PROSES FMEA FORMUNUN KULLANIMI

Transkript

1 BİR PROE FMEA GELİŞTİRMEK (Q üçüncü bsk) Proses sorumlusu mühendis, Proses FMEA hzrlklrnd kendisine yrdmc olbilecek tüm dokümnlr ship olmldr. Proses FMEA, bir prosesin ne olms ve ne olmms konusundki beklentilerin listelenmesiyle bşlr. Örnek: proses mc. Proses FMEA, genel prosesin kş şemsyl bşlmldr. Bu kş şems, ürün ve proses krkteristiklerini her bir opersyonl ilişkili olrk tnmlmldr. Eğer vrs, ilgili Tsrm FMEA dn bz ürün etkileri tnmlmlr dhil edilmelidir. FMEA hzrlklrnd kullnln kş şemlr kopylr FMEA y eşlik etmelidir. Potnsiyel htlrn nlizini ve sonuçlrn dokümnte etmeyi kolylştrmk mcyl geliştirilmiş oln form ektedir. Bu formun kullnm şğd çklnmştr. 1.) FMEA No İzleme mcyl kullnlmk üzere FMEA y bir numr giriniz. 2.) Prç Ad istem, lt sistem y d prosesinin nliz edileceği prçnn dn giriniz. 3.) Proses orumluluğu Deprtmn ve grubu giriniz. Ayrc eğer biliniyors tedrikçiyi de ekleyiniz. 4.) Hzrlyn 5.) Model Yl(lr)/ Progrm(lr) FMEA y hzrlmktn sorumlu mühendisin dn, telefonunu ve firmsnn dn giriniz. Anliz edilecek tsrm/prosesten etkilenecek oln söz konusu model yl/progrm(lr) giriniz. (Eğer biliniyors) 6.) FMEA Bşlm Trihi FMEA bşlm trihi, progrmlnmş üretim bşlm trihinden geç olmmldr. Not: Tedrikçiler için, bşlm trihi, Üretim Prç Ony Prosesi sunuş trihini şmmldr. 7.) FMEA Trihi Orijinl FMEA nn düzenleme trihini ve en son revizyon trihini giriniz.

2 8.) FMEA Ekibi Görevleri tnmlyck ve/vey yerine getirecek oln yetkili kişileri, deprtmnlr giriniz.(her bir grup üyesinin d, deprtmn, telefonu dresi, v.s. dğtm listesinde yer lms tvsiye edilir) 9.) Proses, Fliyet / Şrtlr Anliz edilecek proses y d opersyonu ksc tnmlynz. (Kvrm, delme, kynk, montj gibi..) Bun ilveten, nliz edilmekte oln dm için ilişkili proses/opersyon numrsnn d eklenmesi tvsiye edilir. Tkm, uygulnbilir performns, mlzemeyi, prosesi, çevreyi ve güvenlik stndrtlrn göz önüne lmldr. Mümkün olduğunc ks, z ve öz olrk prosesin y d nliz edilen opersyonun mcn, sistem/lt sistem y d prç tsrm hkknd bilgiyi de ekleyerek (ölçüler) belirtiniz. Prosesin, çeşitli ht türlerini brndrbileceği birden çok opersyonu içerdiği durumlrd (montj gibi), opersyonlr yr yr listelemek dh uygun olbilir. 10.) Potnsiyel Ht Türü Potnsiyel Ht Türü, prosesin, Proses Fliyet / Şrtlr kolonund tnmlnn proses gereklerini yerine getirmeyi engelleyecek potnsiyel bşrszlk olrk tnmlnbilir. öz konusu opersyondki bir uygunsuzluğun tnmdr. Kendisinden sonr gelen ilişkili opersyondki bir ht türünün nedenini oluşturbileceği gibi; bir önceki ilişkili opersyondki bir uygunsuzluğun sonucu d olbilir. Bununl birlikte, FMEA hzrlnrken, girdi prçlr/mlzemelerinin doğru olduğunu vrsymk gerekir. Anck verilerin, geçmişte, girdi mlzemelerinin htl olduğunu gösteriyor olms hlinde, FMEA tkm bu durumu göz önüne lbilir. istem y d proses krkteristikleri bznd potnsiyel ht türlerini listeleyin. Ht oluşbileceğini m ille de olmk zorund olmdğn düşünün. Proses mühendisi/tkm şu sorulr cevp vermelidir: Proses/prç nsl olurs gerekleri yerine getiremez? Mühendislik spesifiksyonlr dşnd, bir müşteri (son kullnc, sonrki opersyon y d servis) ne olurs reddetmeyi düşünebilir? Benzer prosesleri krşlştrrk ve benzer prçlr ilişkin müşteri (son kullnc y d sonr gelen opersyon) tleplerini inceleyerek bşlyn. Ayrc, tsrm mc hkknd bilgi de gereklidir. Aşğdkilerle snrl olmmkl birlikte tipik ht türleri: Eğik Ynk Kçk Delik Çtlk Delik derinliği z Delik Eksik İşçilik Hts Kirli Delik Derinliği Fzl Yüzey Çok Pürüzlü Şekil Bozukluğu Yüzey Çok Prlk Açk Devre Ks Devre Etiket Yok NOT: Potnsiyel ht türleri, müşteri trfndn frkedilebilecek bulgulr biçiminde değil; fiziksel y d teknik terimlerle ifde edilmelidir.

