MALTEPE Ġ LÇESĠ NĠN ULAġI M VE TRAFĠ K YÖNÜNDEN Ġ NCELENMESĠ - ÖNERĠ LER. YÜKSEK LĠ SANS TEZĠ ĠnĢ. Müh. Neri man ġahġ N

Transkript

1 ĠSTANBUL TEKNĠ K ÜNĠ VERSĠ TESĠ FEN BĠ LĠ MLERĠ ENSTĠTÜSÜ MALTEPE Ġ LÇESĠ NĠN ULAġI M VE TRAFĠ K YÖNÜNDEN Ġ NCELENMESĠ - ÖNERĠ LER YÜKSEK LĠ SANS TEZĠ ĠnĢ. Müh. Neri man ġahġ N Tezi n Enstitüye Veril diği Tari h : 19 Aralı k 2005 Tezi n Savunul duğu Tari h : 3 ġubat 2006 Tez DanıĢ manı : Pr of. Dr. Nadir YAYLA Di ğer Jüri Üyel eri : Pr of. Dr. Hal uk GERÇEK Yar d. Doç. Dr. Ġs mail ġahġ N OCAK 2006

2 ÖNS ÖZ Yüksek Li sans Eğiti mi m süresi nce değerli görüģ ve fi kirleri yle, bu t ez çalıģ ma mı yönet en, yür üt ül üģü ve yazı mı sırası nda değerli kat kıları nı esirge meyen danıģ man hoca m, Prof. Dr. Nadir Yayl a ya sonsuz saygı ve teģekkürleri mi sunarı m. Tez çalıģ ma ma veri el de et me mde öne mli öl çüde kat kı da bul unan ve il gileri ni esirge meyen Ġst anbul BüyükĢehir Bel edi yesi, Ul aģı m Daire BaĢkanlığı, Ul aģı m Pl anl a ma Müdürl üğü nde Yüksek ġehir Böl ge Pl ancısı Eser Yücet ürk e ve ġehir Pl ancısı Must afa Har man a, Trafi k Müdürl üğü nde Har un Tüfekçi ye, Ġ. E. T. T Genel Müdürl üğü Raylı Ul aģım Yapı m ġube Müdürü Doğan Kara ya, Ġ. E.T. T Genel Müdürl üğü, Pl anl a ma Bür osu nda Yavuz Fırı ncı ya, TCDD Kadı köy, Bost ancı ve Malt epe Tren Ġstasyonu Hareket Ami rli kleri ne ve Maltepe Bel edi yesi Pl anl a ma Böl ümü ne teģekkürlerimi sunarı m. Ayrı ca çalıģ mal arı m süresi nce bana yardı ml arı nı esirge meyen Ġstanbul BüyükĢehir Bel edi ye BaĢkanlı ğı Metropoliten Pl anl a ma ve Kentsel Tasarı m Mer kezi ndeki mesai arkadaģları ma ve bana ol an güveni ni esirge meyen, maddi- manevi her konuda destek olan değerli aileme sonsuz teģekkürleri mi sunarı m. Neri man ġahġ N ii

3 Ġ ÇĠ NDEKĠ LER Sayf a No TABLO LĠ STESĠ.... v ġekġ L LĠSTESĠ.... ix ÖZET.... xiii SUMMARY.... xi v 1. GĠ RĠ ġ MALTEPE Ġ LÇESĠ NĠ N GENEL ÖZELLĠ KLERĠ Tari hsel ve Kentsel GeliĢi mi Maltepe Ġlçesi ni n Doğal Yapısı Ġkli m Topografi k Yapı EĢyükselti Analizi Eği m Analizi YöneliĢ Analizi Dereler Jeol oji k Yapısı Sosyal ve De mografik Özellikler Nüf us Eğiti m Dur umu Gelir Dur umu Ekono mi k Yapı, ĠĢgücü ve Ġstihda m Dağılımı Arazi Kullanı mı ULAġI M ALTYAPI SI Karayol u Alt yapısı Mevcut Karayol u Alt yapısı ĠnĢa Hali ndeki ve Pl anl anan ġebeke Yatırıml arı ĠnĢaatı Deva m Eden Yeni Karayol u ġebeke Yatırı ml arı Yeni Açılacak Karayol u Aksları Avan Proje, KeĢif ve Metrajı Biten Karayol u Siste ml eri Raylı Siste ml er Mevcut Raylı Sisteml er Banli yö Hattı Böl gesel Ekspresler Yapı mı Deva m Eden Raylı Siste ml er Deni z Ul aģı mı Heli kopt er Pist Al anları Ot opark Maltepe Ġlçesi nde Ot opark Dur umu Maltepe Ġlçesi nde Öneri Ot opark Al anl arı iii

4 3. 5. Maltepe Ġlçesi nde Planlanan Transfer Mer kezi YOLCU TAġI MALARI Karayol u TaĢı ması Ot obüs TaĢı ması Mi ni büs TaĢı ması Taksi TaĢı ması Servis Araçl arı Raylı Siste m TaĢı maları Banli yö Hattı Yol cu TaĢı ması Böl gesel Ekspres Yol cu TaĢı ması Maltepe Ġlçesi ni n Diğer Ġlçelerle Ol an Yol culuk ĠliĢkisi Yol cul ukl arı n Türel Dağılı ml arı TRAFĠ K Genel Dur um Trafi k Sayı ml arı At at ürk Caddesi Ġbni Si na Tı p Mer kezi Üzerindeki Trafi k Sayı ml arı Sahil Yol u Askeri Gazi no Önü Üzeri ndeki Tr afi k Sayı ml arı Bağdat Caddesi Nuray Sokak Üzeri ndeki Trafi k Sayı ml arı Yalı Mahallesi Total Benzi n Ġstasyonu KavĢağı D Karayol u Güney Yanyol Ci hadi ye Caddesi KavĢağı D Karayol u Kuzey Yanyol Hayrettin Yel ki kanat Lisesi Önü YAYALAġTI RMA Maltepe Ġlçesi Yaya ve ĠĢyeri Anket AraĢtır ması Yaya Anket AraĢtır ması nı n Sonuçl arı ĠĢyeri Anket AraĢtır ması nı n Sonuçl arı DENĠ Z ULAġI MI Deni zyol u Ul aģı mı Ġle Ġlgili Anket AraĢtır ması GENEL DEĞERLENDĠ RME Nüf us, Ġstihda mve Ar azi Kullanı mı Ul aģı m Alt yapısı Yol cu TaĢı mal arı SONUÇ VE ÖNERĠ LER KAYNAKLAR EKLER ÖZGEÇMĠ ġ iv

5 TABLO LĠ STESĠ Sayfa No Tabl o 2. 1 : Planla ma Al anı nda Ġkli m Dur umu Tabl o2. 2 : Yıllara Göre Ġstanbul ve Maltepe Ġlçesi ni n Nüf usu ve Yoğunl uk ArtıĢı 15 Tabl o2. 3 : Yıllara Göre Ġstanbul ve Kartal Ġlçesi nin Nüf usu ve Yoğunl uk ArtıĢı. 16 Tabl o 2. 4 : Hane Hal kı YerleĢi m Yeri ve Büyüklükl eri Tabl o 2. 5 : 2000 Yılı Ġstanbul Ġli ve Maltepe Ġlçesi Hane Hal kı Büyükl ük Dağılı mı 17 Tabl o : Maltepe Ġlçesi Nüf us ve Öğrenci Sayıları Tabl o 2. 7 : 1996 Evhal kı Anketleri Ör nek Nüf us Gelir Gr upl arı Tabl o 2. 8 : Nüf us ve Ġstihda m Sayıları nı n Yakal ar Arası na Dağılı mı Tabl o 2. 9 : Ekono mi k Faali yete ve Yapılan ĠĢe Göre Maltepe Ġlçesi nde Ġstihda m Edilen Nüf us ve Oranl ar Tabl o : Malt epe Ġl çesi D- 100Kar ayol u Kuzeyi Mevcut Arazi Kull anım Değerleri Tabl o : Malt epe Ġl çesi D- 100 Karayol unun Güneyi Mevcut Ar azi Kullanı m Değerleri * Tabl o 3. 1 : Mevcut Anaarterler Tabl o 3. 2 : Yeni Anaarterler Tabl o 3. 3 : Çı karılan Anaarterler Tabl o 3. 4 : Maltepe Ġlçesi ndeki Si nyalize KavĢakl ar.. 33 Tabl o 3. 5 : HaydarpaĢa-Gebze Banli yö Hattı Uzunl uk Bil gileri Tabl o 3. 6 : HaydarpaĢa - Gebze Kesi mi ndeki Banli yö Ünitesi ni n Özellikleri Tabl o 3. 7 : Kadı köy- Kartal Metro Hattı Uzunl uk Bil gileri Tabl o 3. 8 : Maltepe Ġlçesi Heli kopt er Pist Al anları Tabl o 3. 9 : Maltepe Ġlçesi Mevcut Ot opark Dur umu v

6 Tabl o : MAL- 01 ve MAL- 02 Kodl u Transfer Mer kezl eri Tabl o 4. 1 : Maltepe Ġlçesi nden Geçen Hatları n Güzergah Listesi Tabl o 4. 2 : Maltepe Ġlçesi ndeki Durakl ardan Geçen Hatlar Tabl o 4. 3 : Maltepe Ġlçesi nden Geçen Ot obüsler. 61 Tabl o 4. 4 : Maltepe Ġlçesi Sı nırları Dahilinde Bulunan Mi ni büs Hatları Tabl o 4. 5 : Maltepe Ġlçesi Mevcut Taksi Durakl arı Tabl o 4. 6 : HaydarpaĢa- Gebze Hattında TaĢı nan Günl ük Ortala ma Yol cu Sayıları 69 Tabl o 4. 7 : Maltepe Ġlçesi Banli yö Ünitesi 2004 Yılı Yol cu Dur umu Tabl o 4. 8 : Maltepe Ġlçesi Banli yö Ünitesi Ocak 2005 Yol cu Dur umu Tabl o 4. 9 : Maltepe Ġlçesi Banli yö Ünitesi ġubat 2005 Yol cu Dur umu Tabl o : yılları arası banli yö hattı ile taģı nan yol cu sayıları ve artıģ yüzdel eri Tabl o : Adapazarı Böl gesel Ekspres Treni 2004 Yılı Yol cu Sayıları Tabl o : Adapazarı Böl gesel Ekspres Treni Aylı k Yol cu Sayıları Tabl o : 1996 Yılı Ġlçeler Arası Günl ük Topl am Yol cul ukl ar ( Model) Tabl o : Tatil Günl eri Gi dilen Yerler Tabl o : AlıĢ- VeriĢ Yapılan Yerler Tabl o : Maltepe Ġlçesi nde ÇalıĢanları n- Okuyanl arı n Kullandı ğı Araçlar Tabl o : Maltepe Ġlçesi ndeki Özel Ot o Sahi pliği ( Ot o/ 1000 KiĢi) Tabl o 5. 1 : Bağdat Caddesi - Çevreyol u, 3 nol u akı myönünde, 0: 8: 00-08: 30 arası yapılan trafi k sayı mdeğerleri Tabl o 5. 2 : Bağdat Caddesi - Çevreyol u, 3 nol u akı myönünde, 16: 10-16:40 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o 5. 3 : Çevreyol u - Bağdat Caddesi, 1 nol u akı myönünde, 0: 8: 00-08: 30 arası yapılan trafi k sayı mdeğerleri Tabl o 5. 4 : Çevreyol u - Bağdat Caddesi, 1 nol u akı myönünde, 16: 10-16:40 saatleri arası yapılan trafi k sayı mı değerleri Tabl o 5. 5 : At at ürk Caddesi Ġbni Si na Tı p Mer kezi Yol u üzeri ndeki 08: 00-08: 40 saatleri arası eni ne yapılan yaya geçiģ sayıları Tabl o 5. 6 : At at ürk Caddesi Ġbni Si na Tı p Mer kezi Yol u üzeri ndeki 16: 10-16: 40 saatleri arası eni ne yapılan yaya geçiģ sayıları vi

7 Tabl o 5. 7 : Sahil Yol u, Kartal - Bostancı, 1 nol u akı myönünde, 16: 50-17: 20 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o 5. 8 : Sahil Yol u, Kartal - Bostancı, 1 nol u akı myönünde, 08: 20-08: 50 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o 5. 9 : Sahil Yol u, Bost ancı - Kartal, nol u akı myönünde, 16: 50-17:20 saatleri arası yapılan trafi k sayı mı değerleri Tabl o : Sahil Yol u, Bost ancı - Kartal, 2 nol u akı myönünde, 08: 20-08: 50 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o : Sahil Yol u üzeri ndeki 08: 20-08: 50 saatleri arası eni ne yapılan yaya geçiģ sayıları Tabl o : Sahil Yol u üzeri ndeki 16: 50-17: 20 saatleri arası eni ne yapılan yaya geçiģ sayıları Tabl o : Bağdat Caddesi Maltepe - Bost ancı, 1 nol u akı myönünde, 07:40-08: 10 saatleri arası yapılan trafi k sayı mı değerleri Tabl o : Bağdat Caddesi Maltepe - Bost ancı, 1 nol u akı myönünde, 16:50-17: 20 saatleri arası yapılan trafi k sayı mı değerleri Tabl o : Bağdat Caddesi Bostancı- Maltepe, 2 nol u akı myönünde, 07:40-08: 10 saatleri arası yapılan trafi k sayı mı değerleri Tabl o : Bağdat Caddesi Bostancı- Maltepe, 2 - Doğr u yönünde, 16: 50-17: 20 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o : Bağdat Caddesi üzeri ndeki 07: 40-08: 10 saatleri arası eni ne yapılan yaya geçiģ sayıları Tabl o : Bağdat Caddesi üzeri ndeki 16: 50-17: 20 saatleri arası eni ne yapılan yaya geçiģ sayıları Tabl o : Piri Reis Caddesi, Bağdat Caddesi Sahil Yol u, nol u akı myönünde, 17: 15-17: 45 saatleri arası yapılan trafi k sayı mı değerleri Tabl o : Piri Reis Caddesi, Bağdat Caddesi Sahil Yol u, 1 nol u akı myönünde, 07: 50-08: 20 saatleri arası yapılan trafi k sayı mı değerleri Tabl o : Piri Reis Caddesi, Sahil Yol u Bağdat Caddesi, 3 nol u akı myönünde, 17: 15-17: 45 saatleri arası yapılan trafi k sayı mı değerleri Tabl o : Piri Reis Caddesi, Sahil Yol u Bağdat Caddesi, 3 nol u akı myönünde, 07: 50-08: 20 saatleri arası yapılan trafi k sayı mı değerleri Tabl o : D Karayol u Güney Yanyol, Bostancı Küçükyalı, 1 nolu akı m yönünde, 17: 21-17: 51 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri vii

8 Tabl o : D Karayol u Güney Yanyol, Bostancı Ci hadi ye Caddesi, 1 - Sağ yönünde, 17: 21-17: 51 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o : D Karayol u Güney Yanyol, Cihadi ye Caddesi Bostancı, 2 - Sol yönünde, 08: 00-08: 30 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o : D Karayol u Güney Yanyol, Küçükyalı Bostancı, 3 nol u akı m yönünde, 17: 21-17: 51 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o : D Karayol u Güney Yanyol, Küçükyalı Bostancı, 3 nol u akı m yönünde, 08: 00-08: 30 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o : D Karayol u Güney Yanyol üzeri ndeki 17: 21-17: 51 saatleri arası eni ne yapılan yaya geçiģ sayıları Tabl o : D Karayol u Güney Yanyol üzeri ndeki 08: 00-08: 30 saatleri arası eni ne yapılan yaya geçiģ sayıları Tabl o : D Karayol u Kuzey Yanyol, Maltepe Kadı köy, 1 nol u akı m yönünde, 16: 43-17: 13 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o : D Karayol u Kuzey Yanyol, Maltepe Kadı köy, 1 nol u akı m yönünde, 08: 00-08: 30 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o : D Karayol u Kuzey Yanyol, Kadı köy Maltepe, 2 nol u akı m yönünde, 16: 43-17: 13 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o : D Karayol u Kuzey Yanyol, Kadı köy Maltepe, 2 nol u akı m yönünde, 08: 00-08: 30 saatleri arası yapılan trafik sayı mı değerleri Tabl o : D Karayol u Kuzey Yanyol 16:43-17: 13 saatleri arası eni ne yapılan yaya geçiģ sayıları Tabl o : D Karayol u Kuzey Yanyol 08:00-08: 30 saatleri arası eni ne yapılan yaya geçiģ sayıları viii

9 ġekġ L LĠSTESĠ Sayfa No ġekil 2. 1 : Maltepe Ġlçesi ni n Ġstanbul Ġli Ġçerisi ndeki Konu mu... 7 ġekil 2. 2 : Mahalle Bazında Maltepe Ġlçesi... 7 ġekil 2. 3 : Ayl ara Göre Ort ala ma Sı caklı k... 9 ġekil 2. 4 : Ayl ara Göre YağıĢ Mi kt arı ġekil 2. 5 : Ma ltepe Ġlçesi Nüf us GeliĢi mi, ġekil 2. 6 : Maltepe Ġlçesi Mahalle Bazı nda Nüf us Dağılı mı, ġekil 2. 7 : Gelir Dur umu ġekil 2. 8 : Maltepe Ġlçesi D- 100 Karayol u Kuzeyi Me vcut Arazi Kullanı mı ġekil 2. 9 : Maltepe Ġlçesi D- 100 Karayol u Güneyi Me vcut Arazi Kullanı mı ġekil : Maltepe Ġlçesi Arazi Kullanı mı ġekil 3. 1 : Maltepe Ġlçesi ndeki Ana ve Tali Yollara Ait ġerit Sayıları ġekil 3. 2 : Maltepe Ġlçesi ndeki Si nyalize KavĢaklar ġekil 3. 3 : Maltepe KavĢağı Uydu Gör ünt üsü ġekil 3. 4: BaĢı büyük KavĢağı Uydu Gör ünt üsü ġekil 3. 5: Gülsuyu KavĢağı Uydu Gör ünt üsü ġekil 3. 6: Cevi zli KavĢağı Uydu Gör ünt üsü ġekil 3. 7 : Küçükyalı KavĢağı Uydu Gör ünt üsü ġekil 3. 8 : Maltepe Ġlçesi Yaya Yolları ġekil 3. 9 : Uygul a ma Proj esi Biten KavĢakl ar ġekil : Uygul a ma Projesi Biten Küçükyalı KavĢağı ġekil : Uygul a ma Projesi Biten Maltepe KavĢağı ix

