ÜROPATOJEN ESCHERICHIA COLI SUŞLARINDA BAZI ORAL ANTİBİYOTİKLERE DİRENÇ VE DİRENÇLE İLİŞKİLİ RİSK FAKTÖRLERİ

Transkript

1 ANKEM Derg 2009;23(1):1-7 ÜROPATOJEN ESCHERICHIA COLI SUŞLARINDA BAZI AL ANTİBİYOTİKLERE DİRENÇ VE DİRENÇLE İLİŞKİLİ RİSK FAKTÖRLERİ Mustafa YILDIRIM*, İdris ŞAHİN**, Şükrü ÖKSÜZ***, Davut ÖZDEMİR*, Ertuğrul GÜÇLÜ*, Selda ACAR**, İrfa ŞENCAN**** * Düzce Üiversitesi Tı Fakültesi, Efeksiyo Hastalıkları ve Kliik Mikrobiyoloji Aabilim Dalı, DÜZCE ** Düzce Üiversitesi Tı Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Kliik Mikrobiyoloji Aabilim Dalı, DÜZCE *** Düzce Atatürk Devlet Hastaesi, Mikrobiyoloji ve Kliik Mikrobiyoloji Bölümü, DÜZCE **** Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastaesi, Efeksiyo Hastalıkları ve Kliik Mikrobiyoloji Bölümü, ANKARA ÖZET Escherichia coli ürier sistem ifeksiyolarıa (ÜSİ) e sık ede ola etkedir. Bu çalışmada, üroatoje E.coli suşlarıda bazı oral atibiyotiklere direç ve direçle ilişkili risk faktörlerii araştırılması amaçlamıştır. Çalışmaya Düzce Üiversitesi Tı Fakültesi Hastaeside tolum kökeli ÜSİ taısı ala 252 hasta (199 kadı ve 53 erkek) alımıştır. ÜSİ ola hastalara atimikrobiyal direç ile ilgili risk faktörlerii sorgulaya bir aket uygulamıştır. Bakterileri tiledirilmeside klasik yötemler ve API 20E idetifikasyo yötemi kullaılmıştır. E.coli suşlarıı atibakteriyel duyarlılık testleri Kirby-Bauer disk difüzyo yötemiyle Cliical ad Laboratory Stadards Istitute kriterlerie uygu olarak yaılmıştır. Multivariate aalizlerde, erkek cisiyet (: 2.44; % 95CI: ; =0.006) ile amoksisili-klavulaik asit direci; 50 yaş üstü olmak (: 3.51; % 95CI: ; =0.014) ve evvelce idrar kateteri kullaımı (: 0.33; % 95CI: ; =0.044) ile sirofloksasi direci; evvelce idrar kateteri kullaımı (: 0.24; % 95CI: ; =0.005) ve öcede atibiyotik kullaımı (: 2.89; % 95CI: ; =0.024) ile trimetorim-sulfametoksazol direci; erkek cisiyet (: 2.52; % 95CI: ; =0.011) ve evvelce idrar kateteri kullaımı (: 0.27; % 95CI: ; <0.001) ile sefaklor direci ilişkili bulumuştur. Sirofloksasi dışıdaki deee oral atibiyotikleri bölgemizde tolum kökeli ÜSİ ı emirik tedaviside uygu olmadıkları görülmektedir. Öcede atibiyotik ve idrar kateteri kullaımı, 50 yaş üstü ve erkek hasta gibi direç açısıda risk faktörü taşıya tolum kökeli ÜSİ ola hastalar içi idrar kültürü alıması ve atibiyotik duyarlılık testlerii yaılması yararlı olacaktır. Aahtar sözcükler: atimikrobiyal direç, Escherichia coli, risk faktörleri SUMMARY Resistace to some Oral Atibiotics ad Risk Factors Related to Resistace i Uroathoge Escherichia coli Strais Escherichia coli is the most commo cause of uriary tract ifectios. Aim of this study is to evaluate the ossible risk factors related to resistace to some oral atibiotics i uriary E.coli strais. 