4. SINIFLAR IŞIK VE ÇEVRE ÜNİTESİ BÜLTENİ TEMA:GEZEGENİ PAYLAŞMAK ANA FİKİR: Doğal olmayan ışık üretim yöntemleri ve miktarı çevremizi etkiler. ÜNİTE: IŞIK VE ÇEVRE SORGULAMA HATLARI: Doğal ve yapay ışık Işığın üretim yöntemleri ve miktarı Işığın çevre üzerindeki etkileri TARİH: 24 Mart - 9 Mayıs 2014 4. sınıflarımız Işık ve Çevre adlı beşinci ünitelerine ünite ile ilgili farklı kaynak kitaplar inceleyerek giriş yaptılar. Grup arkadaşları ile bu konu hakkında neler bildiklerini, ünitede neler öğrenebileceklerini tartıştılar. Ünitenin ana fikri ile ilgili ana kavramların neler olabileceğini tartışıp ünite ile ilgili mevcut bilgilerini neler olduğunu ortaya koydular. Işık ve çevre ile ilgili bilgilerini oluşturdukları zihin haritasına aktararak mevcut olan bilgilerini arkadaşlarıyla paylaşma olanağı buldular.
Zihin haritalarından sonra ön yükleme olarak Sihirli Şehir adlı düşündürücü ve sıra dışı filmi hem büyük bir merak hem de heyecanla izleyen öğrencilerimiz farklı sorgulamalar başlattılar. Filmle ilgili hazırlanan soruların yanıtlarını tartışarak verdiler. İlk zamanlarda sadece güneş ışığı ile aydınlanan insanların ateşi bularak büyük bir icat yapmasından sonra ateşten ampullere doğru başlayan aydınlanma yolculuğundaki aydınlatma teknolojilerini tanıyan öğrencilerimiz geçmişte kullanılan aydınlatma teknolojileri ile günümüzde kullanılanları karşılaştırma olanağı buldular.
Aydınlanmanın Dünü, Bugünü, Yarını konusunda yaptıkları araştırmalarla ilgili poster hazırlayarak sınıfta paylaştılar. Aydınlatma araçlarının bulunuşu ve gelişimi, bu gelişime katkıda bulunan bilim insanlarını araştırarak bilgi yelpazelerini genişlettiler. Işık hakkındaki ppt sunumları izlerken not alma becerilerini kullanan öğrencilerimiz, Işığın maddeler üzerindeki etkileri, Bir enerji türü olarak ışık, Işığın yansıması gibi konular hakkında çeşitli deneyler yaptılar. Işığın doğrusal yol aldığını ve her yöne yayıldığını, kara kutu deneyiyle yaparak öğrendiler.
Çevrenizde ışık kirliliğine yol açan aydınlatmalar var mı? sorusundan yola çıkarak çevrelerini gözlemlediler, gözlemlerini sınıfta paylaşarak ne kadar çok ışık kirliliği olduğunun farkına vardılar. Dünyada ışık kirliliğinin en çok yaşandığı ülkeleri de araştırarak, bu ülkelerdeki ışık kirliliğini yansıtan görsellerden oluşan bir sunum hazırladılar. Gerek gözlemleri gerekse araştırma sonuçlarından edindikleri bilgilerle ışık kirliliğinin yaşamımıza ve doğal hayata verdiği zararları da sorgulayan öğrencilerimiz; kirliliğin zararlarını düzeltmek amacıyla alınabilecek önlemlerle ilgili düşüncelerini paylaşarak öneri listesi hazırladılar. Floresan Lamba Nasıl Çalışır? adlı metinle ilgili etkinlikleri grup çalışması olarak gerçekleştiren öğrencilerimiz metni okumadan önde başlık ve görsellerden yola çıkarak Bu metinde hangi sorulara yanıt bulunabilir? sorusuyla ilgili tahminlerini yazdılar. Daha sonra metni okuyup Eklenmesi gereken soru var mı?, Bu metinde hangi sorunun yanıtı varmış?, Bu metinden neler öğrendin? sorularını yanıtlayarak etkinliklerini tamamladılar.
