İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU SULTAN HOCA.

Transkript

1 İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU SULTAN HOCA www

2 İş v Ssyl Güvlik Hkk İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU A İŞ HUKUKU İŞ HUKUKU TANIMI İŞ HUKUKUNUN ALT DALLARI İŞ HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI İŞ HUKUKUNUN TEMEL İLKERİ İŞ HUKUKUNUN KAYNAKLARI 1 İŞ HUKUKUNUN TANIMI İş kk; düyı diğr ülklrid ldğ gibi ülkmizd d iş, işçi, işvr klrıı l l v b klrd ry çıkbilk yşmzlıklrı düzlmk mıyl vrdır İş kk 3 l dl yrılır Birysl (Frdi) İş Hkk; İşçi il işvrlr rsıd birysl lrk (rd) krl iş ilişkilrii k lır ( işçi v işvr rsıd çlışm (izm) ilişkisii krlmsı, işçi v işvri birbiri krşı l brç v yükümlülüklri il iş sözlşmsii kpsmı v s rmsi) Tpl İş Hkk; işçi v işvrlri örgülri, işçi v işvr örgülrii birbirlri v dvll l ilişkilri, b örgülri liylri, pl iş sözlşmlri, pl iş yşmzlıklrı v blrı çözüm yllrı gibi klrı l lmkdır Ülkmizd pl iş kk lıdki ml k; 2012 riid çıkrıl 6356 syılı Sdiklr v Tpl İş Sözlşmsi K dr Ssyl güvlik; İş kk işçilri sürkli y d gçii lrk çlışm yğii kybiği dömlrii d krm lı lmsı, ssyl güvlik kk ilgi lı girmkdir Ülkmizd ssyl güvlik il ilgili ş yürürlük bl ml klr; 2006 riid çıkrıl 5502 syılı Ssyl Güvlik Krm K il 5510 syılı Ssyl Sigrlr v Gl Sğlık Sigrsı K dr 2 İŞ HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI İşçi : Bir iş sözlşmsi dyrk çlış grçk kişiy işçi dir Bir kişii işçi syılbilmsi içi üç kşl vrlığı grklidir: Bir izm sözlşmsi vr lmlıdır (Sözlşmi yzılı lmsı zrl dğildir) Grçk kişii bir iş çlışıyr lmsı grkir B işi bd çlışmsı lmsı şr dğildir Fikr çlışm d lbilir İşi ür krşılığıd görülmsi grkmkdir Sjyr : Bir iş yrid ypıl işlri öğrmk v yglmyı izlyrk bilgisii glişirmk içi işvr yıd çlış kişilrdir Sjyrlr sgri üri 3/1 id z ür ödmz 3308 Syılı K bidirlr İşlmlrd mslk (bri) ğiimi; 20 v d zl prsl çlışır işlmlr çlışırdığı prsli % 5 id z v % 10 d zl lmmk üzr mslki v kik ğiim kl v krm öğrilri bri ğiimi ypırır Sjyr il işçi rsıdki rk; sjyr işçi gibi gçimii sğlmk içi iş yp dğil, bilgi v rübsii glişirmk içi liy bl kişi drmddır Sjyr il işvr rsıdki ilişkid sjyri yrrı ö plddır Sjyr il çırk rsıdki rk; sjyrlik ss l çırklık sözlşmsid ldğ gibi bir mslği öğrip işçi süsü gçmk dğil, vr l mslki bilgisii iş yrid glişirmkir Çırk : Çırklığı ks, bir mslk y d sı öğrilmsidir B çlışm çırklık sözlşmsi dyır Çırklık sözlşmsi, bir işlm sibi (s) rıd bir kimsy (çırk) blirli bir sı öğrmk v mslki glişmsi yrdım mk üdü krşılık, b kimsi işlm sibi bir ür vrm vy işid çlışm gibi brçlr lı girmsid dğ bir sözlşmdir İlköğrim kl biirmiş llr, bir mslğ zırlık mıyl çırklık dömi kdr iş yrlrid dy çırk lrk ğiilirlr Çırk lmk içi şrlr: 14 yşıı dldrmş, 19 yşıd gü lmmış lmk, E z ilköğrim mz lmk, Büysi v sğlık drm girği mslği grkirdiği işlri ypmy yg lmkır Ady çırk v çırklr, öğri süsüd lp öğrilik klrıd yrrlırlr Blr iş yrid çlış prsl syısı dâil dilmzlr Ady çırk v çırklrı prik ğiimlri iş yrid, rik ğiimlri mslki v kik ğiim kl v krmlrıd birbirlrii mmlyk şkild pllır v yürüülür Çırklık çısıd iş yrid lmsı grk şrlr: İş yri sibi dy çırğı v çırğı çlışırmy bşlmd ö blrı vlisi vy vsisi, rşi is kdisi il yzılı çırklık sözlşmsi ypmk zrddır Ady çırk v çırk lmk içi iş yrid s öğrii blmsı şrır Çırğ öd ür, illr v ssyl güvsi: İşlmlrd mslk öğrimi gör öğri dy çırk v çırğ yşı yg sgri üri % 30 d şğı ür ödmz Ürlr r ürlü vrgid mır Ady çırk, çırk v işlmlrd mslk ğiimi gör öğrilr, sözlşmi kdi il 506 syılı SSK ı iş kzlrı v mslk slıklrı il slık sigrlrı ükümlri yglır Sigr primlri sgri üri % 50 si üzrid Bklık büçsi kl ödkl krşılır Ady çırk v çırk v işlmlrd mslki ğiim gör öğrilr işlmlr r yıl il ylrıd 1 y ürli izi vrilir İşvr : Bir iş sözlşmsi dyrk rgi bir iş ür krşılığıd işçi çlışır grçk vy üzl (drk, vkı, sdik, pri gibi) kişidir Grçk vy üzl kişii işvr syılmsıı şrlrı şlrdır: İşvr, işçi çlışır kişidir Tk işçi çlışırlr d işvr syılır k iş yrid işçi syısı 3 çk dğils iş klrıı yglm lı girmz İşvr, çlışırdığı kişilri kdisi vy yrdımılrı vsısıyl yöilmsii yürü kişidir B krllr ymy işçilr disipli zsı vrbilir Al İşvr (Tşr) : İşvr i işlri il slü vy lşm il yp grçk vy üzl kişilrdir İşvr çısıd, sıl işvr- l işvr ilişkisi lbilmsi içi, l işvri ldığı işi sıl işvr i iş yrid görülmüş lmsı grkir 1

3 İş v Ssyl Güvlik Hkk İşvr Vkili : İşvr dı rk d v işi, iş yrii v işlmi yöimid görv l kişilr işvr vkili dir Tmsil ykisii iş sözlşmsid lır İşvr vkilii b sıl ypığı v ypmdığı işlmlrd işvr srmldr Ayı şkild iş kd işvr içi ögörül r çşi srmllklr işvr vkillri kkıd d yglır Gl müdür işvr vkilidir Dprm müdürü, müdür yrdımılrı işvr vkilidir İş yrid bird zl işvr vkili lbilir İş Yri : İşi ypıldığı yr dir Bir işyridki dilm dsı, çk mzirm dsı, ymk sl, yk dsı, my dsı, bkım v rçlr iş yrii klilriddir Blr iş yri dâildirlr İş yri kpsmı lri dâil lğı, ssyl güvlik çısıd çk ömlidir İşyrid myd gl kzlr, slıklr, iş kzsı v mslk slığı syılır İş klrı; iş yrid çlışm krllrı, işçi sğlığı, iş güvliği il ilgili krllr ylp ylmdığıı dlmsii ögörmkdir B mçl iş yrii Çlışm v Ssyl Güvlik Bklığı ( il müdürlüklri) bildirilmsi zrldr İşyrii Bildirm : İş K kpsmı gir ilik bir işyrii kr, dvrl, çlışm ks kısm vy mm dğişir y işyrii kp işvr; işyri v çlışırdığı işçilr i bilgilri bir y içid Bölg Müdürlüğü (Çlışm v İş Krm İl Müdürlüğü) bildirmkl yükümlüdür İşyrii Dvri : İşyri vy bir bölümü, kki bir işlm dylı lrk bşksı dvrdbildiğid, dvir riid mv iş sözlşmlri büü k v brçlrı il birlik dvrl gçr (İK m6/1) Dvrl işvr, işçii izm sürsii ss lıdığı klrd, işçii dvrd işvr yıd iş bşldığı ri gör işlm ypmkl yükümlüdür ( İK m6/2) İşçii kıdmi bğl ibr sürlri, kıdm zmiı gibi klrı dvrd işvr yıd iş bşldığı ri iibr splır İşyrii Kpılmsı : İşyrii srbsç çbil işvr krl lrk isdiği zm işyrii kpbilmk özgürdür v b içi rgi bir sbp gösrm yükümlülüğü blmmkdır B drm Ays ı 48 Mddsid güv lı lı çlışm v sözlşm özgürlüğüü dğl bir sdr 3 İŞ HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ İşçii Krmsı İlksi : İşçii krmsı ilksii mı, işçi il işvr rsıd grçk bir kki şiliği sğlmsıdır Aksi kdird işvr, vrdiği ürl işçiy d çk bskı ypbilir İşçi Yrrı Yrm İlksi : İş kk i düzlmlrd bir bşlk y d ksiklik bldğ drmlrd yrm işçi yrrı ypılmsı iş kk mı grğidir Ak bir k işçii lyi d ls kd likl düzlmişs, işçi li yrml k göz rdı mk mümkü dğildir B dl böyl bir drmd ki çözüm iibr dilmsi grkir Bir kki düzlmi işçi yrrı yrmlbilmsi, mvz çık v sçik bir üküm blmmsı kşl bğlıdır B dl mvz ükümlri, kki düzlmi özü y d sözü ykırı sç dğrk biçimd işçi yrrı yrmlmz Ays Mkmsi gör d, k ükmüü çık v blirli ldğ drmd yrm ypmk k ükmü ykırı düşr Yrm k mi lşılmdığı v bşk lmlrı vrilbilği drmlrd söz ksdr İşçii Kişiliğii Tım İlksi : İş sözlşmsi bir sım vy kir ilişkisi lmdığıd bir kr yri girilmkl s rmmkdir B dl iş sözlşmsi, işçiyl işvr rsıd krşılıklı dimlri dğiş-kş ögör sürkli v kişisl bir ilişki krmkdır B s lrk d rlr rsıd sdk, işçiyi gözm v şi dvrm vb bir kım yükümlülüklr lşmkdır (Akyiği, 2003, s44) İşçii sd mddi çıd krmsı yrli dğildir Ayrı çlışm yıd işçii kişiliğii d krmsı v ımsı grkir Zir iş sözlşmsi, ks mlvrlığı l bir sözlşm dğil, kişisl ilişki kr bir sözlşmdir 4 İŞ HUKUKUNUN KAYNAKLARI RESMİ KAYNAKLAR 1 Ysm Kyklrı 2 Yürüm Kyklrı 3 Yrgı Kyklrı 4 Ulslr rsı Kyklr Rsmi Kyklr ÖZEL KAYNAKLAR 1 İş Sözlşmsi 2 Tpl İş Sözlşmsi 3 İşyri İç Yömliklr 4 İşyri Uyglmlrı Ysm Kyklrı : İş kk yglk klrı bşıd v üm kyklrı üsüd Türkiy Cmriyi Ayssı glmkdir Nikim Ays d yr l gl ilklr il ml k v özgürlüklr, iş kkd dğrd yglm lı blmkdır Ays ı Ssyl v Ekmik Hklr v Ödvlr bşlığı kpsmıd, mdd 48 d çlışm v sözlşm ürriyi, mdd 49 d çlışm kkı v ödvi, mdd 50 d çlışm şrlrı v dilm kkı, mdd 51 d sdik krm kkı mdd 52 d is sdikl liy il ilgili ükümlr yr lmkdır Tpl İş Sözlşmsi, Grv v Lkv bşlığıı şıy mdd 53 d is pl iş sözlşmsi kkı, mdd 54 d d grv kkı v lkv ilişki bzı ükümlr blmkdır Ays ı 55 mddsid d ür dl sğlmsı ilişki ükümlr blmkdır Ays ı Ssyl Güvlik Hkkı bşlığıı şıy 60, 61 v 62 mddlrid is, ssyl güvlik klrıı düzly ükümlr yr vrilmişir Ays d sr iş kk ömli kyğıı İş Klrı lşrmkdır Yürüm Kyklrı : İş Hkkd yglmy ilişki yrıılr yürüm rgı düzlir Yürüm rgı rıd çıkrıl üzük v krrmlr il bşbklık, bklıklr v diğr km üzl kişilri rıd çıkrıl yömliklr il glglr v bliğlr iş Hkk kyk lşrr Yrgı Kyklrı: Çlışm yşmıd ry çık çşili iş yşmzlıklrı ilişki mkmlr vril krrlr iş Hkk ömli kyklrıı rsıd yr lır Ulslrrsı Kyklr: Türkiy i d üysi bldğ Ulslrrsı Çlışm Örgüü rıd zırl Ulslrrsı Çlışm Sözlşmlri v Tvsiylr; iş Hkk çısıd öm şıy çlışmlrdır Örgü üy l dvllr, sözlşm krrlrıı lğ llrd 1 yıl, lğdışı llrd is gç 18 y içid ysm rglrı svk drk ylmkl yükümlüdürlr B dışıd Avrp Birliğii v Avrp Ksyi i sözlşmlri il ülkmizi r ldğ ikili sözlşmlr d İş Hkk kyk lşrr 2

