Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği Bülteni

Transkript

1 r ğ a F r n r t V k a o j v T o k s ko j D n Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn Vtrnoj v Tokoj Drnğ Yayın Organı Yıl: 0 yı: ISSN: 0- BAŞLARKEN Dğrl mslktaşlarım Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn nn. yısını szlr sunuyoruz. Bu yı da da; grd bırtığımız dönm l lgl bazı glşmlr v blglr szlrl paylaşacağız. 0 yılı tbaryl v son dönmnd olac şkld Ülkmzd vtrnr laçları çn d -Rçt uygulaması başlatıldı. 0 d pt uygulama şklnd başlatılan bu sürç 0 yılı tbaryl d tüm Türky çn gçrl kılındı. Özllkl kayıt uygulamasının lktronk sstm dâhlnd yapılac olması v kayıt altına alınmayı kolaylaştıası yönüyl lbtt çağdaş v önml br ylaşımdır. Bununla brlkt sahadan glck önrlrn v pratktk zorluklara yönlk çözüm ylaşımlarının da mutla dkkat alınar; hızlı v brbryl uyumlu sstmlrdn oluşac br uygulamanın oluşturulması grkldr. Bu anlamda mğ gçnlr tşkkür dyor; mslğmz v mslktaşlarımız çn faydalı olmasını tmnn dyoruz. Bu uygulamayı özllkl öğrnclz d tanıtac şkld blglnd drslr grçklştrld. Bu anlamda Drnğmz öncülüğünd Ankara Ünvrsts Vtrnkülts katkılarıyla k günlük br çalışma yapıldı. Anablm Dallarımızı tanımaya dvam dyoruz. Bültnmzn bu sayısında da Balır Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı yr almıştır. IV. Türk Vtrnr Hkmlğ Kurultayı 0 Mart Nsan 0 tarhlrnd Antalya da grçklştrlcktr. Mslğmz açısından önml olan bu tknlğ d szlrl paylaşm styoruz; katılım sağlanması v katkı vrlms d son drc yararlı olactır. Drnk olar artık glnl hal gtrdğmz Masa Tvm çalışması 0 yılı çn d sürdürüldü. Bu kapsamda Süprgüçlü Canlılar tmalı br çalışma yapıldı. Bütün bu düşünclrl hpnz saygılarımı sunar; çalışmalarınızda başarılar dl. Prof.Dr. Endr YARSAN Yöntm Kurulu Başkanı

2 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn -Rçt Blglnd Drs 0-0 Kasım 0, Ankara Vtrnr Hkmlğ alanında 0 yılı tbaryl pt uygulama şklnd başlatılan -Rçt düznlms 0 yılı Oc ayı tbaryl tüm Türky d olac şkld yürürlüğ gştr. Ankara Ünvrsts Vtrnr Fülts Öğrnclz bu konuda blglndk düşüncsyl, Anablm Dalımız programları çrsnd yr alan Faaj-I v Rçt Blgs Uygulama Drs kapsamında, Gıda Tarım v Hayvancılık Banlığı, Vtrnr ğlık Ürünlr Dars Başkanlığı, lışma Grubu Sorumlusu v mslktaşımız yın Arf ÖZKAN tarafından br Sunum yapılmıştır. Ünvrst v Kamu nun brlktlğn d göstrck şkld; -Rçt l lgl kapsamlı blglr doğrudan lk ağızdan öğrnclz tarılmıştır. Dğr taraftan daha gnş br ktly bu tknlğn yaygınlaştırılması düşüncsyl, k günlük program canlı yayın l ntrnt üzrndn d paylaşılmıştır. Tkrdağ Namık Kmal Ünvrsts Vtrnkülts, Kırıkkal Ünvrsts Vtrnkülts, Hatay Mustafa Kmal Ünvrsts Vtrnkülts öğrnclr v admk prsonl Konfrans nlarında doğrudan Twtch üzrndn yapılan canlı yayın l söz konusu tknlğ tp tm fırsatı bulmuşlardır. Bu vslyl -Rçt uygulamasının mslğmz v ülk hayvancılığı çn faydalı olmasını tmnn dyor v yın Arf ÖZKAN a katkılarından dolayı tşkkür dyoruz.

3 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn ANABİLİM DALLARIMIZI TANIYALIM Ülkmzdk Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dallarını kuruluş yıllarına gör tanımaya dvam dyoruz. Bu sayımızda da Balır Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı na yr vrlmştr. Soldan ğa: Doç.Dr. Şahvr Eg HİŞMİOĞULLARI, Prof.Dr. İzzt KARAHAN, Yrd.Doç.Dr. Dlk AKŞİT. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ ANABİLİM DALI Balır Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı,.0.00 tarhl 0 yılı Rsm Gazt d yayımlanan 0 yılı Kanun un Ek 0. madds uyarınca kurulan Vtrnkülts bünysnd ğtm-öğrtm v hzmt faalytlrn 0-0 öğrtm yılında başlamıştır.