3 11.) Htnn Potnsiyel Etkileri Htnn Potnsiyel Etkileri, ht türünün müşteri(ler) üzerindeki etkileri olrk tnmlnr. Müşterinin bir iç müşteri y d son kullnc d olbileceğini gözeterek, müşterinin neyi frkedebileceğini y d yşybileceğini ifde ederek etkileri tnmlyn. Ht türünün güvenliği mi etkilediğini; yoks kurllr uygunsuzluk mu oluşturduğunu net bir biçimde orty koyun. Bu bğlmd müşteri(ler), bir sonrki opersyon, dh sonr gelen opersyonlr, bölge, stc ve/vey rç shibi olbilir. Htnn potnsiyel etkileri değerlendirilirken bunlrn her biri gözetilmelidir. on kullnc için etkiler her zmn ürün y d sistemin performns olrk ifde edilmelidir. Yni: Gürültü Kb Krrsz çlşm Aşr Efor Çlşmyor Kötü koku Dengesiz Çlşm zyf Çekim Kesintili çlşm Albenisi yetersiz znt Arç kontrolü zyf Yeniden işlem/tmir Çizik Müşteri memnuniyetsizliği Eğer müşteri bir sonrki opersyon y d dh sonr gelen opersyon(lr)/bölge ise, etkiler proses/opersyon performns olrk ifde edilmelidir. Yni: Bğlnmz Akmz Monte edilmez Aşr yprnmy neden olur Ekipmn bozr Uymz Bğlnt sğlmz Krşlmz Opertörü tehlikeye sokr Yüz yüze gelmez 12.) Şiddet Şiddet, bir ht türünün en ciddi etkiye göre derecelendirilmesidir. Şiddet derecelendirilmesinde bir zlm, siteme, lt sisteme y d ürüne yönelik bir tsrm değişikliğinden, y d prosesin yeniden tsrlnmsndn etkilenir. Eğer ht türünden etkilenen müşteri, üretim montj htt, y d ürün kullncs ise, şiddeti değerlendirme, bir r proses mühendisi/tkmn bilgi/tecrübe shs dşn çkbilir. Bu durumd, Tsrm FMEA, tsrm mühendisi ve/vey sonrki şmlrn üretim y d montj prosesi mühendisine dnşlmldr. Önerilen Değerlendirme Kriterleri Tkm, değerlendirme kriterleri ve belirlenmiş oln derecelendirme sistemi üzerinde, özel ürün nlizleri için değişiklik yplmş ols bile görüş birliği içinde olmldr. (Bkz. Tblo 4 ) Şiddet, Tblodn yrrlnlrk krrlştrlmldr.