Telleri Konuştura Adam metnini okuduktan sonra Graham Bell i merak ederek araştırdılar. Araştırmaları sonucunda Graham Bell in yaşamı süresince işitme engellilerin konuşmaları anlayabilmesi için yöntemler geliştirmekle uğraştığını, bir telden aynı anda birden çok mesaj gönderebilen ( harmonik telgraf) bir aygıt geliştirdiğini daha sonra harmonik telgraf üzerinde değişiklikler yaparak bugün telefon olarak adlandırdığımız insan sesini iletebilen ilk aygıtı geliştirdiğini şaşırarak öğrendiler. Edison Ampulü Keşfediyor adlı metni işlemeden önce konuyla ilgili daha önce yaptıkları araştırmalardan edindikleri bilgileri kullanarak Edison un bu konudaki kararlığının ve azminin nedenlerini tartıştılar. Tebeşir sohbeti etkinliği ile Edison un denemekten vazgeçmemesinin nedenlerini tahmin etmeye çalıştılar. Ardından metni okuyan öğrencilerimiz görüşlerini yeniden gözden geçirip değişen fikirlerini ifade ettiler. Kendi davranışlarını, düşüncelerini gözden geçiren öğrencilerimiz azimli olmanın önemini bir kez daha kavradılar. Sesin şiddeti, enerji olup olmadığı, yayılması ve titreşimleri konusunda You tube / Amazing Resonance Experiment kaynağını kullanarak kısa film izleyen öğrencilerimiz; ses titreşimlerinin toz şekeri ve suyu şekilden şekle çevirdiğini görerek şaşırdılar. Seslerin şiddetinin farklı olduğunu, Sesin bir enerji olduğunu, Sesin katı, sıvı, gaz ortamlarda dalgalar halinde yayıldığını, Sesin çevresindeki maddeleri titreştirdiğini gözlemleyerek öğrendiler. Öğrendiklerini yazılı ve görsellerle ifade ederek, öğrenme ürünlerini oluşturdular. Öz değerlendirme de yapan öğrencilerimiz; eğlenceli ve etkileyici bir çalışma olduğunu vurguladılar. Titreşen her maddenin ses oluşturduğunu, sesin şiddetinin ses kaynağına olan uzaklığa göre değiştiğini, sesin yüksekliğinin ses kaynağının titreşim hızına bağlı olduğunu fark ettiler.
Değişik malzemelerle yaratıcılıklarını kullanarak hazırladıkları basit deneyleri uygulayarak bilgi paylaşımına devam ettiler, deneyler ve gözlemleri sonucu sesin bir enerji olduğunu kanıtladılar.
Çevrelerindeki ses kaynaklarını gözlemleyerek doğal ve yapay ses kaynakları olarak sınıflandırdılar. Bilim Çocuk dergisinden Yankı adlı bilgilendirici metni okuyup yankının sadece insanların fark ettiği bir olay olmadığını; yarasaların ses dalgalarından yararlanarak yön bulma özelliğinin bilim insanları için esin kaynağı olduğunu ve sonarların bundan kaynaklanarak yapıldığını öğrendiler. Gürültünün neden olduğu sağlık sorunlarını araştırdılar. Araştırma sonuçlardan gürültünün sağlığımız üzerinde ne kadar çok olumsuz etkisi olduğunun farkına vararak dönüşümlü düşünme becerilerini geliştirdiler. Ünite kapsamında Türkçe dersinde Haldun Taner in Çevreyi Sesle Kirletmek adlı metnini okuyup metinle ilgili anlama çalışmalarını yaptılar. Yazarın yerine kendilerini koyarak metne uygun sonuç paragrafı yazarak birbirleriyle paylaştılar. Farklı bakış açılarına göre yazılanları değerlendirdiler. Metnin ana düşüncesinden yola çıkarak okulumuzun farklı bölgelerindeki ses kirliliğinin nedenini öğrenmek, ses kirliliğini azaltmak için okul çalışanlarına, arkadaşlarına ve öğretmenlerine uygulamak üzere bir anket düzenlediler. Hazırladıkları anketleri bireysel olarak okulumuzda en az 20 kişiye uyguladılar. Bu yolla topladıkları verilerden yola çıkarak okulumuzdaki ses kirliliğini azaltmak ya da ortadan kaldırmak için en az iki çözüm önerisinde bulundular. Önerilerini sınıf temsilcilerine ileterek, sınıf temsilcilerinin öğrenci meclis başkanı ve okul yönetimi ile paylaşmasını sağladılar.
Öğrencilerimiz, deney düzeneği üzerinde basit bir elektrik devresi kurarak düzeneklerinin doğru kurulup kurulmadığını devreye bağladıkları ampulün ışık verip vermemesi ile kontrol ettiler. Kurdukları devreye yeni bir pil bağlayarak ampulün parlaklığındaki değişimi ve devreye iki ampul bağlandığında ampul parlaklığının nasıl değiştiğini gözlemlediler. Nedenleri üzerinde tartışıp sonuca vardılar. Bağlantı devrelerinden birini devreden çıkarıp yerine plastik cetvel ve tahta çubuk koyarak elektrik iletkenliğini gözlemleme fırsatı buldular. Gözlemlerini kayıt altına aldılar. Armada Çocuk Müzesi nde Işık ve Ses atölyesine katılan öğrencilerimiz sesin dalgalar halinde yayılması, sesin titreşimlerden oluşması, frekans kavramı, insan kulağının duyabileceği frekans aralığını, sesin lazer yardımıyla iletilebilmesi, ışığın renkleri görmemiz üzerindeki etkisi gibi konularda deneyler yaparak pekiştirdiler.
Matematik derslerinde simetri aynası kullanarak simetrik olan ve olmayan şekilleri belirlemeye çalıştılar. Verilen şekilleri simetri eksenine göre tamamladılar. Alan kavramını ve düzlemsel bölgelerin alanlarını ölçmeyi öğrendiler. Beden Eğitimi dersinde öğrenciler SES ve IŞIK grubu olarak ikiye ayrıldılar. Her iki grubun da iddiası, en hızlı kendilerinin olduğuydu. Gruplar kendi aralarında el ele tutuşarak, kukaları belirlenen alanlara taşıdılar. En hızlı şekilde kukaları taşıyan grup 1. oldu.