4 İş v Ssyl Güvlik Hkk Özl Kyklr İş Sözlşmsi : İş ilişkisii düzly ml kyk iş sözlşmsidir İş sözlşmsi, birysl iş ilişkilrii mlii lşrr v b ilişkid yglk krllrı blirlmsi çısıd ömli bir kykır Trlr ypıklrı iş sözlşmsi il kdilri çısıd bğlyıı ükümlr girmkdirlr İş sözlşmsii rlrı b sözlşm il çlışm sürsi, ür, izi sürsi gibi klrı k mrdii ükümlrii göz öüd bldrrk blirlr Tpl İş Sözlşmsi : İşçi sdiksı il işvr sdiksı vy sdik üysi lmy işvr rsıd ypıl v pl düzyd iş ilişkilrii düzly kk kyğıdır Özllikl iş sözlşmlrii ypılmsı, mvsı v s rmsi ilişki sslrı düzlmk üzr ypılmkdır Trlrı krşılıklı k v brçlrı, sözlşmi yglmsı v dimii, yşmzlıklrı çözümü içi bşvrlk yllrı düzly ükümlri d içrbilir İş kkd pl iş sözlşmlri ömli kyklr rsıddır Çükü pl iş sözlşmlri, şıdıklrı rmi krllrl birçk drmd, işçilr il işvrlr rsıdki ilişkilrd bşvrlk bşlı kyğı lşrmkdır İşyri İç Yömliklri : İşyri iç yömliklri, işvr rıd blirli bir işyrid çlışm kşllrıı blirlmk içi k rlı lrk zırl bjki v gl ilik düzlmlrdir İşyri Uyglmlrı : İşyri yglmlrı, işyrid bzı iili dvrışlrı krrlmsıyl ry çıkr İşyri yglmsıı vrlığıd söz dbilmk içi bzı kşllrı grçklşmsi grkmkdir İlk lrk b yglmı gl lmsı, diğr bir idyl işvr sğl dimi üm işçilr vy işçilri blirli bir bölümü yölik lmsı grkmkdir İkii lrk, dvrış blirli bir sür krrlmış lmlıdır Yi bir yglmı işyri yglmsı lrk ildirilbilmsi içi b yglmı klr v vrs pl iş sözlşmsi ykırı lmmsı grkir B İŞ SÖZLEŞMESİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI İŞ SÖZLEŞMENİN UNSURLARI İŞ SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLAR 1 İŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI işçi il işvr rsıd krl ilişkiy iş ilişkisi dir İş K gör, iş sözlşmsi d, bir rı (işçi) bğımlı lrk iş görmyi, diğr rı (işvr) d ür ödmyi üslmsid lş bir sözlşmdir İş sözlşmsi dy bir iş ilişkisii krlbilmsi içi iş ilişkisi rlrıı diğr bir idyl işçi v işvri krşı krşıy glmsi grkir İşçi il işvr rsıd krl sözlşmy 1475 syılı İş K d izm kdi dilirk, 4857 syılı syılı İş K d is iş sözlşmsi kvrmı kllılmy bşlmışır 2 İŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI İş görm Ür Bğımlılık İş Görm Usr: İş sözlşmsii vrlığı içi r şyd ö iş görm dimii üslilmiş lmsı grkir iş sözlşmsi yrı işçi, işvr iş görmkl yükümlü grçk kişidir İş görm br ks lşr iş, bdi vy ikri liy dylı lbilir Ür Usr: ür iş sözlşmsii sslı srdr İş sözlşmsi il rlrd biri iş görmyi diğr r d ür ödmyi ü mkdir Dlyısıyl bir ür söz ks lmdıkç iş sözlşmsii vrlığıd söz dilmz Üri iş sözlşmsid çıkç krrlşırılmmış lmsı v z bir sür ödmmiş lmsı iş sözlşmsii ür krşılığı lmdığı s dğrmz Ypıl iş içi bir ür ödmsii grkli v lğ görüldüğü llrd krl lrk rlr rsıd üri krrlşırıldığı kbl dilir Nikim, Türk Brçlr K d Bir kims, drm grklri gör k ür krşılığıd ypılbilk bir işi blli bir zm içi görür v b iş d işvr rıd kbl dilirs, rlrıd izm sözlşmsi krlmş syılır ükmüyl b ss yr vrilmişir Türk Brçlr K d d, işvri işçiy sözlşmd vy pl iş sözlşmsid blirl üri ödmkl yükümlü ldğ, sözlşmd üküm blmy llrd is sgri ür z lmmk üzr msl üri ödyği ükm bğlmışır İşvri işlrii köüy gimsi sbbiyl işçilri ür ödmmsi drmd ür br lmdığı söylmz Ür ki lrk işvr vy üçüü kişilr rıd ödmkdir 3

5 İş v Ssyl Güvlik Hkk Bğımlılık Usr: iş sözlşmsi dyrk rlrıd iş ilişkisi krl işçi v işvr rsıd bğımlılık ilişkisi blmlıdır İş sözlşmsid işçi z vy çk işvr bğlıdır İş K iş sözlşmsii ımly 8 mddsii 1 ıkrsıd bir rı (işçi) bğımlı lrk iş görmyi üslmsid söz dildiği gör bğımlılık b sözlşmi diğr bir sr lşrmkdır 818 syılı Brçlr K d izm sözlşmsi ımlırk bğımlılık sr yr vrilmmişir Ak bğımlılık sr iş sözlşmsii srlrıd birii lşrdğ Ays Mkmsii bir krrıd yr ldığı gibi dkrid d kbl dilmişir Nikim riid yürürlüğ gir 6098 syılı Türk Brçlr K d d Hizm sözlşmsi, işçii işvr bğımlı lrk blirli vy blirli lmy süryl iş görmyi v işvri d zm vy ypıl iş gör ür ödmyi üsldiği sözlşmdir şklid üküm yr lmkdır Bğımlılık ilişkisi kişisl/kki bğımlılık şklid çıkmkdır Kişisl/kki bğımlılık söz dbilmk içi işi, işvri mir v dirkilri yg bir biçimd v dimi lıd görülmsi grkir İşvri vrği limlr v mirlr işçii kişilik klrı, özl yşm kşllrı v yslr ykırı lmmlıdır 3 İŞ SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ Özl Hkk Sözlşmsi Olmsı : İş sözlşmsi, kki liy v şi klr sip işçi v işvri srbs irdlrii birlşmsid lş özl kk sözlşmsidir Çükü rlr sözlşmyi srbs irdlriyl lşrmk v içriğii d srbsç blirlmk v rlr rsıd bir s-üs ilişkisi blmmkdır İş Sözlşmsi Krşılıklı Brç Yüklmsi: İş sözlşmsi kir, sım, isis sözlşmlri gibi krşılıklı brç yükly bir sözlşmdir İşçi ür lğı krşılık iş görm br girmk b krşılık d işvr d izm ism kkı sip lmk k krşılığıd d ür ödm br lı girmkdir Dvmlı Bir Sözlşm Olmsı: İş sözlşmsi zm bğlı dvmlı bir sözlşmdir İş sözlşmsid rlrı krşılıklı dimlri dvmlılık rz iğid, işçii ü iği işi ypmsı b krşılık is işvri ür ödmsi, iş sğlığı v güvliği dbirlri lmsı gibi bzı brçlrıı yri girmsi, kıs vy z sürd grçklşmkdir B is, sözlşmi dvmlı ldğ s dğrmkdır İşçii Şsı Bğlı Olmsı: İşvr sözlşmyi yprk işçii yklrii, mizç, vır v rklri il lk v dbı gibi sübjki vsılrıı d dikk lmlıdır işçi ü iği dimi, krl lrk kdisi i mk drmd ldğd, işçii ölümü il sözlşm d s rr 4 İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ Sürkli v Sürksiz İş Sözlşmsi: Niliklri bkımıd çk 30 işgüü sür işlr sürksiz iş, bd zl dvm dlr sürkli iş dir, sürksiz iş içi ypıl iş sözlşmsi Sürksiz İş Sözlşmsi ; sürkli iş içi ypıl iş sözlşmsi d Sürkli İş Sözlşmsi dilmkdir Sözlşmi sürksiz vy sürkli lmsı rlrı irdsi gör dğil, işi iliği gör blirlir Dlyısıyl iş sözlşmsid krrlşırıl süri z işgüüd z vy çk lmsı b yrım yöüd ömli dğildir Nilik yöüd sürkli l bir iş içi z işgüüd z sürli bir iş sözlşmsi ypılmsı lid bil b sözlşm sürkli iş sözlşmsidir Blirli v Blirsiz Sürli İş Sözlşmsi: İş ilişkisii bir süry bğlı lrk ypılmdığı ld sözlşm blirsiz sürli syılır Blirli sürli işlrd vy blli bir işi mmlmsı vy blirli bir lg ry çıkmsı gibi bjki kşllr bğlı lrk işvr il işçi rsıd yzılı şkild ypıl iş sözlşmsi blirli sürli iş sözlşmsidir Blirli v blirsiz sürli iş sözlşmsi yrımıd ss lı kıss sözlşmd bir süri krrlşırılıp krrlşırılmdığıdır İş sözlşmsi ypılırk dvm sürsi, diğr bir idyl zm s rği krrlşırılmmışs Blirsiz Sürli İş Sözlşmsi, krrlşırılmışs Blirli Sürli İş Sözlşmsidir Sürkli v sürksiz iş sözlşmlri yrımıd işi iliği ss lıırk blirli blirsiz sürli iş sözlşmlri yrımıd rlrı iş sözlşmsii dvmı içi bir sür krrlşırıp krrlşırmdıklrı bkılmkdır Blirli sürli iş sözlşmsi, sslı bir d lmdıkç, bird zl üs üs (ziirlm) ypılmz Esslı d dylı ziirlm iş sözlşmlri, blirli sürli lm özlliğii krrlr Sürsi bir yıl vy bir yılı ş blirli sürli sözlşmlr yzılı ypılmlıdır İş sözlşmlrii blirsiz sürli lmsı sıl blirli sürli ypılmsı isisdır İş sözlşmsii blirli sürli mi yks blirsiz sürli mi ldğ ksd rddü dilmsi lid blirsiz sürli kbl dilmsi grkir Tm Sürli v Kısmi Sürli İş Sözlşmsi: İşçii rml lık çlışm sürsii, m sürli iş sözlşmsi il çlış msl işçiy gör ömli ölçüd d z blirlmsi drmd sözlşm kısmi sürli iş sözlşmsidir Brd sözü dil msl işçi işyrid yı vy bzri iş m sürli çlışırıl işçidir İşyrid böyl bir işçi blmdığı kdird işkld şrlr yg işyrid vy bzr işi üsl m sürli iş sözlşmsi il çlışırıl işçi msl lıır Tm sürli iş sözlşmlri is, çlışm yıd k blirlmiş lık v gülük çlışm sürlrii kpsy sözlşmlrdir İş K İlişki Çlışm Sürlri Yömliği (ÇSY) gör, işyrid m sürli iş sözlşmsi il ypıl msl çlışmı üç ikisi rı kdr ypıl çlışm kısmi çlışm (m6); b çlışmy ilişki iş sözlşmsi is kısmi sürli iş sözlşmsi dir Tm sürli iş sözlşmlrid işçi, lık v gülük çlışm sürlrii mmıı bir işvr bğımlı lrk gçirir Kısmi sürli iş sözlşmlrid is, işçii işyrid m gü çlış işçilri rml çlışm sürlrid d kıs sür çlışmsı söz ksdr Kısmi sürli iş sözlşmsiyl çlışırıl işçi yrımı klı kıl bir d lmdıkç (ğiim, rüb vs gibi), sl iş sözlşmsii kısmi sürli lmsıd dlyı msl işçiy gör rklı işlm bi lmz Kısmi sürli çlış işçii ür v pry ilişki bölübilir mlri m sürli msl işçiy gör çlışığı süry rılı lrk ödir Kısmi sürli 4

6 İş v Ssyl Güvlik Hkk çlışmı ömli özlliği, işyridki rml çlışm sürsid d kıs bir süry dymsıdır Kısmi sürli sözlşm blirli y d blirsiz sürli lrk ypılbilği gibi, sürkli y d sürksiz lrk d ypılbilir Kısmi sürli iş sözlşmlri, İş K d ögörül düzlmlr çrçvsid iki grb yrılır Blr; Sürsi v B İlişki Kşllrı Öd Blirl Kısmi Sürli İş Sözlşmlri il Çğrı Üzri Çlışmyı Ögör Kısmi Sürli İş Sözlşmlridir Sürsi v B İlişki Kşllrı Öd Blirl Kısmi Sürli İş Sözlşmsi, işçii lık rml çlışm sürsii, m süryl çlış msl işçiy gör ömli ölçüd d z blirlmsi drmd söz ksdr B ür sözlşmd işçii kısmi çlışm sürsi v şkli öd blirlmlidir Çğrı üzri çlışm is Yzılı sözlşm il işçii ypmyı üsldiği işl ilgili lrk kdisi iiyç dylmsı lid iş görm dimii yri girilğii krrlşırıldığı iş ilişkisi çğrı üzri çlışmy dylı kısmi sürli iş sözlşmsidir, y vy yıl gibi bir zm dilimi içid işçii kdr sür il çlışğıı rlr blirlmdiklri kdird, lık çlışm sürsi yirmi s krrlşırılmış syılır Çğrı üzri çlışırılmk içi blirl sürd işçi çlışırılsı vy çlışırılmsı ür k kzır İşçid iş görm br yri girmsii çğrı ylyl lp kkı sip l işvr b çğrıyı, ksi krrlşırılmdıkç, işçii çlışırılğı zmd z 4 gü öd ypmk zrddır Süry yg çğrı üzri işçi iş görm dimii yri girmkl yükümlüdür Sözlşmd gülük çlışm sürsi krrlşırılmmışs, işvr r çğrıd işçiyi güd z 4 s çlışırmk zrddır Tkım Sözlşmsi: İş K 16 mddsi gör; Bird çk işçii myd girdiği bir kımı msil, b işçilrd birii kım kılvz sııyl işvrl ypığı sözlşmy kım sözlşmsi dir sözlşmsi gllikl mvsimlik işlrd ypılmkdır kım sözlşmsid ismi yzılı işçilrd r birii iş bşlmsıyl, işçi il işvr rsıd kım sözlşmsid blirl şrlrl bir iş sözlşmsi ypılmış syılır ükmüyl kım sözlşmsii işçilri iş bşlmlrıyl krlğı düzlm lı lımışır Tkım sözlşmsii mlk yzılı ypılmsı grkir Ayrı, sözlşmd r işçii kimliği v lğı ür d gösrilmlidir Dm Sürli İş Sözlşmsi: Trlrı birbirlrii dmk mıyl iş sözlşmlrid blirli bir sür krrlşırmlrı lid Dm Sürli İş Sözlşmsi, krrlşırmmlrı lid is, Dm Sürsiz İş sözlşmsi söz ksdr Kmz gör dm sürsi çk iki ydır Ak pl iş sözlşmlriyl b sür dör y kdr zılbilir Kd ögörül b sürlr zmi sürlrdir B bkımd rlr d kıs bir dm sürsi d ögörbilirlr Ak d z bir dm sürsi krrlşırmzlr Dm sürsi içid rlr dildiklri d bir d gösrmksizi, bildirim sürsi grk lmksızı iş sözlşmsii zmisız sdbilirlr Ak işçii çlışığı gülr i üri v diğr klrı sklıdır Dm sürsi sd rlrı birbirlriyl bğlı klmyı ismlri lid yi bir sözlşm ypılmz v rlrı üm k v brçlrı, işçii ilk kz çlışmy bşldığı ri iibr işlr Mvsimlik İş Sözlşmsi: Mvsimlik iş sözlşmlri, yılı blirli bir dömid sürdürülüp diğr dömlrid sürdürülmy mvsimlik işlr üzri krl sözlşmlrdir Mvsimlik iş sözlşmlrii mlk blirli sürli ypılmsı zrllğ ykr B ür sözlşmlr blirsiz sürli lrk d krlbilir Tk bir mvsim içi ypıl sözlşm, mvsimi ilik iibriyl blirli sürli iş lmsı diyl blirli sürli ypılbilir B drmd iş sözlşmsi mvsimi biimi il kdiliğid s rr, işçi ibr v kıdm zmiı k kzmz Azmi v Asgri Sürli İş Sözlşmsi: Azmi sürli iş sözlşmsid rlr zmi bir sür blirlyip b sür içid r zm sözlşmyi sürli si ylyl s rdirm ykisii sklı rlr Dlyısıyl blirl zmi sür içid iş sözlşmsi sürli si ylyl s rdirilbilir Blirl zmi süri sd is iş sözlşmsi kdiliğid s rr B drmd işçi, işvr rıd ypılk sürli si bildirimi bğl iş güvsid v bş kıdm zmiı lmk üzr zmi klrıd yrrlmykır Asgri sürli iş sözlşmlrid is, rlr sözlşmi blirl sgri bir sür içid sürli si ylyl s rdirilmyğii, sgri sür gçik sr is b yl gidilbilğii krrlşırbilirlr Böyl, rlrı sürli si kkı sgri bir süri gçmsid sr dğr 5 GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ İşvr dvir sırsıd işçii yzılı rızsıı lmk sriyl bir işçiyi, ldig büysi içid vy yı şirklr pllğ bğlı bşk bir işyrid vy ypmk ldğ iş bzr işlrd çlışırılmsı kşlyl bşk bir işvr iş görm dimii yri girmk üzr gçii lrk dvriğid gçii iş ilişkisi grçklşmiş lr Gçii iş ilişkisi üç kişii diğr bir idyl işçi, iş sözlşmsiyl bğlı ldğ işvr v b işvrl gçii işçi sğlm sözlşmsi yp diğr (gçii) işvri irdlriyl lş üçlü bir ilişkiy dymkdır Gçii iş ilişkisi lı y süryl v çk iki kz krrlbilir Dlyısıyl bir işvrl çk 18 yı kpsyk bir gçii iş ilişkisi krlbilmkdir İşvr iş sözlşmsi gör isidm iği işçisii gçii bir sür çlışırılmk üzr bşk bir işvr dvriğid, işvrl işçi rsıdki iş sözlşmsi s rmz, dvm dr B sür içid işçii iş görm v diğr brçlrı gçii işvr krşı dvm dr Gçii iş ilişkisi krl işvr, işçii kdisid çlışığı sürd işçiyi gözm brd işvr il birlik srmldr Gçii iş ilişkisid gçii işvr işçii grçk işvri lmdığıd iş sözlşmsii si kkı sd işvr (sıl) iir Hr kdr gçii işvr işçiy krşı iş sözlşmsi si ykisi sip dğils d işçii brçlrıı yri girmmsi v İş K 25 mddsii II ıkrsıd yr l dvrışlrd blmsı diyl dğ zrrı zmiii işçid isybilir 5

