial pathoges have become a importat problem i hospitals. The most frequetly isolated Gram egative bacilli from blood specimes are Escherichia coli, Klebsiella peumoiae ad Eterobacter species. I this study 0 E. coli, 45 K. peumoiae ad 25 Eterobacter spp. blood isolates of hospitalized patiets which were set to our laboratory betwee Jauary 2004 ad Jauary 2005 were examied for their susceptibilities to some atimicrobial agets by Kirby-Bauer disk diffusio method accordig to NCCLS stadards. While the most effective atibiotic agaist all tested bacteria was imipeem, the less effective oe was amoxicilli/clavulaic acid. Although the resistace patters of all bacteria were similar, higher resistace rates were determied amog K. speumoiae ad Eterobacter strais especially agaist ceftazidime, ad cefoxiti. Key Words: Escherichia coli, Klebsiella peumoiae, Eterobacter spp., blood culture, i vitro atibiotic resistace 20

2 Ka örekleride izole edile Escherichia coli, Klebsiella peumoiae ve Eterobacter sufllar atibiyotiklere duyarl klar G R fi Atibiyotik tedavisideki geliflmelere ra me bakteriyemiler hastae ifeksiyolar içeriside hala e öemli ölüm edelerii teflkil etmektedir. Hastae kayakl bakteriyemiler, yo u bak m, trasplatasyo üiteleri ve hematoloji-okoloji birimleride daha fazla görülmekte, mortalite ve morbiditeyi öemli düzeyde etkilemektedir (1,2). Hastae ifeksiyolar aras da Gram egatif bakteriyemiler mortalite ora ile öemli bir grubu oluflturmaktad r ve s ras yla Escherichia coli, Klebsiella peumoiae ve Eterobacter türleri ka kültürleride e s k izole edile Gram egatif bakterilerdir (3). So y llarda özellikle aerop Gram egatif bakterilerde gözlee direç art fl bu bakterilerle olufla ifeksiyolar tedaviside yei aray fllara yol açm flt r (4). Özellikle beta laktam atibiyotikler, yei jeerasyo sefalosporiler ve florokiololar yayg kulla m, ço ul direçli mikroorgaizmalar ortaya ç kmas a ede olmufltur. Bu edele hastaelerde ve özellikle hastae ifeksiyolar s k görüldü ü yo u bak m üiteleride kulla lacak atibiyotikleri seçimide s k izole edile bakteri türleri ve atibiyotiklere duyarl l klar bilimesi öemlidir. Atimikrobiyal duyarl l k paterlerii belirlemesi bakteriyemili hastalarda ampirik tedavii seçilmeside yol gösterici olacakt r (2). Bu çal flmada Süleyma Demirel Üiversitesi T p Fakültesi Hastaesi de yatmakta ola hastalar ka örekleride izole edile E. coli, K. peumoiae ve Eterobacter sufllar retrospektif olarak de erledirilerek, tedavide kulla labilecek ola atibiyotiklere duyarl klar belirlemesi amaçlam flt r. GEREÇ VE YÖNTEM Süleyma Demirel Üiversitesi T p Fakültesi Hastaesi Mikrobiyoloji Laboratuvar a göderile ve tümü servislerde yatmakta ola hastalara ait ola ka kültürleride izole edile 0 E. coli, 45 K. peumoiae ve 25 Eterobacter spp. izolat çal flmaya al m flt r. Klasik yötemlerle gram egatif oldu u saptaa sufllar tür belirlemesi API ID32E (bio Merieux, Frasa) ile yap ld. Sufllar amikasi (30μg), aztreoam (30μg), imipeem (10μg), seftazidim (30μg), sefoksiti (30μg), amoksisili-klavulaik asit (30μg), tobramisi (10μg) ve siprofloksasie (5μg) direç oralar belirlemek üzere test edilmifltir. Atibiyotik duyarl l k testleri Natioal Committee for Cliical Laboratory Stadards (NCCLS) i öerileri do rultusuda Mueller-Hito Agar besiyeri yüzeyie McFarlad 0,5 eflelie göre bakteri süspasiyou yay ld kta sora atibiyotik diskleri (Oxoid) kulla