10 ġekil : Uygul a ma Projesi Biten BaĢı büyük (Karacabey) KavĢağı ġekil : Uygul a ma Projesi Biten Gülsuyu KavĢağı ġekil : Uygul a ma Projesi Biten Cevi zli KavĢağı ġekil : Maltepe Ġlçesi Raylı Siste m Hatları ġekil : HaydarpaĢa - Gebze Mevcut Banli yö Hattı ġekil : Yapı mı Deva m Eden Kadı köy - Kartal Metro Hattı ġekil : Maltepe Ġlçesi Heli kopt er Pist Al anları ġekil : Maltepe Ġlçesi Mevcut Ot opark Yerleri ġekil : Maltepe Ġlçesi Öneri Ot opark Al anl arı ġekil 4. 1 : Yol cul ukl arı n Türel Dağılı ml arı ġekil 5. 1 : Bağdat Caddesi ve Çevreyol u Üzeri ndeki Trafi k Sayı m Yeri ġekil 5. 2 : Sahil Yol u Üzeri ndeki Trafi k Sayı m Yeri ġekil 5. 3 : Bağdat Caddesi Üzeri ndeki Trafi k Sayım Yeri ġekil 5. 4 : Tot al Benzi n Ġstasyonu KavĢağı ġekil 5. 5 : D Karayol u Güney Yanyol Ci hadi ye Caddesi KavĢağı ġekil 5. 6 : D Karayol u Kuzey Yanyol Hayrettin Yel ki kanat Lisesi Önü ġekil 6. 1 : Maltepe Mer kezi ndeki Yayal aģtırıl mıģ Yerler ġekil 6. 2 : Küçükyalı Mahallesi ndeki Yaya Al anı ġekil 6. 3 : Ġdealtepe Mahallesi ndeki Yaya Al anı ġekil 6. 4 : At at ürk Caddesi deva mı olan Maltepe Mer kez Ca mii arkası nı n yaya alanı ol arak düzenl enmesi ni nasıl karģıladı nız? ġekil 6. 5 : Sizce bu böl geni n yayalaģtırıl ması nı n ne gi bi ol uml u et kileri olmuģt ur? 94 ġekil 6. 6 : Sizce bu böl geni n yayalaģtırıl ması nı n ne gi bi ol umsuz et kileri ol muģt ur? ġekil 6. 7 : At at ürk Caddesi deva mı olan Maltepe Mer kez Ca mii arkası nı n yayal aģtırıldı ktan sonra buraya geliģ gi diģi niz; ġekil 6. 8 : Bu böl geyi daha çok hangi a maçl a kullanı yorsunuz? ġekil 6. 9 : Bu böl geyi hangi sı klı kla kullanı yorsunuz? ġekil : Bu böl geyi hangi saatlerde kullanı yorsunuz? x

11 ġekil : Bu böl geye gel ene kadar hangi ulaģım aracı nı kullandı nız? ġekil : Eğer özel aracı nızı kullanı yorsanı z nereye park edi yorsunuz? ġekil : Eğer özel aracı nızı kullanı yorsanı z ne kadar süre ile park edi yorsunuz? ġekil Yayal aģtırıl mıģ yerler dıģı nda baģka bir böl geni n de yayal aģtırılması söz konusu ol ursa buna karģı tepki niz ne ol urdu? ġekil : Yayal aģtırılacak yerler açısı ndan önerebileceği niz yer var mı? ġekil : ĠĢyerleri ni n Kullanı m Tür ü ġekil : At at ürk Caddesi deva mı olan Maltepe Mer kez Ca mii arkası nın yaya al anı olarak düzenl enmesini nasıl karģıladı nız? ġekil : Sizce böl genin yayal aģtırıl ması nı n ne gi bi ol uml u et kileri ol muģt ur? 101 ġekil : Sizce bu bölgeni n yayalaģtırıl ması nı n ne gi bi ol umsuz et kileri ol muģt ur? ġekil : At at ürk Caddesi deva mı olan Maltepe Mer kez Ca mii arkası nı n yayal aģtırıldı ktan sonra iģleri nizi n durumu açısı ndan; ġekil : Ev-ĠĢyeri arası nda her gün ne t ür ulaģım aracı kullanı yorsunuz? ġekil : Eğer özel aracı nızı kullanı yorsanı z nereye park edi yorsunuz? ġekil : Eğer özel aracı nızı kullanı yorsanı z ne kadar süre ile park edi yorsunuz? ġekil : MüĢt erileri niz en çok hangi tür ulaģı m aracı nı kullanarak iģ yerini ze gel mekt edir? ġekil : ĠĢ yeri nize mal giriģi hangi günl er yapıl makt adır? ġekil : ĠĢ yeri nize mal giriģi hangi saat dili mleri nde yapıl makt adır? ġekil : MüĢt eri yoğunl uğunun en çok ol duğu saat dili ml eri hangileri dir? ġekil : Yayal aģtırılmı Ģ yerler dıģı nda baģka bir böl geni n de yayalaģtırıl ması söz konusu ol ursa buna karģı tepki niz ne ol urdu? ġekil : Yayal aģtırılacak yerler açısı ndan önerebileceği niz yer var mı? ġekil 7. 1 : Kadı köy ile Avr upa Yakası yol cul ukl arınızı genel de hangi saat dili ml eri nde yapmakt ası nız? ġekil 7. 2 : Kadı köy ile Avr upa Yakası arası ndaki yol cul ukl arı nızda hangi tür ulaģı m aracı nı/ araçları nı kullanıyorsunuz? ġekil 7. 3 : Bu yöndeki ortala ma yol cul uk süreniz ne kadardır? xi

12 ġekil 7. 4 : Kullandı ğı nız ilk ulaģı maracı nı bekl e me süreniz yakl aģı k ne kadardır?111 ġekil 7. 5 : Kullandı ğı nız ul aģı mt üründeki me mnuni yeti niz? ġekil 7. 6 : Kullandı ğı nız ul aģı mt üründeki eleģtirileri niz ġekil 7. 7 : Maltepe den Kadı köy ve Avr upa Yakası na deni zyol u ile ulaģımı n ol ması konusundaki düģünceni z nedir? ġekil 7. 8 : Maltepe den deni zyol u ile ulaģı mı n olması size ne gi bi ol uml u et kisi ol abilir? ġekil 7. 9 : Maltepe den deni zyol u ile ulaģı mı n olması size ne gi bi ol umsuz et kisi ol abilir? ġekil : Maltepe den Ġstanbul un hangi böl geleri ne vapur ulaģı mı istersiniz? 114 ġekil : Maltepe den Ġstanbul un Di ğer Böl geleri ne Ol an Vapur Ul aģımı Tal epl eri ġekil A. 1 : Maltepe Ġlçesi Ul aģı msiste mi Paftası ġekil A. 2 : Maltepe Ġlçesi Anaarter Güncelle me Paftası ġekil A. 3 : Maltepe Ġlçesi nden Geçen Ot obüs - Hat Durak Haritası ġekil A. 4 : Maltepe Ġlçesi Mi ni büs Hatları Paftası xii

13 MALTEPE Ġ LÇESĠ NĠ N ULAġI M VE TRAFĠ K YÖNÜNDEN Ġ NCELENMESĠ - ÖNERĠ LER ÖZET Bu t ez çalıģ ması nda, Maltepe Ġlçesi ni n ul aģı m ve trafi k sorunl arı çeģitli yönl eri ile incelenmi Ģtir. Önceli kli ol arak ilçeni n genel yapısını t anıt mak üzere, yerleģi mi ve tari hsel geliģi mi, kent ve böl ge i çi ndeki yeri, doğal yapısı, i kli mi, t opografi k ve jeol oji k yapısı, sosyal, ekono mi k ve de mografik nitelikler (nüfus, eğiti m, gelir, iģgücü ve istihda m dur umu), yüzöl çümü, nüf us yoğunl uğu ve yıllık nüf us artıģ hı zı, hane hal kı nitelikleri, arazi kullanı mı ortaya konulmuģt ur. Me vcut ul aģı m alt yapısını n değerlendiril mesi a macı yla, karayol u, raylı siste ml er ve deni z ul aģı mı na ait alt yapılar ile ot opark konul arı el e alı nmı Ģ, böyl ece Mal tepe Ġlçesi geneli ndeki ul aģı m alt yapısı ortaya kon muģt ur. ÇeĢitli ul aģı m siste ml eriyl e t aģı nan yol cuları n siste ml er arasında nasıl dağıl dı ğı (t ürel dağılı m) ayrıca, siste m kapasiteleri ile t aģı ma değerleri ni n karģılaģtırıl ması yla t aģı ma siste ml eri ni n veri mlilikleri tespit edil miģtir. Bu arada, Maltepe Ġlçesi ni n di ğer ilçelerle yolcul uk iliģkisi saptanmı Ģtır. Malt epe Ġlçesi ndeki trafik dur umunun t espiti a macı yla, kazal arı n en yoğun ol duğu nokt alar belirlenmi Ģ ve trafi k sayı ml arı ndan yararlanılarak öne mli karayol u aksları ndaki taģıtları n dağılı mı ve yoğunl uğuna yöneli k bil giler edi nil miģtir. ÇalıĢ mada, ilçeni n özelliği ne göre öne mli ol an At at ürk Caddesi deva mı Malt epe Mer kez Ca mii arkası ndaki yayal aģtır ma uygul a ması i ncelenerek uygul a manı n yayal ar, ayrıca böl gedeki iģyerleri üzeri ndeki etkileri konusunda değerlendir mel er yapıl mıģtır. Bu arada, Malt epe Ġlçesi nde deniz ul aģı mı nı n ol ması na dair anket araģtır ması yapıl mıģtır. Büt ün bu veriler ıģı ğı nda, Maltepe Ġlçesi ni n ul aģı m ve trafi ği konusunda genel değerlendir mel er yapılmı Ģ ve sorunl arı çöz meye yöneli k öneriler geliģtirilerek sonuca varıl mıģtır. xiii

14 TRANSPORT AND TRAFFI C ANALYSI S FOR MALTEPE COUNTY- SUGGESTI ONS SUMMARY In t his st udy, transportation and traffic state pr oblems i n Maltepe count y have been anal yzed i n vari ous aspects. In or der t o present general struct ure of t he area, we have investi gated t he settlement and hist orical develop ments, position i n t he cit y and regi on, nat ural struct ure, cli mat e, t opography and geol ogi cal structure, soci al, econo mi c and de mographi c feat ures ( popul ati on, educati on, i ncome, workf orce and e mpl oyment), area, popul ati on densit y and annual popul ati on i ncreasi ng rate, househol d properties, land usage. In or der t o eval uate existing transport substruct ure, hi ghway, rail way syste ms and sea transport substruct ures and parki ng issues have been i nvesti gat ed, by t his way mai n transport substruct ure all ar ound Maltepe district has been revealed. Di stributi on of passengers a mong vari ous transporti on modes (modal split), and also by co mpari ng syste m capacities and actual vol umes, pr oducti vity of transport syste ms have been det er mi ned. Meanwhile, the transport relations bet ween Maltepe and ot her districts have been anal yzed. By ai mi ng t o det er mi ne traffic sit uati ons i n Malt epe district, t he most densel y acci dent al poi nts have been researched and i nfor mati ons about t he distributi on of vehi cles at i mportant hi ghway axes and traffic densities have been gat hered t hr ough traffic counts. The Pedestrianized Ar ea behi nd The Maltepe Central Mosque has been particul arl y exa mi ned and its effects on pedestrians and trade pl aces i n t he area have been eval uated. Meanwhile, sea transport is researched in order to be provi ded t o Malt epe. Wi t h all t hese i nfor mati ons, general eval uati ons about t he transport and traffic issues in Maltepe district have been exa mi ned and various suggesti ons have been made t o miti gate the probl e ms. xi v

15 1. GĠ RĠ ġ Tari hsel, kült ürel, t uristik, eğiti m, fi nans al anl arındaki öne mi, sahi p ol duğu eģsiz güzellikleri ile dünyanın en büyük ve en öne mli metropolleri nden birisi ol an Ġstanbul, son çeyrek yüzyıl da farklı gelir, eğiti m ve kült ür gr upl arı nı n yaģadı ğı kent hali ne dönüģ müģ, çeģitli nedenl erden dol ayı nüfusu 3-4 kat art mıģ ve 12 mil yonu aģ mı Ģtır. Kontrol dıģı artan bu nüf us yeni yerleģim biri ml eri ni n, istihda m al anl arı nı n, mer kezi iģ al anl arı nı n doğ ması na neden ol muģt ur. Hı zlı kentleģ me, sanayileģ me ve nüf us artıģı nı n beraberi nde getirdi ği sorunl ar hi ç kuģkusuz ul aģtır ma sektörüne de yansı mı Ģtır. Ġstanbul un çağdaģ bir metropol vi zyonuna sahip ol ması, ancak ul aģı m siste mi ni n sürdürül ebilir stratejik düzeydeki ul aģtır ma politikaları doğr ult usunda esnekli k, di na mi kli k ve süreklilik nitelikleri ne uygun ol arak pl anl anması ve bu pl anl ara bağlı kalı nması ile mü mkün olabilecektir. Ul aģı m pl anl a ması nı n amacı, geliģen kentleri n ve kentlerde yaģayanl arın ul aģtır ma gereksi ni mi ni; ekono mi k, hı zlı, konf orl u ve emni yetli ol arak sağl a mak, bunun yönt e ml eri ni araģtır mak, kentte ve kentler arasında i nsan, araç ve eģyanı n hı zlı, konf orl u, ekono mi k, emni yetli, çevre pr obl emi yarat madan, mali yeti en aza indirilerek, en az düzeyde gür ült ü, dıģa bağı mlılığı azaltıl mıģ ve t aģı ma kol aylılığı sağlayacak faali yetleri n ol uģt urul ması nı sağl a maktır. Çünkü, nüf us hı zlı bir Ģekil de art maya deva m et mekt e, insanları n refah ve kült ür sevi yel eri yüksel mekt e, topl umun refah düzeyi ne bağlı ol arak bireysel araç kullanımı hı zla yaygı nlaģ makt a, kentleģ me oranı ile birlikte ticaret ve alıģ-veriģ mer kezleri yaygı nlaģ makt adır. Sor unl arı n çözü ml enmesi ancak ulaģı m ana pl anı çerçevesi nde hi z meti n hangi alternatif ul aģtır ma siste ml eri arasında dağılacağı nı planla maktır. Ul aģı m politikaları, genellikle ul aģı m alt yapıları nı n ol uģt urul ması ve i Ģleti m siste ml eri arası nda ol uģacak ol umsuzl ukl arı ve bu al andaki güvenli k kaygıları ile, ana fakt ör ol an i nsanı n hareketlilik sırası ndaki davranıģları nı ve güvenliği ni hedef 1

16 al malı dır. Ul aģı mda ekono mi k et üt, koor di nasyon ( değiģi k ul aģı m araçları arası nda uygun yol cu ve yük akıģı nı sağl ayacak pl anl a ma) ile alt yapı ve üst yapı arası ndaki uyu m esastır. Çevre ve ekono mi k kaynakl arı doğr u kullanarak güvenli hareketliliği sağla mak, pl an hedeflerini doğr u sapt ayı p hedeflerde sapmal arı asgari ye indirge mek ve buna denk düģen doğru anl ayıģı ifade et mektir. Kent i çi ul aģı m politikaları t aģıtlara değil i nsana önceli k veren, di ğer bir ifade ile t aģıt trafi ği ni öne al an (taģıtlara yöneli k) politikalar yerine t opl u t aģı mcı politikal arı t erci h eden, yatırı mda ve iģlet mecilikte kaynakl arı et ki n ve veri mli kullanan mevcut alt yapı ve t esisleri n kapasitesi nden en üst düzeyde yararlanan, çevresel, kentsel i nsani ve tari hi değerleri boz mayan, kor uyan ve destekleyen, moder n t eknol ojileri n kullanı mı nda et ki nli ği gözeten projeler, yönt e ml er ve tekni kler kullanıl malıdır. Günü müz Ġstanbul unda ul aģı mda ve trafi kte yaģanan zorl ukl ar ve tı kanı klıkl ar kentte yaģayanl arı n faali yetlerini ol umsuz ol arak et kilemekt e ayrıca çok büyük ekono mi k kayı plara neden ol makt adır. Nüf us ve gelir düzeyi ndeki artıģa karģılık t opl u t aģı ma siste mi hi z metleri ni n uygun ve yet erli Ģekil de geliģtiril me mesi ayrıca cazi p hal e getiril me mesi, ul aģı m altyapısı nı n yet ersiz bırakıl ması, konunun önemi ni n geç anl aģıl ması, kökl ü çözüml er yeri ne geçi ci sonuçlar veren çözü ml eri n t ercih edil mesi, pl anla maya gereken önemi n veril meyiģi ve yaģanan fi nansal zorl ukl ar bu dur u mun baģlıca sebepl eri dir. Ul aģı mı n t e mel a macı, kentsel donatı al anl arı nı n eriģilebilirliği ni artır mak, bireyl ere ve mallara kentsel mekanda konf orl u, güvenli ve ucuz hareket ol anağı sağl a mak ve kentsel siste mi n sağlı klı iģleyiģi ne, kentlini n yaģa m kalitesi ne ve kentsel çevre kalitesi ne hiz met et mektir. Kent öl çeği nde büt ünleģtirilen bu stratejileri n Maltepe Ġlçesi bağl amı nda el e alı nması yla birlikte, bu böl gedeki mevcut ve yapı mı deva m eden ul aģtır ma siste ml eri ni n i ncelenerek ul aģı m sor unl arı nı n özellikle hangi konul ar üzeri nde yoğunl aģtı ğı nı n belirtilmesi ve gerekli gör ülen nokt alarda çözü m önerileri ni n getiril mesi bu çalıģ manı n kapsa mı nı ol uģt ur makt adır. Tezi n i ki nci böl ümünde, Maltepe Ġlçesi ni n mevcut dur um çeģitli açılardan değerlendiril miģtir. Üçüncü böl ümde, ul aģı m altyapısı (karayol u, raylı siste ml er, deni z ul aģı mı, heli kopt er pist alanları, ot oparklar) i ncel enmi Ģtir. Dör düncü böl ümde, 2

17 tüm ul aģtır ma siste ml eri i çi n yol cu t aģı ma değerleri veril miģtir. Bunun yanı sıra, topla m yol cul ukl arı n t ürel dağılı mı ve Maltepe Ġlçesi ni n di ğer ilçelerle ol an yol cul uk iliģkileri belirlenmi Ģtir. BeĢi nci böl ümde, trafi k sayı ml arı konusunda değerlendir mel er yapıl mıģtır. Altı ncı böl ümde, Malt epe Ġlçesi nde bul unan At at ürk Caddesi deva mı ol an Maltepe Mer kez Ca mii arkası nda yapılan yayal aģtırma böl gesi içi n yaya ve iģyeri anket soruģt ur ması verileri el e alı nmı Ģtır. Yedi nci böl ümde, Malt epe Ġlçesi nde deniz ul aģı mı anket soruģtur ması verileri yer almakt adır. Seki zi nci böl ümde, t üm bu böl üml erde belirtilen verileri n değerlendiril mesi yapıl mıģtır. Dokuzuncu böl ümde ise sonuç ve öneriler ortaya kon muģt ur. 3