7 İş v Ssyl Güvlik Hkk 6 İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI Eliy: Tmyiz güü sip, rşi v kısılı lmy kişilr Mdi K ükümlri gör m liyli syıldıklrıd r ürlü kki mmlyi ypbilirlr B dğl s lrk iş sözlşmsi d ypbilirlr Tmyiz (Ayır m, klı bşıd rk dbilm) güü blmy kişi is iş sözlşmsi ypmz, yprs sözlşm gçrsiz lr Şkil: Sözlşmlri gçrliliği, kd ksi ögörülmdikç, içbir şkl bğlı dğildir Kd sözlşmlr içi ögörül şkil, krl lrk gçrlilik şklidir Ögörül şkl ylmksızı krl sözlşmlr üküm dğrmz idsi yr lmkdır İş sözlşmsi, Kd ksi blirilmdikç, özl bir şkl bi dğildir Gl lrk iş sözlşmsii gçrliliği Kd ksi blirilmiş lmdıkç rgi bir şkl bğlı dğildir Sürsi bir yıl vy d z sürli iş sözlşmlrii yzılı ypılmsıı ögörmkdir Diz İş K v Bsı İş K d d iş sözlşmlrii yzılı ypılmsı ögörülmüşür Blirli sürsi bir yıld z l iş sözlşmlri, blirsiz sürli iş sözlşmlri v sürksiz iş sözlşmlri rgi bir şkil kşl bi dğildir Diğr bir idyl b sözlşmlr yzılı vy sözlü lrk ypılbilir Sözlşm Ypm Zrllğ: Özürlü v ski ükümlü çlışırm zrllğ İşçi krlşlrıd yöim görvi bi işçiyi çlışırm zrllğ Hslık diyl iş sözlşmsi sdil gziyi çlışırm zrllğ Mlliyi s r işçilri çlışırm zrllğ İş K 29 mddsidki dlrl pl iş yrılmk zrd kllrı krr iş lm zrllğ Askrliği vy ki ödv dlyısıyl iş yrıl işçilri krr iş lm zrllğ İş Sözlşmsi Ypm Ysğı: Çk v gç işçi çlışırm ysğı Kdı işçi çlışırm ysğı Ybı işçilr ilişki ysklr İş Sözlşmsii Gçrsizliği: K mrdii ükümlri, lk, km düzi, kişilik klrı ykırı vy ks imkâsız l sözlşmlr ksi lrk ükümsüzdür Sözlşmi içrdiği ükümlrd bir kısmıı ükümsüz lmsı, diğrlrii gçrliliğii kilmz Ak, b ükümlr lmksızı sözlşmi ypılmyğı çıkç lşılırs, sözlşmi mmı ksi lrk ükümsüz lr Gçrsizlik llri dışıd, sözlşmi krlmsı sırsıd şırı yrrlm, yılm, ldm, krkm mvs b mrz kl r iş sözlşmsii iplii lp dbilir 7 İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLARI Hm işçi m d işvr ypmış ldklrı iş sözlşmsiyl birbirlri brçlırlr İşçii brçlrı şlrdır: İş görm br: İşii özl işvr bğımlı şkild bizz kdisi yri girmlidir İşvri limlrı ym br: İş yrii düzi, giriş, çıkış gibi düzlmlr ypbilir Sdk br: Bzı ypılmsı grkli şylri ypm (rç grçlri krm), ypılmmsı grklri (ırsızlık, ylszlk) d ypmmdır İşvr krşı rkb girmmsi grkir İşvri brçlrı is şöyldir: İşçiyi krm br: İş yrid işçilri sğlığıı v güvliğii sğlyk ölmlri lmk mbriyiddir İş kzsıı gç 2 iş güü içid yzı il SSK ı ilgili bölg müdürlüğü bildirmlidir Eşi dvrm br: İşvr, şi iş çlışlr şi klr sğlmk zrddır Sözlşmlrd, işlrii ımlmsı v isislrı blirilmsi grkmkdir İş İçi grkli rçlrı vrm br: İşvr, işi ypılmsı içi grkli rmı zırlmk v grk rçlrı vrmk zrddır Ür ödm br: İşçiy lşıl üri ödmk zrddır Ür: Bir kimsy bir iş krşılığıd işvr vy üçüü kişilr rıd sğl (bşiş) v pr lrk öd rdır 6

8 İş v Ssyl Güvlik Hkk C İŞ İLİŞKİSİNDE ÜCRET ÜCRETİN ÖZELLİKLERİ ÜCRETİN TÜRLERİ ÜCRETİN ÖDENMESİ ÜCRETİN KORUNMASI 1 ÜCRETİN TANIMI Ür, krl lrk Türk prsı il ödir Vy özl lrk çıl bk sbı yırılır Ür ybı pr lrk krrlşırılmış is ödm güüdki ryi gör Türk prsı il ödbilir Ür gç yd bir ödir Ür lklrıd zm şımı sürsi 5 yıldır Emr mrrr sl (b), kpl vy rgi bir ml ksı sriyl ür ödmz Ssyl yrdım lrk kp vrilbilir Krrlşırıl üri pr lrk vrilmsi lzımdır Nki ödm yks işçi lmz Nki v bı sgri üri lmdıkç işçi d lmz Ür br ödmsi krl lrk brdrlrl lr Brdr imzlmsı grkir E gç yd bir ödir Ür lklrıd zm şımı sürsi 5 yıldır Üri mikrı ksd krl lrk sözlşm srbsîsi gçrlidir Al sıırı sgri ürir Ykrı sıır ykr İşvr ür ksm zsı vrmz Asgri ür Çlışm v Ssyl Güvlik Bklığı bir kmisy rılığı il ürlri sgri sıırlrı gç iki yıld bir blirlir Çıplk ür: y ödm lmd mği krşılığı vril ür Giydirilmiş ür: çıplk üri dışıdki mlri d kı ry çık ür (prim, ikrmiy, yrdım gibi) N ür: l gç pr Brü ür: sigr v vrgi ksiilri ypılmmış âli 2 ÜCRET ŞEKİLLERİ Zm gör ür: Ür çlışm sürsi gör splır S, gülük, lık, ylık lrk blirlbilir Prim: Bşrılı v vrimli çlış işçiy k lrk öd ürir İkrmiy: Çıplk ür k lrk bzı dlrl ypıl ödmdir Sözlşm il krrlşırbilği gibi işvri krrı il d ödbilir Kârd py lm: Bzı çlışlr vy büü işçilr işvr, işlmi kârıd py vrmsidir Akr ür: Ypıl iş bğlı lrk spl ür ürüdür B ür ürüd prç syısı, zlk, ğırlık v büyüklük gibi birimlr ss lırk işçii lğı ür blirlir Göürü Ür: Birimi blirlmsii zr ldğ vy birbiri bzmy v gllikl dvmlılık gösrmyip bir sür sr bi işlrd işi s gör ür krrlşırıldığı zm göürü ür söz ks lr Yüzd Uslü Ür: Ol, lk, ğl yrlri v bzr yrlrd ygl bir ür ürüdür İşvr rıd srvis krşılığı vy bşk isimlrl müşrilri sp pslrı yüzd klrk vy yrı şkillrd lı prlrl müşri rıd kdi isğiyl işvr bırkıl y d krlü lıd bir ry pl prlrı işvr işyrid çlış üm işçilr ksiksiz lrk ödmkl yükümlüdür Kmisy Ür: Kmisy ür, işçii ypığı iş sd işvr sğldığı m üzrid vy işçii grçklşirdiği işlm üzrid blirli bir yüzdy gör vy sbi lrk blirl bir prı öddiği bir ür ürüdür 3 ÜCRETİN ÖDENMESİ Ür, işyrid vy özl lrk çıl bir bk sbı ödir İş K gör ür, gç yd bir ödir Ak, iş sözlşmlri vy pl iş sözlşmlri il ödm sürsi bir y kdr idirilbilir Ödm güüü il dk glmsi lid is ür ödmsi ili kip d il lmy ilk gü ypılır Üri, ödm güüd iibr yirmi gü içid mübir bir d dışıd ödmmsi lid işçi, işgörm br yri girmk kçıbilir B dl, işçilri kişisl krrlrı dyrk işgörm br yri girmmlri syısl lrk pl bir ilik kzs bil b drm grv lrk ildirilmz Ekmik kriz, mübir bir d lrk kbl dilmmkdir İşçi, ürii ödmmsi drmd iş sözlşmsii klı dl d sdbilir Ür lklrıd zmşımı sürsi 5 yıldır Zmşımı, lğı dğmsıyl işlmy bşlr v işçii çlışmsı zmşımıı drdrmz B dl, işçii ür lğıd dğ zmşımı sürsi iş sözlşmsii s rip rmmsi bğlı lmksızı r ür lğı içi yrı yrı işlr Ayrı, güüd ödmy ürlr içi mvd ygl yüksk iz rı yglır 4 ÜCRETİN KORUNMASI Üri Hiz, Dvir v Tks Edilmmsi: İşçilri ylık ürlrii 1/4 d zlsı zdilmz İşçii ürid k brçlrıı ödmsid iz çısıd rgi bir sıırlm söz ks dğildir, işçii ürii 1/4'd zlsı zdilbilir İşvri Ödm Güçlüğü Düşmsid Ürlri Krmsı: İlsı vy ilsı rlmsi dlri il işvri ödm güçlüğü düşüğü llrd işçilri iş ilişkisid kykl 3 ylık ödmy ür lklrı ür gri d ödir Üri İmiyzlı Alk Olmsı: İlsı çıklmsıd öki bir yıl içid kkk miş ibr v kıdm zmilrı dil lklrı il ils diyl iş ilişkisii s rmsiyl k miş ldklrı ibr v kıdm zmilrı lklrı, dvl lklrı v ril mi l lklrd sr birii sırd gösrilmişir Çlışmdığı Hld İşçiy Ür Ödmsi: İşçilr ilid, lsl byrm v gl il gülrid, yıllık ürli izili ldklrı dömd bir iş krşılığı lmksızı gülük sıl ürlri ödir zrlyıı dlr dlyısıyl çlışmy v çlışırılmy işçiy b bklm sürsi içid bir y kdr r gü içi yrım ür ödir İşçii slmsı lid sd ylık ür llrı ürlri m lrk ödir Diğr ür ürlri il çlışlrı iş sözlşmlri vy pl iş sözlşmlrid izili vy isirli ldklrı zm içi işvri ür ödyği düzldiys işvr ür ödr, böyl bir düzlm yks işvri b gülr içi ür ödm yükümlülüğü ykr işçii çlışmy zır lmsı rğm işvr rıd çlışırılmdığıd işvr, işçiy ürii ödmkl yükümlüdür Ak, işçii işi ypmmsıd dlyı srr iği v bşk bir iş yprk kzdığı vy kzmk bilrk kçıdığı mblğ işçii ürid idirilir 7

9 İş v Ssyl Güvlik Hkk Ür Ksm Czsı: İşvri, işçiy ür ksm zsı vrbilmsi içi pl iş sözlşmsi vy iş sözlşmlrid ür ksm zsıı yglbilği drmlr düzlmlidir (İK m38/1) Ayrı işvr, işçi ürid ypılk z ksiilrii işçiy drl dlriyl brbr bildirmsi grkir İşçi ürlrid ypılk z ksiilri, bir yd 2 güdlik vy prç bşı y d ypıl iş mikrı gör vril ürlrd işçii 2 gülük kzıd zl lmz Ür İdirim Ypılmmsı: İş K 62 mddy gör, r ürlü iş yglmk l çlışm sürlrii ki lrk d şğı sıırlr idirilmsi vy işvr düş ki bir yükümlülüğü yri girilmsi diyl y d İş K ükümlrid birii yglmsı s dyılrk işçi ürlrid r şkild lrs ls ksilm ypılmz Ki İpk: Bir şımz işıd çlış işçilri iş üzrid ki ipk klrı vrdır İşçilri, b k öd sözlşm il vzgçmlri d gçrli dğildir Dlyısıyl, işçilri ürlrii ödmmsi drmd işçilr ürlri ödiy kdr iş üzri ipk kydrbilklrdir D İŞ İLİŞKİSİNİN SONA ERMESİ VE SONUÇLARI 1 İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 2 İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 3 İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 1 İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ İş Sözlşmsii Gçrsizliği: Gl ükümlr yrı, iş sözlşmsi rlrıd birii vy r ikisii liyi il ilgili kslıklr, iş sözlşmsii K v rlrı ögördüğü şkil şrı yg ypılmmsı, iş sözlşmsii ks k mrdii ükümlri, km düzi, kişilik klrı, lk v db ykırı lmsı, iş sözlşmsii gçrsizliği s dğrr Gl ükümlr gör, gçrsizlik lid krl lrk iş sözlşmsi bş iibr ükümsüzdür Zir böyl bir sözlşm d bşlgıç ölü dğmş kbl dildiğid gçrlilik kzmz iş kkd is işçiyi krm düşüsi grği, gçrsizlik lid iş sözlşmsii gçrsizliğii ilri sürüldüğü kdr gçrli bir sözlşm ldğ bşk bir dyişl, gçrsizlik lid iş sözlşmlrii bşlgıç iibr dğil, glğ yölik lrk gçrsiz lğı kbl dilmkdir İş Sözlşmsii İpli: İş sözlşmsi yılm, ldm, krkm kisi lıd ypılmışs, ipli mümküdür İş sözlşmsii ypılmsı sırsıd irdsi, yılm, ldm, krkm gibi dlrl skl r yılm, ldm, lii öğrildiği, krkmı is rd klkığı d iibr bir yıl içid sözlşm il bğlı klmk ismdiğii krşı r by drk, iş sözlşmsii iplii isybilir İş sözlşmsii gçrsizliğid ldğ gibi, ipli lid d sözlşmi glğ yölik lrk rd klkğı kbl dilmkdir 2 İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ İş Sözlşmsii Gl Sbplrl S Ermsi: Ölüm Trlrı zlşmsı Blirli süri dlmsı NOT: İşçii ölümü il iş sözlşmsi kdiliğid s rrk işvri ölümü iş sözlşmsii s rdirmz İş Sözlşmsii Fsi Ylyl S Ermsi: İşçi vy işvri k rlı lrk sözlşmyi s rdirdiğii çıklmsıyl si bildirimi ypılmış lr v sözlşm s rr Sürli si bildirimi: Sürsi blli lmy (blirsiz sürli) sözlşmlrd söz ks lr B bildirim içi klı bir d dymk zrllğ ykr Fsi, bildiril sür sd grçklşir İş sözlşmlri, bildirimi diğr r ypılmsıd bşlyrk; 6 y kdr kıdmli llr (işi lı yd z sürmüşlr) içi 2 sr, 6 yl 15 yıl rsıd kıdmli llr 4 sr, 15 yıl 3 yıl rsıd kıdmli llr 6 sr, 3 yıld zl kıdmli llr içi 8 sr sdilmiş syılır 8

