Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi

Transkript

1 ISSN : Nmık Keml Üniversitesi Tekirdğ Zirt Fkültesi Dergisi An Interntionl Journl of ll Subjects of Agriculture Cilt / Volume: 10 Syı / Number: 1 Yıl / Yer: 2013

2 Shibi / Owner Nmık Keml Üniversitesi Zirt Fkültesi Adın On Behlf of Nmık Keml University Agriculturl Fculty Prof.Dr. Ahmet İSTANBULLUOĞLU Dekn / Den Editörler Kurulu / Editoril Bord Bşkn / Editor in Chief Prof.Dr. Selçuk ALBUT Zirt Fkültesi Biyosistem Mühendisliği Bölümü Deprtment Biosystem Engineering, Agriculturl Fculty slbut@nku.edu.tr Üyeler / Members Prof.Dr. M. İhsn SOYSAL Zootekni / Animl Science Prof.Dr. Bülent EKER Biyosistem Mühendisliği / Biosystem Engineering Prof.Dr. Servet VARIŞ Bhçe Bitkileri / Horticulture Prof.Dr. Aslı KORKUT Peyzj Mimrlığı / Lndscpe Architecture Prof.Dr. Temel GENÇTAN Trl Bitkileri / Field Crops Prof.Dr. Müjgn KIVAN Bitki Korum / Plnt Protection Prof.Dr. Şefik KURULTAY Gıd Mühendisliği / Food Engineering Prof.Dr. Aydın ADİLOĞLU Toprk Bilimi ve Bitki Besleme / Soil Science nd Plnt Nutrition Prof.Dr. Ftih KONUKCU Biyosistem Mühendisliği / Biosystem Engineering Prof.Dr. Sezen ARAT Trımsl Biyoteknoloji / Agriculturl Biotechnology Doç.Dr. Ömer AZABAĞAOĞLU Trım Ekonomisi / Agriculturl Economics Yrd.Doç.Dr. Devrim OSKAY Trımsl Biyoteknoloji / Agriculturl Biotechnology Yrd.Doç.Dr. Hrun HURMA Trım Ekonomisi / Agriculturl Economics Yrd.Doç.Dr. M. Reci DURGUT Biyosistem Mühendisliği / Biosystem Engineering İndeksler / Indexing nd bstrcting CABI trfındn full- text olrk indekslenmektedir/ Included in CABI DOAJ trfındn full- text olrk indekslenmektedir / Included in DOAJ EBSCO trfındn full- text olrk indekslenmektedir / Included in EBSCO FAO AGRIS Veri Tbnınd İndekslenmektedir / Indexed by FAO AGRIS Dtbse INDEX COPERNICUS trfındn full- text olrk indekslenmektedir / Included in INDEX COPERNICUS TUBİTAK- ULAKBİM Trım, Veteriner ve Biyoloji Bilimleri Veri Tbnı (TVBBVT) Trfındn trnmktdır / Indexed by TUBİTAK- ULAKBİM Agriculture, Veterinry nd Biologicl Sciences Dtbse Yzışm Adresi / Corresponding Address Tekirdğ Zirt Fkültesi Dergisi NKÜ Zirt Fkültesi TEKİRDAĞ E- mil: zirtdergi@nku.edu.tr Web dresi: Tel: ISSN:

3 Dnışmnlr Kurulu /Advisory Bord Bhçe Bitkileri / Horticulture Prof.Dr. Kzım ABAK Çukurov Üniv. Zirt Fk. Adn Prof.Dr. Y.Sbit AĞAOĞLU Ankr Üniv. Zirt Fk. Ankr Prof.Dr. Jim HANCOCK Michign Stte Univ. USA Prof.Dr. Mustf PEKMEZCİ Akdeniz Üniv. Zirt Fk. Antly Bitki Korum / Plnt Protection Prof.Dr. Mitht DOĞANLAR Mustf Keml Üniv. Zirt Fk. Hty Prof.Dr. Timur DÖKEN Adnn Menderes Üniv. Zirt Fk. Aydın Prof.Dr. Ivnk LECHAVA Agriculturl Univ. Plovdiv- Bulgri Dr. Emil POCSAI Plnt Protection Soil Cons. Service Velence- Hungry Gıd Mühendisliği / Food Engineering Prof.Dr. Yşr HIŞIL Ege Üniv. Mühendislik Fk. İzmir Prof.Dr. Fevzi KELEŞ Attürk Üniv. Zirt Fk. Erzurum Prof.Dr. Atill YETİŞEMİYEN Ankr Üniv. Zirt Fk. Ankr Prof.Dr. Zhelyzko SIMOV University of Food Technologies Bulgri Trımsl Biyoteknoloji / Agriculturl Biotechnology Prof.Dr. Hkn TURHAN Çnkkle Onsekiz Mrt Üniv. Zirt Fk. Çnkkle Prof.Dr. Khlid Mhmood KHAWAR Ankr Üniv. Zirt Fk. Ankr Prof.Dr. Mehmet KURAN Ondokuz Myıs Üniv. Zirt Fk. Smsun Doç.Dr. Tuğrul GİRAY University of Puerto Rico. USA Doç.Dr. Keml KARABAĞ Akdeniz Üniv. Zirt Fk. Antly Doç.Dr. Mehmet Ali KAYIŞ Selçuk Üniv. Zirt Fk. Kony Trl Bitkileri / Field Crops Prof.Dr. Esvet AÇIKGÖZ Uludğ Üniv.Zirt Fk. Burs Prof.Dr. Özer KOLSARICI Ankr Üniv. Zirt Fk. Ankr Dr. Nurettin TAHSİN Agric. Univ. Plovdiv Bulgri Prof.Dr. Murt ÖZGEN Ankr Üniv. Zirt Fk. Ankr Doç. Dr. Christin YANCHEVA Agric. Univ. Plovdiv Bulgri Trım Ekonomisi / Agriculturl Economics Prof.Dr. Fruk EMEKSİZ Çukurov Üniv. Zirt Fk. Adn Prof.Dr. Hsn VURAL Uludğ Üniv. Zirt Fk. Burs Prof.Dr. Gmze SANER Ege Üniv. Zirt Fk. İzmir Dr. Alberto POMBO El Colegio de l Fronter Norte, Meksik Trım Mkineleri / Agriculturl Mchinery Prof.Dr. Thefnis GEMTOS Aristotle Univ. Greece Prof.Dr. Simon BLACKMORE The Royl Vet.&Agr. Univ. Denmrk Prof.Dr. Hmdi BİLGEN Ege Üniv. Zirt Fk. İzmir Prof.Dr. Ali İhsn ACAR Ankr Üniv. Zirt Fk. Ankr Trımsl Ypılr ve Sulm / Frm Structures nd Irrigtion Prof.Dr. Ömer ANAPALI Attürk Üniv. Zirt Fk. Erzurum Prof.Dr. Christos BABAJIMOPOULOS Aristotle Univ. Greece Dr. Arie NADLER Ministry Agr. ARO Isrel Toprk / Soil Science Prof.Dr. Sit GEZGİN Selçuk Üniv. Zirt Fk. Kony Prof.Dr. Selim KAPUR Çukurov Üniv. Zirt Fk. Adn Prof.Dr. Metin TURAN Attürk Üniv.Zirt Fk. Erzurum Doç. Dr. Psgule STEDUTO FAO Wter Division Itly Zootekni / Animl Science Prof.Dr. Andres GEORGOIDUS Aristotle Univ. Greece Prof.Dr. Igncy MISZTAL Breeding nd Genetics University of Georgi USA Prof.Dr. Kristq KUME Center for Agriculturl Technology Trnsfer Albni Dr. Brin KINGHORN The Ins. of Genetics nd Bioinf. Univ. of New Englnd Austrli Prof.Dr. Ivn STANKOV Trki Univ. Dept. Of Animl Sci. Bulgri Prof.Dr. Niht ÖZEN Akdeniz Üniv. Zirt Fk. Antly Prof.Dr. Jozsef RATKY Res. Ins. Animl Breed. nd Nut. Hungry Prof.Dr. Nci TÜZEMEN Attürk Üniv. Zirt Fk. Erzurum

