ÜL KE MİZ DE EN GEL Lİ LER GER ÇE Ğİ VE İS LÂM

Transkript

1 ÜL KE MİZ DE EN GEL Lİ LER GER ÇE Ğİ VE İS LÂM (Sorunlar ve Çözüm Önerileri) Ara lık 2003 An ka ra

2 Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı Ya yın la rı /630 İl mi Eser ler / 19 Redaksiyon Doç. Dr. İs ma il Ka ra göz Doç. Dr. Ha lil Al tun taş Tashih: Altan Çap Ali Osman Parlak Gra fik&ta sa rım Re cep Ka ya Hü se yin Dil Es mer Ubiç Bas kı Gökçe Ofset Matbaacılık Ltd. Şti. Tel: Y ISBN Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı Di ni Ya yın lar Da ire si Baş kan lı ğı Der le me ve Ya yın Şu be si Mü dür lü ğü Tel: (0312)

3 DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI YAYINLARI ÜL KE MİZ DE EN GEL Lİ LER GER ÇE Ğİ VE İS LÂM (Sorunlar ve Çözüm Önerileri) Ara lık 2003 An ka ra Yayına Hazırlayan Doç. Dr. İsmail Karagöz Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi Ankara

4 Eserde yer alan tebliğ ve müzakerelerde ileri sürülen görüşlerin dinî, hukukî, ve ilmî sorumluluğu sahiplerine aittir. Bu kitap, Din İşleri Yüksek Kurulu nun tarih ve 58 nolu kararı ile basılmıştır.

5 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 5 TAK DİM İn san, Al lah ın en kıy met li ve en de ğer li ya ra tı ğı dır. Yer yü zün de ve gökler de bu lu nan bü tün var lık lar onun hiz me ti ne su nul muş tur. İlâ hî ema net le ri o yük len miş, yer yü zü ne o ha li fe ya pıl mış tır. O, ak lı ve ira de si, duy gu ve ye tenek le ri, so rum lu lu ğu ve ilâ hî sı na va ta bi tu tul ma sı ile di ğer var lık lar dan ay rıl mak ta dır. O, ken di si iyi ve kö tü ola na yö ne le bi le ce ği gi bi baş ka la rı ta rafın dan da yön len di ri le bi lir. İnan cı, ame li, ah la kı ve dav ra nış la rı ile ya ra tıl dığı sa fi yet (ilâ hî fıt rat) üze re ka la bi le ce ği gi bi aşa ğı la rın aşa ğı sı na (es fe le sâ filîn) da ine bi lir. Çün kü nef si düş ma nı dır, şey tan düş ma nı dır, nef sâ nî ve şe hevâ ni za fi ye ti var dır. Bu iti bar la onun iyi ye ve doğ ru ya yön len di ril me si ve eği til me si, te dip ve ter bi ye edil me si, ona doğ ru la rın ve ger çek le rin öğ re til mesi ge re kir. Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı bir gö rev üst len miş tir: Top lu mu din ko nu sunda ay dın lat ma gö re vi. Bu gö re vi her ke sim den in sa nı mı za gö tür mek du rumun da dır. Sa yı la rı se kiz bu çuk mil yo nu bu lan özür lü ve en gel li in san la rı mı za bu gö re vin da ha bir iti na ile gö tü rül me si ge re kir. İş te eli niz de ki ki tap, bu gö rev so rum lu lu ğu so nu cu or ta ya çık mış tır yı lı nın baş la rın da sa yın Dev let Ba ka nı mız Prof. Dr. Meh met AY DIN, Di ya net İş le ri Baş ka nı Ve ki li sa yın Rıd van ÇA KIR a en gel li ler ile il gi li bir pro je ha zır lat tı rıl ma sı nı is te miş tir. Rıd van ÇA KIR ko nu yu Din İş le ri Yük sek Ku ru lu Baş ka nı na ilet miş,ku rul baş kan lı ğı da bu gö re vi ta ra fı ma ver miş tir. Ta ra fım dan ha zır la nan pro je 11/06/2003 ta ri hin de Din İş le ri Yüksek Ku ru lu na su nul muş tur. Pro je Ku rul da gö rü şül müş ve ka bul gör müş tür. Bu nun üze ri ne Baş kan lık Ma ka mı nın 30/06/2003 ta rih ve 42 sa yı lı olu ru başkan lı ğım da Din İş le ri Yük sek Ku ru lu Üye si Doç. Dr. Ha lil AL TUN TAŞ ve Di ni Ya yın lar Da ire si Baş ka nı Ya şar ÇO LAK tan olu şan En gel li le re Yö nelik Din Hiz met le ri Ko mis yo nu ku rul muş tur. Pro je de; 1) Gör me en gel li le re yö ne lik ola rak te mel dî nî bil gi le ri içe ren teyp ka set le ri, CD ler, WCD ler ve Bra il le Kur ân Elif ba sı ha zır lan ma sı; 2) İşit me en gel li ler için; Di ya net Sa ati nde prog ram lar ya pıl ma sı, prog ram lar da âyet ve ha dis me al le ri ile te mel ba zı dî nî bil gi le rin alt ya zı ile ve ril me si; 3) İs lam ın en gel li le re ta nı dı ğı ruh sat ve ko lay lık la rı içe ren Te mel Di ni Bil gi ler ki ta bı ha zır la tıl ma sı; 4) Dün ya Özür lü ler Gü nü (3 Ara lık) ve Sa kat lar Haf ta-

6 6 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM sı (10-16 Ma yıs) mü na se be tiy le ya yın lar yap ıl ma sı; 5) Be lir li ca mi ler de hutbe le rin işa ret di liy le an la tıl ma sı; 6) Or to pe dik en gel li le rin ca mi le re ra hat ça gi re bi le cek le ri or ta mın ha zır lan ma sı, özel lik le cu ma ve bay ram na maz la rın da en gel li le re yer ay rıl ma sı; 7) İşit me en gel li ler için ca mi gi riş le ri ne na maz va kit le ri ni gös te rir lev ha lar/ya zı lar ko nul ma sı; 8) İs lam ın en gel li le re ta nı dı ğı ruh sat ve ko lay lık la rın hut be ve va zlar da an la tıl ma sı; 9) Dün ya Özür lü ler Gü nü (3 Ara lık) ve Sa kat lar Haf ta sın da (10-16 Ma yıs) kon fe rans, se mi ner ve pa nel ler dü zen len me si, ca mi ler de ko nu ile il gi li va z ya pıl ma sı ve hut be okutul ma sı; 10) Kur ân oku ma yı öğ ren mek is te yen gör me en gel li ler için Kur ân Kurs la rın da ted bir alın ma sı; 11) Eği tim mer kez le rin de Kur ân kur su öğ re ti cile ri ile ca mi gö rev li le ri ne yö ne lik hiz met içi eği tim kurs la rı dü zen len me si; 12) Um re ve hac ca git mek is te yen en gel li ler için özel ka fi le oluş tu rul ma sı; 13) En gel li ler için Mek ke ve Me di ne de Ha re me ya kın ev ler ki ra lan ma sı; 14) Um re ve hac da en gel li le re hiz met ve re cek per so ne lin özel ola rak eği til me si; 15) Di ya net Web Si te sin de en gel li le re yö ne lik bir kö şe açıl ma sı ve bu si te de on la ra yö ne lik di ni ve ah lâ ki bil gi ler ve ril me si hu sus la rı yer al mış tır. 19/07/2003 ta ri hin de Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı nda Dev let Ba ka nı Prof. Dr. Meh met AY DIN ın baş kan lı ğın da Di ya net İş le ri Baş ka nı, Baş kan yar dımcı la rı ve bi rim amirleri, Tür ki ye Sa kat lar Kon fe de ras yon ve bağ lı fe de ras yonla rın baş kan ve ya tem sil ci le ri, en gel li le re yö ne lik ça lış ma lar ya pan ba zı ku rum yet ki li le ri nin ka tıl dı ğı bir top lan tı ya pıl mış tır. Bu top lan tı da pro je ele alın mış ve ka bul gör müş tür. Pro je, 16 Tem muz 2003 ta rih ve 45 sa yı lı Baş kan lık olu ru ile yü rür lü ğe ko nul muş ve pro je de yer alan hu sus la rın uy gu lan ma sı için bi rim le re 16 Temmuz 2003 ta ri hin de 336 sa yı lı bir ya zı gön de ril miş tir. Bu ya zı üze ri ne bi rimler pro je de yer alan tek lif le ri uy gu la ma ya baş la mış lar dır. Din İş le ri Yük sek Ku ru lu Baş kan lı ğı, En gel li ler Bö lü mün de Yer Al ması nı Ar zu Et ti ği niz Hu sus lar ko nu lu bir an ket ha zır la mış ve bu an ke ti, Başkan lı ğı mız Web Si te sin de Ayın An ke ti bö lü mü ne koy muş tur. Di ni Ya yın lar Da ire si Baş kan lı ğı; a) Di ya net Sa ati prog ram la rın da zikre di len ayet ve ha dis le rin me al le ri ile ko nuş ma cı la rın ifa de le rin den önem li bö lüm le ri, işit me en gel li ler için spot ola rak alt ya zı ile ver me ye baş la mış tır. b) Kur ân Oku ma ya Gi riş ad lı ese rin BRA İL LE al fa be si ne çe vi ri iş lem le rini yap tır mış ve ese ri ba sım saf ha sı na ge tir miş tir. c) Müs lü man Genç le re Din Bil gi si ad lı ese rin BRA İL LE al fa be si ile bas tı rıl ma sı ça lış ma la rı nı baş la tılmış tır. d) Gör me en gel li le re yö ne lik İs lam ın inanç, iba det ve ah lak il ke le ri ni ko nu alan Kalp ten Gö ren ler isim li bir rad yo dra ma sı nın se nar yo su nu si pariş et miş tir. e) İs lâm ın en gel li le re ta nı dı ğı ruh sat ve ko lay lık la rı içe ren bir ki ta bın ha zır lan ma sı si pa ri şi ni ver miş tir. f) 31 Ekim-02 Ka sım 2003 ta rih le ri