larak disk difüzyo yötemi ile yap lm flt r (5). BULGULAR zole edile E. coli, K.peumoiae ve Eterobacter sufllar deee atibiyotiklere i vitro direç oralar Tablo 1 de gösterilmifltir. TARTIfiMA Atimikrobiyal tedavilerdeki geliflmelere ra me hastae ortam da gelifle bakteriyemilerde ölüm ora hale aras da bildirilmektedir. Bu ora azaltmak içi yap labilecek e öemli fley uygu atimikrobiyal tedavii erke döemde bafllat lmas d r (6). Tablo1. E. coli, K.peumoiae ve Eterobacter sufllar deee atibiyotiklere i vitro direç oralar AK CAZ FOX AMC ATM CIP IMP TOB E. coli =0 K.peumoiae =45 Eterobacter spp. = AK: Amikasi, CAZ: Seftazidim, FOX: Sefoksiti, AMC: Amoksisili-klavulaik asit, ATM: Aztreoam, CIP: Siprofloksasi, IPM: mipeem, TOB: Tobramisi

3 E. Sesli Çeti, M. Demirci, S. Kaya, B. Cicio lu Ar do a, A. Kudret Adilo lu, Y. Göksu, N. Göülatefl Bakterilerde atibiyotiklere direç geliflmesi ile atibiyotik kulla m aras da do ruda bir iliflki vard r. Geifl spektrumlu beta-laktam atibiyotikleri afl r kulla lmas geifllemifl spektrumlu beta laktamaz (GSBL) ürete Gram egatif çomak epidemileri içi öemli risk faktörü oldu u bildirilmektedir (7). Bakterileri beta laktamlara sürekli maruz kalmas bu bakterilerde beta-laktamazlar diamik ve devaml üretimii ve mutasyolar - idüklemekte ve bu da bu bakterileri yei kuflak geifl spektrumlu beta-laktam atibiyotiklere dahi direçli olmas a ede olmaktad r (). So y llarda, GSBL leri isidas ve prevalas da art fl olmufltur. GSBL geellikle E. coli ve K. peumoiae sufllar da görülmekle birlikte di er Eterobacteriaceae üyesi bakterilerde ve Pseudomoas aerugiosa da da bildirilmektedir. Beta-laktam atibiyotikler bakteri ifeksiyolar - tedaviside çok s k kulla lmakta ve bu edele de tüm düyada Gram egatif bakteriler atibiyotik direcii e fazla görüldü ü grubu teflkil etmektedir (). Bu edele özellikle hastae ifeksiyolar da ve bakteriyemili hastalarda atimikrobiyal duyarl l k paterlerii belirlemesi ve ampirik tedavileri bu bilgiler fl da yöledirilmesi öemlidir. Durmaz ve ark. (9) 199 Hazira-1999 Eylül tarihleri aras da izole ettikleri Gram egatif bakterileri atibiyotiklere duyarl l araflt rd klar çal flmalar da e etkili atibiyotikleri karbapeem grubu oldu uu ve bular kiolo ve amioglikozidleri izledi ii bildirmifllerdir. Tüger ve ark. (10) 199 y l da e etkili atibiyotikler olarak s ras yla amikasi (100), getamisi (92) ve siprofloksasi (92) i bildirmifllerdir. Gülteki ve ark (11) çal flmalar da ise ilk üç s rada siprofloksasi (9), amikasi () ve getamisii (5) yer ald bildirmifllerdir. F d k ve ark. (12) E. coli içi meropeeme 100 duyarl l k saptarke amikasie 91, siprofloksasi, levofloksasi, seftazidime 1, getamisie 77,9, sefoperazo ve sefepime 71 ve seftriaksoa 62 duyarl l k bildirmifllerdir. Ülü ve ark. (13) tarihleri aras da ka kültürleride soyutlaa Gram egatif bakterileri çeflitli atibiyotiklere duyarl klar araflt rd klar çal flmalar soucuda E. coli ve Klebsiella kökelerii hiçbiride imipeem direcie rastlamad, e yayg direci ise birici kuflak sefalospori ola sefalotie karfl görüldü üü bildirmifltir. Bu çal flmada E. coli içi imipeemi ya da etilmisi ve amikasi direci de saptamam flt r. Klebsiella sufllar içi ise amikasi 3, ora da direç ile ikici e etkili ilaç olarak tesbit edilmifltir. Netilmisie direç ora Klebsiella larda E. coli ile karfl laflt r ld da yüksek (17,3) bulumufltur. Agihotri ve ark. (14) tarihleri