Çocuklarda Son Üç Yılda Gaita Örneklerinden İzole Edilen Salmonella ve Shigella Suşlarının Antimikrobik Direncinin Araştırılması ( )

Transkript

1 Türk Mikrobiyol Cem Derg ():7, 01 doi:10./tmcd.01.0 Araştırma Çocuklarda So Üç Yılda Gaita Örekleride İzole Edile Salmoella ve Shigella Suşlarıı Atimikrobik Direcii Araştırılması (00011) Recep KEŞLİ *, Hüseyi BİLGİN **, Özgür PİRGON **, Bahadır FEYZİOĞLU ***, Asuma GÜZELANT * Koya Eğitim ve Araştırma Hastaesi Mikrobiyoloji Laboratuvarı* ve Çocuk Hastalıkları Kliiği**, Necmetti Erbaka Üiversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Aabilim Dalı*** ÖZET Amaç: Salmoelloz ve shigelloz gelişmekte ola ülkelerde ve özellikle çocuklarda öemli sağlık soruudur. Çoklu ilaç direcii ortaya çıkması, gelişmekte ola ülkelerde bu bakterilere karşı atimikrobikleri maliyetetkiliğide öemli bir sorudur. Bu çalışmada, ilaç direcideki artış edeiyle Koya Eğitim ve Araştırma Hastaesi de izole edile Salmoella ve Shigella izolatlarıı dağılımlarıı ve atimikrobik direç paterlerii belirlemesi amaçladı. Gereç ve Yötem: Gaita örekleride 1 Nisa 00 ve 1 Mart 011 yılları arasıda izole edile Salmoella ve Shigella suşları kovasiyoel yötemler ve otomatik taımlama sistemi (Phoeix 100, Becto Dickiso ad Co., Sparks, MD, USA) kullaılarak taımladı. Atimikrobik duyarlılık testleri, Cliical ad Laboratory Stadards Istitute (CLSI) tarafıda belirlee kılavuzlara göre KirbyBauer disk diffüzyo yötemiyle gerçekleştirildi. Bulgular: Bakteriyel gastroeterit şüphesiyle hastaemiz mikrobiyoloji laboratuvarıa göderile gaita örekleride sıda (.) Salmoella türleri izole edildi. İzole edile Salmoella türlerii dağılımları ise Salmoella serotip Eteritidis 171 (.), Salmoelle serotip Typhimurium 1 (.9), Salmoella serotip Galliarum yedi (.1), Salmoella serotip Paratyphi A beş (1.) olarak belirledi. Salmoella suşlarıı atimikrobik ajalara direç paterleri icelediğide; ampisili e direci e yüksek olduğu buu azala oralarla kloramfeikol, sefuroksim, seftriakso, tetrasikli, trimetoprimsulfametoksazol, siprofloksasi ve meropeemi izlediği belirledi. Bütü Salmoella suşlarıı amikasi ve sefazolie duyarlı olduğu görüldü. Shigella türleri içi izolasyo oraı. (1) olarak saptadı. Shigella suşları arasıda e sık rastlaa tür. oraıda S. boydii ike, buu 7 oraıda S. dyseteriae,. oraıda S. soei ve 1.7 oraıda S. flexeri takip etti. Shigella suşlarıı test edile atimikrobiklere direç oraları sırasıyla; kloramfeikol.7, ampisili 7., sefuroksim 71., sefazoli 71., tetrasikli 1., trimetoprimsulfametoksazol 11.1, siprofloksasi 11.1, meropeem 11.1, amikasi 9. ve seftriakso 9. olarak belirledi. Souç: Yöremizde yaygı kullaıla atimikrobik ilaçlara direç göreceli olarak düşük olmakla beraber çok ilaca direç oraıı yüksek buluması ciddi bir soru olarak algılamalıdır. Salmoelloz veya shigelloz şüphesi ola vakaları tedaviside uygu ampirik atimikrobik ilaçları seçimi içi direç patelerii izlemesi gereklidir. Aahtar kelimeler: Salmoella türleri, Shigella türleri, atibiyotik direci SUMMARY Ivestigatio of Atimicrobial Resistace i Salmoella ad Shigella Strais Isolated from Fecal Samples i Childre Durig Objective: Salmoellosis ad shigellosis are amog the major ifectious disease problems i developig coutries, especially i childre. The emergece of multiple resistace to the costeffective atimicrobials used agaist these bacteria is a matter of cocer i developig coutries. This study was aimed to determie the distributio rates of serotypes ad atimicrobial resistace patters of Salmoella ad Shigella strais isolated i Koya Traiig ad Research Hospital, Turkey. Materials ad Methods: I this study, Salmoella ad Shigella strais isolated from stool samples betwee 1st April 00 