4 Tekirdg Zirt Fkültesi Dergisi / (1) İ Ç İ N D E K İ L E R / C O N T E N T S A. Gökkuş, A. Ö. Prlk, H. Bytekin, B.H. Hkyemez Akdeniz Kuşğı Çlılı Merlrınd Otsu Türlerin Minerl İçeriklerinin Değişimi Chnge of Minerl Composition of Herbceous Species t the Mediterrnen Shrublnds... K. Ky, B. Akdemir, S. Dlmış Çp Trktörleri İçin Tork ve Çeki Kuvveti Ölçüm Düzeneğinin Geliştirilmesi Development A Pulling Force nd Torque Mesurement Apprtus For Hoeing Trctors... A. O. Avcıoğlu, A. Çolk, U. Türker Türkiye nin Tvuk Atıklrındn Biyogz Potnsiyeli Turkey's Chicken Wste Biogs Potentil... Ş. Hepcn, Ç. C. Hepcn, A. Koçmn, M. B. Özkn, Ö. E. Cn Ybn Hytı Korum Bğlmınd Krkulk (Crcl Crcl) İçin İzmir İli Örneğinde Hbitt Ağlrı Oluşturulmsı Üzerine Bir Arştırm Identifying Potentil Hbitt Networks; The Cse of Crcl in Izmir Province, Turkey... T. Sezenler, D. Soysl, M. Yildirir, M. A. Yüksel, A. Ceyhn, Y. Ymn, İ. Erdoğn, O. Krdğ Krcbey Merinos Koyunlrın Kuzu Verimi Ve Kuzulrd Büyüme Performnsı Üzerine Bzı Çevre Fktörlerinin Etkisi Influence of Some Environmentl Fctors on Litter Size nd Lmb Growth Performnce in Krcbey Merino Sheep H. Akt, M. E. Özzmbk Örtü Altı Tuzlu Koşullrd Yetiştirilen Limonium Sinutum Bitkisinde Klsiyum Uygulmlrının Stres Prmetreleri Üzerine Etkileri The Effects of C Appliction on Some Stress Prmeters of Limonium sinutum Under Slinity Conditions in The Greenhouse Growing... B. Krky, T. Kiper Edirne Kent Merkezindeki Bzı İlköğretim Okul Bhçelerinin Peyzj Tsrım İlkeleri Açısındn Mevcut Durumunun Belirlenmesi According to Lndscpe Design Principles Determintion of Current Situtions of Orchrds of Some Elementry School in Edirne City Center... Ç. Kndemir, N. Koşum, T. Tşkın, M. Kymkçı, F. A. Olgun, E. Çkır Menemen ve Ile De Frnce X Akkrmn Melezi Koyunlrın Üreme Performnsı Üzerinde Vücut Kondisyon Punlmsının Etkisi The Effect Of Body Condition Scores On Reproductive Trits For Menemen And Ile De Frnce X Whitekrmn Crossbred Ewes... A. Sümer, S. Adiloğlu, O. Çetinky, A. Adiloğlu, A. Sungur, C. Akbulk Krmenderes Hvzsı Toprklrınd Bzı Ağır Metllerin (Cr, Ni, Pb) Kirliliğinin Arştırılmsı An Investigtion of Some Hevy Metls (Cr, Ni, Pb) Pollution of Krmenderes Bsin Soils in Çnkkle... A. Bostn, S. Gün Türkiye de Genetiği Değiştirilmiş Gıd ve Yem Konusund Mevzut Uygulmlrı ve Denetimler The Implementtion of the Legisltion nd Inspections on Geneticlly Modified Food nd Feed in Turkey... M. E. Yzgn, P. A. Khbbzı Green Cities Yeşil Kentler... A. Çy, E. Aykş Domtes Üretiminde Frkli Fide Ytği Hzirliği Yöntemleri ve Örtü Bitkisi Uygulmsinin Verim ve Hst Sonrsi Klite Prmetrelerine Etkileri Effects of Different Seedling- bd Preprtions nd Cover Crop Appliction on Yield nd Post- Hrvest Qulity Prmeters in Tomto Production