7 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 7 ara sın da ya pı la cak olan Bi rin ci Di ni Ya yın lar Kong re sin de, gör me özür lü bir ilim ada mı olan İs ma il ÇA KI CI nın Ül ke miz de En gel li le re Yö ne lik Di ni Ya yın la rın Mev cut Du ru mu Ve Ge le ce ğe Yö ne lik Pers pek tif ler ko nu lu bir teb liğ sun ma sı nı ka rar laş tır mış tır. Din Hiz met le ri Da ire si Baş kan lı ğı, 15 Ağus tos 2003 ta rih ve 6606 sa yı lı bir ya zı ile taş ra teş ki la tı na gön der di ği ta li mat ta; a) Be lir li ca mi ler de işa ret di li ile hut be le rin an la tıl ma sı, b) Or to pe dik en gel li le rin ca mi le re ko laylık la gi re bil me le ri ni sağ la ya cak dü zen le me le rin ya pıl ma sı, c) İşit me en gel li ler için ca mi gi riş le ri ne na maz va kit le ri ni gös te rir lev ha la rın ko nul ma sı, d) İs lam di ni nin en gel li le re ta nı dı ğı ruh sat ve ko lay lık la rın va az lar da an la tıl ma sı, e) 3 Ara lık Dün ya Özür lü ler Gü nü ve Ma yıs Sa kat lar Haf ta sın da ko nu ile il gi li kon fe rans, pa nel ve se mi ner ler dü zen len me si, ma hal li te le viz yon ve radyo lar da prog ram lar ya pıl ma sı nı ta lep et miş tir. Din Eği ti mi Da ire si Baş kan lı ğı; Kur ân oku ma yı öğ ren mek is te yen işit me ve gö re me en gel li ler için Kur ân kurs la rın da ted bir alın ma sı nı is te miş ve bu en gel li le re din eği tim ve öğ re ti mi ve re bi le cek ele man la rın ye tiş ti ril me si için Kur ân kur su öğ re ti ci le ri ara sın dan se çi le cek gö rev li le rin eği til me le ri ni 2004 yı lı ça lış ma prog ra mı na al mış tır. İda ri ve Ma li İş ler Da ire si Baş kan lı ğı, 18 Tem muz 2003 ta rih ve 5800 sa yı lı bir ya zı ile taş ra teş ki la tın dan ül ke ça pın da ma hal lin ce be lir le nen 1173 ca mi de özür lü le rin iba det et me im kan la rı nı sağ la yı cı fi zik sel dü zen le me le rin ya pıl ma sı ça lış ma la rı nın baş la tıl ma sı ta li ma tı nı ver miş tir. 9 Ekim 2003 ta ri hin de Baş kan lık Mer ke zin de Di ya net İş le ri Baş ka nı nın baş kan lı ğın da ikin ci bir top lan tı ya pıl mış tır. Bu top lan tı ya baş kan yar dım cıla rı, bi rim baş kan la rı, Tür ki ye Sa kat lar Kon fe de ras yo nu baş ka nı, Kon fe deras yon bağ lı fe de ras yon baş kan la rı ve ya tem sil ci le ri, Baş ba kan lık Özür lü ler İda re si Baş kan ve ki li, SHÇEK tem sil ci si ve di ğer il gi li ku rum yet ki li le ri ka tılmış tır. Bu top lan tı da Ara lık ayı içe ri sin de bir sem poz yum ya pıl ma sı ka ra rı alın mış tır. Ko mis yo nu muz, 20/10/2003 ta ri hin de top lan mış ve sem poz yu mun 20-21/12/2003 ta ri hin de ya pı la ma sı nın, sem poz yum da Kur ân ın En gel li le re Yak la şı mı, En gel li ler İle İl gi li Ha dis le rin Ana li zi, İs lam Kül tür Ta ri hin de En gel li Meş hur lar, İs lam ın En gel li le re Ta nı dı ğı Ko lay lık ve Ruh sat lar, En gel li le rin So run la rı na Pa na ro mik Yak la şım, En gel li le rin ve Ai le le ri nin Eği ti mi ve Re ha bi li tas yo nu, Ki şi sel ve Ku rum sal Bağ lam da En gel li le rin Des tek len me si ve Sos yal Ha yat ve En gel li ler ko nu la rı nın iş len me si nin uy gun ola ca ğı nın, bu ko nu la rın Tür ki ye Sa kat lar Fe de ras yo nu na ve Baş bakan lık Özür lü ler İda re si Baş kan lı ğı na gön de ril me si nin uy gun ola ca ğı gö rü şüne var mış tır.

8 8 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM Ko mis yo nu muz, teb liğ su na cak ve mü za ke re ya pa cak aka de mis yen ve bü rok rat lar la gö rüş müş, ge re ken bü tün ha zır lık la rı yap mış ve sem poz yum Ara lık 2003 ta ri hin de hal ka açık ola rak 35 bi lim ada mı nın teb liğ ci ve mü za ke re ci ola rak ka tı lı mı ile An ka ra Ko ca te pe Ca mii Kon fe rans sa lo nun da ger çek leş tir miş tir. Sem poz yum, Di ya net İş le ri Baş ka nı nın açış ko nuş ma sı ile baş la mış tır. Açı lış ta Dev let Ba ka nı Gül dal AK ŞİT de bir ko nuş ma yap mış tır. Sem poz yu mun ka pa nış ko nuş ma sı Dev let Ba ka nı Prof. Dr. Meh met AY DIN ta ra fın dan ya pıl mış tır. Sem poz yu mun bi rin ci gü nün de iki otu rum ya pıl mış tır. Bi rin ci otu rum da Doç. Dr. İs ma il KA RA GÖZ, Kur ân ın En gel li le re Ba kı şı, Doç, Dr. Bün ya min ERUL, En gel li ler ile İl gi li Ha dis le rin Ana li zi ; ikin ci otu rum da; Prof. Dr. Ham di DÖN DÜ REN, İs lam ın En gel li le re Ta nı dı ğı Ruh sat ve Ko lay lık lar ve Doç. Dr. Meh met Emin Ö ZAF ŞAR, İs lam Kül tür Ta ri hin de En gel li Meşhur lar baş lık lı teb liğ ler sun muş lar ve her teb liğ ler bi lim ada mı ta ra fın dan mü za ke re edil miş tir. İkin ci gün üç otu rum ya pıl mış tır. Bi rin ci ve ikin ci otu rum lar da; Zi hin sel Özür lü ler Fe de ras yo nu Baş ka nı İs met GÖK ÇE, En gel li le rin So runla rı na Pa no ra mik Yak la şım, Sos yal Hiz met ler Ço cuk Esir ge me Ku ru mu Da ire Baş ka nı Ül ker ER GİN, En gel li le rin ve Ai le le ri nin Eği ti mi ve Re ha bili tas yo nu, Tür ki ye Sa kat lar Kon fe de ras yo nu Baş ka nı Ah med Fa ruk ÖZ Tİ- MUR, Ki şi sel ve Ku rum sal Bağ lam da En gel li le rin Des tek len me si, Baş bakan lık Özür lü ler Da ire si Baş ka nı Ve ki li Dr. Meh met AY SOY, Ül ke miz de Özür lü lük ve Sos yal Po li ti ka nın Oluş tu rul ma sı, Baş ba kan lık Özür lü ler Da ire si Baş kan lı ğı Da nış ma nı Os man ÇE TİN KA YA, Özür lü Po li ti ka sın da Po zi tif Ayı rım cı lık Pers pek ti fi ve Baş ba kan lık Hu kuk Mü şa vi ri Hü dai EKİN- Cİ ise Özür lü ler Ya sa Ta sa rı sı baş lık lı teb liğ ler sun muş lar ve bu teb liğ ler bi lim adam la rı ve ya si vil ör güt tem sil ci le ri ta ra fın dan mü za ke re edil miş tir. Üçün cü otu rum da sem poz yu mun de ğer len di ril me si ya pıl mış tır. Din İş le ri Yük sek Ku ru lu nun 05/02/2004 ta rih ve 29 sa yı lı ka ra rı ile sem poz yum da su nu lan teb liğ ve mü za ke re me tin le ri ile ya pı lan ko nuş ma ların Di ya net Web Si te si ne yük len me si ka ra rı nı alın mış tır. Diyanet İş leri Baş kan lığı, en gel li ve özür lülere yönelik hiz met lerini sürdürecek tir. Bu alan da hiz meti geçen her kese şük ran larımızı sunuyoruz. Doç. Dr. İs mail KARAGÖZ Din İş leri Yük sek Kurulu Üyesi

