1997 de Siyasal Gelişmeler ve 1998 Sınıf Hareketinin Yönü

Transkript

1 1998 Sınıf Hareketinin Yönü 1997 de Siyasal Gelişmeler ve 1998 Sınıf Hareketinin Yönü 1998 yı lı na adı mı mı zı at tı ğı mız bu günler de, hem 1997 yı lı nın, hem de bi raz da ha ge ri ye gi de rek iş çi sı nı fı ha re ke ti nin ge nel bir pa no ra ma sı nı çiz me yi ge rek li gör dük. Bu ya nıy la bu de ğer len dir me, 98 de ki sı nıf ha re ke ti nin yö ne li mi ne bağ lı ola rak po li tik-tak tik plan da na sıl ge liş me si ve bi zim bu sü re ce han gi yön tem ler le ha zırlan ma mız ge rek ti ği ni an la ma mı za te mel bir ve si le ola cak tır. Biz bu ya zı da ön ce lik le 97 de sö mürge ci si ya sal sis te min na sıl bir sü reç iz le diği ni, han gi ne den ve ol gu lar la dev le tin ye ni den ya pı lan dır ma sü re ci ne gir di ği ni ve bu sü re cin iş çi sı nı fı ve emek çi ha re ke ti ne olan et ki le ri ve so nuç la rı nı ele al ma yı zo run lu gör mek te yiz. 15 Dev rim ve kar şıdev rim güç le ri nin isabet li ve doğ ru de ğer len di ril me si si ya sal mü ca de le mi zin ba şa rı sı nın ana te mi nat ların dan bi ri si dir. Ül ke mi zin nes nel ve so mut ko şul la rın da stra te jik he de fi mi zin marksist-leninist ana li zi si ya sal mü ca de lede dev rim ci tak tik le rin ba şa rı ko şu lu dur ay nı za man da. Şim di so run si ya sal çar pışma da dev rim ci ola nak la rı us ta ca dev ri min le hi ne kul la na cak ira de yi ve ka rar lı lı ğı gös ter me za ma nı dır. An cak pro le tar ya nın kur tu luş mü ca dele si ni an la ya bil mek ve 98 yı lı nın mü ca dele pla nı nı çı ka ra bil mek için, 1997 de ki si ya sal ge liş me le rin ana ka rak te ri ni be lirtme miz ge re ki yor.

2 1998 Sınıf S n f Hareketinin Yönü de Siyasal Sürecin Ana Karakteri 1997, bur ju va si ya sal ik ti da rın da ye ni bir dö nem sel sü re cin adı ol muş tur. TC bur ju va dev le ti, 12 Ey lül ön ce si ta rih sel sü re cin bi ri kim le riy le bir lik te 1996 nın so nun dan iti ba ren çü rü me nin ve çö zül menin eşi ği ne da yan mış tı. Bu gü ne şin kız gın sı ca ğı al tı na bı ra kı lan bir et par ça sı nın çü rü me si ne ve or ta lı ğa sal dı ğı kö tü ko kuya ben zi yor du. Cum hur baş kan lı ğı ve Başba kan lık ku rum la rın dan, mec li se, mec listen ada let ve yar gı ku rum la rı na or du dan po lis teş ki la tı na ve bü rok ra si ye ka dar et kile ri de rin olan bir çü rü mey di söz ko nu su olan yı lın da Su sur luk ta ki ka zay la bu çü rü me ve çö zül me nin te mel öge le ri so ka ğa taş tı. Dev let ku ru lu şun dan iti baren, esas ola rak 12 Ey lül le bir lik te bir kontr ge ril la çe te si ne dö nüş müş tü. An cak bu bur ju va hu kuk per de siy le per de len mişti. Bu per de Su sur luk, Yük se ko va, Sa karya, Söy le mez ler vb. gi bi kontr ge ril la çe tele riy le gün yü zü ne çık tı. Kit le le rin nezdin de dev le tin ger çek yü zü, so kak ta ki in sa nın o ge ri bi lin cin de, ye te rin ce or ta ya çık mış tır. Ay nı şey, fark lı söy le mi ne rağmen sis te min ve ser ma ye nin di ni mo tif li bir par ti si olan RP için de ge çer liy di. Bu çü rü yen ve çö zü len kontr ge ril la cum hu ri ye ti esas ola rak Do ğu dan kıs ka ca alın mış tı. Kürt ulusal kurtuluş mücadelesi 13 yıl dan bu ya na ye nil me di ği ni is pat lamış tı. Da ha da öte sin de Ku zey Kür distan da sö mür ge ci lik ade ta çök müş, sa de ce ge ce le ri de ğil, çe şit li böl ge ler de gün düz leri de ha ki mi yet ulu sal kur tu luş çu güç le rin de ne ti mi ne geç miş ti. Do ğu da ki dev rim Ba tı ya doğ ru esin ti le ri ni sa vu ra bi li yor ve fa şist dik ta tör lük sa de ce si ya sal ola rak de ğil, eko no mik ola rak da de rin le şen bir kri ze sü rük le ni yor du. Di ğer yan dan, Ba tı da da he nüz dü zen için bü yük bir teh li ke ar zet me yen iş çi sı nı fı ve emek çi kit le le rin mu ha le fe ti ge li şi yordu. 1 Ma yıs gös te ri le ri, Ga zi baş kal dı rı sı, çe şit li grev ve di re niş ler bu po tan si yel gü cün ge le cek te na sıl bir teh li ke oluş tura ca ğı nı gös te ri yor du. Dev rim ci ve ko münist ör güt le rin Kürt ulusal kurtuluş mücadelesinden ve şe ri at çı di ni akım lar dan farklı ola rak oy na ya cak la rı ta ri hi rol on la rı ür kü tü yor du. Bu ve ri ler gös ter di ki, sis tem cid di bir kriz le kar şı kar şı yay dı. Maf ya la şan ve kendi için de de rin iç ça tış ma la rı da ya şa yan bu sö mür ge ci dev let 1997 nin ba şın dan iti baren ye ni bir sü re ce gir di. 28 Şu bat bu yol da ye ni bir sü re cin adı ol du. MGK top lan tı sın da alı nan ka rar lar dev le tin hem ye ni yö ne li mi ni gös ter di, hem de ye ni den ya pı lan ma sü re ci nin başlan gı cı nı teş kil et ti. 28 Şu bat ka rar la rı nın te mel un su ru, ya rı as ke ri bir yö ne ti min hu ku ki kı lı fı nın bü tün bo yut la rıy la ha zır lan ma sıy dı. Dev let, iç ve dış po li ti ka sın da te mel li bir de ği şik li ğe git ti. Mil li As ke ri Stra te jik Kon sept (MASK), iç teh dit ola rak Kürt ulusal kurtuluş mücadelesini ve po li tik is la mı be lir le di. Dış po li ti ka da ise is lam ül ke le ri ne kar şı den ge po li ti ka sı nı terk ederek, ABD nin des te ğiy le ABD-TC ve İs ra il kam pı nı oluş tu ra cak ye ni bir stra te jik de ğişik li ğe yö nel di. Bu nun ilk ve te mel gös ter 2