10 İş v Ssyl Güvlik Hkk B ibr sürlri sgri lp sözlşmlrl rırılbilir İbr sürsi yrk iş kdi sm yükümlülüğü ylız işçii sid d söz ksdr İşvr, ibr sürsii ürii pşi ödyrk ibr sürsii bklmksizi sözlşmyi s rdirbilir Trlrı ibr sürsi ymyrk ki smlri krşı r ibr zmiı ödm srmllğ dğrr (İşçi d ibr sürsi ymk zrddır) İbr zmiıı sbıd sd çıplk ür dğil, giydirilmiş ür dikk lıkır İşvri bildirim sürsi yrk y d ymyıp ibr zmiı ödyrk kdi smsi, işçii iş güvsi ilişki dv çm kkıı rd kldırmz Sürsiz si bildirimi (Fsi gçrli sbb dydırılmsı): Fsi bildirimii bir süry bğlmd ypılmsıdır B bildirimi yp rı klı bir di blmsı zrldr Hizm sürsi blli vy blirsiz lbilir Kd gösril dlrd birisi vrs işçi vy işvr sözlşmyi m sdbilir Fsi bildirimid blm kkı l r, b kkı ry çıkığıı öğrdik sr 6 iş güü dl kdr si kkıı kllbilir B sürd kllmzs kkıı kybdr Sözlşmi klı dl işçi rıd si: Sğlık sbplri (blşıı slık gibi), Alk v iyi iy krllrı ymy dvrışlr (üri ödmmsi, işvri yılmsı, isl iz gibi), İşçii çlışığı iş yrid işi drmsıı grkirk (1 d zl süryl) zrlyıı sbbi blmsı (İşçiy 1 sür il yrım ür ödir) Ykrıdki işçi içi klı d lşr llrd biri grçklşirs işçi isrs iş sözlşmsii klı dl sdbilir B dl işçii kıdm zmiı dğr Kıdm zmiı, z 1 yıllık çlışm sürsii dldr işçii izm sözlşmsi, İşçii ölümü, kdı işçii vlmsi v kd gösrilmiş l diğr dlrl s rdiği zm öd prdır Kıdm zmiı lrk işçii çlışığı r m yıl içi 30 gülük brü üri rıd pr ödir Tzmi, işçii s ldığı ür gör ödir Sözlşmi klı dl işvr rıd si (İş K mdd 25) Sğlık sbplri (işçii 3 iş güü vy 1 yd plm 5 iş güü iş glmmsi, drli pl lmy yşısı, slığıı dvi dilmyk ilik lmsı gibi) Alk v iyi iy krllrı ymy dvrışlr (küürlşm, ırsızlık, isl iz, işvri yılm, mslk sırlrıı çıklm gibi) Vril görvlri ırlıldığı âld ısrrl yri girmmsi Zrlyıı dlr (işçii gözlı lımsı, klmsı gibi) İşvri klı dl iş kdii smsi âlid d işçi klı di blmdığı gibi si gçrli bir d dymdığı iddisıyl iş güvsi dvsı çbilir Hklı dl si kkıı kllm sürsi, lk v iyi iy krllrı ymy dvrışlr diyl si ypılk is k si kkıı bir k düşürüü süry bğlmışır Fs ykili l, si dii öğrmsid iibr 6 iş güü içid kdi smli Ayrı klı d (Alk v iyi iy içi) şkil d lyı vk blmsıd iibr d gç 1 yıl içid b si ypılmsı grkir Hklı d şkil d lyd işçi bir çıkr sğlmış is 1 yıllık sür yglmz Hklı dl si ykisi (İşvri ykisi) iş yrid pl iş sözlşmsi vrs çğ kz lşrl disipli krl krrı il yglmy kylr Eğr iş kdii si ykisi, disipli krl bırkılmış is Yrgıy klı dl si ykisii rık işvri kllmyğı görüşüddir Aksi kdird ksız bir si lr NOT: İşvr si bildirimii yzılı ypmk v si sbbii çık v ksi şkild blirmk zrddır Fsi Bildirimi İirz v Usl: İş sözlşmsi sdil işçi, si bildirimid sbp gösrilmdiği vy gösril sbbi gçrli lmdığı iddisı il si bildirimii bliği riid iibr bir y içid iş mkmsid dv çbilir Trlr lşırlrs yşmzlık yı sürd özl km göürülür Uyglmd İş İd Dvsı dı vril b dv süri üç şmd lşmkdır Birii şm mkmi si gçrli lp lmdığı v gçrsiz is iş id krrı vrmsi şmsı; ikiisi krr ksilşik sr işçii sürsi içid işvri bşvr şmsı v üçüüsü işvri işçiyi iş bşlıp bşlmm ksdki irdsii işçiy lşırılmsı şmsıdır İş id dvlrıd yglmış bl si gçrli bir sbb dydığıı isp yükümlülüğü işvr iir İşçi, si bşk bir sbb dydığıı iddi iği kdird is, b iddisıı ispl yükümlüdür Gçrsiz Sbpl Ypıl Fsi Sçlrı: İşçi, ksilş mkm krrıı bliğid iibr işgüü içid iş bşlmk içi işvr bşvrd blmk zrddır İşçi b sür içid bşvrd blmzs, işvr ypılmış l si gçrli bir si syılır v işvr sd b kki sçlrı il srml lr İşvr işgüü içid bşvr yp işçiyi bir y içid iş bşlmk zrddır İşvr, işçiyi bşvrs üzri bir y içid iş bşlmz is, işçiy z dör ylık, çk skiz ylık üri rıd zmi ödmkl yükümlüdür Mkm si gçrsizliği krr vrdiğid, işçii iş bşlılmmsı lid ödk b zmi mikrıı d blirlr İşçii, mkm krrıı ksilşmsi kdr çlışırılmdığı sür içid, çk dör y kdr dğmş bl ür v diğr klrı kdisi yrı ödir İş dömk içi bşvr işçi iş bşlılırs, pşi lrk öd bildirim sürsi i üri il kıdm zmiı işçiy ypılk ödmd msp dilir İş bşlılmy işçiy bildirim sürsi vrilmmiş vy bildirim sürsi i ür pşi lrk ödmmişs, b sürlr i ür rı yrı ödir Ki düzlmd yr l üm sslr birlik dğrldirildiğid, iş güvsi kpsmıd sürli s mrz kl işçii dvrışı iki şkild lbilkir: 9

11 İş v Ssyl Güvlik Hkk Birii lsılık s mrz kl işçi si sbbii gçrli ldğ kbl dbilir v yrgı yl bşvrmybilir vy Kd ögörül sürlri kçırmış lbilir B drmd iş sözlşmsi gçrli bir sbpl sdilmiş syılır v si üm sçlrıı dğrr, işçi s dylı üm klrıı ld dr İkii lsılık is s mrz kl işçii, si bildirimii bliğid iibr bir y içid iş mkmsid dv çmsı söz ksdr Eğr rlr b ür bir yşmzlığı özl km yl il çözülmsi ögörülmüşs yı sürd özl km bşvrmk grkmkdir Dv üzri mkm iki y içid, myiz lid is Yrgıy bir y içid ksi krrıı vrkir Uslsüz Sürli Fsi: Trlr, Kd ögörül 2-8 lık bildirim sürsi vrm şrı vy bildirim şrı ymd iş sözlşmsii sdrs, slsüz si ypmış lr Bildirim şrı ymy r bildirim sürsi ilişki ür rıd zmi ödmk zrddır B zmi ibr zmiı lrk dldırılır Uslsüz si bildirimi ğry işçii, k kzmışs kıdm zmiı lm kkı d blmkdır Üçüü bir şıs lrk yi işvri işçi il birlik srml lbilmsi içi r şyd ö, sürsi blirli l vy lmy sürkli iş sözlşmsi il bir işvri işi girmiş l işçii, sözlşm sürsii bimsid ö y bildirim sürsi ymksızı işii bırkıp bşk bir işvri işi girmiş lmsı grkir Ak ylız bşı bliril b ss yrli dğildir Sözlşmi b srl sid öürü, işçii srmllğ yıd yrı yi işvr d ş llrd birlik srmldr: İşçii b dvrışı, yi işi girdiği işvr sbp lmşs, Yi işvr, işçii b dvrışıı bilrk iş lmışs, Yi işvr işçii b dvrışıı öğrdik sr di çlışırmy dvm drs Söz ks b llrd rgi birii grçklşmmsi lid işvri srmllğ rd klkğı çıkır Uslü yg sürli si bildirim sürsi bklirk, slsüz sürli si sür bklmd v süry ilişki ür pşi ödrk si grçklşirilir Köü iyli Sürli Fsi: İşçilri iş sözlşmsii, si kkıı köüy kllılrk s rdirildiği drmlrd işçiy bildirim sürsii üç kı rıd zmi ödir Sürli si kkıı köüy kllıldığı llrd, işvr işçiy bildirim sürlri ilişki üri üç kı rıd zmi ödmk zrddır B zmi Köü iy Tzmiı dı vrilmkdir Ak işçii işvrd köü iy zmiı lp dbilmsi içi si kkıı köüy kllıldığıı sm lylrl kılmsı grkir Fsi kkıı köüy kllılmsı sd slü yg ypıl bildirimli si dğil, slsüz si d söz ks lbilir Tpl İşçi Çıkrm Kvrmı: İş sözlşmlri ilk lrk birysl şkild sdilir Bşk bir dyişl, si işlmi r işçi bkımıd k k yglır İşyrid çlış işçi syısı: 20 il 100 rsıd is z 10 işçii, 101 il 300 işçi rsıd is z %10 rıd işçii, 301 v d zl is z 30 işçii işi sürli si kşllrı yrı v bir y içid, yı ri vy yrı rilrd s vrilmsi pl işçi çıkrm syılır Tpl İşçi Çıkrmd Usl: İşvr z z gü öd bir yzı il işyri sdik msililri, ilgili bölg müdürlüğü v Türkiy İş Krm bildirir B bildirimd işçi çıkrmlrıı sbplri, çıkrılk işçi syısı v grplrı v iş s vrm işlmlrii gi zm dilimi içid grçklşği ilişki bilgilri blmsı zrldr Fsi bildirimlri, işvri pl işçi çıkrm isğii bölg müdürlüğü bildirmsid z gü sr üküm dğrr İşvr pl işçi çıkrmı ksilşmsid iibr lı y içid yid işçi lmk isdiğid, iliklri yg l ski işçilri iş çğırır İşyrii büüüyl kpılrk ksi v dvmlı sr liy s vrilmsi lid, işvr drm z gü öd ilgili bölg müdürlüğü v Türkiy İş Krm bildirmk v işyrid il mkl yükümlüdür İş Sözlşmsii Drl Fsi Ylyl S Ermsi Drl si kkı, k rlı v yölilmsi grkli, yilik dğr bir ird byı lmk; k sürli si rklı lrk bz yilik dğr bir k iliğii şımkdır Drl si d krşı r bir bildirim ypılmsı grkir Brd, drl si y d bildirimsiz si dmsid ksı rgi bir bildirim y d bklm sürsii blmmsıdır İşçiy iş sözlşmsii drl sm lğı vr b llr; "Sğlık Sbplri", "Alâk v İyiiy Krllrı Uymy Hllr v Bzrlri", v "Zrl Sbplr" şklid üç grp içrsid plmış blmkdır Sğlık Sbplri, Alâk v İyiiy Krllrı Uymy Hllr v Bzrlri, Zrl Sbplr v İşçii Gözlı Alımsı vy Tklmsı Hlid Dvmsızlığı 17 Mdddki Bildirim Sürsii Aşmsı şklid dör grp içrsid plmış blmkdır İş sözlşmsi dm sürli ypılmış is, dm sürsi içid rlr iş sözlşmsii bildirim sürsi grk lmksızı v zmisız sdbilir Dm sürsi gçik sr rlr içi iş sözlşmsii rık bildirimsiz v zmisız si söz ks dilmz Alâk v iyi iy krllrı ymy llr dyrk işçi v işvr içi ımış l sözlşmyi si ykisi, iki r birii b çşi dvrışlrd bldğ diğr rı öğrdiği güd bşlyrk lı iş güü gçik v r ld iili grçklşmsid iibr bir yıl sr kllılmz Ak bkılık lıd yş köü iyli dvrışlr dikk lırk işçii lyd mddî çıkr sğlmsı lid bir yıllık sür yglmz ükmü girilmk sriyl b bir yıllık k düşürüü süri b gibi lylrd yglmmsı ögörülmüşür 10

12 İş v Ssyl Güvlik Hkk NOT: Drl si r ür iş sözlşmsi bkımıd yglbil bir si ürü ik, sürli si sd blirsiz sürli iş sözlşmlri içi yglbil bir si ürüdür Drl si iş sözlşmsi si bildirimi ıd drl s rrk, sürli si iş sözlşmsi si bildirimi ıd dğil, bildirim sürsii sd s rr Drl si klı sbb dylı lmk zrd ik, sürli si gçrli sbb dylı lmk zrddır 3 İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN HUKUKİ SONUÇLARI KIDEM TAZMİNATI İş K âbi, sgri bir çlışm sürsii dldr işçii iş sözlşmsii kd syıl llrd biriyl s blmsı lid, işvr rıd işçiy y d ölümü lid mirsçılrı öd v mikrı işçii çlışm sürsi v üri gör sp prdır İş sözlşmsii işçii ölümü sbbiyl s blmsı llrid işvr işçiy kıdm zmiı ödir lâk v iyi iy krllrı ymy llr v bzrlri, zrl sbplrl işçi rıd klı dl drl sdilmsi llrid işçi kıdm zmiı k kzır Sğlık sbplri, zrl sbplr v işçii gözlı lımsı vy klmsı sbbiyl işvr rıd klı dl drl s rdirilmiş lmsı, işçiy kıdm zmiı kkı kzdırır İş sözlşmsii işvr rıd sd lk v iyi iy krllrı v bzrlri diyl drl s rdirilmsi drmd işçi kıdm zmiı k kzmz İş sözlşmsii işvr rıd sürli si ylyl s rdirildiği üm llrd işçi kıdm zmiı k kzır Evldiği ri iibr bir yıl içrisid kdi isğiyl iş sözlşmsii s rdirmsi lid kdı işçi kıdm zmiı k kzır İş sözlşmsii mvzz skrlik izmi dlyısıyl s rdirmsi lid d, işçi kıdm zmiı lmy k kzır İş sözlşmsii bğlı bldğ kl krl krm vy sdıklrd yşlılık, mklilik vy mlûllük ylığı y p ödm lmk mıyl s rdirmsi lid, işçi kıdm zmiı lmy k kzır Yş dışıd, yşlılık ylığı bğlmsı içi ögörül sigrlılık sürsii v prim ödm gü syısıı mmlyrk kdi isklri il iş yrıl işçilr d kıdm zmiı lmy k kzır Kıdm Tzmiıı Hsplmsı v Sürsi: Kıdm Tzmiı = Kıdm Sürsi x Gülük Ür x 30 Kıdm sürsii sbıd m yıl ss lımışır Dm sürsi, müvbli işlrd iş r vril sürlr, blirsiz sürli iş sözlşmsii işvr ksız si lid bildirim sürlri, ili, gl il gülri, yıllık ürli izi sürlri, slık v ürli izi gibi drmlr ilişki sürlr d kıdm sürsii sbıd dikk lıkır Kıdm zmiıı lklısı; işçi vy ölümü lid kî mirsçılrıdır Kıdm zmiıı brçls is; rml lrk işçii işvridir Ak, "işyrlrii dvir vy iikli y rgi bir srl bir işvrd bşk bir işvr gçmsi vy bşk bir yr kli lid işçii kıdmi, işyri vy işyrlridki iş sözlşmlri sürlrii plmı üzrid splır Ayı işvrl d ö ypılmış bl iş sözlşmsi kıdm zmiı ödmsii grkirmy bir sbpl s blmşs, b döm ilişki çlışıl sürlr, işçii kıdm zmiı sbı kılmz Kıdm zmilrıı yıllık mikrı, bir izm yılı içi ödk zmi mklilik ikrmiysii gçmz B drmd, işçiy bir m izm yılı içi ödk 30 gülük üri rıdki kıdm zmiıı mikrı, bir m izm yılı içi 30 gülük sür işçi li kdr rırılırs rırılsı v işçii üri kdr yüksk lrs ls, yüksk dvl mmr l Bşbklık müsşrı bir izm yılı içi ödk zmi mklilik ikrmiysi il sıırldırılmışır B gör, riid iibr gçrli kıdm zmiı üs sıırı 4092,53 TL'dir Kıdm zmiıd dğ srmllğ işvr şıslr v sigr şirklri sigr irmz Kıdm zmiı m lrk v zmıd ödmz is, b dl çılk dvd âkim, gikm sürsi içi ödmy süry gör mvd ygl yüksk izi ödmsi ükmdr ÇALIŞMA BELGESİ İş sözlşmsii s rmsi drmd, işvr rıd iş yrıl işçiy, işii ürüü ldğ v sürsii gösr bir blg vrilir (İK m28) Söz ks mdd ükmüd, ilgili blgi iş yrıl işçiy vrilmsi ögörüldüğü gör, işçii iş yrılış şkli b blgi vrilip vrilmmsid bir rl ymykır B bkımd iş sözlşmsi isr bildirimli si sriyl isrs drl si sriyl işçi vy işvr rıd s rdirilmiş ls, işvr lp bklmd, işçii blli bir iş çlışmış ldğ spi mıyl düzl b blgyi işçiy vrmk zrddır İBRANAME Çlışm ilişkisii s rmsi il ilgili krşılşılbilk bir bşk ss d ibr dır İbrm işçii klrıı işvrd klmdığı v ld dildiği ss işçi rıd ıdığıı gösrir bir blg iliğii şımkdır B blg mkmlr d ı v dlil iliği bl bir blgdir 11