18 2. MALTEPE Ġ LÇESĠ NĠ N GENEL ÖZELLĠ KLERĠ Tari hsel ve Kentsel GeliĢi mi: Bugünkü Maltepe ilçe sı nırları i çi ndeki en eski yerleģ me yeri Brias dır. Bi zans kaynakl arı na göre Dr agos Tepesi ni n et ekl eri nde yer al an Bri as ı n Malt epe ve Cevi zli arası nda bul unduğu sanıl makt adır. Bi zans döne mi nde ol uģan depre ml er Bri as a büyük öl çüde zarar ver mi Ģtir. Daha sonra burada yeni bir yerl eģi m kur ul muģt ur ve bu yeni köye Pel ekanon adı veril miģtir lerde batıya doğr u ilerleyen Kut al mı Ģoğl u Sül eyman ġah Pel ekanon u da el e geçirerek Ġstanbul Boğazı kı yısı na kadar ilerle mi Ģtir. Bi zanslılarla anl aģ maya varan Sül eyman ġah bir süre sonra geri çekil miģtir. Bu anl aģ maya göre Anadol u Sel çukl uları ile Bi zanslılar arası ndaki sı nır Dragos Çayı ndan geçi yordu. Ama bu t oprakl ar 1090 da Bi zanslılar tarafı ndan geri alı nmı Ģtır. Pel ekanon un Bi zans Ġ mparat orl uğu t ari hi nde öne mli sayılabilecek bir yeri vardır. Böl geni n savun ması ise Sa mandıra ve Aydos kal eleri tarafı ndan geçekl eģ mekteydi. Or han Gazi dönemi nde bu i ki kal e el e geçirilerek Malt epe yeni den Tür k haki mi yeti ne geç mi Ģtir. Bri as Sarayı nı n burada yer al ması böl geni n büyük ve öne mli bir yerleģi m al anı ol duğunu göst er mekt edir. Ġlçede bul unan bir t ümül üs, Maltepe adı na kaynak ol duğu sanıl makt adır. Tür kler eski den içi nde hazi ne ya da define bul unan çeģitli büyüklükteki t oprak yı ğı ntılarına Malt epe adı nı ver mekt eydiler de Maltepe de beledi ye ör güt ü kur ul muģt ur. Maltepe de il k kez 1945 de yapılan i mar pl anı na göre tren istasyonu ve de miryol u hattı çevresi yerleģ me al anı ol arak belirlenmi Ģtir. Ancak, Maltepe ni n geliģmesi bu pl an öngör ül erine göre ol ma mı Ģtır. Maltepe deki yerleģ me al anı 1960 tan sonra yeni açılan Ankara Asfaltı (E-5 Karayol u ya da D- 100 Karayol u ) yönünde doğuya ve kuzeydoğuya doğr u hı zlı bir geliģ me göster mi Ģtir. Bu hı zlı geliģ meden Küçükyalı da nasi bi ni al mı Ģtır. Küçükyalı nı n 1950 den sonra yeni açılan Ankara Asfaltı yönünde doğuya ve kuzeydoğuya doğr u hı zlı bir geliģ me göster mi Ģtir. Hı zl a kal abalı klaģan Küçükyalı da 4

19 bel edi ye 1960 ta kur ul muģt ur. Maltepe ve Küçükyalı Bel edi yeleri 1981 de Anakent Bel edi ye sı nırları içi ne alınmı Ģtır. Ġstanbul 1950 li yıllarda gi derek hı zlanan bir göç ol gusu ile karģılaģ mı Ģtır. Maltepe ilçesi de göç dal gası ndan ol dukça fazla et kilenmi Ģtir. Göçl e Maltepe ye gelen nüf us, özellikle iskan edil me mi Ģ alanlarda, gecekondu mahalleleri ol uģt ur muģt ur larda büt ün hı zı yla süren gecekondul aģ manı n yanı sıra kentsel mekanı n bi çi ml eniģi ni değiģtiren iki nci ol gu i marlı arsalar üzeri ndeki apart manl aģ mal ardır. Önce boģ al anlar, daha sonra yeģil al anlar, parkl ar ve oyun al anl arı apart manl arla dol muģt ur. Kentsel rantı n ve mali yetleri n yüksel mesi, büyük sanayi ni n kent çevresi ne yayıl ma eğili mini pekiģtir miģ, çeģitli özendir me önl e ml eri yle destekl enen, Tuzl a- Yakacı k- Çayırova- Gebze ekseni ne Kartal-Malt epe sanayi alanları ekl enmi Ģtir li yıllarda Tür ki ye de ot omobil üreti mi ni n baģla ması ile Ġstanbul da özel ot o sahi pli ği art mıģ, bu arada Boğazi çi Köpr üsü nün yapı mı gerçekl eģ mi Ģtir. Bundan Ģehri n i ki yakası arası ndaki nüf us dengesi et kilenmi Ģ ve Ġstanbul doğu yakası nda Bost ancı, Maltepe, Kartal, Pendi k, Tuzla yönünde hızla yayıl mıģtır döne mi nde Ġstanbul Metropoliten Al anı, son yıllarda gözl enen nüf us ve dol aylı ol arak yerleģ me eğili mleri makr ofor munu belirleyen konut al anları nı n dıģa doğr u saçakl anması nda ul aģı m ağı yol gösterici ol muģt ur. D- 100 Karayol u boyunca hı zl a geliģen sanayi, çevresi nde yasadıģı yerleģ mel eri n ol uģ ması na yol aç mı Ģ, yapılan i mar pl anları ile sürekli arttırılan i mar hakl arı böl gede nüf usun hı zla art ması sonucunu doğur muģt ur. Kartal, Üsküdar, Pendi k, Tuzl a bu döne mde geliģi mi ni sür dür müģ ve hı zla büyü müģt ür. Eski den bağlı k, bahçelik ve seyrek evl erle kırsal bir yerleģ me gör ünü mü veren Küçükyalı ve Maltepe kı yısı nda doğal ku msallar yer al makt aydı. Süreyya Ġl men, Küçükyalı Deresi ni n Mar mara Deni zi ne dökül düğü al andaki ku msal da plaj t esisleri yaptır mıģtır. Süreyya PaĢa Pl ajı ol arak anılan bu t esis, yakı nı nda kur ulan banli yö tren istasyonuna ve daha sonra da onun çevresinde geliģen se mt e adını verdi. BaĢı büyük ün güneyi nde eski den Narlı dere Çiftliği ol arak anılan böl geye bir sağlı k kur umu i nģa ettirerek, günü müzde göğüs hastalıkları konusunda uz manl aģmı Ģ değiģi k biri ml erden ol uģan bir sağlı k ko mpl eksi ve bir hemģire kol eji bul unan Süreyya PaĢa Sanat oryumu na da adı nı ver mi Ģtir [1, 2]. 5

20 Ankara Asfaltı kenarındaki sanayi t esislerinde çalıģanlara ait gecekondu yerleģ mel eri ni n za manl a geliģ mesi, Ġstanbul daki birçok se mt gi bi Maltepe ni n de ilçe yapıl ması yla sonuçlanmı Ģtır. Eski den E- 5 ve Ankara Asfaltı denilen D- 100 Karayol u nun doğu ve kuzeyi nde kur ulan gecekondul ar kısa za manda BaĢı büyük, Gül suyu ve Gül ensu Ma halleleri ni n ol uģ masına neden ol muģt ur. Bu kesi mde Aydı nevl er, Zü mr üt evler ve Esenkent gibi mahalleler de oluģ muģt ur. Büyükbakkal köy de bu süreçten et kilenmi Ģtir ve kırsal yerleģ me st at üsünü yitir miģtir. Büyükbakkal köy ün güney kesi mi nde askeri alanl ar yer alır. YerleĢ me al anl arı nı n sı nır t anı maz bir hı zlı geliģ mesi sonucunda Maltepe yöresi ndeki mali kler ve or manl ar büyük öl çüde t ahri p edil miģtir. Böyl ece yöreni n eski yeģil görünü münden eser kal ma mı Ģtır. Hazi ne ve vakıf arazileri ni n bu bi çi mde yerleģ me al anı na dönüģ mesi 1990 lara geli ndi ği nde yönetsel sorunl ara yol açmaya baģla mı Ģtır. Bunun sonucunda 1992 deki bir yönetsel düzenl e meyl e Kartal ilçesi nden ayrılan Maltepe ilçe yapıl mıģtır. Ġstanbul Metropoliten Al anı nı n doğu yakası nda Maltepe ilçesi sı nırları içerisi nde yakl aģı k 2544 hekt arlık al anı D- 100 Karayol unun kuzeyi nde ol up, t opl a m 5200 hekt arlık bir al anı kapsa makt adır. Maltepe ilçesi ni n kuzeyi nde de Ümr ani ye Ġlçesi ve Sa mandıra Beldesi, doğusunda Kartal Ġlçesi, batısı nda Kadı köy Ġl çesi ve güneyi nde ise Mar mara Deni zi ve Adal ar bul unmakt adır. Maltepe Ġlçesi t opl a m 19 mahalleden ol uģ makt adır. Bunl ardan Fı ndı klı, Ferhat paģa, BaĢı büyük, Aydı nevl er, Gi r ne, Zü mr üt evler, Gül ensu, Gülsuyu, Esenkent ve Büyükbakkal köy Ma hallesi D- 100 Karayol unun kuzeyi nde ol up; güneyi nde i se Altı ntepe, Küçükyalı, Çı nar, Ġdealtepe, AltayçeĢ me, Feyzullah, Bağl arbaģı, Cevi zli ve Yalı Mahallesi bul unmakt adır (ġekil 2. 2.). 6

21 ġekil 2. 1 : Maltepe Ġlçesi ni n Ġstanbul Ġli Ġçerisi ndeki Konu mu ġekil 2. 2 : Mahalle Bazında Maltepe Ġlçesi 7

22 Malt epe ilçesi nde ot uranl arı n bir böl ümü çevredeki iģyerleri nde çalıģırken, bir böl ümü her gün değiģi k araçlarla kenti n farklı se mtl eri ndeki iģlerine gi di p gel mekt edirler. Bu gi diģ ve geliģler de miryol u ve karayol u araçları ile yapıl makt adır. Banli yö t aģı ması nı n ul aģımda öne mli bir yeri bul un makt adır. Maltepe yi kenti n öbür mer kezleri ne üç öne mli karayol u bağl a makt a ol up, bunl ardan baģlıcası ilçeni n ort a kesi mi nden güneydoğu-kuzeybatı doğr ult usunda geçen D- 100 Karayol u dur. Malt epe yi Anadol u daki mer kezlere de baģlayan bu karayol unun i ki yanı ndaki se mt ve mahalleler arası ndaki iliģki köpr ül ü kavģakl arla sağl anmakt adır. Bir baģka öne mli karayol u yakı n yıllarda inģa edilen ve kı yı çi zgisini i zledi ği nden Sahil Yol u da denen Tur gut Özal Bul varı dır. Böl ün müģ yol niteliği ndeki bu bul varı n bazı kesi ml eri nde, kenti n öbür se mtleri nde pek rastlanmayan bisi klet yol u bul unmakt adır. Tur gut Özal Bul varı nı n açıl ması yla artı k deni ze girile meyen bu kı yı daki pl ajlar da t ari he karıģ mı Ģtır. Di ğer önemli ul aģı m aksı ise halkı n Mi ni büs Yol u dediği Bağdat Caddesi dir. Fati h Sultan Meh met Köpr üsü ne bağl anan Anadol u ( O- 2) Otoyol u ise Büyükbakkal köy ün kuzeyi ndeki ilçe sı nırı yakı nından geç mekt edir [1, 2] Maltepe Ġlçesi ni n Doğal Yapısı Ġkli m Ġstanbul' un Ġl büt ününün yer al dı ğı alandaki i kli m tipi ni, belirgi n bir i kli m t ipi i çi nde değerlendir me i mkanı yokt ur. Bu nedenl e Maltepe Ġlçesi ni n genel i kli mi, Ġstanbul Ġli genel i kli m yapısı nda değerlendirilecektir. Ġstanbul Ġ kli mi coğrafi konu mu ve fizi ki coğrafya özellikleri nedeni yle aynı enl e mde yer alan birçok yerleģ mel eri n ikli mi nden daha farklı ikli mözellikleri ne sahi ptir. Yer küre üzeri nde ekvat ordan baģlayı p sırası yla i kiģer kez yi nelenen al çak ve yüksek bası nç kuģakl arı içi nde, Ġstanbul ( 410 kuzey enl emi, 290 doğu boyl a mı ndaki konu mu ile), subtropi kal yüksek bası nç kuģağı ile, soğuk-ılık böl geni n al çak bası nçl arı nı n ya da karasal alize r üzgarları ile deni zsel (ne mli ve yağıģlı) batı rüzgarları nı n sı nırı ndadır. Yer küreni n hareketleri yle kıģ ve yaz mevsi ml eri nde farklı i kli m Ģartları ol uģur. Ġstanbul' da yıl boyunca üç hava ti pi ege mendir. Bunl ar kuzeyden ve güneyden sokul an hava ti pleri ile saki n hava ti pi dir. Doğu ve batı yönl ü r üzgarlara bağlı ol an 8

23 hava ti pleri ise öne msi zdir. Üç hava ti pi arası nda, en yüksek frekansı göstereni, kuzey rüzgarları nı n ege men ol duğu sırada görülen hava tipi dir [3]. Tabl o 2. 1 : Planla ma Al anı nda Ġkli m Dur umu Ayl ar Ort. Ni sbi Ne m Rüzgar Rüzgar YağıĢ Bası nç Scaklı k Oranı ( %) Yönü ġġddeti ( mm) ( mb) Ocak 7, 6 78, 7 E 1 35, , 1 ġubat 5, 9 76, 4 E 1 55, , 9 Mart 6, 6 76, 7 SE 1, 3 88, , 2 Ni san 9, 6 80, 6 SE 1, 1 104, , 2 Ma yı s 17, 4 72, 6 W 0, 9 10, , 4 Haziran 22 71, 3 WN W 0, 9 38, , 2 Te mmuz 24, 5 72, 5 W 0, 9 60, , 9 Ağust os 22, 2 77, 5 W 1, 1 86, , 3 Eyl ül 18, 3 73, 6 W 0, , 0 Eki m 15 78, 3 E 0, 7 173, , 4 Kası m 12, 5 78, 8 NW 1, 2 47, , 9 Ar alı k 9 82, 8 E 1 149, , 2 Kaynak: Ġstanbul BüyükĢehir Bel edi yesi ġehir Planl a ma Müdürl üğü, 1/ 5000 Öl çekli Maltepe E-5 Güneyi Nazı mġ mar Pl an, 2005, Fizi ksel Yapı Analizi Böl gede genellikle Akdeni z i kli mi özellikleri görül mekt edir. Yazl ar sıcak ve kurak, kıģlar yağıģlı ve seri ndir. Böl geni n yıllık ortala ma sı caklı ğı 15 derecedir. En yüksek sıcaklı k Ağust os ayı nda 40 derece, Ģubat ayı nda ise - 9 derece olarak ölçülmüģt ür. ġekil 2. 3 : Ayl ara Göre Ort ala ma Sı caklı k Ot uz yıllık öl çüml eri n ortala ması na göre Maltepe de yılın 68 günü açı k, 204 günü bul utl u, 93 günü kapalı geçer, yağıģlar daha çok kıģ ve sonbahar ayl arı nda düģer. Yıllık ortala ma yağıģ 680 mili metredir. 9

24 ġekil 2. 4 : Ayl ara Göre YağıĢ Mi kt arı Ġstanbul da r üzgar özellikl eri, makr o öl çekt e atmosferi k bası nç siste ml erini n et kisi altında meydana gel mekt edir. Kı Ģ mevsi mi nde Ġstanbul da ege men rüzgarları n kuzeydoğu ve güneybatı dan es mesi ne yol aç makt adır. Yaz mevsimi nde i se Ġstanbul da ege men r üzgarlar kuzey ve kuzeydoğudan es mekt edir. Böl gede yaz ayl arı nda poyraz, kıģ ayları nda l odos r üzgarları nın daha çok esti ği gör ül ür. Ayrı ca kıģ ayl arı nda keģiģle me ve kıbl e rüzgarları nı n estiği de gözlenmekt edir. Ort ala ma yerel bası nç en fazla Eki m ve Kası m ayl arı nda gör ül mekt e olup değeri 1009, 2 hpa ( hekt o Paskal), en düģük bası nç ise Te mmuz ayı nda 1003, 3 hpa ve yıllı k ortala ma bası nç sevi yesi i se 1006, 5 hpa dır ( Hava bası ncı yer sevi yesi nde i nç Hg, mili bar veya hpa ( hekt o Paskal) ol arak kullanılırsa da genel de mili bar ve bili msel çalıģ mal arda da hpa kullanılır. Mili bar ve hpa birbiri ne eģittir.). Bit ki ört üsü bakı mı ndan, ilçeni n kuzey doğusunda BaĢı büyük Mahallesi ni n kuzeyi nde Or man al anı yer al makt adır. Bu or manın bir böl ümü yerleģi me dönüģ müģ ve hal en de Fı ndı klı ve BaĢı büyük Mahallelerini n baskısı altındadır. Bu Or man al anı nda meģe, kestane ağaçl arı nı n yanı nda yabanıl ye mi Ģler bul unmakt adır. Or man ol mayan yerler makiler ile kaplı dır. Buralarda bodur meģe, süpür ge çalısı, f unda ve defne gi bi ağaççı klar görül ür [3] Topografi k Yapı Ġstanbul Metropoliteni Kocaeli ve Çat alca Yarı madal arı üzeri nde yer al makt adır. Her iki yarı mada aģı nmı Ģ birer pl at odur. Ġstanbul ve çevresi, jeol oji k za manl ar i çi nde III. za manı n Mi osen devri sonunda Sar mat i ç deni zi nin bir körfezi i ken, Pli osen devri nde deni z çekil miģ, karalar ortaya çı kmı Ģ daha sonra akarsu ve r üzgar aģı ndırmal arı ile 10