3 1998 Sınıf Hareketinin Yönü ge si ABD ve İs ra il des te ğiy le il ki 14 Ma yıs, ikin ci si 23 Ey lül de Gü ney Kür distan ın iş gal edil me siy di. Bu ra da ken di si nin hi ma ye sin de, man da cı bir sö mür ge ci lik yö ne ti mi ni esas al dı. Bu ha la çö zül me miş bir so run ola rak du ru yor. İş gal de vam ediyor ve onun çö züm süz lü ğü nün te me lin de Kürt ulusal kurtuluş mücadelesinin di re ni şi ya tı yor. İç po li ti ka da ise MASK a bağ lı ola rak dev le tin ye ni den ya pı lan ma sı de vam ediyor. İç sa vaş ör güt lü lü ğü nün ve bu na uy gun bir yö ne li min ipuç la rı şim di den netleş miş tir. OHAL yal nız Ku zey Kür distan da de ğil, Ka ra de niz baş ta ol mak üze re, ül ke nin dört bir ya nın da yay gın laş tı rı lı yor. Ağus tos ta top la nan Yük sek As ke ri Şu ra (YAŞ) da 9 sa vaş ge ne ra li, iç sa vaş ör gütlen me si nin as ke ri aya ğı nı oluş tu ran jan darma ya tah sis edil miş ti. Jan dar ma kır po lisli ği nin ya nı sı ra, ay nı za man da Ba tı ya ve şe hir le re de ta şı na rak şe hir po lis li ği ne so yun du ru lu yor. Gü ven lik as ker de top la nıyor. Dev let hem Ka ra de niz de he nüz doğma dan ge ril la nın ba şı nı ez mek, hem de ero in-si lah ka çak çı lı ğı nın gü zer ga hı ola rak işin ör güt len me si için sa vaş ağa la rı nı bu rada gö rev len di ri yor. Po lis ye ni den as ker le uyum lu ça lış mak için ya pı lan dı rı lı yor. Ye ni ve kap sam lı gö rev ler le do na tı lı yor. Baş ba kan lık Kriz Yö ne tim Mer ke zi ni (BKYM) ku ra rak Kriz yö ne tim fa ali yet leri ni Baş ba kan (ve ya kriz den so rum lu devlet ba ka nı) adı na ko or di ne et mek ten ve BKYM nin de vam lı fa al hal de tu tul ma sından, sis tem içe ri sin de yer alan bi rim le rin bil gi len di ril me sin den so rum lu ola rak MGK Ge nel Sek re ter li ği yet ki li kı lı na rak si vil hü kü met or gan la rı as ker le re bağ lana bi li yor. Yi ne MGK için de Ba tı Ça lış ma Gru bu, Bil gi Top la ma, Araş tır ma ve De ğer len dir me Baş kan lı ğı gi bi sa yı sız or gan lar oluş tu ru la bi li yor. Ağus tos ayın da dev re ye so ku lan Eği tim ve Dokt rin Ko mutan lı ğı nın (EDOK) ha zır la dı ğı 2,5 Sa vaş Stra te ji si kon sep ti sa va şı ül ke nin bü tü nüne ya ya cak stra te ji yi ge liş ti re bi li yor. EDOK ül ke nin mer ke zi böl ge le rin de ko num lan dı rı la cak, hem Do ğu ya hem Ba tı ya mü da ha le ede cek zırh lı ko lor dular ku ra cak. Şim di den bu nun adım la rı da atı lı yor. Amaç Ba tı da ki halk ayak lan ma ları nı ve ya ir ti cai ayak lan ma la rı bas tır mak ve Kürk ulusal kurtuluş mücadelesi ile tü müy le bağ la rı nı kes mek. Zi ra EDOK Bö lü cü te rö rün ön le ne me ye ce ği ya da ir ti cai ayak lan ma la rın baş la ya ca ğı ön görü sü ne da ya na rak ku ru lu yor. Ya rı as ke ri ka rak ter li fa şist dik ta tör lüğün ana ya sa sı Mil li Gü ven lik Si ya set Belge si nde so mut lan dı. Son MGK top lan tısın da açık lan mış ol sa da MGSB nin da ha es ki ye da yan dı ğı ve son ge liş me ler le güncel leş ti ril di ği açık. MGK ana ya sa sı ola rak da ad lan dı rı lan bu bel ge, MASK dan son ra dev le tin ye ni den ya pı lan dı rıl ma sı nın strate jik he de fi ni çi zi yor. Gün cel leş ti ri len bu bel ge, 28 Şu bat son ra sı as ke ri mü da ha lenin ve kar şıdev rim cep he si nin res mi leş tirme si ni ifa de edi yor. MGK, ke li me nin ge niş an la mıy la Türki ye so lu na iki yo lu da yat mış tır. Dü zen içire for mist her tür lü so la gö re ce bir ça lış ma ve ör güt len me öz gür lü ğü ta nı ya cak tır. Tek şart, mi li tan ve ra di kal bir mü ca de le hat tı nı ter ket me si ya da onu de rin leş tir me si dir. Ya 3

4 1998 Sınıf Hareketinin Yönü da ba şın da mark sist le ni nist ko mü nist ler ol mak üze re bu çer çe ve ye gir me yen so lu tü müy le ez mek. Şim di bi ze da ya tı lan ikinci yol dur. He men be lir te lim ki, mark sist le ni nist ko mü nist ler her za man ol du ğu gi bi şim di de bu ikin ci yol dan, dev ri min şaşmaz yo lun dan yü rü ye cek tir. Bi rin ci yo lu ka bul eden, gi de rek ken dini MGK nın bu ka rar la rı na uyum laş tı ran ye ni bir re for mist-li be ral ve opor tü nist cep hey le kar şı kar şı ya bu lun du ğu muz unutul ma ma lı dır. Bu ör güt ve par ti ler dev le tin ve özel sek tö rün med ya or gan la rın ca destek le ni yor ve ye ter li şe kil de pro pa gan da sı sür dü rü le bi li yor. Şim di so ru nun odak nok ta sı, dev ri me kar şı ku rul muş olan bu blok laş ma yı yer le bir ede cek akıl cı, es nek ve bir o ka dar da dev rim ci olan tak tik le ri mi zi ko nuş tur maktır. Düş man cep he si nin par ça lan ma sı nın esas yo lu da bu ra sı dır. Bu ana be lir le me yi yap tık tan son ra, şim di sı nıf ha re ke ti nin geç miş sü re ci ne iliş kin tar tış ma nın te mel kri ter le ri olan nok ta la ra ge çe bi li riz. 2- Sı nıf Ha re ke ti nin Ge liş me Süreci İş çi sı nı fı ha re ke ti, yük se li şinin ar ka sın dan dü ze yi fark lı ol sa da önem li bir dü şüş sü re cin den geç ti. Vah şi ka pi ta list sis te min kap sam lı bir tas fi ye ci lik kıs ka cı al tın da kal dı. Tür ki ye iş çi sı nı fı, 12 Ey lül den son ra ki en kap sam lı tas fi ye ci lik sü re ci ni 1991 sonra sın da ya şa dı. Bu nun te mel ola rak bir kaç yö nü var dır. 1) Sos ya liz me kar şı ide olo jik ve po li tik tas fi ye sü re ci, dün ya da ki kar şıdev rim rüzga rı nın da bir so nu cu ola rak ül ke miz sı nıf ha re ke ti ni de rin et ki le di. 12 Ey lül ün fi zi ki tah ri ba tı he nüz ye ni ye ni at la tıl ma ya ça lı şılır ken, bu se fer, (ki bu dö nem de ha re ke tin ye nil gi si sa de ce ye ni len güç ler de fi zi ki tah ri ba ta yol aç ma mış tı, ay nı za man da ütop ya lar da da bir sar sıl ma yı be ra be rin de ge tir di.), Sov yet ler Bir li ği ve Do ğu Av ru pa re viz yo nist blo ku nun yı kıl ma sı son ra sın da, em per ya lizm kap sam lı bir ide olo jik ve kültü rel sal dı rı ile Ye ni Dün ya Dü ze ni(ydd) pro pagan da sı nı baş lat tı. Bu Glo bal leş me ya da Kü re sel leş me adıy la sür dü rül dü. Bu na pa ra lel ola rak sö mür ge ci fa şist güçler de sal dı rı la rı nı özel lik le med ya ara cı lığıy la en üst nok ta ya ta şı dı lar. 2) YDD nin po li tik yö ne li mi nin te mel ön gö rü le rin den bi ri, top lum sal ya şa mı ifade eden her şe yi di na mit le mek ti. Bun lar dan bi ri si de, her dü zey de ser ma ye nin bir ha reket bi çi mi ol sa da, sı nı fa yö ne lik ör güt süzleş me nin bir so nu cu olan özel leş tir me furya sı nın baş la tıl ma sıy dı. Yüz bin ler ce iş çi iş ten atıl dı sı nıf yük se li şi nin te mel kad ro la rı bu dö nem de tas fi ye ye uğ ra tıl dı. Sen di ka la rın al tı oyu la rak, za rar sız, uy sal, kü çük ku lü be le re dö nüş tü rül mek is ten di. Sı nıf ha re ke ti bu yö nüy le de dar be len mek is ten di. Bu sü reç te DYP-SHP ko alis yo nunun söz de dev rim gi bi ifa de edi len çı kışı nın et ki le ri ni de say mak ola sı dır. 3) yük se li şi, sı nıf ha re ke tin de önem li bir ki lo met re ta şıy dı. Ha re ket te bü yük bir mo ral gü cü bi rik tir miş ti. An cak sis tem, 12 Ey lül re ji mi nin öğ re ti le riy le, sı nıf ha re ke ti ne, dev rim ci ve ko mü nist 4