252 atiets (199 female, 53 male) with E.coli uriary tract ifectio were icluded to the study i Duzce Uiversity Medical School. A questioaire for ivestigatig risk factors related to atimicrobial resistace was alied to the atiets. Idetificatio of bacteria were erformed by classical idetificatio methods ad API 20E. The resistace rofile of the strais to atibiotics was determied by stadard Kirby-Bauer disk diffusio method accordig to Cliical ad Laboratory Stadards Istitute guidelies. I multivariate aalysis, geder (male) (: 2.44; 95 % CI: ; =0.006) was associated with amoxicilliclavulaic acid resistace; age over 50 (: 3.51; 95 % CI: ; =0.014) ad rior uriary catheter usage (: 0.33; 95 % CI: ; =0.044) were ideedetly associated with cirofloxaci resistace; rior uriary catheter usage (: 0.24; 95 % CI: ; =0.005) ad revious atibiotic use (: 2.89; 95 % CI: ; =0.024) were associated with trimethorim-sulfamethoxazole resistace; geder (male) (: 2.52; 95 % CI: ; =0.011) ad rior uriary catheter usage (: 0.27; 95 % CI: ; <0.001) were associated with cefaclor resistace. With the excetio of cirofloxaci, oral atibiotics used i this article do ot seem to be aroriate for the emirical treatmet of commuity-acquired uriary tract ifectios i our regio. Urie culture ad atimicrobial suscetibility testig seem to be useful for the commuity-acquired uriary tract ifectios of atiets who have risk factors for resistace, such as revious atibiotic use, uriary catheter usage, age over 50, ad male geder. Keywords: atimicrobial resistace, Escherichia coli, risk factors Yazışma adresi: Mustafa Yıldırım. Düzce Üiversitesi Tı Fakültesi, Efeksiyo Hastalıkları Aabilim Dalı, Koural, DÜZCE Tel: (0380) / 2134 e-osta: mustafayildirim4@yahoo.com Alıdığı tarih: , revizyo kabulü:

2 M. Yıldırım ve ark GİRİŞ Escherichia coli sidirim sistemi dışı ifeksiyolar içide e sık ürier sistem ifeksiyoua (ÜSİ) yol açar. Üretral kateterizasyo, ürier sistem aomalileri ve fekal ikotias ola hastalarda ÜSİ a eğilim artmaktadır (7). ÜSİ a e sık yol aça etke E.coli olu, tolum kökeli ÜSİ u tedaviside trimetorim/sulfametoksazol, sirofloksasi, sefalosoriler ve semisetetik eisililer e yaygı olarak kullaıla atibiyotiklerdir (11). Üroatoje E.coli suşları arasıda eisililere, üçücü kuşak sefalosorilere ve kiolo grubu atibiyotiklere hızlı bir biçimde direç gelişmektedir. Ülkemizde amisili ve trimetorim-sulfametoksazole direçli suşları oraı da giderek artmaktadır (7). Bu çalışmada, üroatoje E.coli suşlarıda oral atibiyotiklere direç ve direçle ilişkili risk faktörlerii araştırılması amaçlamıştır. GEREÇ VE YÖNTEM Hastalar Çalışmaya Düzce Üiversitesi Tı Fakültesi Hastaeside tolum kökeli ÜSİ taısı ala tüm yaş grularıda hastalar dahil edilmiştir. So bir ay içeriside hastaede yatış hikayesi ola hastalar çalışmada çıkarılmıştır. Laboratuvar metodları Her bir katılımcıya demografik veriler, tıbbi öz geçmişi ve semtomlarıı (dizüri, ollakiüri ve sıkışma hissi gibi) yer aldığı kısa bir aket uygulamıştır. E.coli de amoksisiliklavulaik asit, sirofloksasi, trimetorimsulfametoksazol ve sefazoli direci açısıda yaş, cisiyet, evvelce (so bir yılda) idrar katateri kullaımı, öcede (so 6 ayda) idrar yolu ifeksiyou geçirme ve atibiyotik kullaım hikâyesi gibi risk faktörleri araştırılmıştır. Hastalarda steril koşullarda alıa idrar örekleri 0.01 ml kalibrelik özeler kullaılarak semikatitatif yötemle % 5 kalı agar ve Eosi- Methylee Blue (EMB) agar