SUÇ GELRLERNN AKLANMASI VE TERÖRZMN FNANSMANI LE MÜCADELEDE BANKAMIZ POLTKASI

Transkript

1 TÜRKYE KALKINMA BANKASI A.. SUÇ GELRLERNN AKLANMASI VE TERÖRZMN FNANSMANI LE MÜCADELEDE BANKAMIZ POLTKASI NSAN KAYNAKLARI MÜDÜRLÜÜ NSAN / 2006

2 GR... 1 I. AMAÇ... 1 II. KAPSAM... 1 III. MÜTERNN TANINMASI... 2 a) Müteri Kabulü-Genel Prensipler...2 b) Müteri Kabulü ve Sorumluluklar...3 c) Kimlik Tespit Usulü ve Beyan Edilen Adreslerin Kaydedilmesi...3 IV. MÜTER OLARAK KABUL EDLEMEYECEK K VE KURUMLAR a) Gerçek Kimlikleri ve Adresleri Belirlenemeyen Kiiler...3 b) Resmi Kurumların Suç Gelirlerinin Aklanması ve Terörizm Konusunda Yayımladıkları Kara Listelerde Adı Geçen Kii ve Kurumlar...3 c) Tabela Bankaları (Shell Banks)...3 V. LAVE ÖZEN GÖSTERLMES GEREKEN MÜTERLER VE LEMLER... 3 a) Muhabir Bankacılık...4 b) Riskli Corafi Alanlarda Yerleik veya Balantılı Müteri lemleri...4 i) FATF ile birlii Yapmayan Ülkeler... 4 ii) Sınır Ötesi Merkezler, Serbest Bölgeler ve Finans Merkezleri... 4 c) Suç Gelirlerinin Aklanmasında Hassas Sektör ve Kolları...4 d) Riskli Bankacılık Ürünleri...4 i) Nakit lemler... 4 ii) Elektronik Transferler... 5 iii) Yabancı Bankalar Üzerine Keideli ahıs Çeklerinin Tahsile Alınması... 5 e) Vakıf ve Dernekler (Gönüllü Baı ve Yardım Kurumları)...5 f) Siyasi Nüfuz Sahibi Kiiler...5 VI. ÜPHEL LEMLERN TESPT VE BLDRLMES... 5 VII. ZLEME, Ç DENETM VE RAPORLAMA FAALYETLER... 6 VIII. KURUM Ç ETM ÇALIMALARI... 6 IX. MUHABR BANKALARIN VE DER KURUMLARIN BLG TALEPLERNN YANITLANMASI... 6 X. KAYITLARIN SAKLANMASI... 6 XI. BLG VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜÜ... 6 XII. YÜRÜRLÜK... 6

3 GR Kaynaını yasa dıı yollarla elde edilen gelirlerin oluturduu suç gelirleri ekonomisi nin boyutunun tüm dünya GSMH sinin % 5 ine yakın bir orana ulatıı tahmin edilmektedir. Çaımıza damgasını vuran ve ivmesini her geçen gün biraz daha arttıran küreselleme / globalleme sürecinin global bir köy e dönütürdüü dünyada, ekonomik liberalizasyon, iletiim ve finans teknolojilerindeki gelimelerle birlikte, suç gelirlerini aklama organizasyonları da küresel bir boyut kazanmı ve faaliyetlerini gerçekletirirken mevzuat ve teknolojinin verdii tüm imkanları kullanmayı bilmitir. Suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı olgularındaki nicel ve yöntemsel deiimler, bu olgular ile mücadele eden ulusal ve uluslararası birimlerce de takip edilmekte, mücadele bu deiimler çerçevesinde kendisini güncelleyerek sürmektedir. Terörizmin finansmanı, organize suçlar ve bu suçları besleyen suç gelirlerinin aklanması ile topyekün mücadelede, hükümetler, kolluk güçleri, uluslararası kurulular ve profesyonel meslek sahiplerinin yanı sıra finansal sistemin en önemli aktörlerinden biri olan bankalara da önemli görevler dümektedir. Temeli güven, itibar ve istikrar olan Bankacılık sektörünün köklü ve önemli bir temsilcisi olan Bankamız, önemli bir misyon üstlendii bu mücadelede etkinliin salanmasını teminen, suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanının engellenmesine ilikin politikasını; ulusal mevzuat ve uluslararası kurulular nezdindeki yükümlülükleri, uluslararası entegrasyon vizyonu, sosyal sorumluluk duygusu, çerçevesinde oluturmutur. I. AMAÇ Bankamız, Kamu Bankası olmanın verdii ilave sosyal sorumluluk ve öncülük çerçevesinde; a) Bankamızın politika, prosedür ve kontrol yöntemlerinin ulusal ve uluslararası düzenlemelere ve genel kabul görmü bankacılık ilkelerine uyumunun salanmasını, b) Bankamızın güvenli bankacılık faaliyetini sürdürmesi, itibarının ve müteri kalitesinin korunmasını, c) Bankamızın suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı amacıyla kullanılmasının engellenmesini, d) Bankamızın ve çalıanlarının yasal ve idari yükümlülüklerinin bilinmesini, e) Uluslararası entegrasyon vizyonu çerçevesinde muhabir ilikilerinde gerekli uyum ve ibirliinin salanmasını, amaçlamaktadır. II. KAPSAM Bu politika, Bankamız Genel Müdürlük bünyesinde yer alan tüm birimleri kapsamaktadır. Ayrıca Bankamız, mali itiraklerinin de bu politikalara uygun ilem yapması ilkesini gözetir. 1

