Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, İSTANBUL 2 ÖZET SUMMARY

Transkript

1 ANKEM Derg ;():- BEŞ YILDA İZOLE EDİLEN ESCHERICHIA COLI VE KLEBSIELLA SPP. SUŞUNDA GENİŞLEMİŞ SPEKTRUMLU BETA-LAKTAMAZ ÜRETİMİNİN YILLARA, KLİNİKLERE VE ÖRNEK TÜRLERİNE DAĞILIMI Işı AKYAR, Sesi KOCAGÖZ, Taıl KOCAGÖZ, Nevi SARIGÜZEL SAR, Meral GÜLTEKİN, Serpil ERCİS, Özlem ÖZEN, Nurte ÖZTÜRK, Hilal ONAÇ, Z. Mie KABAŞ Acıbadem Üiversitesi Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Kliik Mikrobiyoloji Aabilim Dalı, İSTANBUL Acıbadem Kadıköy Hastaesi, İSTANBUL Acıbadem Labmed Atalya Laboratuı, ANTALYA Acıbadem Labmed Iteratioal Hospital Laboratuı, İSTANBUL Acıbadem Labmed Kozyatağı Hastaesi Laboratuı İSTANBUL Acıbadem Labmed Adaa Hastaesi Laboratuı, ADANA Acıbadem Labmed Bursa Hastaesi Laboratuı, BURSA ÖZET So yıllarda ifeksiyolarda atimikrobiyal ajalara direç oralarıı arttığı gözlemekte, bular arasıda eterobakterileri beta-laktam atibiyotiklere karşı geliştirdiği geişlemiş spektrumlu beta-laktamaz (GSBL) direci öemli bir yer tutmaktadır. GSBL lığı sıklıkla Escherichia coli ve Klebsiella spp. suşlarıda saptamaktadır. GSBL direci plazmidler aracılığıyla türler arasıda aktarılabilmekte, hastaelerde salgılar oluşturabilmekte, tedavileri yetersiz kalmasıa ve hastaları hastaede yatış sürelerii uzamasıa ve mortalite oralarıı yükselmesie yol açabilmektedir. Bu çalışmada - yıllarıda Acıbadem Hastaeleri ve Tıp Merkezleride göderile kliik öreklerde saptaa E.coli ve Klebsiella spp. suşuu GSBL oluşturma oralarıı yıllara, kliiklere ve örek türlerie göre dağılımıı icelemesi amaçlamıştır. E.coli suşlarıı GSBL oluşturma oraları her yıl artış göstermiş (p<.-.), deki %. de de %. ye çıkmıştır. Klebsiella suşlarıda ise ve de yakı ola oralar da alamlı derecede artmış (%. de %. ye, p<.), ve de yüksek düzeyde (%.) devam etmiştir. Aahtar sözcükler: Escherichia coli, geişlemiş spektrumlu beta-laktamaz, GSBL, Klebsiella spp. SUMMARY Exteded-spectrum Beta-lactamase Productio i Escherichia coli ad Klebsiella spp. Strais Isolated i Five Years Accordig to Years, Departmets ad Cliical Samples I recet years, exteded-spectrum beta-lactamase () resistace to beta-lactam atibiotics i Eterobacteriaceae strais gaied more importace i the resistace to atimicrobial agets. presece is detected ofte i Escherichia coli ad Klebsiella spp. ad ca be trasferred by plasmids amog species ad causes outbreaks i hospitals, therapy failure, exteded hospitalizatio ad high mortality. I this study, the aim was to ivestigate productio rates i E.coli ad Klebsiella spp. strais isolated from cliical samples i Acibadem Hospitals ad Medical Ceters i regards with the years, departmets ad sample types durig - years. The rates of producig E.coli strais have icreased sigificatly each year (p<.-.), ad from. % i reached to. % i. For Klebsiella spp. strais these rates were similar i ad, but a sigificat elevatio was observed i (from. % to. %, p<.) ad stayed high (. %) i ad. Keywords:, Escherichia coli, exteded spectrum beta-lactamase, Klebsiella spp. Yazışma adresi: Işı Akyar. Acıbadem Üiversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Aabilim Dalı, Altuizade, İSTANBUL Tel.: (), GSM: () e-posta: iakyar@acibademlabmed.com.tr Alıdığı tarih:.., revizyo kabulü:..