aras da eoatal septisemilerde izole ettikleri bakterileri ve atibiyotik duyarl l klar retrospektif olarak de erledirdikleri çal flmalar da Gram egatif bakterilere karfl e etkili atibiyotik olarak tüm y llarda amikasii bildirmifllerdir. Direç oralar 1., 2., 3., 4., 5. y llarda s ras yla 7, 5,4, 10,.26, ve 20 olarak saptam flt r. Japoya da 60 sa l k merkezii kapsaya bir atibiyotiklere duyarl l k surveyas çal flmas da Escherichia coli sufllar da piperasili direci 10. ike di er beta laktamlara direç 1,3 veya alt da bulumufl, Klebsiella sufllar imipeem, sefepime ve sefpiroma daha duyarl olarak tespit edilmifltir (15). Çi de y llar aras da yap la çal flmada imipeeme Escherichia coli de , Klebsiella sufllar da ise duyarl l k tesbit edilmifl, özellikle E. coli de siprofloksasi (42-25) ve sefotaksime (7-54) e karfl olmak üzere sefalosporilere, siprofloksasie ve sefoperazo/sulbaktama direç art fl tespit edilmifltir. Bu çal flma soucuda 1996 da 2002 ye do ru Gram egatif çomaklarda deee atibiyotiklere giderek arta direç oralar bildirilmifltir (16). Laboratuvar m zda yap la bir çal flmada y llar aras da idrar örekleride izole edile Escherichia coli sufllar atibiyotiklere duyarl l klar araflt r lm fl, ampisili, amoksisili-kla- 22

4 Ka örekleride izole edile Escherichia coli, Klebsiella peumoiae ve Eterobacter sufllar atibiyotiklere duyarl klar vulaik asit ve trimetoprim sulfametoksazole direç yüksek olarak buluurke direç ora daki art fl düflük oldu u, özellikle kiololara olmak üzere amioglikozit ve sefalosporilere karfl direç oralar da art fl oldu u tesbit edilmifltir (17). Akçam ve ark. (1) Ocak 2000-Ocak 2004 tarihleri aras da hastaemizde idrar örekleride izole edile E. coli sufllar atibiyotiklere duyarl l klar y llar içerisideki de iflimii araflt rd klar çal flmalar da 2000 ve 2002 y llar da imipeeme direç görülmedi ii 2001 de 99,3 ve 2003 y - l da ise 9,9 duyarl l k oralar ile e etkili ilaç olarak imipeemi bildirmifller; özellikle kiolo ve sefalosporilere karfl y llar içeriside direç art fl - istatistiksel olarak alaml oldu ua dikkati çekmifllerdir. Bizim çal flmam zda da imipeem direcii E. coli sufllar içi 3 ora da bulumas y llar içeriside imipeem direcide art fla meyil oldu u görülmüfl ve di er atibiyotiklere direç oralar da özellikle beta-laktam atibiyotiklere direçde art fl destekler itelikte bulumufltur. Hale bu grup bakterilere e etkili ilaç olarak karbapeemler ve amikasi gibi görülmektedir. Çal flmam zda her üç bakterii deee atibiyotiklere duyarl l k paterleri bezerlik göstermekle birlikte K. peumoiae ve Eterobacter sufllar da özellikle seftazidim ve sefoksitie yüksek direç oralar tespit edilmifltir. Ayr ca Eterobacter türleride beta laktam grubu atibiyotiklere direç E. coli ve Klebsiella peumoiae ya göre yüksek buluurke amikasi ve siprofloksasie karfl daha düflük direç oralar saptam fl, ayr ca imipeeme karfl ise direçli Eterobacter suflu tespit edilmemifl olmas da dikkate de er bulumufltur. Acak, çal flmam zda icelee sufllarda GSBL üretimii iceleememifl olmas bir eksikliktir ve bu edele iceledi imiz sufllarda imipeem d fl daki betalaktam atibiyotiklere direç oralar daha yüksek olabilece i ögörülmektedir. So y llarda bu bakterilerde arta oralarda geifllemifl spektrumlu beta laktamaz aktivitesii tesbit edildi ii de göz öüe al rsak ka kültürleride bu bakteriler izole edildi ide tedavi yaklafl mlar bu bilgiler