9 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 9 İÇİN DEKİLER Tak dim Açılış Konuş maları Tür kiye Sak. Kon.Bşk. Ah met Faruk ÖZ TİMUR Diyanet İş leri Baş kanı Prof. Dr. Ali BAR DAKOĞ LU Dev let Bakanı Prof. Dr. Meh met AY DIN ın mesajı Dev let Bakanı Gül dal AK ŞİT I. OTURUM Oturum Baş kanı: Prof. Dr. Nesimi YAZICI Konu: Kur an ın En gel lilere Yak laşımı Teb liğ ci: Doç. Dr. İs mail KARAGÖZ Müzakereciler: Prof. Dr. İd ris ŞEN GÜL Doç. Dr. Fik ret KARAMAN Konu: En gel liler İle İl gili Hadis lerin Analizi Teb liğ ci: Doç. Dr. Bün yamin ERUL Müzakereciler: Prof. Dr. İs mail Hak kı ÜNAL Dr. Ek rem KELEŞ II. OTURUM Oturum Baş kanı: Prof. Dr. Mev lüt GÜN GÖR Konu: İs lâm ın En gel lilere Tanıdığı Kolay lık ve Ruh sat lar Teb liğ ci: Prof. Dr. Ham di DÖN DÜREN Müzakereciler: Doç. Dr. Halil AL TUN TAŞ Dr. İb rahim PAÇACI Dr. Meh met CAN BULAT

10 10 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM Konu: İs lam Kül tür Tarihin de En gel li Meş hur lar Teb liğ ci: Doç. Dr. Meh met Emin ÖZAF ŞAR Müzakereciler: Prof. Dr. İb rahim SARIÇAM Doç. Dr. Sey fet tin ER ŞAHİN III. OTURUM Oturum Baş kanı: Prof. Dr. Süley man Hay ri BOLAY Konu: En gel lilerin Sorun larına Panaromik Bir Yak laşım Teb liğ ci: Vedat BAŞER Müzakereciler: Yunus BAY RAK TAR Fik ret GÖK ÇE Konu: En gel lilerin ve Ailelerin Eğitimi ve Rehabilitas yonu Teb liğ ci: Ül ker ER GİN Müzakereciler: Prof. Dr. İs mail DOĞAN Prof. Dr. Kenan GÜR SOY IV. OTURUM Oturum Baş kanı: Prof. Dr. İs mail DOĞAN Konu: Kişisel ve Kurum sal Bağ lam da En gel lilerin Des tek len mesi Teb liğ ci: Ah met Faruk ÖZ TİMUR Müzakereci: Dr. Ah met Onay Konu: Ül kemiz de Öz gür lük ve Sos yal Politikanın Oluş turul ması Teb liğ ci: Dr. Meh met AY SOY Müzakereciler: Dr. Güler SAY GIN Nec la AS LAN KURT Konu: Özür lü Politikasın da Pozitif Ay rım cılık Pers pek tifi Teb liğ ci: Os man ÇETİN KAYA Müzakereciler: Yrd. Doç. Dr. Naci Kula Konu: Özür lüler Yasa Tasarısı Teb liğ ci: Avukat Hüdayi EKİN Cİ Müzakereciler: Rıd van NİZAMOĞ LU

11 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 11 DEĞER LEN DİR ME OTURUMU Oturum Baş kanı: Prof. Dr. Meh met BAY RAK TAR Değer len dir meciler: Doç. Dr. İs mail KARAGÖZ Ah met Faruk ÖZ TİMUR Lokman AYVA Kapanış Konuş ması: Dev let Bakanı Prof. Dr. Meh met AY DIN

12 12 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM

13 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 13 SEMPOZYUM TERTİP HEYETİ Başkan : Doç. Dr. İsmail KARAGÖZ Üyeler : Doç. Dr. Halil ALTUNTAŞ Yaşar ÇOLAK Sekreter : Fevzi ERARSLAN

14 14 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM AÇI LIŞ KO NUŞ MA LA RI

15 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 15

16 16 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM AÇI LIŞ KO NUŞ MA LA RI Sunucu: Fev zi ERAS LAN Sa yın Ba ka nım, Sa yın Di ya net İş le ri Baş ka nım, de ğer li bi lim adam la rı, si vil top lum ör güt le ri nin de ğer li tem sil ci le ri, ya zı lı ve gör sel ba sı nın kıy met li men sup la rı, say gı de ğer ko nuk lar; Baş kan lı ğı mız, top lu mu din ko nu sun da ay dın lat ma gö re vi çer çe ve sin de üret ti ği hiz met ler den top lu mun ta ma mı nın ya rar lan dı rıl ma sı il ke le rin den ha re ket le top lum sal bi linç oluş tu rul ma sı amacıy la, sa yı la rı 7,5 mil yo nu aşan en gel li va tan daş la rı mı za yö ne lik ye ni bir hizmet ham le si baş lat mış tır. Bu çer çe ve de dü zen le miş ol du ğu muz sem poz yu mumu za hoş gel di niz di yo rum. İz ni niz le, şim di prog ra mı mı zın akı şı nı tak dim et mek is ti yo rum: Say gı du ru şu ve İs tik lal Mar şı, Kur ân-ı Ke rim okun ma sı, Pro to kol ko nuş ma la rı ve telg raf me tin le ri nin okun ma sı ve Teb liğ le rin su nul ma sı ve mü za ke re ler. Say gı de ğer ko nuk lar, say gı du ru şu ve İs tik lâl Mar şı na da vet edi yo rum Say gı de ğer ko nuk lar, prog ra mı mı zın bu bö lü mün de Kur ân-ı Ke rim okumak üze re, Ko ca te pe Ca mii İmam Ha ti bi Ka dir TE MEL i mik ro fo na da vet edi yo rum. De ğer li mi sa fir ler, prog ra mı mı zın bu bö lü mün de, Tür ki ye Sa kat lar Konfe de ras yo nu Baş ka nı Sa yın Fa ruk ÖZ Tİ MUR ko nuş ma la rı nı ya pa cak lar. Arz edi yo rum. Fa ruk ÖZ Tİ MUR Sa yın Ba ka nım, Sa yın Di ya net İş le ri Baş ka nım, çok de ğer li Özür lü ler İda re si Baş ka nım, es ki ba kan la rım, es ki mil let ve kil le rim ve çok de ğer li ho cala rım, de ğer li aka de mis yen ler, Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı nın çok de ğer li temsil ci le ri, Tür ki ye Sa kat lar Kon fe de ras yo nu na bağ lı de ğer li fe de ras yon başkan la rı ve de ğer li men sup la rı; ger çek ten çok he ye can lı ve önem li, yıl lar dır