5 1998 Sınıf Hareketinin Yönü ha re ke te kar şı fi zi ki ola rak sal dı rı sı nı on yıl da bir ola rak yap mak ye ri ne, ade ta günde lik leş tir di. Ha re ke tin bü yü ye rek mer kezi leş me si ni kır dı. Bir bi rin den ya lı tıl mış, te kil ey lem ler le sı nır la dı. Böl ge sel ve ye rel te kil ey lem ler en acı ma sız ca bas tı rıl dı. Hu kuk sis tem le ri ne uyar lan mış ya sal grev ler bi le, iş ve ren le rin da ha da or ga ni ze ol ma sı ile (özel gü ven lik ör güt le ri kur mala rı ve maf ya des tek le riy le) so nuç suz bı rakıl ma ya ça lı şıl dı. Sı nıf ha re ke ti nin di ri ve iş ya pan ör güt le ri ne (sen di ka la rı na) kar şı ağır yö ne lim ler uy gu lan dı ve bu bü yük oran da ba şa rıl dı. 4) Sı nıf ha re ke ti nin ge ri le til me si ne ilişkin bir baş ka ol gu dan da ha bah set mek müm kün dür. Bu da Kürt ulusal kurtuluş mücadelesinin ya rat mış ol du ğu be lir gin ba zı so nuç lar dır. Bu nu iki te mel üze rin de açık la ya bi li riz: Bi rin ci si, Kürt mü ca de le si ilk de fa 1992 ser hıl dan la rın dan son ra Türki ye coğ raf ya sın da, iş çi sı nı fı nın en ör gütsüz ve yok sul kat man la rı na ka dar gün de me gir di ve so run sı nı fın ile ri ve ör güt lü ke sim le rin ce an la şıl ma sü re ci ne ya yıl dı. İşin öne mi o za man an la şıl dı. Sa va şın bo yu tu ve ilk de fa bir kaç te rö rist le yü rütü len bir çar pış ma ol ma dı ğı kav ran dı. Bu dö nem dev le tin Kürt ulusal kurtuluş mücadelesine kar şı en az gın şo ve nist pro pa ganda dal ga sı nı sür dür dü ğü dö nem dir. İş çi sı nı fı, sen di ka la rın da kat kı ve yön len dirme siy le bu şo ve nist-ırk çı pro pa gan da dalga sı al tın da bü yük bir sav rul ma ya şa dı. Tür ki ye dev rim ci ha re ke ti bu pro pa gan da yı ye ter li dü zey de bo şa çı ka ra ma dı. Ge ri bi lin cin ege men ol du ğu ge niş iş çi yı ğın la rı, Kürt düş man lı ğı te me lin de yü rü tü len bu pro pa gan da nın et ki si al tın da kal dı. Bu na rağ men, ne Tür ki ye hal kı, ne de iş çi sı nı fı Kürt hal kı na kar şı fi ili bir ko nu ma çe kil di. Bu nun ne de ni şim di lik bu ya zı nın ko nu su dı şın da dır. An cak şu be lir til me li dir ki, yi ne de ge niş emek çi yı ğın la rın da bu kar şıdevrim ci pro pa gan da et ki li ol du. İş te bu et ki li olan sü reç, yu ka rı da sı ra la dı ğı mız di ğer ne den ler le bir le şin ce, sı nıf ha re ke tin de ki bo zul ma ve du mu ra uğ ra ma bir so nuç olarak or ta ya çık tı. Şim di bu ol gu lar dan da an la şı lı yor ki, kap sam lı bir tas fi ye ve savrul ma nın as li ne den le ri ni an la mak mümkün ola bi li yor. DYP-SHP hü kü me ti bir sa vaş hü kü me tiy di. Ser hıl dan lar la bir lik te sa vaş yal nız Kürt met ro pol le ri ne ta şın madı, ay nı za man da Ba tı nın met ro pol le ri ne de ta şın dı. Ba tı da ge nel de mok ra tik mü cade le nin ya nı sı ra, sı nı fın ey lem le ri ne kar şı da kont ge ril la sa vaş tar zı ge liş ti ril me ye ça lı şıl dı. Le gal ku rum la ra ve se si ni çı karmak is te yen sen di ka la ra ve iş çi ön der le ri ne kar şı ez me ve yok et me po li ti ka la rı acı masız ca uy gu lan dı. Top ye kün sa vaş po li ti ka sı, top lum sal bo zul ma ya ve gi de rek şo ve nist fi kir le rin ge liş me si ne de kay nak lık et ti. 5) Baş ka bir ya zı ko nu su ol sa da, bu rada özet le be lir til me si ge re ken bir baş ka ol gu dan da ha bah set me miz ge rek mek te dir. Bu da böy le bir sü reç te, kü çük bur ju va dev rim ci li ği nin du ru mu dur. Ge nel ola rak de ni le bi lir ki, Tür ki ye iş çi sı nı fına kar şı kap sam lı yö ne lim Tür ki ye dev rim ci ha reke ti nin önem li bir göv de si ni oluş tu ran kü çük bur ju va dev rim ci li ği ta ra fın dan ye te rin ce an la şı la ma dı ğı gi bi, ha la so ru na grup ve frak si yon dün ya sın dan bak masıy la be lir gin leş miş ol ma sı dır. Bu du rum, 5

6 1998 Sınıf Hareketinin Yönü dev rim ci ha re ket te ki tas fi ye ci li ği da ha da ağır laş tı rı cı ol muş tur ve ol ma ya da de vam et mek te dir. 6) Bu dö nem de sen di kal bü rok ra si nin ro lü özel ola rak ele alın ma lı dır. Bu ko nu ye ter li şe kil de ba sı nı mız da ve çe şit li yerler de de ğer len di ril di. An cak şu ka da rı söylen me li dir ki; sen di kal bü rok ra si sı nıf ha reke ti nin po li tik bir mec ra da ge li şe bil me sinin önün de ki en te mel en gel le rin ba şın da gel mek te dir. Bu ra da te mel so run, ön der lik so ru nu ol ma ya de vam et mek te dir. Ko münist ön der li ğe ka vuş ma yan bir sı nıf ha re keti ne sen di kal bü rok ra si yi aşa bi le cek ye tenek le re ka vu şa bi lir, ne de dev rim ci bir ro ta da ge li şe bi lir. Bu sı nı fın ön cü le ri ta rafın dan ye te rin ce an la şıl ma lı dır. Gö rül dü ğü gi bi bu bir kaç ol gu 1990 son ra sı sü re cin ana ka rak te ri ni ve rir. Sı nıf ha re ke ti ara sın da çok kap sam lı bir yö ne lim sü re ci içe ri sin de ade ta ne fes siz bı ra kan bir bas kı lan ma al tın da dır. Yer yer mü da ha le ler ol sa da, (bir cep he den, özellik le ka mu emek çi le ri cep he sin den kıs men önem li mü da ha le ler ol sa da), sal dı rı nın kap sa mı ve bo yu tu kar şı sın da, bu nu kı ra bile cek bir gü cü ya rat ma sı ol duk ça iyim ser ve sub jek tif bir de ğer len dir me olur du Son ra sı Dö nemde Sınıf Hareketindeki Gelişmeler 1995 le re gi ril di ğin de tas fi ye ci li ğin de rin et ki si de vam et mek le bir lik te sar sı cı so nuç la rı gi de rek da ğıl ma ya baş lan mış tı. Kuş ku suz da ğıl ma ya baş la yan fa şiz min po li ti ka la rın da ki bir yu mu şa ma de ğil di. Ter si ne ay nı hız la sis tem ken di si ni şid det yo luy la ayak ta tut ma ya ça lı şı yor du. An cak da ğı lan ha va, ge niş emek çi ve iş çi ya tak ların da ki ha vay dı. Bu nun la ne yi an lat mak is ti yo ruz: İş çi sı nı fı saf la rın dan önem li ko puş ma la ra rağ men (iş ten atıl ma lar), lo kal dü zey de böl ge sel ve ye rel iş çi ey lemle ri ke sin ti siz de vam edi yor du. İniş li çı kışlı, iler le me li ge ri le me li bir sü reç söz ko nusuy du. Ama da ha da önem li ola nı, iş çi ve emek çi bö lük le rin de ya şa mı sür dür me nin te mel ar gü ma nı olan so run la rın de rin li ği ni kav ra ma, ya vaş da ol sa ken di gü cü nü an lama ve düş ma nın ger çek yü zü nü sı nıf gü düle riy le kav ra ma, dö nem açı sın dan ta rih sel bir önem de dir. Ni te kim Yı ğın ha re ke ti nin fa şiz me kar şı ak tif sa vun ma için de ol du ğu ve sal dı rı ya geç me san cı la rı çek ti ği dö nem (II. Kong re Bel ge le ri, sf. 85) olarak ad lan dı rıl ma sı isa bet li bir tes pi tin ifade si dir. Dev le ti var eden bü tün or gan lar, emek çi kit le ler nez din de ye te rin ce gü ve ni le me yecek or gan lar ola rak kav ran ma ya baş lanmış tı. Bu sü reç te sen di kal iha ne tin dü ze yi açı ğa çı ka rak da ha an la şı lır ve so mut ör nek ler le ken di ni ifa de et miş tir. Bü tün bun lar sı nıf ha re ke tin de çı kı şın zor lan dı ğı ve ye ni bir sü re ce adım at ma nın zor la ma ları ola rak dü şü nü le bi lir. An cak sı nıf ha re ke ti o ka dar yo rul muş ve bir bi rin den ya lı tıl mıştır ki, ye ni bir yük se li şin eğ ri le ri ni do ru ğa ta şı ya ma mış tır. An cak bu nun öz le mi ve ara yı şı mo ment le ri ken di ni fab ri ka la rın dı şın da, fark lı alan lar da yan sıt mış tır. Sözge li mi Ga zi baş kal dı rı sın da ken di ni so mutla mış tır le re ge lin di ğin de dev let, ikin ci top ye kün sa vaş stra te ji si ni ge liş ti re ce ği nin 6

