POLİNOMLAR. reel sayılar ve n doğal sayı olmak üzere. n n. + polinomu kısaca ( ) 2 3 n. ifadeleri polinomun terimleri,

Benzer belgeler
POLĐNOMLAR YILLAR ÖYS

biçimindeki ifadelere iki değişkenli polinomlar denir. Bu polinomda aynı terimdeki değişkenlerin üsleri toplamından en büyük olanına polinomun dereces

ise, a b=? (32) ile bölümünden kalan 64 ise sabit terimi kaçtır? (72)

n, 1 den büyük bir sayma sayısı olmak üzere,

POLİNOMLARDA İNDİRGENEBİLİRLİK. Derleyen Osman EKİZ Eskişehir Fatih Fen Lisesi 1. GİRİŞ

BAĞINTI VE FONKSİYON

Örnek...4 : P(x) = 3x + 2 ve Q(x)= x 2 +4x -3 polinomları için a) P(x). Q(x) b)x.p(x) 2.Q(x) işlem lerini ya pınız.

ünite12 POLİNOMLAR Polinomlar

Örnek...3 : P(x+4)=x 7 +6.x 6 +2x 3 polinomu için P(2) kaçtır? Örnek...4 : P(2x 1) = x 2 olduğuna göre, P(3)+P(5) kaçtır? Örnek...

Polinomlar. Rüstem YILMAZ

POLİNOMLARIN TANIMI. ÖĞRENCİNİN ADI SOYADI: KONU: POLİNOMLAR NUMARASI: SINIFI:

7. ( ) ( ) ( ) A)11 B)12 C)13 D)14 E)15 8. ( ) çarpanı A) 2 B) 1 C) 0 D)1 E) 2 A)1 B) 2 C)3 D) 4 E)5 10. ( ) (B) A) 9 B)10 C)11 D)12 E)13 11.

Sunum ve Sistematik. Bu başlıklar altında uygulamalar yaparak öğrenciye yorum, analiz, sentez yetisinin geliştirilmesi hedeflenmiştir.

Köklü Sayılar ,1+ 0,1+ 1, 6= m 10 ise m kaçtır? ( 8 5 ) 2x 3. + a =? (4)

( 1) ( ) işleminde etkisiz eleman e, tersi olmayan eleman t ise te kaçtır? a) 4/3 b) 3/4 c) -3 d) 4 e) Hiçbiri

5. P(x). Q(x) polinomunun derecesi 9, P(x) Q(x) 7. P(x) = (3m 1)x 3 4x 2 (n + 1) x+ k ve. Q(x) = 17x 3

POLİNOMLAR Test I m P x 3 2x x 4x. P x x 5 II. III. A) 13 B) 12 C) 11 D) 10 E) 9

10 SINIF MATEMATİK. Polinomlar Çarpanlara Ayırma İkinci Dereceden Bir Bilinmeyenli Denklemler

in en küçük değeri için x + y =? (24) + + =? ( a ) a a a b a

POL NOMLAR. Polinomlar

İÇİNDEKİLER. Ön Söz Polinomlar II. ve III. Dereceden Denklemler Parabol II. Dereceden Eşitsizlikler...

KÖKLÜ İFADELER. = a denklemini sağlayan x sayısına a nın n inci. Tanım: n pozitif doğal sayı olmak üzere kuvvetten kökü denir.

8. Bir aritmetik dizide a 2 = 2, a 7 = 8 ise, ortak fark aşağıdakilerden

2. Matematiksel kavramları organize bir şekilde sunarak, bu kavramları içselleştirmenizi sağlayacak pedagojik bir alt yapı ile yazılmıştır.

DİZİLER - SERİLER Test -1

KONU: Polinomlarda Bölme İşlemi. 6. P x x x 1

Mustafa Sezer PEHLİVAN. Yüksek İhtisas Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü

POLİNOMLAR. Polinomlar. Konu Kavrama Çalışması

Tümevarım_toplam_Çarpım_Dizi_Seri. n c = nc i= 1 n ca i. k 1. i= r n. Σ sembolü ile bilinmesi gerekli bazı formüller : 1) k =


Örnek...3 : Aşağıdaki ifadelerden hangileri bir dizinin genel terim i olabilir?

Yeşilköy Anadolu Lisesi

TÜMEVARIM. kavrayabilmek için sonsuz domino örneği iyi bir modeldir. ( ) domino taşını devirmek gibidir. P ( k ) Önermesinin doğru olması halinde ( 1)

(Sopphie Germain Denklemi) çarpanlarına ayırınız. r s + t r s + t olduğunu ispatlayınız olduğunu. + + = + + eşitliğini ispatlayınız.

VII. OLİMPİYAT SINAVI. Sınava Katılan Tüm Talebe Arkadaşlara Başarılar Dileriz SORULAR k polinomu ( )

İleri Diferansiyel Denklemler

(m+2) +5<0. 7/m+3 + EŞİTSİZLİKLER A. TANIM

matematik LYS SORU BANKASI KONU ÖZETLERİ KONU ALT BÖLÜM TESTLERİ GERİ BESLEME TESTLERİ Süleyman ERTEKİN Öğrenci Kitaplığı

140. 2< a< 1 ise kesrinin değeri aşağıdakilerden hangisi olamaz? (3,7) a 1,9 2,4 2,7 3,2 3,7. a a c b ve c a a b c

KÖKLÜ SAYILAR. 1 n n. x a a x say s na a n n n. kuvvetten kökü denir. Köklü say lar n. çözüm. n n. a özelli inden, çözüm. m n n. çözüm. çözüm.