5 Domtes Üretiminde Frkli Fide Ytği Hzirliği Yöntemleri ve Örtü Bitkisi Uygulmsinin Verim ve Hst Sonrsi Klite Prmetrelerine Etkileri * A. Çy 1 E. Aykş 2 1 Çnkkle Onsekiz Mrt Üniversitesi, Zirt Fkültesi, Trım Mkinlrı Bölümü 2 Ege Üniversitesi, Zirt Fkültesi, Trım Mlinlrı Bölümü Bu çlışmd, domtes üretiminde uygulnn iki frklı geleneksel, iki frklı zltılmış ve üç frklı doğrudn dikim yöntemi olmk üzere yedi frklı toprk işleme yönteminin, örtü bitkili ve örtü bitkisiz koşullr ltınd, domtes verimi ve hst sonrsı bzı klite prmetreleri üzerine oln etkileri krşılştırılmıştır. Arştırmd örtü bitkisi olrk tüylü fiğ (Vici Villos) kullnılmıştır. Doğrudn dikim lnlrınd bşrılı bir dikim ypbilmek mcıyl, geleneksel dikim mkinsının çizi çıcı üniteleri modifiye edilerek, toprk yüzeyinde doğl bitki örtüsü ve örtü bitkisi rtıklrının bulunduğu doğrudn dikim lnlrınd çlışbilecek kertikli çizi çıcı diskler tsrlnmış ve prototipleri iml edilmiştir. Arştırm sonucund, domtes verimi çısındn geleneksel fide ytğı hzırlığı yöntemlerinin hem örtü bitkili hem de örtü bitkisiz koşullrd diğer yöntemlere göre dh iyi sonuçlr verdiği belirlenmiştir. Hst sonrsı klite prmetrelerinden meyvede kuru mdde (brix) ve meyve kbuk direnci prmetrelerinde doğrudn dikim yöntemleri, geleneksel ve zltılmış toprk işleme yöntemlerine göre dh yüksek değerler sğlmıştır. Bunun ynınd, meyve boyu, meyve çpı, tek meyve ğırlığı çısındn d geleneksel yöntemlerin üstün olduğu görülmüştür. Anhtr Kelimeler: Domtes, Toprk İşleme, Doğrudn Dikim, Örtü Bitkisi, Hst Sonrsı Klite Prmetreleri * Bu çlışm Anıl ÇAY ın doktor tezinin bir bölümünü içeren sonuçlrdn yrrlnılrk hzırlnmıştır. Effects of Different Seedling- bd Preprtions nd Cover Crop Appliction on Yield nd Post- Hrvest Qulity Prmeters in Tomto Production In this study, the effects of seven different tillge methods, including 2 different conventionl, 2 different reduced (conservtionl) nd 3 different direct trnsplnting methods on tomto yield nd some post- hrvest qulity prmeters, were compred under cover cropped nd no- cover cropped conditions in industril tomto production. Hiry vetch (Vici villos) ws used s cover crop mteril. Disc coulter opener of the conventionl trnsplnting mchine ws modified nd prototypes of new rippled discs were designed in order to mke successful trnsplnting into the direct trnsplnting res covered by plnt residues. According to the results, tomto yield were found higher in conventionl tillge methods thn the other seedling bd preprtion methods both cover cropped nd no- cover cropped conditions. In terms of tomto post- hrvest qulity prmeters, direct trnsplnting methods hd more fruit shell resistnce nd soluble dry mteril percentge (brix) thn reduced nd conventionl tillge methods. In ddition to this, tomto fruits in conventionl tillge methods were found lrger thn in reduced nd direct trnsplnting methods. Key words: Tomto, Tillge, Direct Trnsplnting, Cover Crop, Post Hrvest Qulity Prmeters Giriş Toprk, sdece bitkilerin yşdığı ve biyolojik ktivitenin sürdüğü bir ortm değildir. Aynı zmnd toprk, çevre ve insn zrrlı birçok mdde için geri dönüşüm ve depolm ünitesi gibi görevleri de üstlenir. Dhsı, insnlık için inş ettiğimiz binlr, brjlr ve yollr gibi birçok ypının d hmmdde kynğıdır (Hillel, 1980). Artn düny nüfusu ile birlikte toprktn beklentilerimiz de rtmış ve dh çok verim lbilmek için birim lndn lınbilecek verimin rttırılmsı gündeme gelmiştir. Bu sebeple toprklr yoğun bir şekilde işlenmeye bşlmış, yrıc gübreleme, ilçlm vb. uygulmlr ile de zten rtn trl trfiği oldukç yoğun bir hl lmıştır. Zmn içerisinde yüksek verim lmk için uygulnn bu yoğun toprk işleme ve trl 105