17 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 17

18 18 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM ka nım. Prof. Dr. ALİ BAR DA KOĞ LU Söz le ri me, biz le ri ya ra tan, biz le re sa yı sız ve sı nır sız ni met ler bah şe den, ha ya tı ve ölü mü, yok sul lu ğu ve zen gin li ği, sağ lı ğı ve has ta lı ğı ve ren ve bunla rı da amel le ri mi zin han gi si nin iyi ola ca ğı nı de ne mek için ya rat tı ğı nı be yan eden Yü ce Al lah a hamd ede rek ve O nun di ni ni biz le re ulaş tı ran Haz ret-i Pey gam ber e sa la tü se lam ede rek baş lı yo rum. Sa yın Ba ka nım, seç kin ko nuk lar, ba sı nı mı zın kıy met li men sup la rı; Fe de ras yon Baş ka nı mız biz le re te şek kür et ti. As lın da, bi zim on la ra te şek kür bor cu muz var; çün kü, bi ze bu alan da ki yap ma mız ge re ken le ri ve so rum lu lukla rı mı zı ha tır lat tı. Ken di le ri ne ve bü tün ar ka daş la rı na ay rı ay rı te şek kür edi yo rum. Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı ola rak, en gel li va tan daş la rı mı zın so run la rı ko nu sun da du yar lı lı ğı mı zı ar tı ra ca ğı na ve çö züm üre ti mi ko nu sun da yol göste ri ci ola ca ğı na inan dı ğı mız ve bu amaç la dü zen le di ği miz sem poz yu mu mu za ka tıl dı ğı nız için he pi ni ze te şek kür edi yor, hoş gel di niz di yo rum. Se lam, sev gi ve say gı la rı mı su nu yo rum. Ül ke miz de ya şa yan en gel li va tan daş la rı mız la il gi li ola rak yap ma mız ge re ken ler ko nu sun da, açık söy le mek ge re kir se, mo dern dün ya nın çok ge risin de yiz. Şüp he siz bu nun, sos yal, eko no mik, kül tü rel bir çok se be bi var dır. Ama, bun lar, el bet te ki, yap ma mız ge re ken le re ma ze ret teş kil ede mez. Ön ce şu nu söy le mek is te rim ki; en gel li ol gu su na ba kı şı mız, son beş on yıl dır, ül ke miz de cid dî bir de ği şi me uğ ra dı. Bu, işin baş lan gı cı ol sa bi le, se vindi ri ci bir hu sus tur. Biz, Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı ola rak, ko nu ya ba kı şı mı zı da ha sağ lık lı bir stan dar da çek mek, bu ko nu da ki so run la rı ve çö züm öne ri leri ni bü tün de tay la rıy la bir lik te gö re bil mek için, böy le bir sem poz yu ma ih ti yaç duy duk. An la yış la rı mı zın dü zel til me si ve top lu mu mu zun bi linç len di ril me si açı sın dan, üze ri mi ze dü şen so rum lu luk la rı ve ne ler ya pa bi le ce ği mi zi, böy le bir bi lim sel top lan tı da ele al ma yı son de re ce ge rek li gör dük. Say gı de ğer din le yen ler, in san be den sel ve ruh sal ya pı sıy la bir bü tün dür. Be den le ri ve ruh la rı ya ra tan ise Yü ce Al lah tır. Yü ce Al lah, bi ze, ira de, sı nırlı bir ha yat ve bel li im kân lar ver miş tir. Bü tün bun lar la bi zi, bu dün ya da bir sı na va ta bi tut mak ta dır. Her kes ken di ira de sin den sı nır la rı ve im kân la rı nispe tin de so rum lu dur. En gel li in sa nın gö re vi, ken di ira de si ne ve ye te nek le ri ne sa hip çık ma sı dır. En gel li ol ma ya nın gö re vi ise, on la rı an la ma ya ve ha ya tın bir par ça sı ola rak gör me ye ça lış ma sı ve ken di im kân la rı nı on la ra aça bi le cek

19 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 19 öz le mi ni ya şa dı ğı mız, gün de me ge tir mek için bü yük ça ba sarf et ti ği miz ko nunun, Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı ta ra fın dan di le ge ti ril me si bi ze mut lu luk ve riyor. Biz na sıl iba det ya pa rız, na sıl ca mi ye gi de riz? Ya kın la rı mız, ebe veyn leri miz, dost la rı mız var dır, on la rı son yol cu lu ğu na uğur la ma ya ca mi le re na sıl ge li riz, na sıl ula şı rız? Her gün Ko ca te pe Ca mii ne ge lir ken, 4-5 ki şi nin yar dımıy la mer di ven le ri çı ka bi li yo ruz. Her ya kı nı mı zı, hat ta özür lü ler için yıl lardır hiz met et miş Sa kat lar Der ne ği mi zin ku ru cu la rı nın son yol cu lu ğun da ba kı yo ruz özür lü ler bir ke nar da, ab dest ha ne ye gi re mi yor ve ora da, on la rın Ce na ze Na ma zın da bu lu na mı yor ve ma ale sef ko nu yu bü yük bir kıs mı bi le miyor. Yıl lar dır va az lar ve ri li yor, işit me en gel li ler için işa ret li sa nıy la çe vi ri ya pı la mı yor. Bir den bi re, ye ni ge len Di ya net İş le ri Baş ka nı mın ön der li ğin de ve Sa yın Doç. Dr. İs ma il KA RA GÖZ ün ha zır la dı ğı bu gü zel pro jey le, bü yük bir se vinç ya ra tan, yü re ği mi zi hop la tan çok önem li me saj lar ge li yor. Bir ta raf tan Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı ka bart ma Kur ân-ı Ke ri mi bas tırdı ve biz le rin hiz me ti ne sun du. Di ğer ta raf tan ilk de fa Di ya net İş le ri Baş kanlı ğı biz le re if tar ye me ği ver di. 3 Ara lık Dün ya Özür lü ler Gü nün de ca mi ler de ve te le viz yon lar da di ni prog ram lar ya pıl dı. İki gün bo yun ca özür lü le rin so run la rı ve çö züm öne ri le ri ko nu şu la cak. Di ya net İş le ri Baş ka nım ve di ğer yet ki li le re ve hiz me ti ge çen le re te şek kür le ri mi su nu yo rum. Me zar lık la ra gi re mi yo ruz, bu, be le di ye le rin ko nu su. Ca mi le re gi re mi yoruz. Hac iba de ti ni yap mak is te di ği miz za man so run lar çı kı yor. İn şal lah iki gün bo yun ca so run la rı mız tar tı şı la cak. Bu biz ler için çok önem li. Ka tı lım, en gel li ler den çok da ha faz la ola bi lir di; ama, ben bi raz ön ce te lefon lar al dım, ül ke mi zin şart la rı, bir ta raf tan mi ma ri en gel ler, bir ta raf tan üst ge çit ler, bir ta raf tan kal dı rım lar, bir de kar öy le bir vur du ki, bu ra ya çok ulaşmak is te yen ar ka daş la rı mız ge le me di ler. Ben bu me se le yi da ha faz la uzat ma ya rak, bu ra da bi ze des tek ve ren, güç ve ren le re, he pi ni ze şük ran la rı mı su nu yo rum. Sağ olun, var olun, bi zim için çok önem li olan bir ko nu yu gün de me ge tir di ği niz için, ca mi am adı na, 8,4 milyon en gel li adı na te şek kür edi yo rum, sağ olun var olun. Sunucu Tür ki ye Sa kat lar Kon fe de ras yo nu Baş ka nı na te şek kür edi yo rum. De ğerli ko nuk lar! Şim di ko nuş ma la rı nı yap mak üze re Di ya net İş le ri Baş ka nı mız Prof. Dr. Ali BAR DA KOĞ LU nu kür sü ye da vet edi yo rum. Bu yu run sa yın Baş

20 20 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM Sa yın Baş ka nı ma te şek kür ede rim. De ğer li mi sa fir ler! Sa yın Dev let Ba ka nı mı z Prof. Dr. Meh met AY DIN yurt dı şın da bu lun du ğu için sem poz yumu mu zun açı lı şı na ka tı la ma dı lar. An cak ba ka nı mı zın me saj la rı nı Dev let Ba kan lı ğı da nış ma nı sa yın Ul vi ATA oku ya cak lar dır. Bu yu run. Ul vi ATA Sa yın ko nuk lar, Ba kan lı ğı ma bağ lı Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı mı zın, çok önem se di ğim te şeb büs le ri nin bir baş lan gı cı ola rak Ül ke miz de En gel li ler Ger çe ği ve İs lam ko nu lu sem poz yum da ara nız da ola ma dı ğım için üz gü nüm. Siz le re gö nül coğ raf ya mı zın önem li mer kez le rin den, Öz be kis tan dan se lâm ve say gı la rı mı su nu yor, aşa ğı da ki ifa de ve tes pit le rim le şah sı mı ara nız da sayma nı zı is tir ham edi yo rum. Ül ke miz de % 10 ci va rın da en gel li va tan da şı mı zın bu lun du ğu, bu nun ai le ve çev re le riy le bir lik te top lu mu mu zun yak la şık 3/1 ine te ka bül et ti ği, ko nuy la il gi li araş tır ma cı lar ta ra fın dan di le ge ti ri li yor. Ci va rın da di yo rum., çün kü en gel lik ko nu sun da ki öl çü, bi raz da in san la rın ken di le ri ni na sıl ta nım la dıkla rı ve ya gör dük le ri me se le siy le alâ ka lı dır. Bu, ko nu nun bir ta ra fı. Di ğer ta ra fı ise ola ya yak la şım me se le si dir. Ko nu ya, in san ta sav vu ru muz açı sın dan te mel bir yak la şım ge tir mek is ti yorum. İn sa nı; so rum lu luk la rı, ye te nek le ri ve öz gür lük le ri açı sın dan bir bü tün ola rak ele al mak ge re kir. So rum lu luk; in san ol mak tan, ya ra tı lış tan ge len bir ol gu dur. İn sa nı Al lah ya rat mış ve mad dî-ma ne vî bir ta kım im kân lar la do natmış tır. Bun lar be den, ruh, akıl, dil, me kan, ta rih, çev re vs. ola rak uza yıp gi der. İn san, ken di si ne bah şe di len bu ni met ler le fel se fî an lam da söy ler sem, ken di ni ken di kı la rak, ken di ni oluş tu ra rak ye te nek le ri ni or ta ya çı ka rır. Bunlar la va ro lan dün ya ya tu tu nur ve öte le re açı lım sağ lar. Son ra öz gür lük me sele si ge lir. Öz gür lük hem içe doğ ru, ya ni in sa nın ken di ni öz gür leş tir me si, ki şi li ği ni bul ma sı, in san ol du ğu nun far kı na var ma sıy la il gi li dir; hem de dı şa doğ ru, ya ni hu kuk ala nıy la il gi li dir. Tür ki ye de ya şa yan lar, bü tün me se le le ri ne yak la şım da bu üç bağ la mı gör mek ve dik ka te al mak du ru mun da dır lar. En gel li kar deş le ri mi zin bi rik miş, ih mal edil miş, cid di ye alın ma mış bir çok so ru nu nun ol du ğu nu ya ki nen bi li yorum. Bun la rın dev le ti il gi len di ren; Mil li Eği ti mi il gi len di ren, Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı mı zı il gi len di ren, Be le di ye le ri il gi len di ren, si vil top lum ku ru luş ları nı il gi len di ren bo yut la rı var dır. Hat ta ai le ve çev re le riy le bir lik te bü tün top lu mu il gi len di ren bo yut la rı var dır. İş te böy le si ne ge niş bir alan da pra tik