laklarıa ekilmiş, 37 C de saat ikübe edilmiştir. Çalışmaya alımada tek türde 10 5 cfu/ml bakteri sataması ve lökosit sayısıı 10 4 /ml olması gibi biyolojik kriterler kullaılmıştır. Bakterileri tiledirilmeside klasik yötemler ve API 20E (biomerieux, Marcy l Etoile, Frasa) idetifikasyo yötemi kullaılmıştır. E.coli suşlarıı atibakteriyel duyarlılık testleri Kirby-Bauer disk difüzyo yötemiyle Mueller-Hito agarda Cliical ad Laboratory Stadards Istitute (CLSI) kriterlerie uygu olarak yaılmıştır (4). E.coli içi bu çalışmada test edile atibiyotiklere direci tesit edilmeside CLSI tarafıda belirlee zo aralıkları kullaılmıştır. Ayı hastada ayı direç ateri göstere tekrarlaya suşlar çalışma dışı bırakılmıştır. İstatistiksel aaliz İstatistiksel aaliz içi SPSS Widows 11.0 rogramı kullaılmıştır. E.coli de atibiyotik direci ile ilişkili risk faktörlerleri içi uivariate aaliz yaılarak ve % 95 güve aralıkları ki-kare ya da Fisher exact test kullaılarak değerleri hesalamıştır. Uivariate aalizde <0.2 ola değişkeler multivariate lojistik regresyo aalizie alımış ve multivariate modelde < 0.05 değeri alamlı kabul edilmiştir. BULGULAR Çalışmaya tolumda ediilmiş ÜSİ ola ve idrar kültürleride E.coli üreye tüm yaş grularıda 252 hasta dahil edilmiştir. Hastaları 199 (% 79) u kadı ve 53 (% 21) ü erkek olu, yaş ortalaması ± 24.7 idi. E.coli izolatları arasıda bu çalışmada test edile atibiyotiklerde amoksisili-klavulaik aside % 42.2, sirofloksasie % 10.8, trimetorim-sulfametoksazole % 48.8 ve sefaklore % 27 oraıda direç tesit edilmiştir (Tablo 1). E.coli izolatlarıda çeşitli risk faktörleri ile direç ilişkisi açısıda yaıla uivariate aalizlerde, erkek cisiyet (=0.007), evvelce idrar kateteri kullaımı (=0.042) ve öcede atibi- Tablo 1. E.coli suşlarıda deee oral atibiyotiklere direç. Atibiyotik Amoksisili-klavulaik asit Sirofloksasi Trimetorim-sulfametoksazol Sefaklor Deee suş sayısı (42.2) 21 (10.8) 79 (48.8) 60 (27.0) 2

3 Üroatoje Escherichia coli suşlarıda bazı oral atibiyotiklere direç ve direçle ilişkili risk faktörleri yotik kullaımı (=0.036) ile amoksisiliklavulaik asit direci arasıda (Tablo 2); 50 yaş üstü (=0.004) ve evvelce idrar kateteri kullaımı (=0.01) ile sirofloksasi direci arasıda (Tablo 3); evvelce idrar kateteri kullaımı (=0.004) ve öcede atibiyotik kullaımı (=0.031) ile trimetorim-sulfametoksazol direci arasıda (Tablo 4); erkek cisiyet (=0.01) ve evvelce idrar kateteri kullaımı (<0.001) ile sefaklor direci arasıda (Tablo 5) alamlı bir ilişki satamıştır. E.coli suşlarıda test edile atibiyotiklere Tablo E.coli suşuda amoksisili-klavulaik asit direci içi risk faktörlerii uivariate aalizi. Direç [ (%)] (44.4) (37.1) (59.6) (37.4) (44.6) (39.0) (56.8) (39.0) (57.5) (39.2) Tablo E.coli suşuda sirofloksasi direci içi risk faktörlerii uivariate aalizi (6.5) (21.8) (18.2) (8.7) (7.9) (15.0) (25.0) (8.0) (19.4) (9.2) Tablo E.coli suşuda trimetorim-sulfametoksazol direci içi risk faktörlerii uivariate aalizi (50.0) (46.2) (59.5) (45.6) (51.6) (45.1) (76.0) (43.8) (69.2) (44.9)