6 trfiğinin bzı olumsuz yn etkilerinin olduğu frk edilmeye bşlnmıştır. Özellikle son dönemlerde dünyd rtn enerji ve su sıkıntısı bilim dmlrını yeni ryışlr itmiş ve lterntif toprk işleme uygulmlrı gündeme gelmiştir. Bu uygulmlr zltılmış toprk işleme, direkt ekim vey dikim ve toprk işlemesiz trım tekniğidir. Toprğı korumy ve sürdürülebilirliğe yönelik bu uygulmlr, toprğın doğsın ve florsın olumlu etkiler ypmktdır (Çkır ve rk., 2007). Domtes, dünyd en çok üretilen, tüketilen ve ticrete konu oln trım ürünlerinin bşınd gelmektedir. İnsn beslenmesinde vzgeçilmez ürünlerden olmsı ve gıd snyinde dondurulmuş, konserve, slç, ketçp ve turşu gibi çok çeşitli kullnım lnlrının olmsı nedeniyle sebzeler içerisinde önemli bir yere shiptir. Birçok ülkede yetiştirilmekle birlikte, Türkiye uygun iklim koşullrı nedeniyle domtes üretiminde önemli ülkelerden biridir (Keskin ve rk., 2003; Anonim, 2005). Ülkemizde 27,5 milyon h trım lnı içerisinde sebze trımının pyı %2,37 düzeyindedir. Sebze üretim lnlrımızın yklşık %31 ini 270 bin hektrlık pyl domtes üretim lnlrı oluşturmktdır. Bu lnın yklşık 220 bin hektrı çık trl yetiştiriciliği şeklindedir. Düny d domtes üretiminin yıld yklşık 130 milyon ton olduğu bilinmektedir. TÜİK in 2008 yılı verilerine göre Türkiye, 10,98 milyon tonluk üretimle düny domtes üretiminin yklşık %8,4 ünü krşılmkt ve üretim bkımındn d dünyd üçüncü sırd yer lmktdır (Anonim, 2010). Ayrıc, ülkemizde üretilen domtesin mli değeri 2 milyr dolr civrınddır. Dolyısıyl ülkemiz çısındn domtes, hem önemli bir ihrct kynğı hem de, yetiştirildiği bölgelerde çiftçimizin önemli gelir kynklrındn birini oluşturmktdır (Keskin ve rk, 2003). Son yıllrd domtes üretiminde uygulnn toprk işleme ve dikim teknikleri üzerine yürütülen rştırmlrd; geleneksel toprk işleme yöntemine lterntif olrk uygulnn kulklı pulluğun devreden çıkrıldığı bzı toprk işleme uygulmlrının, ürün verimini ve ürün klitesini etkilediği de bildirilmektedir (Aref ve Testele, 1993; Sinju ve Singh, 1997; Sinju ve rk., 2002; Çy ve Özpınr, 2005). Bu rştırmd ülkemiz domtes üretiminde hlen uygulnmkt oln geleneksel yöntemler ile bunlr lterntif olrk ele lınn frklı koruyucu toprk işleme ve doğrudn dikim uygulmlrının örtü bitkili ve örtü bitkisiz koşullr ltınd domtes verimi ve hst sonrsı meyve klite prmetreleri üzerine oln etkileri krşılştırılmıştır. Mteryl ve Yöntem Arştırmnın trl denemeleri Çnkkle İli Big ilçesinde bulunn Benzerler- Demko A.Ş. nin üretim rzilerinde ve üretim dönemlerinde yürütülmüştür. Benzerler- Demko A.Ş. rştırm boyunc mkin ltypısı, personel vrlığı ile rzi ve bzı lbortuvr çlışmlrın ktkıd bulunmuştur. Ayrıc rştırmnın yürütüldüğü deneme lnlrının thsisinde ve üretim boyunc kültürel işlemlerin ypılmsınd d kynk sğlmıştır. Ülkemiz genelinde olduğu gibi, yörede de domtes üretilen trllrın özellikle virüs kynklı hstlıklrdn etkilenmemeleri için genellikle ynı trld iki yıl üst üste domtes üretimi ypılmmktdır (Anonim, 2005). Bu nedenle rştırmnın yürütüldüğü iki yıl, birbirlerine mümkün olduğunc ykın oln ve bir önceki yıl domtes yetiştirilmemiş lnlr seçilmiştir. İlk yıl çlışmlrı Big ilçesi Çeşmeltı köyü rzilerinde (40 18' kuzey enlemi, 27 18' doğu boylmı), ikinci yıl çlışmlrı ise Gümüşçy beldesi rzilerinde (40 16' kuzey enlemi, 27 18' doğu boylmı) yklşık 1,3 hektrlık lnlrd yürütülmüştür. Arştırmnın yürütüldüğü 2007 ve 2008 yıllrınd kullnıln deneme lnlrın it bzı toprk özellikleri Çizelge 1 de verilmiştir. Bölge rzilerinin toprk ypısı killi- tın bünyeye shiptir. ph Yönünden nötr toprk sınıfınd yer ln rzilerin tuzluluk problemi bulunmmktdır. Anck, orgnik mdde ve kireç içerikleri yetersizdir. Yörede dh önce ypıln çlışmlrd orty konduğu gibi (Ktkt ve Özgüven, 2000), rştırmnın yürütüldüğü lnlrd d uzun yıllrdır bilinçsizce uygulnn gübreleme sonucund yöre toprklrının zot miktrlrının yüksek olduğu sptnmıştır ve 2008 Yıllrı domtes üretim periyodun it ylık toplm yğış ve ortlm sıcklık değerleri (Anonim, 2009) Şekil 1 de gösterilmiştir. Veriler incelendiğinde bölge 2007 yılı domtes yetiştirme periyodu içerisinde Temmuz ve Ağustos ylrınd neredeyse hiç yğış lmmıştır yılınd ise ynı ylrd sırsıyl 0,6 mm ve 34,1 mm yğış lmıştır. 106

7 Çizelge 1. Arştırm lnlrın it bzı toprk özellikleri. Tble 1. Some soil properties of experimntl sites. Toprk Anlizi Çeşmeltı (2007) Açıklm Gümüşçy (2008) Açıklm Bünye Killi- tın %29,4 Kil Killi- tın %29,6 Kil Orgnik Mdde %1.89 Zyıf %1.59 Zyıf ph 7.20 Nötr 6.90 Nötr EC 2.37 mmhos cm - 1 Tuzsuz 1,96 mmhos cm - 1 Tuzsuz Toplm Azot (N) %0,12 Azotç iyi %0.14 Azotç iyi Alınbilir Fosfor (P) 4,4 ppm Fosforc iyi 5,1 ppm Fosforc iyi Alınbilir Potsyum (K) 234 ppm Yeterli 262 ppm Yeterli Kireç (CCO 3 ) %0.27 Fkir %0.31 Fkir Şekil ve 2008 yılı domtes üretim periyodundki ylık toplm yğış ve ortlm hv sıcklığı değerleri Figure 1. Monthly totl precipittion nd men temperture vlues in the period of 2007 nd 2008 tomto production. Bitki gelişimi çısındn en önemli dönem oln Hzirn, Temmuz ve Ağustos ylrınd uzun dönem ortlmsı 24 C iken, bu değer 2007 yılınd 25,9 C, 2008 yılınd d 25 C olmuştur. Yğışın domtes gelişimi için önemli oln 2007 yılı Temmuz ve Ağustos ylrındki düşüklüğü ve ortlm sıcklık değerlerinin mevsim normlleri üzerinde olmsı bu yıl sır dışı bir kurklığ neden olmuş ve bölgede domtes verimleri de önemli ölçüde zltmıştır. Arştırmd snyi domtesi yetiştirilen bölgelerde üreticilerin sıklıkl tercih ettiği Vulcn F1 çeşidi snyi tipi domtes kullnılmıştır. Örtü bitkisi olrk sıklıkl kullnıln tüylü fiğ (Vici Villos) kullnılmıştır. Tüylü fiğin örtü bitkisi olrk kullnıldığı bir çok toprk işleme çlışmsınd olumlu etkilerinin olduğu rpor edilmektedir (Aref ve Tesdele, 1993; Astier ve rk., 2006; Pullro ve rk., 2006). Ayrıc tüylü fiğ, zmnl kbullenilmesi durumund üreticilerin de kolylıkl ulşbileceği ve bölge domtes üretim periyodu ile uyumlu zmnd kullnılbilen bir örtü bitkisidir. Toprk işleme ve örtü bitkisi uygulmlrı: Arştırm kpsmınd, 2 geleneksel, 2 koruyucu (zltılmış) ve 3 doğrudn dikim uygulmsı olmk üzere 7 frklı fide ytğı hzırlığı yöntemi, örtü bitkili ve örtü bitkisiz koşullr ltınd uygulnmıştır. Denemeler tesdüf bloklrınd bölünmüş prseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olrk yürütülmüştür. Her bir prsel 25x12 m ölçüsünde olup trl denemeleri her yıl 1,3 h lık lnlrd yürütülmüştür. Arştırm kpsmınd ele lınn toprk işleme ve örtü bitkisi uygulmlrı ve içerdikleri mkinlr şğıd özetlenmiştir: 107