25 uzun bir erozyon devri nin ardı ndan, yükseltilerin kaybol duğu, aģı nmaya dayanı klı kuvarsit tepel eri n kal dı ğı, geniģ bir penepl en ortaya çı kmı Ģtır. Boğazi çi' nin yeri ndeki vadi de geniģle mi Ģtir. Daha sonra penepl eni n Boğazi çi Vadisi' ni n doğusunda kuzey kıs mı n kabar ması batısında ise güney kıs mı n kabar ması ile su böl ümü hatları değiģ mi Ģ, akarsu vadilerinde eği m artıģı nedeni yle su aģı ndır ması da artmı Ģ, doğu yakası nda büyük akarsul ar Karadeni z e, batı yakası nda ise Mar mara Deni zi' ne dökül müģl erdir. Söz konusu j eol oji k hareketler sonucunda Ġstanbul Metropoliteni' ni n yer aldı ğı al an, genellikle aģı nmaya uğra mı Ģ silik yeryüzü Ģekilleri içeren bir pl at o gör ünü mü kazanmı Ģtır. Jeomorfol oji k biri ml er ol arak gr upl anabilen, vadiler, oval ar, yüksekli kler, yüksek al anl ar vb, anl atılan nedenl erle Ġstanbul metropoliten al anda keski n ve çarpıcı bir gör ünü me sahi p değillerdir. Doğu yakası nda aģın maya dayanı klı Kuvarsit tepel erle ( Aydos, KayıĢdağı, Al e mdağ), Gebze- Ömerli Barajı hattını n doğusundan baģlayan ve doğuya doğr u yüksel meyi sürdüren 350 metreden yüksek al anlar yer alır. Bu yarı mada da su böl ümü hattı, Mar mara kı yıları na daha yakı ndır. Penepl en geri kal an kısı ml arda akarsuları n akıģ yönünün daha çok Karadeni z ol duğu, geniģ vadi tabanlı ve hafif dal galı alanl arı içerir. Kı yılarda baģlayan düzlükl er, kuzeye doğr u yer yer t epeler sıralanır. Bu t epel eri n ortası nda ve gerisi nde geniģ düzl ükl er yer al makt adır. Böl gede büyük akarsu veya her mevsi m akıģta ol an dere yokt ur. Fı ndı klı böl gesi nden inen Ça maģırcı Deresi, Altı ntepe de deni ze dökül mekt edir. Bu dere aynı za manda Kadı köy- Maltepe ( Pl anla ma al anı) sı nırı nı belirlemekt edir. BaĢı büyük sırtları ndan gel en Çobanl ar Deresi ile yi ne BaĢı büyük ile Zü mr üt evler arsı nda bul unan SüreyyapaĢa su bentleri nin kenarı ndan gel en Narlı Dere birleģerek Büyükyalı Deresi adı nı alır ve Ġ dealtepe den deni ze dökül ür. Küçükyalı Deresi ise Feyzullah Ma hallesi nden deni ze dökül mekt edir. Gülsuyu ve Gül ensu böl gesi nden deva m eden Esenyurt Deresi, Yalı Ma hallesi nden deni ze dökül mekt edir. Maltepe tepel eri nden inen Bül bül Deresi; Uğur Mu mcu Değir men Dere, Yakacı k t epel erinden i nen Soğanlı k Ağıl Deresi, Balı klı Ayaz ma Deresi ile birleģtikten sonra Dr agos Deresi adı nı alır ve Or hant epe( Kartal)- Yalı mahallel eri ni n yanı ndan geçerek deni ze 11

26 dökül mekt edir. Bu derel eri n sul arı yağıģlı mevsi ml ere göre art ma ve azal ma göster mekt edir [3] EĢyükselti Analizi Pl anl a ma al anı nda Marmar a Deni zi ne yakı n alanl ar 0-20 m arası nda yer al makt a, içerilere doğr u gi dil di kçe yüksekli k 40 metreye ve yer yer de 60 metreye çı kmakt adır Eği m Analizi Eği m kriteri göz önüne alı ndı ğı nda % 0-10 eği m arası al anlar yerleģilebilirlik açısı ndan gerek ul aģı m ve t ekni k alt yapı gerekse mali yet açısı ndan herhangi bir sı nırla ma gerektir meyen al anl ardır. Pl anl a ma al anı genel de bu değerleri n altı ndaki eği mli arazilerden ol uģ makt adır YöneliĢ Analizi Pl anl a ma al anı yöneliģ analizi i ncelendi ği nde Ma r mara Böl gesi i çi n ol uml u özelli kler taģı yan yönl er ol an güney, güney-batı ve güney- doğu yönl eri ne bakan böl gel eri n ağırlıkta ol duğu görül mekt edir Derel er Pl an al anı i çerisi nde ÇamaĢırcı, Büyükyalı ve Esenyurt Dereleri mevcuttur. Bu derelerden; Büyükyalı Deresi ni n D- 100 Karayol u- Bağdat Caddesi arası nda kal an kıs mı nı n ıslahı nı n yapıl mıģtır. Esenyurt deresi ni n D-100 Karayol u- Bağdat Caddesi arası nı n ıslah çalıģ ması nı n yetersiz ol duğu tespit edil miģtir. Büyükyalı ile Esenyurt dereleri ni n Bağdat Caddesi- Mar mara Deni zi arası ıslah kesitleri yer yer kapalı, yer yer açı k ol arak ıslah edil miģ ol up, ıslah çalıģ mal arı tama ml anmı Ģtır [3, 4]. 12

27 Jeol oji k Yapısı Ġstanbul ve çevresi nde tari h boyunca ol uģan depre ml er büyük öl çüde can ve mal kaybı na neden ol muģt ur. Me vcut t ari hsel döne m depre m kat al ogl arı na ( Er gin ve di ğ., 1967; Soysal ve di ğ., 1981; Ambraseys ve Fi nkel, 1992) göre Ġstanbul ve yakı n çevresi nde M. S. 32 yılından 1900 yılına kadar yıkıcı büyükl ükl erde 100 den fazl a depre m meydana gel mi Ģtir yılından sonra ise Mar mara böl gesi nde Ġstanbul ve yakı n çevresi ni et kileyebilecek büyükl ükl erde, 6 Ģi ddeti ni n üzeri nde t opl a m 21 depre m meydana gel mi Ģtir. Depre mi n gözl enen fizi ksel hasarları ol uģt uran et kisi ni tanı ml ayan subj ektif bir değerlendir me yönt eml eri nden biri ol an Menvedev - Sponhever - Kar ni k Cetveli ( MSK) öl çeğine göre, bu depre ml er Ġstanbul u VI il e X arası nda değiģen Ģi ddetlerde et kile mi Ģtir. Geçti ği mi z yıl i çerisi nde ül ke mi zde son yüzyıl da meydana gel en ve 1939 Er zi ncan Depre mi nden sonraki en büyük depre m ol an Gölcük Depre mi bu böl gede meydana gel mi Ģ ve Ġstanbul da özellikle Avcılar ol mak üzere ci ddi boyutta hasara yol aç mı Ģtır Adapazarı Depre mi nden sonra böl geyi et kileyen en büyük depre m ol an 17 Ağust os depre mi doğuda Bol u, Düzce, batı da Ġstanbul un Avcılar, Küçükçekmece, Tuzl a ilçeleri ile Ġz mit, Adapazarı, Göl cük ve Yal ova Ģehirleri nde et kili ol muģ, 17 bi nden f azla i nsanı mı zı n öl ümüne, 43 bi nden fazla i nsanı mı zı n yaralanması na ve den fazla bi na/ konut un ağır hasar gör mesi ne yol aç mı Ģtır. Tür ki ye nüf usunun % 23 lük bir böl ümünü barı ndıran böl gede ol an depre mde en ağır derecede et kilenen, can kaybı nı n ve maddi hasarı n ağır ol duğu nüf usun t opla m nüf us içi ndeki payı %6 ci varındadır. Depre mi n et kiledi ği 7 ili n Gayri Safi Mi lli Hasıla ( GS MH) içi ndeki payı %34, 7, sanayi içi ndeki payı ise %46, 7 sevi yeleri ndedir [3, 5]. Bu depre mden yakl aģı k üç ay sonra 12 Kası m 1999 t ari hi nde böl geyi etkileyen 7, 2 büyükl üğünde i ki nci bir depre m daha meydana gel mi Ģtir. 12 Kası m Düzce depre mi ol arak t ari he geçen bu depre m, Göl cük Depre mi ni n kırılan doğu ucundaki Akyazı- Göl yaka parçası nı n Doğu fayı ol arak bilinen daha doğuda deva m eden parçası nı tetikle mesi ve stres yükle mesi sonucu ol uģ muģt ur. Düzce Depre mi nde yakl aģı k 40 kil ometreli k bir kırıl ma meydana gel mi Ģtir. Bu depre mde de 845 i nsanı mız hayatı nı kaybet mi Ģ, 4948 i nsanımı z yaralanmı Ģ ve konut, 2450 iģyeri ağır hasar gör müģt ür [3]. 13

28 2. 3. Sosyal ve De mografi k Özelli kler Nüf us Cu mhuri yet döne mi nde Malt epe böl gesi, özellikle bu döne mde baģlayan sanayileģ me çalıģ mal arı ndan nasi bi ni al mı Ģtır. Böl geni n hı zlı sanayileģ me böl gelerinden biri ol arak seçil mesi ni n baģlıca nedenl eri arası nda D- 100 Karayol u gi bi ul uslar arası bir karayol u üst ünde ol ması, deni z ve tren yol una yakı nlı ğı ve arazi ni n yerleģi me uygun ol ması dır. Böl gedeki nüf usun geliģi mi ve büyü mesi Anadolu yakası nı n geliģi mi ne paralel dir. Sanayi ni n Anadol u yakası na konu ml anmaya baģla ması yla birlikte Malt epe böl gesi nde nüf us geliģi mi hı zlanmı Ģtır lı yıllarda Anadol u yakası nda pl anl anan or gani ze sanayi böl gesi nin Kartal ve yakı n çevresinde ol uģt urul ması yla, bölge yoğun ol arak nüfus çekmeye baģla mı Ģtır yılında Boğazi çi Köpr üsü nün hi z met e girmesi yle Ġstanbul un doğu yakası nı n batı yla bağl antısı sağl anmı Ģ, Maltepe, Kartal, Pendi k ve Tuzl a gi bi yerleģ mel erde konut al anl arı geniģle mi Ģtir. Bu böl gelerde ul aģımı n kol aylaģ ması ve t oprağı n ucuz ol ması, insanları bu alanlara akı n et mesi nde rol oyna mı Ģtır [6] yılları arası nda Tür ki ye ni n nüf usu yakl aģı k beģ kat artıģ göster mi Ģtir. Aynı döne mde, Ġstanbul Ġli ni n nüf usu da 12, 4 kat artıģ göster mi Ģ ve 2000 yılı nda e yüksel mi Ģtir. En yüksek yıllık nüf us artıģ hı zı %o 54, 9 ile döne mi nde gerçekl eģ mi Ģtir döne mi nde, Ġstanbul Ġli ni n yıllık nüf us artıģ hı zı %o 33, 1 dir. Yıllık Ģehir nüf us artıģ hı zı en yüksek ol an ilçe mer kezi %o 66, 3 ile Pendi k, en az ol an ilçe mer kezi ise %o - 40, 5 ile Emi nönü dür. Ġstanbul Ġli ne bağlı bul unan t ümbucak ve köyl eri n yıllık nüfus artıģ hızı da %o 80, 7 dir döne mi nde Ġstanbul Ġli nde daha çok köy niteliği ndeki kırsal al anı n göç al ması nedeni yle buralarda yaģayan nüf usun artıģ hı zı Ģehirde yaģayan nüfusun artıģ hı zı ndan yüksek ol muģtur. Bu nedenl e, döne mi nde Ģehirde yaģayan nüf usun t opl a m nüf us içi ndeki payı gi derek azal mı Ģtır yılında il geneli nde topla m nüf usun %85, 9 u Ģehirde yaģarken, bu oran 1980 yılında %61, 4 e düģ müģt ür.( döne mi nde Ģehir nüf us oranı ndaki hı zlı artıģ ise, Ģehir ve köy idari böl ünüģ sı nırları ndaki değiģi m sonucu, köy ol arak t anı ml anan al anl arı n 14

29 azal ması, buna karģılık Ģehir ol arak t anı ml anan al anları n art ması ndan kaynakl anmakt adır.) döne mi nde t opl am nüf usu ( köy nüf usu) ol an bucak ve köyl er, ilçe mer kezl eri (Ģehir) sınırları na alı nmı Ģtır yılı ndan sonra ise, Ģehirde yaģayan nüf usun payı döne mi ndeki yapıya benzer Ģekil de azal ma eğili mi göster mi Ģtir. Ġstanbul ilinde Ģehirde yaģayan nüf usun oranı, ül ke ortala ması nı n ol dukça üzeri nde gerçekl eģmi Ģtir yılında Ġstanbul ili nde Ģehirde yaģayan nüfusun oranı %90, 7 dir 7. Nüf us yoğunl uğu, kil ometrekareye düģen kiģi sayısı ol up il geneli nde 2000 yılı itibari yle 1928 dir ( Tabl o2. 2). Tabl o2. 2 : Yıllara Göre Ġstanbul ve Maltepe Ġlçesi ni n Nüf usu ve Yoğunl uk ArtıĢı Yüz öl çümü (ha) 1980 yılı Nüf usu 1980 yılı yoğ. ( N/ ha) 1985 yılı Nüf usu 1985 yılı yoğ. ( N/ ha) 1990 yılı Nüf usu 1990 yılı yoğ. ( N/ ha) 2000 yılı Nüf usu 2000 yılı yoğ. ( N/ ha) ĠSTANBUL , , , , 28 MALTEPE , , , 45 Kaynak: DĠ E, Genel Nüfus Sayı m Sonuçl arı ġekil 2. 5 : Maltepe Ġlçesi Nüf us GeliĢi mi, [9]. Yukarı daki Ģekil de nüf us geliģi mi çi zel gesi i ncelendi ği nde ilçe nüf usunun sürekli bir artıģ içi nde ol duğu görülmekt edir [9]. 15

30 Malt epe Ġlçesi 1992 yılında Kartal Ġlçesi nden ayrıl mıģtır. Buna bağlı olarak 1990 öncesi Kartal Ġlçesi ni n nüf us sonuçl arı da göz önünde t ut ul ursa; Tabl o2. 3 deki değerler el de edil mekt edir. Tabl o2. 3 : Yıllara Göre Ġstanbul ve Kartal Ġlçesi nin Nüf usu ve Yoğunl uk ArtıĢı Yüz öl çümü (ha) 1980 yılı Nüf usu 1980 yılı yoğ. ( N/ ha) 1985 yılı Nüf usu 1985 yılı yoğ. ( N/ ha) 1990 yılı Nüf usu 1990 yılı yoğ. ( N/ ha) 2000 yılı Nüf usu 2000 yılı yoğ. ( N/ ha) ĠSTANBUL , , , , 28 KARTAL (345548( 1 ) (2)) 9, (14882( 1) (2)) 13, (10505( 1) (2)) Kaynak: DĠ E, Genel Nüfus Sayı m Sonuçl arı (1) Köy Nüf usu, (2) ġehir Nüf usu 26, 13 (23400 ha) (334950( 1) (2)) 33, 64 (12100 ha) ġekil 2. 6 : Maltepe Ġlçesi Mahalle Bazı nda Nüf us Dağılı mı, [10] Ġstanbul ili yılları arası yıllık nüf us artıģ hı zı % 4, 18, yılları arası % 4, 48, yılları arası % 3, 31 dir. Maltepe ilçesi ni n ise yılları arası yıllık nüfus artıģ hızı %3, 35 dir. 16

31 Ġstanbul Ġli ni n ortala ma hane hal kı büyükl üğü gi derek azal makt adır yılı nda bu ilin ortala ma hane hal kı büyükl üğü 4, 9 kiģi i ken, 2000 yılında 3, 9 kiģi ol muģt ur. Tabl o e göre Ġstanbul ilinde bul unan hane hal kı nı n %92 si ise Ģehirde yaģa makt adır. Tabl o 2. 4 : Hane Hal kı YerleĢi m Yeri ve Büyüklükl eri 1985yılı topl a m hane sayısı Topl a m yerleģi k nüfus 1990yılı topl a m hane hal kı sayısı Topl a m yerleģi k nüfus 2000 yılı topl a m hane hal kı sayısı Topl a m yerleģi k nüfus ĠSTANBUL KARTAL MALTEPE Kaynak: DĠ E, Genel Nüf us Sayı m Sonuçl arı Tabl o 2. 5 : 2000 Yılı Ġstanbul Ġli ve Maltepe Ġlçesi Hane Hal kı Büyükl ük Dağılı mı Hanehal kı Büyükl üğü Yerl. Yeri Malt epe Ġstanbul Kaynak: DĠ E, 2000 genel Nüfus Sayı mı, YerleĢi m Yeri ve Hanehal kı Büyükl üğüne Göre Hanehal kı Sayısı (S ) Eğiti m Durumu Malt epe D- 100 Karayolu Güneyi Pl anl a ma al anı ndaki eğiti m dur uml arı itibari yl e %2, 5 i eğiti msi z, %3 ü okur-yazar, %54, 9 u ilköğreti m, %26, 8 i ortaöğreti m, %12, 8 i de üni versite mezunudur [ 9]. D- 100 Karayol u Kuzey Pl anl a ma alanı nda i se %6, 8 i eğiti msi z, %14, 5 i okur-yazar, %62, 3 ü il köğreti m, %14, 3 ü ortaöğreti m, %2, 1 i de üni versite mezunudur [12]. Malt epe D- 100 Karayolu Güneyi öğrenci dur uml arı na göre, nüf usun %54, 9 unun ilkokul mezunu, %27, 5 i ortaöğreni mde okumakt a, %12, 8 i de üni versite mezunudur. Öğrencilerin %58, 9 u il kokul da oku makt a, %7, 5 i ise üni versitede oku makt adır. Bu dur um D Karayol u Kuzeyi nde ise %72, 8 i il köğreti mde, %13, 5 i ortaöğreti mde, %2, 8 i de üni versitede oku makt adır. Malt epe D- 100 Karayolu Güneyi Pl anl a ma al anında okul-konut arası yol cul ukl ara bakıl dı ğı nda %63, 3 l ük bir böl ümün aynı mahallede okuduğu gör ül mektedir. Okul ile konut al anı nı n aynı mahallede ol ması konut-okul arası ndaki dengeyi sağla makt adır. Bu denge beraberi nde za man t asarrufunu da getir mekt edir. %25, 3 ü 17