4 M. Yıldırım ve ark Tablo E.coli suşuda sefaklor direci içi risk faktörlerii uivariate aalizi (27.0) (27.0) (42.6) (22.9) (26.7) (27.5) (51.2) (21.2) < (39.5) (24.5) direç ile ilişkili risk faktörlerii değerledirildiği multivariate aalizlerde, erkek cisiyet (: 2.44; % 95CI: ; =0.006) ile amoksisili-klavulaik asit direci; 50 yaş üstü (: 3.51; % 95CI: ; =0.014) ve evvelce idrar kateteri kullaımı (: 0.33; % 95CI: ; =0.044) ile sirofloksasi direci; evvelce idrar kateteri kullaımı (: 0.24; % 95CI: ; =0.005) ve öcede atibiyotik kullaımı (: 2.89; % 95CI: ; =0.024) ile trimetorim-sulfametoksazol direci; erkek cisiyet (: 2.52; % 95CI: ; =0.011) ve evvelce idrar kateteri kullaımı (: 0.27; % 95CI: ; <0.001) ile sefaklor direci ilişkili bulumuştur (Tablo 6). Tablo 6. E.coli suşlarıda çeşitli atibiyotiklere direç ile ilişkili risk faktörlerii multivariate aalizi. Amoksisili-klavulaik asit Sirofloksasi Trimetorim-sulfametoksazol Sefaklor (% 95 CI) (% 95 CI) (% 95 CI) (% 95 CI) > 50 yaş ( ) cisiyet ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) So bir yılda idrar kateteri kullaımı ( ) ( ) ( ) < ( ) So altı ayda atibiyotik kullaımı ( ) ( ) ( ) ( ) TARTIŞMA Tolumda ediilmiş ÜSİ ola ve idrar kültürleride E.coli üreye hastalarda bazı oral atibiyotiklere direç ve direç gelişimide rolü olduğu düşüüle çeşitli risk faktörleri değerledirilmiştir. E.coli suşları arasıda amoksisiliklavulaik aside % 42.2, sirofloksasie % 10.8, trimetorim-sulfametoksazole % 48.8 ve sefaklora % 27 oraıda direç tesit edilmiştir. Çok yüksek direç oralarıda dolayı trimetorimsulfametoksazol ve amoksisili-klavulaik asiti bölgemizde (muhtemele ülkemizde) tolumda ediilmiş E.coli ye bağlı ÜSİ tedaviside uygu tedavi seçeeği olmadıkları görülmektedir. Sefaklor da direç gelişimide dolayı ÜSİ tedaviside ihtiyatla kullaılmalıdır. Sirofloksasi bu tür ifeksiyoları oral tedaviside hale güvele kullaılabilecek bir atibiyotik olarak gözükmektedir. Florokiololar so iki dekadda kliik kullaımda ola (21) ve tolum kökeli ÜSİ ı tedaviside yaygı olarak reçete edile güçlü atimikrobiyallerdir. Yatığımız uivariate ve multivariate aalizlerde, E.coli suşlarıda 50 yaş üstü ve evvelce idrar kateteri kullaımıı si- 4

5 Üroatoje Escherichia coli suşlarıda bazı oral atibiyotiklere direç ve direçle ilişkili risk faktörleri rofloksasi direci ile ilişkili olduğu tesit edilmiştir (Tablo 3 ve Tablo 6). Ea ve ark. (6) ı yatığı çalışmada, ürier sistem aormallikleri, 65 ve üstü yaş, öcede kiolo kullaımı ve ürier kateterizasyo sirofloksasi direçli suşlarla gelişe ifeksiyolarla ilişkili bulumuştur. Arsla ve ark. (2) ı çalışmasıda, çok değişkeli aaliz souçlarıa göre, 50 yaş üstü, sirofloksasi kullaımı ve komlike idrar yolu ifeksiyouu, sirofloksasi direcie katkıda bulua bağımsız risk faktörleri olduğu tesit edilmiştir. O çalışmada, uivariate aalizde sirofloksasi dışıda bir atibiyotik kullaımıı sirofloksasi direciyle ilişkili olmadığı görülmüştür. Sirofloksasi kullaımı ile direç gelişimi arasıdaki ilişki diğer çalışmalarda da bildirilmiştir (1,13). Öcede sirofloksasi kullaımı ola ÜSİ hastalarıda idrar kültürü ve duyarlılık testleri gerekli olabilir. Trimetorim-sulfametoksazol, direç