8 Örtü Bitkisiz Uygulmlr A- Geleneksel Yöntemler G1- Kulklı Pulluk (sonbhr) +Diskro (sonbhr) + Diskro (ilkbhr) + Ripper (Derin İşleme) + Rototiller + Dikim (mkinlı). G2- Kulklı Pulluk (sonbhr) + Diskro (ilkbhr)+ Set Mkinsı + Rototiller + Dikim (mkinlı). B- Koruyucu Toprk İşleme Uygulmlrı A1- Goble Disk (Sonbhr) + Goble Disk(İlkbhr) + Ripper + Rototiller + Dikim (mkinlı) A2- Goble Disk (Sonbhr) + Goble Disk(İlkbhr) + Set Mkinsı + Rototiller + Dikim (Mkinlı) Örtü Bitkili Uygulmlr A- Geleneksel Yöntemler G1Ö- Kulklı Pulluk (sonbhr) + Diskro (sonbhr) + Örtü Bitkisi Ekimi + Kulklı pulluk (İlkbhr) + Diskro(ilkbhr) + Ripper (Derin İşleme) + Rototiller + Dikim (mkinlı). G2Ö- Kulklı Pulluk (sonbhr) + Diskro (sonbhr) + Örtü Bitkisi Ekimi + Kulklı pulluk(ilkbhr) + Diskro(ilkbhr) + Set Mkinsı + Rototiller + Dikim (mkinlı). B- Koruyucu Toprk İşleme Uygulmlrı A1Ö - Goble Disk(Sonbhr)+Örtü Bitkisi ekimi +Goble Disk (İlkbhr) + Ripper + Rototiller + Dikim (mkinlı) A2Ö - Goble Disk(Sonbhr) + Örtü Bitkisi ekimi + Goble Disk (İlkbhr) +Set Mkinsı +Rototiller+Dikim (Mkinlı) Doğrudn Dikim Uygulmlrı D1 - Sonbhrd herbisit uygulmsı + ilkbhrd Herbisit uygulmsı + Doğrudn Dikim D1Ö - Sonbhrd herbisit uygulmsı +örtü bitkisi ekimi + ilkbhrd Herbisit uygulmsı + Doğrudn Dikim D2 - Sonbhrd herbisit uygulmsı + İlkbhrd ybncı otlrın prçlnmsı (zincirli tip sp prçlm mkinsı) + Doğrudn dikim D2Ö - Sonbhrd herbisit uygulmsı + örtü bitkisi ekimi + İlkbhrd Örtü bitkisinin prçlnmsı (zincirli tip sp prçlm mkinsı) + Doğrudn dikim D3 - Sonbhrd herbisit uygulmsı + İlkbhrd ybncı otlrın yok edilerek gömülmesi (Goble Diskro) + Doğrudn dikim D3Ö- Sonbhrd herbisit uygulmsı + örtü bitkisi ekimi + İlkbhrd Örtü bitkisinin prçlnmsı (Goble Diskro) + Doğrudn dikim Geleneksel dikim mkinsının çizi çıcı ünitesi modifiye edilerek, toprk yüzeyinde doğl bitki örtüsü ve örtü bitkisi rtıklrının bulunduğu doğrudn dikim lnlrınd çlışbilecek kertikli ypıy ship kesici diskler (Şekil 2) tsrlnmış ve doğrudn dikim lnlrınd dikim mkinsı üzerinde bu diskler kullnılmıştır. Şekil 2. Doğrudn dikim lnlrınd kullnıln kertikli ypıy ship çizi çıcı diskin teknik resmi Figure 2. Technicl drwing of rippled opener disk coulter used in direct trnsplnting. 108