ad 1th March 011 were aalyzed i terms of serotypes ad atimicrobial resistace rates. The strais were idetified by usig covetioal methods ad automated idetificatio system (Phoeix 100, Becto Dickiso ad Co., Sparks, MD, USA). Atibiotic susceptibility testig was performed with the KirbyBauer disk diffusio method accordig to the guidelies established by the Cliical ad Laboratory Stadards Istitute (CLSI). Results: I (. ) of stool samples obtaied from patiets with iitial diagosis of bacterial gastroeteritis, Salmoella species were isolated. Distributio of the serotypes of the Salmoella species were as follows: Salmoella serotype Eteritidis 171 (.), Salmoella serotype Typhimurium 1 (.9), Salmoella serotype Galliarum seve (.1) ad Salmoella serotype Paratyphi A five (1.). The highest rate of resistace was determied agaist ampicilli, followed by chlorampheicol, cefuroxime, ceftriaxoe, tetracyclie, trimethoprimsulfamethoxazole, ciprofloxaci ad meropeem. All Salmoella strais were sesitive to amikaci ad cefazoli. The isolatio rate for Shigella species was. (1). The most commo species of Shigella was S. boydii (.), followed by S. dyseteriae (7), S. soei (.) ad S. flexeri (1.7). The rates of resistace amog Shigella strais were: chlorampheicol.7, ampicilli 7., cefuroxime 71., cefazoli 71., tetracyclie 1., trimethoprimsulfamethoxazole 11.1, ciprofloxaci 11.1, meropeem 11.1, amikaci 9. ad ceftriaxoe 9.. Coclusio: The data of this study idicated that rates of resistace to commolyused atimicrobial drugs was relatively low amog Salmoella ad Shigella isolates i our regio. However, high rates of multidrug resistat Salmoella ad Shigella deserve attetio. Cotiuous moitorizatio of resistace is ecessary for the choice of appropriate empirical atimicrobial drugs i the therapy of Salmoella ad Shigella suspected cases. Key words: Salmoella species, Shigella species, atimicrobial resistace Alıdığı tarih: Kabul tarihi: Yazışma adresi: Hüseyi Bilgi, Koya Eğitim ve Araştırma Hastaesi, Çocuk Hastalıkları Kliiği, Koya eposta: hubilgi@hotmail.com

2 R. Keşli ve ark., Salmoella ve Shigella Suşlarıı Atimikrobik Direcii Araştırılması GİRİŞ Çocukluk çağı akut gastroeteritleri, düyada görülme sıklığı ve çocukluk çağı ölüm edeleri arasıda üst soluum yolları efeksiyolarıda sora ikici sırada yer alır. Özellikle gelişmekte ola ülkelerde her yıl yaklaşık dört milyo çocuk ishal edeiyle ölmektedir. Bu ülkelerdeki çocukları 1 i heüz üç yaşıa gelmede ishal edeiyle kaybedilmektedir (1). Ülkemizde de yapıla çalışmalar, beş yaş altıdaki çocukları yılda e az bir akut gastroeterit atağı geçirdiğii göstermektedir (). Çocukluk çağıdaki akut gastroeteritlerde efeksiyo etkei olarak pek çok eteropatojele karşılaşılmaktadır. Bular arasıda bakteriler, virüsler ve parazitler yer alırke, Salmoella ve Shigella türlerii yol açtığı akut bakteriyel gastroeteritler öemli morbidite ve mortaliteye sahiptir. Salmoella serotipleri; gastroeterit, tifo, bakteriyemi, fokal efeksiyolar veya yaşam boyu taşıyıcılık gibi geiş bir hastalık spektrumua yol açabilmektedir. Düyada her yıl Salmoella ya bağlı 1 milyo tifoid ateş, 1. milyo gastroeterit ve üç milyo ölüm görülmektedir (). Shigella türleri, tropikal ve subtropikal birçok ülkede basilli dizateri olgularıı öemli bir bölümüü oluşturmaktadır. Shigella türleri, gelişmekte ola ülkelerde beş yaşı altıdaki milyo arasıdaki çocukta gastroeterit kayaklı ölümleri e öemli edeleride biridir (). Shigella ile Salmoella türleri ciddi sağlık sorularıa yol açarke, özellikle so yıllarda bu bakterileri atibiyotiklere direç oralarıdaki artış öemli bir soru olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bakterileri atibiyotiklere direç durumuu