HEMODİYALİZ HASTALARINDA 25-OH-D VİTAMİNİ Dr. Ebru Aşıcıoğlu
D Vitamini Yağda çözülen steroid hormon Vitamin D2: Ergokalsiferol Vitamin D3: Kolekalsiferol Yarı ömrü: 20 gün %85 DBP ile taşınır; yağ dokusunda depolanır VDR a kalsitriole oranla x100 kat bağlanır ancak serum konsantrasyonu x100-1000 Calcitriol 25-OH-D Endokrinolojik Parakrin ve otokrin etki
D Vitamini Sentezi
25-OH-D Düzeyleri KDOQI-KDIGO-ESE <20 ng/ml 20-29.9 ng/ml Yetersiz >30 ng/ml Eksik Yeterli Institute of Medicine >20 ng/ml Yeterli Üst sınır 50-150 ng/ml Çalışmalarda eksiklik <10-30 ng/ml Nigwekar S et al. AJKD 2012
Hemodiyaliz Hastaları Prevalans: %70-80 Sebepler Yaşlı Kadın Diyabetik Periton diyaliz Güneş ışığı maruziyeti Cilt sentezi Oral alım FGF-23 İdrar kaybı Periton kaybı
D Vitamini Sentezi
HD ve 25-OH-D 25-OH-D eksikliği zararlı mıdır? Replasman ile düzeyler yükselir mi? Hangi dozda ve ne kadar süreyle verilmelidir? Kemik-metabolizması etkilenir mi? Morbidite ve mortalite iyileşir mi?
Vitamin D Replasmanı Yazar Hasta Sayısı D2/D3 D Vitamini Dozu Aktif D vit kullanımı 25-OH-D artış 1,25-OH-D artış PTH azalma Hiperkalsemi Jean ve ark. 107 Oral D3 100000 Ü/ay - + + + - Saab ve ark. 119 Oral D2 50000 Ü/ay + + NA - - Tokmaz ve ark. 60 Oral D3 20000 Ü/hafta + + NA - + Armas ve ark. 42 Oral D3 10000 Ü/hafta + + + - - Wasse ve ark. 52 Oral D3 200000 Ü/hafta + + + - - Marckmann ve ark. 27 Oral D3 40000 Ü/hafta + + - - + Del Valle ve ark. 76 Oral D2 7200-24000 Ü/hafta - + + - + Dusilova- Sulkova ve ark. 90 Oral D3 2500-5000 Ü/hafta + + NA + - Bhan ve ark. 105 Oral D2 50000 Ü/hafta-ay + + NA - -
ÖZET Çalışmaya alınma kriterleri farklı: -Bazal 25-OH-D düzeyleri -Hedef 25-OH-D düzeyleri -Aktif D vitamini kullanım oranları -Preparat, doz ve süreler farklı 1,25-OH2-D vitamini düzeyleri artar PTH düzeyleri genellikle aynı Hiperkalsemi nadir
25-OH-D vs Mortalite
1000 insidan HD hastası İlk 90 gün içerisindeki tüm nedenlere bağlı mortalite
Aktif D vitamini kullanan hastalarda fark ortadan kalkıyor!!!
100 HD hastası HD süresi 4.6 ± 1.2 yıl
JASN, 2015 1340 HEMO hastası Yıllık 25-OH-D ölçümü VDRA (+)
1108 diyabetik HD hastası D vit. kullananlar çalışmaya dahil 4 yıl takip
762 HD hastası 12. ay 25-0H-D 6. ay ve 3. yıl sağkalım Sağkalım İlk 6 ay içerisindeki sağkalım etkilenmiş! PTH >123 pmol/l değerlerinde mortalite artmış! Kardiyovasküler mortalite artmış!
570 HD hastası 14 ay takip
25-OH-D Vitamini Sağkalımı etkiler mi? Kardiyovasküler sağkalımı etkiler mi? Hangi mekanizmalar? Sadece eşlik eden komorbiditelerin göstergesi olabilir mi?
Arteryal kalsifikasyon ile ilişki yok!
Yüksek kalsifikasyon skoru ile ilişkilidir! Kalsifikasyon skoru ile ilişki yok! Yüksek kalsifikasyon skoru ile ilişkilidir ancak PWV ile ilişki yok!
158 HD hastası Sinakalset, kalsitriol, kalsiyum karbonat alanlar çalışma dışı %44 hasta parikalsitol alıyor 25-OD-D vit. <15 ng/ml: 50000 Ü/hafta 25-OD-D vit. 16-30 ng/ml: 10000 Ü/hafta 25-OD-D vit. >30 ng/ml: 2700 Ü/hafta 6 ay takip
PWV, LVMI ve pro-bnp değerlerinde fark yok! 50 HD hastası (25 vs 25) Sinakalset ve aktif D vit. (+) Ortalama 25-OD-D vit. 28 nmol/l Günlük 3000 Ü kolekalsiferol 6 ay takip Replasman ile PWV değerlerinde fark yok!
25-OH-D vs Damar Giriş Yolu
128 hasta 2.7 yıl takip 183 hasta 2.7 yıl takip
52 HD hastası 6. ayda AV giriş yeri matürasyonu Giriş yolu matürasyonu olan ve olmayan gruplar arasında 25-OH-D vitamini aynı! Giriş yolu matürasyonu ile 25-OH-D vitamini düzeyleri arasında ilişki yok!
25-OH-D vs Epo Kullanımı
JASN, 2015 252 HD hastası VDRA (+) 6 ay 25-OD-D vit. <15 ng/ml: 50000 Ü/hafta 25-OD-D vit. 16-30 ng/ml: 50000 Ü/hafta-3 ay; ardından 50000 Ü/ay
25-OH-D vs Kırıklar ve Kognitif Fonksiyon
Quadriseps kas gücü kaybı ve düşme riskinde artış ile ilişkilidir. Boudville et al. Clin Endoc 2010 Diyalize başladıktan sonra gelişen yeni kemik kırıklarını predikte eder. Ambrus et al. Int Urol Nephrol 2011 Kognitif fonksiyonlar ile ilişkilidir. Shaffi et al. CJASN 2013
Çalışma Sonuçları Çelişkili Prevalan vs İnsidental hastalar Hasta popülasyonları ve demografik özellikleri farklı Kalsiyum ve D vitamini analoğu içeren ilaç kullanımları farklı 25-OH-D vitamini eksiklik ve yetersizlik tanımları farklı Tedavi hedefleri ile rejim ve dozları farklı Ölçüm metodları farklı Bioavailable Vitamin D
Bioavailable D Vitamini Proteine bağlı olmaksızın serbest bir şekilde taşınan ve asıl aktiviteden sorumlu olduğu düşünülen kısımdır. %85 DBP, %15 albumin, <%0.1 ise serbest taşınır. DBP için 3 ayrı izoform mevcut olup, D vitaminine olan afiniteleri farklıdır. Ancak klinikte ölçülen kısım total 25-OH-D vitaminidir.
2003 KDOQI Guideline
2009 KDIGO Guideline
TND Registry, 2014
ETKİNLİK BELİRSİZ YAN ETKİ YOK