9 Arştırmd tüm toprk işleme yöntemlerinde sonbhrd ybncı otlnmy krşı 200 g L - 1 ktif mddeye ship oln Grmoxone (Prqut) totl herbisit kullnılmıştır. İlkbhr toprk işlemesi öncesinde D1 ve D1Ö yöntemlerinde sonbhr ve kış ylrınd toprk işleme ypılmdığı için ybncı otlnmnın diğer doğrudn dikim yöntemleri yöntemleri ile benzer olduğu gözlemlenmiş nck, bu yöntemlerde ilkbhr fide hzırlığı esnsınd d herhngi bir toprk işleme vey sp prçlm işlemi ypılmmıştır. Bu sebeple Grmoxone uygulmsı D1ve D1Ö yöntemlerinde diğer doğrudn dikim yöntemlerindeki gibi uygulnmsın rğmen, kıs bir süre içerisinde ybncı otlrın ve örtü bitkilerinin tekrr yeşerdiği ve cnlılığını sürdürdüğü gözlenmiştir. Herbisit direnci gözlenen bitkilerle ypıln benzer çlışmlrd olduğu gibi (Krishn ve Koger, 2004) özellikle fiğin örtü bitkisi olrk kullnıldığı bu lnlrd, sistemik etkili oln Roundup Str (Glifost Amonyum Tuzu, 441 g L - 1 ) totl herbisit 1 L h - 1 dozund uygulnmıştır. Sulm, gübreleme, pestisit vb. tüm kültürel işlemler her bir toprk işleme yönteminde eşit seviyede uygulnmıştır. Hst esnsınd yeşil (olgunlşmmış) ve zrr görmüş meyveler hst mkinsındki optik lgılyıcılrl yrılıp ylnızc sğlm ve olgun meyveler hst edildiği için deneme lnlrındki verim belirlenirken yeşil ve zrr görmüş meyveler sf dışı edilmiş ve slçlık domtes verimi değerleri elde edilmiştir. Endüstriye yönelik domtes üretimi için hst sonrsı klite prmetreleri verim kdr önemli yer tutmkt ve slç ve diğer yn ürünlerin özelliklerini doğrudn etkilemektedir. Bu mçl rştırm kpsmınd ele lınn toprk işleme ve örtü bitkisi uygulmlrının hst sonrsı seçilmiş bzı klite prmetrelerine etkileri incelemek için domteslere it meyve çpı, meyve boyu, meyve ğırlığı, meyve kbuk direnci ve meyvede çözünebilir kuru mdde (brix) ornlrı d sptnmıştır. Elde edilen verilere it isttistiksel nlizler SPSS v.15 pket progrmı kullnılrk gerçekleştirilmiştir. Çoklu krşılştırm testleri için Duncn testi kullnılmıştır. Grfikler üzerinde ilgili verilere it stndrt ht değerleri ± ht çubuklrı ile gösterilmiştir. Bulgulr ve Trtışm Arştırm kpsmınd ele lınn toprk işleme yöntemlerine it domtes verimleri Şekil 3 te gösterilmiştir. Ypıln vryns nlizinde toprk işleme yöntemlerinin domtes verimi üzerine doğrudn etkili olduğu (α=0,05), örtü bitkisi uygulmlrının ise tek bşlrın verim üzerine etkilerinin olmdığı sptnmıştır (Çizelge 2). Çizelge 2. Verim değerlerine it vryns nliz tblosu Tble 2. Vrince nlysis tble of tomto yield vlues Kynk Kreler Serbestlik Kreler F Önem Toplmı Derecesi Ortlmsı değeri Düzeyi Yıl 62, , ,194 ** Örtü Bitkisi 0, ,204 0,936 ns Toprk İşleme 226, , ,510 ** Yıl x Örtü Bitkisi 0, ,002 0,010 ns Yıl x Toprk İşleme 13, ,268 10,424 ** Örtü Bitkisi x Toprk İşleme 4, ,700 3,218 ns Yıl x Örtü Bitkisi x Toprk İşleme 2, ,431 1,981 ns Ht 12, , Toplm 3798, Düzeltilmiş Toplm 321, : * : α=0,05, **: α=0,01 önem seviyesinde önemli, ns: isttistiksel frk yok : * : α=0,05, **: α=0,01 probbility level, ns: no significnt difference 109

10 2007 yılınd G1Ö yöntemi 84,4 ton h - 1 ile en yüksek domtes veriminin sptndığı yöntem olmuştur. Aynı yıl D3Ö ve D3 yöntemi ise sırsıyl 32,1 ve 34,5 ton h - 1 ile en düşük verimin belirlendiği yöntemler olmuştur yılınd ise D3 ve D3Ö yöntemlerindeki domtes veriminin (59,5-68,9 ton h - 1 ) ilk yıl göre dh yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu durumun 2007 yılınd yşnn sır dışı kurklığ (Anonim, 2009b) krşı bu yöntemdeki bitkilerin dh hsss olmsındn kynklndığı düşünülmektedir. Aynı zmnd, D1 ve D1Ö yöntemlerindeki genç fidelerin dikim sonrsı dönemde toprğ tutunmlrınd ve bun bğlı olrk hytt klm ve gelişmelerinde problemler olduğu gözlenmiştir. Bu durumun verimin bu yöntemlerde önemli ölçüde düşük olmsın sebep olbildiğini de söylemek mümkündür. Benzer bir çlışmd (Yff ve rk., 2000) toprk işlemesiz yöntemde fidelerin cnlılığını sürdüremediği ve bu yüzden verimin düştüğü ve toprk işlemesiz yöntemdeki domtes veriminin geleneksel (kulklı pulluk) ve zltılmış (çizel) toprk işleme uygulnn lnlrdki domtes verimlerinden düşük olduğu bildirilmektedir. Thoms ve rk. (2001) domtes üretiminde iki yıllık yürüttükleri çlışm sonucund ilk yıl toprk işlemesiz yöntemde geleneksel ve zltılmış yönteme göre domteslerin verim değerlerinde bir düşme olduğunu nck, çlışmnın ikinci yılınd domtes verimleri rsınd isttistiksel bir frkın olmdığını rpor etmişlerdir. Yine bulgulrımız benzer olrk; Sinju ve rk. (2000) de çizel uygulnn ve geleneksel toprk işleme yöntemlerindeki domtes veriminin toprk işlemesiz yönteme göre oldukç yüksek olduğu ve örtü bitkisi (tüylü fiğ) uygulmsının tek bşın vey toprk işleme interksiyonu ltınd domtes verimini etkilemediğini bildirilmektedir. () (b) Şekil () ve 2008 (b) Yıllrındki domtes verimi değerleri Figure 3. Tomto yield vlues in the yer of 2007 () nd 2008 (b) ve 2008 yılı meyve çpı değerleri (Şekil 4) incelendiğinde her iki yıl için geleneksel toprk işleme uygulmlrındki meyvelerin meyve çpı değerlerinin diğer yöntemlere göre yüksek olduğu belirlenmiştir. Toprk işleme yönteminin meyve çpı üzerine etkileri isttistiksel olrk önemli bulunmuş (α=0,05), örtü bitkisi uygulmsının ise bir etkisinin olmdığı görülmüştür. Anck D2Ö yönteminin, yz ylrının oldukç kurk olduğu ve yörede genel olrk domteste verim ve klite düşüklüğü yşnn 2007 yılınd dhi, geleneksel toprk işleme yöntemindeki meyve çplrın ykın değerler verdiği belirlenmiştir. 110