düzeli çalışmalarla takip edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla yürütülmüş çalışmalarda, salmoelloz ve shigelloz tedaviside sık kullaıla kloramfeikol, ampisili, amoksisili ve trimetoprimsulfometaksazole karşı direç oralarıda artma olduğu bildirilmektedir (,). Zamala tedavide üçücü kuşak sefalosporiler tercih edilmeye başlamıştır. Acak, yakı zamada Salmoella ve Shigella suşlarıda üçücü kuşak sefalosporilere karşı da direç gelişmiş hatta geiş spektrumlu β laktamaz (GSBL) ürete suşlar saptamaya başlamıştır. Çoklu ilaç direci ve GSBL edeiyle kullaılabilecek alteratif atibiyotikler azalmış ve özellikle çocuk yaş grubuda, kullaımı tartışmalı ola kiolo grubu atibiyotikler mecburi seçeek halie gelmiştir. Öte yada bu grup atibiyotiklere karşı da direç gelişmeye başladığı bilimektedir (7,). Direçli kökeler ile ortaya çıka efeksiyolarda tekrarlama sıklığı ve komplikasyolar ampirik tedavide uygu atibiyotik seçimii öemii artırmaktadır. Bu edele direç durumuu periyodik aralıklarla gözde geçirmek faydalı olacaktır. Salmoella ve Shigella efeksiyoları çocukluk yaş grubuda daha ağır seyretmektedir ve tedavi içi atibiyotik seçimi erişki hastalara göre daha hassas bir durumdur. Bu edele çalışmamızda, Koya bölgeside çocuk yaş grubuda, Salmoella ve Shigella türlerii görülme sıklığıı tespit etmeyi ve buları atibiyotiklere direç durumuu belirlemeyi amaçladık. Elde edeceğimiz veriler ile gücel durumu raporlamayı ve ileride yapılabilecek bezer çalışmalara ışık tutmayı hedefledik. GEREÇ VE YÖNTEM Bu çalışmada, 1 Nisa 00 ve 1 Mart 011 tarihleri arasıda Koya Eğitim ve Araştırma Hastaesi Mikrobiyoloji Laboratuvarı a göderile çocuk yaş grubua ait dışkı örekleri iceledi. Her hastaya ait tek örek değerledirmeye alıdı ve örek üzeride çalışma yürütüldü. Laboratuvara gele örekler eozi metile blue (EMB) agar ve salmoellashigella (SS) agara (Becto Dickiso, GmbH, Heidelberg, Germay) ve zegileştirme amacıyla seleit F sıvı besiyerie (BBL Seleit F Broth, Becto Dickiso ad Co., Sparks, MD, USA) ekildi. Katı vasatlarda bir gece, seleit F besiyeride sekiz saat uygu koşullarda ikübe edildi. Hem direkt ekile, hem de seleit F besiyeride yapıla pasajlarda (EMB ve SS agar) üreye laktoz egatif bakteri koloilerii taımlamak içi; kovasiyoel yötemler (Triple Sugar Iro Agar, Simo Sitrat Agar, Üre Agar ve buyyo besiyerleri; Oxoid, Hampshire, UK) ve tam otomatik bakteri taımlama sistemi Phoeix 100 (Becto Dickiso ad Co., Sparks, MD, USA) beraber kullaıldı. Taımlama soucuda Salmoella olduğu belirlee mikroorgaizmaları serotip tayileri O ve H atijelerie (Difco, Sparks, MD, USA) göre yapıldı. 7

3 Türk Mikrobiyol Cem Derg ():7, 01 Somatik O atijeleri, ati O serumları ve faktör serumları kullaılarak lam aglütiasyou ile belirledi. Kirpik H atijeleri geliştirilmek üzere suşlar birkaç kez Craigie besiyerie pasajladıkta sora Gard besiyerie ekildi. Bu besiyeride H atijelerii birici fazları ve daha sora birici faz atijeleri, uygu atiserumlarla ötralize edildikte sora başka Gard besiyeride ikici faz atijeleri belirledi. Somatik O ve kirpik H atijeleri belirlee suşlar, KauffmaWhite şemasıdaki atijeik formüllerie uygu olarak adladırıldı (9,10). Taımlama soucuda Shigella olduğu belirlee mikroorgaizmaları, tür spesifik atiserumlar (Difco Shigella Atisera Poly, Sparks, MD, USA) kullaılarak serolojik doğrulaması ve serogrupladırması yapıldı. Salmoella ve Shigella türü bakteri taısı koa suşlar, Kirby Bauer disk diffüzyo yötemiyle atimikrobik duyarlılık deeyie alıdı. Besiyeri olarak MüellerHigto agar (Oxoid, Hampshire, UK) kullaılırke, atibiyotik duyarlılık testleride ampisili (AMP), trimetoprimsulfametoksazol (SXT), tetrasikli (TE), kloramfeikol (C), siprofloksasi (CIP), amikasi (AMK), sefazoli (SEF), sefuroksim (SFU), seftriakso (SFT) ve meropeem (MER) diskleri (Oxoid, UK) kullaıldı. Kalite kotrol amacıyla stadart suş olarak Esherichia coli ATCC 9 kullaıldı. Duyarlılık plakları saat boyuca 7 C de ikübe edildi. Diskleri etrafıda oluşa ihibisyo zolarıı (üreme olmaya ala) çapları milimetre olarak ölçülerek Cliical ad Laboratory Stadards Istitute (CLSI) çizelgesie göre duyarlı veya direçli olarak değerledirildi (11). BULGULAR Bakteriyel gastroeterit şüphesiyle laboratuvarımıza göderile gaita öreğide Salmoella türleri içi izolasyo oraı. () olarak buludu. Salmoella serotip Eteritidis., Salmoella serotip Typhimurium.9, Salmoella serotip Galliarum.1, Salmoella serotip Paratyphi A 1. olarak tespit edildi (Tablo 1). Shigella türleri içi izolasyo oraı. (1) olarak saptadı. Shigella suşları arasıda e sık rastlaa tür. oraıda S. boydii ike buu 7 oraıda S. dyseteriae,. oraıda S. soei ve 1.7 oraıda S. flexeri takip etti (Tablo ). Salmoella suşlarıı atimikrobik ajalara direç paterleri icelediğide; AMP e direci. oraıyla e yüksek olduğu, buu azala oralarla C 0.7, SFU., SFT 9., TE., SXT., CIP.1 ve MER. takip ettiği gözledi. Bütü Salmoella suşlarıı AMK ve SEF e duyarlı olduğu görüldü. Salmoella türleri içi elde edile atimikrobik ajalara direç oralarıı dağılımları Tablo te özetledi. Shigella suşlarıı atimikrobik ajalara direç oraları sırasıyla; C.7, AMP 7., SFU 71., Tablo 1. Gaita örekleride izole edile Salmoella suşlarıı yıllara göre dağılımı. Yıllar Toplam (=) Türler N Salmoella serotip Eteritidis Salmoella serotip Typhimurium Salmoella serotip Galliarum Salmoella serotip Paratyphi A Tablo. Gaita örekleride izole edile 1 Shigella suşlarıı yıllara göre dağılımı. Yıllar Toplam (=1) Türler N Shigella boydii Shigella dyseteriae Shigella soei Shigella flexeri

4 R. Keşli ve ark., Salmoella ve Shigella Suşlarıı Atimikrobik Direcii Araştırılması Tablo. Salmoella türleride atibiyotik direç dağılımı. Salmoella serotip Eteritidis (171) Salmoelle serotip Typhimurium (1) Salmoella serotip Galliarum (7) Salmoella serotip Paratyphi A () Toplam AMP SXT TE C CIP SFU SFT MER Tablo. Shigella türleride atibiyotik direç dağılımı. S. boydii () S. dyseteriae () S. flexeri (1) S. soei (0) Toplam (1) AMP SXT TE C CIP AMK SFT SFU SFZ MER , , SFZ 71., TE 1., SXT 11.1, CIP 11.1, MER 11.1, AMK 9. ve SFT 9. olarak tespit edildi (Tablo ). TARTIŞMA Birçok gelişmekte ola ülke gibi ülkemizde de gastroetestial efeksiyolar temel sağlık soruları arasıda öemli bir yer tutmaktadır. Gastroetestial efeksiyoları su, gıda, hijye, saitasyola ilişkili olduğu ve çoğulukla fekaloral aktarımla ortaya çıktığı bilimektedir (1,1). Düyaı farklı coğrafik bölgeleride farklı zamalarda yapıla çalışmalarda elde edile veriler, çocuk yaş grubuda gastroetestial efeksiyolarda oraları arasıda Salmoella türlerii sorumlu olduğuu gösterirke, Shigella türleri içi bu ora 01. aralığıdadır (10). Ülkemizde yapıla çalışmalarda ise 0. Salmoella türleri, 09. Shigella türleri etke olarak belirlemiştir (1,1). Çalışmamızda, bölgemizde üç yıllık süre içide, gastroeterit edeiyle başvura hastalarda alıa öreklerde. oraıda Salmoella,. oraıda da Shigella tespit edilmiştir. Bu çalışmada saptaa. lük görülme oraı ülkemizde çocuk yaş grubuda Salmoella türleri içi belirlee e yüksek değerdir. İlerleye tekoloji ve gıda güveliği ölemlerie rağme, Salmoella gastroeteritii bölgemizde bu boyutlara ulaşması; irdelemesi, yei çalışmalarla kotrol edilmesi gereke öemli bir husustur. Ülkemizi farklı yerleride elde edilecek yei bilgiler ile ulusal stratejileri geliştirilmesi, halk sağlığı ve gıda güveliği ile ilgili yei presipleri tartışılması bir gereksiim olarak karşımıza çıkmıştır. Çalışmamızda Shigella türlerii gastroeterit etiyolojisideki rolü ulusal ve uluslararası verilere paraleldir (). Dışkı ve diğer atıkları uygu kaalizasyo sistemlerie atılması, içme ve kullama sularıı temiz ve deetimli olması, yiyecek ve içecekleri sağlık koşullarıa uygu hazırlaması ve portörleri tespit edilerek tedavi edilmesi gibi tedbirleri alımasıyla Shigella kayaklı efeksiyoları azalması beklemektedir. Diğer tarafta, gelişe düyaya ve düzele şartlara rağme, bu türleri hale öemii koruması ve yıllar içeriside yapıla çalışmalarda 9