İKİNCİ DERECEDEN DENKLEMLER

( KÜME LİSTE, ORTAK ÖZELLİK, ŞEMA YÖNTEMİ ELEMAN SAYISI BOŞ, SONLU, SONSUZ KÜME ALT KÜME VE ÖZELLİKLERİ ) ... BOŞ KÜME. w w w. m a t b a z.

Örnek...3 : Aşağıdaki ifadelerden hangileri bir dizinin genel terim i olabilir? Örnek...4 : Genel terimi w n. Örnek...1 : Örnek...5 : Genel terimi r n

1. BÖLÜM Polinomlar BÖLÜM II. Dereceden Denklemler BÖLÜM II. Dereceden Eşitsizlikler BÖLÜM Parabol

SAYILAR DOĞAL VE TAM SAYILAR

2.2. Fonksiyon Serileri

BASAMAK ATLAYARAK VEYA FARKLI ZIPLAYARAK İLERLEME DURUMLARININ SAYISI

1.BÖLÜM SORU SORU. (x 1) (x 3) = A + B. x 3 ise, d(p(x)) ve d(q(x)) polinomlar n derecelerini göstermek. A. B çarp m kaçt r?

Yrd.Doç. Dr. Mustafa Akkol

2. Matematiksel kavramları organize bir şekilde sunarak, bu kavramları içselleştirmenizi sağlayacak pedagojik bir alt yapı ile yazılmıştır.

OLĐMPĐYATLARA HAZIRLIK ĐÇĐN DOĞRUSAL ĐNDĐRGEMELĐ DĐZĐ PROBLEMLERĐ ve ÇÖZÜMLERĐ (L. Gökçe)

ASAL ÇARPANLARINA AYIRMA ÇÖZÜMLÜ SORULAR

( KÜME LİSTE, ORTAK ÖZELLİK, ŞEMA YÖNTEMİ ELEMAN SAYISI BOŞ, SONLU, SONSUZ KÜME ALT KÜME VE ÖZELLİK- LERİ ) ... BOŞ KÜME. w w w. m a t b a z.

1. TEMEL KAVRAMLAR Derleyen: Osman EKİZ ( )

SAYILAR DERS NOTLARI Bölüm 1 / 3 SAYILAR DERS NOTLARI KONU BASLIKLARI:

1. GRUPLAR. 2) Aşağıdaki kümelerin verilen işlem altında bir grup olup olmadığını belirleyiniz.

Buna göre, eşitliği yazılabilir. sayılara rasyonel sayılar denir ve Q ile gösterilir. , -, 2 2 = 1. sayıdır. 2, 3, 5 birer irrasyonel sayıdır.

Analiz II Çalışma Soruları-2

A= {1,2,3}, B={1,3,5,7}kümeleri veriliyor. A dan B ye tanımlanan aşağıdaki bağıntılardan hangisi fonksiyon değildir?

Diziler ve Seriler ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Prof.Dr. Vakıf CAFEROV

ŞAH VE MAT. Satrancın ilk kez M.S. 570 yıllarında Hindistan'da oynandığını biliyoruz. Bunu nerden biliyoruz?

TAMSAYILAR. 9www.unkapani.com.tr. Z = {.., -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, } kümesinin her bir elemanına. a, b, c birer tamsayı olmak üzere, Burada,

Gelecek için hazırlanan vatan evlâtlarına, hiçbir güçlük karşısında yılmayarak tam bir sabır ve metanetle çalışmalarını ve öğrenim gören

6. x. 1 x = x denkleminin çözüm kümesi A) 3 2 B) 1 C) 1 2. x x

Mehmet ŞAHİN.

Matematik Olimpiyatları İçin

Problem 1. Problem 2. Problem 3. Problem 4. PURPLE COMET MATEMATİK BULUŞMASI Nisan 2010 LİSE - PROBLEMLERİ

TANIM : a, a, a, a,..., a R ve n N olmak üzere,

T I M U R K A R A Ç AY - H AY D A R E Ş C A L C U L U S S E Ç K I N YAY I N C I L I K A N K A R A

(3) Eğer f karmaşık değerli bir fonksiyon ise gerçel kısmı Ref Lebesgue. Ref f. (4) Genel karmaşık değerli bir fonksiyon için. (6.

LYS MATEMATİK DENEME - 1

Örnek...1 : Örnek...5 : n bir pozitif tamsayı ise i 4 n + 2 +i 8 n i 2 0 n + 6 =?

5 İKİNCİ MERTEBEDEN LİNEER DİF. DENKLEMLERİN SERİ ÇÖZÜMLERİ

TÜME VARIM ve DİZİLER ÜNİTE 4. ÜNİTE 4. ÜNİTE 4. ÜNİTE 4. ÜNİT

ISBN Sertifika No: 11748

ÜNİTE: RASYONEL SAYILAR KONU: Rasyonel Sayılar Kümesinde Çıkarma İşlemi

SAYILAR SAYI KÜMELERİ

SAYILAR SAYI KÜMELERİ

h)

MANTIK. 3. p 0, q 1 ve r 1 iken aşağıdaki önermelerin doğruluk değerlerini bulunuz. p q q. q b. ( ) ' c. ( p q) r

BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ. Doç.Dr. Suat ŞAHİNLER

Atatürk Anadolu. Temel Kavramlar Üzerine Kısa Çalışmalar

kişi biri 4 kişilik, üçü ikişer kişilik 4 takıma kaç farklı şekilde ayrılabilir? (3150)

TEMEL KAVRAMLAR. SAYI KÜMELERİ 1. Doğal Sayılar

TEOG. Sayma Sayıları ve Doğal Sayılar ÇÖZÜM ÖRNEK ÇÖZÜM ÖRNEK SAYI BASAMAKLARI VE SAYILARIN ÇÖZÜMLENMESİ 1. DOĞAL SAYILAR.