4 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn Anablm Dalı Gnl Blglr Balır Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı nda haln profsör, doçnt, yardımcı doçnt görv yapmtadır. Anablm Dalı tarafından lsans düzynd Gnl Faoj (. Sınıf), Özl Faoj-I (. Sınıf), Özl Faoj-II (. Sınıf), Tokoj (. Sınıf), İntörn Faoj v Tokoj Eğtm (. Sınıf) zorunlu drslr l Mdkal Botank (. Sınıf), Evcl Hayvanlarda Kmotrapotklrn Kullanımı (. Sınıf), Zhrlnmlrd Gnl Tdav v Antdotlar (. Sınıf), Klnk Faoj v Rçt Blgs (. Sınıf), Faoj v Tokojd Analtk Uygulamalar (. Sınıf) sçml drslr vrlmktdr. Ayrıca; Balır Ünvrsts ğlık Blmlr Ensttüsü bünysnd 0-0 Bahar dönmndn tbarn Tzl Yük Lsans v 0-0 Bahar dönmndn tbarn s Doktora programları yürütülmktdr. Haln ğlık Blmlr Ensttüsü Faoj v Tokoj Anablm Dalı (Vtrnr) Yük Lsans programında drs aşamasında, tz aşamasında s yük lsans öğrncs v Doktora programında s drs aşamasında doktora öğrncs öğrnm göktdr. Anablm Dalı Laboratuvarları Anablm Dalımızda laboratuvar alt yapısına yönlk çalışmalar dvam tmkl brlkt tüv, otoklav, buzdolabı, drn dondurucu (- C), Rotary Evaporator, f su chazı v dğr rutn laboratuvar kullanım malzmlr bulunmtadır. Ayrıca yük lsans doktora düzynd şbrlğ yapılan Tıp Fülts, Tıbb Faoj Anablm dalında mvcut Yük rfoanslı Sıvı Kromatograf, UVSpktrofotomtr, İzol organ banyosu v Fültnn dğr anablm dallarınd mkanlar l ünvrst bünysnd kurulu olan Mrkz Laboratuvar v Dny Hayvanları Mrkznn mkanlarından yararlanılmtadır. Anablm Dalı Öğrtm Üylr Prof.Dr. İzzt KARAHAN.0., Mansa / Soma doğumludur. İlk v orta öğrnmn Soma da, ls öğrnmn Gökçada Atatürk Öğrtmn Lssnd yaptıktan sonra Fırat Ünvrsts Vtrnkülts ndn yılında mzun olmuştur.

5 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn 0 yılında Fırat Ünvrsts ğlık Blmlr Ensttüsü Faoj v Tokoj Anablm Dalı nda başladığı doktorasını t tamamlamış v aynı yıl Fırat Ünvrsts Vtrnkültsnd Yardımcı Doçnt, 00 yılında Doçnt, 00 yılında Profsör unvanını almış v 0 Ağustos a kadar bu görvn dvam tmştr. Bu tarhtn sonra Balır Ünvrsts Vtrnkültsn atanmış v Faoj v Tokoj Anablm Dalı Başkanlığı görvn sürdüktdr. Evl v br kız, br rkk çocuk babasıdır. İltşm: Tl: 0 E-posta: zztkarahan@hotmal.com Doç.Dr. Şahvr Eg HİŞMİOĞULLARI.0., Balır / Burhany doğumludur. İlk v orta öğrnmn Blck t, ls öğrnmn Blck Ertuğrulgaz Lss v Svas Lss nd yaptıktan sonra Ankara Ünvrsts Vtrnkülts ndn yılında mzun olmuştur. yılında, YÖK Yurtdışı Yük Lsans Bursu nu kazanar İngltr / Lvrpool Ünvrsts, Vtrnkülts nd yük lsansını tamamlamıştır. yılında Ankara Ünvrsts, ğlık Blmlr Ensttüsü, Faoj v Tokoj Anablm Dalı nda başladığı doktorasını 00 t tamamlamış v 00 yılının Şubat ayında, Mustafa Kmal Ünvrsts (Hatay), Vtrnkülts n dönmüştür. Aynı ünvrstd 00 Şubat ta Yardımcı Doçnt kadrosuna atanmıştır. 00 Eylül kadar bu görvn dvam tmştr. Bu tarhtn sonra Balır Ünvrsts Vtrnkültsn atanmış v 0 Mart ta Doçnt unvanını almıştır. Faoj v Tokoj Anablm Dalı nda öğrtm üys olmasının yanında, ünvrstnn ğlık Blmlr Ensttüsü Müdür Yardımcılığı görvn d 0 yılından br sürdüktdr. Evl v rkk çocuk annsdr. İltşm: Tl: 0 E-posta: sahvrg@balr.du.tr Yrd.Doç.Dr. Dlk AKŞİT 0.0., Mansa/Alaşhr doğumludur. İlkokul öğrnmn Ynköy İlkokulunda (Mansa), Ortaokul öğrnmn Hüsyn Özkan Ortaokulu, ls öğrnmn Çn Lss nd (Aydın) tamamladıktan sonra, Adnan Mndrs Ünvrsts Vtrnkülts ndn 00 yılında dönm kncs olar mzun olmuştur. 00 yılında Adnan Mndrs Ünvrsts Faoj v Tokoj Anablm Dalı nda araştıa görvls olar görv başlamıştır. 00 yılında Adnan Mndrs Ünvrsts ğlık Blmlr Ensttüsü Faoj v Tokoj Anablm Dalı nda yük lsans, 0 yılında s aynı nstütünün doktora programından mzun olmuştur. 0 yılında Balır Ünvrsts Vtrnkültsnd Yardımcı Doçnt olar görv başlamış v haln görvn sürdüktdr. Evl v br kız, br rkk çocuk annsdr. İltşm: Tl: 0 E-posta: vt_dlkat@hotmal.com