21 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 21 bir bi linç dü ze yi ne ulaş ma sı dır. Bu na bir lü tuf ola rak bak mak, hem in ci ti ci, hem de cid dî an lam da ah la ki bir za af tır. Çün kü, top lum ha lin de ya şa ma nın ve in san ol ma nın bir be de li ve bir so rum lu lu ğu var dır. Öy ley se, en gel li va tandaş la rı mı za kar şı in sa ni ve sos yal açı dan so rum lu yuz. Bu sem poz yu mun bi ze, ön ce lik le bu so rum lu luk la rı mı zı ha tır lat ma sı nı, ama de rin den ha tır lat ma sını, da ha son ra da çö züm öne ri le ri ko nu sun da yol gös ter me si ni te men ni edi yorum. Açık ça ifa de ede lim ki, ki şi nin en gel li olu şu, in san hak ve hür ri yet le ri açı sın dan bir en gel teş kil et mez. Bü tün in san lar, in san ol ma nın onur ve ni meti ni or tak la şa pay laş ma lı dır. İn san la ra güç le ri ve im kân la rı nis pe tin de so rumlu luk yük le mek, in san hak la rı na say gı nın ve ada le tin ge re ği dir. Za ten, ki şi lere kal dı ra ma ya ca ğı so rum lu luk la rın yük le ne me ye ce ği, Kur ân ın ge nel bir hük mü dür. İs lâm ın in sa na ba kı şı nın bel ki de en önem li özel li ği, in sa nı in san ola rak say gın ve de ğer li say ma sı, gö nül hu zu ru nu ve sev gi yi ön plan da tut ması dır. Bü tün en gel li kar deş le ri mi zi, İs lâm ın bu in sa ni ba kış ek se nin de de ğerlen dir me li yiz. Top lu mu muz da ki en gel li ler so ru nu nun kay na ğı nı, en gel li ler de de ğil bel ki en gel li ol ma yan lar da ara mak da ha doğ ru bir yak la şım dır. Say gı de ğer din le yen ler, bi li yo ruz, bi zim Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı ola rak im kân la rı mız nis pe tin de yap tık la rı mız ve bun dan son ra da ya pa bi le cek le rimiz var dır. Ka bart ma Kur ân ba sı mı, ba zı ca mi ler de hut be nin işa ret di liy le an la tı mı na baş lan ma sı, ca mi le rin ve ben ze ri müş te mi la tı nın fi zik me kân ların da en gel li le rin ya rar lan ma sı na yö ne lik iyi leş tir me le rin ya pıl ma sı mev cut pro je le ri miz den sa de ce bir kıs mı dır. An cak, bu gü ne ka dar ya pı lan lar ko nusun da övü nü le cek bir nok ta da ol ma dı ğı mı zı da iti raf et me li yim. Ön ce lik le eği tim so ru nu na eğil me yi ve bu alan da ön cü adım lar at ma yı he def li yo ruz. Özel lik le din eği ti mi ve ren ku rum la rın ya pı la rı nın en gel li va tan daş la rı mı zı da kap sa ya cak şe kil de göz den ge çi ril me si, mev cut ek sik lik le rin gi de ril me si ön ce lik li he de fi miz dir. Bu nun la bir lik te, di ni ya yın lar ko nu sun da da plan ladı ğı mız ba zı pro je le ri miz var dır. Me se la, di nin en gel li le re ba kı şı nı yan sı tan ve en gel li ai le le ri ni bil gi len di ren bir kı sım eser le rin ha zır lan ma sı, bun la rın il gi li kit le le re ulaş tı rıl ma sı, işa ret di li des tek li ve alt ya zı lı gör sel ya yın la rın ço ğal tıl ma sı, pro je kap sa mın da ki ön ce lik le ri miz den dir. Bu sem poz yu mun, ül ke mi zin te mel so run la rın dan bi ri olan en gel li ler ko nu sun da ufuk açı cı ve çö züm üre ti ci ça ba la ra kat kı sağ la ma sı nı ni yaz ediyor, ka tı lım cı la ra te şek kür le ri mi ve en gel li kar deş le ri me de sev gi le ri mi, se lam la rı mı su nu yo rum. El ele ve rir sek, ya rın la rın bu gün ler den da ha gü zel ola ca ğı na inan cı mı zı tek rar la ya rak, say gı la rı mı su nu yo rum. Sunucu

22 22 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM la rın de ğer len di ri le ce ği ni ve tar tı şı la ca ğı nı gö rü yo rum. Ko nu ya bu çer çe ve de ba kıl mış ol ma sı, özür lü ta bi ri ye ri ne be nim de kul lan ma ya özen gös ter diğim- en gel li ifa de si nin kul la nıl ma sı, ger çek ten tak di re şa yan bir du rum dur. De ğer li ka tı lım cı lar, dün ya da en gel li nü fu su 500 mil yo nu aş mış tır. Ge liş miş ül ke ler de alı nan ön lem le rin ge liş miş or tam lar da bi le tar tı şıl dı ğı gü nü müz de, ül ke miz de ki du ru mu da tek rar bir göz den ge çir mek te fay da var di ye dü şü nü yo ruz. Çün kü, ulus la ra ra sı top lan tı lar da ko nu yu tar tı şır ken, ge liş miş Ba tı ül ke le ri nin en gel li pro fi li nin, ge nel de 60 yaş ve üze rin de ol duğu nu gör dük. Biz de ise bu sı nıf, da ha çok genç sı nı fı, yaş ara sı gru bu ifa de et mek te dir. En gel li ler me se le si, te mel de bir in san hak la rı me se le si dir. En gel li hakla rı, İn san Hak la rı Ev ren sel Be yan na me si, Ço cuk Hak la rı Söz leş me si, Özür lü Hak la rı Bil dir ge si, Ulus la ra ra sı Ça lış ma Ör gü tü Söz leş me le ri ve Özür lü le rin Fır sat Eşit li ği Ko nu sun da Stan dart Ku ral lar gi bi çe şit li ulus lar ara sı söz leşme ler le gü ven ce al tı na alın mış tır. Bu nun, Bir leş miş Mil let le re üye ül ke le rin im za la mış ol du ğu İn san Hak la rı Ev ren sel Be yan na me sin de, top lum la rı oluştu ran fert le rin in san ol ma sın dan kay nak la nan hak la ra sa hip ol ma sı, ev ren sel il ke ola rak ka bul edil miş tir. Ana ya sa mı zın 61 in ci mad de si, Dev let, sa kat la rın ko run ma la rı nı, toplum ha ya tı na in ti bak la rı nı sağ la yı cı ted bir le ri alır di ye rek, bu hiz me tin devlet gü ven ce sin de ve ril me si ni ön gör müş tür. Gö rü le ce ği üze re, ulu sal mev zu at, ulus la ra ra sı söz leş me ler le en gel li le rin hak la rı gü ven ce al tı na alın mış tır. Yü ce Di ni miz İs lâm ın en önem li ev ren sel de ğer le ri ara sın da ço cuk la ra, ka dın la ra, yaş lı la ra, en gel li le re sa hip çı kıl ma sı da yer al mak ta dır. Ge le ne ği miz de ise, Yu nus Em re nin de yi şiy le, ya ra tıl mı şı se ve riz Ya ra tan dan ötü rü an la yı şı doğ rul tu sun da, ta rih bo yun ca en gel li in san la ra kar şı ya kın il gi ve şef kat le yak la şıl dı ğı nı gör mek bi zi mut lu et mekte dir. On lar, da ima top lu mun ay rıl maz bi rer par ça sı ha lin de gö rül müş ler dir. Bu sem poz yum sü re sin ce, çok de ğer li bi lim adam la rı mız ve il gi li di ğer ki şi ler, ko nu yu ay rın tı la rıy la ele ala cak ve Yü ce Di ni mi zin ko nu ya ba kı şı ko nu sun da he pi mi zi ay dın la ta cak lar dır. De ğer li ka tı lım cı lar, Hü kü me ti miz, en gel li ler ko nu su na bü yük önem ver mek te dir. Ni te kim, Hü kü met Prog ra mı mız da, ko nuy la il gi li ola rak aşa ğıda ki ifa de le re yer ve ril miş tir: Hü kü me ti miz, iş siz le ri, fa kir le ri, düş kün le ri, has ta la rı, özür lü le ri gö zeten, on la rın in san onu ru na ya kı şa cak şe kil de ya şa ma la rı nı sağ la ya cak bir sos yal dev let an la yı şı nı uy gu la ma ya ko ya cak tır.