MATEMATİK 1 - FÖY İZLEME TESTLERİ. ÜNİTE 1: TEMEL KAVRAMLAR Temel Kavramlar. 4. a.b + a b 10 = x ve y farklı birer pozitif tam sayı,

BÖLÜM II. Asal Sayılar. p ab ise p a veya p b dir.

MUTLAK DEĞER Test -1

ÜNİTE 1: TEMEL KAVRAMLAR

İÇİNDEKİLER BASİT EŞİTSİZLİKLER. HARFLİ İFADELER Harfli İfadeler ve Elemanları Eşitsizlik Sembolleri ve İşaretin Eşitsizlik İfadesi...

ÖZEL EGE LİSESİ 10. OKULLARARASI MATEMATİK YARIŞMASI 10. SINIFLAR SORULARI

TEMEL KAVRAMLAR. a Q a ve b b. a b c 4. a b c 40. 7a 4b 3c. a b c olmak üzere a,b ve pozitif. 2x 3y 5z 84

ÜNİVERSİTEYE HAZIRLIK 10. SINIF OKULA YARDIMCI KONU ANLATIMLI SORU BANKASI

6. BÖLÜM VEKTÖR UZAYI VEKTÖR UZAYI VEKTÖR UZAYLARI

1 RASYONEL SAYILARDA İŞLEMLER Sorular Sorular DOĞRUSAL DENKLEMLER Sorular DOĞRUSAL DENKLEM SİSTEMLERİ 25


11. SINIF KONU ÖZETLİ SORU BANKASI

OLİMPİYAT SINAVI. 9 x.sin x + 4 / x.sin x, 0 x π İfadesinin alabileceği en küçük tamsayı değeri kaçtır? A) 14 B) 13 C) 12 D) 11 E) 10

A) π B) 4 π C) 9 π D) 16 π E ) π 6. Çözüm: Yanıt:A. 5. ax +by+ 5 = 0 } denklemlerini aynı zamanda. Çözüm: Yanıt:B

ORTALAMA EŞĐTSĐZLĐKLERĐNE GĐRĐŞ

Transkript:

POLİNOMLAR Taım : a0, a, a,..., a, a reel sayılar ve doğal sayı olmak üzere P x = a x + a x +... + a x + a x + a biçimideki ifadelere x e bağlı reel katsayılı poliom (çok terimli) deir. 0 a 0 ax + a x + a x +... + a x + poliomu kısaca P x = a0 + a x + ax + a x +... + ax dir. Yai, Buradaki P x ile gösterilir. a,a x,a x,a x,...,a x 0 ifadeleri poliomu terimleri, a 0,a,a,...,a gerçel sayılarıa poliomu katsayıları deir. doğal sayısıa a terimii derecesi deir. x Derecesi e büyük ola terimi derecesie, poliomu derecesi deir ve der P( x ) biçimide yazılır. Derecesi e büyük ola terimi katsayısıa, baş katsayı deir. Değişkee bağlı olmaya terime de sabit terim deir. Not: R Reel katsayılı poliomları kümesi [ x] Q Rasyoel katsayılı poliomları kümesi [ x] Z Tam katsayılı poliomları kümesi [ x] Soru: P(x) = x 5x + + 7x poliomuu, a) Derecesii, ( der P ( x ) = ) b) Baş katsayısıı, (-5) c) Sabit terimii yazıız. ( ) Soru: Aşağıdaki tabloyu verile öreklerde yararlaarak dolduruuz. Foksiyo Poliom mu? ( E / H ) Poliomu Derecesi Poliomu Baş Katsayısı Poliomu Sabit Terimi Poliomu Katsayılar Toplamı f ( x) = 8x + x 0, E 8 0, 7,8 + f ( x) = x x + 5 4 f ( x ) = 0 f ( x ) = f ( x) = x + 5x + H - - - - 5 f ( x) = 7 + x = + + f x x x

Uyarı: Z Q R olduğuda Z[ ] Q x [ x] R [ x] dir. Bular gibi Z, Z, Q... kümeleri de yazılabilir. 5 Soru: Q kümesii buluuz. 5 5 { a0 a 5 a 5 a 5... a 5 : ve a0, a, a,..., a } Q = + + + + + N Q TANIMLAR: P(x) = a + + poliomuda, 0 ax + a x + a x +... a x. 0 a 0 ve a a a... a a 0 = = = = = = ise Sabit poliomu derecesi sıfırdır. P x poliomua sabit poliom deir.. a a = a = a =... = a = a 0 = ise 0 = Sıfır poliomuu derecesi yoktur ( taımsızdır). P x poliomua sıfır poliomu deir. Soru: Aşağıdaki ifadelerde hagileri taımlı oldukları kümelerde bir poliomdur? Poliom olaları derecesi, baş katsayısı ve sabit terimi edir? P x = x + x R 7 5 P ( y) = y y ; Q y 7 y P ( a) = 5 a ; Z a 5 a) 5.. 6 ; [ x] b) [ ] c) [ ] P = 5 ; Z d) 4 e) P ( 5 t ) = ; R [ t] P( x) = m x + 4 x poliomu sabit poliom ise m + =? Soru: Çözüm : Sabit poliom olabilmesi içi 0 m =, = 4 m + = buluur. m = ve ( ) + 4 = 0 olmalıdır. Burada