6 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn PROPOLİS Dr. Al SORUCU asorucu@gmal.com, alsorucu@uludag.du.tr Propols; bal arılarının (Aps mllfra) doğadan topladıkları btk salgıları; rçn, müslaj, zamk, lat v poln gb maddlr l ürttklr nzmlr v bal mumunu l karıştırar oluşturduğu br ürünüdür (Şkl-). Bal arısı propols kovand çatl v yarıkların kapatılmasında, kovan ç yüzyn nc br taba halnd kaplayar kovanın clalanması v dznfyonunda, kovan ç ptk v çrçvlrn yapıştırılmasında v onarılmasında, ptklrdk yavru gözlrnn propols l kaplanar dznfyonunda, kovan ön dlğnn kışa gdmdn önc propols l kapatılar soğuktan korunmasında v kovana yabancı canlıların grşnn önlnmsnd vya kovana grn v kovandan atılamayac büyüklükt olan yabancı canlıların öldürülmsndn sonra mumyalanar kokuşmasının ngllnms amacıyla kullanılmtadır. Propols, Pro ; ön, grş v pols ; şhr anlamına glmktdr v bal arılarının kovanlarını savunması l lgl olar kullanılmıştır. İnsanoğlu propols çok sk çağlardan br farklı amaçlar çn kullanmıştır. Propolsn kullanımı l lgl lk kayıtlar antk Mısır Roman v rs uygarlıklarına dayanır. Antk Mısırlılar syah mum olar bahsttklr propolsn kokuşma v çürüm önlyc tn kşfdrk ölülrnn mumyalamada kullanmışlardır. Gçmşt propolsn mdkal kullanımın yanında, kman gb ahşap malzmlrn clalanmasında da vrnk olar kullanılmıştır. Propolsn kaynağı bulunduğu bölgnn btk örtüsü, mvsm v klm kuşağına gör dğşmktdr. Bu Şkl-. Arıların btk salgılarından (D. castophyllum) propols toplaması. A:btk salgısı, B:arının bu salgıyı toplaması C: topladığı propols arka aylarında dpolaması.

7 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn Şkl-. Propols tuzlarınd farklı rnk v görünümdk propols numunlr. farklılıklar propolsn kmyasal çrğn d tklmktdr. Avrupa, Kuzy Amrka, Kuzy Afrka, Asya nın büyük br bölümü v Türky nn d çnd olduğu ılıman klm kuşağında propolsn ana kaynağı kav (Populus spp.) türlrnn olduğu blrlnmştr. Bal arıları kav türlrnd rçny trchn yapr v özllkl sürgünlrndk yapışkan madddn toplamtadır. Malta v Sclya gb Akdnz klm kuşağında çalılıklar, m v narncy (Ctrus spp), Afrka da s propolsn ana kaynağı asyadır (Acaca spp.). Avusturalya da propolsn kaynağının okalptus (Eucalyptus) v Xanthorrhoa btnn olduğu bldrlmştr. Brzlya gb tropkal klm kuşağında arılar propols gnllkl Dalbrga castophyllum (kıızı propols) v Bacchars dracunculfola (yşl propols) btklrndn toplamtadır. Bal arıları propols kanylarının olmadığı vya uz olduğu durumlarda n yın bölgdn propols yrn çştl boya, asfalt, cam macunu v mnral yağları kovana gtrrk propols yrn kullanablrlr. Bu gb durumlar propolsn byojk kullanımında bazı rsklr oluştutadır. Propols; kaynağına v bklm sürsn bağlı olar farklı görünümlr sahptr. Propolsn rng sarımsı yşldn, kıızı koyu kahvrngy kadar dğşklk göstrr v farklı aromatk kokulara sahptr (Şkl-). Propols -0 C d mum, 0-0 C d yapışkan v sız kıvamındadır. Gnl olar 0-0 C d rr, dondurulduğu zaman s srt v kırılgan br yapı alır. Gnl olar propols % -0 rçn, % 0 mum, % 0 sansyl v aromatk yağlar, % poln v % dğr organk maddlrdn oluşur. Fat klm kuşağı, mvsm v arı türü gb ftörlr propolsn kmyasal yapısında dğşklklr ndn olur. Propolsn kmy-