32 D- 100 Karayol u Güneyi Pl anl a ma al anı nda, %2, 4 ü Maltepe de, %3, 6 sı Ġstanbul Ġli Anadol u Yakası nda, %1, 72si Ġstanbul Ġli Avr upa Yakası nda, %3, 7 si de Ģehir dıģı nda oku makt adır. Bu değerlere koģut ol arak da çalıģan/ okuyanl arı n kullandı ğı araçl arda iģe/ okul a git me oranı nda Yaya nı n oranı %47, 1 gi bi yüksek bir değer çı kmakt adır. Bu dur um D Karayol u Kuzeyi nde ise; %82, 5 i aynı mahalle i çi nde, %25, 3 ü D- 100 Karayol u Kuzeyi Pl anl a ma al anı nda, %9 u Maltepe de, %3, 5 i Ġstanbul Ġli Anadol u Yakası nda, %0, 6sı Ġstanbul Ġli Avr upa Yakası nda, %1, 3 ü de Ģehir dıģı nda oku makt adır. Malt epe D- 100 Karayolu Güneyi Pl anl a ma al anı i çerisi nde 26 adet t e mel eğiti m, 7 adet orta öğreni m (lise), 3 adet mesl ek lisesi, 3 adet özel eğiti m t esisi bul un makt adır. Malt epe Üni versitesi ise ilçeni n tek ve özel üni versitesi dir [9]. Tabl o : Maltepe Ġlçesi Nüf us ve Öğrenci Sayıları Yıl Nüf us Öğrenci * Kaynak: 1996 Ul aģım Ana Pl anı * 2004 Yılı Eğiti mġstatisti kleri, DĠ E Gelir Durumu Malt epe Ġlçesi ni n 1996 ev hal kı anketleri ne göre gelir grupl arı Tabl o 2. 7 de ve ġekil 2. 7 de gör ül mekt edir. Ort a gelir gr ubundakileri n en yüksek oranda ol duğu gözl enmekt edir. Tabl o 2. 7 : 1996 Evhal kı Anketleri Ör nek Nüf us Gelir Gr upl arı ( %) DÜġÜK ORTA YÜKSEK TOPLAM 19, 4 77, 7 2, 9 100, 0 Kaynak: Ġ. T. Ü. Ul aģtır ma ve Ul aģı m Ar açl arı Uyg- Ar Merkezi, Ġstanbul BüyükĢehir Bel edi yesi, Ġstanbul Ul aģı m Ana Pl anı,

33 GELĠR DURUMU 3% 19% 78% DÜġÜK ORTA YÜKSEK ġekil 2. 7 : Gelir Dur umu Ekono mi k Yapı, ĠĢgücü ve Ġsti hda m Dağılı mı Cu mhuri yet ilanı nı i zleyen il k 7 yıl i çerisi nde TeĢvi k-i Sanayi Kanunu nun varlı ğı na karģı n Ġstanbul da sanayi artıģ hı zı nı n düģt üğü i zlenmi Ģtir yılları arsı nda devl et yurt çapı nda sanayi geliģ meyi desteklemi Ģ, devl et yatırı ml arı daha çok Anadol u ya yöneli k ol arak gerçekl eģtiril miģtir. Ancak bu yayıl manı n merkez et kileri yi ne Ġstanbul da odakl anmı Ģ, yeni açılan sanayileri n mer kez i dari bür oları, it halatihracat iģleri Ġstanbul daki küçük iģyeri sayısı nı birkaç kat arttır mıģtır. Bu yıllarda kur ulan küçük iģ mer kezleri de Emi nönü, Karaköy, Dol apdere ve Beyazıt a ekl enmi Ģtir. Aynı yıllarda Ġstanbul u pl anl a ma çalıģ mal arı baģla mı Ģtır yılında Bel edi ye Ġ mar Müdürl üğü, Ġstanbul daki sanayi böl geleri ne ait bir t ali mna me yayıml a mı Ģtır. Buna göre ör gütl ü büyük sanayi Eyüp- Sil aht arağa, Eyüp- Edirnekapı, Yedi kul e- Bakırköy arası nda yapılanacak, küçük sanayi ise olduğu yerde kalabilecektir yılında il gili ko mi syon i ki nci bir rapor yayınl ayarak ör gütl ü sanayi böl geleri ni, eskilerde dahil ol mak üzere yeni den ilan et mi Ģ ve Kadı köy yakası nda Maltepe- Kartal arası, Pendi k dol ayları ile Kadı köy- Gazhane arasında ör gütl ü sanayi böl gesi ol arak belirle mi Ģtir. Böyl ece 1947 t ali mna mesi yle res men sur dıģı na alı nan sanayi böl geleri ne Pendi k ve çevresi nde dahil edil miģ oluyor du arası nda Ġstanbul da sanayi geliģi mi art mı Ģ, çok sayı da iģyeri açıl mıģtır yılındaki pl ana göre Haliç teki sanayi kıs men dondur ul muģ ve ek yapıl maması kararı alı nmı Ģ, buna karģı n yeni sanayi böl geleri ilan edil miģtir. Bu böl gelerin ilanı ile 19

34 spekül at örler bu al anlar çevresi ndeki deneti msiz al anl arı kullanı ma aç mı Ģ ve Kağıt hane, Hal kalı, Maltepe, Kartal ve Tuzl a Böl gesi de pl an dıģı geliģ meye baģla mı Ģtır. Artan yoğunl uk sonucu, döne mi nde, mer kezde yüksek gi derleri ni karģıla mayan, mekanda sı kıģan ve farklı kullanıģlar ile çevrelendi ği i çi n di ğer sanayilerden uzak kal an orta ve büyük öl çekli sanayi Ġstanbul un giriģ ve çı kıģ çevreleri ne kaç maya baģla mı Ģ, Anadol u yakası ndaki sanayi kur ul uģları Ümrani ye ve Kurt köy arası sanayi al anl arı ile Ankara Asfaltı boyunca Maltepe, Kartal, Yakacı k, Pendi k, Tuzla, Çayırova ve Gebze ekseni boyunca yayıl mıģtır. Ġstanbul kentleģ me hı zı çok yüksek ol an bir metropol ol arak, t arı m dıģı sekt örlerde; özellikle i mal at sanayi ve mali kur u ml ar, t opt an ve perakende ticaret, ul aģtır mahaberleģ me gi bi hiz metler alt sekt örleri nde yoğunlaģ ma oranları çok yüksektir. Yakal ar arası sekt örel dağılı m i ncelendi ği nde, batı yakası sanayi sekt örü %39, 3 oranı ile, doğu yakası ( %27, 7) ve Ġstanbul geneli nden bir hayli yüksek bir orana sahi ptir. Hi z metler sekt örünün dağılı mı nda ise Batı yakası yakl aģı k % 60 ile Ġstanbul geneli ile aynı paralel de bir orana sahi pken, Doğu yakası % 71, 3 ile hi z metler sekt öründe öne mli bir paya sahi ptir. ġehri n i ki yakası nda i sti hda m yapısı nı n te mel i ktisadi faali yetler bazı nda karģılaģtırıl ması yapıl dığı nda, i mal at sanayi nde iģgücünün ¾ ü Batı yakası nda istihda m edil mekt edir. Ancak büyük i mal at sanayi ni n, Doğu yakası ndaki isti hda m içi nde, göreli ol arak yüksek paya sahi p ol duğu da iģgücü oranı nı n iģyeri oranı ndan bir hayli yüksek ol ması ndan da görül mekt edir [6] yılında Ġstanbul da çalıģan kiģi, ol an t opl am nüf usun %34, 65 i ni ol uģt ur makt adır ve bunun %34 ü Anadol u yakası nda, %66 sı Avr upa yakası nda çalıģ makt adır. ÇalıĢan kiģi sayısı BüyükĢehir Bel edi yesi geneli nde , ilçe mer kezleri geneli nde , bucak ve köyl er geneli nde ise kiģi dir. Bucak ve köyl erin nüf usu bakı mı ndan Anadol u yakası nda %34, Avr upa yakası nda %66 ol arak dağıl mıģtır (Ġstanbul geneli köy nüf usu kiģi dir.). Anadol u yakası nda çalıģan nüf usun %12 si de Malt epe ilçesi ndedir ( kiģi). Ġstanbul un t opl a m i sti hda mı i çerisi nde bu pay %3, 44 ol makt a ve ilçede çalıģan nüf us, t opl a m ilçe nüfusunun %33, 56 sı nı oluģt ur makt adır. Maltepe Ġl çesi nde istihda meden t opla mnüfus ise 1997 Ul aģı m Ana Pl anı na göre kiģidir. 20

35 2000 yılında Ġstanbul da çalıģ mayan nüf us kiģi dir ve t opl am nüf usun %39, 34 üdür ve Ġstanbul Ġli nde iģsizlik oranı %12, 7 dir. Bu oran iģgücündeki her 100 kiģi den 13 ünün iģsiz ol duğunu göst er mekt edir. ĠĢsizlik oranı ilçe merkezl eri nde büyükģehire göre daha yüksektir. Ġlçe mer kezleri nde %15, 7 ol an iģsizli k oranı büyükģehirde %14, 3, köyl erde ise %3 t ür. ĠĢsiz nüf usun büyük çoğunl uğunu genç nüf us ol uģt ur makt adır ve i Ģsiz nüf usun %57 si 30 yaģı n altıdır. Maltepe Ġl çesi nde çalıģ mayan nüf us ise dir ve ilçedeki t opl a m nüf usun % 5, 64 ü kadardır. ĠĢgücünde ol mayan nüfus ise t ür [15]. Ġstanbul Ġli nde iģgücüne dahil ol mayan nüf usun çalıģabilir yaģtaki nüfus i çi ndeki oranı dönemi nde ortala ma %52, 6, 2000 döne mi nde ise %49, 8 dir. ĠĢgücüne dahil ol mayan nüf us i çi nde e meklileri n oranı 1980 yılında %8, 4 ten 1990 yılında %10, 6 ya yükselmi Ģ ol up 2000 yılında %15, 2 olarak gerçekl eģ mi Ģtir döne mi nde sanayi sekt öründe istihdam edilenleri n t opl a m i stihda m or anı içi nde azalırken, hi z met ve t arı m sekt örleri ni n payl arı nda artıģ ol muģtur. Bu döne mde i nģaat sekt örünün payı ise azal mı Ģtır yılı nda hi z met sekt örünün payı %53, 3, sanayi sekt örünün payı %32, 2 ol arak gerçekl eģ mi Ģtir yılında t arı m dı Ģı üreti m faali yetleri nde çalıģanları n oranı %50, 4 i ken, bu oran 1990 yılında %49, 3 e düģ müģ, 2000 yılında ise %41, 3 ol muģt ur. Buna karģılık büyük bir artıģı n ol duğu mesl ek gr ubu ol an i dari personeli n oranı döne mi nde ortala ma %8 i ken 2000 yılında %12 ol muģtur 1, 15. Tabl o 2. 8 : Nüf us ve Ġstihda m Sayıları nı n Yakal ar Arası na Dağılı mı [15] Yakal ar Nüf us Ġsti hda m Batı yılı Doğu Topl a m Batı( %) 67, Doğu( %) 32, Ekono mi k faali yete ve yapılan iģe göre Maltepe Ġlçesi nde istihda m dur umu Tabl o 2. 9 da i ncelendi ği nde en çok t opl um hi z metleri, sosyal ve kiģisel hiz metl erle uğraģıl dı ğı ( %29, 19) görül müģt ür. Ġlçe geneli itibari yle de bunu i mal at sanayi ve toptan ve perakende ticaret, l okant a ve ot eller taki p et mekt edir. Tarı m sekt öründe çalıģan yokt ur. 21

36 1947 yılında Kartal ve çevresi ni n sanayi böl gesi olarak belirlenmesi, ilçe i çin öne mli bir dönü m nokt ası ol muģtur. Ul aģı m ol anakl arı nı n el veriģli ve arazi fi yatlarını n ucuz ol ması nedeni yle Ankara Asfaltı nı n i ki yanı nda kısa bir süre i çi nde sanayi tesisleri ni geliģtir miģtir. Sanayi kolları iģgücü büyükl üğünün ağırlığı, sektör bazı nda i ncelendi ği nde biri nci derecede ana met al ve met al eģya sekt örü, i ki nci derecede gı da-içki ve t aģ t oprak sekt örü ve üçüncü derecede ise or man ür ünl eri sekt örü bu kısı mda geliģ miģtir. AĢağı daki t abl oda gör üldüğü gi bi bu sekt örler bazı nda istihda m edilen nüf us gösteril mi Ģtir [6]. Tabl o 2. 9 : Ekono mi k Faali yete ve Yapılan ĠĢe Göre Maltepe Ġlçesi nde Ġsti hda m Edilen Nüf us ve Oranl ar Sekt ör Nüf us % ĠnĢaat , 58 Mali kur uml ar, si gorta, t aģı nmaz mallara ait iģler ve , 22 kur uml arı, yardı mcı iģ hiz metleri Topl um hi z metleri, sosyal ve kiģisel hiz metler , 19 Ġyi tanı ml anma mı Ģ faaliyetler 163 0, 14 Ziraat, avcılık, or mancılık ve balı kçılık 276 0, 23 Ma dencilik ve taģ ocakçılığı 102 0, 09 Ġ mal at sanayi , 68 El ektri k, gazve su 649 0, 54 Topt an ve perakende ticaret, lokant a ve oteller , 13 Ul aģtır ma, haberleģ me ve depol a ma , 2 Topl a m Kaynak: DĠ E, 2000 Genel Nüfus Sayı mı, Ekono mi k Faali yete Göre Ġstihda m Edilen Nüfus Arazi Kull anı mı Hükü met veya bel edi yeler t arafı ndan alı nan yatırım kararları ve politikaları, kentleri n geliģ me yönünü, hızı nı ve nüfusunu büyük ölçüde et kile mekt edir. Ar alı k 2003, 1/ 5000 öl çekli D- 100 Karayol u Kuzeyi Nazı m Ġ mar Pl anı nın analiti k çalıģ mal arı t opl a m hekt arlık al anı kapsa makt adır. Esenkent Gecekondu Böl gesi Bayı ndırlık ve Ġskan Bakanlı ğı yet ki al anı i çerisi nde kal dı ğı ndan bu al an pl an sı nırları dıģı nda t utul muģt ur. Pl an al anı i çerisinde bul unan askeri al anı n da çok büyük ol ması nedeni yle bu alan arazi kullanı manalizleri nden hariç tut ul muģt ur. 22

37 Tabl o da gör ül düğü gi bi pl an al anı nı n yakl aģı k %50 si ni büyük oranda düzensiz, sağlı ksız konut al anları ol uģt ur makt adır. Ma ltepe D- 100 Karayol unun Kuzeyi nde ağırlıklı ol arak sanayi al anları ndan ol uģ makt adır. D- 100 Karayol u na yakı n böl gelerde ticaret geliģ miģtir. Sağlı k Al anı yüzdesi ni n %13 gi bi çok büyük bir oran ol duğu gözükse de bu al an SSK Süreyya PaĢa Hast anesi ni n al anı dır ve büyük bir böl ümü or mandır [16]., Tabl o : Malt epe Ġl çesi D- 100 Kar ayol u Kuzeyi Mevcut Ar azi Kull anı m Değerleri Al an ( Ha.) % Konut 544, 7 48, 9 Ti caret 24 2, 1 Küçük Sanayi 9 0, 8 Sanayi 2, 2 0, 2 Sanayi Sitesi 4, 7 0, 4 Te mel Eğiti m 7, 9 0, 7 Ort a Öğreni m 0, 7 - Mesl ek Lisesi 3, 05 0, 2 Özel Te mel Eğiti m 0, 16 - Di ni Tesis 3, 75 0, 3 Bel edi ye Hi z met Al anı 1, 2 0, 1 Res mi Kur um 1, 9 0, 1 Kült ürel Tesis 4, 3 0, 3 Sağlı k 144, 6 13 Par k 3 0, 2 Spor Al anı 4, 2 0, 3 Mezarlı k 18, 2 1, 6 Ref üj 12 1 Depol a ma Al anı 0, 4 - BoĢ Al an 89, 7 8, 7 Ağaçlı k Al an 4, 8 0, 4 As keri Al an 1040, 6 * Or man Al anı 126, 6 11, 3 As keri Al an + Or man Al anı 276, 2 * ĠnĢaat 5, 4 0, 5 Yol 88, 14 7, 9 BoĢ Al an 96, 8 8, 7 Esenkent Gecekondu Böl gesi 115, 5 * Topl a m * Mevcut arazi kullanı m % l eri ne Askeri Al an ve Esenkent Gecekondu Böl gesi dahil edil me mi Ģtir,

38 Mevcut Arazi Kullanımı Konut K.Sanayi Sanayi Sitesi Dini Tesis Kültürel Tesis Park Mezarlık Ağaçlık Alan ĠnĢaat Ticaret Sanayi Sitesi Temel Eğitim ġekil 2. 8 : Maltepe Ġlçesi D- 100 Karayol u Kuzeyi Me vcut Arazi Kullanı mı D- 100 Karayol unun Güney böl gesi ni n öne mli bir oranı konut al anl arı ndan ( %53, 58) ol uģ makt adır. Tabl o2. 11 de i ncelendi ği nde donatı alanları nı n pl an al anı i çerisi nde çok düģük bir % yi ol uģtur duğu gör ül mekt edir. Plan al anı nda kı yı dan i çerilere doğr u gi dil di kçe konut ve konut + ticaret al anları yer al makt adır. Öne mli ul aģı m aksl arı (topl u taģı mhatları) boyunca ticaret yoğun olarak yer al makt adır [17]. Tabl o : Malt epe Ġlçesi D- 100 Kar ayol unun Güneyi Mevcut Ar azi Kull anı m Değerleri * Al an ( Ha.) % Konut, Konut +Ti caret 592, 7 53, 58 53, 5 Ti caret 62, 1 5, 61 Sanayi 71, 6 6, 47 Te mel Eğiti m 9, 8 0, 88 Ort a Öğreni m 4, 9 0, 44 Mesl ek Lisesi 0, 8 0, 07 Özel Eğiti m 1, 3 0, 11 Di ni Tesis 3, 5 0, 31 Bel edi ye Hi z met Al anı 6, 6 0, 59 Res mi Kur um 24, 1 2, 17 Sosyal- Kült ürel Tesis 0, 4 0, 03 Sağlı k 1, 9 0, 18 Par k+yeģil alanl ar 54, 7 4, 94 Spor Al anı 10, 2 0, 92 Mezarlı k 0, 9 0, 10 As keri Al an 0, 7 0, 06 24