Soru: b + P( x) = a. x. x c + poliomu sıfır poliomu ise a + b c =? Soru: 4 m P x = 5x x + 4 ifadesii bir poliom olabilmesi içi m i alabileceği pozitif tamsayı değerlerii toplamıı buluuz? Soru: P ( x, y) = x y xy + 5y x ise, Çözüm: P, =? P ( x, y) iki değişkeli reel katsayılı bir poliomdur. x = ve y = içi (, ). ( ).. ( ). 5. ( ) P = + de P (, ) = 9 buluur. Soru: Aşağıdakilerde hagisi bir poliom değildir? 5 a. P( x) = x + x + 6 b. K x = d. H( x) x ( x) 4 c. Q x y = x y+ xy xy+, 6 7 6 = 5 + 8 e. R( x) = x + x x Soru: 4 P ( x) = x a + 5x a poliomuu derecesi e fazla kaç olabilir? Çözüm : 4 P ( x) = x a + 5x a ifadesii bir poliom belirtmesi içi 4 N ve a N olmalıdır. a + 4 N a = { 0,, 6,} değerlerii alabilir. a + a N a olmalıdır. Her iki kümei kesişimide a = 6 a = olur.

4 Burada da 0 a = P x = x 5x der P x = 0 a = 6 P x = x 5x der P x = 0 der P x =. N içi kaç olur? (4) 4 4.. 6 Alıştırmalar P x = x + x + x + bir poliomdur. Bua göre bu poliomu derecesi e çok P x, y = x y + x y xy + 4 poliomuu derecesi kaçtır? (6). 4. Aşağıda verile bağıtıları poliom olup olmadıklarıı irdeleyiiz. = + + (H) a. P ( x) = x + 5x (E) b. Q( x) x x 4 c. R ( x ) = 5 (E) d. K ( x) x T x = x + x + (H) e. = + + 5 (H) x 4. P ( x) = ( a ) x + ( b + ) x + a. b + poliomu sabit poliom olduğua göre, P 5 =? (-) İKİ POLİNOMUN EŞİTLİĞİ Dereceleri ayı ve ayı dereceli terimlerii katsayıları eşit ola iki polioma eşit poliomlar deir. Karşıt olarak ta, iki poliom birbirie eşit ise dereceleri ayı ve ayı dereceli terimlerii katsayıları eşittir. = + + + + + ve P x a0 a x ax a x... ax Poliomları içi 0 0 Q x = b0 + b x + b x + b x +... + b x P x = Q x a = b, a = b, a = b, a = b... a = b dir.

5 Soru: P( x) =. x + x + c. x + ve = Q( x) ise a + b + c + d =? P x Q( x) = a. x b. x +. x d poliomları veriliyor. Çözüm : Q( x) P x = ise, =. + +. + =.. +. P x x x c x Q x a x b x x d = a ( b ). c = c = = b = 0 = d d = 6 Soru: P ( x) = ( a + ) x + bx + ( c ) x + ve a + b + c + d =? Q x = x + x + d poliomları eşit ise, 5x A B Soru: = + x x x + eşitliğideki A ve B değerlerii buluuz. BİR POLİNOMUN BİR GERÇEL SAYI İÇİN ALDIĞI DEĞERLER Bir P ( x ) poliomuda, a R olmak üzere x = a içi P ( x) i aldığı değer P ( a ) dır. Soru: 5 4 P( x) = x x. x + 40 poliomuu, x = içi aldığı değeri buluuz. Çözüm: 5 4 x = P =. + 40 ise, P ( ) = 0 olarak buluur.

6 Soru: 6 5 = + ise P x x x P x + =? Soru: Bir P ( x ) poliomu içi Çözüm: ( ) 4 + = + ise? P x x x P x = = x + dersek, Q ( x) = x ( Q ( x) Q x ifadesi Q( x)' i tersidir.) P ( x + ) poliomuda x yerie ( ) ( ) x yazarsak, P x + = x. x + 4 de P x = x 5x + 8 olarak buluur. Soru: Aşağıda verile poliomları katsayılar toplamıı ve sabit terimlerii buluuz. 6 7 5 4 P x 9 = x 7x + 9x + 5 P x + = x 8x + 4 P x = x + 6x 9 Soru: P ( x) = x + x + poliomu içi P ( 0) ve ( ) poliomu sabit terimi ve katsayılar toplamı ile karşılaştırıız. P değerlerii buluuz. Bu değerleri Souç: Bir P ( x ) poliomuda; Sabit terimi bulmak içi P ( 0) değeri, Katsayılar toplamıı bulmak içi P ( ) değeri buluur. Soru: P ( x ) + P( x) = x x veriliyor. terimii buluuz. Soru : P ( x ) = x + 4x 5 olmak üzere, ( ) Çözüm : P x poliomuu katsayılar toplamı 5 ise, sabit P x + poliomuu sabit terimii buluuz. P ( x + ) poliomuu sabit terimi istediğide P ( x + ) poliomuda x yerie sıfır yazılarak, ( ) P buluur.

