Güvenl Stoları Tedar Zncrlernde Belrszl Yönetm: Güvenl Stoları Güvenl Stoğu: Herhang br dönemde, talebn tahmn edlen mtarın üzernde gerçeleşen mtarını arşılama çn elde bulundurulan sto mtarıdır Q Çevrm Stoğu Ortalama Sto üzey Güvenl Stoğu Zaman, t Ortalama Sto Mtarı= Çevrm Stoları+ Güvenl Sto Mtarı Güvenl Stoları Güvenl sto düzeyn arttırma ürün varlı ve müşter hzmet düzeylern arttırır Anca; güvenl stolarını arttırma, aynı zamanda ortalama sto düzeynn ve dolayısıyla elde bulundurma malyetlernn artmasına neden olur Yüse tenoloj veya bozulma/esmenn öneml br rs olduğu endüstrlerde öneml br eten olablr» Compaq ( Şmd HP ) ve ell Güvenl Stoları Belrlenren Sorulması gereen sorular Herhang br tedar zncrnde güvenl sto mtarlarını planlaren şu soruya yanıt verlmes gerer: Uygun güvenl stoğu düzey ne olmalıdır? Güvenl sto mtarlarını düşürüren ürün varlığını arttırma çn neler yapılablr?
Uygun Güvenl Stoğunun Belrlenmes Uygun güvenl stoğu düzey şeye bağlıdır: Tedar veya Talep belrszlğ İstenen Ürün Varlığı üzey Belrl br ürün varlığı düzey çn, belrszl ne adar yüsese, gerel güvenl stoğu mtarı da o adar fazla olacatır Belrl br düzeyde belrszl altında se, daha yüse düzeyde ürün varlığı, daha yüse mtarda güvenl stoğu geretrecetr Talepte Belrszlğn Ölçülmes Taleb bleşene ayırablrz: etermnst (Sstemat) bleşen Rastgele bleşen Rastgele bleşenn tahmn değer talepte belrszlğn ölçüsüdür Talebn rastgele bleşenn standart sapma le ölçerz Notasyon: = önem çnde ortalama talep = önem çnde ortalama talebn standard sapması Measurng emand Uncertanty = Tedar süres (ön süre): sparş verme le sparşn teslm alınması arasında süre Talepte belrszlğn öneml olduğu zaman ön süredr. Yan öneml olan tedar süresnde talep belrszlğdr Şmd her dönem, =,,..., çn talebn normal dağıldığını, ortalamsının, standart sampmasının da olduğunu varsayalım Talepte Belrszlğn Ölçülmes P E Var ( dönemde toplam ortalama talep) Var( ) j Cov(, j) olayısıyla, toplam talebn standart sapması, Var( ) j Cov(, j) olur j Cov(, j)
Talepte Belrszlğn Ölçülmes Kovaryans, Cov (, j) formülü le hesaplanablr. Burada ρ orelasyon atsayısıdır. Eğer dönem taleb arasında müemmel br poztf orelasyon varsa ρ=, müemmel br negatf orelasyon varsa ρ=- dr. Eğer dönem arasında talep bağımsız se ρ=0 olur. j Talepte Belrszlğn Ölçülmes olayısıyla, eğer dönemn her brnde talep normal, aynı ve bağımsız dağılmış se, ğer br deyşle tüm dönemlerde talebn dağılımı ortalaması ve standart sapması olan normal dağılıma uyuyor se P E Var E ( P) Var Var( ) Toplam talebn standart sapması se olur Talepte Belrszlğn Ölçülmes Belrszlğn dğer öneml br ölçüsü se değşenl atsayısı (cv) dr. cv: coeffcent of varato eğşenl atsayısı, standart sapmanın ortalamaya oranıdır: cv = eğşenl atsayısı talepte belrszlğ ortalamayı gözönünde bulundurara ölçer Measurng Product Avalablty Ürün varlığı: Br şletmenn müşter sparşlern varolan stolardan arşılama yeteneğdr Stosuz alma: Ürün olmadığında müşter sparşnn gelmes Ürün arşılama oranı (fll rate) (fr): stotan arşılanan ürün taleb oranı Sparş arşılama oranı : stotan arşılanan sparşlern oranı Çevrm hzmet düzey: Tüm müşter talebnn arşılandığı yenlenme çevrmlernn oranı 3 3