7 1998 Sınıf Hareketinin Yönü ipuç la rı nı ve ri yor du. Zi ra yı ğın ha re ke ti nin gi de rek ge li şen bir sü re ce gir me si, Tem muz ey lem le rin den son ra da ha ak tif bir sa vun ma için de ha re ket ede ce ği nin so mut ve ri le ri güç len miş ti ser hıl danla rı son ra sın da sö mür ge ci Türk bur ju va dev le ti bi rin ci top ye kün sa va şı baş lat mış, kit le ha re ke ti ni, esas ola rak da ön cü güç le ri önem li de re ce de bas tı ra bil miş ti ün or ta la rın dan baş la yan, 95 Mart ayın da Ga zi Ayak lan ma sı yla do ru ğa çı kan, Ha san Ocak, Rıd van Ka ra koç ve Si bel Yal çın ın kit le sel uğur la ma tö ren le ri, ka mu emek çi le ri nin ey lem le ri, üni ver si te li genç li ğin mü ca de le si, Am bar lar ve de ri iş çi le ri gi bi sı nı fın ba zı bö lük le ri nin mü cade le si gi de rek kit le sel yük se li şin ma ya lanma sı nı or ta ya çı ka rı yor du. Bu yük se liş tren di, 95 in so nun dan itiba ren, esas ola rak da 96 yı lı nın ilk ya rı dö ne min den iti ba ren de vam et ti. Gi de rek iç ten içe bi ri ki me yol açan bu po tan si yel, 96 1 Ma yıs ın da ken di ni açı ğa vur du. Fa şiz me kar şı öf ke siy le bir lik te önün de ki her tür den re for mist ba ri kat la rı vb. de aşarak gün yü zü ne çı kar dı. Ge liş me le rin ken di kont ro lün den çı karak Ba tı da önem li bir dev rim ci sü re cin ge li şe ce ği ni he sa ba ka tan dev let, ikin ci top ye kün sa vaş po li ti ka la rı ve araç la rı nı 95 den iti ba ren ge liş tir me si ne rağ men, esas ola rak 96 1 Ma yıs ın dan iti ba ren devre ye sok tu. Kap sam lı bir sal dı rı baş lat tı. Bu sal dı rı nın esas aya ğı nı med ya ara cı lı ğıy la kar şıdev rim ci pro pa gan da te me lin de gerçek leş tir di. Bu sal dı rı nın ilk so nu cu, kit le ha re ke tinin bu kav ga sü re cin de ken di ön cü le ri ni bı ra ka rak ge ri çe kil me si ol du. Ni te kim, 96 nın ikin ci ya rı sı nı be lir le yen ge liş meler bu ol gu üze rin den ge liş ti. Kap sa mı ve de rin li ği bü yük olan süresiz açlık grevi ve ölüm oru cu di re ni şi, kit le nin ge ri çe kil di ği bir dö nem de, ön cüy le düş man ara sın da ki ade ta kit le ge ril la tar zın da bir sa vaş mu ha re be si ne dö nüş tü. As lın da bu, ke lime nin ger çek an la mıy la, bir dev rim ci ira de sa va şıy dı. Da ha son ra Su sur luk ola yın da da gö rül dü ğü gi bi, he men tep ki nin ge liş tiri le me me si hem ön cü güç le rin bü yük bir ira de sa va şı son ra sın da ki yor gun lu ğu, hem de tep ki yi so kak la ra ta şı rıp kit le ayak lanma sı nı ma ya la ya cak bir sü re cin baş la tıl mama sıy la be lir gin leş ti. Kuş ku suz bun da kitle nin, ikin ci top ye kün sal dı rı so nu cun da ken di ni ön cü den ge ri çek me si nin be lir le yici bir ya nı ol du ğu söy le ne bi lir. Bu sal dı rı sa de ce yo ğun bas kı la rın, tu tuk la ma, gö zal tı ve im ha nın bir so nu cu ol du ğu ka dar, bu ruh ha liy le kit le nin da ha ih ti yat lı ol ma ya zor la ma sı na ve ce sa ret le ri nin önem li de rece de kı rıl ma sı na da yol aç mış tır. Bu sal dı rı ay nı za man da dev rim ci ha re ket le rin güç kay bet me si ne ve ge ri le me si ne de ne den ol muş tur. As lın da bu söy le nen ler den, bel ki de bir so nuç çı kar mak müm kün: Dev le tin yü rüt müş ol du ğu ikin ci top ye kün sa va şın kit le ha re ke ti ne en önem li et ki si, ön der lik boş lu ğu nun de rin leş me si ger çe ği dir. Bu sa va şın bel ki de kit le üze rin de en et ki li yo lu psi ko lo jik bir sa vaş tar zı nın ge liş ti rilmiş ol ma sı da de ni le bi lir. Esas ola rak bu sü reç, Su sur luk skan dalı na kar şı Sü rek li Ay dın lık İçin Bir Da kika Ka ran lık ey lem le ri nin baş la ma sı na ka dar et ki si ni ko ru du. 7

8 1998 Sınıf Hareketinin Yönü Bu sü re cin or ta ya çı kar dı ğı so nuç la ra iliş kin II. Kong re Bel ge le ri nde önem li bir be lir le me var: Ak ta rı yo ruz: Bu sü re cin öz gün so ru nu ise, pro tes to cu lu ğun aşı lıp, çe te baş la rı nın tu tuk lan ma sı da hil de ği şik so nuç lar al ma yı ba şa ra cak, ge liş me le ri et ki le ye cek tak tik bir kuv ve tin, bir baş ka ifa dey le an ti fa şist güç bir li ği nin ör güt len me me siy di. Ak si ne par ça lan ma öne çık tı. Ok mey da nı ör ne ğinde gö rül dü ğü gi bi, hal kın par ça lan ma ya ya nı tı so kak tan çe kil mek şek lin de ol du. Bu ko şul lar al tın da kit le ha re ke ti sıç ra tı la ma dı ve hem Su sur luk skan da lı na da ir ge liş mele rin se yir ci si ko nu mu na dü şül dü, hem de 1 Ma yıs 1997 de ki ni cel ge ri le me ha zır lanmış ol du. (Age, sf. 272) Be lirt miş ol du ğu muz gi bi, 1 Ma yıs 96 da, kit le mü ca de le sin de re for miz min aşıl ma sı an la mın da dev rim ci et ki nin ba riz bir şe kil de or ta ya çık ma sı özel bir öne me sa hip tir. Bur ju va zi nin bu teh li ke li sü re ci dur dur mak için kap sam lı bir ide olo jik ve psi ko lo jik sal dı rı ya geç ti ği bi li ni yor. Burju va med ya, ge liş ti ri len ye ni bir söy lem le, 1 Ma yıs iş çi bay ra mı na iş çi sı nı fı nın ka tılma dı ğı nı, ter si ne va roş la rın ba şı boş-iş siz genç le ri nin bir tep ki si ola rak de ğer len dir di ve tü müy le ya la na da ya nan bir pro pa ganda yı yo ğun laş tır dı Ma yıs ına va roş lar da otu ran; iş çi sin den öğ ren ci si ne, emek çi me mu rundan kü çük es na fı na ve iş si zi ne ka dar iç içe ge çen, sı nıf ve emek cep he si nin do ğal üyele ri nin ka tıl ma sı bi linç li ola rak gör mez likten ge lin di. So ru nun esas odak nok ta sı şu dur: Bu gün iş çi sı nı fı ve emek çi ler, her ola nak ve fır sat ta sis te me kar şı du ru şu nu ser gi le ye bi li yor lar mı? Fab ri ka la rın ku şatıl mış lık la rı na kar şı, (sa kın ola ki, bu fab rika ça lış ma sı nın kü çüm sen me si an la mı na gel me sin, ter si ne fab ri ka ger çek li ği ni so mut la mak an la mı na ge le cek tir) bir di zi çe liş ki yi bağ rın da ta şı yan, Kürt kim li ğinden Ale vi kim li ği ne, emek çi ol mak tan ge len kim li ğin den iş siz ol ma sı na ka dar çok sa yı da emek çi le rin ya şa dı ğı bu me kan lar, çe liş ki ve ça tış ma nın en çok ya şan dı ğı, de ne ti min gö re ce da ha za yıf ol du ğu alanlar dır. Emek çi le rin çı kış sü re ci ni bu semtler den baş lat mış ol ma la rı ka dar do ğal ne ola bi lir di ki? Bu nes nel ger çe ği kav ra yama yan dev rim ci li ğin gel di ği nok ta yı ta rif et me ye bi le ge rek yok tur. İs tan bul gi bi iş çi ve emek çi le rin ya şa dığı bir böl ge de, yüz bin ler ce iş çi nin ve emek çi nin bir is ya nı ve baş kal dı rı sı var dır. 15 Ara lık 1996 da ve yi ne 11 Ara lık 1997 de KESK in bir çağ rı sı na uya rak 100 bi ni aş kın emek çi An ka ra da gös te ri ya pabi li yor ve mil yon lar ca emek çi ge nel ey leme gi de bi li yor sa, bu nu sa de ce KESK in bir gü cü ola rak de ğer len di re bi lir mi yiz? El bet te de ğil. Ay nı şe kil de 1997 de 5 Ocak ta Türk-İş in çağ rı sıy la 3000 bi ne ya kın iş çi yi ne An ka ra so kak la rın da gös te ri ya pa bi li yor sa, bu da Türk-İş in bir gü cü ol du ğun dan mı dır? Ha yır. Esas olan şu dur: Sı nıf ve emek çi halk, sis te me kar şı her du rum ve her ko şul da bü tün ola nak la rı de ğer len di ri yor ve sı nıf sal du ru şu ile bir çı kı şı zor lu yor. Su sur luk ta sis te min sa de ce çü rü me si gün de me gel me miş tir. Ay nı za man da çö zül me sü re ci de baş la mış tır. Çe te ler devle ti nin mas ke si düş müş tür. Bu sı nıf nez din 8