7 Yai bizde istee P ( ) dir. Bua göre P ( x ) poliomuda P ( ) x = x = yazılmalı i bulmak içi P ( x ) poliomuda burada da istee cevap x = P = 5 olur. Uyarı: Bir poliomda değişkeleri yerie sıfır yazarsak o poliomu sabit terimii buluruz. Ayı şekilde verile bir poliomu katsayılar toplamıı bulmak içi o poliomda x yerie yazmamız yeterli olacaktır. Soru : P ( x) ( x 4x kx 5) = + + poliomuu katsayılar toplamı 64 ise, k =? (4) Soru : P ( x + ) = x ( a + ) x + a poliomu veriliyor. ise, sabit terimi kaçtır? (7) P x poliomuu katsayılar toplamı Soru: P ( x + ) = 9x 6x + ise, P ( x ) =? Soru: P ( x + ) = x 4x + ise, P =? Soru: P ( x) + P( x) = 4x 7x 5 ise, P =? Soru: P x x x x P x = + = + ise,? Çözüm : = dersek, P ( x x) ( x x) x x a + = + de, a a P a + = a + olur. Burada Q a = a + Q a = a de

8 ( ) P a + =. a + ise, P a = a + 7 P x = x + 7 olarak buluur. Uyarı : Bir P ( x) Q( x) = eşitliğii her iki tarafıda da uygulamak şartı ile istediğimiz gibi değişke değiştirebiliriz. Uyarı : P ( x ) poliomuda çift dereceli terimleri katsayıları toplamı; P P Ç T ( ) + P( ) P =, ( ) P ( ) P = olduğua dikkat ediiz. P x = a0 + a x + ax + a x +... + ax olarak düşüüp verile değerleri yerie koyuuz.) ( Alıştırmalar. P ( x) = x x + ise, P x x x x. 6 4 P =? (7) = + + ise, P =? (5). P ( x, y) = x y xy + x y + ise, = + + + ise, P x x x x 4. P, =? () P =? () 5. P ( x) = x + ax + b poliomuda P ( ) = ve P ( ) = ise, P =? ()

9 6. P ( x + ) + Q( x ) = x olmak üzere, P ( ) = 4 ise, Q =? () P x + = x x + olduğua göre, 7. a. P ( ) =? () b. P ( 5 ) =? (7) P x = x 7x + ) c. P ( x ) =? ( P x = x 5x + 7 ) d. P ( x ) =? ( 8. P ( 4x ) = 6x 8x + 4 ise,? P x = ( x + ) 9. P ( x ) = 6x x + ise, P 5 =? () 0. + = + ise, P ( x ) =? ( P ( x) 5 P x x x x 4 = x ). P ( x) ( 4x x 7x ) 5 = + + poliomuu sabit terimi kaçtır? (). P ( x, y) ( x 5y 4) 5 = + poliomuu katsayılar toplamı kaçtır? (). P ( x ) = x x + a poliomu veriliyor. P ( x) ve P x + poliomlarıı katsayılar toplamıı buluuz. P x poliomuu sabit terimi 9 olduğua göre, 4. P ( x) = 4x 5x + ( k ) x + ve Q( x) ( m ) x ( t ) x x ( ) veriliyor. P ( x) Q( x) 5. = olduğua göre, m. t?. k = = + + + poliomları P x = x + 4x 5x poliomuu çift dereceli terimlerii katsayılar toplamı a, çift dereceli terimleri katsayıları toplamı b olduğua göre, a b =?

0 POLİNOMLARDA İŞLEMLER POLİNOMLARDA TOPLAMA VE ÇIKARMA R [ x] de toplama işlemi [ x] [ x] ( P ( x), Q( x )) poliom ikilisie P ( x) Q( x) R R de R [ x] e bir foksiyodur. Bu foksiyo poliomu karşılık getirilir. P x = a0 + a x + ax + a x +... + a x m Q x = b0 + b x + b x + b x +... + b x +... + bm x olduğua göre m P( x) ± Q( x) = a ± b + a ± b. x + a ± b. x +... + a ± b. x +... + b. x dir. 0 0 Bua göre, P ( x) Q( x) poliomuu derecesi P ( x ) ve derecesi küçük olmaya poliomu derecesie eşittir. m Q x poliomlarıda Soru: 4 P( x) = x x x + 5 ve Q( x) = 4. x 5x x poliomları içi, a. P ( x) + Q ( x) b. P ( x) Q( x) c.. Q( x). P( x) poliomlarıı buluuz. Çözüm : a. P ( x) + Q( x) = x 4 + 4x + ( 5) x + ( ) x + ( 5 ) 4 P x + Q x = x + 4x 8x x + 4 buluur. b. P ( x) Q ( x) = x 4 4x + ( + 5) x + ( + ) x + ( 5 + ) 4 P x Q x = x 4x + x x + 6 buluur. c.. Q( x). P( x) = ( x 4 x x + 5 ) ( 4. x 5x x ) 4. Q( x). P( x) = ( x 6x 4x + 0 ) + ( x + 5x + x + ) 4. Q x. P x = x x + 9x x + buluur.

Uyarı: Toplam ve çıkarma işlemii soucuda elde edile poliomu derecesi, işleme gire poliomlarda büyük dereceli ola ile ayı derecelidir. POLİNOMLARDA ÇARPMA P ( x). Q( x ) poliomuu bulmak içi P ( x ) poliomuu her bir terimi her bir terimi ile ayrı ayrı çarpılır ve elde edile poliomlar toplaır. Q x poliomuu Soru: P ( x) = x x 5 ve Q x = x x poliomlarıı çarpımıı buluuz. Çözüm : 5 4 P x. Q x = x x 5. x x = x x 6x + x 0x + 5x 5 4 P x. Q x = x x 6x 7x + 5x elde edilir. Uyarı : Her ikisii derecesi sıfırda farklı ola iki poliomu çarpımıı derecesi buları dereceleri toplamıa eşittir. Soru: x a. x b ( x x ).( m. x ) + + = + ise a b =?. = 8 ise, Soru: P ( x ) ve Q ( x ) poliomları içi, der P( x). Q ( x ) = 5 ve der P ( x) Q( x) der Q( x ) =? Çözüm : der P( x) = a ve der Q( x) = b olsu. der P x. Q x = der P x + der Q x = a + b = 5