4 NOT: 9 ve 10. derece kriterler üzerinde değişiklik yplms tvsiye edilmez. Şiddeti 1 oln ht türlerinin dh detyl nliz edilmesine gerek yoktur. 13.) nflndrm Bu kolon, her hngi bir özel ürün y d proses krkteristiğini (kritik, nhtr, önemli gibi..) prçlr, lt sistemler y d, ilve bşk proses kontrollr gerektirebilecek sistemler için snflndrmd kullnlbilir. Bu kolon yrc, mühendislik değerlendirmelerinde yüksek derece önemi oln ht türlerine dikkt çekmek için kullnlbilir. Eğer snflndrm, Proses FMEA içinde tnmlnrs, kontrol noktlr tnmlmlr ile ilgili dokümn bundn etkileneceği için tsrmdn sorumlu mühendisi bilgilendiriniz. Özel ürün y d proses krkteristikleri sembolleri ve bunlrn kullnlş biçimleri, kuruluşun kendi politiksnd belirlendiğinden, bu dokümnd stndrt hle getirilmemiştir. 14.) Htnn Potnsiyel ebepleri / Meknizmlr Htnn Potnsiyel ebepleri / Meknizmlr, düzeltilebilecek y d kontrol edilebilecek bir durumun, htnn oluşmsn nsl yol çbileceğinin tnmdr. Her bir potnsiyel ht türü ile ilgili olrk olbildiğince çok syd potnsiyel ht nedenini listeleyiniz. Eğer bir neden, bir ht türüyle özellikle ilgiliyse; yni nedeni ortdn kldrmnn o ht türüne doğrudn etkisi vrs, bu durumd prosesin bu bölümü için FMEA tmmlnmş demektir. Anck, pek çok neden ortk özelliklere ship değildir ve bir nedenin ortdn kldrlms y d kontrol edilmesiyle, hngi n nedenlerin büyük etkilere yol çtğ, ve hngilerinin kolylkl kontrol edilebileceği göz önüne lnmldr. Nedenler, iyileştirme çlşmlrnn doğru yönlendirilmesi için, doğru tnmlnmldr. Tipik ht nedenleri şğdkilerle snrl olmmkl birlikte: Uygun olmyn tork -şr y d z- Uygun olmyn kynk -km, zmn, bsnç- Htl ölçüm Uygun olmyn -zmn, scklk- Yetersiz hvlndrm Yetersiz y d hiç yplmyn yğlm Eksik y d htl tklmş prç Bozuk sbitleyici Bozuk let Mkine yr bozuk Htl progrmlm Ylnz özel htlr y d fonksiyonlr (opertör cont tkmy

5 unutmuş..gibi) listelenmelidir. Net olmyn ifdeler (opertör hts, mkinenin uygun çlşmms.. gibi) kullnlmmldr. 15.) Olslk Olslk, söz konusu hty yol çbilecek oln neden/meknizmnn orty çkbilme olslğdr. Olslk derecesi, kesinden ziyde bğl bir değer ifde eder. Hty yol çn neden/meknizmy bir tsrm y d proses değişikliği ile önlemek y d kontrol etmek, bu derecelendirmenin zltlmsnn yegne yoludur. Hty yol çbilecek oln neden/meknizmnn orty çkbilme olslğ değerini 1 ile 10 rsnd bir sy ile belirleyiniz. ürekliliği sğlmk için krrl bir derecelendirme sistemi kullnlmldr. Olslk derecesi, FMEA kpsm ile ilgili olrk bğl bir değerdir ve olbilme ihtimlinin gerçek değerini ynstmybilir. Ols ht derecelendirmesi proseste oluşbilecek bir çok ht göz önüne lnrk hzrlnmştr. Eğer benzer proseslerden elde edilen isttistik veriler vrs, olslk belirlenmesinde bunlr kullnlmldr. Bütün diğer durumlrd, tblonun solundki kolond yer ln sözcükler kullnlrk subjektif değerlendirmeler yplmldr. Önerilen Değerlendirme Kriterleri Tkm, değerlendirme kriterleri ve belirlenmiş oln derecelendirme sistemi üzerinde, özel ürün nlizleri için değişiklik yplmş ols bile görüş birliği içinde olmldr. (Bkz. tblo) Olslk derecesi, Tblo 2 den yrrlnlrk krrlştrlmldr. NOT: 1 değeri, gerçekleşmesi hemen hemen olnksz durumlr içindir. 16.) Mevcut Kontrolleri Mevcut kontroller, ht nedeninin/meknizmsnn oluşumunu büyük olslkl önleyebilecek oln, y d orty çkrbilecek oln kontrollerdir diye tnmlnbilir. Bu kontroller, ht/ynlş tespiti, İsttistiksel Proses Kontrol (İPK), y d proses sonrs değerlendirmeler olbilir. Göz önünde bulundurulck iki proses kontrol türü vrdr: Önleme: ptm: Ht türünün y d nedeninin/meknizmsnn oluşumunu önler, y d orty çkm olslğn zltr. Ht türünü nedeninin/meknizmsn sptr ve düzeltici fliyetlerin bşltlmsn sğlr. Arzulnn yklşm, eğer mümkünse öncelikle önleme kontrollerini uygulmktr. Proses mcyl uyumlu olms hlinde, önleme kontrolleriyle