9 1998 Sınıf Hareketinin Yönü de an lam lı ve önem li bir ol gu dur. Yıl lar ön ce sin de ya şa dı ğı nes nel ger çek ler, bu se fer da ha an la şı lır ve el le tu tu lur bir ha le gel miş tir. Kontr ge ril la çe te le ri ne kar şı kü çük bir çağ rı bi le mil yon lar ca in sa nın her ak şam so ka ğa dö kül me sin e ne den olabil miş tir. De mek ki, emek çi kit le ler de siste me kar şı öf ke po tan si ye li gi de rek bü yüye bi li yor. Sı nıf ha re ke ti dev rim ci et ki le re da ha açık ha le gel di. Bu nun iki bo yu tu var dır: Bun lar dan bi rin ci si, fab ri ka lar dan iş çi ler atı la rak fabri ka lar za yıf la tıl mış tır yük se li şi son ra sın da yü rü tü len özel leş tir me fur ya sı baş ta ol mak üze re bir çok yol la yüz bin lerce iş çi işin den edil miş tir. Sen di ka la rın al tı oyu la rak sen di ka lar yı kı ma uğ ra tıl mış tır. Bu na ila ve ola rak ye ni is tih dam ol ma dı ğı gi bi özel leş tir me-ta şe ron laş tır ma yo luy la ta lan baş la tıl mış, do ğal ola rak bir çok sektör bat mış tır. Bu ra da ra kam lar la du ru mu so mut la ma yı ge rek li gör mü yo ruz. Zi ra is ta tis tiki ve ri ler bi li ni yor. Böy le bir tab lonun so nu cun da iş çi ha re ke ti nin te mel omur ga la rı olan fab ri ka lar önem li de re ce za yıf la mış, bu, sı nıf ha re ke ti nin de za yıfla ma sı nın do ğal bir so nu cu ol muş tur. İkin ci ve önem li bir ne den de, fab ri ka la rın es ki ye oran la ken di iç ör güt len me si ni da ha da tahkim et miş ol ma sı dır. Bu nun la şu nu söy lemek is ti yo ruz: Bur ju va zi ken di ni esas olarak var eden eko no mik ka le le ri ni (fab ri kala rı nı) da ha gü ven ce ye alan ön lem le ri ge liş tir miş tir. Ön ce lik le iş ve ren ler ara sında ki ör güt len me nin da ha da pe kiş ti ril me sinin ya nısı ra fab ri ka da sen di kal ve ya ko mite vb. ör güt len me le ri ba şın dan tas fi ye edecek araç ve ge reç le ri ya rat mış tır. Sen di kal bü rok ra si nin da ha da ge liş ti ril me si nin ya nı sı ra grev ve di re niş le re ve ola bi le cek ayak lan ma la ra kar şı fab ri ka yı iç ten ve dıştan ko ru ya cak ko ru nak lar ve or gan lar ya ratıl mak ta dır. Jan dar ma ve po li sin des te ği nin ya nı sı ra özel gü ven lik bi rim le ri, maf ya çe te le ri vb. gi bi si lah lı bi rim ler ya rat mış tır. Bur sa de ri iş çi le ri nin ya şa dı ğı ör nek ler he men bir çok di re niş ta ra fın dan da doğ rula nı yor. Bu ol gu lar iş çi sı nı fı nın fab ri ka lar içinde sı kış tı rıl ma sı na ve ne fes alıp ver me nin güç leş me si ne yol açan ol gu lar dır son ra sı sı nıf ve emek çi ha re ke tinin önem li ka rak te ris tik özel lik le rin den bi ri si de bu nok ta dır. Sı nı fın ne fes alıp verme si ni da ha da ko lay laş tı ran bir ka na lın emek çi semt le ri ol du ğu ye te rin ce su yü züne çık mış tır. Va roş la rın fark lı bi le şen le ri el bet te şim di lik ko nu mu zun dı şı. Bur ju va med ya nın yo ğun psi ko lo jik sa va şı, ÖDP- EMEP gi bi re for mist par ti le rin de yar dımıy la et ki li ol du. Fa şiz min ide olo jik ve po li tik sal dı rı la rı nın te mel ar gü man la rından bi ri de bu nok ta da or ta ya çık tı Ma yıs son ra sın da, hem ey le me ka tı lan la rın iş çi-emek çi ol ma dı ğı, hem de va roş la rın ba şı boş iş siz genç le ri ol du ğu bi çi min de ge liş ti ri len psi ko lo jik sa vaş, ko mü nist ha re ke ti bas kı al tı na al ma yı he def le miş tir. Do la yı sıy la böy le bir psi ko lo jik sa vaş, po li tik ar gü man lar la ge liş ti ri le rek sı nıf ek se nin de ol du ğu nu ifa de eden, re for mist ve re viz yo nist çev re le rin ko mü nist ha re kete kar şı ye ni bir haç lı se fe ri ne yö nel mesi ne yol aç mış tır. Ne ya zık ki, bu na bir kı sım dev rim ci si ya sal çev re ler de eş lik ede bil miş tir. An cak bu çev re ler so ru nun, 9

10 1998 Sınıf Hareketinin Yönü dö ne min ye te rin ce tah lil edi le me miş ol masın dan kay nak la nan ki ta bi ve so yut te orik düşünceler üze rin de ha re ket et miş ler dir. Ay nı za man da ege men güç le rin po li tik taktik le ri de an la şı la ma mış tır. De mek olu yor ki, emek çi ha re ke ti nin de ne ti min ve ku şa tıl mış lı ğın en yay gın laştı rıl mış alan la rı olan fab ri ka lar dan de ğil de, bu fab ri ka ve iş yer le rin de ça lı şan, ay nı za man da iş siz le rin, genç le rin ve emek çi ka dın la rın ya şa dı ğı alan lar da, Ga zi, Üm rani ye ve on lar ca semt va roş la rın da baş la ması, sı nı fın ve emek çi ha re ke tin çı kış ka nalla rı nı zor la yan me kan lar ola rak ta rih sahne si ne gel me si be lir gin leş miş tir. De mek ki, sı nıf, yok sul semt va roş la rı nı ken di ni bu sı kış tır ma ve ez me pre sin den kur ta ra cak ka nal lar dan şim di lik sa de ce bi ri si ola rak gör müş tür de Sı nıf Ha re ke ti nin Yö nü Ma yıs ve ölüm oru cu di re nişinden son ra, iş çi sı nı fı ve emek çi ha re ketin de bir di be vu ru şun ema re le ri gö rül me ye baş lan dı. Dev rim ci ve ko mü nist ha re ket le, sö mür ge ci fa şist dev let ara sın da sert bir ça tış ma sü re ci ya şan dı. Dev le tin stra te jik pla nı, iş çi ve emek çi ha re ke ti ile dev rim ci ha re ke tin bu luş ma ve or tak laş ma ka nal la rını kır mak tı. Bun da ye ter li ba şa rı da gös terdi. İde olo jik, kül tü rel ve po li tik bir kampan ya (med ya ara cı lı ğıy la) fi zi ki yok et mey le bir lik te yü rü tül dü. Bun la rı ön ce ki bö lüm de de be lirt miş tik nın ikin ci ya rı sı hem ge nel devrim ci ha re ket açı sın dan, hem de sı nıf ha reke ti açı sın dan yor gun luk ema re le ri nin gö rül dü ğü bir dö ne mi ifa de eder. Dev rim ci ha re ket ay nı za man da önem li bir güç kaybet miş tir. 96 Ka sım ve Ara lık ın dan iti baren ye ni yük se liş be lir ti le ri gö rül se de bu ye ni dev rim ci yük se li şin omur ga sı nı ya rata ma ma sıy la be lir gin leş miş tir. 3 Ka sım 1996 da Su sur luk ta or ta ya çı kan ve ol dukça le hi mi ze kul la nı la bi le cek ma ter yal ve bel ge le re rağ men, dev rim ci ha re ket uzun bir sü re mü da ha le ede me di. Ka mu emek çile ri nin 15 Ara lık 1996 Kı zı lay ey le mini (ki, bu ey le me yüz bi ni aşan bir kit le ka tılmış tı), Su sur luk la bir leş tir mek önem li bir çı kı şın te me li ola bi le cek ken bu ba şa rı la madı ve ka mu emek çi le ri nin ey le mi üst bir nok ta ya sıç ra tı la ma dı. Böy le bir ko şul için de 97 ye gir dik. 97 de ilk bö lüm de de be lir til di ği gi bi, Su sur luk la or ta ya çı kan ve so ka ğa dö külen kontr ge ril la dev le ti ol ma ger çe ği, devle tin çü rü me si ni ve çö zül me si ni de rin leş tirdi. Dev le tin is tis na sız bü tün ku rum la rı bü yük bir çü rü me için dey di. Bu ger çe ği bi len MGK, ye ni den dev le ti ya pı lan dır ma ve re or ga ni zas yon yo lu na gir di ve 28 Şu bat Muh tı ra sı yla ya rı as ke ri yö ne tim da ha da tah kim edil di ve as ker her alan da öne çı karıl dı. Sı nıf ve emek çi ha re ke ti ade ta iç ten içe dal ga la nan ama dal ga la rı nı de ni zin üs tü ne çok yan sıt ma yan bir dur gun de niz gö rün tüsü nü ve ri yor du. Bir sü re son ra si vil itaat siz lik ey lemle ri ola rak da ad lan dı rı lan Sü rek li Ay dınlık İçin Bir Da ki ka Ka ran lık Ey lem le ri baş la dı. Dev rim ci ve ko mü nist ha re ket bu sü re ce mü da he le et me ye ve emek çi ler le 10