2 Beş yılda izole edile Escherichia coli ve Klebsiella spp. suşuda geişlemiş spektrumlu beta-laktamaz üretimii yıllara, kliiklere ve örek türlerie dağılımı. GİRİŞ Geiş spektrumlu sefalosporileri kullaıma girmeside sora SHV- i kodlaya gelerde tek mutasyola oluşa, geiş spektrumlu sefalosporileri ve peisilileri parçalaya bir beta-laktamaz ve buu takibe kısa sürede TEM- ve TEM- türevi ola diğer betalaktamazlar bulumuştur. Geişlemiş spektrumlu beta-laktamaz (GSBL) veya exteded spectrum beta-lactamases () olarak taımlaa beta-laktamazları temel özelliği dar ve geiş spektrumlu sefalosporileri, peisilileri ve moobaktamları (aztreoam) hidrolize ederek iaktive etmeleri ve sefamisiler (sefoksiti, sefoteta) ile karbapeemleri iaktive etmemeleridir. Oluşa mutasyolar soucuda gelişe amioasit modifikasyoları ile yei GSBL ler oluşmaktadır. Bir kliik izolatta ayı ada birde çok GSBL ezimi buluabilmektedir. GSBL ler kloal yayılım veya kojugatif plazmid trasferi ile diğer mikroorgaizmalara direci aktarabilmektedirler (,). Direçli suşlarla salgıları e öemli edei bu direç aktarımıdır (). GSBL ürete mikroorgaizmalarla ifekte ola hastaları çoğuu durumu ciddidir. Bu hastaları hastaede veya yoğu bakımda uzu süreli yatmış, ivazif ya da itravasküler girişimlerde buluulmuş, altta yata hastalığı (maligite, kalp yetmezliği) ola, mekaik vetilasyo uygulamış, idrar kateteri, gastrostomi, jejuostomi ya da azogastrik sodası ola, hemodiyalize gire, dekübit ülseri gelişmiş hastalar olduğu, geçirilmiş operasyo ve öcede atibiyotik kullaım öyküleri buluduğu dikkati çekmektedir. GSBL ürete mikroorgaizmalarla ifeksiyo riski e fazla yoğu bakım üiteleride bulumaktadır (,,). GSBL ürete bakterileri sık görüldüğü ifeksiyolar arasıda ürier sistem ifeksiyoları, sepsis, pömoi, karı içi apse, peritoit, kolajit, kateter ifeksiyou, siüzit, meejit bulumaktadır. Bu çalışmada kurumlarımızda izole edile Escherichia coli ve Klebsiella spp. suşlarıı yıllık bir döem içeriside GSBL oluşturma oralarıı yıllara, kliiklere ve örek türlerie göre dağılımı icelemiştir. GEREÇ VE YÖNTEM Ocak -Aralık arasıda izole edile E.coli ve Klebsiella spp. suşuda GSBL ürete suş oralarıı belirlemesi amaçlamıştır. Değişik merkezlerde yata veya ayakta muayee edile hastalarda alıa kliik örekleri ekildiği besiyerleri veya bu besiyerlerideki koloilerde alıa pasajlar Acıbadem Hastaeleride uygulaa sistem gereği her merkezde güde iki defa özel kurye ile İstabul daki merkez laboratuıa göderilmiş, bütü suşları taımlama, atibiyotik duyarlılıkları ve GSBL üretimi, stadardizasyou sağlaması açısıda bu merkezde otomatize bir sistemle (BD, Phoeix, ABD) belirlemiştir. Otomatize sistem gerektiğide firma tarafıda Cliical Laboratory Stadards Istitute (CLSI) kriterlerie göre revize edildiğide suşları GSBL üretimi o sırada geçerli CLSI kriterlerie göre belirlemiş, kaydedilmiş ve souçlar bu kayıtlarda çıkarılmıştır. Phoeix cihazıda yoğuluğu ayarlamış bakteri süspasiyou besiyeri paellerie bir oktada verilmekte, besiyerlerie iokülasyo ve ikübasyo cihazda otomatik olarak yapılmaktadır. Paellerdeki sefpodoksim ( µg/ml), seftazidim ( µg/ml), seftriakso/klavulaik asit (/ µg/ml), sefotaksim/klavulaik asit (/ µg/ml) ve seftazidim/klavulaik asit (/ µg/ml) içere CAMHB (katyou ayarlamış Mueller-Hito buyyou) besiyerideki üremelere ve şekilde görüle algoritmaya göre souç, cihaz çıktısıda, GSBL egatif veya GSBL pozitif olarak görülmektedir. Bir hastada izole edile tekrarlaya suşlar dikkate alımamıştır. Hagi kliik veya kliik örekte izole edildiği kousuda kuşku duyula suşlar kliik ve kliik öreklere ait tablolarda belirleemeyeler satırıa komuş, tablolarda sadece bu bilgileri sağlıklı olarak belirlediği E.coli suşuu kliiklere, E.coli suşuu kliik öreklere, Klebsiella spp. suşuu kliiklere, Klebsiella spp. suşuu kliik öreklere dağılımı verilmiştir. Yata ve ayakta tedavi göre hasta materyali de ayı edele sağlıklı şekilde ayırt edilememiştir. Acak belirleemeye satırıdaki sayılar