6 bşlngçtki olslk derecesi düşecektir. Bşlngçtki sptm derecesi, kontrolün, nedeni/meknizmy m; yoks ht türünü mü sptdğn bğldr. Bu dokümnl verilen Proses FMEA Formu, tkm, bu sözü edilen iki tür proses kontrolünü ( önleme kontrolü ve sptm kontrolü kolonlr) yrt etme konusund yrdmc olmk üzere iki kolon hlinde düzenlenmiştir. Bu, her iki tür kontrolün de göz önüne lnmş olduğunun yrt edilmesini görsel bkmdn kolylştrr. Bu iki kolonlu formun kullnlms tercih edilen bir yklşmdr. Eğer tek kolonlu form kullnlrs (proses kontrollerinde), bu tkdirde listelenmiş oln her bir önleme kontrolünün önüne Ö, sptm kontrolü için kullnlmldr. Proses kontrolleri tnmlndktn sonr, olslk derecesinin yeniden belirlenmesi gerekebilir düşüncesiyle, bütün önleme kontrollerini yeni bştn gözden geçirin. 17.) ptm ptm, proses kontrol kolonund listelenmiş en iyi sptmy göre belirlenmiş oln bir derecelendirmedir. ptm, her bir FMEA kpsmnd göreceli bir değerdir. Dh düşük değerlere ulşbilmek için, plnlnn proses kontrolün geliştirilmesi gerekir. Htnn oluştuğunu vrsyn ve sonr Mevcut Kontroller in söz konusu prçnn htl hliyle sevkytn önleyebilme yeterliğini değerlendirin. Olslk derecesi düşük olduğu gerekçesiyle, sptm derecesinin de düşük olcğn vrsymyn (örneğin, kontrol krtlr kullnldğnd); ndiren görülen htlr yklmk ve dh ileri şmlr geçmelerini önlemede proses kontrollerinin ne derece etkin olduğunu kesinlikle değerlendirin. Rsgele ypln klite kontrolleri sk görülmeyen htlr yklmd ndiren etkindir ve sptm derecesini etkilememelidir. Geçerli sptm kontrolü, İsttistiksel yöntemlere dyl örneklemelerledir. Önerilen Değerlendirme Kriterleri Tkm, değerlendirme kriterleri ve belirlenmiş oln derecelendirme sistemi üzerinde, özel ürün nlizleri için değişiklik yplmş ols bile görüş birliği içinde olmldr. (Bkz Tblo 6 ) ptm Tblo kullnlrk belirlenmelidir. 18.) Risk Öncelik ys (R.Ö..) Risk Öncelik ys (RÖ), şiddet, olslk ve sptmnn çrpmdr. Şiddet X Olslk X ptm = R.Ö.. (Risk Öncelik ys) FMEA kpsmnd bu sy, (1-1000) prosesin risk durumunu derecelendirmede kullnlbilir.