23 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 23 so nuç la ra ulaş mak ger çek ten ko lay de ğil dir. Bu nun la me se le nin bo yu tu nu, bağ la mı nı ve sı nır la rı nı or ta ya koy mak is ti yo rum. Hü kü me ti mi zin bir ba ka nı ola rak ka na atim, ola yın bü tün sel bir ba kış la ele alın ma sın dan ya na dır. Bu hu sus ta hü kü me ti mi zin elin den ge le ni ya pa cağı na olan inan cım tam dır. Bu gü ne ka dar en gel li kar deş le ri mi zin so run la rı na yak la şım hep par ça cı bir yak la şım ol muş tur. İn şal lah, an lat ma ya ça lış tı ğım ge nel ba kış açı mı zı bi ran ev vel ha ya ta ge çir me yi ba şa rır, Tür ki ye de so run ların ku rum la rın kı sa za man da na sıl çö zü me ka vuş tu ğu nu gör me im kâ nı bulmuş olu ruz. Bu bi lim sel top lan tı nın so nuç la rı nı bu açı dan de ğer len di re ce ğiz. En gel li ve en gel siz va tan daş la rı ma ka fa la rı mız da ki ve gö nül le ri miz de ki en gel le ri kal dı ra lım di yo ruz. Ge ri si, el ele ve rip ça lı şı la rak hal le di le bi le cek bir me se ledir.he pi ni ze ba şa rı lar di li yo rum. Sunucu Ul vi Be ye te şek kür ede rim. De ğer li ko nuk lar! Şim di Dev let Ba ka nı mız Gül dal AK ŞİT Ha nı me fen di ko nuş ma la rı nı ya pa cak lar dır. Bu yu run sa yın Ba ka nım. Gül dal AK ŞİT De ğer li ko nuk lar, seç kin bi lim adam la rı, kıy met li ba sın men sup la rı; he pi ni zi say gıy la se lam lar ken, en gel li ler ko nu sun da İs lâm dün ya sın da bir il kin ger çek leş ti ril me si ne ve si le olan de ğer li ba kan ar ka da şım Prof. Dr. Sa yın Meh met AY DIN a, Di ya net İş le ri Baş ka nı mız Sa yın Ali BAR DA KOĞ LU na ve eme ği ge çen tüm de ğer li bü rok rat la rı mı za, bi lim adam la rı mı za te şek kür le rimi ve say gı la rı mı su na rak söz le ri me baş la mak is ti yo rum. Ül ke miz de En gel li ler Ger çe ği ve İs lâm Sem poz yu mu nun dü zen len me si su re tiy le, da ha ön ce den bu çer çe ve de tar tı şıl ma mış bir ko nu nun, böy le si seçkin bir top lu luk la tar tı şı la cak ol ma sın dan fev ka la de mem nu ni yet duy du ğumu ifa de et mek is ti yo rum, dı şa rı da ki kö tü ha va şart la rı na rağ men bu ra ya ge le rek sem poz yu ma ka tı lan her ke se te şek kür le ri mi su nu yo rum. Sem poz yu mun ko nu baş lık la rı na bak tı ğı mız da, Kur ân ın En gel li le re Yak la şı mı, En gel li ler le İl gi li Ha dis le rin Ana li zi, İs lâm ın En gel li le re Ta nıdı ğı Ko lay lık ve Ruh sat lar, İs lâm Kül tür Ta ri hin de En gel li Meş hur lar, En gel li le rin So run la rı na Pa na ro mik Yak la şım, En gel li le rin ve Ai le le ri nin Eği ti mi ve Re ha bi li tas yo nu, Ki şi sel ve Ku rum sal Bağ lam da En gel li le rin Des tek len me si ve Sos yal Ha yat ve En gel li ler gi bi ha ya tî öne me sa hip ko nu

24 24 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM si Baş kan lı ğı nın ku ru luş ama cı, ulu sal ve ulus lar ara sı ku rum ve ku ru luş lar ara sın da iş bir li ği ve so run la rın çö züm yol la rı nı araş tır mak tır. Özür lü ler İdare si Baş kan lı ğı, gö rev ala nıy la il gi li ola rak önem li ça lış ma lar yü rüt müş tür ve ha len de yü rüt mek te dir. Bu ça lış ma la rın bir kıs mın dan siz le re kı sa ca bah setmek is ti yo rum. Bu gü ne ka dar ya pıl ma mış olan bir ça lış ma dan bah set mek is ti yo rum ön ce lik le. Bu, Tür ki ye özür lü ler araş tır ma sı dır. Biz den ön ce ki dö nem de ça lışma lar baş la mış ve bi tir mek bi ze na sip ol muş tur. Bu araş tır ma so nuç la rı na gö re ta biî çı kan so nuç lar çok se vin di ri ci ol ma sa da- Tür ki ye de ki özür lü lük ora nı yüz de 12,29 dur. Bu da, yak la şık 8,5 mil yon nü fu su ifa de et mek te dir. Ta biî, dün ya da ki ge liş miş ül ke ler le kı yas la dı ğı mız da çok fark lı bir oran de ğildir. Dün ya Sağ lık Ör gü tü nün ra kam la rıy la da ör tüş mek te dir bu oran. An cak, bir baş ka ger çek de var dır ki, ül ke le rin sa na yi leş me oran la rı art tık ça, ge lişmiş lik oran la rı art tık ça, özür lü lük ora nı da art mak ta dır. Bu, Ame ri ka Bir leşik Dev let le rin de yüz de 15 le re ulaş mak ta, Nor veç gi bi ge liş miş bir ül ke de, so run la rı nı çöz dü ğü nü dü şün dü ğü müz bir ül ke de yüz de 17 le ri bul mak ta dır. Ta biî, bu araş tır ma so nuç la rı na gö re bun la rın da ğı lı mı da önem li. Ya ni, sa nıldı ğı gi bi do ğuş tan ge len özür oran la rı çok da yük sek de ğil dir. Biz, bu ça lış ma so nuç la rı nı 2 Ara lık gü nü bir ba sın top lan tı sıy la du yur muş tuk; ama, ben, kı sa ca, bu ra da, so nuç la rın di ğer ra kam la rın dan da bah set mek is ti yo rum bil gi ola rak. Tür ki ye de en gel li nü fus ora nı yüz de 12,29 ol du ğu na gö re, er kek ler de bu oran yüz de 11,10; ka dın lar da ise yüz de 13,45 tir. Tür ki ye en gel li nü fus ora nı için de bir den faz la en ge li bu lu nan la rın ora nı ise, yüz de 11,4 tür. En gel li grupla rı na gö re Tür ki ye de ki en gel li le rin da ğı lı mı na bak tı ğı mız da ise, yüz de 12,29 ora nı nın için de, or to pe dik en gel li le rin yüz de 1,25; gör me en gel li le rin bin de 60, işit me en gel li le rin bin de 37; zi hin sel en gel li le rin bin de 48, di ğer en gel li lerin ise yüz de 9,70 pa ya sa hip ol du ğu so nu cu or ta ya çık mak ta dır. Di ğer baş lığı al tın da ki en gel grup la rı nın ana li zi ta mam lan ma mak la be ra ber, ruh sal ve sü re ğen has ta lık la rı içer mek te dir bu grup. Bu araş tır ma ya gö re, ül ke miz de 8,5 mil yon ci va rın da en gel li bu lun du ğunu da ha ön ce de ifa de et miş tim. Bun la rın ai le le riy le bir lik te de ğer len dir di ğimiz de, en gel li lik ko nu su nun 25 mil yon in sa nı mı zı il gi len di ren sos yal bir so run ol du ğu ger çe ğiy le kar şı kar şı ya kal mak ta yız. Bu so nuç lar, ko nuy la il gili ola rak ya pa cak çok işi miz ol du ğu nu bir kez da ha bi ze ha tır lat mak ta dır. De ğer li ka tı lım cı lar, ulus lar ara sı mev zu at ve ulu sal dü zey de de, Ana yasa mı za da ya nı la rak çı ka rıl mış ka nun, tü zük ve yö net me lik ler le en gel li le rin ya şa mı nı ko lay laş tı rı cı ba zı dü zen le me ler ya pıl mış tır. Bu ya sal dü zen le me ler