revalası % i altıda ola bölgelerde komlike olmaya sistitleri tedaviside öerile ilk seçeek ilaçlardadır (9). Suula bu çalışmada, evvelce idrar kateteri kullaımı ve öcede atibiyotik kullaımı uivariate ve multivariate aalizlerde trimetorim-sulfametoksazol direci ile ilişkili bulumuştur (Tablo 4 ve Tablo 6). Galler de yaıla bir çalışmada, atibiyotik reçeteleme oraı ile trimetorim direç revalası arasıda alamlı bir ilişki olduğu gösterilmiştir (14). İsrail de yaıla çalışmada da, trimetorim-sulfametoksazol reçeteleme oralarıı fazla olduğu bölgelerde trimetorimsulfametoksazol direcii yüksek olduğu tesit edilmiştir (17). Buu aksie, Filadiya ı farklı bölgeleride trimetorim reçeteleme oraları ile direç arasıda herhagi bir ilişki bulumamıştır (12). Steike ve ark. (20) ı çalışmasıda, trimetorim direçli bakterilerle meydaa gele ifeksiyoları öcede trimetorim kullaımı ile kuvvetli ilişkili olduğu bulumuştur. Ayrıca o çalışmada, trimetorim dışıdaki atibiyotikleri kullaılımıı da trimetorim direciyle ilişkili olduğu gösterilmiş ve tek başıa trimetorim kullaımıı azaltılmasıı trimetorim direç revalasıı azaltmayabileceği ileri sürülmüştür. E.coli suşlarıda çeşitli risk faktörleri ile direç ilişkisii araştırdığımız uivariate aalizlerde, erkek cisiyet (=0.007), evvelce idrar kateteri kullaımı (=0.042) ve öcede atibiyotik kullaımı (=0.036) ile amoksisiliklavulaik asit direci arasıda alamlı bir ilişki satamıştır (Tablo 2). Multivariate aalizde ise, yalız erkek cisiyet (: 2.44; % 95CI: ; =0.006) ile amoksisili-klavulaik asit direci ilişkili bulumuştur. Evvelce idrar kateteri kullaımı (: 0.54; % 95CI: ; =0.080) ve öcede atibiyotik kullaımı (: 0.50; % 95CI: ; =0.059) ile amoksisiliklavulaik aside direç ilişkisii araştırdığımız multivariate testlerde, yüksekliğie rağme ilişki istatistiksel alamlılık düzeyie ulaşmamıştır (Tablo 6). Uivariate ve multivariate aaliz souçlarıa göre, erkek cisiyet ve evvelce idrar kateteri kullaımı ile bir diğer beta-laktam atibiyotik ola sefaklor direci arasıda alamlı bir ilişki satamıştır (Tablo 5 ve Tablo 6). Sotto ve ark. (19) ı çalışmasıda, uivariate aaliz souçlarıa göre amoksisili-klavulaik aside direçli E.coli ifeksiyoları daha öcede hastaeye yata (=0.009), geçirilmiş ÜSİ ola (<0.001), evvelce idrar katateri kullaımı ola (<0.001) ve daha öce atibiyotik kullaım hikayesi ola (=0.001) hastalarda yüksek bulumuştur. Ayı çalışmada, yaıla multivariate aalizlerde, geçirilmiş ÜSİ (=0.006), evvelki idrar katater kullaımı (=0.003) ve daha öce atibiyotik kullaımıı (=0.005) amoksisiliklavulaik asit direci ile alamlı olarak ilişkili olduğu soucua varılmıştır. Bu bulguları aksie, Dromigy ve ark. (5) ı çalışmasıda, evvelce idrar katateri kullaımı test edile atibiyotiklere direç gelişimide öemli bir risk faktörü olarak bulumamıştır. Araştırmacılar bu soucu isete örek sayısıı azlığı ile ilgili olabileceğii bildirmektedirler. Sahm ve ark. (18) tarafıda yaıla diğer bir çalışmada, erkek hastaları amisili direçli E.coli i ede olduğu idrar yolu ifeksiyoları içi kadılarda alamlı şekilde daha fazla risk taşıdığı satamıştır. E.coli i ede olduğu ÜSİ da erkek cisiyeti muhtelif atibiyotiklere direç ile ilişkili olduğu diğer çalışmalarda da bildirilmiştir (6,8,19). Tolumda ediilmiş bakteriyemi taısıyla hastaeye yatırıla hastalarda yaıla bir çalışmada ise, amisili, sulfoamid ve trimetorimle öcede karşılaşmaı E.coli deki 5