11 1998 Sınıf Hareketinin Yönü bir le şe rek, ha re ke ti sis tem dı şı na ta şı ma ya baş la dı lar ve bu yol da önem li me sa fe ler de ka tet ti ler. Bu ey le me on bin ler ce in san ka tıl dı. An cak bu ey lem üre tim bi rim le rinde ye ni bir ge nel yük se liş tren di nin mi henk ta şı ola ma dı. Bu nun esas ne de ni, ön der lik boş lu ğu so ru nuy la il gi li dir. Ve ay rı bir de ğer len dir me yi ge rek ti rir. An cak üre tim bi rim le rin de lo kal dü zeyde ka lan, da ha çok kü çük ve or ta öl çek li iş let me ler le sı nır lı grev, di re niş ve çe şit li ey lem ler de vam edi yor du. Türk-İş in 5 Ocak 1997 de yap mış ol du ğu mi ting, her ne ka dar sen di ka bü rok ra si si nin dev let çibay rak gös te ri si ne dö nüş tü rül mek is ten miş ol sa da, 300 bi ne ya kın iş çi kit le si nin ken di ta lep le ri ni hay kır ma la rı cid di bir sı nıf göste ri si nin ve ey le mi nin te me li ol muş tur. *** Ka mu emek çi le ri nin ey lem le ri nin ya nısı ra özel leş tir me ye kar şı çok sa yı da sen dika, mes lek ve fark lı kit le ör güt le ri nin birara ya ge le rek oluş tur du ğu ÖKP nin (Özel leş tir me ye Kar şı Plat form) ku rul ma sı, ma den ve ter mik sant ral le rin de fi ili iş galler, en son geç ti ği miz ay lar da ya ban cı özel fir ma tem sil ci le ri nin içe ri ye so kul ma ma sı, kent hal kıy la bir lik te iş çi le rin ba ri kat lar kur ma sı, üre ti mi tüm den ve ya ya rı ya rı ya dur dur ma ey lem le ri, Ça yır han da Pak Teknik Fir ma sı nın yet ki li si nin tar tak la nıp araba sı nın dev ril me si, ocak la ra üç gün in meyen Div ri ği iş çi le ri nin ey lem le ri, iş ya vaşlat ma ey lem le ri, So ma, Lü le bur gaz, Ça yırhan, Ya ta ğan mi ting le ri, Edir ne La la paşa da Çi men to fab ri ka iş çi le ri nin iş ten atılma sı so nu cu Ge nel Mü dür ün evi nin ba sılma sı, 19 Şu bat ta fab ri ka nın iş ga li gi bi çok sa yı da çe şit li ey lem ler 1997 nin ilk ya rısın da var lı ğı nı ko ru du ve sür dü rül dü. Bu ra dan bu dö ne me iliş kin ba zı so nuçla ra ulaş mak müm kün: 1) Sı nıf ha re ke tin de du ra ğan lık lar ve gel git ler ya şan sa da sı nıf ha re ke ti ge liş me ve bü yü me po tan si ye li ni bağ rın da ta şı yor. 2) İş ten atıl ma lar ile özel leş tir me so runu bir bi ri ne bağ lı iki te mel so run dur. Bu dö nem ler ve TİS dö nem le ri ey lem le rin ge liş ti ği dö nem ler dir. Do la yı sıy la po li tik ve eko no mik mü ca de le nin iç içe, yan ya na ve ya ard ar da ge liş me eğ ri si ne sa hip ol duğu gö rül me li dir. 3) Mi ting ler hem taş ra lar da, met ro polden da ha uzak alan lar da ol du, hem de ka tılım lar yok sul emek çi semt le rin den ol makta dır. Bun lar da ye ni bir sı nıf di na miz mi nin gös ter ge le ri dir. 4) Sı nıf ha re ke tin de, da ha ön ce be lir tildi ği gi bi po li tik ön der lik boş lu ğu de vam edi yor ve bu, sı nıf ha re ke ti nin kı rıl ma sı na ve çö zül me si ne yol açı yor. 5) Ni ha yet sı nıf için de ki ça lış ma la rı mızı ele alır ken ge nel lik ten kur ta rıp, çok da ha so mut, sis te ma tik ve iyi dü şü nül müş ay rıntı lı plan la ra da ya lı bir ha re ket pla nı ge liş tiril me li dir. An cak bü tün bun lar ilk el den gö rü nen ve or ta ya çı kan so run lar dır. Sa de ce bir tespi ti ifa de eder. Dev rim ci ön der lik, hem sı nı fın için de ki ge liş me le rin nab zı nı tut ması ve ih ti yaç la ra ya nıt ver me si an la mın da, hem de ül ke nin ge nel gi di şa tı için de ki sı nıf lar ça tış ma sı nın so run la rı nın ele alınma sın da ken di si ni çok da ha ya kı cı ola rak his set tir mek te dir. 11