3 I. Akyar ve ark. * Sefpodoksim * Seftazidim Seftazidim * egatif egatif Seftriakso Seftazidim pozitif Sefotaksim klavulaat Sefotaksim klavulaat Sefotaksim klavulaat egatif egatif pozitif *: Üreme, : Üreme. Şekil. Phoeix cihazıda GSBL belirlemeside kullaıla algoritma. büyük çoğulukla ayakta hastalara aittir. Çalışmada istatistik değerledirmeler X (ki-kare) yötemiyle yapılmıştır. BULGULAR - yıllarıda kliik öreklerde izole edile E.coli ve Klebsiella spp. suşlarıda GSBL oluşturma sayı ve ora olarak Tablo de verilmiştir. Bu beş yıllık sürede GSBL pozitif E.coli oraları her yıl öceki yıla göre alamlı derecede artmıştır ( de p<., diğer yıllarda p<.). Klebsiella spp. suşlarıda ise - yıllarıda GSBL pozitifliğide alamlı bir fark Tablo. E.coli ve Klebsiella spp. suşlarıda GSBL oluşturma*. E.coli Klebsiella Yıl p** p** (.) (.) (.) (.) (.) <. <. <. <. (.) (.) (.) (.) (.) >. <. >. >. (.) (.) *: O yıldaki suş sayısı; : o yıldaki suş sayısı; : o yıldaki suş oraı. **: Bir öceki yıla göre GSBL pozitifliğideki artışı alamlılığı.

4 Beş yılda izole edile Escherichia coli ve Klebsiella spp. suşuda geişlemiş spektrumlu beta-laktamaz üretimii yıllara, kliiklere ve örek türlerie dağılımı. bulumamış (p>.), yılıda öceki yıllara göre alamlı bir yükselme saptamış (p<.), - yıllarıda alamlı bir artış olmamıştır (p>.). E.coli suşlarıda yıllara göre çeşitli kliiklerde izole edile suşlarda GSBL pozitifliği Tablo de, çeşitli kliik öreklerde izole edile suşlarda GSBL pozitifliği Tablo de, Klebsiella suşları içi bu özellikler Tablo ve de gösterilmiştir. Tablo. Yıllara göre kliiklerde E.coli suşlarıda GSBL oluşturma*. Kliik Acil Üroloji Kadı-Doğum Çocuk Hastalıkları İç Hastalıkları Yoğu Bakım Geel Cerrahi Kardiyovasküler Cer. Kardiyoloji Ortopedi Nöroloji Okoloji Gastroeteroloji KBB () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) Belirleeler toplamı Belirleemeyeler Geel toplam (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) *: İzole edile suş sayısı, suş sayısı, GSBL pozitiflik oraı. Tablo. Kliik öreklere göre E.coli suşlarıda GSBL oluşturma*. Örek türü İdrar Vajial akıtı Cerahat Ka Trakeal aspirat Balgam Biyolojik sıvı** Kateter ucu Üretral akıtı Doku Buru salgısı Brokoalveolar lavaj () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) Belirleeler toplamı Belirleemeyeler Geel toplam (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) *: İzole edile suş sayısı, suş sayısı, GSBL pozitiflik oraı; **Plevra, perito, eklem... sıvıları. Tablo. Yıllara göre kliiklerde Klebsiella spp. suşlarıda GSBL oluşturma*. Kliik Çocuk Hastalıkları Acil Kadı-Doğum Yoğu Bakım Üroloji İç Hastalıkları Kardiyovasküler Cer. Geel Cerrahi Nöroşirurji Nöroloji Göğüs Hastalıkları () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) Belirleeler toplamı Belirleemeyeler Geel toplam (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) *: İzole edile suş sayısı, suş sayısı, GSBL pozitiflik oraı.