5 Türk Mikrobiyol Cem Derg ():7, 01 azalma göstermemesi arzulamaya bir durumdur. Çalışmamızdaki yei veriler de buu teyit etmiştir. Çalışmamızda, Salmoella serotip Eteritidis., Salmoelle serotip Typhimurium.9, Salmoella serotip Galliarum.1, Salmoella serotip Paratyphi A oralarıda tespit edildi. Salmoella serotip Eteritidis ve Salmoelle serotip Typhimurium ülkemizde ve düya geelide de e sık izole edile tiplerdir (1). Shigella içi e yüksek orada belirlediğimiz tür. oraıda S. boydii ike, buu 7 oraıda S. dyseteriae,. oraıda S. soei ve 1.7 oraıda S. flexeri takip etmiştir. Alıcı ve ark. () 00 yılıda ve Pullukçu ark. () 007 yılıda rapor ettiği ulusal çalışmalarda S. soei yüksek orada ilk sırada yer alırke ou S. flexeri izlemiştir ve S. boydii bu literatürlerde 0.91 oralarıda e az tespit edile köke olmuştur. Çelik ve ark. () yılları arasıda yaptığı çalışmada oraıda S. soei, oraıda S. flexeri, 1 oraıda S. boydii ve 1 oraıda S. dyseteriae tespit etmiştir. Yurt dışı kayaklı çalışmalarda da S. boydii e az belirlee köke olarak rapor edilmiştir (,7). Daha çok Güeydoğu Asya ve özellikle Hidista da edemik ola S. boydii i çalışmamızda e sık belirlee köke olması ilgiçtir. Shigella türlerii ve özellikle S. boydii i Escherichia coli ile ola geetik ve atijeik bezerlikleri çalışmamızda taısal iterferas içi sorgulaması gereke bir durum olarak değerledirilmiştir (). No tifoidal salmoelloz (NTS) tedaviside hastalığı kliiğie göre ampisilli, trimetoprimsulfametoksazol, kloramfeikol, karbapeemler ve kiololar kullaılmaktadır. Acak, yıllar içide bölgesel farklar göstermekle birlikte tüm atibiyotik gruplarıa karşı direç gelişmiştir. Afrika, Asya ve Güey Amerika da 0 i üzeride kloramfeikol, trimetoprimsulfametoksazol ve ampisili direci bildirilmektedir (9). NTS ler190 lerde atibiyotiklere karşı duyarlı mikroorgaizmalar ike, 1990 larda ampisili, kloramfeikol ve trimetoprimsulfametoksazol direci giderek artmış daha sora da çoklu ilaç direci ortaya çıkmıştır. Salmoelle serotip Typhimurium defiitif faj tip 10 ü kromozomal direç taşımasıyla streptomisi ve tetrasiklie karşı ola duyarlılık da kaybolmuş, daha sora da florokiolo direci ortaya çıkmıştır (0). Beta laktamaz ürete suşlarla, üçücü kuşak sefalosporileri kullaıma girmeside sora karşılaşılmıştır. Romaya da Miriagou ve ark. (1) sefalosporiaz ürete Salmoelle serotip Typhimurium suşları bildirmektedir. Suudi Arabista da yıllarıa ait dışkı öreğide izole edilmiş NTS izolatıda.9 ampisili,. trimetoprimsulfametoksazol, 9.9 alidksik asit,. siprofloksasi direci belirlemiştir (). Belçika da yıllarıa ait 17 NTS izolatıda ampisili, alidiksik asit, tetrasikli ve streptomisi direci sırasıyla 1.,, 7.1 ve 7.1 oraıda bulumuştur (). Ashtiai ve ark. () elde ettikleri 700 Salmoella izolatıda 7.7 ampisili, 9. trimetoprimsulfametoksazol,. seftazidim, 1. siprofloksasi, 1.7 seftriakso, 11. getamisi, 9. amikasi direci tespit etmiştir. Samsu da Güaydı ve ark. (), İzmir de Serdaroğlu ve ark. () 0 oraıda sefotaksim direci bildirmektedir. Şeses ve ark. ı (7) yaptıkları çalışmada ampisili,. tetrasikli, 9. amikasi,. seftazidim, sefotaksim, trimetoprimsulfametoksazol ve getamisi