7 19.) Önerilen Fliyetler Önleyici/Düzeltici fliyetlerde mühendislik değerlendirmeleri öncelikle yüksek şiddet, yüksek R.Ö.. ve tkm trfndn belirlenmiş oln konulr yönlendirilmelidir. Önerilen herhngi bir fliyetin mc, srsyl, şiddet, olslk ve sptm değerlerini zltmktr. Genel bir uygulm olrk, şiddet 9 y d 10 olduğund, R.Ö.. değerine bklmkszn doğrudn, mevcut tsrm fliyetler/kontrol y d proses önleyici/düzeltici fliyetlerine yönelinmelidir. Tnmlnmş oln potnsiyel ht türü etkilerinin üretim/montj personeli için tehlike oluşturduğu bütün durumlrd, hty önlemek y d nedenleri kontrol ltnd tutmk için önleyici/düzeltici fliyetlere bşlnmldr. Gerekli opertör korums belirtilmelidir. Şiddetin 9 y d 10 olduğu durumlr özel bir dikkt verildikten sonr, Tkm olslk, şiddet ve sptm derecelerini düşürmeyi mçlyrk diğer htlr yönelmeli. Aşğd yer ln fliyetler (fkt bunlrl snrl değil) dikkte lnmldr. Olslğ zltmk için proses ve/vey tsrm revizyonlr gereklidir. ürekli gelişme ve ht önlemek için, uygun opersyonlr gerekli bilgi geri dönüşünü sğlyck isttistiksel yöntemler uygulnmldr. dece tsrm ve/vey proses revizyonlr şiddette bir zlm sğlybilir. ptmd bir zlm sğlmk için tercih edilen bir yöntem, ht/ynlş tnmlm yöntemidir. Genellikle, sptm kontrollerini rtrmk phldr ve klite gelişiminde çok etkili değildir. Klite kontrollerinin sklğn rtrmk etkin bir önleyici/düzeltici fliyet değildir ve nck klc yöntem oluşturuluncy kdr geçici bir önlem olrk uygulnmldr. Bz durumlrd, bir özel prçy, sptmy yrdmc olmk mcyl tsrm değişikliği uygulmk gerekebilir. Bu ihtimli rtrmk için, mevcut kontrol sisteminde değişiklik yplbilir. ptmdn çok önlemeye (olslğ zltmk gibi) odklnn. Rsgele klite kontrolleri ve bunlrl ilgili denetimlerden çok, İsttistiksel Proses Kontrol ve proses geliştirme düşünülmelidir. Eğer değerlendirmeleriniz, bir ht türü/nedeni/kontrolü ile ilgili herhngi bir fliyet ön görmüyors, bu kolon yok yzn. 20.) orumlulr ve Termin Önerilen fliyetten sorumlu kişiyi ve termin trihini bu kolon yzn.

8 21.) Ypln Fliyet Fliyet uygulndktn sonr, fliyetle ilgili ks bir çklm ve fliyetin yürürlük trihini girin. 22.) Fliyet onuçlr Önleyici/düzeltici fliyet tnmlndktn sonr, ulşln şiddet, olslk ve sptm derecelerini değerlendirin ve kydedin. Yeni R.Ö.. değerini hesplyp kydedin. Eğer hiçbir fliyet yplmdys bu ksm boş brkn. Bütün yenilenen derecelendirmeler gözden geçirilmeli ve bşk fliyetler gerekli ise nliz tekrr edilmelidir. Her zmn sürekli gelişme üzerine odklnmldr.

9 Potnsiyel Ht TürüT ve Etkileri Anlizi (Proses FMEA) FMEA No: yf: Prç d: Proses orumluluğu: Hzrlyn: Model, yl(lr) Arç(lr): FMEA Bşl. Trihi: FMEA Trihi: FMEA Ekibi: Proses Fliyet Şrtlr Potnsiyel Ht Türü Htnn Potnsiyel Etkileri Ş i d d e t n f Htnn Potnsiyel ebepleri/ Meknizmlr O l s l k Önleme Mevcut Kontroller ptm p t m R Ö Önerilen Fliyetler orumlulr, hedef ve Termin Ypln Fliyetler Fliyet onuçlr Ş i d d e t O l s l k p t m R Ö