13 İş v Ssyl Güvlik Hkk E İŞ İLİŞKİSİNDE ZAMAN DÜZENLEMESİ ÇALIŞMA SÜRESİ ÜCRETLİ TATİLLLER VE YILLIK İZİN 1 ÇALIŞMA SÜRESİ Çlışm sürsi, işçii çlışırıldığı iş gçirdiği sür lrk id dilmişir Hlık Çlışm Sürsi: Hlık çlışm sürsi çk 45 sir Kd düzlmiş l lık çlışm sürsi ilişki üküm isbi mrdii bir ükümdür İşyrid, ı işgülrid birid kısm çlışılıyrs b sür lık çlışm sürsid düşüldük sr kl süri çlışıl gü syısı bölümsi sriyl gülük çlışm sürsi blr Dklşirm Essı Gör Çlışm: Hlık çlışm sürsi, rlrı lşmsı il işyrlrid ı çlışıl gülri güd 11 si şmmk kşlyl rklı şkild dğıılbilir Yğlşırılmış iş sı vy lrıd srki dömd işçii d z sürlrl çlışırılmsı sriyl plm çlışm sürsi, çlışmsı grk plm rml süryi gçmyk şkild dklşirilir (ÇSY m5/1) Dklşirm sürsi, 2 ydır Ak, pl iş sözlşmlri il 4 y kdr rırılbilir Hlık İşgülri Bölümy Çlışm Sürlri: Hlık İş Gülri Bölümy Çlışm Sürlri Yömliği çıkrılmışır Yömliğ gör kryllrıd, dmiryllrıd v diz, göl v krslrd rk lidki şılrd ypıl v 854 syılı Diz İş K bi lmy şım işlrid ldğ gibi çlışm sürsii bir ı çlışm gülri bölümsi sriyl yürüülmsi iliklri bkımıd lk blmy işlrd, çlışm dömi işi iliği gör çk 6 yı gçmmk üzr işvr rıd blirlir Yömlik söz ks işlrd, z 2 çk 6 ylık bir dömd çlışm sürlrii dklşirm imkı sğlmkdır Çlışm dömidki çlışm sürsi, b döm içidki syısıı, lık çlışm sürsiyl çrpımı sd bl mikrı şmz Bir çlışm dömidki lık çlışm sürsii 45 s z vy çk lbilmsi mümküdür Ak, krrlşırıl çlışm dömidki çlışm sürsii bir iş sı düş rlm sürsi 45 si gçmz Çlışm sürsii lr m bölümdiği drmlrd çlışm sürsi işgüü üzrid v r işgüü 7,5 slik iş sürsi kbl dilmk sriyl splır Yğlşırılmış iş sı vy lrıd srki dömd, işçii d z sürlrl çlışırılmsı sriyl plm çlışm sürsi çlışmsı grk plm rml süryi gçmyk şkild dklşirilir Yömlik gülük çlışm sürsii yglmsıd, gülük çlışm sürsii 11 si, g çlışm sürsii 7,5 si, işi iliği iibrıyl prsyl v ğır vsı liyi il şı klllrı gülük çlışm sürsii is 9 si gçmyği düzlmişir Yömlik düzlmiş l işlrd, çlışm dömid rlm lık çlışm sürsii 45 si şmmsı şrıyl bzı lrd 45 si üzrid çlışm ypılmsı zl çlışm lrk kbl dilmz Çlışm Sürsid Syıl Hllr Mdlrd, şklrıd y şkild lrs ls yrlıd vy s lıd çlışılk işlrd işçilri kylr, dlizlr vy sıl çlışm yrlri imlri vy girmlri v b yrlrd çıkmlrı içi grk sürlr gülük çlışm sürsid syılır İşçilri, işvr rıd işyrlrid bşk bir yrd çlışırılmk üzr gödrilmlri lid yld gç sürlr gülük çlışm sürsid syılır İşçii, işid v r iş görmy zır bir ld blmkl brbr çlışırılmksızı v çıkk işi bklyrk bş gçirdiği sürlr gülük çlışm sürsid syılır İşçii, işvr rıd bşk bir yr gödrilmsi vy işvri vid vy bürsd y işvrl ilgili rgi bir yrd mşgl dilmsi sriyl sıl işii ypmksızı gçirdiği sürlr gülük çlışm sürsid syılır Çk mzir kdı işçilri çklrı sü vrmlri içi blirilk sürlr gülük çlışm sürsid syılır İş K 74 mddsi gör, kdı işçilr bir yşıd küçük çklrıı mzirmlri içi güd 1,5 s sü izi vrilir B süri gi slr rsıd v kç bölürk kllılğıı işçi kdisi blirlr v b sür d kdı işçii gülük çlışm sürsid syılır (m74/s) Dmiryllrı, kryllrı v köprülri ypılmsı, krmsı y d rım v dili gibi işçilri yrlşim yrlrid zk bir msd bl işyrlri p birlik girilip göürülmlri grk r ürlü işlrd blrı pl v düzli bir şkild göürülüp girilmlri ssıd gç sürlr gülük çlışm sürsid syılır Ak mddi s ıkrsı gör, işi iliğid kyklmyıp işvr rıd sd ssyl yrdım mıyl iş yri göürülüp girilm sırsıd rçlrd gç sür gülük çlışm sürsid syılmz G Çlışmlrı: Çlışm yıd g gç s 2000 d bşlyrk rk s 0600 y kdr gç v rld zl bir s sür dömdir G dömii bşlgıı 2000 d sr, biişi 0600 d ö lmyk v b bğlı lrk g dömi 11 si şmykır İşçii çlışm sürsii bir kısmıı güdüz syıl döm bir kısmıı g syıl döm dk glmsi lid işçii çlışmsıı güdüz çlışmsı mı g çlışmsı mı syılğı öm şımkdır Çlışm sürsii yrısıd çğ g dömi rslmsı lid ypıl çlışm g çlışmsı syılkır G syıl dömd 18 yşıd küçük çk v gç işçilri çlışırılmsı yskır Pslr Hlid Çlışm: G v güdüz pslrıd, iki lık öblşm ssıı yglmsı d mümküdür Ylız ps dğişimlri sırsıd işçii ksiisiz 11 s dildirilmsi grklidir Aksi kdird, diğr psd çlışırılmz Tli Çlışmsı: İşvr, zrl dlrl işi drmsı, lsl byrm v gl illrd ö vy sr işyrii il dilmsi vy bzr dlrl işyrid rml çlışm sürlrii ömli ölçüd lıd çlışılmsı vy mm il dilmsi y d işçii lbi il kdisi izi vrilmsi llrid 2 y içid çlışılmy sürlr içi li çlışmsı ypırbilir B çlışmlr, zl çlışm vy zl sürlrl çlışm d syılmz Tli çlışmsı, gülük çk çlışm sürsii şmmk kşlyl güd 3 s zl lmz Ayrı işvr, il gülrid d li çlışmsı ypırmz 12

14 İş v Ssyl Güvlik Hkk Kıs Çlışm: Gl kmik, skörl vy bölgsl kriz il zrlyıı dlrl işyridki lık çlışm sürlrii gçii lrk ömli ölçüd zlılmsı vy işyrid liyi mm vy kısm gçii lrk drdrlmsı llrid işyrid 3 yı şmmk üzr kıs çlışm ypılbilir Kıs çlışm lid işsizlik sigrsı d kıs çlışm ödği ödir Ak, kıs çlışm ödğid yrrlbilmk içi işçii, iş sözlşmsii s rm llri dışıdki işsizlik ödği k kzm şrlrıı yri girmsi grklidir Gülük kıs çlışm ödği, sigrlıı s iki ylık prim ss kzçlrı dikk lırk spl gülük rlm brü kzıı %60 ıdır 16 yşıd büyük işçilr içi ygl ylık sgri üri brü rıı %150 sii gçmz Kıs çlışm lrk ypıl ödmlr, bşlgıç blirl işsizlik ödği sürsid düşülür Bklr Krl, kıs çlışm ödğii sürsii lı y kdr zmy v işsizlik ödğid msp dilip dilmyğii blirlmy ykilidir İşvri, lı bilgi v blg vrmsi diyl ypıl zl ödmlr ki iziyl birlik işvrd sil dilir Fzl Çlışm: Kd yzılı kşllr çrçvsid lık 45 si ş çlışmlrdır Dklşirm ssıı ygldığı llrd işçii lık rlm çlışm sürsi, rml lık çlışm sürsii şmmk kşlyl bzı lrd 45 si şs bil b çlışmlr zl çlışm syılmz Fzl çlışmı plmı, yıld 270 s zl lmz Kd gülük çlışm sürsi ilişki 11 slik sıırlm zl çlışm v zl sürlrl çlışm çısıd d yglm lı blr Fzl çlışm vy zl sürlrl çlışm sürlrii sbıd yrım s z l sürlr yrım s, yrım si ş sürlr is bir s syılır Hr bir s zl çlışm içi vrilk ür, rml çlışm ürii s bşı düş mikrıı %50 yükslilmsiyl ödir Fzl sürli çlışmlrd is r bir s zl çlışm içi vrilk ür, rml çlışm ürii s bşı düş mikrıı %25 yükslilmsiyl ödir İş K d ypıl zl çlışm vy zl sürlrl çlışmı krşılığıı zmlı ür lrk ödmsii dışıd dilm sürsi rii d düzlmişir B düzlmy gör zl çlışm vy zl sürlrl çlışm yp işçi, isrs b çlışmlrı krşılığıd zmlı ür yri zl çlışığı rs krşılığıd bir s z dkikyı, zl sürlrl çlışığı r s krşılığıd bir s bş dkikyı srbs zm lrk kllbilir İşçi, k iği srbs zmı 6 y zrıd, çlışm sürlri içid v ürid bir ksii lmd kllılır Zrl Ndlrl Fzl Çlışm: Zrl dlrl zl çlışmd, işçii yı rmz Zrl dlrl zl çlışmd, r bir s zl çlışm içi vrilk ür rml çlışm ürii s bşı düş mikrıı %50 yükslilmsiyl ödir Fzl sürli çlışmlrd is r bir s zl çlışm içi vrilk ür rml çlışm ürii s bşı düş mikrıı %25 yükslilmsiyl ödir Olğüsü Ndlrl Fzl Çlışm: Olğüsü dlrl zl çlışmd, işçii yı rmz Olğüsü dlrl zl çlışmd, r bir s zl çlışm içi vrilk ür rml çlışm ürii s bşı düş mikrıı %50 yükslilmsiyl ödir Fzl sürli çlışmlrd is r bir s zl çlışm içi vrilk ür rml çlışm ürii s bşı düş mikrıı %25 yükslilmsiyl ödir Fzl Çlışm Ypırılmyk İşlr v Kişilr İş K 63 mddsii s ıkrsı yrı sğlık krllrı bkımıd güd k 7,5 s v d z çlışılmsı grk işlrd zl çlışm ypırılmz İş K 69 mddsii birii ıkrsıdki ım gör g syıl gü dömid yürüül işlrd zl çlışm ypırılmz Ak, güdüz işi syıl çlışmlrd Yömlik ögörülmüş l zl çlışmlrı g dömid ypılbilmsi mümküdür Md klrı, kbl döşmsi, klizsy, ül işı gibi yrlıd v s lıd ypıl işlrd zl çlışm ypırılmz Yömlik 8 mddd, zl çlışm ypırılmyk kişilr id dilmişir B gör: 18 yşıı dldrmmış işçilr zl çlışm ypırılmz İş sözlşmsi vy pl iş sözlşmsiyl öd vy srd zl çlışmyı kbl miş lslr bil rpr il blgl işçilr zl çlışm ypırılmz İş K 88 mddsid ögörül Yömlik bliril gb, yi dğm ypmış v çk mzir işçilr zl çlışm ypırılmz Kısmi sürli iş sözlşmsi il çlışırıl işçilr zl çlışm ypırılmz Hzırlm, Tmmlm v Tmizlm İşlri: Hzırlm, mmlm v mizl işlri içi yrı bir işçi grb isidm dilmyip işyridki gülük çlışm sürlri k lrk b işlrd çlış işçilr, zırlm, mmlm v mizlm işlrid çk 2 s d çlışırılbilirlr İşyrid sıl işi bimsid sr b işlrd çlışk l işçilr, b işlr bşlmd ö yrım s z lmmk üzr dilm sürsii vrilmsi zrldr B dilm sürsi, çlışm sürsid syılmz B işlrd çlışk işçilri gülük çlışm sürlri zırlm, mmlm v mizlm işlri d dil lmk üzr 11 si şmz v zırlm, mmlm v mizlm işlri il ypıl zl çlışm sürlrii plmı yıld 270 si gçmz Ar Dilmsi: Ar dilm sürsi, işçilri gülük çlışm sürlri bğlı lrk dğişiklik gösrir İşçilr, 4 s vy d kıs sürli işlrd 15 dkik, b 4 s zl v 7,5 s kdr (7,5 dil) sürli işlrd yrım s, 7,5 s zl sürli işlrd 1 s r dilmsi vrilir Ar dilmlr, gülük çlışm sürsid syılmz B dl d, r dilm sürlri içi işvr işçiy ür ödmk zrd dğildir 13