direci gözlemiştir. Baysallar ve ark. ı () yıllarıa ait 97 Salmoella izolatı ile yaptığı bir çalışmada. tetrasikli,. ampisili, trimetoprimsulfametoksazol, amikasi, 9. kloramfeikol, 1. seftazidim, 11. sefotaksim, getamisi, siprofloksasi direci bulumuştur. İmipeem ve alidiksik asit direci görülmemiştir. Kayseri de Eşel ve ark. (9) NTS üremesi ola izolatlarda ampisili, kloramfeikol, 9 alidiksik asit direci saptarke, seftriakso, siprofloksasi ve trimetoprimsulfametoksazol direcie rastlamamıştır. Araştırmamızda toplam NTS suşuda. ampisili,. trimetoprimsulfametoksazol,. tetrasikli, 0.7 kloramfeikol,.1 siprofloksasi,. sefuroksim, 9. seftriakso ve. meropeem direci saptamıştır. Araştırmamızda amikasi ve sefazoli direci görülmemiştir. Shigelloz düşüüle hastalara dışkı kültürüü soucu çıkaa kadar ampirik atibiyotik tedavisi başlaması öerilmektedir. Yapıla birçok çalışmada ampirik tedavide sık kullaıla atibiyotik çeşitlerie bağlı olarak efeksiyo etkei mikroorgaizmaları ve direçlerii farklılıklar gösterdiği görülmektedir. 70

6 R. Keşli ve ark., Salmoella ve Shigella Suşlarıı Atimikrobik Direcii Araştırılması Shigelloz tedaviside ilk olarak tetrasikli ve sülfoamidlerle başlaya ampirik tedaviler, gelişe direç edeiyle artık seçeek olmakta çıkmıştır. Ampisili ve trimetoprimsulfametoksazole karşı gelişe direç plazmid aracılı olup, bakteriler arasıda çok kolay geçiş gösterebilmektedir. Yurtdışıda yapıla yayılarda, shigelloz tedaviside kullaıla ampisili, kloramfeikol, tetrasikli, trimetoprimsulfametoksazole direç gelişimii giderek arttığı bildirilmektedir. Bagladeş te yapıla bir çalışmada Shigella suşuu atibiyogramı yapılmış ve ampisili direcii 1 te e, trimetoprimsulfametoksazol direcii te e çıktığı gösterilmiştir. Bu durumda alidiksik asit tedaviye girmiş, acak başlagıçta 0. ola direç, beş yıl içide 0 ye çıkmıştır (0). Hidista da Dutta ve ark. () 1 Shigella suşuda 7 ampisili, 90 trimetoprimsulfametoksazol, kloramfeikol, 90 tetrasikli ve 9 alidiksik asit direci bulmuştur. Siprofloksasi direciyle karşılaşılmamıştır (). Pullukçu ve ark. ı () yaptığı çalışmada 1 kloramfeikol, ampisili, 9 trimetoprimsulfametoksazol direci görülmüştür, acak siprofloksasi ve sefotaksim direcie rastlamamıştır. Hazedaroğlu ve ark. (1) tarafıda yapıla çalışmada. tetrasikli, 9. ampisili,.1 trimetoprimsulfametoksazol, 1.7 kloramfeikol, 0. sulbaktam/ampisili, 1. getamisi direci saptamıştır. Türkiye de Altu ve ark. () tarafıda yılları arasıda izole edile 0 Shigella izolatıda atibiyotik direç profili icelemiştir. Bu izolatlarda. ampisili, 7. trimetoprimsulfametoksazol,. sefotaksim,. alidiksik asit direci tespit edilmiş, acak siprofloksasi direciyle karşılaşılmamıştır. Çiftçi ve ark. () tarafıda yapıla çalışmada.7 ampisili,. trimetoprimsulfametoksazol, 1. tetrasikli,.9 kloramfeikol ve siprofloksasi direci tespit edilmiştir. Çelik ve ark. () izole ettikleri Shigella suşlarıda 7 trimetoprimsulfametoksazol, 9 ampisili, sefotaksim ve siprofloksasi direci tespit etmiştir. Çalışmamızda izole edile 1 Shigella suşuda 7.1 ampisili, 11.1 trimetoprimsulfametoksazol, 1. tetrasikli,.7 kloramfeikol, 11.1 siprofloksasi, 9. amikasi, 9. seftriakso, 71. sefuroksim, 71. sefazoli ve 11.1 meropeem direci saptamıştır. Düya çapıda elde edile değerler aaliz edildiğide, atibiyotik direçlerideki coğrafi farklılıkları ülkeler ve hatta ülkeleri değişik bölgelerideki atibiyotik reçeteledirme alışkalıkları ile bağlatılı olduğu düşüülmektedir. Ayı zamada serotipleri görülme sıklığı ve atibiyotik duyarlılıkları yıllar içide değişiklik göstermektedir. Yerel direç şekillerii belirlemesi, yıllar içideki değişiklikleri saptaması, bölgede çalışa hekimlere bildirilmesi ve tedavi protokollerii bua göre düzelemesi öem taşımaktadır. Çalışmamızı ileride yapılacak çalışmalara karşılaştırma ve epidemiyolojik verileri belirlemesi açısıda ışık tutacağıa iamaktayız. KAYNAKLAR 1. Mitchell DK, Pickerig LK. Gastroeteritis. I: Katz SL, Gersho AA, Hotez PJ, eds. Krugma Ifectious Diseases of Childre. 