12 1998 Sınıf Hareketinin Yönü Sı nıf ha re ke ti nin ge liş me si nin önem li bo yut la rın dan bir ta ne si Tuz la de ri iş çi lerinin grev ve di re niş le ri dir. Kaz lı çeş me De ri İş çi le ri nin ta ri hi ola rak mü ca de le ci ge le ne ği, Kaz lı çeş me nin Tuz la ya ta şınma sıy la bu ra da ye ni den iv me le ne rek ge lişti. Sa de ce de ri atöl ye ve fab ri ka la rı nın mü ca de le sü re ci ni et ki le mek le kal ma yan de ri iş çi le ri nin di re ni şi, böl ge sel çap ta hem fark lı sek tör iş çi le ri ni hem de va roş lar da ya şa mı nı sür dü ren emek çi le ri de olum lu tarz da et ki le di. Kuş ku suz bu mü ca de le nin en önem li do ruk nok ta sı, böl ge sel çap ta bir ge nel gre vin ör güt len me siy di. Bu ör güt lenme de marksist leninist ko mü nist le rin özel ro lün den bah set mek hiç te abart ma ol maya cak tır. Böl ge sel ge nel grev Ge nel Grev, Ge nel Di re niş te mel he de fi ne bağ lı ola rak ge liş ti ri len, baş ka bir de yiş le bu tarz böl gesel ge nel ey lem le rin (grev le rin) ge liş ti rilme si, şe hir ve ül ke dü ze yin de bir Ge nel grev, ge nel di re niş in ana da mar la rı nı ya ka la ya rak ha re ke te ge çi re bi lir. Bu yol da Tuz la de ne yi ade ta bir la bo ra tu var ör ne ğidir. Ay nı tarz da Bur sa de ri hav za sın da ge liş ti ri len ve ha la de vam eden di re niş ler sı nıf ha re ke tin de önem li ki lo met re taş la rıdır. Bur sa de ri iş çi le rinin di re ni şi, hem iş ten atıl ma la ra ve sen di ka sız laş tır ma la ra, hem de bu alan da ör güt lü iş ve ren le rin maf ya-silah lı ör güt len me le ri ne kar şı di şe diş bir mü ca de le nin te mel öge le ri ni in şa et me si an la mın da vaz ge çil mez öne me sa hip tir. Kü çük köy de bir bi ri ne ya kın ve pa ra lel ço rap iş çi le ri nin ey lem le ri, hiç sen di kal ör güt len me ge le ne ği ya şan ma mış ve ağır ça lış ma ko şul la rı için de olan bu sek tör iş çile rin de ye ni bir mü ca de le ge le ne ği ya ratmış ve bu uğur da ve ri len kav ga ye ni bir ör güt len me nin te mel taş la rı nı oluş tur muştur. Baş ka bir di zi lo kal grev ve di re niş lerden bah set mek ola sı dır. An cak sı nıf ha reke ti ni 97 nin ikin ci ya rı sın da önem li bir mec ra ya çe ken De ri ve Am bar-nak li yat iş çi le rinin ya nı sı ra Res lan, Tıb set ve Brandi iş çi le ri nin di re niş le rin den bah set me den ge çi le mez. Ya zı nın ana te ma sı, bu di re nişle rin ay rın tı sı nı ve öz gün lük le ri ni iş le mek ol ma dı ğı açık tır. Fa kat bu di re niş le rin te mel fik ri ni kav ra ma dan ge nel bir so nu ca gi di le me ye ce ği ni an la mak ve öğ ren mek ge re ki yor. Bran di, Res lan ve Tıb set di re ni şi iş ten at ma la ra ve sen di ka sız laş ma ya kar şı bir di re niş ol sa da, te mel fik ri tek tek di reniş le rin ye nil me si nin ka çı nıl maz ola ca ğı esp ri siy le or tak bir ör güt len me te me lin de or tak bir di re ni şin örül me si nin te mel le ri nin atıl ma sı dır. On la rın Or tak Ko mi te Or tak Di re niş fik ri nin öne mi de bu ra da ya tı yor. Bel ki da ha bir çok sa yı sız grev ve di reniş ten bah set mek müm kün ol sa da, 97 nin ana ka rak te ri ni kav ra mak için bu ör nek ler bi ze ye ter li bir ba kış su na bi li yor. An cak 97 yi ar ka da bı ra kır ken 11 Ara lık Ka mu Emek çi le ri nin Ge nel Grev i özel ola rak anıl ma ya de ğer dir. İş çi le rin te kil ve böl ge sel ha re ket le ri nin ya nı sı ra, yüz bin ler ce emek çi me mu run, uz laş ma ve re form cu çö züm le re kar şı fi ilen so ka ğı gös ter me si önem li bir dev rim ci da ma rı ifa de eder. Ay nı za man da çö zü mün yo lu nu gös te rir. Ger çek ten ka mu emek çi leri nin bu ey le mi, sa de ce sen di ka lı me mur 12

13 1998 Sınıf Hareketinin Yönü emek çi le ri ni ve onun dı şı na ta şan di ğer ka mu emek çi le ri nin eği li mi ni gös ter mek le kal ma mış, ay nı za man da iş çi sı nı fı ve di ğer emek çi kit le le rin de eği li mi ni yan sıt mış tır. Bu yö nüy le ol duk ça önem li dir. Şim di her sek tör ve ay rı şık nok ta lar da du ran emek çile rin bu or tak eği lim den, bir le şik bir plan da hi lin de ör güt len me le ri ka çı nıl maz dır. As lın da bu ge nel grev ha re ke tin de de gö rül dü ğü gi bi, iş çi sı nı fı nın ve ka mu emek çi le ri nin eği li mi ni yan sıt ma sı nın ya nı sı ra, ay nı za man da on la rı et ki le ye rek de bir ge liş me iv me si ka zan mış ol ma sı ye te rin ce an la şı la bil me li dir. Çı ka rı la cak önem li so nuç lar dan bi ri şu dur: Bu ge nel grev, iş çi sı nı fı nın ön cü güç le riy le sı nır lı bir des te ğe dö nüş müş tür. Oy sa sı nı fın ge nel eği li mi ve iç ten içe bi ri ken po tan siyel açı ğa çı ka rıl mak ta ge ri bir ko nu mu ifade et miş tir. Söy le di ği miz gi bi sı nı fın ve emek çi lerin ge nel bir eği li mi olan bu ge nel grev, 1997 de ki sı nı fın ve emek çi le rin çı kış mü ca de le sin de de bir eği lim ola rak var lı ğını ko ru muş tur. 3 Ocak ta 300 bi ne ya kın iş çi nin An ka ra da bu luş ma sı, 97 1 Ma yıs ın da bü tün en gel le me le re rağ men yüz bi ne ya kın emek çi nin alan da top lan ması ve çok sa yı da lo kal ey lem ve grev le rin var lı ğı, sü rek li bu eği li min ge nel so nuç la rıdır. De mek ki, sı nıf ha re ke ti çö zü mün so kak tan ge çe ce ği ni bi li yor. Bu ra da onu ge ri ye çek mek, kit le ha zır de ğil söy le mi ile re form cu ha yal ler yay mak ni yet ler den ba ğım sız ger çe ğin bir ta nı mı de ğil dir. En çok kit le ha zır de ğil dir de ni len emek çi me mur lar du ru mun hiç te söy len di ği gi bi ol ma dı ğı nı gös ter di. 400 bin ci va rın da üyesi olan KESK in çağ rı sıy la ki, bun la rın bü yük bir ço ğun lu ğu da atıl üye du ru munda dır, bu ger çe ğe rağ men bir mil yon emekçi me mur ha ya tı dur du ra bil miş tir. Bu da gös te ri yor ki, en olum suz ko şul la ra rağ men iş çi sı nı fı ve emek çi kit le ler mü ca de le ye ve mü ca de le ko şul la rı na ha zır bir kim li ği ifade et mek te dir. Kuş ku suz bu ra da DİSK in An ka ra Yü rü yü şü nü de be lirt mek ge rek mek te dir. Her ne ka dar bu yü rü yü şe ka tı lım sı nır landı rıl sa ve ka tı lım cı la rın önem li bir kıs mı sen di ka bü rok rat la rı ol sa da, hem yü rü yüş gü zer ga hın da kar şı la ma la rın kit le sel li ği, hem de An ka ra da ki kit le sel gös te ri sı nı fın mü ca de le az mi ni per çin le yen ge liş me ler ola rak de ğer len di ri le bi lir. 5-Dev rim ci Pro le tar ya nın 98 de ki Ha re ket Pla nı Ne Ol ma lı dır? Bu ra da adı nı an ma dı ğı mız sa yı sız di reniş ve grev le rin var lı ğı, iş çi sı nı fı nın 1997 yı lın da, ken di si ne yö nel miş olan kap sam lı sal dı rı la ra kar şı bir sı nıf du ru şu nu ifa de et mek te dir. Bu ey lem le rin he men tü mü ye rel ve böl ge sel dü zey de kal mış, bir üst nok ta ya sıç ra ya bi le cek ve gi de rek bir bi rinden ya lı tıl mış lık tan kur ta rı la cak bir po li tik yö ne lim ya ra ta ma mış tır. Bu uğur da önem li sa yıl ma sı ge re ken gi ri şim ler ol muş tur. Bun lar dan bi ri si, Tuz la hav za sın da ki ge nel grev ey le mi nin ba şa rıy la sür dü rül me siy di. Bu ey lem yal nız Tuz la hav za sın da ki de ri iş çi le ri ni de ğil, di ğer bir kı sım sek tör le ri de ha re ke te çek miş ve semt yok sul la rı nın deste ği ni ala bil miş tir. Bu uğur da ikin ci ör nek 13