25 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 25 Ça ğı mı zın dev let an la yı şın da, en gel li le rin ken di ken di ne yet me si, bel li bir bil gi ve kül tür dü ze yi ne ulaş ma sı, mes lek edi nip üret ken ha le gel me si ve çev re siy le sağ lık lı iliş ki ler ku ra rak top lum sal ha ya ta ka tıl ma sı nın sağ lan ması, dev le te yük le nen Ana ya sal bir gö rev dir. Dev let, en gel li va tan daş la rı nın eği tim, re ha bi li tas yon, sağ lık, hu kuk, yö ne tim gi bi alan lar da ki ih ti yaç la rı nı kar şı la mak su re tiy le, baş ka la rı na en az muh taç ola rak ya şa ma la rı nı sağ la ya cak tır. Be den sel ve zi hin sel en gel le ri ne de niy le in san lar ara sın da ayı rım ya pılma sı na izin ve ril me ye cek tir. Bu il ke, Hü kü me ti mi zin, en gel li ler le il gi li po li tika la rı nın te me li ni oluş tur mak ta dır. Bun la rın ger çek leş ti ril me si için, her tür lü ted bir alı na cak tır. Bu ifa de ler den de an la şı la ca ğı üze re, Hü kü me ti miz, ko nu yu ön ce lik le ri ara sın da ele al mış bu lun mak ta dır; ya ni, Hü kü me ti mi zin ön ce lik li ko nu la rı ara sın da en gel li va tan daş la rı mı za hiz met önem li bir yer tut mak ta dır. Ta ahhüt le ri mi zi ye ri ne ge tir me ko nu sun da gay ret ve cid di ye ti mi zin her kes çe bi linme si ni ar zu edi yo ruz. En gel li ler ko nu su, üze rin de bık ma dan, usan ma dan du rul ma sı ge re ken bir ko nu dur. Gü nü müz dün ya sın da so run la rın çö zü mü, so ru nun tar tı şıl ma sı ve gün dem de tu tul ma sıy la ger çek leş mek te dir. Özel lik le bu ko nu ya da ir ya pıla cak her tür lü kat kı ya ih ti ya cı mız var dır. Ko nu yu gün dem de tut mak ve bu sos yal ya ra nın gi de ril me si ne da ir her tür ça lış ma ya des tek ver mek Ba kan lığım ve bağ lı ku ru lu şum olan Özür lü ler İda re si Baş kan lı ğı nın te mel gö re vi dir. Dev let ka tın da, en gel li ler le il gi li tem sil gö re vi nin ve so run la rın çö zü mü nün sa de ce Ba kan lı ğım ve Özür lü ler İda re si Baş kan lı ğı nın im kân la rıy la çö zül mesi müm kün de ğil dir. Bu ne den le, ka mu ku rum ve ku ru luş la rı, si vil top lum ku ru luş la rı ve ko nuy la il gi li ki şi ve ku ru luş la rın ve özel lik le de en gel li le rin ko nu ya sa hip çık ma la rı bü yük önem arz et mek te dir. Biz, en gel li ler le il gi li ola rak, her ko nu da, her ke sin ya pa ca ğı ça lış ma la rın da, eli miz den gel di ğin ce des tek len me si ve bu kat kı la rın en gel li ler adı na de ğer len di ril me si yö nün de Hü kü met ola rak eli miz den ge len gay reti gös te rece ğiz. Bi rey le rin ha ya tı nın her dö ne min de çe şit li ne den ler le en gel li li ği ya şa yabi le ce ği ni dü şün dü ğü müz de, en gel li ler için ya pı la cak olan ça lış ma la ra, en gelli olan ve ol ma yan her ke sin tam ka tı lı mı nın sağ lan ma sı ge rek ti ği or ta ya çık mak ta dır. De ğer li ka tı lım cı lar, Ba kan lık ola rak en gel li ler le il gi li ça lış ma la rı mızdan da kı sa ca bah set mek is ti yo rum. Ba kan lı ğı ma bağ lı olan Özür lü ler İda re

26 26 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM si, Ga zi Üni ver si te si, Ha cet te pe Üni ver si te si ve İz mir Do ku zey lül Üni ver si tesi- ka tıl mak ta, on la rın oluş tu ra ca ğı ya pı için de de di ğer üni ver si te ve has tane ler le ko or di nas yon sağ la na rak bu ça lış ma lar sür dü rü le cek tir. Bu kam panyay la iş bir li ği ne gi ri len has ta ne ve üni ver si te le rin sa yı sı, ta ma men ar tı rı larak yurt ge ne li ne ya yıl ma sı sağ la na cak tır. De ğer li ko nuk lar, so run la rın çö zü mü an cak tüm ta raf la rın ka tı lı mı nın sağ lan ma sıy la müm kün ola bi le cek tir. Ba kan lık ola rak yap ma yı dü şün dü ğümüz tüm ça lış ma lar da il gi li ta raf la rın eleş ti ri, öne ri ve kat kı la rı nı önem si yoruz. İn şal lah önü müz de ki yıl top la ya ca ğı mız İkin ci En gel li ler Şû ra sın da, ma hal lî ida re le ri mi ze viz yon ve re cek olan Ye rel Yö ne tim ler ve En gel li lik ko nu su nu bu çer çe ve de tar tı şa ca ğız. Hü kü met ola rak, ül ke miz de en gel li ler ko nu sun da ge rek li ted bir le ri alarak, ih ti yaç du yu lan tüm hiz met le rin yay gın ve et kin bir şe kil de su nul ma sı nı sağ la ya rak, tüm en gel li bi rey le rin üret ken lik le ri ni en üst dü ze ye çı kar mak te mel ama cı mız dır. Bu ko nu da ki iyi ni ye ti mi zin ve gay re ti mi zin olum lu ne tice le ri ni en kı sa za man da ala ca ğı mı za ina nı yo rum. Ül ke miz de En gel li ler Ger çe ği ve İs lâm Sem poz yu mu nun ger çekleş ti ril me si ni sağ la yan la ra, ka tı lım cı la ra, din le yi ci le re bir kez da ha te şek kür edi yor, bu sem poz yu mun tüm en gel li le ri miz ve hal kı mız için ha yır lı so nuç la ra ve si le ol ma sı nı di li yo rum. Al lah he pi mi zin yar dım cı sı ol sun.he pi ni zi say gıy la se lam lı yo rum. Sunucu Sa yın Ba ka nı ma te şek kür edi yo rum. De ğer li mi sa fir ler, prog ra mı mı zın bu bö lü mün de, sem poz yu mu mu zun açı lı şı na ka tı la ma yan, an cak telg raf gönde ren le rin isim le ri ni arz edi yo rum: Baş ba kan Re cep Tay yip ER DO ĞAN, TBMM Baş kan ve ki li Sa dık YA KUT, TBMM Baş kan ve ki li Nev zat PAK DİL, TBMM Baş kan ve ki li Yıl maz ATEŞ, Dev let Ba ka nı ve Baş ba kan Yar dım cı sı Doç. Dr. Ab dül la tif ŞE NER, Dev let Ba ka nı ve Baş ba kan Yar dım cı sı Meh met Ali ŞA HİN, Dev let Ba ka nı Sa yın Ali BA BA CAN, Ener ji ve Ta biî Kay nak lar Ba ka nı Dr. Meh met Hil mi GÜ LER, Ba yın dır lık ve İs kan Ba ka nı Ze ki ER GE ZEN,