Sto Yenleme Poltaları Yenleme poltası: Ne zaman ve ne adar yenden sparş edleceğ le lgl poltalar Sürel gözden geçrme: sto düzey sürel gözlenr ve ROP e düştüğünde yenden sparş verlr Perod gözden geçrme: stolar düzenl aralılarla ontrol edlr ve stoları gerel düzeye ( e adar ) getrme çn sparş verlr Sürel Gözden Geçrme Poltası: Güvenl Stoları ve Çevrm Hzmet üzey : Sparş tedar süres : dönem başına ortalama talep : önem talebnn standart sapması d : Tedar süresnde ortalama talep : Tedar süresnde talebn standart sapması ÇH: Çevrm Hzmet üzey : Güvenl stoğu ROP: Yenden sparş notası d ROP ÇH F S d ( ÇH) F( ROP, d Ortalama Sto= Q/ +, ) Sürel Gözden Geçrme: Karşılama Oranı ve Çevrm Hzmet üzey Şmd Sürel gözden geçrme altında, br yenleme poltaının ÇH ve arşılama oranını nasıl hesaplayableceğmz görelm: Yenleme poltasının bleşen vardır: Part büyülüğü Q Yenden sparş notası Sto düzey x e düştüğünde Q adet sparş et Güvenl stoğu (), sto yenleme sparş geldğnde elde ortalama sto mtarıdır Tedar Süres hafta se, Tedar süresnde ortalama talep mtarı olur Mağaza yönetcs ürün mtarı ROP e düştüğünde sparş veryor se, Güvenl Stoğu, =ROP- olur 4 4
Örne B&M blgsayarda haftalı talep ortalaması,.500 standart sapması 500 olan normal dağılıma uymatadır. Üretc B&M n sparşn haftada hazırlayablmetedr. B&M mağaza yönetcs elnde Palm lar 6.000 e düştüğünde 0.000 adet Palm sparş vermetedr. B&M de güvenl stoğunu, ortalama stoğunu ve Palm ların B&M de aldığı ortalama sürey hesaplayın. Örne ( Güvenl Stoğu Mtarının Tahmn) =.500/hafta; = 500 = hafta; Q = 0.000; ROP = 6.000 d = = (.500)() = 5.000 = ROP - R = 6.000 5.000 =.000 Çevrm Sto üzey= Q/ = 0.000/ = 5.000 Ortalama Sto= Çevrm sto düzey+ = 5.000 +.000 = 6.000 Ortalama Aış süres= Ortalama sto/ haftalı satış= 6.000/.500 =,4 hafta Örne ( Güvenl Stoğu Mtarının Tahmn) =.500/hafta; = 500 = hafta; Q = 0.000; ROP = 6.000 Çevrm Hzmet üzey, ÇH = F(d +, d, ) = = NORMIST (d +, d, ) = NORMIST(6.000,5.000,707,) = 0.9 R (500) 707 Çevrm Hzmet üzeynn Bulunması Şmd belrl br yenlenme poltası altında, çevrm hzmet düzey nn, başa br deyşle br yenleme çevrmnde stosuz almamanın olasığını nasıl hesaplanableceğn nceleyelm: at edlrse, stosuz almanın gerçeleşmes çn tedar süresnde gerçeleşen talebn ROP den büyü olması gerer: P( ROP) olayısıyla, ÇH P( ROP) P( ROP) 5 5
Tedar Süresnde Talebn ağılımı Bu olasılığı hesaplayablme çn tedar süresnde talep dağılımını blmemz gerer Tedar süres dönem olduğundan, talep dağılımı ortalaması d=, standart sapması olan normal dağılımdır ÇH= F(d +, d, ) Tedar Süresnde Talep dağılımı P( ROP) Örne ( Güvenl Stoğu Mtarının Tahmn) =.500/hafta; = 500 = hafta; Q = 0.000; ROP = 6.000 R (500) 707 Çevrm Hzmet üzey= F( +,, ) = = NORMIST ( +,, ) = NORMIST(6.000,5.000,707,) = 0.9 (Bu değer normal dağılım tablosundan da bulunablr) d ROP Karşılama Oranı (Fll rate) Stotan arşılanan müşter talebnn oranı Stosuz alma; tedar süresnde talebn yenden sparş notasından (ROP) fazla olduğunda meydana gelr ESC, br çevrmde ortalama aybedlen talep, güvenl stoğu Q sparş mtarı ESC ESC Q { F } S S ESC Q ESC = -{-NORMIST(/, 0,, )} + NORMIST(/, 0,, 0) fr Q f Örne.3: Karşılama Oranın Bulunması =.000, Q = 0.000, = 707 Karşılama Oranı(fr) =? ESC = -{-NORMIST(/, 0,, )} + NORMIST(/, 0,, 0) = -.000{-NORMIST(.000/707, 0,, )} + 707 NORMIST(.000/707, 0,, 0) = 5,3 fr = (Q - ESC)/Q = (0.000-5.3)/0.000 = 0,9975 6 6