4 III. MÜTERNN TANINMASI Bankamız, suç geliri aklayıcılarından korunmasının en etkin yolu olan, Müterinin Tanınması lkesi kapsamında, yasal mevzuatla uyumlu politika, prensip ve uygulamalarının belirlenmesini ve bunlara tam olarak uyulmasını, ilke olarak benimsemektedir. Amaç, müteri ilemlerinde ve bilgilerinde açıklıın salanması, karılıklı güven unsuruna dayalı bir iliki kurulması ve sürdürülmesidir. a) Müteri Kabulü-Genel Prensipler Müterinin tanınması politikası çerçevesinde; gerçek kimlik ve adresinin tespiti, belge ve bilgilerin kendi içinde tutarlılıı, bankayı tercih etme ve hesap açma amacı, müterinin meslei, gelir getiren ana i konusu, iyeri veya faaliyet yeri, hususlarında yeterli bilgi elde edilmesi sonucunda gerçekletirilir. Ayrıca aaıdaki hususlara gerekli özen gösterilir: Yetersiz iç prosedürler ve denetimin, bu konudaki sorumlulukların tam anlamıyla yerine getirilmesini önleyecei göz önüne alınarak, Bankamızın iç politika, prosedür, hesap açılı ilemleri ve kuralları, müteri tanıtıcı bilgileri, raporlama, izleme ve denetim faaliyetleri sürekli gözden geçirilir, Servetlerinin ve fonlarının yasal yollardan kazanıldıına dair üphe douracak bilgi ve belge olan kii ve kurumlar, müteri olarak kabul edilmez, Müteri ilikilerinin karılıklı bilgi alıverii, güven ve açıklıa dayanması gereklilii kapsamında, müteri tanıtıcı bilgi ve formlarını doldurmaktan kaçınan, isteksiz olan veya yanıltıcı, teyit edilemez bilgiler veren kii ve kurumlar müteri olarak kabul edilmez, Müteri hesapları, sadece gerçek müteri adına açılmalıdır. ilkesi uyarınca, gerçek lehdarların istei üzerine gerçek sahibinden farklı üçüncü ahıslar adına, anonim bir adla veya rumuzla hesap açılmaz, Müteri tarafından açıkça yasal olarak yetkilendirildii belgelendirilmedikçe, üçüncü kiilerin vekaletle bir veya birden fazla kii adına (küçükler adına açılan hesaplar hariç olmak üzere) hesap açma talepleri yerine getirilmez, Açılan hesapların, fiilen adına hesap açılan kii veya yasal vekili tarafından kullanılması salanır, Vekaletname ve genel talimatların mutlaka noter onayından geçmi olması artı aranır, Çok iyi tanınan ve bilinen müteriler dıında, yabancı para ahıs çeklerinin tahsile alınması veya teminat mektubu verilmesi gibi riskli ve geri dönülemez bankacılık hizmetleri verilmez. 2