27 ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM / 27 ya pıl mış ol ma sı na rağ men, uy gu la ma dan kay nak la nan so run lar ne de niy le, özür lü le rin çağ daş bir top lum da, çağ daş bir ya şam sür me le ri ba kı mın dan ek sik le ri miz bu lun du ğu nun da bi lin cin de yiz. Bu ne den le, üze rin de ça lış tı ğımız bir di ğer önem li ko nu da, en gel li le re iliş kin bir çer çe ve ka nun çı kar maktır. Özür lü ler Ka nun Ta sa rı sı Tas la ğı son aşa ma ya gel miş bu lun mak ta dır. Bu ça lış ma, bu tas lak ta, en gel li le rin sağ lık, eği tim, is tih dam, re ha bi li tas yon, ba kım ve sos yal gü ven li ği ne iliş kin so run la rı nın çö zü mü ile her ba kım dan ge liş me le ri ni ve ön le rin de ki en gel le ri kal dır ma la rı nı sağ la ya cak ted bir le ri ala rak, top lu ma tam ka tı lım la rı nı sağ la ma yı ve bu hiz met le rin ko or di nas yonu için ge rek li dü zen le me le ri yap ma yı, bu ça lış ma la rı ya par ken ko nu ya ba kış açı sı nı ve yak la şım la rın çer çe ve si ni ve ge nel esas la rı nı be lir le me yi amaç lamak ta yız. Ya sa tas la ğı na iliş kin ça lış ma lar, 6 Ka sım 2003 ta rih li Özür lü ler Yük sek Ku ru lu top lan tı sın da tar tı şıl mış, bu ra da ki eleş ti ri ve öne ri ler doğ rultu sun da tas lak me tin le il gi li gö rüş le rin to par lan ma sı na de vam edil mek te dir. Tas lak ta, en gel li le rin sos yal gü ven li ği, ala cak la rı sos yal yar dım lar, sos yal ha ya ta uyum la rı, ka tı lım la rı ve di ğer iyi leş tir me ler ise, ta ma men tar tış ma ya aç tı ğı mız ve top la dı ğı mız ta lep le ri de ğer len dir me ye yö ne lik ça lış ma lar dır. Sağ lık, eği tim, re ha bi li tas yon ve is tih dam alan la rın da ise, ha li ha zır da ki problem le rin gi de ril me si ve ge le ce ğe yö ne lik viz yo nun be lir len me si ne iliş kin dü zen le me ler ağır lık ta dır. Bu ça lış ma la rı mız, en gel li ler ko nu sun da cid dî, önem li bir atı lı mın başlan gı cı ola cak tır. Baş ta Sa yın Baş ba ka nı mız ol mak üze re, bu ko nu ya Hü kümet ola rak özel bir önem ve ön ce lik ver di ği mi zi be lirt mek is te rim. Sa yın Başba ka nı mı zın 3 Ara lık ta dü zen le di ği miz bir tö ren de de açık la dı ğı gi bi, ta sa rıyla yap ma yı dü şün dü ğü müz de ği şik lik ler, en gel li va tan daş la rı mı zın ta lep ve bek len ti le ri nin çok üze rin de ola cak tır. De ğer li ko nuk lar, bir di ğer ye ni ça lış ma mız ise, ye ni do ğan işit me ta rama sı kam pan ya sı dır. Bu yön tem le, do ğum la rın da, ilk üç ay içe ri sin de ya pı lacak ba zı tet kik ler ile ço cuk lar da işit me kay bı olup ol ma dı ğı tes pit edil mek te, te da vi ye ilk al tı ay için de baş la nıl ma sı ha lin de ise, ile ri ki dö nem ler de or ta ya çı kan işit me ve ko nuş ma so ru nu gi de ri le bil mek te dir. 3 Ara lık Dün ya Özürlü ler Gü nü gi bi an lam lı bir gün de baş lat tı ğı mız bu ça lış ma, bin de 37 ora nında işit me en ge li nin bu lun du ğu ül ke miz de, er ken teş hi sin öne mi nin far kın da ola rak baş lat tı ğı mız kam pan ya ile do ğuş tan ge len işit me ka yıp la rı nın er ken ta nı sı müm kün ola cak ve re ha bi li tas yon hiz met le ri nin en kı sa za man da bi reye ulaş ma sı sağ la na cak tır. Bu alan da, Baş kan lık ça, 2000 yı lın dan bu ya na ül ke nin iki bü yük ka dın do ğum has ta ne sin de ça lış ma lar baş la tıl mış bu lunmak ta dır ve bu ça lış ma ya da, yi ne, dört üni ver si te miz Mar ma ra Üni ver si te

28 28 / ÜLKEMİZDE ENGELLİLER GERÇEĞİ VE İSLÂM Ma li ye Ba ka nı Ke mal UNA KI TAN, Sa yış tay Baş ka nı Meh met DE MİR.. De ğer li mi sa fir ler, prog ra mı mı zın açı lış bö lü mü bu ra da so na er miş tir. Şim di, sem poz yum bö lü mü ne ge çi yo ruz.

29 I. O T U R U M Otu rum Baş ka nı Prof. Dr. Nesimi YAZICI KUR ÂN IN EN GEL LİLE RE YAK LA ŞI MI Teb liğ ci Doç. Dr. İs ma il KA RA GÖZ Mü za ke re ci ler Prof. Dr. İd ris ŞEN GÜL Doç. Dr. Fik ret KA RA MAN EN GEL LİLER İLE İL GİLİ HA DİS LE RİN ANA LİZİ Teb liğ ci Doç. Dr. Bün ya min ERUL Mü za ke re ci ler Prof. Dr. İs mail Hak kı ÜNAL Dr. Ek rem KELEŞ (20 Aralık 2003)

30 KATI LIM CI LAR Prof. Dr. BAY RAK TAR Meh met Prof. Dr. BO LAY Sü ley man Hay ri Prof. Dr. DO ĞAN İs ma il Prof. Dr. DÖN DÜ REN Ham di Prof. Dr. GÜN GÖR Mev lüt Prof. Dr. GÜR SOY Ke nan Prof. Dr. SA RI ÇAM İb ra him Prof. Dr. ŞEN GÜL İd ris Prof. Dr. ÜNAL İs ma il Hak kı Prof. Dr. YA ZI CI Ne si mi Doç. Dr. AL TUN TAŞ Ha lil Doç. Dr. ER ŞA HİN Sey fet tin Doç. Dr. ERUL Bün ya min Doç. Dr. KA RA GÖZ İs ma il Doç. Dr. KA RA MAN Fik ret Doç. Dr. ÖZAF ŞAR Meh met Emin Yrd. Doç Dr. KU LA Na ci Dr. AY SOY Meh met Dr. CAN BU LAT Meh met Dr. KE LEŞ Ek rem Dr. ONAY Ah met Dr. PA ÇA CI İb ra him Dr. SAY GIN Gü ler AS LAN KURT Nec la BA ŞER Ve dat BAY RAK TAR Yu nus ÇE TİN KA YA Os man EKİN Cİ Hüdai ER GİN Ül ker GÖK ÇE Fik ret NİZAMOĞ LU Rıd van ÖZ TİMUR Ah met Faruk An ka ra Üniv. İla hi yat Fa kül te si Ga zi Üniv. Fen Ede bi yat Fa kül te si An ka ra Eği tim Fa kül te si Ulu dağ Üniv. İla hi yat Fa kül te si An ka ra Üniv. İla hi yat Fa kül te si Ga la ta sa ray Üniv. Fen Ede bi yat Fa kül te si De ka nı An ka ra Üniv. İla hi yat Fa kül te si An ka ra Üniv. İla hi yat Fa kül te si Din İş le ri Yük sek Ku ru lu Üye si An ka ra Üniv. İla hi yat Fa kül te si Din İş le ri Yük sek Ku ru lu Üye si An ka ra Üniv. İla hi yat Fa kül te si An ka ra Üniv. İla hi yat Fa kül te si Din İş le ri Yük sek Ku ru lu Üye si Di ya net İş le ri Baş kan Yar dım cı sı An ka ra Üniv. İla hi yat Fa kül te si Ga zi Üniv. Ço rum İla hi yat Fa kül te si Baş ba kan lık Özür lü ler İda re si Baş kan Ve ki li Din İş le ri Yük sek Ku ru lu Uz ma nı Din İş le ri Yük sek Ku ru lu Uz ma nı Di ya net İş le ri Baş kan lı ğı Tef tiş Ku ru lu Üye si Din İş le ri Yük sek Ku ru lu Üye si Baş ba kan lık Özür lü ler İda re si Baş kan Yar dım cı sı Otis tik Ço cuk la rı Ko ru ma Der ne ği Baş ka nı Tür ki ye Or to pe dik Özür lü ler Fe de. Yön. Krl. Üye si İşit me En ge li ler Mil li Fe de ras yo nu Baş ka nı Baş bakan lık Özür lüler İdaresi Bşk. Danış manı Baş bakan lık Hukuk Müşaviri SHÇEK Daire Baş kanı Zihin sel Özür lüler Federas yonu Baş kanı I. Hukuk Müşaviri Vekili Tür kiye Sakat lar Kon federas yonu Baş kanı