39 BoĢ Al an 31, 0 2, 80 Fi danlı k 0, 7 0, 06 Tarı m Al anı 7, 2 0, 65 Tekni k Alt yapı 10, 7 0, 96 Günübirlik Al an 0, 6 0, 05 Depo Al anı 4, 4 0, 39 Ar keol oji Parkı 0, 4 0, 03 Ot opark Al anı 3, 4 0, 30 Yol 201, 0 18, 10 Topl a m 1106, , 00 * Mevcut arazi kullanı m değerleri ne Sahil Dol gu Pl an Al anı ile Balı kçı köy Kor u ma Pl an Al anı da dahil dir. Kaynak: Ġstanbul BüyükĢehir Bel edi yesi ġehir Planl a ma Müdürl üğü, 1/ 5000 Öl çekli Maltepe E-5 Güneyi Nazı mġ mar Pl an, 2005, Arazi Kullanı mı. D- 100 Karayol u nun Güneyi Pl an al anı i çerisi nde 7 adet sosyal ve kült ürel t esis, 8 adet ka musal sağlı k t esisi, 9 adet özel sağlı k t esisi, 67 adet park ve yeģil al an, 28 adet spor al anı 23 adet res mi kur um, 26 adet di ni t esis, mezarlık al anı ol arak da Malt epe Mezarlı ğı bul unmakt adır. Mevcut Arazi Değerleri Konut* Ticaret Sanayi Temel Eğitim Orta Öğrenim Meslek Lisesi Özel Eğitim Dini Tesis Belediye Hizmet Alanı Resmi Kurum Sosyal-Kültürel Tesis Sağlık Park+Yeşil alanlar Spor Alanı Mezarlık Askeri Alan Boş Alan Fidanlık Tarım Alanı Teknik Altyapı Günübirlik Alan Depo Alanı Arkeoloji Parkı Otopark Alanı Yol ġekil 2. 9 : Maltepe Ġlçesi D- 100 Karayol u Güneyi Me vcut Arazi Kullanı mı 25

40 Ko nut Al anl arı Ġlçede farklı konut yapılaģ ma süreçleri gör mek mü mkündür ve böl gede yedi ayrı konut yapısı görül mekt edir. Ruhsatlı bireysel evler Ruhsatlı çok katlı apart manl ar Topl u konut Ruhsatsız tek katlı gecekondul ar Ruhsatsız çok katlı gecekondul ar Ġ marlı alanda kaçak/ruhsatsız bireysel evler Ġ marlı alanda kaçak/ruhsatsız çok katlı apart manlar Mar mara Deni zi kı yısı boyunca var ol an konut yapılaģ mal arı za man i çerisinde yeri ni ticaret alanl arı na ve yüksek katlı konutlara bırakmaya baģla mı Ģlardır. Bu al anl arda yer al an yüksek katlı konutlar e msal ol uģt urarak böl geni n yapısı nı boz makt adırlar. Deni zden gel en r üzgarların i ç böl gelere gir mesi ni engelle mesi açısı ndan bu bi nal ar böl gede mi krokli mati k anl a mda ol umsuz et ki yarat makt adır. Ayrıca, depre m gerçeği de bununl a beraber düģünül düğünde yüksek katlı bi naları n kı yı dol gu al anını n he men bitiģi ği nde ol ması sakı ncalı duruml ar yarat makt adır. Güney pl an al anı i çerisindeki öne mli ul aģı m aksları üzeri nde konut al anları ze mi n ticaretle birlikte ol up, konut + ticaret al anları he men he men t üm al ana yayıl mıģtır [18]. Ti caret Al anl arı Ti caret alanları mer kez niteliği nden daha çok cadde aksları boyunca geliģim göst eren bir yapı dadırlar ve önemli akslarda ze mi n kat ticaret ve t üm ticaret ol arak kendi ni göster mekt edir. Özelli kle Bağdat Caddesi ( Mi ni büs Caddesi) sadece pl an böl gesi i çi n değil Ġstanbul Anadol u yakası i çi n öne mli bir ticaret ve ul aģı m aksı konumundadır. Ze mi n kat ticareti n yoğun ol duğu caddel er; Küçükyalı da At at ürk Caddesi, 26

41 Malt epe de At at ürk Caddesi, Feyzullah Caddesi, Fati h Caddesi, Tugay Yol u Ca ddesi, Or hangazi Caddesi, ve Ci hadi ye Caddesi. Maltepe At at ürk Caddesi ndeki Gr and House AlıĢveriĢ Mer kezi, D Karayol u yakı nı nda Rahmanl ar daki Carrefour SA ve Bağdat Caddesi üzeri nde Ġ dealtepe deki Cha mpi onsa öne mli alıģveriģ mer kezleri dir. Son yıllarda sahil yol u boyunca ticareti n geliģ me eğili mi gösterdi ği i zlen mekt edir. Mi gr os, Gi ma, Mc Donal ds v. b. ticaret mer kezleri açıl mıģtır, Mar mara Deni zi ne bakan parseller za man i çerisi nde ticaret (lokant a, kafeterya) f onksi yonuna dönüģ mekt edir. Pl anl a ma al anı nı n güney kıs mı ndaki kı yı dol gu al anı ( Sahil Dol gu Pl anı nda yeģil al an ol arak düzenl enmi Ģtir). Bu al an özellikle t atil günl eri nde böl geni n rekreasyon gereksi ni mi ni karģılamaktadır. Sahil Yol u ( Tur gut Özal Bul varı) ile özel parselleri n arası nda kal an hazi neye ait al anlar pasif yeģil al anl ar ol arak kullanıl makt adır. ġu anda bazı özel parseller kendi önl eri ndeki hazineye ait alanları çeģitli a maçl arla (ot opark, yeģil alan) kullanmakt adırlar. Bunl arı n dıģı nda bu kısı mda Askeri Al an da bul unmakt adır [19]. ġekil : Maltepe Ġlçesi Arazi Kullanı mı [10] 27

42 3. ULAġI M ALTYAPI SI Ma lt epe Ġlçesi nde ot uranl ar ya da Ġstanbul un baģka böl geleri nde ot urup Malt epe ye çalıģ mak a macı yla gel enl er bu ul aģı ml arı nda karayol u ve de mi ryol u araçları nı kullanmakt adırlar. Malt epe Ġlçesi deni ze kıyısı ol makl a birlikte Maltepe i çi n Ģu anda deniz ul aģı mı bul unma makt adır. Yapımı na Haziran 2005 te baģlanan Adal ar ve Yal ova Feri bot Ġskelesi ve Ter mi nali Bi nası 2006 yılı nda hi zmet e sokul ması ve ġubat 2005 te yapı mı na baģlanılan Kadıköy - Kartal Metro Siste m Hattı nı n da 2009 da i Ģlet meye açıl ması planl anmakt adır. Ul aģı msiste ml eri Paftası ġekil A. 1 de veril miģtir Karayol u Altyapısı D- 100 Karayol u, Bağdat Caddesi ve Sahil Yol u ( Tur gut Özal Bul varı) Malt epe Ġlçesi ni n en öne mli karayol u aksları dır. Bu üç yollar arası daki bağl antılar köpr ül ü kavģakl arla sağl anmakt adır. Mevcut, i nģa hali ndeki ve pl anlanan Ģebeke yatırı ml arı ise aģağı da veril miģtir Mevcut Karayol u Al t yapısı D- 100 Karayol u ilçeni n en öne mli ul aģı m aksı ol up; Ġstanbul un Avr upa ile Asya kıtaları nı birbiri ne bağlayan köpr ü ve deni z taģı macılığı ul aģı mı nı 1. derecede sağlayan yol aksı dır. Bununl a birlikte Kadı köy, Üs küdar, Maltepe, Kartal, Pendi k ve Tuzl a ilçeleri arası ndaki transit ul aģı mı da sağlar. Ancak D Karayol u söz konusu ilçeleri, batı-doğu istika meti nde bir kori dor Ģekli nde kes mektedir. Bu nedenl e, ul aģı mı n kuzey-güney bağl antıları kavģakl arla sağl anmaktadır. Aynı za manda D- 100 Karayolu Maltepe Ġlçesi ni i ki ye böl mekt e ve D- 100 altı ve üst ü arası nda ul aģı mı Küçükyalı Köpr ül ü KavĢağı, Maltepe KavĢağı, Zü mr üt evl er KavĢağı, Gülsuyu KavĢağı ve Cevi zli KavĢakları sağl a makt adır. Böylece D- 100 Karayol u Maltepe yi Anadol u ya, yan yollar ise ko mģu ilçelere bağl a maktadır

43 Ġki nci öne mli karayol u ise Bağdat Caddesi ( Mi ni büs Yol u) ol up Bost ancı ile Pendi k arası ndaki güzergahı oluģt ur makt adır. Bağdat Caddesi, D- 100 Güney Yanyol u 1. derece ul aģı m aksı ol up ana arter niteliği ndedir. Bağdat Caddesi, sahil yoluna paral el ol arak doğu- batı ekseninde ilçeni n ul aģı m ve trafi k t alepleri ni karģıla makt a ol up deva mı ol an Tugay Yol u Caddesi ile Cevi zli KavĢağı ve D- 100 Karayol u na bağl antı sağla makt adır. Sahil Yol u; Anadol u Yakası nı n, D- 100, TEM ve Bağl antı Yolları ndan sonra en öne mli ul aģı m aksı dır. Söz konusu ul aģı m aksı, Kadı köy Ġlçesi nden baģl ayarak Pendi k Ġlçesi ne kadar deva met mekt edir. Feyzullah Caddesi ve Ġ nönü Caddesi, D- 100 Karayol u ile Bağdat Caddesi arası nda ul aģı mı sağl ayan ve D- 100 Karayol u na Zü mr üt evler KavĢağı ile bağl anan, 1. Derece ul aģı maksı ol up ana arter niteliği ndedir. Or hangazi Caddesi, Bağdat Caddesi ve Sahil Yol u arası ndaki ul aģı mı sağlayan ve D- 100 Karayol u na Gül suyu KavĢağı ile bağl anan, 1. Derece ul aģı m aksı olup ana arter niteliği ndedir. Zuhal Caddesi, D- 100 Güney Yanyol u ile Tugay Yol u Caddesi arası nda bağl antı sağlayan 1. Derece ulaģım aksı ol up ana arter niteliği ndedir [21]. Tugay Yol u Caddesi, D-100 Karayol u ile Bağdat Caddesi arası nda bağl antı sağl ayan, D- 100 Kar ayol u na Cevizli KavĢağı il e Bağdat Caddesi ne i se Bağdat Caddesi- Tugay Yol u Caddesi Bağl antı KavĢağı ile bağl anan ana arter niteliği ndeki ul aģı m aksı dır. Di ğer ana arter niteliği ndeki cadde ve sokakl ar ise Tabl o de verildi ği gi bi dir. Maltepe Ġlçesi Anaarter Güncelle me Paftası ise ġekil A. 2 de veril miģtir [22]. Malt epe Ġlçesi kara ul aģı mı ana arterleri t opl a mı 77 km, t opl ayıcı yolların t opl a m uzunl uğu ise 119 km dir [22]. Tabl o 3. 1 : Mevcut Anaarterler [22] Cadde / Sokak Adı Ma hallesi Sı nı rl arı ġerit Kap. Eni Kap. Boyu Sayısı Adat epe Cad. Zü mr üt evl er D 100 Kuzey Yan Yol - 2 çift- tek 8 m 720 m Ümit Kaftancı oğl u Cad. Akdeni z Cad. Ferhat paģa At at ürk Cad. - G-65 Cad. 3 çift 10 m 1030 m At at ürk Cad. Gi rne, Bağl arbaģı Hat boyu Sk.- Girne Cad. 2 çift 18 m 2890 m 29

44 At at ürk Cad. Fı ndı klı PTT Hast. Bostancı 3 çift 9 m 2115 m Ġçerenköy Bağ. Yol u At at ürk Cad. Ferhat paģa Akdeni z Cad. - Karadeni z 4 çift 9 m 585 m Cad. At at ürk Küçükyalı Bağdat Cad. - Er Sk. 2 tek 9 m 710 Cad.( Küçükyalı) ( D100 Yan Yol) Bağdat Cad. 30Ağust os Cad. - Za mbak 2 çift 9 m 7070 m Sk. BaĢı büyük Cad. Fı ndı klı Bahçe Sk. - PTT Hast. 2 çift 7 m 940 m Bost ancı Ġçerenköy Bağl antı Yol u Büyükbakkal köy- BaĢı büyük Sel çukbey Cad. - 2 çift 13 m 8900 m Ümr ani ye ( BaĢı büyük) Bağl antı Yol u Ferhat paģa Or man Yol u Büyükyalı Cad. Feyzullah, Hat boyu Sk. - Bağdat Cad. 2 tek-çift 7 m 495 m Ġdealtepe Ci hadi ye Cad. Altı ntepe Sahil yol u Cad. ( Turgut 2 çift 12 m 325 m Özal Bul varı) - Bağdat Cad. Çil ek Sok. Zü mr üt evl er Okul Sk. - At at ürk Cad. 2 çift 16 m 570 m D Üs küdar Hare m sahil Yol u 3 tek 30 m 7100 m - Çayırova KavĢağı D Güney Cevi zli, Gül suyu KavĢağı - D100 2 çift 12 m 900 m Yanyol Bağl arbaģı D -100 Kuzey Gül suyu, Tüli n Cad.( BaĢaran Sk.) - 1 tek m 1500 m Yanyol Zü mr üt evl er Kani PaĢa Cad. tek-çift Dörtler Sk. Gi rne Gi rne Cad. - At at ürk Cad. 2 çift 15 m 1090 m E 80 Yanyol Altı ntepe Küçükyalı KavĢağı - 2 çift 9 m 1500 m Değir men Yol u Cad. Eski Üsküdar Cad. Gül suyu Adat epe Cad. - Kani paģa 2 çift 12 m 1685 m Cad. Ferhat paģa Or man Malt epe Fevzi Çak mak Cad. - G- 2 çift 14 m 1290 m Yol u 65 Sk. Fevzi Çak mak Ferhat paģa Ferhat paģa Or man Yol u - 2 çift 12 m 1060 m Cad. At at ürk Cad. Feyzullah Cad. Bağl arbaģı Ma nol ya Sk. - Adat epe 2 tek 9 m 1660 m Cad. G- 65 Cad. Ferhat paģa Büyükbakkal köy Ümr ani ye 3 çift 7 m 2160 m BaĢı büyük Bağ. - E-80 Gi rne Cad. Gi rne Dörtler Sk. - At at ürk Cad. 2 çift 8 m 1310 m Ġnönü Cad. Bağl arbaģı Ġki nci Ġlkokul Cad çift 16 m 1490 m Feyzullah Cad. Kani paģa Cad. Esenkent Ġl ke Sk. - D100 Kuzey 1 tek m 2380 m Yan Yol çift Karadeni z Cad. Ferhat paģa Kocasi nan Cad. - At at ürk 2 çift 9 m 1195 m KayıĢdağı Dudull u Yol u BaĢı büyük Cad. PTT Hast. Bostancı Ġçerenköy Bağ. Yol u - Ümr ani ye ( BaĢı büyük) Bağ. 2 çift 9 m 1750 m Kazı m Karabekir Gül suyu Mes ut cad. - Eski Üsküdar 2 çift 9 m 825 m Cad. Cad.(si vas Cad.) Kı rçiçeği Sok. Aydı nevl er Küçükyalı Aydı nevl er 2 çift 11 m 285 m Yol u - Sel çukbey Cad. Küçükyalı Aydı nevl er, Er Sk. ( D100 Yan Yol )- 1 tek- 2 9 m 775 m Aydı nevl er Yol u Küçükyalı Eski Cephaneli k Yol u çift Mar eģal Fevzi Gül suyu D 100 Kuzey Yan Yol - 4 çift 14 m 465 m Çak mak Cad. Eski Üsküdar Cad. Mes ut Cad. Gül ensu Kazı m Karabekir Cad. - 2 çift-tek 10 m 1070 m 30

45 Telsizler Cad. Mi mar Si nan Cad. Feyzullah Sahil Yol u Cad.( Turgut 2 tek-3 çift 14 m 475 m Özal Bul varı) - Bağdat Cad. Nadire Cad. Esenkent Kani PaĢa Cad. - Mal azgirt 1 tek-2 çift 13 m 680 m Cad. Narlı dere Cad. Gi rne Dörtler Sk. _ Girne Cad. 2 çift 9 m 1555 m Nil Cad. Zü mr üt evl er At at ürk Cad. - Tüli n 3 çift 11 m 910 m Cad.( BaĢaran Sk.) Okan Cad. Esenkent Mal azgirt Cad. - Kani PaĢa 2 çift 10 m 655 m Cad. Or hangazi Cad. Yalı Sahil Yol u Sk. - Piri Reis 4 çift 10 m 230 m Cad. Or hangazi Cad. Cevi zli Bağdat Cad. - D100 Kuzey 2 tek 12 m 1175 m Yan Yol Öz men Sk. Esenkent Kani PaĢa Cad. - Cevi zli 4 çift 14 m 710 m KavĢağı Piri Reis Cad. Yalı Sahil yol u Cad. ( Turgut Özal Bul varı) - Bağdat Cad. PTT Hast. Bostancı - Ġçerenköy Bağl antı Yol u Sahil Yol u Cad.( Turgut Özal Bul varı) Fı ndı klı PTT Hast. Bostancı - Ġçerenköy Bağl antı Yol u - Evren Cad. 1 tek-2t ekçift- 3 çift 3 çift - 4 çift Bağdat Cad. 1 tek - 2 tek-çift- 3 tek 12 m 1073 m 12 m 2350 m 36 m 6390 m Sanayi Cad. Aydı nevl er Sel çukbey Cad. - Girne 2 çift-3 çift 16 m 255 m Cad. Sel çukbey Cad. Aydı nevl er Sanayi Cad. - Küçükyalı 2 çift 13 m 245 m Aydı nevl er Yol u Sernat Sk. Zü mr üt evl er Okul Sk. - Ġnönü Cad. 4 çift 12 m 320 m Tugay Yol u Cad. Cevi zli Bağdat Cad. - Cevi zli 3 çift 9 m 1670 m KavĢağı Tüli n Cad. Bağl arbaģı Adat epe Cad. - Nil Cad. 3 çift 12 m 1325 m Ümit Kapt ancı oğl u Gül suyu Adat epe Cad. - Kazı m 3 çift 9 m 1035 m Cad. Karabekir Cad. Zuhal Cad. Cevi zli Tugay Yol u Cad. - D100 Güney Yan Yol 4 çift 21 m 910 m Tabl o 3. 2 : Yeni Anaarterler [22] Cadde / Sokak Adı Ma hallesi Sı nı rl arı ġerit Kap. Eni Kap. Boyu Sayısı BaĢı büyük Yol u Fı ndı klı, Narçi çeği Sk.- PTT Hast anesi 2 çift 7 m 140 m Büyükbakkal. Bost ancı - Ġçerenköy Bağ. Yol u Tabl o 3. 3 : Çı karılan Anaarterler [22] Cadde / Sokak Adı Ma hallesi Sı nı rl arı ġerit Ka p. Eni Kap. Boyu Sayısı Hat boyu Cad. Çı nar Bağdat Cad. - Annel er Sk. 2 çift 11 m 950 m 31