8 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn asal yapısında 00 dn fazla tf blşk bulunur. Bu blşklrn başlıcaları: Fnolk blşklr (flavonodlr v fnolk astlr), bnzok ast v türvlr, snamk alkol, snamk ast v türvlr, monotrpnlr, dtrpnlr, trtrpnlr v ssqutrpnlr v bunların alkol v bnzaldht türvlr, dğr fnolk ast v türvlr, alkollr, ktonlar, htroaromatk blşklr, alfatk hdrokarbonlar, mnrallr, strod hdrokarbonlar v amnoastlrdr. Lpdlrdn yağ astlr propolst n fazla bulunurlar, bunların yanında strollr, hrokarbonlar v uzun zncrl alkollr gb maddlr bulunur. Bunların yanında stark ast palmtk ast, nrvolk ast, cosapntanok ast, araşdonk ast, olk, lnolk v lnolnk ast propolstn zol dlmştr. Propolsn çrsnd şkrlrdn sukroz, glkoz, z, galtoz, maltoz, rhamnoz, furuktoz, ltol, taz v rbofuranoz tspt dlmştr. Propolsn çrsnd mnrallrdn; Na, K, Mg, Ca, Ba, Sr, Zn, Cd, Al, S, Sn, Pb, F, N, Cr, Mn, T, Ag,, Co v Mo, vtamnlrdn; B, B, B, C v E v nzmlrdn; sünk dhdrognaz, glukoz--fosfataz, adnozn trfosfataz v ast fosfataz tspt dlmştr. Propols çrsnd bulundurduğu tf blşklr saysnd brçok byojk tvt kazanır. Yapılan araştıalar; propolsn antbtryal, antfungal, antvral, anttümoral, antodan, mmunmodulatör, antnflamatuar, hpatoprotktf, kardyoprotktf, nöroproptktf, radyoprotktf, antdyabtk, rjnratf, gastroprotktf, rnalprotktf, antülsr, şlatör, antmutajnk, anstzk, antalrjk, analjzk, otornolarngojnk, v prdontts, gngvts, ostoartrts, mastts, rnts, astım dş çürüğünü önlyc bunların yanında jnkojk v göz üzrnd brçok byojk t araştırılmıştır. Hr propolsn tüm bu tklr göstdğ v çrğn gör farklı byojk tvtlr göstrdğ blrlnmştr. Propolsn bu byojk özllklrndn dolayı brçok propols ürünü ürtlmy başlanmıştır (Şkl-). Son yıllarda araştıacılar, propolsn antbtryl, antvral, antfungal v antparaztr tknlğ brçok blmsl çalışma l ortaya koymuşlardır. Brçok araştıacı propolsn farklı çözücülr v farklı tknklr l gram poztf v gram ngatf btrlr üzrn tn nclmşlr v gram poztf btrlr üzrnd kuvvtl, gram ngatf btrlr üzrnd s düşük düzyd antbtryl tnn olduğu blrlnmştr. Propolsn antbtryl tknlğ büyük oranda çrğndk fnolk blşklrdn kaynlandığı blrlnmştr. Propolsn antbyotklr l yapılan kombnasyon çalışmalarında snrjk tk oluşturduğu v antbyotklrn tn arttırdığı tspt dlmştr. Propolsn noal btrlrn yanında nsan v hayvan sağlığı çn thlkl olan mtsln drnçl Staphycoccus aurus v vankomsn drnçl ntrokoklar gb brçok drnçl btr üzrnd antbtryl tknlğnn olduğu blrlnmştr. Propolsn antfungal tvts l lgl yapılan çalışma- Şkl-. Farklı şkllrdk propols ürünlr.

9 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn larda brçok mantar tknn karşı tkn olduğu v antfungal laçlar l brlkt kullanıldığında snrjk tk oluşturduğu da blrlnmştr. Propols n vtro ortamda Hrps smplx vrus tp, nflunza vrus A, HIV nflunza vrus A v B, vaccna vrus, Nwcastl dsas vrus, Hrps smplx typ, askovr drnçl Hrps smplx tp, Adnovrus tp, Povrus v Vscular stomatts vrus (VSV) gb brçok DNA v RNA vrüsün karşı tknlğnn olduğu tspt dlmştr. Propolsnn trkomonyazs, tooplazmozs, gardazs, lşmanyass, chagas v malarya hastalık tknlr gb nsan v hayvan protozonlarına karşı tknlğ bldrlmştr. Propolsn antmkrobyal tk mkanzmalarının yanında bağışıklık sstm tv drk dolaylı antmkrobyal tk oluşturduğu düşünülmktdr. Propols n-vvo v n-vtro çalışmalar l anttümöral tknlğ blrlnmştr. Araştıacılar başta Brzlya olm üzr farklı bölgnn propolsnn brçok kansr hücr hattında nclyrk anttümoral tknlklrn ortaya koymuşlar v bu tknlğnn çrsnd bulunan anttümoral tknlğ olan fnolk blşklrdn kaynlandığı blrlmşlrdr. Yapılan br araştıada propolsn tanol rtının U kansr hücr hattında kaspaz- tvasyonu l anttümoral tvt göstrdğ, mtokondrdn stokrom C nn salınımı l kaspaz- tvasyonu l nsan lökm HL-0 hücrlrn apoptozuna ndn olduğu v dış uyarım l d TNF salınımı uyarar apoptozu başlattığı blrlnmştr. Propols çrsnd bulunan blşklrn apotozun uyarılması mmunstmulasyon v kansr laçlarının tklrnn azaltılması tklrnn yanında kansr hücrlrnn anjognss v mtastazını ngllyrk kansr hücrsn bslnmsn v başka