5 I. Akyar ve ark. Tablo. Kliik öreklere göre Klebsiella spp. suşlarıda GSBL oluşturma*. Örek türü İdrar Trakeal aspirat Cerahat Balgam Vajial akıtı Ka Biyolojik sıvı** Buru salgısı Kateter ucu Brokoalveolar lavaj Üretral akıtı Doku () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) Belirleeler toplamı Belirleemeyeler Geel toplam (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) (.) *: İzole edile suş sayısı, suş sayısı, GSBL pozitiflik oraı; **Plevra, perito, eklem... sıvıları. E.coli de e çok suş izole edile kliik Acil, Üroloji, Kadı-Doğum, Çocuk Hastalıkları ve İç Hastalıkları olmuş (Tablo ); Klebsiella spp. suşları içi İç Hastalıklarıı yerie Yoğu Bakım olması ile E.coli deki diğer kliik Klebsiella spp. içi de ilk beş içide yer almıştır (Tablo ). E.coli de e çok suş izole edile kliik örek idrar, vagia salgısı, cerahat, ka ve trakeal aspirat olmuş (Tablo ); Klebsiella spp. suşları içi kaı yerii balgam alması ile E.coli deki diğer kliik örek Klebsiella spp. içi de ilk beş içide yer almıştır (Tablo ). GSBL pozitif E.coli suşlarıı e yüksek orada izole edildiği kliik Yoğu Bakım, Geel Cerrahi, Gastroeteroloji, Ortopedi ve Kardiyovaküler Cerrahi (Tablo ); Klebsiella spp. suşları içi ise Yoğu Bakım, Kardiyovaküler Cerrahi, İç Hastalıkları, Geel Cerrahi ve Göğüs Hastalıkları olmuştur (Tablo ). GSBL pozitif E.coli suşlarıı e yüksek orada izole edildiği kliik örek doku, balgam, biolojik sıvı, cerahat, trakeal aspirat (Tablo ); Klebsiella spp. suşları içi ise doku, cerahat, ka, brokoalveolar lavaj ve biyolojik sıvı olmuştur (Tablo ). TARTIŞMA Güümüzde atibiyotik kullaımıı artışı ile birlikte ortaya çıka mikrobiyal direç oralarıdaki artış edişe vericidir. Geiş spektrumlu beta-laktam atibiyotiklere direç göstermeleri sebebiyle GSBL taşıya izolatları tedavide oluşturdukları sorular öemlidir. Yoğu bakım üiteleride Gram egatif bakterileri etke olduğu ifeksiyolar problem halie gelmiştir. Özellikle E.coli ve Klebsiella spp. suşlarıda GSBL aktivitesii arttığı gözlemektedir. Hastae kökeli suşlar arasıda GSBL oraları daha yüksek olarak saptamaktadır (). GSBL saptamasıda CLSI yötemleri kullaıldığıda stadardı yalızca terapötik değil, düşük sıır değerlerie de dikkat edilmesi gerekmektedir. Vitek ve Phoeix gibi otomatize sistemlerle GSBL saptadığı durumlarda bu koşul sağlaabilmektedir (,). Tüm düyada giderek GSBL oralarıı yükseldiği, acak bu oraları düyaı farklı bölgeleride farklı oralarda olarak gözlediği saptamıştır. Çok merkezli bir araştırma programı ola MYSTIC çalışmasıı yılı souçları, Doğu Avrupa hastaeleride GSBL ürete bakterilerde belirgi bir artış olduğuu göstermiştir. Ayı çalışmada E.coli deki GSBL oraları Brezilya da %., Amerika da % oraıda, Klebsiella spp. suşlarıdaki GSBL oraları ise Brezilya da %, Amerika da %. oraıda saptamıştır (). MYSTIC çalışmasıı yılı souçlarıa göre GSBL oraı E.coli suşlarıda %, Klebsiella peumoiae suşlarıda % olarak bildirilmiştir (). Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri de Eterobacteriaceae kliik izolatıı değerledirildiği bir çalışmada ise E.coli de GSBL pozitifliği % olarak saptamıştır (). Kim ve ark. () ı çocuklarda GSBL

