Sabit kur sisteminde ise faiz denge sistemi çalışamamaktadır. Çünkü kur sabittir. Yurt içi faiz oranının yurt dışı faize oranına eşit olmalıdır.

Transkript

1 B..A. Dövz Kuru Rjmlr Srbs Kur ssmnd hüküm yrl para brmnn dğr şu şkld dürülblr: gnşlc para polkaları aracılığı l pyasaya para sürrk faz oranlarının düşmsn, faz oranlarının düşms l sıcak para yrl paradan çıkarak yur dışına çıkmak syblr. Böyllkl yrl paranın dğrnn düşms bklnr. Sab kur ssmnd s faz dng ssm çalışamamakadır. Çünkü kur sabr. Yur ç faz oranının yur dışı faz oranına ş olmalıdır. P P Rl kur ssm k şkld dngy glblr. Ya nomnal kurda () dğşm olablr. Ya da yur ç v yur dışı fya düzylrndk (P/P) dğşm l bulunablr. Sab kur ssmn bağlı br konomd oplam alp fonksyonu aşağıdak gbdr: P Y Y, G, T P, +, Dkka dlrs oplam alp fonksyonunda rl para soku (M/P) yrn rl kur yazılmışır. Nomnal Kur dğrnn üzrnd çzg olması nomnal kurun sab olduğu anlamına glmkdr. Sab kur ssmnd mrkz bankası para polkasını uygulamakan vazgçr, çünkü rl para soku arık oplam alp fonksyonunda dğldr. Ö arafan br ülknn sab kur ssmn kullanması kapalı konom olması anlamına glmz, zra açık konomlrd sab kur ssmn kullanablrlr. Kapalı br konomd fyalar düzy ürm klr. Fyalar svysndk dğşm rl para sokunun büyüklüğünü klr, rl para sokunun dğr d faz oranlarını klr. Sab kur ssmnn akp dn açık konomd s fyalar düzyndk dğşmlr ürm svysn rl kur dğr üzrndn klr. Sab kur ssmn bağlı açık br konomd dng aşağıdak gbdr:

2 Toplam arz v oplam alp ğrlrnn ksşğ nokada pyasada ürm v fya düzy blrlnmş olur. Yn s konomnn am ürm svysn msl mkdr. Dğr arafan konomnn oplam arz fonksyonu aşağıdak gbdr: Y P P (1 ) F 1, z L konomd fyalar düzynn k unsurdan klndğ blnmkdr. a) Fya bklnlr P nomnal ücrlr (w) klmk, nomnal ücrlr d fyalar düzyn klmkdrlr. b) Yüksk ürm yüksk shdama ndn olurkn düşük şszlğ ndn olmakadır. Bunun sonucunda ücrlr armaka v fya düzynd arışlar kndn gösrblmkdr. ğr br konomd fyalar gnl düzynd br düşüş mydana glrs AS ğrs aşağıya doğru kayar v ürm düzy olması grkn doğal ürm svysn ulaşmasına ndn olablr. Bu glşm aşağıda vrlmkdr. Ürm svys doğal ürm svysnn alında kaldığı sürc fyalar düzynd düşmlr kndn gösrblr. Kurların gnl yapısı l lgl aşağıdak k durum kabul dlmkdr: a) Kısa dönmd sab nomnal kur sab rl kur olarak vaandaşların zhnnd kabul dlmkdr. b) Ora dönmd s fyalar düzyndk dğşmlr saysnd rl kurlardak dğşmlr aracılığı l nsanların zhnnd oluşan br nomnal sab kur ssm vardır. Sab kur ssmn uygulayan br konomd dvalüasyon yrl paranın dğr kaybms olarak kabul dlmkdr. Böyllkl yabancı para brmlr yrl para karşısında dğrlnr v dövz kurlarında arış yaşanablr. Burada yrl paranın ucuzlaması l yrl mallar yabancılara gör ucuz hal glr v ülknn hracaı v ürmnn arması bklnr. Uygun br dvalüasyon yapılması konomnn doğal svysn dönmsn ndn olablr. Dvalüasyon sonucu oplam alp ğrsnn sağa kayması bklnr v konom doğal svysn ulaşablr. Kurun zayıflaması albn sağa kaymasına ndn olablmkdr.

3 Bu glşm aşağıda gösrlmkdr. Sab kur ssm çnd olan br konomd fnans pyasası ajanları kısa sürd br kur dğşklğn gdlblcğn (dvalüasyon yapılacağına) nanırlarsa: a) Pyasada rl kur çok yüksk olablr, yan rl kur çok kıymlnmş durumda olablr, b) Böyls br durumda faz ndrmnd gdlms grkr ancak sab kur ssm alında çalışan br mrkz bankası bu oprasyonu grçklşrmz. Sab kur ssm alında çalışan br konomd ç pyasa faz oranı l dış pyasa faz oranı ş olmalıdır. Bu faz dngs aşağıdak gbdr: 1 şlğn sol arafında yurç faz oranı sağ arafında s yurdışı faz oranından kurlardak yüzd dğşmnn çıkarılması bulunmakadır. Böyl br durumda fnansal ajan yurçn vya yurdışına para göürmd kayısız kalablr. Dvalüasyonun glcğnn pyasada hssdlms pyasada krzlr d sbp olablr. Hüküm vya mrkz bankası dvalüasyon bklnmdğn duyurablr, mrkz bankası faz oranlarını arırablr. Mrkz bankası dayanabldğ kadar dayanır v fazlr arırablr ancak dayanamadığı zaman pyasanın bkldğ dvalüasyonu yapablr. snk Kur Ssm İç v dış faz oranları arasında faz lşksn gösrn dng aşağıdak gbdr: (1 ) (1 ) 1 Dnklm düznlrsk:

4 1 1 1 ulaşırız. Aynı dnklmdn +1 dönm ulaşmak srsk zaman ndslrn () 1 lav drz: Yukarıdak +1 dönm dğrn onun özrndk dnklmd yrn yazarsak: (1 )(1 ) 1 (1 )(1 2 1 ulaşırız. Buradan harkl 2 dönmdn uzun kur bklnlr çn aşağıdak dnklm yazablrz: n n Bu dnklmdn harkl: n1 - Şu ank kurlar şu ank v glck on yıllık yurç v yurdışı faz oranı bklnlrn bağlıdır, - Şu ank kurlar on yıl sonrak kur bklnsn bağlıdır, Glck kur dğşmlrn ndn olan ndnlr bugünkü kurları dğşmsn ndn olablmkdr. ğr yurç fazlr l yurdışı fazlrn brbrlrn ş olması söz konusu olur s: n n n1 olması bklnr. Car kur şu ank v bklnn yurç v yurdışı faz oranlarındak dğşmlrdn klnms bklnr. Ülklr sab kur mu? Yoksa snk kurumu bnmsml? Kısa dönmd sab kur ssm faz v kurlarda hark m mkanını çok sınırlandırır. Dvalüasyondan sakınmak çn yüksk faz l fnans pyasasını laf mk grkblr. Srbs kur ssmnd para polkaları aracılığı l kurları konrol mk çok zor olablr.

5 Gnl olarak ülklr yabancı ülkr l olan car lşks ndn l snk kuru ssmn bnmsmşlrdr. ğr kur yönm çn mrkz bankasına güvn yoksa kur kurulları vya dolarzasyon kullanılmakadır.