5 b) Müteri Kabulü ve Sorumluluklar Bankamızda, yeni müteri edinimi (hesap açma ve müteri ilikisinin süreklilik arz ettii benzeri ilemler) sırasında müterilerin kimliklerinin tespiti, beyan edilen adreslerin kaydı; yasal ve Bankamız iç uygulamalarına has ilave tanıtıcı bilgi ve belgelerin temin edilmesi, bu bilgilerin dorulanması, kayıtların fiziki ve/veya elektronik ortamda saklanmasına yönelik Banka içi görev, yetki ve sorumluluk tanımları açıkça yapılır. c) Kimlik Tespit Usulü ve Beyan Edilen Adreslerin Kaydedilmesi Kimlik tespiti yaparken yasalarda belirtilen belgeler ve yükümlülükler ile Bankamız iç mevzuatına uyumlu bir ekilde ilem yapılır, Müterinin yasal varlıı ve yapısı, adı veya unvanı, adresi, kamu kayıtlarından elde edilen ve müteriden alınan bilgilerle dorulanır, Müteri adına hareket ettiini iddia eden ahsın yetkili olduu dorulanır ve bu ahsın da kimlii tespit edilir, Müteri bilgilerine ilikin kayıt ve belgeler gerek fiziken gerekse elektronik ortamda saklanır ve yetkililerin eriimine açık tutulur. IV. MÜTER OLARAK KABUL EDLEMEYECEK K VE KURUMLAR a) Gerçek Kimlikleri ve Adresleri Belirlenemeyen Kiiler Gerçek kimliinden farklı bir ad altında hesap açtırmak isteyen, müteri tanıtıcı bilgi ve formları doldurmaktan kaçınan, bu konuda isteksiz olan veya yanıltıcı, teyit edilemez bilgiler veren kii ve kurumlar müteri olarak kabul edilmez. b) Resmi Kurumların Suç Gelirlerinin Aklanması ve Terörizm Konusunda Yayımladıkları Kara Listelerde Adı Geçen Kii ve Kurumlar Ülkemizde suç gelirleriyle mücadele kapsamında görevli resmi ve hukuki kurulularca yayımlanmı/yayımlanacak listelerde yer aldıı belirlenen kii ve kurumlar müteri olarak kabul edilmez. Müteri ilikisinden sonra bu konuda olumsuzlukları tespit edilen kii ve kurumlarla müteri ilikisi devam ettirilmez. c) Tabela Bankaları (Shell Banks) Herhangi bir ülkede fiziksel bir adresi, en az tam gün görev yapan bir çalıanı bulunmayan, bankacılık ilemleri ve kayıtları açısından resmi bir otoritenin denetimine ve iznine tabi olmayan, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi ve bankacılık ilemleri açısından kabul edilebilir nitelikte düzenlemelere ve denetim prosedürlerine tabi muteber bir bankanın kuruluu olmayan bankalar (Shell Banks-tabela bankaları) müteri olarak kabul edilmez. lemlerine dolaylı veya dorudan aracılık edilmez. V. LAVE ÖZEN GÖSTERLMES GEREKEN MÜTERLER VE LEMLER Finansal kurumların suç gelirlerinin aklanması amacıyla kullanılması riski, bazı corafi alanlarla balantılı ilemlerde, bazı i kollarında faaliyet gösteren müterilerde ve bazı bankacılık ilemlerinde çok daha yüksektir. Bu ilem ve müterilerin kabulü için güçlendirilmi onay prosedürleri tanımlanır ve uygulanır. 3