14 1998 Sınıf Hareketinin Yönü Tıb set, Res lan ve Bran di iş çi le ri nin ey lemi dir. He nüz bir so nu ca ulaş ma sa da Ortak Ko mi te, Or tak Di re niş şi arı nı so mutlaş tı ra rak bu yol da kü çük de ol sa bir adı mı gün dem le ri ne ta şı ma la rı, ge le cek te ki sü recin ipuç la rı nı gös ter me si ba kı mın dan önem li dir. Ay nı şe kil de bir çok Or ga ni ze Sa na yi Si te le ri nde, ve ya ay nı böl ge ve hav za da bu lu nan fark lı sek tör ler den iş çi lerin gi de rek or tak mü ca de le ve or tak da yanış ma fik ri nin yay gın lık ka zan ma sı, bu so ru nun sı nı fın gün de mi ne gir di ği ni göster mek te dir. Me se la ço rap iş çi le rinin ilk de fa bu kap sam da ey le me geç me si so nucun da Ço rap İş çi le ri Der ne ği nin bir sen dika tar zın da ge liş me si ve bü yü me si, teks til sek tö rün de ağır ça lış ma ko şul la rı na kar şı ye ni bir mü ca de le tar zı nın ve ör güt len me sü re ci nin ge liş me si, ör ne ğin Züm rü tevler de Kon fek si yon İş çi le ri Bir li ği nin (KİB) adım adım örül me si, Bur sa de ri iş çile rinin di şe diş mü ca de le so nu cu iş ve re nin ka le le ri nin ça tır da ya rak sen di kal ör güt lenme nin de rin leş me si, hat ta ön der lik ko numun dan ve po li tik yö ne li min den ba ğım sız ola rak, Bur sa da bir çok sen di ka nın bir araya gel me siy le Bur sa Sen di ka lar Bir li ği nin ku rul ma sı, ener ji iş ko lun da ter mik sant ralle ri ça lı şan la rı nın iş ga le ka dar uza nan di ren gen tu tum la rı ve da ha sa yı sız bir çok ör nek sı nıf ha re ke ti nin yö nü nü çiz miş tir. Şu ger çek şim di bir kez da ha 97 de sı nıf ha re ke ti nin ta ri hin den an la şıl mış tır ki; sen di kal bü rok ra si iha ne ti aşıl ma dan (ki, bu iha net ko mü nist bir ön der lik ta ra fın dan aşı la bi lir) sı nıf ha re ke ti dev rim ci bir mecra da yü rü ye me ye cek tir. Adı ge çen on lar ca di re niş ve gre vin önün de ki te mel en gel lerden bi ri si sen di kal bü rok ra si nin ha in tu tumu dur. Kü çük bir is tis na yı bir ta raf ta tu tar sak, bü tün bu di re niş ve grev ler sen di ka la ra rağ men ya pıl mış tır. Baş ka bir de yiş le sı nıfın ile ri öge le ri sen di ka la rın en gel le ri ni aşa rak ey lem le ri ör güt le miş ler dir. Bı ra kalım bu ey lem le re des te ği, bu ha in ler ter sinden ey lem ve di re niş le ri kır mak is te miş ler, jur nal le şmiş ler ve işi, ön cü iş çi le ri dev le tin gü ven lik ku rum la rı na tes lim et me ye ka dar azıt mış lar dır. O hal de sı nıf ha re ke ti nin ön cü le ri nin, bu en ge li aşa bi le cek kar şı tak tik plan la rı, an la şı lır, kav ra na bi lir ve sı nı fı ku cak la yabi lir bir tarz da dev re ye sok ma la rı ge rekmek te dir. Bun la rın ne ler ol du ğu ve na sıl ola ca ğı tü müy le ay rı bir de ğer len dir me ko nu su ola ca ğın dan bu ra da ay rın tı sı na girmi yo ruz. Ey lem le rin ne de ni ola rak gün de me ge len esas ge rek çe nin ba şın da, özel leş tirme ve sen di ka sız laş tır ma ya kar şı di re niş ler gel mek te dir. Bu sen di ka sız laş tır ma nın, ge nel an lam da ör güt süz leş tir me nin kaynağı dır. Bur ju va zi bü tün bu sal dı rı pla nı nın ya nı sı ra ba zı te mel ve stra te jik sek tör ler de sı nı fı içer den eri ten, bo zan ve bir bi rin den ya lı tan üre tim tek nik le ri ni de ya vaş ya vaş dev re ye sok mak ta dır. Es nek üre tim, grup üre ti mi, ka li te çem ber le ri, iş çi le ri fab ri ka ya or tak et me al dat ma la rı ve da ha bir di zi ön lem le ri de gün de me sok mak ta dır. Ama bu gün iş çi le rin en kor ku lu rü ya sı, işi ni kay bet me kay gı sı ol mak ta dır. 12 mil yon iş si zin ol du ğu bir ül ke de işi ni kay bet me kor ku su cid den önem sen me si ge re ken bir hu sus tur. Böy le ce bir psi ko lo jik kor ku sı nı 14

15 1998 Sınıf Hareketinin Yönü fın ge rek sen di kal ör güt len me le rin de, ge rek se po li tik mü ca de le ye atı lı mın da önem li bir ayak ba ğı dır. Bu ger çek ler ye te rin ce açık ve öğ re ti cidir. An cak sı nı fın ya şa mı da ya nıl maz bir nok ta ya gel miş tir. Bu ise dev rim ci bir or tamın doğ ma sı nı de rin leş ti ren te mel bir ne den dir. O hal de, 98 de ha re ket pla nı mız ne ola cak tır? Mark sist le ni nist ko mü nist le rin ha re ket pla nı bu ol gu la rın kav ran ma sı üze rin de yük se le cek tir. Bun la rı bir for mü las yon tarzın da or ta ya ko yar sak, şun la rı be lir le ye bili riz: 1) 98 de yö ne li mi mi zin te mel un sur ların dan bi ri si özel leş tir me ye kar şı, stra te jik ön gö rü müz doğ rul tu sun da tak tik plan la rımı zı dev re ye sok mak tır. Bu nun ha re ket yö nü Özel leş tir me Kar şı tı Plat form unu (ÖKP) yay gın laş tır mak, iş lev li ha le ge tirmek, te mel ön gö rü doğ rul tu sun da po li tik mü ca de le sü re ci ne sıç ra ta bi le cek slo gan ve araç la rı dev re ye sok mak tır. Özel leş tir me fur ya sı salt Türk bur ju va yö ne ti mi nin bir sal dı rı sı de ğil dir, tam ter si ne bu nun em perya list-ka pi ta list dün ya nın, baş ka bir de yiş le yeni dünya düzeni nin ulus la ra ra sı iş çi ha re ke ti ne kar şı stra te jik bir sal dı rı sı ol duğu bu gün ar tık iyi ce gö rül mek te dir. Ulus lara ra sı bo yut ta olan bu sal dı rı nın en gel lenme si nin yo lu nun Li ver po ol li man iş çi lerinin de söy le di ği gi bi ay nı tarz da ulus la rara sı iş çi ha re ke ti nin or tak bir tarz da di re niş ge liş tir me si ne bağ lı ol du ğu özel lik le kavran ma lı dır. Bu ise hem sek tör ler dü ze yin de (ya ni sen di ka lar dü ze yin de), hem de ÖKP dü ze yin de da ha faz la ulus la ra ra sı ilişki le rin ge liş ti ril me si ni zo run lu kıl mak ta dır. ÖKP nin de rin leş ti ril me sin de mark sist le ni nist ko mü nist le rin ge liş tir me si ge re ken po li tik yö ne lim ler den bi ri si de, özel leş tirme ye kar şı çı kan ba zı si ya si çev re le rin ge liş tir miş ol du ğu re for mist (dü zen içi) po li ti ka la rın de şif re edil me si dir. Bi lin di ği gi bi ba zı si ya si çev re ler ve ya ki şi ler (Mümtaz Soy sal ör ne ğin de ol du ğu gi bi) özel leş tir me le re kar şı bü rok ra tik te kel ci dev let ka pi ta liz mi ni sa vu nan gö rüş le riy le or ta ya çı kı yor lar. Bu ko nu da mark sist le ninist ko mü nist ler, sen di kal bü rok ra si nin ve sol ke ma list le rin ge liş tir di ği sis tem içi özel leş tir me kar şı tı an la yış la rı mah kum ede cek bir po li tik tar zı ge liş tir mek zo runda dır lar. Bu alan da ay rın tı lı bir plan ge liş tiril me li dir. 2) Ül ke de, sı nı fın ve emek çi hal kın bü tün bö lük le ri, ya şa mın çe kil mez bir bo yut al dı ğı nı bi li yor. Ça lı şan da ça lış mayan da bü yük bir yok sul laş ma nın gir da bı na çe kil miş tir. Do la yı sıy la bu üre tim-eği tim bi rim le rin de ye ni kav ga la rın ha ber ci si dir. Tek tek fab ri ka lar, atöl ye ler ve ya iş yer lerin de grev ler, iş ya vaş lat ma lar, boy kot lar, di re niş ve gös te ri ler sür dü rü lü yor. Son 10 yı lın bi yog ra fi si de bu nun böy le ol du ğu nu gös ter di. Bu ey lem ler bir bi rin den ya lı tı larak ge liş ti ril di. Lo kal dü zey de kal dı. Ye rel ey lem ler hem ay nı böl ge de ki fark lı sek törle ri ha re ke te ge çir me di, hem de şe hir dü zeyin de ve gi de rek ül ke dü ze yin de bir sıç rama ya yol aç ma dı ba har ey lem le ri, 3 Ocak 1991 ve en son emekçi memurların 11 Ara lık ge nel gre vi bu yol da atıl mış önem li ki lo met re taş la rı dır. Ama yi ne de 15