6 Beş yılda izole edile Escherichia coli ve Klebsiella spp. suşuda geişlemiş spektrumlu beta-laktamaz üretimii yıllara, kliiklere ve örek türlerie dağılımı. ürete E.coli ve K.peumoiae türlerii yol açtığı bakteriyemilerde yaptıkları çalışmada, hastalığı ağırlığıda bir farklılık gözlememekle birlikte ölüm oralarıı GSBL ürete grupta (%.) üretmeye gruba (%.) göre belirgi olarak yüksek olduğu gösterilmiştir. Bell ve ark. () ı yaptığı çalışmada SENTRY programıda GSBL ürete mikroorgaizmalara Asya-Pasifik bölgesi ve Güey Afrika da bir çok ülkede sıklıkla rastladığı gösterilmiştir. Baskı ola GSBL tipleri coğrafik olarak değişiklik gösterebilmektedir (). Asemptomatik kişilerde yapıla çalışmalarda atibiyotiklere direç prevalasıı Meksika, İspaya, Türkiye ve Güey Avrupa da, Amerika ve Orta Avrupa ya göre daha yüksek olduğu gösterilmiştir. Ayrıca, so yıllarda gittikçe daha yüksek direç prevalas oralarıa rastlamaya başlamıştır. Bu durum atimikrobiyal duyarlılık oralarıı düzeli bir şekilde izlemesii gerektirmektedir. Böylelikle, direçli patoje mikroorgaizmaları yayılımı ile ilitili faktörleri taımlaması sağlaarak uygu atibiyotik kullaımı destekleebilecektir (). Ülkemizde tüm düyada olduğu gibi hem GSBL pozitiflik hem de atibiyotik direç oralarıda yıllar içeriside belirgi artış dikkati çekmektedir. yılıda Gülteki ve ark. () ı yaptığı çalışmada E.coli izolatlarıı % ide GSBL pozitifliği bildirilmiştir. yılıda Güzel Tuçca ve ark. () tarafıda E.coli suşlarıı % ii, Klebsiella suşlarıı ise % sii GSBL ürettiği ve bu bakterilerde karbapeem dışı diğer atibiyotiklere direç oralarıı yüksek olduğu gösterilmiştir. Yie yılıda Karaoğla ve ark. () Eterobacteriaceae aileside suşu % üü GSBL pozitif buluduğuu bildirmiştir. Çelebi ve ark. () - yıllarıda çocuk kliiğide izole edile E.coli suşlarıı % üde GSBL saptamışlardır. Bu çalışmada GSBL üretmeye E.coli ifeksiyolarıda mortalite % ike, GSBL ürete E.coli ifeksiyolarıda mortalite (%.) alamlı orada yüksek bulumuştur. Yie bu çalışmada GSBL pozitiflikleri kliiklere göre Hematoloji-Okoloji Üiteside %., Çocuk Kliiğide %., Çocuk Yoğu Bakım Üiteside %., Yeidoğa Yoğu Bakım Üiteside %. olarak saptamıştır (). Yıllar içeriside hem düyada hem de ülkemizde gözlee artışa paralel olarak çalışmamızda da E.coli suşlarıı GSBL pozitiflik oralarıda yılıda yılıa kadar her yıl çok ileri derecede alamlı (p<.-.) bir artış saptamış, yılıda %. ola ora soraki yıllarda %., %., %. ve de %. bulumuştur. Klebsiella spp. suşlarıda ise - yıllarıda yakı ola GSBL pozitifliği oraı (%. ve %.), yılıda öcesie göre alamlı bir yükseliş belirlemiş (%. de %. ye, p<.), ve yıllarıda da bu yüksek ora biraz artarak (%.) devam etmiştir (Tablo ). Çeşitli kliiklerde ve kliik öreklerde izole edile suşlarda da geel olarak bezer artış oralarıı saptaması doğaldır. E.coli suşlarıda fazla sayıda suşu izole edildiği Yoğu Bakım, Geel Cerrahi, Üroloji ve Acil kliikleride ve doku, kateter ucu, idrar, cerahat ve soluum yolu örekleride GSBL pozitifliğii artması dikkat çekmektedir (Tablo ve ). Klebsiella spp. suşlarıda ise Çocuk Hastalıkları, Acil, Kadı Doğum, Yoğu Bakım, Üroloji, İç Hastalıkları ve Kardiyovasküler Cerrahi kliikleride ve soluum yolu örekleri, cerahat, vajial akıtı ve ka izolatlarıda böyle bir