6 a) Muhabir Bankacılık Muhabir Bankacılık ilikisi kurulacak karı finansal kurululardan, suç geliri aklama ve terörizmin finansmanının önlenmesine dair politika uygulama ve kontrollerine ilikin yeterli ve tatmin edici bilgi ve belgeler temin edilir. Muhabir Bankacılık ilikisi kurulacak karı finansal kuruluun, i konusu, itibarı ve üzerindeki denetim yeterlilii konusunda kamuya açık bilgilerden yararlanarak sıhhatli bilgi edinilir. Karı finansal kurululardan suç geliri aklama veya terörizmin finansmanı yönünden soruturma geçirip geçirmedikleri ve ceza alıp almadıkları hususlarında yazılı teyit alınır. Bu amaçla muhabir hesabı açma talebinde bulunan dier finansal kurumlardan yukarıda belirtilen bilgilerin yazılı olarak yer aldıı bir anket formu talep etmek de dahil olmak üzere, özel müteri kabul kuralları ve Uyum Görevlisi nin onayının arandıı i akıları tesis edilir. b) Riskli Corafi Alanlarda Yerleik veya Balantılı Müteri lemleri Aaıdaki kategorilere giren yurtdıı ve içinde riskli bölge ve alan tanımları yapılarak, bu bölgelerde yerleik veya ilikili müterilerin ilemlerine özel dikkat ve önem gösterilir. i) FATF ile birlii Yapmayan Ülkeler FATF Tavsiyelerini uygulamayan ya da eksik uygulayan ve bu nedenle FATF ın birlii Yapmayan Ülke Listesi nde [Non-Cooperative Countries and Territories (NCCTs)] yer alan ülkelerin vatandaları, irketleri ve finansal kuruluları ile girilecek i ilikilerine ve ilemlere, özel dikkat ve önem gösterilir. Bu ilemlerin görünürde hukuki ve ekonomik amacı yoksa, ilemlerin esası ve amacının aratırılması ve bulguların yetkili makamlara yardımcı olabilecek ekilde yazılı kayda geçirilmesi hususlarına dikkat edilir. ii) Sınır Ötesi Merkezler, Serbest Bölgeler ve Finans Merkezleri Saladıkları bankacılık sırrı, vergi avantajı ve yargı baııklıının bir sonucu olarak organize suçlardan kazanılan veya terörizmin finansmanında kullanılan fonların saklanma ihtiyacı için bir çekim merkezi oluturan sınır ötesi merkezler, (offshore) serbest bölgeler ve katı bankacılık gizlilik yasalarının uygulandıı uluslararası finans merkezlerinde yerleik müteriler ve balantılı ilemlerine özel dikkat ve özen gösterilir. c) Suç Gelirlerinin Aklanmasında Hassas Sektör ve Kolları Nakit hareketlerinin youn olduu sektör ve meslek grupları belirlenerek, hesap açılılarında ve riskli bankacılık ürün ve hizmetlerinin sunulmasında özel dikkat gösterilir. Müteri kimlik ve tanıtıcı belgelerinin yanı sıra sektör bilgilerinin dikkatle ve eksiksiz bir ekilde kaydedilmesi ve müteri hesaplarının dikkatle izlenmesi salanır. d) Riskli Bankacılık Ürünleri Sebebi bilinemeyen aktivitelerden kaynaklanan ve itigal konusu ile dorudan ilikilendirilemeyen, genelde nakit ilemler, hamiline ürünler ve elektronik fon transferlerinden kaynaklanan müteri fonları ve ilemleri özenle izlenir. i) Nakit lemler Bankamız çalıanlarının, nakit ilemlere karı hassas olmaları ve dikkat çekici sıklıkta veya yüksek tutarlı nakit ilemlerini Uyum Görevlisine bildirmeleri esastır. 4

7 ii) Elektronik Transferler Bankamız aracılııyla gerçekletirilen transfer ilemlerinde havale amirlerinin tam ad ve adres bilgilerinin, lehdarların ise tam ad ve adres bilgileri ve/veya hesap numaralarının transfer mesajlarında yer alması salanır. Karı mali kurumlardan gelen transfer mesajlarında amir ve lehdara ait belirtilen bilgileri eksik olanlara özel önem gösterilerek, üpheli ilemler kapsamında dikkatli bir incelemeye tabi tutulur, bu havalelerin ödendii lehdarlara ilikin ödemeyi yapan birim tarafından ödeme yapılan kii ve kurumların kimlik ve adres tespitinin dikkatli ekilde yapılarak muhafaza edilmesi esastır. Banka müterisi olmayan üçüncü ahısların, bankada yatırım hesabı bulunan müteri adına veya bizzat mudinin kendisinin herhangi bir banka ubesi nezdinde bulunan yatırım hesaplarına, baka banka veya aracı kurumdan EMKT (Elektronik Menkul Kıymet Transferi) sistemi aracılııyla gelen hazine bonosu ve devlet tahvili virman ilemlerinde; gönderen banka, amir ve lehdar bilgilerinden üphe duyulması halinde dikkatli bir incelemeye tabi tutulması esastır. iii) Yabancı Bankalar Üzerine Keideli ahıs Çeklerinin Tahsile Alınması Müteri ilikisine yabancı para cinsinden yurtdıı bankalar üzerine keide edilmi ahıs çeklerinin tahsile alınması ilemleri ile balanmasından kaçınılır. Tahsile veya itiraya dövizli çek alınması hizmetinin; köklü-ticari geçmii ve itibarı olan, aynı zamanda itiraya alınan çek tutarları ile i hacmi ve maddi varlıkları arasında bir denge bulunan, ticari ilemleri ve i ahlakı hakkında detaylı bilgi sahibi olunan firma ve ahıslara verilmesine özen gösterilir. e) Vakıf ve Dernekler (Gönüllü Baı ve Yardım Kurumları) Söz konusu kurumların, suç gelirinin aklanması ve terörizmin finansmanında kullanılabilecei göz önüne alınarak, hesap açarken güçlendirilmi onay prosedürleri uygulanması ve hesap hareketlerinin izlenmesine özel önem gösterilmesi esastır. f) Siyasi Nüfuz Sahibi Kiiler Siyasi nüfuz sahibi kiilere hesap açarken güçlendirilmi onay prosedürleri uygulanması ve hesap hareketlerinin izlenmesine özel önem gösterilmesi esastır. VI. ÜPHEL LEMLERN TESPT VE BLDRLMES Banka çalıanları görevlerini yerine getirirken; görünürde yasal ve ekonomik amacı olmayan, müterinin geliri, ii ile ilgili ve orantılı olmayan, kanunda belirtilen yükümlülükler kapsamında belge ve bilgi vermekten kaçınılan veya gönülsüz davranılan, raporlama ve kayıt saklama prosedürlerinden kaçınma amacı sezilen, yanıltıcı ve teyidi imkansız bilgiler verilen, kullanım amacı ekonomik olmayan ve amacı açıklanmayan kredi istekleri, riskli corafi bölge ve ülkelere yapılan büyük ölçekli ve olaan dıı transfer, 5