15 İş v Ssyl Güvlik Hkk 2 ÜCRETİLİ TATİLLER VE YILLIK ÜCRETLİ İZİN Dilmk çlışlrı kkıdır Ürli v byrm ili il yıllık ürli izi klrı v şrlrı kl düzlir H Tili: K gör, üs vy d çk l şirlrdki üm sıi v iri işyrlrid çlışmı d bir gü il dilmsi zrldr Ylız zir, vılık, blıkçılık, çblık, rmılık v bzr işlr H Tili K yglm lı dışıddır Ulsl Byrm v Gl Tillr Hkkıd K gör, ili Pzr güüdür Pzr güü çlışıl işyrlrid çlışırıl işçilr ı bşk bir güüd izi vrilmsi grklidir İş K Gör H Tili: Ydi gülük bir zm dilimi içid ksiisiz z 24 s dilm ( ili) vrilir H ili ürid yrrlbilmk içi ild öki işgülrid çlışılrk lık rml çlışm sürsii mmlmsı grklidir Ak işçi, iil çlışm ypmdığı ld Kd düzlmiş l şğıdki sürlr çlışılmış gibi sb kılır B gülr; Çlışmdığı ld k çlışm sürsid syıl zmlr il gülük ür öd vy ödmy kd vy sözlşmd dğ il gülri, Evlmlrd 3 gü kdr, vy bbı, şi, krdş vy çklrı ölümüd 3 gü kdr vrilmsi grk izi sürlri, Bir lık sür içid klmk üzr işvr rıd vril diğr izilrl kim rpryl vril slık v dilm izilridir İşçii il güü üri, çlışığı gülr gör bir gü düş üridir İşçilri prç bşı, kr, göürü vy yüzd slü il çlışmlrı lid il güü üri, bir ödm dömid kzdığı üri yı sür içid çlışığı gülr bölümsi sriyl splır S üriyl çlış işçilri il güü üri, s ürii 7,5 kıdır Yüzd slü üri ygldığı işyrlrid ili üri işvr rıd ödir Ulsl Byrm v Gl Tillr: Ulsl, rsmi v dii byrmlrd, yılbşı güüd v 1 Myıs güüd rsmi dir v krlşlr il dilir 29 Ekim Cmriy Byrmı d is rsmi v özl üm işyrlrii kpılmsı zrldr Yıllık Ürli İzi: İşyrid iş bşldığı güd iibr dm sürsi d içid lmk üzr, z bir yıl çlışmış l işçilr yıllık ürli izi vrilir Yıllık ürli iz k kzbilmk içi grkli l bir yılı sbıd işçilri, işvri yı işyrid çlışmsı şr dğildir İşçilri, yı işvr i işyrlrid çlışıklrı sürlr birlşirilrk bir yılı sbıd dikk lıır işçilri, yı işvri işyrlrid İş K kpsmı girmksizi gçirdiklri sürlr d bir yılı splmsıd dikk lıır Ayrı işçii, yı işvr i işyrid rlıksız çlışmsı d şr dğildir işçii iil çlışığı sürlri dışıd İş K 55 mddsid düzlmiş sürlr d çlışılmış gibi syılır 14 Kdki ükm gör; İşçii ğrdığı kz vy ldğ slık diyl işi gidmdiği gülr, Kdı işçilri 74 mdd grği dğmd ö v sr çlışırılmdıklrı gülr, İşçii, mvzz skrlik izmi dışıd mvr vy rgi bir kd dlyı ödvldirilmsi sırsıd işi gidmdiği gülr (b süri yıld 90 güd zlsı syılmz), Çlışmk ldğ işyrid zrlyıı dlr yüzüd işi rlıksız bir d çk il dilmsi s işçii çlışmd gçirdiği zmı 15 güü (işçii yid iş bşlmsı şrıyl), H ili, lsl byrm v gl il gülri, Rög mylrid çlışlr Pzr güüd bşk vrilmsi grk yrım gülük izilr, İşçilri rbllk plılrı kılmlrı, km krllrıd blmlrı, b krllrd işçi msililiği görvlrii ypmlrı, çlışm yıyl ilgili mvz gör krl mlis, krl, kmisy v plılr y işçilik klrıyl ilgili lslrrsı krlşlrı krs, kgr vy krllrı işçi vy sdik msilisi lrk kılmsı diyl işlri dvm dmdiklri gülr, İşçilri vlmlrid 3 gü kdr, vy bblrıı, şlrii, krdş vy çklrıı ölümüd 3 gü kdr vrilk izilr, İşvr rıd vril diğr izilr il kıs çlışm sürlri, İş K yglmsı s lrk işçiy vrilmiş l yıllık ürli izi sürsi yıllık ürli izi kkıı sbıd çlışılmış gibi syılır Yıllık Ürli İzi Sürlri v İzi Kllılmsı: Bir yıld bş yıl kdr (bş yıl dil) llr 14 güd, Bş yıld zl bş yıld z llr 20 güd, O bş yıl (dil) v d zl llr 26 güd z lmz 18 d d küçük yşki işçilrl 50 v d ykrı yşki işçilr vrilk yıllık ürli izi sürsii 20 güd z lmyğıı düzlmişir Ayrı, Kd düzlmiş l izi sürlri sgri sürlrdir Yıllık izi sürlrii iş sözlşmlri v pl iş sözlşmlri il rırılbilmsi mümküdür Yıllık ürli izi gülrii sbıd izi sürsi dk gl lsl byrm, ili v gl il gülri izi sürsid syılmz Yıllık ürli izi bir büü lrk kllılmsı ssır, işvr rıd bölümz Ak, yıllık izi sürsi rlrı lşmsı il bir bölümü 10 güd z lmmk üzr çk üç bölübilir K gör işçi, r izm yılı krşılık yıllık izii glk izm yılı içid kllır İşvr rıd yıl içid vrilmiş l diğr ürli v ürsiz izilr vy dilm v slık izilri yıllık iz msp dilmz İşvr, yıllık ürli izilrii işyrii krl bldğ yrd bşk bir yrd gçirk llr lp blmlrı lid v b drm blglmlri şrıyl gidiş v döüşlrid yld gçk sürlr içi plm 4 gü kdr ürsiz yl izi vrmk zrddır İşçi, yl izi lmkl birlik b süryi kllmd gri dödüğüd işvr, işçiyi ürsiz yl izi biiy kdr iş bşlmybilir İşçi syısıı 100 d zl ldğ işyrlrid, işvr vy işvr vkilii msil bir, işçilri msil iki kişi lmk üzr plm üç kişid lş izi krl krlr (YÜİY m15/1) İşçi syısıı 100 z ldğ işyrlrid izi krl görvlri, işvr vy işvr vkili vy blrı görvldirği bir kişi il işçilri kdi rlrıd sçklri bir msili rıd yri girilir İşçii, k iği yıllık izii kllmk isdiği zmd z 1 y ö işvr yzılı lrk bildirmsi grklidir

16 İş v Ssyl Güvlik Hkk Yıllık İzi Üri: İşvr, yıllık ürli izii kll r işçiy yıllık izi dömi ilişki ürii işçi iz bşlmd ö pşi lrk ödmk vy vs lrk vrmk zrddır Yıllık izi ürii splmsıd, K 50 mddsi çrçvsid işçii çlışmsıı krşılığı l çıplk ür ss lıır İşçii ürii kr, kmisy üri, kr kılm v yüzd slü ür gibi blirli lmy sür v r üzrid öddiği drmlrd işçii yıllık izi sürsi içi ür, s bir yıllık sür içid kzdığı üri iili lrk çlışığı gülr bölümsi sriyl blk rlm ür üzrid splır Yüzd slüü ygldığı işyrlrid yıllık izi üri, işvr rıd ödir Yıllık ürli iz dk gl ili, lsl byrm v gl il gülri içi ürlri yrı ödir F İŞ İLİŞKİSİNİN KİŞİLER BAKIMINDAN DÜZENLENMESİ 1 ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİ 2 KADIN İŞÇİ 3 ÖZÜRLÜ VE ESKİ HÜKÜMLÜ İŞÇİ 4MALULİYETİ SONA EREN İŞÇİ 1 ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİ Çk işçi, 14 yşıı biirmiş, 15 yşıı dldrmmış v ilköğrimii mmlmış kişidir Gç işçi, 15 yşıı mmlmış k 18 yşıı mmlmmış kişidir Çlışırm Ysklrı: İş K gör, 15 yşıı dldrmmış çklrı çlışırılmsı yskır Bl birlik, 14 yşıı dldrmş v ilköğrimii mmlmış l çklr bdsl, ziisl v lki glişmlri v ğiim dvm dlri kllrı dvmı gl lmyk i işlrd çlışırılmlrı mümküdür Tml ğiimii mmlmış v kl gimy çklrı çlışm slri, güd 7 v d 35 s zl lmz Ak, 15 yşıı mmlmış çklr içi b sür güd 8 v d 40 s kdr rırılbilir Okl dvm d çklrı ğiim dömidki çlışm sürlri d, ğiim slri dışıd lmk üzr zl güd 2 s v d 10 s lbilir Okl kplı ldğ dömlrd çlışm sürlri, çğ vy gi yşı bğlı lrk 35 vy 40 si şmykır İş K gör, md klrı il kbl döşmsi, klizsy v ül işı gibi yrlıd vy s lıd çlışılk işlrd 18 yşıı dldrmmış llrı çlışırılmsı yskır Syiy i işlrd 18 yşıı dldrmmış çk v gç işçilri g syıl dömd çlışmsıı ysk lmsıdır 16 yşıı dldrmmış gç işçilri ğır v likli işlrd çlışırılmsı yskır 18 yşıd şğı çklrı br, kbr, ds sl, kv, gzi v mmlrd çlışırılmlrı yskır Yıllık İzid Krm: 18 v d küçük yşki işçilri yıllık ürli izi sürsii 20 güd z lmz 2 KADIN İŞÇİ Ayı vy şi dğrd bir iş içi isiy diyl d düşük ür krrlşırılm Ayrı, işçiy isiyi diyl özl kry ükümlri yglmsı d d düşük bir üri yglmsıı klı kılmz Çlışırm Ysklrı: Kdı işçilri, ss lrk ğır v likli işlrd çlışmlrı ysk İiss v mslk öğrimi vr kllrı biirip b işi mslk dimiş kdılr iiss v mslklri yg ğır v likli işlrd çlışırılbilir Kdı işçilr, g pssıd çlışırılklrs işyri, bldiy sıırlrı dışıd is vy bldiy sıırlrı içid lmkl birlik ps dğişim slrid lşım zrlğ blyrs işvr g pslrıd çlışırğı kdı işçilri yg rçlrl ikmglrı ykı mrkzd işyri girip göürmkl yükümlüdür Kdı işçilri, g pslrıd çlışırılbilmlri içi sğlık rprlrıı lımsı şrır B işçilri mylri, r lı yd bir krrlkır 15

17 İş v Ssyl Güvlik Hkk Alık Hlid Çlışm v Sü İzi: İş K gör kdılrı dğmd ö 8 v dğmd sr 8 lmk üzr plm 16 ki dğm izilri vrdır Çğl gblik söz ks is dğmd ö çlışırılmyk 8 lık süry 2 d ilv dilir Kdı işçii sğlık drm ygs dkr yıyl dğmd öki üç y kdr işyrid çlışbilir Kdı işçii kllmdığı izi sürlri dğmd srsıdki izi sürlri klir Kdı işçii ismsi lid 6 y kdr ürsiz izi vrilir İş K gör, kdı işçilr 1 yşıd küçük çklrıı mzirmlri içi güd plm 1,5 s sü izi vrilir B süri gi slr rsıd v kç bölürk kllılğıı işçii kdisi blirlr v b sür gülük çlışm sürsid syılır İş Sözlşmsii Fsi: Kdılrı ki dğm izilrid çlışırılmlrıı ysk ldğ sürlrd iş glmmlri iş sözlşmsii s rdirilmsid gçrli bir si di d dğildir 3 ÖZÜRLÜ VE ESKİ HÜKÜMLÜ İşvrlr, 50 vy d zl işçi çlışırdıklrı özl skör işyrlrid %3 özürlü, km işyrlrid is %4 özürlü v %2 ski ükümlü işçiyi çlışırmkl yükümlüdürlr Özürlü işçilr, yrlıd v s lıd çlışırılmzlr B dl d, işyridki işçi syısıı spiid yrlı v s lı işlrid çlışlr sb kılmykır Ayrı çırklr, sjyrlr, mslki ğiim gör öğrilr, l işvr işçilri, gçii iş ilişkisi gör gçii lrk lı işçilr d z 50 işçi syısıı spiid dikk lımzlr Özl skör işvri, özürlü çığıı yükümlülüğü dğdğ d iibr 30 gü içid krşılmk zrddır İşvrlr, çlışırmkl yükümlü ldklrı işçilri Türkiy İş Krm rılığıyl sğlrlr Km v özl skör işvrlri, çlışırmkl yükümlü bldklrı işçilri yükümlülüğü dğmsıd iibr 5 işgüü içid iliklrii d blirrk Krmd lp drlr İşvrlr, Krm rılığı lmd d özürlüyü isidm dbilirlr Krm rılığı lmd özürlü isidm d özl skör işvri, özürlüü iş bşlm riid iibr b drm gç 15 işgüü içid Krm bildirmsi v sil irmsi zrldr 4 MALULİYETİ SONA EREN İŞÇİLERİ ÇALIŞTIRMA İşyrid mll yrılmk zrd klıp d srd mlliyi rd klk işçilr, ski işyrlrid krr iş lımlrıı isdiklri kdird işvr blrı ski işlri vy bzri işlrd bş yr vrs drl, yks bşlk 86ilk iş bşk isklilr ri drk dki şrlrl iş lmk zrddır Ar şrlr bldğ ld işvr iş sözlşmsi ypm yükümlülüğüü yri girmzs iş lm isğid bl ski işçiy lı ylık ür rıd zmi ödykir İşvri, özürlü v ski ükümlü çlışırm yükümlülüğü ykırı dvrmsı lid işvr vy işvr vkili çlışırmdığı r özürlü v ski ükümlü v çlışırmdığı r y içi TL pr zsı vrilir Km krlşlrı d b pr zsıd içbir şkild m lmzlr B pr zsı, r yıl yid dğrlm rıd rırılır G SENDİKA KURULUŞLARI SENDİKALARIN KURULUŞ KOŞULLARI VE ORGANLARI SENDİKA ÜYELİĞİ SENDİKALERIN KONFEDERASYONLARA ÜYELİĞİ- KATILMA VE BİRLEŞME SENDİKALARIN FAALİYETLERİ SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN GELİRLERİ VE DENETİMİ SENDİKALERIN SONA ERMESİ 1 SENDİKALARIN KURULUŞ KOŞULLARI VE ORGANLARI Sdiklr; İşçilri v işvrlri çlışm ilişkilrid, rk kmik v ssyl k v çıkrlrıı krmk v glişirmk içi z ydi işçi vy işvri bir ry glrk bir işkld liy blmk üzr lşrdklrı üzl kişiliğ sip krlşlrdır İşçi Sdiksı: işkl ssı gör bir işkld v b işkldki işyrlrid çlış z ydi işçi rıd krlr İşvr Sdiksı: işkl ssı gör bir işkld v b işkldki z ydi işvr rıd krlr Kdrsy: Dğişik işkllrıd z bş sdikı bir ry glrk lşrdklrı üzl kişiliğ sip krlşlrdır işçi v işvr sdiklrıı krlbilği işkllrı sırsıyl: Avılık, blıkçılık, rım v rmılık; Gıd syi; Mdilik v ş klrı; Prl, kimy, lsik, plsik v ilç; Dkm, zır giyim v dri; Ağç v kâğı; İlişim; Bsı, yyı v gzilik; Bk, is v sigr; Tir, bür, ğiim v güzl slr; Çim, prk v m; Ml; İş; Erji; Tşımılık; Gmi ypımı v diz şımılığı, rdiy v rplk; Sğlık v ssyl izmlr; Kklm v ğl işlri; Svm v güvlik; Gl işlrdir Bir işyrii girği işkl işyrid yürüül ss işi iliği gör blirlir v bir işyrid yürüül sıl iş yrdımı işlr d, sıl işi dil ldğ işkld syılır Bir işyrii girdiği işkl spmsı Çlışm v Ssyl Güvlik Bklığı ypılır v Bklık spi il ilgili krrıı Rsmi Gzd yyımlr İşkl spi krrlrı Rsmi Gzd yyımıd iibr 15 gü içid ilgililr iirz dilbilir Söz ks iirzı işyrii krl bldğ yrdki iş dvlrı bkmkl görvli mkmd ypılmsı grkir Mdd ükmüd d lşılbilği üzr, iirz içi ögörül 15 gülük sür k düşürüü sürdir v âkim rs dikk lıır İşkl spi krrlrı iirzd bll mkm iki y içid krrıı vrir Krrı myiz dilmsi lid Yrgıy yşmzlığı iki y içid ksi krr bğlr NOT: Sdiklr v Tpl İş Sözlşmsi K ükümlri gör işvr sdiklrı işkl ssı gör bir işkld v b işkldki işvrlr rıd krlbilmk ik, km işvr sdiklrı rklı işkld liy bl işvrlr rıd krlbilmkdir Giril b düzlm, işvr sdiklrıı krlş kşllrı çısıd özl ksim il km ksimi rsıd bir yırım yrmkdır 16