11 Meyve Çpı (mm) b bc b bc bc de de de cd ef fg g Örtü Bitkili Örtü Bitkisiz b b bc bcd bcde bcde de bcde e cde e f f () (b) Şekil () ve 2008 (b) yıllrındki meyve çpı değerleri Figure 4. Fruit dimeter vlues in yers of 2007 () nd 2008 Meyve boyu değerleri (Şekil 5) incelendiğinde; bu değerlerin meyve çpı değerleri ile ynı eğilim gösterdikleri ve D1 ve D1Ö yöntemlerinin her iki yıld d en düşük meyve boyu değerine ship yöntemler olduğu belirlenmiştir. Özellikle, üretim periyodu yz ylrınd kurk geçen 2007 yılınd D2Ö yöntemlerindeki meyve çplrının zltılmış toprk işleme yöntemlerindeki meyve çplrındn büyük olduğu ve geleneksel toprk işleme yöntemleri ile rekbet edebilecek düzeyde olduğu görülmüştür. Meyve Boyu (mm) bc bc b c c c bc bc bc bc d e e Toprk İşleme Yöntemi () Örtü Bitkili Örtü Bitkisiz b b bc bc bc bc cd bcd bcd cd cd e e Toprk (b) İşleme Yöntemi Şekil () ve 2008 (b) yıllrındki meyve boyu değerleri Figure 5. Fruit length vlues in yers of 2007 () nd 2008 (b) Geleneksel toprk işleme yöntemlerinin tek meyve ğırlığı çısındn d 2007 ve 2008 yıllrının her birinde doğrudn dikim prsellerindeki değerlerden yüksek olduğu belirlenmiştir (Şekil 6). A1 ve A2 yöntemlerinin hem örtü bitkili hem örtü bitkisiz koşullrd G1 ve G2 yöntemlerindeki meyve ğırlığı değerlerine ykın değerler sğldığı görülmüştür. D3 ve D3Ö yöntemindeki tek meyve ğırlıklrının, zltılmış ve geleneksel toprk işleme yöntemleri ile benzer olduğu sptnmıştır. D1 ve D3 yöntemindeki tek meyve ğırlığı değerlerinin her ne kdr geleneksel ve zltılmış toprk işleme yöntemlerindeki değerlere syısl olrk ykın olduğu görülse de, bu yöntemlerde bitki bşın düşen meyve syısının z olmsı ve ilgili prsellerde gözlenen hytt klm ornlrının düşüklüğü yüzünden, toplm verim değerlerinin de bu yöntemlerde düşük olmuştur. Bu durumd doğrudn dikim ypıln ve zltılmış toprk işleme uygulnn lnlrd verim düşüklüğünün ve meyve klitesinin düzeltilebilmesi için, kullnıln dikim mkinsınd mc uygun yeni düzenlemelerin ypılmsı gerektiği ve nck dikimin bu mkinlrl ypılmsı durumund bu sorunlrın şılbileceğini söylemek mümkündür. 111

12 Meyve Ağırlığı (g) b b b bc bc bc bc cdef bcde bcd ef f def Toprk İşleme Yöntemi () Örtü Bitkili Örtü Bitkisiz b b b bc b bc bc cd cde e e de Toprk İşleme Yöntemi (b) Şekil () ve 2008 (b) yıllrındki tek meyve ğırlığı değerleri Figure 6. Fruit weight vlues in yers of 2007 () nd 2008 (b) Arştırm kpsmınd belirlenen meyve dış kbuk direnci değerleri Şekil 7 de gösterilmiştir. Arştırmnın yürütüldüğü 2007 yılınd meyve çpı, boyu ve ğırlığı değerleri ile ters orntılı olrk kbuk dirençlerinin D1, D2 ve D3 yöntemlerinde geleneksel ve zltılmış toprk işleme yöntemlerinden yüksek olduğu belirlenmiştir yılınd ise meyve kbuk direnci değerlerinin birbirine oldukç ykın olduğu görülmüştür. Kbuk Direnci (kg.cm -2 ) 2,20 2,00 1,80 1,60 1,40 1,20 1,00 bc bc b bc bc cd b bc de e f () c cd 2,20 2,00 1,80 1,60 1,40 1,20 1,00 Örtü Bitkili Örtü Bitkisiz bc bc bc b bc bc bc bc bc bc bc bc c (b) Şekil () ve 2008 (b) yıllrındki meyve kbuk direnci değerleri Figure 7. Fruit shell resistnce vlues in yers of 2007 () nd 2008 (b)) Meyve kbuk direnci değerleri ile ynı eğilimin, meyvede çözünebilir kuru mdde (brix) çısındn d vr olduğu sptnmıştır (Şekil 8) yılınd kuru mdde değerlerinin D1Ö ve D1 yönteminde diğer yöntemlere göre yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıc 2008 yılınd tüm Kuru Mdde ( Brix) defcde cd f bc b () de ef b cde cde def f yöntemlerde kuru mdde değerlerinin syısl olrk birbirine oldukç ykın olduğu d gözlenmiştir. Kurk koşulr ltınd doğrudn dikim yöntemlerinin, meyve kbuk direnci ve çözünebilir kuru mddesini olumlu olrk etkilediğini söylemek mümkündür. cd cd bc bcd bcd bc d cd Örtü Bitkili (b) Örtü Bitkisiz bc cd d Şekil () ve 2008 (b) yıllrındki meyve kuru mddesi (brix) değerleri Figure 8. Fruit dry mteril (brix) vlues in yers of 2007 () nd 2008 (b) 112