46 ġekil 3. 1 : Maltepe Ġlçesi ndeki Ana ve Tali Yollara Ait ġerit Sayıları [10] Si nyalize KavĢakl ar EĢdüzey kavģakl arda ve yaya geçiģleri nde t aģıt ve yaya hareketleri ni kont rol altı na al mak, dol ayısı yla kavģakt aki t aģıt ve yaya güvenli ği ni arttırabil mek a macı yl a kavģakl ar si nyalize edilir. Ġstanbul geneli nde t opl a m 780 si nyalize kavģak bul unmakt adır. Maltepe geneli nde ise t opl a m 32 adet si nyalize kavģak mevcutt ur Bunl ar Tabl o 3. 4 ve ġekil 3. 2 de gösteril miģtir [10, 23]. 32

47 33 Tabl o 3. 4 : Maltepe Ġlçesi ndeki Si nyalize KavĢakl ar KavşakNo Kavşak İ smi Kavşak Cadde1 Kavşak Cadde2 Kavşak Sokak 3327 Bost ancı Altı nt epe Bağdat Caddesi Emi n Ali PaĢa Caddesi 3328 Ġ dealt epe Büyükt ür Eski Bağdat Caddesi Büyükt ur Yol u Sü mer Sokak 3329 Sahil yol u Küçükyalı Sahil Yol u T. Özal Bul varı Sür eyya PaĢa Sokak 3330 Küçükyalı P. T. T. Bağdat Caddesi Adnan Kahveci Bul varı 3331 K. Yalı At at ürk Cad. Bağdat Caddesi At at ürk Caddesi 3352 Mal t epe Çar Ģı Bağdat Caddesi At at ürk Caddesi Mi mar Si nan Caddesi 3352 Mal t epe Çar Ģı (3352-1) Bağdat Caddesi At at ürk Caddesi Mi mar Si nan Caddesi 3378 Or hangazi Bağdat Caddesi Pi ri Rei s Caddesi 3381 Mal t epe Ġ st asyon Bağdat Caddesi Feyzull ah Caddesi 3381 Mal t epe Ġ st asyon (3381-1) Bağdat Caddesi Ġ nönü Caddesi 3384 Mal t epe Gi r ne Mah. At at ürk Caddesi Narlı der e Caddesi Ni l Caddesi 3402 Cevi zli Ġst asyon Bağdat Caddesi 30 Ağust os Caddesi 3408 Sahil yol u Malt epe Çeti n Emeç Bul varı Mi mar Si nan Caddesi 3409 Mal t epe Ku mcul ar Sahil Yol u Pi ri Rei s Caddesi 3417 Küçükyalı Mer kez Ġ. Ö. O. Bağdat Caddesi Emek Sokak 3423 Mal t epe Kazı m Tunç Ġ. Ö. O. At at ürk Caddesi Pr of. Sul hi Dön mezer Caddesi Yücel en Sokak 3430 Küçükyalı Ça ml ı k Sok. Eski Bağdat Caddesi Ça ml ı k Sokak 3448 Kart al Devl et Hast anesi Deni zer Caddesi D- 100 Yan Yol Cevi zli- Esent epe D- 100 Yanyol 3460 Mal t epe Adat epe Bağdat Caddesi ġehit Hi k met Al p Caddesi 3462 Küçükyalı Benzi nci Bağdat Caddesi Mekt ep Sokak Bar bar os Hayr etti n Sokak 3482 S. Yol u K. Yalı Mar mar a Çeti n Emeç Bul varı ġehit Nedi m Özpol at Sokak 3483 Sahil yol u Dr agos Gi ri Ģi Çeti n Emeç Bul varı Sahil Yol u 3496 Naz mi Duhni Ġ. Ö. O. Bağdat Caddesi Ayer de m Sokak 3497 Küçükyalı Kar ayoll arı Bağdat Caddesi Kar ayoll arı Sar ay Sokak 3513 Mal t epe Adalı Sok. Eski Bağdat Caddesi Adalı Sokak 3564 Mal t epe Küçükyalı Der esi At at ürk Caddesi Küçükyalı Der esi Sül ün Sokak 3584 Mal t epe Güzi n Di nçkök Ġ. Ö. O 3601 Mal t epe Tüli n Cad. Tüli n Sokak 3605 Mal t epe Gi ma 3625 Mal t epe Kar ayoll arı Kar ayoll arı Küçükyalı Aydı nlı k Evl er Yol u Küçükyalı KavĢağı 3626 Mal t epe Kar ayoll arı Loj man Kar ayoll arı Küçükyalı Aydı nlı k Evl er Yol u Küçükyalı KavĢağı 3637 Sahil yol u Sür eyya PaĢa Sahil yol u ( Tur gut Özal Bul varı) 33

48 ġekil 3. 2 : Maltepe Ġlçesi ndeki Si nyalize KavĢaklar [10] Me vcut Köprül ü KavĢakl ar Malt epe Ġlçesi nde D- 100 Karayol u altı ile üst ü arası ndaki bağl antılar köpr ül ü kavģakl arla sağl anmaktadır. Bunl ar: Küçükyalı KavĢağı, Maltepe KavĢağı, BaĢı büyük ( Karacabey,70 Evl er, Zü mr üt evl er) KavĢağı, Gülsuyu ve Cevi zli KavĢağı dır. Bu kavģakl ara ait 2005 uydu görünt üleri aģağı da gösteril miģtir. ġekil 3. 3 : Maltepe KavĢağı Uydu Gör ünt üsü [41] 34

49 ġekil 3. 4: BaĢı büyük KavĢağı Uydu Gör ünt üsü [41] ġekil 3. 5: Gülsuyu KavĢağı Uydu Gör ünt üsü [41] 35

50 ġekil 3. 6: Cevi zli KavĢağı Uydu Gör ünt üsü [41] ġekil 3. 7 : Küçükyalı KavĢağı Uydu Gör ünt üsü [41] Me vcut Bisi klet Yol u: Bi si klet, spor-eğlence aktivitesi ni n yanı sıra kısa mesafelerdeki ul aģı mı sağl ayacak bir fonksi yona sahi ptir. Kenti n fizi ki yapısı itibari ile bisi klet yolları uygul a ması ol dukça zor ol an bir pr ojedir. Buna r ağmen ze mi ni müsait ol an Bost ancı- Tuzl a Sahil Yol u güzergahı nda bisi klet yolları yapıl mıģtır. Yukarı daki ġekil de gi diģ ve geliģ 3 t ek Ģeritli Sahil Yol u nun ( Tur gut Özal Bul varı) gi diģ yönü isti ka metleri ni n sağ tarafı bisi klet yol una tahsis edil miģtir. 36

51 Me vcut Yaya Tesisleri: EĢdüzey yaya geçitleri, üst geçitler ile yaya kal dırıml arı, yaya ul aģı mı nı kolayl aģtırıcı ve güvenli ği ni artırıcı tesislerdir. Malt epe Ġlçesi nde D 100 Karayol u üzeri nde yedi adet üst geçit mevcutt ur. Bunl ar: Altı ntepe Mahallesi - Cihadi ye Caddesi, Çı nar Ma hallesi - Kadir Has Caddesi, Aydı nevl er Mahallesi - Sanayi Caddesi, Ġdealtepe Mahallesi - Deni zciler Sokak, Alt ayçeģ me Mahallesi - Ġsti klal Caddesi, Cevi zli Mahallesi - Zuhal Caddesi ve Tansel Caddesi sonunda yer al makt adır. Bağdat Caddesi üzeri nde ise biri Rıfkı Toksir Caddesi üzeri nde di ğeri de Cevi zli Ġstasyon Ca mii önünden Bağdat Caddesi ne bağl ayan yaya üst geçi di dir. Malt epe Ġlçesi ndeki eģdüzey kavģakl arı nı n büyük bir böl ümü Bağdat Caddesi üzeri nde t opl anmı Ģtır. Bu kavģakl arı n hepsi si nyalize kavģak özelliği nde ol up yaya geçitleri ne i mkan verebilecek durumdadırlar. ġekil 3. 8 : Maltepe Ġlçesi Yaya Yolları [10] 37

52 ġekil de gör ül düğü gi bi Maltepe Ġlçesi nde dört adet yaya yol u mevcutt ur. Feyzullah Mahallesi Ġle Bağl arbaģı Mahallesi ni n sı nırında kal an, At at ürk Caddesi ni n deva mı ol an Bağdat Caddesi ile de miryol u hattı arası ndaki kısı m, Bağl arbaģı Mahallesi nde Sakı zağazı Sokoğı nı n deva mı ol an Bağdat Caddesi ni n altında kal an kısı m, Çı nar Mahallesi nde BaĢakçı Sokak ve AltayçeĢ me Ma hallesi nde Pal mi ye Sokak ile Bağdat Caddesi arası kısı ml ar yayalaģtırıl mı Ģ yerlerdir ĠnĢa Hali ndeki ve Pl anl anan ġebeke Yatırı ml arı Ġstanbul karayolları üzeri ndeki yatırı ml arı n bir kıs mı BüyükĢehir Bel edi yesi tarafı ndan gerçekl eģtirilirken bir kıs mı da di ğer kuruml ar ve ilçe bel edi yeleri tarafı ndan gerçekl eģtirilmekt edir. Her yatırı mt ürleri ni n proje is mi aģağı da veril miģtir [23] ĠnĢaatı Deva meden Yeni Karayol u ġebeke Yatırı ml arı Ġ. B. B. Ul aģı m Daire BaĢkanlı ğı nı n taki p ettiği Di ğer Kur uml ar ve Bel edi yel er Tarafı ndan ĠnĢaatı Devam Eden Yeni Karayol u Siste ml eri projesi bul un makt adır. Bunl ar; Anadol u Yakası Genel Mühendislik Yol ve Orta Refüj Alt yapı ĠnĢaatı Anadol u Yakası Genel Dere Islah Eks. ve Anaarter Yol ve Orta Refüj Altyapı Eks. Ta m. ĠnĢaatı. Malt epe Büyükyalı Deresi Bağl antı Yol u Projesi kapsa mı nda böl geni n bağlantı yolları yeni den düzenlenmekt edir. Maltepe Kol u D- 100 Karayol u na bağl a ma çalıģ ması son safhadadır. D-100 Karayol u alt geçit çalıģ ması ise %90 ( Kası m, 2005) oranı nda bit miģtir. BaĢı büyük SüreyyapaĢa Yol u Yol ve Ortak Alt yapı ĠnĢaatı. Malt epe Bağdat Caddesi Yol ve Ortak Alt yapı ĠnĢaatı. 38

53 Yeni Açıl acak Karayol u Aksl arı Küçükyalı Alt geçi di- Demi r yol u Kuzeyi - Bağdat Caddesi Bağl antı Yol u. At at ürk Caddesi- Küçükyalı KavĢağı Bağl antı Yolu Avan Proje, KeĢif ve Metrajı Biten Karayol u Siste ml eri D- 100 Karayol u üzeri nde akı cı bir trafi k sağlayacak kavģak geçiģlerine i hti yaç duyul makt adır. Bu a maçl a Ġ. B. B. Ul aģı m Daire BaĢkanlı ğı tarafı ndan yürüt ül en Avan Proje, KeĢif ve Metrajı Biten Karayolları Siste ml eri projeleri aģağı da listelenmi Ģtir: Küçükyalı KavĢağı Uygulama Proje Malt epe KavĢağı Uygul ama Pr ojesi Gül suyu KavĢağı Uygul ama Pr ojesi Malt epe Karacabey KavĢağı Uygul a ma Proj esi Kartal- Cevi zli Köpr ül ü KavĢağı Uygul a ma Projesi ġekil 3. 9 : Uygul a ma Proj esi Biten KavĢakl ar [10, 23] 39

54 ġekil : Uygul a ma Projesi Biten Küçükyalı KavĢağı [10, 23] ġekil : Uygul a ma Projesi Biten Maltepe KavĢağı [10, 23] 40

55 ġekil : Uygul a ma Projesi Biten BaĢı büyük (Karacabey) KavĢağı [10,23] ġekil : Uygul a ma Projesi Biten Gülsuyu KavĢağı [10, 23] 41

56 ġekil : Uygul a ma Projesi Biten Cevi zli KavĢağı [10, 23] Böyl ece mevcut giriģ-çı kıģ bağl antı yolları, yeni den düzenl e me ile daha uygun hal e getirilecek, Malt epe trafi ği ni n, D- 100 Karayol u na ve ul aģı m kuzey- güney istika metleri ne doğru daha hızlı akıģı sağl anacaktır Raylı Siste ml er Ġstanbul il sı nırları içerisi nde t opl u t aģı ma görevi üstlenen t opl a m 120 k m uzunl uğunda raylı sistem hattı mevcutt ur. 45 k m li k mevcut HaydarpaĢa- Gebze Banli yö Hattı nı n yakl aģık 6 k m li k kıs mı Maltepe Ġlçesi nden geç mekt edir. 21, 5 k m uzunl uğundaki Kadı köy-kartal Metro Hattı ise inģaat aģa ması ndadır (ġekil ). 42

57 ġekil : Maltepe Ġlçesi Raylı Siste m Hatları [10] Mevcut Raylı Siste ml er De mi ryol u ul aģtır ması ol arak Maltepe ni n D- 100 Karayol u altında kal an Eski Malt epe ni n kur ul muģ olduğu güzergah kullanıl makt adır. Maltepe Ġlçesi nde banli yö hattı ve Adapazarı Böl gesel Ekspresi Hattı mevcuttur Banli yö Hattı HaydarpaĢa dan baģlayı p Gebze de son bul an doğu yakası Ģehir i çi yol cu t aģı ması nda kullanılan banli yö treni, 45 k m li k güzergaht a çalıģ makt a ol up çift hatlıdır. Bu hat üzeri nde t opl a m 28 istasyon, 116 banli yö treni bul unmakt a ol up günde tek yönde topla m 58 sefer yapıl makt adır. Bu istasyonl ar sırası yla aģağı daki Tablo de verildi ği gi bi dir. HaydarpaĢa - Maltepe Mer kez Ġstasyonu arası 14, 3 k m dir. Malt epe Ġlçesi ndeki Banli yö Ġstasyonl arı ise: Küçükyalı, Ġdealtepe, Süreyyapl ajı, Malt epe ve Cevi zli dir. 43

58 Tabl o 3. 5 : HaydarpaĢa-Gebze Banli yö Hattı Uzunl uk Bil gileri (km) HAYDARPAġA 0, 000 SÖĞÜTLÜÇEġ ME 1, 460 KI ZI LTOPRAK 2, 553 FENERYOLU 3, 332 GÖZTEPE 5, 813 ERENKÖY 6, 223 SUADĠ YE 7, 716 BOSTANCI 9, 092 KÜÇÜKYALI 10, 612 Ġ DEALTEPE 11, 960 SÜREYYAPLAJI 13, 315 MALTEPE 14, 305 CEVĠ ZLĠ 16, 515 ATALAR 18, 262 KARTAL 20, 211 YUNUS 22, 644 PENDĠ K 24, 494 KAYNARCA 27, 368 TERSANE 28, 345 GÜZELYALI 29, 559 AYDI NTEPE 30, 610 Ġ ÇMELER 31, 801 TUZLA 34, 940 COġKUNOĞULLARI 36, 812 ÇAYI ROVA 37, 050 FATĠ H 39, 200 OS MANGAZĠ 40, 670 GEBZE 44, 670 TCDD HaydarpaĢa- Gebze Banli yö Hattı nı n Özelli kleri Hat Uzunl uğu: 44, 67 km Ort yolcul uk süresi: 70dk ĠĢlet me hızı: 37, 54 km/ sa Ġstasyon Sayısı: 28 Tr afi k Yöneti msiste mi: Si nyalizasyon Hat Kapasitesi: 178 Tren/gün (yol cu+yük+banli yö) Ar aç Sayısı: 35 araç Sefer Sayısı: 116(gi diģ-geliģ) Hi z met Sı klı ğı: Zirve saatlerde 10 daki ka, zirve dıģı saatlerde 20 daki ka 1 Treni n Kapasitesi: yol cu (3 l ü dizi) Günl ük Kapasite: yolcu 44

59 Tabl o 3. 6 : HaydarpaĢa - Gebze Kesi mi ndeki Banli yö Ünitesi ni n Özellikleri Ti pi 8000 E Boyu 91 m(6 Vagonl u) Ko mpl e ağırlığı t on Gücü 1300 Bb En büyük hızı 90 km/ saat Di ngil sayısı 16 ( motris di ngil) Di ngil bası ncı 10 t on Me vcut Ünite 25 adet Ot ur ma Yol cu Kapasitesi 72 KiĢi Topl a m Yol cu Kapasitesi 120 Kaynak: TCDD ĠĢlet mesi ġekil : HaydarpaĢa - Gebze Mevcut Banli yö Hattı [10] Böl gesel Ekspresler Böl gesel Ekspresler, iģledi kleri böl geni n yol cusu yoğun ol an mer kezlerde duran hı zlı trenlerdir. Maltepe Ġlçesi nden geçen ve Küçükyalı- Cevi zli arası ndaki istasyonl ardan sadece Maltepe Tren Ġstasyonu nda duran Adapazarı Böl gesel Ekspresi, HaydarpaĢa dan baģlayı p Adapazarı nda son bul ur. Adapazarı Böl gesel Ekspresi

60 k m li k çift hatlı bir güzergaht a çalıģ makt adır ve 28 istasyonda duran 11 adet gi diģ ve 11 adet geliģ topla m22 trene sahi ptir. TVS 2000 vagonl arı kullanıl makt adır. Ot uran yolcu sayısı 48 kiģi, ayakt a ve ot uran yol cu sayısı ise 60 kiģi kapasiteli vagonl ardır. Böl gesel ekspres treni 6 ya da 7 vagondan ol uģ makt adır Yapı mı Deva m Eden Raylı Siste ml er Yapı mı Deva m Eden Kadı köy - Kart al Metro Hattı: D- 100 Karayol u üzeri ndeki Kadı köy- Kartal Met ro Hattı nı n ġubat 2005 te yapı mı baģlayı p 2009 da iģlet meye açıl ması planlanmakt adır. Bu pr oj eni n a macı, Ġstanbul Anadol u yakası ndaki %80 yol cu yükünü t aģıyan D- 100 Karayol u ndaki trafi k yükünü azaltarak Marmar ay pr oj esi yle ent egre ol up, Kartal dan Masl ak a, Bağcılar a, Yeni kapı ya ve Havaal anı na kesintisiz raylı siste ml erle ul aģı m i mkanı ve kara, deni z, hava ve raylı ul aģı m arası ndaki ent egrasyonunun sağl anması dır. Kadı köy- Kartal ana ul aģı m kori dorunda yoğunl aģan ve gün geçti kçe artarak deva m eden yol cul uk tal ebi karģılanarak, güvenli, hı zlı, konf orl u, kontroll ü seyahat i mkanı ve za man t asarrufu sağl ayacaktır. Ot obüs ve mi ni büs sayıları ndaki düģüģ sebebi yle araç trafiği ndeki rahatla ma gör ülecek ( 100 ot obüs ve eģdeğeri sayıda mi ni büs), güzergahı kullanan di ğer karayol u araçl arı na %3 0 kapasite artıģı sağl ayacaktır. Böl ge geliģi mi ne kat kı da bul unması nı n yanı sıra çevre kirliliği ni azaltıcı yönde de bir fayda sağlayacaktır 26. Kadı köy- Kartal metro hattı, çift hatlı ve , 073 m uzunl uğunda olup, t ümü del me t ünel ol arak i nģa edilecektir. Hat güzergahı, i ki kol a ayrıl makt a olup, biri nci kol Kadı köy Meydanı ndan, i ki nci kol Hare m Ot ogarı ndan baģla makt a ve bu i ki kol Kadı köy Ġlçesi nde birleģerek, Ġbrahi mağa Me vkii nde yeraltında Mar maray Pr oj esi yle ent egre edilerek yeraltındaki Kartal istasyonuna bağl anacaktır. Ayrı ca Kart al KavĢağı nda, Kartal- Pendi k--- - Kurt köy Öneri Hafif Metro Hattı ile de ent egre edilecektir (ġekil 3. 17) [21]. Topl a m 15 adet istasyondan ( Kadı köy - Ġ brahi m Ağa - Acı bade m - Ünalan Mah. - Gözt epe - Yeni sahra - Kozyat ağı - Bost ancı - Küçükyalı - Alt ayçeģ me - Malt epe - 46