. = + =. + = a + b = 8 der P x Q x der P x der Q x der P x der Q x a + b = 8 = = = = a + b = 5 Burada a der P( x) ve b der Q( x) olarak buluur. POLİNOMLARDA BÖLME Taım: P ( x ), Q( x) R [ x] ve Q( x) 0 olmak üzere P ( x) poliomuu demek, P ( x) = Q( x). B( x) + K ( x) olacak biçimde R [ x] de bir B ( x ) poliomu ile dereceside küçük ola bir K ( x ) poliomu bulmak demektir. Q x poliomua bölmek Q x i P(x) : : K(x) Q(x) B(x) derp( x) derq ( x) olmak üzere, P ( x ) ve Q ( x ) poliomları içi, P ( x) = Q( x). B( x) + K ( x), derk ( x) < derq( x) ve derp( x) = derq( x) + derb ( x) koşullarıı sağlaya; P ( x ) poliomua bölüe Q ( x ) poliomua böle B ( x ) poliomua bölüm K ( x ) poliomua kala deir. Eğer K ( x ) = 0 ise P ( x ) poliomu, Q ( x ) poliomua tam bölüüyor deir. Bölmei Yapılışı Bölme işlemi yapılırke aşağıdaki sıraı izlemesi uygudur;. Bölüe ile böle, x i azala kuvvetlerie göre sıralaır.. Bölüei solda ilk terimi (e büyük üslü terim), bölei solda ilk terimie bölüür.. Elde edile bölüm, bölei bütü terimleri ile çarpılarak ayı dereceli terimler alt alta gelecek biçimde bölüei altıa yazılır. 4. Bu çarpım bölüede çıkarılır. 5. Geri kala terimler farkı yaıa yazılır. 6.Bulua poliom içi yukarıdaki işlemler sıra ile uygulaır.

7. Kalaı derecesi, bölei dereceside küçük olaa kadar işleme devam edilir. Soru: = + poliomuu Q( x) P x x x x 0 7 = + x poliomua bölüüz. Çözüm : + x x x 0x 7 x x 4x 0x 7 4x 6x 4x 7 4x + 6 x +x B ( x) ( Bölüm Poliomu ) K ( x) ( Kala Poliomu ) Soru: P x x x 5 Q x = poliomuu = x poliomua bölüüz. Uyarı : P x der = der P ( x) der Q( x) Q x dir. Soru: Aşağıdaki tabloda verile boşlukları dolduruuz. Poliom der[p(x)] der[q(x)] P(x)+Q(x) P(x).Q(x) der[p(x)+q(x)] der[p(x). Q(x)] 7 5 = 5 + 7 + P x x x x 4 = + 5 Q x x x P( x) = ( x + x + ) 5 Q( x) = ( x x + 5)( x )

4 Soru: P ( x ) ve Q ( x ) poliomları içi? der P x = der P x. Q x = 6 ve ( x) P = der Q x 6 ise, Soru: P( x) ve Q( x ) iki poliomdur. P( x) i derecesi Q( x ) i derecesii katıda eksiktir.. Q( x) P x P x poliomuu derecesi ise, Q( x ) poliomuu derecesi kaçtır? HORNER YÖNTEMİ İLE BÖLME Bir P(x) poliomuu ( a. x b) Aşağıdaki örekleri iceleyiiz. + ile bölümüde kolaylık sağlaya bir yötemdir. Örek: P ( x) = x + x 5 poliomuu Q( x) x = poliomua Horer yötemi ile bölüüz. Çözüm :. x = 0 x = -5 P(x) i katsayıları. -5 6. = 6. -5 4. -5 6 + 6 = 7 6. 7 = 7 7 6-5 + = 6 Ayı işlemler tekrar edilir. Bölüm : B(x) = x + 7 Kala : K(x) = 6

5 6 5 Soru: P ( x) = x 5x + x + 4x + 7 poliomuu Q( x) x = poliomua bölüüz. Çözüm: -5 0 4 0 7-6 - -0 - -64 - -6-0 -6 - -57 B x = x x 6x 0x 6x Bölüm : 5 4 Kala : 57 4 Soru: P ( x) = 4x + 5x + x poliomuu Q( x) x = poliomua bölüüz. Çözüm: / 4 0 5-4 6 6 x =. x olduğuda kalaı soludaki sayıları (4,,6,6), bölei baş katsayısı ola ile tekrar bölüür ve bölümü katsayıları (,,,) buluur. Bölüm : B(x) = x +x +x + Kala : K(x) =

6 Alıştırmalar 4. P ( x) = x x 4x + 5 poliomuu Horer yötemi ile Q( x) ( x )( x ) bölüüz. = + poliomua 4. P ( x) = x x + x + ax + b poliomuu ( x ) ile tam bölüebilmesi içi a, b =? (-4,). 5 x + x x x bölümüü buluuz. ( x + ) 4. P ( x ) ve Q ( x ) poliomları içi + Q( x) =? der P x (4) der P x. Q x = 6 ve P x der = Q x ise, 5. P ( x ) bir poliom olmak üzere, der P ( x ) = 6. =? ise, der x P ( x ) (0) 6. P ( x ) ve Q ( x ) birer poliom ve a N olmak üzere, der P ( x) = a +, der Q( x) = a + ve der P ( x) + Q( x) = 5 ise, a =? (4) 7. P ( x ) ve Q ( x ) birer poliom olmak üzere,? der Q x = () der P x = der Q x. = 0 ise, ve der P ( x) Q ( x) 7 5 8. P ( x) = x + x + px + qx + t poliomu ( ) 50 x ile tam bölüdüğüe göre, p =? ( ) 9. der P ( x ) = 6, der Q( x ) = 8 olmak üzere P ( x ) ve 4 6 ( + ). ( ) + ( ). ( + ) der x x P x x Q x değerii buluuz. (40) Q x poliomları verilmiştir. Bua göre,