18 İş v Ssyl Güvlik Hkk A Krlk Kşllrı Fiil liyi sip lmlrı, sdiklrı krlğı işkld iil çlışır lmlrı, Türk Cz K 53 mddsid bliril sürlr gçmiş ls bil; zimm, irikâp, rüşv, ırsızlık, dldırıılık, silik, güvi köüy kllm, illi ils, ily s krışırm, dimii isı s krışırm, sç kykl mlvrlığı dğrlrii klm v kçkçılık sçlrıd birid mkûmiylrii blmmsı grkmkdir Sdik krs işvri grçk kişi lmsı drmd; işçi sdiksı krlrı içi r v ykrıd sırl kşllrd, sdiklrı krlğı işkld iil çlışır lm kşl riç, büü kşllr işvr içi d rkır Sdik krs işvr vkili lmsı drmd; işvr vkillrii d işvrlr içi r kşllr sip lmsı grkir İşvr sdiksıı krs üzl kişi is; yı kşllr sdiklrı krlğı işkld iil çlışır lm kşl riç üzl kişiyi msil d grçk kişi içi d rkır B Krlk İşlmlri: Sdik v kdrsy mrkzii bldğ ili vliliği bir dilkç il vrilmsi kşl bğlıdır B bkımd bir sdik v kdrsy krlbilmsi içi krlrı, ölikl bir üzük zırlmlrı grkir Sdik v kdrsy üzüğüü yzılı lmsı grkmkdir Sdik v kdrsy üzüklrid şğıdki sslrı yr lmsı grkir: Adı, mrkzi v drsi b Amı Sdikı liy gösrği işkl d Sdik krlrıı d v sydlrı, kimlik bilgilri, mslk v slrı v yrlşim yrlri; üs krlşlrı kr sdiklrı işkllrı il d v drslri Üy lm, üylik çıkm v çıkrılmı şrlrı Gl krl lşm, plm zmı, görv v ykilri, üy v dlglrii y kllmlrı, çlışm sl v sslrı il plı v krr yr syılrı g Gl krl dışıd kl rglr, b rglrı lşm, görv, yki v srmllklrı, çlışm sl v sslrı il plı v krr yr syılrı Şb vy bölg şblrii sıl krlğı, birlşirilği vy kpılğı, görv v ykilri, gl krllrıı plılrı v krrlrı ilişki sl v sslr il sdik gl krld şb v bölg şblrii sıl msil dilği i Üylr ödk id v sdik yöiilrii ürlri il ilgili sl v sslr j Dmirbşlrı sış v rkiid yglk sl v sslr İç dim sllri Tüzüğü dğişirilm sllri k S rm âlid mllrıı siy şkli l Orglrıı lşm kdr krlş işlrii yürümy v krlş msil ykili gçii yöim krl üylrii d v sydlrı il yrlşim yrlri Tüzük v diğr blglri ilgili vliliğ vrilmsi il birlik sdik y d kdrsy üzl kişilik kzır Vliliğ, krl krlş sd kyı v sil görvi düşmkdir Ypıl ilmd dilkçy kli üzük v blglrd y d içidki bilgilrd k ykırılık ls bil vlilikç sdik y d kdrsy üzl kişilik kzmsı gl lmz Ak üzük v blglr il içrdiklri bilgilri k ykırılığıı spmsı y d Sdiklr v Tpl İş Sözlşmsi K d ögörül krlş kşllrıı grçklşmdiğii lşılmsı lid, ilgili vlilik k ykırılık vy ksikliklri bir y içid gidrilmsii isr B sür içid k ykırılığı vy ksikliği gidrilmmsi lid Bklığı vy ilgili vliliği bşvrs üzri mkm, grkli gördüğü kdird krlrı d dilyrk üç iş güü içid krlş liyii drdrlmsı krr vrbilir Mkm k ykırılığı vy ksikliği gidrilmsi içi lmış güü şmy bir sür vrir Tüzük v blglri k yg âl girilmsi üzri mkm drdrm krrıı kldırır Vril sür sd üzük v blglri k yg âl girilmmsi âlid is mkm krlş kpılmsı krr vrir Sdik v kdrsy üzl kişilik kzmsıd sr Vli, üzük v krlrı lissii bş gü içrisid Bklığ gödrir Bklık; krlş dıı, mrkzii v üzüğüü bş gü içid rsmî ir sisid il dr Tüzük dğişikliklrii d üzüklr gibi yı şkild vlilikç il dilmsi grkir C Sdiklrı Krlş Orglrı Gl Krl: sdiklrı, sdik şblrii v kdrsylrı üs düzyd ykiy sip zrl rgıdır İlk Gl Krl, Olğ Gl Krl v Olğüsü Gl Krl lmk üzr üç dğişik biçimd plbilir İlk gl krl, üzl kişiliği kzılmsıd, şblri ilk gl krl is krlş riid iibr bşlyrk lı y içid ypılır Olğ Gl Krl gç dör yıld bir plır İki gl krl plısı rsıdki döm i liy v sp rpr, ymili mli müşvir rpr, dlm krl rpr v glk döm i büç klii plı riid bş gü ö gl krl kılklr gödrilir Olğüsü gl krl is, yöim krl vy dlm krl grkli gördüğü llrd y d gl krl üy vy dlglri bş birii yzılı isği üzri lmış gü içid yzılı iskki klrı ölikl görüşmk üzr plır Tlp rii iibrıyl lğ gl krl plı rii lı yd z bir sür klmsı lid lğüsü gl krl gidilmz Ak isğ k l sslr lğ gl krl güdmi lıır Gl krl çğrı yöim krl rıd ypılır Sdiklr v Tpl İş Sözlşmsi K gl krl plı zmı ilişki ükümlri ykırı rk d sdik v kdrsy vy şb yöim krl mkm krrıyl iş l çkirilir Söz ks iş l çkirm, sdik v kdrsy üylrid birii vy drm spi d Bklığı bşvrs üzri mkm krrıyl lr Mkm, yrı gl krl k v üzük ükümlri gör kıs zmd plmk v yi yöim krl sçiliy kdr sdik v kdrsy yömkl görvli lmk üzr Türk Mdi K ükümlri yrı bir vy üç kyyım yi dr 17

19 İş v Ssyl Güvlik Hkk Gl krllrı plı yr syısı üy vy dlg m syısıı sl çğlğ bşk bir dyişl yrısıd bir zlsıdır Tüzük d yüksk bir yr syı d blirlbilir İlk plıd b yr syı sğlmzs ikii plı çk bş gü sry bırkılır İkii plıy kıllrı syısı is üy vy dlg msyısıı üç birid z lmz Dlglri vy üylri gl krl kılmlrı v y kllmlrı gllmz Gl krl krr yr syısı plıy kıl üy vy dlg syısıı sl çğlğdr Ak b syı üy vy dlg m syısıı dör birid z lmz Tüzük d yüksk bir yr syı blirlmmişs, üzük dğişikliği, si, birlşm, kılm, üs krlş vy lslr rsı krlş krs lm, üs krlşlr v lslrrsı krlşlr üylik il üylik çkilm llrid krr yr syısı üy vy dlg m syısıı sl çğlğdr Sdiklr v Tpl İş Sözlşmsi K gör gl krllrı bşlı görv v ykilri ş şkild sırlbilir: Orglrı sçimi Tüzük dğişikliği Yöim krl v dlm krl rprlrı il ymili mli müşvir rprlrıı görüşülmsi Yöim krl v dlm krl ibrsı Büçi kblü Üs krlş krs lm, üs krlşlr üy lm vy üylik çkilm Şb çm, birlşirm vy kpm, b kd üzük blirl sslr dğrlsd yöim krl yki vrilmsi Birlşm vy kılm Ulslrrsı krlş krs lm, lslrrsı krlşlr üy lm vy üylik çkilm Krlş si Sdiklrı gl krl dışıdki rglrı z üç çk dkz üyd; kdrsylrı yöim krllrı z bş çk yirmi iki üyd; şblri gl krl dışıdki krllrı is z üç çk bş üyd lşr Büü zrl rglrd ldğ gibi, gl krl dışıdki rglr gl krl rıd sil üy syısı kdr ydk üy d sçilmsi grkir Sdiklr v Tpl İş Sözlşmsi K 6 mddsid syıl zimm, irikâp, rüşv, ırsızlık, dldırıılık, silik, güvi köüy kllm, illi ils, ily s krışırm, dimi isı s krışırm, sç kykl ml vrlığı dğrlrii klm v kçkçılık sçlrıd biri il mkm lm, Millvkili vy bldiy bşkı sçilm özlliği l üylri görvlri s rr 2 SENDİKA ÜYELİĞİ A Üyliği Kzılmsı Bir iş sözlşmsi dyrk çlış grçk kişi işçidir B kişilr 15 yşıı dldrm kşl il işçi sdiklrı üy lbilirlr İşçi çlışır grçk vy üzl kişiy y üzl kişiliği lmy krm v krlşlr işvrdir v işyrid işvr dı rk d v işi, işyrii v işlmi yöimid görv l kimslr işvr vkili syılmk ik, Sdiklr v Tpl İş Sözlşmsi K gör k işlmi büüüü yö kişi işvr vkili syılmkdır İşvr vkili lrk işvr syıl kişilr b sıl işvr sdiksı üy lbilkir Sdiky üylik, Bklıkç sğlk lkrik bşvr sismi -Dvl kpısı üzrid üylik bşvrsd bllmsı v sdik üzüğüd blirl ykili rgı kblü il -Dvl kpısı üzrid kzılır Söz ks ykili rg çğ zm sdik yöim krldr Sdik ykili krl üylik ismii kbl dip mmk srbsir Üylik bşvrs üzri sdikı ykili rgı lml vy lmsz krrıı çk z gü içid vrmk zrddır Hrgi bir skri ödv diyl sillı lı üyi üylik ilişkisi b sür içid skıd klır B kişilri sillıd bldklrı sür içid, sdikı liylri kılm v lrd yrrlm klrı v yükümlülüklri, özllikl id ödm yükümlülüklri skıd klır B Üyliği Askıy Alımsı Hrgi bir skri ödv diyl sil lı lı üyi üylik ilişkisi b sür içid skıd klır B kişilri sillıd bldklrı sür içid, sdikı liylri kılm v lrd yrrlm klrı v yükümlülüklri, özllikl id ödm yükümlülüklri skıd klır C Üyliği S Ermsi İşvr vy işvr vkili sııı kybdilmsi, işvr sdik vy kdrsylrıdki üyliklri v görvlri, b sıı kybdildiği ri kdiliğid s rdirir Bir işçi k çlışığı işyrii bğlı ldğ işkld krl bl bir sdiky üy lbilir Dlyısıyl işkl dğişir işçilri sdik üyliği s rr Ayı şkild işvr d liy bldğ işkld krl bl bir sdiky üy lbildiği gör, işkl dğişirdiği kdird sdik üyliği s rkir Ssyl Güvlik Krmd yşlılık vy mlllük ylığı y d p ödm lrk iş yrıl işçilri d, işçi iliğii kybdilmsi bğlı lrk sdik üyliği s rr Ak çlışmy dvm dlr il sdik v kdrsy il şblrii yöim, dlm v disipli krllrıdki görvlri sırsıd yşlılık vy mlllük ylığı y d p ödm llr kkıd b üküm yglmz Zir söz ks kişilri sdik üyliği çlışmy dvm iklri, görvlri sürsi v yid sçildiklri sür dvm dr Sdik üyliği, kişiy sıkı sıkıy bğlı bir k ldğd grçk kişii ölümü vy gipliği krr vrilmsi, üzl kişiliği si (dğım) vy iisı (dğılm) lid d kdiliğid s rr Sdik üysi lbilmk içi grkli kşllrı kybdilmsi lid sdik üyliği kdiliğid s rdiği ld, sdik üyliğii dvmı v skıy lımsı llrid üylik kşllrı yiirilmsi rğm sdik üyliği s rmz Tüzl kişiliği msil işvr 18