61 Gül suyu - Cevi zli - Soğanlı k - Kartal) ol uģacak siste mi n kapasitesi yol cu/saat/ yön dür. Bu arada Gözt epe, Bost ancı, Malt epe ve Kartal durakları nda ise ot obüsler i çi n akt ar ma i stasyonl arı ol uģt urulacaktır. Bu sayede raylı siste mi n besle mesi, ol uģt urulacak di key hatlarla sağl anacaktır. Maltepe Ġlçesi sı nırları içerisi ndeki durakl ar ise Küçükyalı - Alt ayçeģ me - Maltepe - Gülsuyu ve Cevi zli dir. Bu istasyonlara ait uzunl uk bil gileri aģağı daki Tabl o 3. 7 de veril miģtir 27. Tabl o 3. 7 : Kadı köy- Kartal Metro Hattı Uzunl uk Bil gileri (km) Ġstasyon Adı Km Kadı köy Ġbrahi mağa Acı bade m Ünal an Mahallesi Gözt epe Yeni Sahra Kozyat ağı Bost ancı Küçükyalı Alt ayçeģ me Malt epe Gül suyu Cevi zli Soğanlı k Kartal Yeni yapılacak raylı siste ml erde kullanılacak ol an, Ġstanbul Ul aģı m A. ġ. ni n Vi yana daki Bo mbar di er Fir ması ndan al dı ğı vagonl ar, hasta - sakat ve yaģlıları n rahat i ni p bi nebil mesi i çin düģük t abanlı, kli malı, konf orl u, saatte 70 kilo metre hı z yapabilen, 200 ü ayakt a t opl a m 274 yol cu t aģı ma kapasiteli, 30 metre uzunl ukl u ve 2, 65 metre geniģliktedir [26]. Met ro Hat Bil gileri: Hat Uzunl uğu: , 073 m(del me Tünel 3300 m) Ġstasyon Sayısı: 15 adet Depo Al anı: Gözt epe Ġstasyonu yakı nı ndaki alan Kapasitesi: yol cu / saat / yön Ma ksi mu m Hı zı: 90 km/ saat 47

62 ĠĢlet me Hı zı: 35 km/ saat Sefer Süresi: 35 daki ka Sefer Aralı ğı: 5 daki ka Ar aç Sayısı:132 adet Enerji Te mi ni: 1500 Volt DC Kat ener (264 Mil yon Eur o) Tr afo Mer kezi: 9 adet Tah mi ni ĠĢlet meye Alı nma Tari hi: 2009 ĠnĢaat Mali yeti: 352 Mil. $ Topl a m Tah mi ni Mali yet: 625 Mil. $ ġekil : Yapı mı Deva m Eden Kadı köy - Kartal Metro Hattı [28] Deni z Ul aģı mı Malt epe Ġlçesi nde deni z ul aģı mı na dair herhangi bir iskele ya da li man bul unma makt adır. Sadece Küçükyalı da 80 balı kçı ge mi si ve 80 di ğer gemil er i çi n barı nak mevcutt ur [44]. 48

63 Ġstanbul BüyükĢehir Beledi ye BaĢkanlı ğı, Ġstanbul Deni z Ot obüsleri Sanayi ve Ti caret A. ġ.(ġ DO) t arafından, Maltepe Sahil Yol u ( Tur gut Özal Bul varı) Subay Gazi nosu önünde, t ari hi nde Adal ar ve Yal ova Feri bot Hattı için i skel e ve ter mi nal bi nası inģaatı na baģlanmı Ģtır Heli kopter Pist Al anl arı Günü müz metropoliten alanları nı n çözüm bekl eyen en öne mli pr obl e ml erinden biri de her t ürl ü afet ve acil dur um halleri nde hayati öne m arz eden nokt alara ul aģı mı n sağlanması dır. Bu a maçla, depre m baģta ol mak üzere her t ürl ü afeti n Ġstanbul i çi n çok ci ddi bir t ehdit oluģt urduğunu göz önünde bul undurarak mevcut heli kopt er al anl arı belirlenmi Ģtir. Ġstanbul Geneli Acil Duru ml ar içi n heli kopt er pist al anları ol arak ayrılan Pist Al anı + Emni yet Mesafesi dahil ol mak üzere t opl a m 1000 m 2 dir. Maltepe Ġlçesi nde ise on adet heli kopt er pist al anı bu a maç i çi n ayrıl mıģtır. Bunl ar aģağı daki Tabl o ve ġekil de verilmi Ģtir[10]. Tabl o 3. 8 : Maltepe Ġlçesi Heli kopt er Pist Al anları No Konu mu ve Adı Derecesi 1 Bost ancı Ġ ETT Durakl arı 1. Derece Pist Al anı 2 Süreyya PaĢa Hastanesi 1. Derece Pist Al anı 3 Malt epe Afet Mer kezi 1. Derece Pist Al anı 4 Malt epe Lisesi 2. Derece Pist Al anı 5 Malt epe Stadı 2. Derece Pist Al anı 6 Gül suyu Mahallesi Spor Al anı 2. Derece Pist Al anı 7 Or hangazi Lisesi 2. Derece Pist Al anı 8 Tekel Fabri kası 2. Derece Pist Al anı 9 Ġdealtepe Mah. Fut bol Sahası 2. Derece Pist Al anı 10 Aydı nevl er Mah. Sağlı k Ocağı 2. Derece Pist Al anı 49

64 ġekil : Maltepe Ġlçesi Heli kopt er Pist Al anları [10] Ot opark 1997 yılı nda hazırlanmı Ģ ol an Ġstanbul Ul aģı m Ana Pl anı sonuç raporunda; bir kent içi n ul aģı m t alebi ni n hızlı, güvenli ve ekono mik Ģekil de karģılanması na yöneli k pl anlar yapılırken bunun ot opark politikası ile büt ünl eģtirilip birlikte uygul anması gerekliliği sapt anmı Ģtır. Ġstanbul da öne mli ot opark sı kı ntısı ol ması na karģın, belli bir ot opark politikası bul unma makt adır. Genel de sorunl u ol an böl gel ere noktasal ol arak çözü m aranması ve farklı çözüml er yaratılması ana politika ol uģt urul ması nı engelle mi Ģtir. Bu nedenle Ġstanbul geneli nde ve böl gesel et üde dayalı ol arak bir ot opark politikası belirlenmesi i hti yacı doğ muģt ur. Bu i hti yaçlar doğrult usunda Ġstanbul Ul aģı m Ana Pl anı sonuç raporunda Ġstanbul Metropoliten Alt Bölge sı nırları içerisi nde hedeflenen otopark politikaları üç ana baģlı k altında değerlendiril miģtir. Bunl ar; Kenti n mer kez böl gelerini n çevresi nde ve radyal ana yollar üzeri nde büyük ot opark kapasiteleri yarat mak sureti yle özel ot o sahi pleri ni n bural arda yapacağı akt ar mal arla topl u t aģı ma araçları na kaydırıl ması ( Par k&ride uygul a ması), Tr afi ği n sı kıģı k, alt yapı nın yet ersiz ol duğu mer kez böl geleri ne araç giriģini azalt mak içi n ot opark kapasitesi ni n sı nırlı tut ul ması, 50

65 Mer kez böl gelerde belirlenecek yollar üzeri nde süreli park uygul a masına geçilerek mevcut kapasiteden daha fazla kiģi ni n yararlanması nı n sağl anması, politikaları nı n beni msenip uygul a maya geçil mesi hedeflenmekt edir. Yapılan çalıģ mada Ġstanbul geneli ndeki 26 il çede t opl a m araçlık ot opar k kapasitesi t espit edil miģtir. Bu kapasiteni n araçlı k kıs mı kapalı ot opar k, araçlı k kıs mı açı k ot opark ve araçlı k kıs mı da parkomat ol arak kullanıl makt adır. Mevcut ot opark al anl arı nı n t opl am sayısı adet ol up, 325 adeti kapalı ot opark, adedi açı k ot opark ve 109 adedi de parkomat alanı ol arak kullanıl makt adır. Bu r aka ml ardan yol a çı karak Ġstanbul kenti genelindeki mevcut ot opark alanl arı nı n kısıtlı ol duğu ve mevcut ot opark al anl arı nı n da pl ansız ve kontrolsüz ol uģundan dol ayı yet ersiz kal dı ğı gör ül mekt edir. Bunun yanında özel ot omobil sayısındaki hı zlı artıģ ve kent mer kezleri ndeki di key yoğunl aģ ma ot opark sorununu daha da büyüt mekt edir. Ot opark yet ersi zliği ve pl ansızlığını n birçok ol umsuz sonucu vardır. Ġstanbul Ul aģı m Ana Pl anı Sonuç Rapor unda bu ol umsuzl ukl ar aģağı daki baģlı klar altında t oplanmı Ģtır: Metropol deki öne mli ana arterlerde ve mer kezi i Ģ al anl arı nı n bul unduğu yollarda parkl anma yasağı ol masına rağmen deneti mi n çok zayıf ol ması nedeni yle sağ Ģerit parkl anmal arı ol makt a bu da zat en yoğun ol an trafi k sirkül asyonunu tı ka makt a ve durakl a ma za manl arı uza makt adır. Bu nedenl e yol un kapasitesi nde azal ma ol makt adır. Topl u t aģı m araçları nın (Ġ ETT, ÖHO, dol muģ) t er mi nal nokt alarını n metropol ün 1. ve 2. mer kezleri nde genel de pl ansız ve geliģi güzel bul unmal arı, bu al anl arda çok yüksek ol an yaya/taģıt trafi ği açısı ndan öneml i bir sorun teģkil et mekt edir. Pl anl arda ot opark i çi n ayrılan al anları n az ol ması nedeni yle fazlaca yapılan yol i çi parkl arı genel de trafi k akı mı nı n sürekliliği ni boz makt a ve hı zını düģür mekt edir. 51

66 Par k yeri sı kı ntısı nedeniyl e kavģak yakı nı, görüģün kısa ol duğu yerler, yaya kal dırı mı üzeri gi bi yerlerde park edilen taģıtlar trafi k güvenli ğini azalt makt adır. Di nl enme yerleri, t uristik yerler, okul, hastane gi bi özelliği ol an yapılara yakı n yerlere yapılan parkl anmal ar sırası nda t aģıtlar rahatsız edi ci gür ült ü ve görsel kirlenmeye neden ol makt adır. Yol i çi ve yol dıģı park yerleri ni n pl ansız belirlenmesi ve deneti ml eri ni n de az ol ması nedeni yle trafi k sıkıģı klı kları ve kazalar meydana gel mekt edir. Bunun paralelinde öne mli ekonomi k kayba da yol aç maktadır [13] Mal tepe Ġlçesi nde Ot opark Durumu Malt epe Ġlçesi nde 4 adet açı k; 4 adet kapalı topl a m 8 adet ot opark mevcutt ur. Par komatlı ot opark bulun ma makt adır. Açı k otoparkl arı n t opl a m kapasitesi 235, kapalı ot oparkları n t opl am kapasitesi ise 390 ol up t opl a m ot opark kapasitesi Tabl o 3. 9 da görül düğü gi bi 625 dir. Tabl o 3. 9 : Maltepe Ġlçesi Mevcut Ot opark Dur umu [29] Kod Açı kl a ma Konu mu Ma halle Kapasitesi 1 Kapalı Cu mhuri yet Ca mii.- Bağdat C. Alt ay ÇeĢ me Kapalı Gr and Hause- Havuzl ar S. Alt ay ÇeĢ me Kapalı At a ot opark- Çı kmaz S. Alt ay ÇeĢ me 60 4 Açı k BaĢoğulları ot op. 2.ilkokul C. Bağl arbaģı 15 5 Kapalı Düğün sal onu yanı-soner S. Bağl arbaģı 30 6 Açı k Malt epe ot oparkı- Meydan S. Alt ay ÇeĢ me 30 7 Açı k Güçser ot op.- Geçit S. Alt ay ÇeĢ me 30 8 Açı k Küçükyol ot op.- Akahveci Bul varı Küçükyalı- Çı nar 160 Topl a m Ot opark Kapasitesi

67 ġekil : Maltepe Ġlçesi Mevcut Ot opark Yerleri [29] Maltepe Ġlçesi nde Öneri Ot opark Al anl arı Ul aģı m Pl anl a ma Müdürlüğü bünyesi nde yapıl makt a ol an Ġstanbul Ul aģı m Si ste mi ile Ent egreli Yeni Ot opark Al anl arı Pl anl a ması çalıģ ması kapsa mı nda Ġst anbul Metropoliten Al anı dahilinde mevcut ot oparkları n t espiti yapıl mıģ ve gel eceğe dönük fonksi yonel kullanı ml ar di kkate alınarak gerekli otopark alanları belirlenmi Ģtir [21]. Bu çalıģ ma kapsa mı nda Maltepe Ġlçesi sı nırları i çi nde 5 adet öneri ot opark al anı pl anlanmı Ģtır. Ancak söz konusu i mar pl anı sı nırları i çi nde veya pl an al anını n yakı n çevresi nde bul unan ve projeyi ul aģı m ve trafi k tal epl eri açısı ndan et kileyecek ol an ot opark önerileri; Küçükyalı Böl gesi ( Halk Pazarı Yeri) Ot opark Al anı( MAL- 01) Müdürl ük t arafı ndan zemi n altı kat ot oparkı olarak önerilen al an, Mal tepe Ġlçesi Küçükyalı Mahallesi nde Adnan Menderes Bul varı üzeri nde yer al makt adır. Malt epe Bel edi yesi mül ki yeti nde ol an al anı n yüzöl çümü m ol up, yakl aģı k 580 araç kapasiteli ol ması düģünülmekt edir. 53

68 Bağl arbaģı Böl gesi( Marmara Kol eji önü) Ot opark Al anı( MAL- 02) Müdürl ük t arafı ndan zemi n altı kat ot oparkı olarak önerilen al an, Mal tepe Ġlçesi Bağl arbaģı Mahallesi nde Sakı zağacı Sokak ile Feyzullah Caddesi arasında kal an Mar mara Kol eji ni n bulunduğu Ça m Sokakt a yer al makt adır. Maltepe Bel edi yesi mül ki yeti nde ol an al anı n yüzöl çümü m ol up, yakl aģı k 900 araç kapasiteli ol ması düģünül mekt edir. Bağl arbaģı Böl gesi ( Mal tepe Spor Tesisleri) Ot opark Al anı( MAL- 05) Müdürl ük t arafı ndan zemi n altı kat ot oparkı olarak önerilen al an, Mal tepe Ġlçesi Bağl arbaģı Mahallesi nde, HaydarpaĢa - Gebze Tren hattı ile Serap Caddesi arası nda yer al makt adır. Ġstanbul BüyükĢehir Bel edi yesi mül ki yeti nde ol an al anı n yüzöl çümü m ol up, kapasitesi 232 araçtır [21]. Cevi zli Böl gesi Di ki mevi Önü Ot opark Al anı Ce vi zli Metro Ġstasyonu ve Cevi zli KavĢağı nı n arkası ndaki Di ki mevi önü, kapalı ve ze mi n altı kat ot oparkı olarak Maltepe Bel edi yesi tarafı ndan öneril miģtir. Al t ayçeģ me Böl gesi Kapet Benzi n Ġstasyonu Arkası Ot opark Al anı Kapet Benzi n Ġstasyonu arkası ndaki Tül ay Sokak ile Zuhal Sokak arası ndaki yeģil al an ze mi n altı kat ot opark olarak Maltepe Bel edi yesi tarafı ndan öneril miģtir. Aydı nevl er Böl gesi Delta Deri Önü Ot opark Al anı Küçükyalı Metro Ġstasyonu ar kası Delta Deri önündeki boģ al an, ze mi n altı ya da ze mi n üst ü kat ot opark olarak Maltepe Bel edi yesi tarafı ndan öneril miģtir. 54

69 ġekil : Maltepe Ġlçesi Öneri Ot opark Al anl arı [10, 21] Maltepe Ġlçesi nde Pl anl anan Transfer Merkezi Günü müzde, t opl u t aģı mada, ul aģı m t ürleri ni n kullanı mı yaygı nl aģtıkça farklı t opl u taģı m t ürleri ni n arakesiti ol an Transfer Mer kezleri ( Akt ar ma Mer kezl eri) i hti yacı öne m kazanmakt adır. Ġstanbul Metropoliten al anında, ul aģı m hi z met al anını n büyük ol ması nedeni yle uç nokt aları mer keze bağl ayan t ek hat siste mi yl e t aģı macılı k yapıl ması nı n çok zor olduğu gör ül mekt edir. Bu sebepl e metropoliten alan t opl u taģı ma siste mi nde, yol cuları n gi deceği yerlere daha hı zlı ve kol ay ul aģ mal arı içi n, akt ar ma yapacak yol cuları n bir siste mden di ğeri ne geçiģi sağl ayacak Tr ansfer Mer kezl eri ni n ( Akt ar ma Mer kezl eri) kenti n mevcut dur umuna göre yer seçi mi yapıl malı ve bu nokt aların hi z met et ki nli ği arttırıl malı dır. Bu nedenl e Eyl ül 2000 tari hi nde Ġstanbul Geneli nde Ul aģı m Si ste mi Türleri ve Transfer Mer kezl eri çalıģ ması hazırlanmı Ģtır. Tr ansfer Mer kezleri ( Aktar ma Mer kezleri) ni n Amacı: Konf orl u, ucuz ve güvenli eriģi mi sağla mak, 55