13 Genel olrk değerlendirilirse, meyve kbuk direnci ve çözünebilir kuru mdde çısındn D1 ve D2 yönteminin diğer yöntemlere göre üstün olduğu görülmüştür. Benzer çlışmlrd, özellikle brix çısındn geleneksel yöntemdeki kuru mdde ornlrının zltılmış toprk işleme uygulnn ve orgnik domtes üretilen lnlrd dh yüksek olduğunu bildirilmektedir (Giuseppe ve rk., 2000). Yine Adekiy ve Ojeniyi (2002) de geleneksel toprk işlemedeki tek meyve ğırlığı değerlerinin sıfır toprk işlemeye göre oldukç yüksek olduğunu rpor edilmektedir. Thoms ve rk. (2001) ise frklı toprk işleme yöntemlerinin hst sonrsı meyve klitesi üzerine etkisiz olduğu belirtmektedirler. Ypıln diğer çlışmlrl kıyslnck olurs, iklim ve toprk işleme yöntemlerinin meyve klite prmetreleri üzerine etkili olbildiği sonucun vrılmıştır. Aynı zmnd fide tutm ve genç fidelerin hytt klbilmesi, doğru mkine kullnımı sonucu bitki kökleri için hzırlnn bölgenin iyileştirilmesi zorunludur. Ayrıc, yüksek toprk sıcklığının domtes için bitki gelişimi ve meyve oluşumu üzerine olumlu etkilerinin olduğu birçok çlışmd rpor edilmiştir. Anck, sıcklık rttıkç bu kez toprk nemini korumk zorlşmktdır. Yüksek verim ve hst sonrsı kliteli ürün lmk dın özellikle, kurk sezonlrd bu prdoks dikkt edilmeli ve sulm progrmı iyi yönetilmelidir, çünkü toprk nemi meyve klite prmetrelerine doğrudn etki etmektedir (Giuseppe ve rk., 2000). ve hst sonrsı klite prmetreleri çısındn D2 ve D2Ö yönteminin rhtç geleneksel yöntemlerin yerini lbileceği söylenebilir. Gelecek nesiller için sürdürülebilir toprk kullnımı krlılıktn çok dh önemlidir. Ayrıc, günümüzde de yşnn ve gelecekte dh büyük bir sorun olcğı öngörülen enerji drboğzı düşünüldüğünde de, girdileri zltılmış, toprğı koruyn ve optimum verim ve kliteye ulşıln yöntemlerin gerekliliği bir kez dh öne çıkmktdır. Özellikle toprk işleme çlışmlrınd dh doğru sonuçlrın lınmsı uzun yıllr yürütülen çlışmlr bğlıdır. Düny d üretim olrk önemli bir yere ship olduğumuz domtes için ülkemizde de benzer çlışmlrın yıllr boyunc devm ettirilmesi ve uzun vdedeki sonuçlrın irdelenerek lterntif üretim tekniklerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Teşekkür Çlışmy mddi destek sğlyn, Çnkkle Onsekiz Mrt Üniversitesi Bilimsel Arştırm Projeleri Komisyonun, deneme lnlrının temini, rzi işlemlerinin yürütülmesi, mkine, ykıt ve işçilik için verdikleri destek için Sn. Orhn BENZER ve Sn. Zir. Müh. Orhn ORGAN bşt olmk üzere tüm Benzerler- Demko çlışnlrın, rzi çlışmlrı sırsınd desteğini esirgemeyen Sn. Zir. Yük. Müh. Ard AYDIN teşekkürlerimizi sunrız. Sonuç Her ne kdr geleneksel yöntemlerde yüksek verim ve bun bğlı krlılık yüksek ols d, dikimdeki sorunlr şıldığınd bitki gelişimi, verim Kynklr Adekiy, A.O. nd Ojeniyi, S.O., 2002, Evlution of tomto growth nd soil properties under methods of seedling bed preprtion in n lfisol in the rinforest zone of Southwest Nigeri. Soil nd Tillge Res. (64), pp. Anonim, 2005, Domtes ve domtes slçsı durum thmin rporu. Trım Ekonomisi Arştırm Enstitüsü yyınlrı, Ankr yyın no:123. Anonim, 2009, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü verileri. Anonim, 2009b, Türkiye 2007 ve 2008 yılı iklim verilerinin değerlendirilme rporu. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Ziri Meteoroloji ve Rst Diresi Bşknlığı, Ankr. Anonim, 2010, FAO verileri. dresinden (erişim trihi: ). Aref, A. nd J. R. Tesdle, 1993, A no- tillge tomto production system using hiry vetch nd subterrnen Clover mulches. Hort Science, 28 (2): pp. Astier, M., Mss, J.M., Br, E., Pen, J.J. nd Gonzles, L., 2006, Short- term gren mnure nd tillge mngement effects on mize yield nd soil qulity in n Andisol. Soil nd Tillge Res. (88), pp. Çkır, E, Ayks, E.ve H. Ylçın, 2007, Koruyucu toprk işleme ve doğrudn ekim teknikleri: Felsefesi ve Türkiye de uygulm olnklrı, Trımsl Meknizsyon 24. Ulusl Kongresi, 5-6 Eylül, Khrmnmrş, s. Çy A. nd S. Özpınr, 2005, Effects of Conventionl nd Deep Tillge Prctices on Some Soil Properties in Tomto Production. Proceedings of the 9th Interntionl Congress on Mechniztion nd Energy 113

14 in Agriculture & 27th Interntionl Conference of CIGR Section IV: The Efficient Use of Electricity nd Renewble Energy Sources in Agriculture, Sep.27-29, 2005, İzmir- TURKEY. Giuseppe C.,. Mitchell, J.P., Brin A. J., Leis M. H., Wesley W. W., Temple, S.R. Theodore C. H., nd D. D. Poudel, 2000, Soil physicl properties nd tomto yield nd qulity in lterntive cropping systems, Agron. J., (92), pp. Hillel, Dniel, 1980, Fundementls of Soil Physics. Acdemic Pres, Inc. Sn Diego, Cliforni USA, 413 p. Ktkt, V. ve Özgüven V.Ç., 2000, Big yöresinde snyi çeşidi domtes yetiştirilen toprklrın ve sulm sulrının bzı fiziksel ve kimysl özellikleri, Ekoloji, Cilt:9, Syı:34, s. Keskin,G., Pezikoglu, F., Gül, U., 2003, Sebze Durum ve Thmin: Domtes Durum 2002, TEAE Yyın No: 108, Temmuz 2003, Ankr. Krishn, N.R. nd C. H. Koger, 2004, Live nd killed vetch cover crop effects on weeds nd yield in glyphoste- resistnt corn, Weed Technology, (18), pp. Pullro, T.C., Mrino, P.C., Jckson, D.M., Hrrison, H.F. nd Keinth, A.P., 2006, Effects of killed cover crop mulch on weed, weed seeds nd herbivores. Agriculture, Ecosystems nd Environment (115), pp. Sinju U.M., Singh B.P. 1997, Winter cover crops for sustinble griculturl systems: Influence on soil properties, wter qulity nd crop yield. Hortscience, (32), pp. Sinju, U.M., Singh, B.P, Rhmn, S., 2000, Tillge, Cover Cropping, nd nitrogen fertiliztion influence tomto yield nd nitrogen uptke, HortScience, 35 (2), pp. Sinju, U.M., Singh, B.P, nd Yff S., Soil Orgnic Mtter nd Tomto Yield following Tillge, Cover Cropping, nd Nitrogen Fertiliztion, Agronomy Journl, (94), pp. Thoms, R., Sullivn, J.O., Hmill, A. nd Swnton, C.J., 2001, Conservtion tillge systems for processing tomto production, Hortscience. 36(7): pp. Yff, S., Sinju, U. M., Sing, B. P. nd K. C., Reddy, 2000, Fresh mrket tomto yield nd soil nitrogen s ffected by tillge, cover cropping, nd nitrogen fertiliztion. Hortscience. 35(7): pp. 114