dokulara yayılmasını nglldğ blrlnmştr. Propolsn mmunmodülatör tvts gnllkl mrofaj, nötrofl v T lnfostlrn tvasyonu fagostoz tvtsnn artması v antkor ürtmnn uyarılması l grçklştktdr. Propols hm mrofajları tv drk nonspsfk bağışıklık sstm üzrnd düznlyc rol oynar, hm d pro-nflamatuar stoknlrn salınımını düznlyrk antnflamatuar tk oluşturur. Propols nflamasyondan sorumlu stoknlr üzrnd düznlyc rol oynar v aynı zamanda nflamasyon oluşturan NO, prostaglandn v lökotrn gb bazı mdatörlrn salınımını ngllyrk antnflamatuar tk göstrr. Etanol trt propolsn yangı oluşumundan sorumlu olan hstamn, prostaglandn v lökotrn salınımını azalttığı v nflamasyon sırasında araşdonk ast mtabolzmasınd lpoojnaz yolağını baskıladığı blrlnmş. Propols yapısında bulundurduğu fnolk blşklrdn dolayı blnn n y doğal antodanlardan brdr. Araştıalar l hr bölgnn propolsn çrsnd bulunan fnolk blşk mktarı v çştlğ farklı olduğu v buna bağlı olar antodan tknlğnn farklı olduğu blrlnmştr. Propolsn antodan tknlğ farklı brçok yöntml ortaya konulmuştur. Propolsn antodan tvtsnn çrsndk fnolk blşk mktarı l antodan tvts arasında poztf korlasyon olduğu blrlnmştr. Propolsn antodan tvts l lgl yapılan çalışmalarda noald antodan tknlğ l blnn vtamn E v C dn daha yük antodan tvty sahp olduğu blrlnmştr. Propolsn yararlı tklr yanında zararlı tklr d bulunmtadır. Hassas nsanlarda alrjk rayonlar sonucu ortaya çıkan l, sırt, ağız, dl, sırt aylar gb vücudun dğşk yrlrnd oluşan gzama, datts (drd kabuklanma, su toplama, ağrı, kaşıntı vb), öürük vb. smptomlar görülblmktdr. Malnn kaynlarına yazardan ulaşablrsnz

10 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn HABERLER Tazy Ankara Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı Başkanı yın Prof. Dr. Endr YARSAN ın annanns vfat tmştr. Mrhumy Allah tan rahmt, yın Hocamıza v yınlarına baş sağlığı dlrz. Ercys Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı Başkanı yın Prof.Dr. Gökhan ERASLAN ın Kayınvalds vfat tmştr. Mrhumy Allah tan rahmt, yın Hocamıza v yınlarına baş sağlığı dlrz. Balır Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı Başkanı yın Prof.Dr. İzzt KARAHAN ın kayınbabası vfat tmştr. Mrhuma Allah tan rahmt, yın Hocamıza v yınlarına baş sağlığı dlrz. Namık Kmal Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı Öğrtm Üys yın Yrd.Doç.Dr. Mustafa YİPEL n dayısı vfat tmştr. Mrhuma Allah tan rahmt, yın Hocamıza v yınlarına baş sağlığı dlrz. Unvan Dğşklğ Prof.Dr. Frdvs MOR (Mhmt Akf Ersoy Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı, 0). Prof.Dr. Kaml ÜNEY (Slçuk Ünvrsts Vtrnr Fülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı, 0). Doç.Dr. Cnnt RAĞBETLİ (Van Eğtm v Araştıa Hastans, 0). Doç.Dr. Fulya Üstün ALKAN (İstanbul Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı, 0). Yrd.Doç.Dr. Hdayt TUTUN (Mhmt Akf Ersoy Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı, 0). Yrd.Doç.Dr. Mustafa Slm DOĞRU (Aaray Ünvrsts Vtrnkülts Faoj v Tokoj Anablm Dalı, 0). Görv Dğşklğ Prof.Dr. Mhmt ÖZDEMİR (Karabük Ünvrsts ğlık Blmlkülts Dkanı V. v ğlık Yükokulu Müdürü V.0). Dğr Habrlr Antbyotk Farkındalık Haftası - Kasım 0 Dünya ğlık Örgütü tarafından; 0 yılından tbarn Kasım gününü çn alan hafta Dünya Antbyotk Farkındalık Haftası olar lan tmştr. Bu bağlamda olac şkld; Drnk Başkanımız yın Prof.Dr. Endr YARSAN tarafından kalm alınan Kürsl Thdt - Antmkrobyl Drnç başlıklı mal basın yayın organlarına göndrlmştr. Masa Tvm Drnğmz üylrn dağıtılm üzr 0 yılı masa tvm hazırlanar, üylz göndrlmştr. 0