7 BÖLMEDE KALANIN BULUNMASI. Bir P ( x ) poliomuu ( a. x b) ile bölümüde kala, K b = P a dir. P(x) ax -b : : B(x) K (. ). P x = a x b B x + K b a. x + b = 0 x = içi a b b b P = a. b. B + K ise, a a a b P = K olur. a Yai, P ( x ) poliomuu ( a. x b) b b yazılır. ( a. x b = 0 x = dır.) a a ile bölümüde kalaı bulmak içi poliomda x yerie P x poliomuu ( x a). yazılır. ( x a = 0 x ile bölümüde kalaı bulmak içi poliomda = a dır. ) x yerie ( a ) p P x poliomuu ( x a. x b), ( p) p yerie ( a. x b). > ile bölümüde kalaı bulmak içi poliomda p p + yazılır. x a. x b = 0 x = a. x + b dir.) x Soru: P ( x) = 4x x + 5 poliomuu ( ) x + ile bölümüde kalaı buluuz. Çözüm : x + = 0 x = ise, P = 4. +. + 5 K ( x) = P = 7 4 dir. Soru: P ( x) = ( m ) x + ( m + ). x poliomuu ( ) e olmalıdır? Buluuz. x + ile tam olarak bölüebilmesi içi m

8 9 = + + + poliomuu P x x 4. x 5. x Soru: 7 8 9 x + ile bölümüde kalaı buluuz. Çözüm : x + = 0 x = yazılır. 9 9 ( 9 ) ( 9 ) 9 P x =. x + 4. x + 5. x + =. + 4. + 5. K x = 8 dir. P x x x 5x 4 Soru: = + poliomuu ( x x ) + ile bölümüde kalaı buluuz. Çözüm : x x x x + = 0 = P x = x. x x 5x + 4 ifadeside Burada x yerie x yazarsak, K x = x. x. x 5x + 4 = x 8x + 6 ifadeside x yerie tekrar x yazarsak, K x = x 8x + 6 = 7x + 5 elde edilir. Uyarı: Bir P(x) poliomuu ( x a)( x b) ile bölümüde kala P ( x ) ( x a) B ( x ) : : K B ( x ) ( x b) : M ( x ) : K = ( ). + ve B ( x) ( x b). M ( x) K P x x a B x K = ( ). ( ). + + P x x a x b M x K K... = + olup, P x = x a x b M x + x a K + K buluur. Burada istee kala. K x = x a K + K olur.

9 4 Soru: P ( x) = x x 4x + 5 poliomuu Q( x) ( x ).( x ) kalaı buluuz.. Yol: Q x = x x = x x + ifadeside = poliomua bölümüde gibi kala buluabilir. x x da x x + = 0' = yazılarak bir öceki örekte olduğu ( ) P x = x x 4x + 5 K x = x x 4x + 5 de, K x = 9x 5x + 5 K x = 9 x 5x + 5 ise, x 7 K x = + olarak buluur..yol :. P x = Q x B x + K x şeklide yazarsak, = ( ).( ). + ( + ) P x x x B x ax b (Böle ikici derecede bir poliom olduğuda kala e fazla birici derecede olabilir.) x = içi P ( ) = ( ).( ). B( ) + ( a + b) a + b = 9 x = içi P = ( ).( ). B + ( a + b) a + b = olarak buluur. Taraf tarafa çözüm yapılırsa, a + b = a = ve b = 7 a + b = 9 = + olur. olur. K ( x) x 7.yol: Horer yötemi ile; 0 - -4 5 - -6 6 4 - -6 8 9 K = 9 K = B x = x + 6x + 8 Bölüm: =. + 9 Kala: K ( x) ( x ) K ( x) = x + 7

0 Uyarı: Bir P ( x ) poliomuu ( x a) ile bölümü yapılırke, Horer yötemi kez peş peşe uygulaır. Soru: Bir P ( x ) poliomu içi P ( x + ) = x 4x + 5 olduğu biliiyor. Bua göre ( x ) ile bölümüde kalaı buluuz. P x i + Soru: P ( x, y) ( 4x y 5x y 4xy ) = + iki değişkeli poliomuu açılımı yapıldığıda, katsayıları toplamı 4 oluyor. Bua göre =? P x = x + 4x 5x poliomuu çift dereceli terimleri katsayıları toplamı a, tek Soru: dereceli terimleri katsayıları toplamı b ise a b =? Soru: P ( x ) poliomu ( ) ( x ) ile bölümüde kalaıı buluuz. (5) x ile bölümüde kala 5 olduğua göre, ( 7 ) P x poliomuu Soru: P ( x ) ve Q ( x ) birer poliomdur. P ( x) + Q ( x) poliomuu ( ) 5, P ( x + ) Q ( x + ) poliomuu x ile bölümüde kala olduğua göre, P ( x + ) ( x + ) ile bölümüde kala edir? m m+ Soru : P ( x) = ( x 4) + ( x + ) 7 poliomuu göre, m =? x ile bölümüde kala i x ile bölümüde kala 7 olduğua P x = x + x x x + poliomuu Soru : 0 5 0 6 edir? ( x + 4 ) 5 x ile bölümüde elde edile kala