artışta söz edilebilir (Tablo ve ). Kliik örekler içide GSBL ürete suşları yıllar içide e çok yükselme oraı gözleeleri doku ve soluum yolu örekleri olması, özellikle bu tür örekleri yoğu bakımda yata ve/veya cerrahi girişim yapılmış hastalarda alımış olması, bu kouda risk grubu içide bulumalarıda kayaklamaktadır. Ayrıca bu grubu hem hastaede uzu süre kalmaları hem de yoğu atibiyotik kullamalarıı gerekmesi ek risk faktörleri oluşturmaktadır. GSBL ürete mikroorgaizmalarla ifeksiyo geliştiğide mortalite artmakta, hastaede kalış süresi uzamakta, tedavi giderleri artmakta, kliik ve mikrobiyolojik cevap da azalmaktadır. GSBL pozitif Gram egatif bakterileri tüm düyada olduğu gibi Türkiye de de hızla artması karbapeem grubu atibiyotikleri so yıllarda fazla kullaılmasıa sebep olmuştur. Gram egatifleri etke olduğu ifeksiyolar, özellikle Yoğu Bakım Üiteleride problem halie gelmiştir. Türkiye i The Europea

7 I. Akyar ve ark. Atimicrobial Resistace Surveillace System (EARSS) () verilerie bakıldığıda E.coli suşlarıda %, K.peumoiae suşlarıda % oralarıda.kuşak sefalospori direci görülmektedir. Yüksek orada direç gözlemesi Türkiye de Yoğu Bakım Üiteleride gelişe ifeksiyolarda karbapeemleri tek güveilir ampirik tedavi seçeeği olarak kalmasıa yol açmıştır (). Çalışmamızda yıllar içeriside çeşitli kliiklerde izole edile E.coli ve Klebsiella spp. suşlarıı GSBL oralarıdaki artışlar icelemiş ve bu artışı düyada ve ülkemizde gözlee artışlara paralel olduğu gözlemiştir. Kliiklere göre dağılım iceleerek yoğuluğu gözlediği birimler ve zama içeriside hagi örek türleride daha fazla GSBL artışı olduğu saptamıştır. Bu veriler zama içeriside hagi kliiklerde hagi örek türlerii daha fazla GSBL oluşturduğuu göstermesi açısıda aydılatıcı olmuştur. Bu tür veriler dikkate alıdığıda atibiyotik seçimleride daha seçici oluması ve akılcı atibiyotik kullaımıı gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Souç olarak, GSBL ürete suşları taımlaması, bu suşlarla ifekte hastaları tedaviside uygu atibiyotik seçimi içi öemli olup, atibiyotik direcii azaltabilmek içi uygulaa geel kurallar yaı sıra her hastaei kedi verilerii değerledirmesi ve atibiyotik kullaım politikasıı belirlemesi gereklidir. KAYNAKLAR. Bell JM, Chitsaz M, Turidge JD, Barto M, Walters LJ, Joes RN: Prevalece ad sigificace of a egative exteded-spectrum beta-lactamase () cofirmatio test result after a positive screeig test result for isolates of Escherichia coli ad Klebsiella peumoiae: results from the SENTRY Asia-Pacific surveillace program, J Cli Microbiol ;():-.. Bush K, Jacoby GA, Medeiros AA: A fuctioal classificatio scheme for beta-lactamases ad its correlatio with molecular structure, Atimicrob Agets Chemother ;():-.. Çelebi S, Yüce N, Çakır D, Hacımustafaoğlu M, Özkaya G: Çocuklarda geişlemiş spektrumlu beta-laktamaz ürete E.coli efeksiyolarıda risk faktörleri ve kliik souçları; beş yıllık çalışma, Çocuk Ef Derg ;():-.. Erb A, Stürmer T, Marre R, Breer H: Prevalece of atibiotic resistace i Escherichia coli: overview of geographical, temporal, ad methodological iatios, Eur J Cli Microbiol Ifect Dis ;():-.. Graffuder EM, Presto KE, Evas AM, Veezia RA: Risk factors associated with extededspectrum beta-lactamase-producig orgaisms at a tertiary care hospital, J Atimicrob Chemother ;():-.. Gülay Z: Gram egatif basillerde atibiyotik direci: - yılıda ülkemizdeki durum, Gür D, Köksal İ, Başustaoğlu AC, Gülay Z (eds):. Atimikrobik Kemoterapi Güleri, Program ve Özet Kitabı, s.-, Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Yayıı No., İstabul ().. Gülteki M, Öğüç D, Güsere F, Çolak D, Kırbaş İ, Mamıkoğlu L: Hastae efeksiyou etkei Klebsiella peumoiae ve Escherichia coli suşlarıı geişlemiş spektrumlu beta-laktamaz ve atibiyotik duyarlılık özelliklerii araştırılması, İfeksiyo Derg ;():-.. Güsere F, Mamikoğlu L, Öztürk S et al: A surveillace study of atimicrobial resistace of Gramegative bacteria isolated from itesive care uits i eight hospitals i Turkey, J Atimicrob Chemother ;():-.. Güzel Tuçca Ö, Tozlu Kete D, Dizbay M, Hızel K: Hastae kayaklı Escherichia coli ve Klebsiella suşlarıı ertapeem ve diğer atibiyotiklere duyarlılığı, ANKEM Derg ;():-.. Haris AD, McGregor JC, Johso JA et al: Risk factors for coloizatio with exteded-spectrum beta-lactamase-producig bacteria ad itesive care uit admissio, Emerg Ifect Dis ;(): -.. Karaoğla İ, Zer Y, Süer A, Namıduru M: Bazı Eterobacteriaceae türlerie ertapeemi i-vitro etkiliği, ANKEM Derg ;():-.. Kim YK, Pai H, Lee HJ et al: Bloodstream ifectios by exteded-spectrum beta-lactamase producig Escherichia coli ad Klebsiella peumoiae i childre: Epidemiology ad cliical outcome, Atimicrob Agets Chemother ;():-.. Lautebach E, Patel JB, Bilker WB, Edelstei PH, Fishma NO: Exteded spectrum beta-lactamase producig Escherichia coli ad Klebsiella peumoiae: risk factors for ifectio ad impact of resistace o outcomes, Cli Ifect Dis ;():

8 Beş yılda izole edile Escherichia coli ve Klebsiella spp. suşuda geişlemiş spektrumlu beta-laktamaz üretimii yıllara, kliiklere ve örek türlerie dağılımı. -.. Le J, Nguye T, Okamoto M, McKamy S, Lieberma JM: Impact of empiric atibiotic use o developmet of ifectios caused by exteded spectrum beta-lactamase bacteria i a eoatal itesive care uit, Pediatr Ifect Dis J ;():-.. Leverstei-va Hall MA, Fluit AC, Paauw A, Box AT, Brisse S, Verhoef J: Evaluatio of the Etest ad the BD Phoeix, VITEK, ad VITEK automated istrumets for detectio of extededspectrum ß-lactamases i multiresistat Escherichia coli ad Klebsiella spp., J Cli Microbiol ;():-.. Livermore DM, Strueles M, Amorim J et al: Multicetre evaluatio of the VITEK Advaced Expert System for iterpretive readig of atimicrobial resistace tests, J Atimicrob Chemother ;():-.. Pea C, Gudiol C, Tubau F et al: Risk-factors for acquisitio of exteded-spectrum beta-lactamaseproducig Escherichia coli amog hospitalised patiets, Cli Microbiol Ifect ;():-.. Perez F, Edimiai A, Hujer KM, Boomo RA: The cotiiuig challege of s, Curr Opi Pharmacol ;():-.. Pfaller MA, Joes RN ad the MYSTIC Study Group (Americas): MYSTIC (Meropeem Yearly Susceptibility Test Iformatio Collectio) results from the Americas: resistace implicatios i the treatmet of serious ifectios, J Atimicrob Chemother ;(Suppl T):-.. The Europea Atimicrobial Resistace Surveillace System (EARSS): Aual Report (www. rivm.l/earss/images/earss%%def_ tcm-.pdf).