11 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn Mayıs Ağustos 0 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bombus Arısı Eşk Arısı (Bombus spp.) EKİM 0 Ekm Hayvanları Koruma Günü Ekm mhuryt Bayramı Eylül Kasım 0 zarts lı 0 Mürkkpbalığı, ahtapot v kalamar, kamuflajın tartışmasız şampyonlarıdır. Rnklrn, gölglnmy, yığılmayı, lklnmy, şffaflığı, ısıyı v hatta byolümnsansı, ışık polartsn vya rdsansı bl anında dğştrblrlr. Dr yüzylrnd bulunan kromatoforlar (kıızı, sarı v kahvrng pgmnt çrn küçük cklr) ışığı farklı dalgaboylarında mrlr. Görsl grd şlndğnd, snr ağlarından kaslara lt göndrlr v kaslar da kromatoforların büyüklük v şkln dğştrr. Drnn ç kısmında s lökoforlar bulunur. Bu kronoforlar pmb, sarı, yşl, mav ya da gümüş rnktk ışığı yansıtır. Bu özllklr kamuflaj kıyaftlrnn ürtm çn dkkat alınmtadır. rşamba rşmb ma marts zar 0 0 Vtrn Nsan Hazran 0 zarts lı rşamba rşmb ma marts zar Tmmuz Wkpda-scrup.jpg Eylül 0 zarts 0 lı rşamba rşmb 0 KASIM 0 Ekm Aralık 0 ma marts zar 0 Tüm türlr olmasa da, bazı dnz yıldızı türlr kopan kolunu tamamn ynlm özllğn sahptr. Dnzyıldızlarının vücudunda ortadsk dnln br bölüm varsa ln parça kndn tamamlayar yn br dnzyıldızı oluşur. Ksln kolda ortadsk yoa kalan gövd ln parçanın yrn doldurar kndn tamamlar. Dnz yıldızınd bu mkanzmada parçanın koptuğu bölgd comocyts adı vrln bağışıklık sstm hücrlr tf görv almtadır. Ayrıca şysz ü d rjnrasyon saysnd grçklşr; kopan parça aynı şkld yn br dnz yıldızı oluşturur. 0 Kasım Atatürk ü Anma Günü v Atatürk Haftası Kasım Antbyotk Farkındalık Günü Kasım Mvlüt Kandl Kasım Dünya Balıkçılık Günü Kasım Öğrtmnlr Günü 0 v To oj HAZİRAN 0 Mayıs Tmmuz 0 v To oj EYLÜL 0 0 Eylül Aşur Günü Eylül Türk Dl Bayramı Ağustos Ekm 0 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Dnzyıldızı (Astroda spp.) v To oj Nsan 0 Lr kuşu, Mnura cnsn oluşturan güzl rnk dsnlrn sahp k kuş türünün ort smdr. Lr kuşu, büyük kahvrng sülün bnzr. Kanatları kıızımsı v kahvrng, gagası, bacları v ayları syahtır. Kamra çkm ss, tstr, araba alaları, nsan sslr d dahl olm üzr duydukları hr ss tlt dblm ytnğn sahptr. Çftlşm amacıyla ş bulm çn glştrdğ bu ss tlt özllğn (dğr kuşların kanat çırpma, ötm, gaga sslr gb) yönlk Kanada da yapılan araştıada, sadc ss dğl, ss yansıyan duygular nş-çıkışları da tlt dbldğ göstrlmştr. Ss ürtn syrn bölgsnd dğr ötücü kuşlardan farklı olar dört çft kas yrn üç çft bulunmtadır. 0 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Lr Kuşu (Mnura suprba, Mnura albrt) v To oj - Ağustos Kurban Bayramı 0 Ağustos Zafr Bayramı Hazran Dünya Çvr Günü 0 Hazran Kadr Gcs - Hazran Ramazan Bayramı AĞUSTOS 0 Vtrn Dağ kçlr y tıanma ytnklr l blnr. Kuzy İtalya da yaşayan Alpn bx nsan yapımı v m dn daha uzun v yük, blrgn çıkıntıları bulunmayan düşy br baraj duvarına rahatlıkla tutunup, tuz yalayablmktdr. Dağ kçlr kndlrn br uçurumun knarına çktğnd, omuz kasları onlara önml br dstk vrr. Ayrıca, dağ kçsnn kalın boynunun tıanış sırasında k br kas avantajı sağlayablcğ fad dlmktdr. Vtrnoj v Tokoj Drnğ Alp Dağ Kçs (Capra bx) MAYIS 0 Mayıs Emk v Dayanışma Günü Mayıs Atatürk ü Anma v Gnçlk Spor Bayramı Mayıs Ramazan Ayı Brnc Günü 0 Mayıs Dünya Balarısı Günü Mayıs Dünya Süt Günü Vtrnoj v Tokoj Drnğ Mürkkpbalığı (Spda spp.) v To oj rnğ zar 0 j D zar 0 marts 0 ko marts ma 0 Şubat 0 v To oj rnğ ma rşmb j D rşmb 0 rşamba v To oj Mart 0 zar 0 ko rşamba 0 0 Mants Kards olar da blnr Guam dan Doğu Afrka ya Hndu-sfk kadar uzanan coğrafyada yaşar. Avlarını yalayablmk çn çok hızlı saldırır v bnlrc katı darb kuvvt ürtblr. Öyl k traflarınd su, günş yüzynn sıclığına kadar ısınır (bu ısınmayla süprkavtasyon dnn kavtasyon bancukları oluşur v sualtı şok dalgaları l hdf kaçırsa bl öldürblr) v saldırı hızı ylaşık kalbr m l aynı vmy sahptr. Ayrıca ultravyol