fl - da yap lmas gerekti i vurgulamal d r. Kayaklar 1. Valles J, Leo C, et al.. Nosocomial bacteremia i critically ill patiets: A multiceter study evaluatig epidemiology ad progosis. Cli Ifect Dis 1997; 24: Karlowsky JA, Joes ME, Draghi DC, Thorsberry C, Sahm DF, Volturo GA. Prevalece ad atimicrobial susceptibilities of bacteria isolated from blood cultures of hospitalized patiets i the Uited States i A Cli Microbiol Atimicrob 2004; 10: Boe RC. Gram egative sepsis: a dilemma of moder medicie. Cli Microbiol Rev 1993; 6: Sydma DR. Cliical implicatios of multi-drug resistace i the itesive care uit. Scad J Ifect Dis 1991; 7: Natioal Committee for Cliical Laboratory Stadards. Performace Stadards for Atimicrobial Susceptibility Tests, NCCLS Documet, Approved Stadard-Seveth Editio, M2- A7: Vol. 20: No.1 (2000). 6. Pittet D. Nosocomial bloodstream ifectios. I: Wezel RP, ed. Prevetio ad Cotrol of Nosocomial Ifectios. 2d ed. Baltimore: Williams ad Wilkis, 1993: Meyer KS, Eaga JA, Berger BJ, Rahel JJ. Nosocomial outbreak of Klebsiella ifectio resistat to late-geeratio cephalosporis. A Iter Med 1993; 5: Shah AA, Hasa F, Ahmed S, Hameed A. Characteristics, epidemiology ad cliical importace of emergig strais of Gram-egative bacilli producig exteded-spectrum beta-lactamases. Res Microbiol 2004; 155: Durmaz Çeti B, Güdüz A, fiesoy A, Korkmaz F, Seber E. Hastae ifeksiyou etkei Gram egatif çomaklarda geifllemifl spektrumlu beta-laktamaz üretimi ve atibiyotiklere duyarl l k özellikleri. Türk Mikrobiyol Cem Derg 2001; 31: Tüger Ö, Bakkalo lu B, Diç G, Sürücüo lu S, Sivrel Ar soy A, Baykal D. Celal Bayar Üiversitesi Hastaeside 199 y l hastae ifeksiyolar. feks Derg 1999; 13: Gülteki M, Ö üç D, Güsere F, Çolak D, K rbafl, Mam ko lu L. Hastae ifeksiyou etkei Klebsiella peumoiae ve Escherichia coli sufllar geifllemifl spektrumlu beta laktamaz ve atibiyotik duyarl l k özelliklerii araflt r lmas. feks Derg 1999; 13: F d k D, Tucer, Ural O, Arsla U. Hastae ifeksiyou etkei ola Gram egatif bakterileri çeflitli atibiyotiklere duyarl l klar. feks Derg 2001; 15: Ülü GV, Ülü M, Bak c MZ, Gür D. Ka kültürleride soyutlaa gram egatif bakterileri çeflitli atibiyotiklere direci ve geifllemifl spektrumlu beta-laktamaz oralar. feks Derg 2003; 17: Agihatri N, Kaistha N, Gupta V. Atimicrobial Susceptibility of solates from eoatal septicemia. Jp J Ifect Dis 2004; 57: Ishii Y, Alba J, Kimura S, Shiroto K, Yamaguchi K. Evaluatio of atimicrobial activity of beta-lactam atibiotics usig Etest agaist cliical isolates from 60 medical cetres i Japa. It J Atimicrob Agets 2005; 25: Wag H, Che M. Chia Nosocomial Pathoges Resista-

5 E. Sesli Çeti, M. Demirci, S. Kaya, B. Cicio lu Ar do a, A. Kudret Adilo lu, Y. Göksu, N. Göülatefl ce Surveillace Study Group. Surveillace for atimicrobial resistace amog cliical isolates of Gram-egative bacteria from itesive care uit patiets i Chia, 1996 to Diag Microbiol Ifect Dis 2005; 51: Cicio lu Ar do a B, Taflk o lu T, Demirci M, Adilo lu AK, Kaya S. Hastaemizde polikliik hastalar idrar kültürleride izole edile Escherichia coli sufllar atibiyotiklere duyarl l y ll k izlemi [özet P-12/30]. I: XXX. Türk Mikrobiyoloji Kogresi Kitab, Akçam FZ, Uyar C, Demir C, Yayl G. drar örekleride izole edile E. coli sufllar atibiyotik duyarl l klar y llar içerisideki de iflimi. [özet P-010]. I: XXXI. Türk Mikrobiyoloji Kogresi Kitab,