20 İş v Ssyl Güvlik Hkk vkili iliği il işvr sdiklrı üy llrı b iliği kybmlri lid üzl kişiliği üyliği düşmz İşvr vkilii sdik vy kdrsy rglrıdki görvlri s rr D Üylik Çkilm Üylik çkilm kişii kdi isği bğlıdır E-Dvl kpısı üzrid ypıl çkilm bildirimi lkrik rmd ş zmlı lrk Bklığ v sdiky lşır Çkilm, sdiky bildirim riid iibr bir y sr gçrlilik kzır (STİSK m19/3) Dlyısıyl çkilm bildirimid bl kişi, bir y sürsi sdik üyliği dvm iği içi, üylik klrıd yrrlk v üylik brçlrıı yri girkir E Üylik Çıkrılm Ykili rg l gl krl rıd vril üylik çıkrılm krrıı, -Dvl kpısı üzrid Bklığ lkrik rmd bildirilmsi v üylik çıkrıl yzı il bliğ dilmsi grkir (STİSK m19/4) Ykili rgı çıkrm krrı krşı üy krrı bliğid iibr z gü içid iş dvlrı bkmkl görvli mlli mkmy iirz dbilir Mkm iki y içid ksi lrk krr vrir Mkm krrı ksilşiy kdr is üylik dvm dr (STİSK m19/4) B şkild sdik üyliği s r kişii sdiky krşı üy lmk dğ klrı v brçlrı d s rr 3 SENDİKALERIN KONFEDERASYONLARA ÜYELİĞİ- KATILMA VE BİRLEŞME A Sdiklrı Kdrsylr Üyliği Kdrsy üyliği, üzük blirl ykili rgı kblüyl kzılır Kdrsy üyliği bşvrd ldğ gibi, kdrsy üyliğid çkilm d gl krl krrı bğlıdır Çkilm, kdrsy bildirim riid iibr bir y sr gçrlilik kzır Kdrsy üyliği bşvr v kdrsy üyliğid çkilm gibi, kdrsy üyliğid çıkrılm d, kdrsy gl krl krrıyl lr Kdrsy üy lm, üylik çkilm v çıkrılm krrlrı, kdrsy rıd bir y içrisid Bklığ bildirilir B Ulslrrsı Krlşlr Üylik Ulslrrsı işçi v işvr krlşlrı Dışişlri Bklığıı görüşü lımk sriyl İçişlri Bklığıı iziyl Türkiy d msililik çbilir v kdrsylr üy lbilir Söz ks ükümlr ykırılık lid İçişlri Bklığı üyliği ipl dilmsi, msililiğii liyii drdrlmsı vy kpılmsı içi krlş mrkzii vy msililiğii bldğ yrd dv çılbilir C Sdik v Kdrsylr Kılm v Birlşm Kılm vy birlşm yı ürdki krlşlr çısıd mümküdür Sdiklr v Tpl İş Sözlşmsi K gör sdiklrı kdrsy kılmsıd vy kdrsy lşrmlrıd sdiklr kdi üzl kişiliklrii krdklrı ld, bir vy birkç sdik y d kdrsy bşk bir sdik y d kdrsy kılmsıd y d birlşmsid, kıl y d birlş sdiklr kdi üzl kişiliklrii kybmkdirlr Ayrı kıl y d birlş sdik vy kdrsylrı büü k, brç, yki v çıkrlrı kıldıklrı y d birlşiklri sdik y d kdrsylr kdiliğid gçr Kılm y d birlşm drmd, kıl vy birlş sdik v kdrsylrı üylri, yrı bir işlm bi lmksızı kılı vy yi myd giril sdik vy kdrsy üysi lrlr 4 SENDİKALARIN FAALİYETLERİ A Srbs Ol Fliylr Sdiklr v Tpl İş Sözlşmsi K gör sdiklr v kdrsylr, üzüklriyl blirl mçlr yg lrk v yi üzüklrid yr l klrd srbsç liy blrlr B Ysk Ol Fliylr Sdik v kdrsylr, üzüklriyl blirl mçlrı dışıd liy blmzlr, Sdik v kdrsylr siysi prilri dı, mblm, rmz v işrlrii kllmzlr İşçilr v işçi krlşlrı işvr krlşlrı, işvr krlşlrı d işçi krlşlrı üy lmz Sdik v kdrsylrı iri liy blmzlr Ak sdik v kdrsylr, ki mvd yüzd kırkıd zl lmmk kşl il syi v ir krmlrı yırım ypbilirlr C Glirlrii Üylri v Msplrı Arsıd Dğım Ysğı Sdik v kdrsylr ld iklri glirlri üylri v msplrı rsıd dğımz Ak sdiklrı grv v lkv sürsi üzüklri gör üylri ypklrı yrdımlr il sdik v kdrsylrı ğiim mçlı yrdımlrı b ükmü dışıddır D Sdiklrı Tklrı Dr V Kyılr Sdiklrd lmsı v düzlmsi zrl dr v kyılr; Üy kyı v üylik s rm lislri Gl krl, yöim krl, dlm krl v disipli krl krr drlri Gl v gid vrk kyı drlri il zimm dri Aid kyılrı, yvmiy v vr drlri il drikbir Glirlr ilişki kyı v drlrdir 5 SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN GELİRLERİ VE DENETİMLERİ A Glirlri Üylik v dyışm idlrı, Tüzüklri gör ypbilklri liylrd sğlk glirlr, Bğışlr, Ml vrlığı glirlri, ml vrlığı dğrlrii dvir, mlik v sışlrıd dğ kzçlrd lşr Sdik v kdrsylr km krm v krlşlrı, siysi prilr, s v küçük skâr krlşlrı il km krm iliğidki mslk krlşlrıd yrdım v bğış lmzlr İşçi sdik v kdrsylrı, işvrlrd v Sdiklr v Tpl İş sözlşmsi K v diğr klr gör krl işvr krlşlrıd; işvr sdik vy kdrsylrı d işçilrd v Sdiklr v Tpl İş Sözlşmsi K v diğr klr gör krl işçi krlşlrıd yrdım v bğış lmz Sdiklr v Tpl İş sözlşmsi K gör sdik v kdrsylr, yr dışıdki kişi, krm v krlşlrd Bklığ öd bildirimd blmk sriyl yrdım v bğış lbilir 19

21 İş v Ssyl Güvlik Hkk B Dimi İç Dim; Sdik v kdrsylrd dlm ykisi gl krl iir Ak gl krl b ykisii dlm krl rılığıyl yri girir Dlm krl b görvii k v krlş üzük ükümlri gör yri girir Dlm krllrı rıd ypılk dimd yöim v işlyişi, glir, gidr v bilçlrı v blrl ilgili işlmlri k, üzük v gl krl krrlrı yg lp lmdığı ilir Dış Dim; Sdik v kdrsylrı kdilri mm ybı l, sdik rglrı il içbir ilişkisi blmy, ykililr rılığı il dlmsidir B lmd dim ypm ykisi mli müşvirlr vrilmişir Krlşlrı glir v gidrlri ilişki mli dimlri, gç iki yıld bir 1/6/1989 rili v 3568 syılı Srbs Msbi Mli Müşvirlik v Ymili Mli Müşvirlik K gör dim ykisi sip ymili mli müşvirlr ypılır 6 SENDİKALERIN SONA ERMESİ A Kdiliğid S Erm (İis) Amı grçklşmsi, grçklşmsii lksız âl glmsi vy süri s rmsi; ilk gl krl plısıı kd ögörül sürd ypılmmış v zrl rglrı lşrlmmış lmsı; brç ödmd z düşmüş lmsı; üzük grği yöim krl lşrlmsıı lksız âl glmsi; lğ gl krl plısıı iki d üs üs ypılmmsı llri, sdik v kdrsy rgi bir kişi vy krlş irdsi grk klmksızı kdiliğid s rmsi d lr B Fsi (Dğım) Sdik v kdrsylr, üs krr rgı l gl krl krrı il sdilbilir Aysd bliril Cmriyi iliklri v dmkrik sslr ykırı liylrd bl sdik v kdrsy, mrkzlrii bldğ yr Cmriy Bşsvısıı lbi üzri mkm krrı il kpılır Aykırı dvrış birysl lrk yöiilr rıd grçklşirildiği kdird, mkm sd yöiilri görvi s vrilmsi krr vrilir Tüzl kişiliği s rk sdik v kdrsy ml vrlığıı ki v psiiyl spii v kki ilişkilrii ksilmsi işlmi siyy mmr kişilr rıd yürüülür Tüzl kişiliği s r sdikı ml vrlığı b K gör krlmş yı krlmş yı ilikki bir krlş y d üysi bldğ kdrsy; kdrsy üysi dğils yı ilikki bir kdrsy bırkılbilir Kdrsy s rmsi lid, ml vrlığı üysi bl krlşlr bırkılbilir Tüzük üküm blmmsı lid s krr vr gl krl, mlvrlığıı ykrıdki sslr gör dvrdilir Tüzük üküm lmmsı y d si lid; gl krl krrıı blmmsı vy dvri ilgili krlş rıd kbl dilmmsi lid, siy sd klk prlr İşsizlik Sigrsı F krılır v mllr Türkiy İş Krm dvrdilir H TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ TANIMI HÜKÜMLERİ TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILIŞI TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN YARARLANMA TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDE UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ 1 TANIMI Tpl iş sözlşmsi, iş sözlşmsii (izm kdii) ypılmsı, içriği v s rmsi il ilgili sslrı düzlmk üzr işçi sdiksı il işvr sdiksı vy sdik üysi lmy işvr rsıd ypıl sözlşmdir Tpl iş sözlşmlrid, rlrı krşılıklı k v brçlrıı, sözlşmi yglmsıı v dimii, yşmzlıklrı çözümü içi bşvrlk yllrı düzly ükümlr d yr vrbilği blirilmkdir 2 HÜKÜMLERİ Tpl iş sözlşmsi z bir v çk üç yıl sürli lrk ypılbilir Tpl iş sözlşmsii sürsi, sözlşmi imzlmsıd sr rlr zılmz, kıslılmz v sözlşm sürsid ö s rdirilmz Fliylri bir yıld z sür işlrd yglmk üzr ypıl pl iş sözlşmlrii sürsi bir yıld z lbilir İşi bimmsi lid b sözlşmlr bir yılı s kdr yglır Tpl iş sözlşmsi sürsii bimsid öki yüz yirmi gü içid, yi sözlşm içi yki bşvrsd bllbilir Ak ypılk pl iş sözlşmsi öki sözlşm s rmdikç yürürlüğ girmz Tpl iş sözlşmsi ypılmd ö ypılmış v yglmk l iş sözlşmlri, srd pl iş sözlşmlri ykırı lk şkild dğişirilmz Tpl iş sözlşmsi ypılıp yürürlüğ girdik sr, yi iş sözlşmlri ypılks, blr pl iş sözlşmlri ykırı ükümlr klmz Tpl iş sözlşmsii ypılmsı sırsıd d ö ypılmış v yglmk l iş sözlşmsi ykırı l ükümlri yrii pl iş sözlşmsi ükümlri lır İş sözlşmlrid düzlmmiş klrd, pl iş sözlşmsid üküm vrs, pl iş sözlşmsi ükümlri dğrd dğry yglır Bzı llrd z d ls iş sözlşmlrid, pl iş sözlşmsi gör işçii li l ükümlr lbilir 3 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILIŞI Bir pl iş sözlşmsii ypılmsıd blirli şmlrd gçilmsi grkir 1 Ykili bir işçi sdiksı lmlıdır 2 Yki şmsıd sr pl görüşmy çğrı v rksıd pl görüşm şmsı gçilir B şmd rlr lşırlrs pl iş sözlşmsi imzlır 3 Alşm lmdığı kdird rbllk şmsı gçilir Arbl rlrı zlşırmyı bşrırs yi pl iş sözlşmsi imzlır Aksi kdird grv v lkvı srbs ldğ llrd grv v lkv yglbilir 4 Grv v lkvı ysk ldğ llrd is ki km müssssi (Yüksk Hkm Krl) dvry girr, yşmzlığı çözrk pl iş sözlşmsii myd girir B sürç şğıd şkild şmlr lid gösrilmkdir 20

22 İş v Ssyl Güvlik Hkk İşçi rı lrk sd işçi sdiklrı pl iş sözlşmsi ypm liyi sipir İşçi kdrsylrı pl iş sözlşmsi ypm liyi sip dğildirlr Ayı şkild işçilr d kdi bşlrı, işçi sdiksı lmd pl iş sözlşmsi ypm liyi sip dğildirlr İşvr rı lrk d işvr v işvr sdiklrı liy sibidir İşvr kdrsylrıı d pl iş sözlşmsi ypm liylri ykr Tpl İş Sözlşmsi Ypm Ykisi: Bir işvr sdiksı kdisi üy l işvrlr i işyrlri içi, sdik üysi lmy işvr is kdi işyrlri içi pl iş sözlşmsi ypmy ykilidir İşçi sdiksı çısıd is, işyri vy işyrlrii kpsyk pl iş sözlşmsi ypm ykisi sip lbilmsi içi iki kşl yı d grçklşmsi grkmkdir B kşllrd ilki, işçi sdiksıı krl bldğ iş kld çlış işçilri ülk çpıd z yüzd üçüü kdi üysi lrk kydmiş lmsıdır İkii kşl is, b işçi sdiksıı pl iş sözlşmsi kpsmı girk işyri vy işyrlrii r birisid çlış işçilri sl çğlğ, yi yrıd zlsıı kdi üysi lrk kydmiş lmsıdır İşlm pl iş sözlşmlrid is işyrlri bir büü lrk dğrldirmk v işlm kpsmıdki işyrlrid çlış plm işçi syısıı yüzd kırkıı ilgili işçi sdiksıı üysi lmsı grkmkdir Eğr, işlmd bird çk sdikı yüzd kırk vy zl üysi vrs, b kdird, bşvr riid çk üyy sip sdik pl iş sözlşmsi ypmy ykili lkır Tpl iş sözlşmsi ypmk isy işçi sdiksı Bklığ bşvrrk ykili ldğ spiii isr İşvr sdiksı vy sdik üysi lmy işvr d Bklığ bşvrrk ykili işçi sdiksıı spiii isybilir Bklık, lı işgüü içid bildirir Yki İirzı: Tspi yzısıı l işçi vy işvr sdiklrı vy sdik üysi lmy işvr; rlrd birii vy r ikisii yki şrlrı sip lmdığı vy kdisii b şrlrı şıdığı yldki iirzıı, dlrii d gösrrk yzıı kdilri bliği dildiği ri iibr lı işgüü içid mkmy ypbilir İirz dilkçsi görvli mkm kyı irildik sr mkmy vrilir Krl bldğ işkld çlış işçilri yüzd üçüd d z üysi bl işçi sdiksı, yki iirzıd blmz İirz dilkçsid vy kid sm dlillri yr lmmsı lid iirz ilmksizi rdddilir İşçi v üy syılrıı spiid mddi v süry ilişki iirzlrı mkm lı iş güü içid drşm ypmksızı ksi lrk krr bğlr Blrı dışıdki iirzlr içi mkm, drşm yprk krr vrir v krr myiz dildiği kdird Yrgıy rıd bş gü içid ksi lrk krr bğlır Yki Blgsi: Tspi yzısı sürsi içid iirz dilmmişs süri biimii kip d lı iş güü içid; ypıl iirz rdddilmişs y d kdisi yki şrlrı sip lmdığı bildiril sdikı iirzı sd yki şrlrı sip ldğ spi d ksilşmiş mkm krrıı bliğ dildiği ri iibr lı iş güü içid; ilgili sdiky, Bklıkç bir yki blgsi vrilir Yki blgsi blmksızı ypıl bir pl iş sözlşmsid rlrd birii vy ikisii yki şrlrı sip lmdığı v b dl sözlşmi ükümsüzlüğü, Bklıkç drm spiid iibr kırk bş gü içid, ilgililr vy Bklıkç mkmd dv yl il ilri sürülbilir Tpl Görüşmy Çğrı: Tpl iş sözlşmsi ypm sürid yki spiid srki şm pl görüşm şmsıdır Tpl görüşmi bşlybilmsi içi pl görüşmy çğrı ypılmlıdır B çğrı K yg şkild ypılmlıdır Trlrd biri, yki blgsii lıdığı ri iibr bş gü içid krşı rı pl görüşmy çğırır Çğrı rii, çğrıyı yp rç drl görvli mkm bildirilir B sür içrisid çğrı ypılmzs, yki blgsii ükmü klmz Tpl görüşm sırsıd rlr r plı srsıd bir k düzlrlr Tk lşıl v lşılmy sslr kyd gçirilir v k imzlır 60 gülük pl görüşm sürsi içid rlr lşm sğlybilirlrs pl iş sözlşmsi ry çıkmış lr 4 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN YARARLANMA 5 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDE UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ Tpl İş Uyşmzlıklrıı Brışçı Yllrl Çözümü: Uzlşırm Arbllk Tkim Tpl Hk Uyşmzlıklrı v Brışçı Yllrl Çözümü: İşyrid yürürlük bl bir pl iş sözlşmsi vrk bl ilgili bir pl iş yşmzlığı ry çıkrs b pl k yşmzlığı dilmkdir Tpl k yşmzlıklrıı çözümüd işçilr grv klrıı kllmzlr İşvrlr d lkv bşvrmzlr Tpl k yşmzlığı diyl mkmy dğil özl km gidilmişs özl kmi vrdiği krr gl ükümlr bidir Yi mkm krrı iliğiddir B krşı myiz gidilbilir 21