d dahl olm üzr tüm rnklr, rnk alıcı kon l görblrlr (nsanlarda bulunmtadır). Uzuvlarının dayanıklılığı ndnyl zırh yapımlarında kullanılmasına yönlk hücrsl araştıalar dvam tmktdr. lı rnğ lı zarts 0 Vtrnoj v Tokoj Drnğ ygambrdvs Kards (Odontodactylus scyllarus) j D zarts 0 ko Bombus arıları da dahl olm üzr tohumlayıcı hayvanlar (özllkl böcklr), rnklr v parfümlrdn taçyapr dokularına v havanın nmn kadar çok sayıda duyusal pucu alır. Hang tohumdan daha fazla nktar alaclarını v dğr tohumlayıcılar tarafından daha önc yağmalanaclarını blrlr. Uzun sürdr balarılarının kanatlarını hızla çvrdğ çn poztf br lktrk şarjı oluşturduğu blnmktdr. Arılar ççğ çıktıklarında s bu şarjın polnlrn tüylrn yapışmasına yardımcı olduğu da tspt dlmştr. Bombus arılarının küçük ttrşn kıllarını v burad lktrorsptörlrn, ççklrdn ltln lktrk dalgalarını hsstmk çn kullandıkları göstrlmştr. Vtrn Hazran 0 0 marts 0 rnğ ma j D zar rşmb ko marts 0 zar 0 rşamba 0 rnğ ma marts lı j D rşmb ma 0 TEMMUZ 0 zarts ko rşamba 0 rşmb 0 rnğ lı 0 rşamba j D zarts lı v To oj Tmmuz Dmokras v Mll Brlk Günü Somonların yolculukları, doğad n şaşırtıcı olaylardan brdr. Bnlrc somon balığı, yıllarca dnzd yaşadıktan sonra, doğdukları arsu yatağını bulablmktdr. Bunun çn önc dv sfk Okyanusu na açılan bnlrc arsudan kndlrnnkn bulmaları, sonra da bu arsu boyunca hç şaşıadan yüzmlr, arsu knd çnd dfalarca kollara ayrılmasına rağmn hr yol ayrımında doğru kararı vrp doğru yön gtmlr grkmktdr (00 km). Somonların bu yolculuğu yrn gtlr çn özl br duyu sstmyl yaratıldıklarını düşünülmktdr. Somonlar okyanuslarda yönlrn bulm çn, dünyanın manytk alanını algılayan doğal pusulalarla yaratılmışlardır. Bu sayd sfğn dv suları çnd yönlrn v knd doğdukları arsu yatağını bulurlar. Ayrıca glşmş koku duyuları, arsuların kmyasal blşnlrn ayırt dblm özllğn sahptr. zarts ko Vtrnoj v Tokoj Drnğ Şok Edc mb Ejdrha Kırkay (Shockng pnk dragon mllpd), yırtıcı varlığında salgı bzlrndn hdrojn syanür püskürtm özllğn sahptr. Bu özgün koruma mkanzması sırasında badm kokusu hssdlr. rl rnklr, avcıların kndsndn uz duasını önrn br uyarı aracı olar görülür. Ylaşık cm olan bu kırkay, Tayland ın nml bölglrnd kalkr kayalıklarında ya da Arnga pnnata palmylrnd görülblmktdr. Vtrn Vtrn Şok Edc mb Ejdrha Kırkay (Dsmoxyts purpurosa) Mart 0 0 rnğ zar j D 0 marts 0 ko ma 0 rnğ rşmb NİSAN 0 Nsan Mraç Kandl Nsan Ulusal Egmnlk v Çocuk Bayramı Nsan Dünya Vtrnr Hkmlr Günü 0 Nsan Brat Kandl Vtrnoj v Tokoj Drnğ Atlantk Somonu (lmo salar) v To oj Oc 0 Vtrn zar 0 Şubat 0 marts ma j D rşamba Su ayısı olar da adlandırılan Tardgrad lar suda yaşayan, mkroskobk boyutlarda v baclı br hayvan türüdür. Hmalaya lardan (+000 mtr) drn dnzlr (-000 mtr), kvatordan kutuplara kadar rastlanablr. -00 dn C a kadar zarar gödn yaşayablr. Mutl sıfırın C üstünd (- C d) d br kaç dka boyunca canlı kalablr. Atmosfrk basıncın katına kadar kadar yük basınçlarda da canlılığını kaybtmz. Uzay vumuna doğrudan 0 gün boyunca maruz kalan Tardgrad ların Dünya ya gr gtrldklrnd canlı kaldığı görülmüştür. 000 Gy v 00 Gy gb radyasyon svylrnd d hayatta kaldığı gözlmlnmştr (nsanlar çn 0 Gy ölümcüldür). Mart İstklal Marşının Kabulü Mart Tıp Bayramı Mart Rgap Kandl Vtrn rşmb 0 rşamba 0 0 Vtrn lı zarts 0 Vtrn 0 Vtrn ko 0 0 rnğ 0 j D lı ko zarts Aralık 0 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Su Ayısı (Tardgrad) MART 0 Şubat Dünya Kansr Günü Vtrn rnğ zar 0 j D marts ŞUBAT 0 v To oj ko ma rnğ rşmb 0 Oc Yılbaşı Vücudunun büyük kısmı, aslında yük grlm salan kaslara dönüşmüş lktrk organları (lktropla) l kaplıdır. Bu organlarda da lktrot adı vrln, kas v snr hücrlrnn v gçs sonucu oluşmuş lktrk ürtn hücrlr sahptrlr. 