6 M. Yıldırım ve ark direçle yakıda ilişkili olduğu, fakat diğer eterik basillerde bu ilişkii görülmediği raor edilmiştir (16). Cabaz ve ark. (3) ülkemizde idrar yolu ifeksiyouda irrasyoel atibiyotik reçetelemesii % 47.3 olduğuu bildirmişlerdir. Atibiyotik direçli suşları ortaya çıkması multifaktöriyel majör bir tedavi roblemidir ve özellikle emirik olarak reçete edile geiş sektrumlu ilaçlar olmak üzere, fazla miktarda ve/veya uygusuz atibiyotik kullaımıı bua etkisi olduğu gösterilmiştir. Belirli bir atibiyotiği kullaımıı azaltılması ile bu direç oralarıı azalabileceği bildirilmektedir (8,15). Daha öcede amoksisili ve trimetorimi yedi veya daha fazla gü kullaılmasıı, taki ede üç ay boyuca ÜSİ da amisili ve trimetorime direç riskii artırdığı ve amisili yüksek doz verildiğide bu direç riskii azalabileceği bildirilmiştir. Araştırmacılar atibiyotikleri daha yüksek dozda ve daha kısa süreli kullaımlarıı atibiyotiklere direç gelişimii azaltabileceğii ileri sürmektedirler (10). Souç olarak, amoksisilli-klavulaik asit, sefaklor ve trimetorim-sulfametoksazolde gözlee yüksek direç oraları olikliik hastalarıda emirik tedavi seçeeklerii kısıtlamaktadır. Sirofloksasi tolum kökeli ÜSİ tedaviside uygu bir tedavi seçeeği olarak gözükmektedir. Daha öce atibiyotik ve idrar kateteri kullaımı ola, 50 yaş üstü ve erkek hastalar içi idrar kültürü alıması ve atibiyotik duyarlılık testlerii yaılmasıı yararlı olacağı düşüülmelidir. Atibiyotik direci sürekli olarak değişim içide olduğuda, olası mikroorgaizmalar ve oları duyarlılıklarıı kasaya emirik atibiyotik tedavi rehberlerii gücellemesi, hasta grubuu sosyodemografik, eidemiyolojik ve kliik özelliklerii göz öüde buludurulması gereklidir. Souçlarımızı bölgemizdeki atimikrobiyal direç gelişimii sıırladırmayı amaçlaya tedavi rehberlerii ve ifeksiyo kotrol stratejilerii geliştirilmesi çalışmalarıa katkıda buluacağıı umut ediyoruz. KAYNAKLAR 1. Alós JI, Serrao MG, Gómez-Garcés JL, Periaes J: Atibiotic resistace of Escherichia coli from commuity-acquired uriary tract ifectios i relatio to demograhic ad cliical data, Cli Microbiol Ifect 2005;11(3): Arsla H, Aza OK, Ergöül O, Timurkayak F, Uriary Tract Ifectio Study Grou: Risk factors for cirofloxaci resistace amog Escherichia coli strais isolated from commuity-acquired uriary tract ifectios i Turkey, J Atimicrob Chemother 2005;56(5): Cabaz S, Pekşe Y, Tevfik Suter A, Leblebicioğlu H, Sübül M: Atibiotic rescribig ad uriary tract ifectio, It J Atimicrob Agets 2002;20(6): Cliical ad Laboratory Stadards Istitute: Performace Stadards for Atimicrobial Suscetibility Testig: Fifteeth Iformatioal Sulemet M100-S15, CLSI, Waye, Pa (2005). 