10th ed. Missouri: MosbyYear Book Ic, 199: Ergöçme BA. Ae ve çocuk sağlığı, ishali yaygılığı ve tedavisi. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 199. Hacettepe Üiversitesi Nüfus Etütleri Estitüsü Akara, Türkiye, Ekim 1999: Şireli UT. Salmoella efeksiyolarıa geel bakış ve yasal uygulamalar. Türkiye Kliikleri J Vet Sci 010; 1:110.. Urvashi, Saxea S, Dutta R. Atimicrobial resistace patter of Shigella species over five years at a tertiarycare teachig hospital i North Idia. J Health Popul Nutr 011; 9:9. PMid:17 PMCid:1111. Aysev AD, Guriz H, Erdem B. Drug resistace of Salmoella strais isolated from commuity ifectios i Akara, Turkey, Scad J Ifect Dis 001; :0. PMid:1100. Aysev AD, Guriz H. Drug resistace of Shigella strais isolated i Akara, Turkey, Scad J Ifect Dis 199; 0: AğKüçüker M, Tolu V, Helmuth R, et al. Phage types, atibiotic susceptibilities ad plasmid profiles of Salmoella typhimurium ad Salmoella eteritidis strais i Istabul, Turkey. Cli Microbiol Ifect 000; :99. PMid:1110. Dutta S, Rajedra K, Roy S, et al. Shiftig serotypes, plasmid profile aalysis ad atimicrobial resistace patter of Shigella strais isolated from Kolkata, Idia durig Epidemiol Ifect 00; 19:. PMid:10099 PMCid:9 9. Le Mior L, Rohde R. Guidelies for the preperatio of Salmoella atisera. Paris: WHO Collaboratig Cetre for Referece ad Research o Salmoella, Istitut Pasteur, 199: Le Mior L. Salmoella ligieres. I: Krieg NR, ed. Bergey s Maual of Systematic Bacteriology. Volume 1. Baltimore: Williams ad Wilkis, 19: Cliical ad Laboratory Stadards Istitute (CLSI). Performace stadarts for atimicrobial susceptibility testig. 1th iformatioal supplemet, M100S1. Waye PA: CLSI, Huttly SR, Morris SS, Pisai V. Prevetio of diarrhea i youg childre i developig coutries. Bull World Health Orga 1997; 7:17. PMid:919 PMCid:91 1. Curtis V, Caircross S, Yoli R. Domestic hygiee ad diarrhea pipoitig the problem. Trop Med It Health 000; :. 71

7 Türk Mikrobiyol Cem Derg ():7, 01 PMid: AteşYılmaz A, Tuğrul HM. Edire de ishal etkeleri arasıda Campylobacter türlerii yerii ve atimikrobiklere duyarlılıklarıı araştırılması. Ifeks Derg 00; 19:9. 1. Taş E, Ardıç N. Akut gastroeteritli olgularda termofilik Campylobacter, Escherichia coli O17:H7 ve rotavirus sıklığı. Klimik Derg 00; 17: Che SM, Ni YH, Che HL, Chag MH. Microbial etiology of acute gastroeteritis i hospitalized childre i Taiwa. J Formos Med Assoc 00; 10: De Wit MA, Koopmas MP, Kortbeek LM, et al. Sesor, a populatiobased cohort study o gastroeteritis i the Netherlads: icidece ad etiology. Am J Epidemiol 001; 1:7. PMid: Gascó J, Vargas M, Schelleberg D, et al. Diarrhea i childre uder five years of age from Ifakara, Tazaia: a casecotrol study. J Cli Microbiol 000; :9. PMid: PMCid: Öge B. Türkiye de ishal etkeleri. Akem Derg 00; 0 (Ek ):E1. 0. Orrett FA. Prevalece of Shigella serogroups ad their atimicrobial resistace patters i Souther Triidad. J Health Popul Nutr 00; :. PMid:1909 PMCid: İce E. Tez çalışması: Çocukluk çağı akut gastroeteritleride Salmoella ve Shigella sıklığı, atibiyotik direci ve serotipledirme. Akara Üiversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Proje No: , Akara 00.. Yazıcı V, Gülteki B, Aydı N, Aral YZ, Aydoğdu A, Karaoğlu AÖ. Akut gastroeteritli olguları dışkı örekleride bazı bakteri ve virüsleri araştırılması. Akem Derg 009; :9.. Alıcı Ö, Açıkgöz ZC, Gamberzade Ş, Göçer