. Bir [ x] P x R poliomu içi P ( x ) Alıştırmalar + = x 4 ise, P ( x ) =? 4. P ( x ) + P( x + ) = 6x 4x + 6 olduğua göre katsayılar toplamıı buluuz. P x poliomuu çift dereceli terimlerii. Bir P ( x ) poliomu içi, P ( x) =. P( x) + x tür. Bua göre P ( x ) poliomuu ( x ) ile bölümüde elde edile kalaı buluuz. 4. Bir P ( x ) poliomuu ( x ) ile bölümüde kala ( x 5x ) ( x + x + ) ile bölümüde elde edile kalaı buluuz. 5. Z olmak üzere, ise P i e büyük değerii buluuz. + ise.p x poliomuu P x = 5. x + x + gerçel katsayılı ikici derecede bir poliom 6. P ( x ) poliomu ( ) hagisi ( x 5) ile kalasız bölüebilmektedir? A) P ( x ) + B) P ( x + ) + x C) P ( x ) + x D) P ( x ) E) P ( x ) + x + + x x ile kalasız bölüebilmektedir. Bua göre aşağıdaki poliomlarda 5 7. P ( x) = x x x + 4x + 7 poliomuu ( x ).( x ) kalaı buluuz. 8. P ( x ) poliomuu ( x 4) ile bölümüde kala 5, göre 4.P( x) poliomuu ( x 4 ).( x ) + çarpımı ile bölümüde elde edile + ile bölümüde kalaı buluuz. 9. Q ( x ) poliomuu katsayılar toplamı, Q( x ). P ( x 4) = ( x + ). Q( x ). ( x ) ve. bölümüde kala ( 9x m) dir. Bua göre P ( ) Q( 0 ) =? x + ile bölümüde kala dir. Bua P x poliomuu sabit terimie eşittir. P x Q x poliomuu ( x x) 0. P ( x) = x 4x 5 poliomu veriliyor. P ( x) poliomuu ( ) edile kalaı buluuz.. P ( x ) = 8x 7x 4x + k 5 poliomu veriliyor. P ( x ) poliomuu bölümüdeki kala ise, P ( x ) poliomuu ( ) ile x + ile bölümüde elde x + ile x + ile bölümüde elde edile kalaı buluuz.

. P( x) Q( x ) x x = + poliomu veriliyor. P ( x ) poliomuu ( ) ise Q(x) poliomuu ( x ) ile bölümüde elde edile kalaı buluuz.. Bir Bua göre 4. x ile bölümüde kala 4 P x poliomuu ( x + x) ile bölümüde bölüm ( x + x) ve kala ( x ) P x poliomuu ( x + x) ile bölümüde kalaı buluuz. P x x 7 x 8 4x x 6 edile kalaı buluuz. = + + + ise P x poliomuu ( ) + tür. x + ile bölümüde elde + 5 + 6 5. P ( x) = ( 4 x) + ( 4 x) poliomu =? x ile bölüdüğüde kala 7. olduğua göre 6. P ( x) + P ( x + ) = x + 6x ise, ( ) 5 7. P ( x) = x 4x + ve Q( x) x x Q P =? (7) P x poliomuu katsayılar toplamıı buluuz. = 4 + 7 poliomları veriliyor. Bua göre, 8. P ( x ) ve. = 0 Q x birer poliomdur. der P ( x) Q ( x ) 5 ( ) der P P x. x Q x + =? () ve ( ) P P x der = 5 Q ( Q x ) ise,. = 0 ve 9. P ( x ) ve Q ( x ) birer poliom, der P ( x) Q ( x) derp ( x) derq( x ) = ise, der Q( x ) =? () 0. P x x 4x x + = + ise,? P x = ( x + 9 ). P ( x) = x x + 4x + olmak üzere, P ( x ) poliomuu ( ) kaçtır? (58). (8) P x x x x x = 6 4. 4 dir. P x poliomuu ( x x). ( x + ). P( x ) = x + x + c koşuluu sağlaya x ile bölümüde kala ile bölümüde kala kaçtır? P x poliomuu buluuz. ( x + x + ) 4. Bir P ( x ) poliomuu, ( x + ) ile bölümüde elde edile bölüm Q ( x ), kala tür. Q ( x ) poliomuu ( x ) ile bölümüde elde edile kala 5 dir. Bua göre P ( x ) poliomuu ile bölümüde elde edile kala edir? (5x + 7 ) x 4

5. bir P ( x ) poliomuu ( x ) ile bölümüde kala, ( ) Ayı P ( x ) poliomuu x x ile bölümüde elde edile kala K ( x ) ise, P x poliomu ( 9) 6. x ile bölüdüğüde 7 poliomuu ( x + ) ile bölümüde kala kaçtır? () x + ile bölümüde kala dir. x + kalaıı vermektedir. P ( x) 7. P ( x ) bir poliom olmak üzere, P ( x) + P ( x + ) = x + 4 ise, 8. P ( x) P( x ) = x + koşuluu sağlaya P ( x + ) poliomuu ( 7) x ile bölümüde kala kaçtır? P =? ( 7 ) K 4 =?. x P x poliomuu sabit terimi 5 dir. Bua göre

Dosya adı: Dizi: Şablo: POLİNOMLAR KONU ANLATIMI C:\Users\TOLGA\Desktop\INTERNET C:\Users\TOLGA\AppData\Roamig\Microsoft\Templates\Nor mal.dotm Başlık: Kou: Yazar: TOLGA KURTYEMEZ Aahtar Sözcük: Açıklamalar: Oluşturma Tarihi: 08.0.07 6:4:00 Düzeltme Sayısı: So Kayıt: 08.0.07 6:4:00 So Kaydede: TOLGA Düzeleme Süresi: 0 Dakika So Yazdırma Tarihi: 08.0.07 6:4:00 E So Tüm Yazdırmada Sayfa Sayısı: Sözcük Sayısı: 4.0(yaklaşık) Karakter Sayısı:.977(yaklaşık)