5. Dromigy JA, Nabeth P, Juerges-Behr A, Perrier- Gros-Claude JD: Risk factors for atibioticresistat Escherichia coli isolated from commuityacquired uriary tract ifectios i Dakar, Seegal, J Atimicrob Chemother 2005;56(1): Ea J, Amador C, Martiez C, Ortiz de la Tabla V: Risk factors for acquisitio of uriary tract ifectios caused by cirofloxaci-resistat Escherichia coli, J Urol 1995;153(1): Fıdık D: Escherichia türleri, Willke A, Söyletir G, Doğaay M (eds): Efeksiyo Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi, 3. baskı kitabıda s , Nobel Tı Kitabevleri, İstabul (2008). 8. Garau J, Xercavis M, Rodriguez-Carballeira M et al: Emergece ad dissemiatio of quioloeresistat Escherichia coli i the commuity, Atimicrob Agets Chemother 1999;43(11): Guta K: Addressig atibiotic resistace, Dis Mo 2003;49(2): Hillier S, Roberts Z, Dusta F, Butler C, Howard A, Palmer S: Prior atibiotics ad risk of atibioticresistat commuity-acquired uriary tract ifectio: a case-cotrol study, J Atimicrob Chemother 2007;60(1): Hryiewicz K, Szczya K, Sulikowska A, Jakowski K, Betlejewska K, Hryiewicz W: Atibiotic suscetibility of bacterial strais isolated from uriary tract ifectios i Polad, J Atimicrob Chemother 2001;47(6): Huovie P, Rekoe OV, Pulkkie L et al: Trimethorim resistace of Escherichia coli i 6

7 Üroatoje Escherichia coli suşlarıda bazı oral atibiyotiklere direç ve direçle ilişkili risk faktörleri outatiets i Filad after te years use of lai trimethorim, J Atimicrob Chemother 1985;16(4): Kahlmeter G, Meday P, Cars O: No-hosital atimicrobial usage ad resistace i commuity acquired Escherichia coli uriary tract ifectio, J Atimicrob Chemother 2003;52(6): Magee JT, Pritchard EL, Fitzgerald KA, Dusta FD, Howard AJ: Atibiotic rescribig ad atibiotic resistace i commuity ractice: retrosective study, , Br Med J 1999;319(7219): Natsch S, Corad C, Hartmeier C, Schmid B: Use of amoxicilli-clavulaate ad resistace i Escherichia coli over a 4-year eriod, Ifect Cotrol Hos Eidemiol 1998;19(9): Pederse G, Schoheyder HC, Steffese FH, Sorese HT: Risk of resistace related to atibiotic use before admissio i atiets with commuity-acquired bacteraemia, J Atimicrob Chemother 1999;43(1): Raz R, Hefter H, Ore B, Kees Y, Potasma I: Atimicrobial resistace of uriary isolates i the commuity ad its relatio to atibiotic use, Israeli J Med Sciece 1993;29(4): Sahm DF, Thorsberry C, Mayfield DC, Joes ME, Karlowsky JA: Multidrug-resistat uriary tract isolates of Escherichia coli: revalece ad atiet demograhics i the Uited States i 2000, Atimicrob Agets Chemother 2001;45(5): Sotto A, De Boever CM, Fabbro-Peray P, Gouby A, Sirot D, Jourda J: Risk factors for atibioticresistat Escherichia coli isolated from hositalized atiets with uriary tract ifectios: a rosective study, J Cli Microbiol 2001;39(2): Steike DT, Seato RA, Phillis G, MacDoald TM, Davey PG: Prior trimethorim use ad trimethorim-resistat uriary tract ifectio: a ested case-cotrol study with multivariate aalysis for other risk factors, J Atimicrob Chemother 2001;47(6): Zervos MJ, Hershberger E, Nicolau DP et al: Relatioshi betwee fluoroquioloe use ad chages i suscetibility to fluoroquioloes of selected athoges i 10 Uited States teachig hositals, , Cli Ifect Dis 2003;37(12):