8 gibi ilemlere karı dikkatli olurlar. Bu tür ilemlerle karılaılması durumunda, ileme ait bilgi ve belgeler iç denetim görevlilerine, inceleme elemanlarına ve yasa uygulama birimlerine yardımcı olabilecek ekilde temin edilir ve Bankamız iç kurallarına göre Uyum Görevlisine raporlanır. üpheli ilem raporlamalarına konu veya taraf olan müteriler ile mevcut müteri ilikisinin sürdürülüp sürdürülmemesine Bankamız Uyum Görevlisi tarafından karar verilir. Konu ilgili birime yazılı olarak tebli edilir. VII. ZLEME, Ç DENETM VE RAPORLAMA FAALYETLER Bankamızda, suç gelirlerinin aklanması ile ilgili yükümlülüklere uyumun salanması, üpheli ilemlerin önceden belirlenip engellenmesine ve üpheli ilemlerin ortaya çıkarılmasına yönelik iç kontrol, raporlama ve haberleme sistemlerinin oluturması esastır. VIII. KURUM Ç ETM ÇALIMALARI Bankamız, aklanma ilemlerinin tanınması ve önlenmesi konusunda pazarlama ve operasyonel kadrolarına düzenli olarak eitim verir ve buna ek olarak kanunlardan, düzenlemelerden ve aklama tipolojilerindeki deiikliklerden çalıanlarını haberdar eder. IX. MUHABR BANKALARIN VE DER KURUMLARIN BLG TALEPLERNN YANITLANMASI Muhabir Bankaların veya i ilikisinde bulunulan dier kurumların suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanının engellenmesi konularında banka uygulamalarına ilikin bilgi taleplerinin karılanması veya beyan niteliindeki formların incelenmesi/uygunluk verilmesi faaliyeti Uyum Görevlisince yerine getirilir. letiimde aksaklık ve kayıtlarda herhangi bir eksiklii önlemek üzere bahse konu bavuruların, taleple ilgili bölümün bilgisi ve aracılııyla yapılması ve sonuçların ilgili bölümün takibinde olması esastır. X. KAYITLARIN SAKLANMASI Yürürlükteki mevzuat uyarınca müterilerden alınması gereken tüm bilgi belge ve kayıtların gerektiinde kolaylıkla ulaılabilecek ekilde ve asgari olarak yasal düzenlemelerde belirtilen sürelerde muhafaza edilmesi esastır. Bu bilgiler kolay ulaılabilir olmasını teminen elektronik ortamda ve yapılan ilemlerin tekrar ortaya konulmasına olanak verecek ekilde ve gerektiinde cezai fiillerin kovuturulmasında delil olarak kullanılmaya elverili ekilde saklanır. XI. BLG VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜÜ Devamlı bilgi verme kapsamında yapılacak raporlama faaliyetleri ile Bankalardan bilgi ve belge istemeye yetkili kurum ve görevlilerden gelen talepler, ilgili mevzuat dorultusunda azami özen ve dikkatle yerine getirilir. XII. YÜRÜRLÜK Bu politikalar Bankamız Yönetim Kurulu nun Kararı ile yürürlüe girer. Banka mevzuatında ve iç kurallarında bu politikalar dorultusundaki düzenlemeler Genel Müdürlük tarafından oluturulur. ( Yönetim Kurulu nun tarih ve /016 sayılı kararı ile kabul edilmitir, tarih /101 sayılı karar ile V. Bölümüne ( f ) maddesi ilave edilmitir.) 6