NORMIST(z,ort,varyans, brml {=evet, 0=hayır}) NORMIST(.4, 0,, ) Z=.4 P(Z <.4)=0,5 + 0,407 =0,907 Örne.3 NORMIST(.4, 0,, 0) f () z f(.4) e ( z /) e 0.476385 ((.4) /) Karşılama Oranını Etleyen Fatörler Güvenl Stoğu: Güvenl stoğu arttıça arşılama oranı artar. Bu çevrm hzmet düzeyn de arttırır Part Büyülüğü: Çevrm hzmet düzey değşmese ble, part büyülüğü arttıça arşılama oranı artar Örne.4: Belrl br ÇH çn Güvenl Stoğunun Bulunması =.500/hafta; = 500 = hafta; Q = 0.000; CS = 0,90 = 5.000, = 707 (önce örneten) = F S - (ÇH) = [NORMSINV(0,90)](707) = 906 (Bu değer normal dağılım tablosundan da bulunablr) ROP = + = 5.000 + 906 = 5906 7 7
Hedef Karşılama oranı çn gerel Güvenl stoğunun bulunması =.500, = 500, Q = 0.000 Eğer stenen arşılama oranı fr = 0,975 se, ne adar güvenl stoğu tutulmalıdır? ESC = ( - fr)q = 50 50 ESC 50 NORMSIST F S f S NORMIST,,,0 Çeştl Güvenl Sto Mtarlarına Karşılı Gelen Karşılama Mtarları Güvenl Stoğu Karşılama Oranı 67 97.5% 83 98.0% 3 98.5% 499 99.0% 767 99.5% Çözüçü Yardımıyla Karşılama Oranına Karşılı Gelen Güvenl Sto Mtarını Hesaplama 900 800 700 600 500 400 300 00 00 0 0.97 0.975 0.98 0.985 0.99 0.995 Karşılama oranı e yalaştıça güvenl sto mtarı sonsuza gdecetr! 8 8
Hedeflenen Ürün Varlığı ve Belrszlğn Güvenl Stolarına Ürün varlığı (çevrm hzmet düzey yada arşılama oranı) arttıça, gerel güvenl stoğu mtarı da artar Talep belrszlğ ( ) arttıça, gerel güvenl stoları artar Ürün varlığını düşürmeszn güvenl stolarını azaltma çn yönetmn alableceğ önlemler: Tedar süres, nn azaltılması (tedarçlerle daha y lşler) Talepte belrszlğn azaltılması, ( daha y talep tahmn, daha y blg toplama faalyetler ve bu blgnn daha y ullanılması) Tedar Belrszlğnn Ets: Belrsz Tedar Süres, : Br dönemde ortalama talep : br dönemde talebn standart sapması : Ortalama tedar süres s : Tedar süresnn standart sapması : tedar süresnde talebn standart sapması s Tedar Süresnde Belrszlğn Ets =,500/gün; = 500 = 7 gün; Q = 0,000; ÇH = 0.90; s = 7 gün = = (500)(7) = 7500 (7) 500 (500) (7) 7500 = F - s(çh) = NORMSINV(0.90) x 7550 =,49 s Tedar Süresnde Belrszlğn Ets s = 0 en güvenl stoğu,695 s = en güvenl stoğu 3,65 s = en güvenl stoğu 6,68 s = 3 en güvenl stoğu 9,760 s = 4 en güvenl stoğu,97 s = 5 en güvenl stoğu 6,09 s = 6 en güvenl stoğu 9,98 9 9
0 0 Bütünleştrmenn Güvenl Stoları Üzernde Ets Bütünleştrmenn Ets Bütünleştrme Modeller Blgnn Merezleştrmes Özelleştrme Ürün ames Bleşen Ortalığı Erteleme C n n C C F s ( ÇH) C C Bütünleştrmenn Ets (Örne.7) Araba Bay: 4 farlı yerde showroom (brbrnden bağımsız) = 5 araç; = 5 araç; = hafat; hedeflenen ÇH=0.90 4 farlı yerde bay, bütünleştrlp te br showroom halne getlrse (bütünleştrlrse) bunun stolar üzernde ets ne olur? Bağımsız showroomlarda güvenl stoları: = hafta, = 7.07 araç = F s - (ÇH) x = F s - (0.9) x 7.07 = 9.06 Her br showroomda 4 araçlı güvenl stoğu tutulmalıdır, dolayısıyla tüm showroomlarda toplam güvenl stoğu mtarı (4)(9) = 36 araç
Bütünleştrmenn Ets (Örne.7) Te br Showroom (Bütünleştrlmş durum): RC = + + 3 + 4 = 5+5+5+5 = 00 araç/hafta R C = (5 5 5 5 = 0 C = C = 0 = (0)(.44) = 4.4 = F - s (ÇH) x C = F - s (0.9) x 4.4 =8. yada yalaşı8 araba Talep tam olara bağımsız olmadığı durumda, bütünleştrmenn ets bu adar büyü olmaz.