000 l 000 arasınd lktropla, brabrc 00-0 voltluk br grlm v 00 wattlık lktrk ürtblr. Elktrk çarpması savunma v avlanma dışında yön blrlmsnd, çftlşck partnr bulmasında v knd sınırlarını bll tmsnd rol oynamtadır. Güny Amrka nın kuzy doğusund Amazonlar v Ornoco bölglrnd, çamurlu v ojn bımından fr tatlı sularda yaşarlar. j D rşamba 0 OCAK 0 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Elktrkl Yılan Balığı (Elctrophorus lctrcus) v To oj ko lı rnğ zarts Çıngırlı yılanlar (özllkl Cryptlytrops albolabrs), pton v boa yılanları; brkaç mtr öncsndn avlandıkları hayvanın vücut ısısını algılayablmktdr. Yılanların yüzünd bulunan pt organları dnn somatosnsörk snr plrndn oluşan yapıları saysnd kızılöts ışını görblm v yınlard hayvanların tal profln çıkarablm özllklr vardır. Bunun snsörk nöronlarda bulunan ısı-hssdc rsptör molküllrnn (transynt rsptör potansyl yon kanalı, ankrn- TRPA) yük uyarımı saysnd olduğu göstrlmştr. Aynı rsptör nsanlarda karbonatlı çcklr v wasab acısında hssdln orta acı hssn oluştutadır. j D Vtrnoj v Tokoj Drnğ Çıngırlı Yılan (Vprda spp.) v To oj ko Bütün dnzanaları gb, br yumurtadan glşn v planula dnln br larva şklnd hayata başlar. Planula srbstç yüzr, gntk açıdan özdş v mdusa olar tanımlanırlar; brkaç hafta çnd d ytşkn hal glrlr. Ylaşık, mm çapında, pmb br çv şklndk gövd knarları 0 adt byaz dokungaç l kaplanmıştır. Fzl hasara v açlığa tpk olar, glşm sürçlrnd gry doğru br sıçrama yapar polplğ dönüşürlr. Ölümsüzlük gb gözükn bu sürçt, doğan tkrar polp kon sonunda tomurcuklanır. Bu durum lk kz 0 larda tspt dlmş v bu türlr ölümsüz dnzanası olar tanımlanmıştır. Bu sürcn arkasınd hücrsl mkanzma haln tıp dünyasında araştırılmtadır. Vtrn Vtrnoj v Tokoj Drnğ Ölümsüz Dnzanası (Turrtopss dohrn) ARALIK 0 Aralık Atatürk ün Ankara ya Glş zarts 0 lı rşamba rşmb 0 ma marts zar 0 Kasım Oc 0 -BÜLTEN Vtrnoj v Tokoj Drnğ Yayın Organıdır. Bültn Yayın Kurulu Yıl: 0 yı: ISSN 0- hb: Prof.Dr. Endr YARSAN Edtör-Yazı İşlr Müdürü: Doç.Dr. Lvnt ALTINTAŞ Doç.Dr. Lvnt ALTINTAŞ Doç.Dr. Bgüm Yurdök DİKMEN Yrd.Doç.Dr. Hüsamttn EKİCİ Dr. Farah Gönül AYDIN Drnk v Yazışma Adrs: Atmaca Sok No: / 00, Dışkapı- Ankara Yrl sürl yayındır, ayda br yayınlanır. Tl Blggçr: 0-0 Bültnd yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlarına attr.

12 Vtrnoj v Tokoj Drnğ Bültn BİLİMSEL ETKİNLİKLER Etknlk Adı Tarh Yr Wb yfası th World Congrss on Phaacutcal Scncs and Innovatons n Phaa Industry Londra, İngltr com/ rd Gan Pha-Tox Summt Göttngn, Almanya SOT0- Socty of Toxcogy th Annual Mtng n Antono, Tas, ABD th World Congrss on Toxcogy and Phaacogy Sngapur PUBLIC HEALTH / II. Intrnatonal Confrnc on Publc Halth th Intrnatonal Confrnc and Exhbton on Phaacutcs & Novl Drug Dlvry Systms İstanbul Brln, Almanya am0/ confrncsrs.com/confrnc-brochur.php phaacutcalconfrncs.com/ Uluslararası Su v Çvr Kongrs Bursa İlaç Kmyası Kongrs Antalya th Intrnatonal Confrnc and Exhbton on Nanomdcn and Phaacutcal Nanotchnogy. Türk Klnk Mkrobyoj v İnfyon Hastalıkları Kongrs II. Uluslararası Şhr Çvr v ğlık Kongrs Amstrdam, Hollanda phaacutcalconfrncs.com/ Antalya Kapadokya, Nvşhr 0th Congrss Of Toxcogy In Dvpng Countrs Blgrad, Sırbstan th Intrnatonal Confrnc on Antbotcs: R&D, BB Los Angls, ABD com/usa/. Uluslararası ğlık Blmlr V Yaşam Kongrs Burdur Gıda Güvnlğ Kongrs İstanbul Türky EKMUD Kongrs Antalya SETAC Europ th Annual Mtng Roma, İtalya th World Congrss on Phaacogy and Toxcogy Tokyo, Japonya phaacutcalconfrncs.com/asapacfc/ Wroclaw, Ponya th Euro-Gbal Summt on Toxcogy and Appld Phaacogy WCP0-th World Congrss of Basc and Clncal Phaacogy Brln, Almanya Kyoto, Japonya