S, Karahocagil MK. Dışkı kültürleride yılları arasıda izole edile Shigella türleri ve atibiyotiklere direç oraları. Mikrobiyol Bul 00; 0:91. PMid: Pullukçu H, Aydemir Ş, Sipahi OR, Yamazha T, Tüger A yılları arasıda dışkı kültürleride izole edile 9 Shigella kökeii tür dağılımı ve atibakteriyel direç durumları. Akem Derg 007; 1:171.. Çelik C, Gözel MG, Dayı F, Kaygusuz R, Bakıcı MZ yılları arasıda dışkı örekleride izole edile Shigella türleri ve atibiyotiklere direç dağılımları. Akem Derg 01; :17.. Peirao G, Souza FS, Rodrigues DP ad Shigella Study Group. Frequecy of serovars ad atimicrobial resistace i Shigella spp from Brazil. Mem Ist Oswaldo Cruz 00; 101:0. PMid:11 7. Maraki S, Georgiladakis A, Tseletis Y, Samois G. A year study of the bacterial pathoges associated with acute diarrhoea o the islad of Crete, Greece, ad their resistace to atibiotics. Eur J Epidemiol 00; 1:90. PMid:170. Yag F, Yag J, Zhag X, et al. Geome dyamics ad diversity of Shigella species, the etiologic agets of bacillary dysetery. Nucleic Acids Res 00; :. PMid:177 PMCid: Miller SI, Pegues DA. Salmoella species, icludig Salmoella typhi. I: Madell GL, Beett JE, Doli R, eds. Priciples ad Practice of Ifectious Diseases, th ed. Philadelphia: Churchill Livigstoe 000:. 0. Cleary TG. Salmoella Species. I Log SS, Pickerig LK, Prober CG, eds. Priciples ad Practice of Pediatric Ifectious Diseases. d editio, Philadelphia: Churchill Livigstoe, 00: Miriagou V, Filip R, Coma G, Tzouvelekis LS. Expadedspectrum cephalosporiresistat Salmoella strais i Romaia. J Cli Microbiol 00; 0:. PMid:109 PMCid:1999. Pahotra BR, Saxea AK, AlGhamdi AM. Emergig alidixic acid ad ciprofloxaci resistace i otyphoidal Salmoella isolated from patiets havig acute diarrhoeal disease. A Saudi Med 00; :. PMid:17. Wybot I, Wildemauwe C, Godard C, Bertrad S, Collard JM. Atimicrobial drug resistace i otyphoid huma Salmoella i Belgium: treds for the period Acta Cli Belg 00; 9:10. PMid:11. Ashtiai MT, Moajemzadeh M, Kashi L. Treds i atimicrobial resistace of fecal Shigella ad Salmoella isolates i Tehra, Ira. Idia J Pathol Microbiol 009; :. PMid: Güaydı M, Saiç A, Leblebicioğlu H, Piriçciler M. Gaita örekleride izole edile Salmoella suşlarıı atibiyotiklere duyarlılığı. Mikrobiyol Bült 199; :.. Serdaroğlu E, Ersoy B, Atlıha F, Aydoğa A, Serçi B. Salmoella ifeksiyolu 17 olguu değerledirilmesi. Ifeks Derg 199; 10:. 7. Şeses Z, Baysallar M, Aydoğa H, Güçlü AÜ, Doğacı L. Ka ve dışkı örekleride izole edile Salmoella ve Shigella izolatlarıı atibiyotik direçleri. Gülhae Tıp Dergisi 007; 9:11.. Baysallar M, Küçükkaraarsla A, Albay A, Başustaoğlu AC, Gü H. Dışkı ve ka örekleride izole edile Salmoella serotiplerii isidası ve çoklu atibiyotik direci. Klimik Dergisi 199; :. 9. Eşel D, Telli M, Sümerke B, Karaca N, Ayge B. Atimicrobial resistace amog cliical isolates of Salmoella spp. i Kayseri. Ifeks Derg 00; 1:7. 0. Beish ML, Salam MA, Hossai MA et al. Atimicrobial resistace of Shigella isolates i Bagladesh, : icreasig frequecy of strais multiply resistat to ampicilli, trimethoprimsulfamethoxazole, ad alidixic acid. Cli Ifect Dis 199; 1: Hazedaroğlu T, Baysallar M, Küçükkaraarsla A, Gü H. Akut diareli olgularda izole edile Shigella türlerii dağılımı ve çeşitli atibiyotiklere karşı duyarlılıkları. Gaziatep Üv Tıp Fak Derg 199; :170.. Altu B, Gür D. Hacettepe üiversitesi İhsa Doğramacı Çocuk Hastaeside yılları arasıda dışkı örekleride izole edile Shigella türlerii atibiyotik direç profilleri. Mikrobiyol Bült 011; :091. PMid: Çiftçi İH, Aktepe OC, Altıdiş M, Çetikaya Z, Aşık G, Çalışka K. Shigella türleride atimikrobiyal direç değişimi: sekiz yıllık izlem. Türk Mikrobiyol Cem Derg 010; 0:10. 7