Snf Öretmenlerinin Kendi Mesleki Yeterliklerine likin Görüleri: Genel Bir Deerlendirme Dr. Halil Yurdugül Ali Çakrolu Mesude Ayan
Öretmen Yeterlikleri Toplumsal geliim için, Eitimin kalitesini artrmak için, Eitim politikalarn belirlemek için, Eitim programlarn gelitirmek için, gereklidir.
Öretmen Yeterlikleri Öretmen yeterlikleri genel olarak iki kapsamda ele alnmaktadr; Genel Yeterlikleri Öretmenlerin öretmenlik mesleini etkili ve verimli biçimde yerine getirebilmek için sahip olunmas gereken genel bilgi, beceri ve tutumlardr Özel Alan Yeterlikleri
Öretmen Genel Yeterlikleri M.E.B. Kapsamnda yürütülen çal"mada; Öretmenlik mesleine ili"kin genel yeterliklerin belirlenmesi için 3108 adet ki"inin payda" görü"lerine ba"vurulmu"tur. Payda"lar, akademik uzman, yöneticiler, müfetti"ler ve öretmenler gibi eitim alanndaki yetkililerden olu"maktadr.
Öretmen Genel Yeterlikleri Ki"isel ve mesleki deerlermesleki geli"im Örenciyi tanma Öretme ve örenme süreci Örenmeyi, geli"imi izleme ve deerlendirme Okul, aile ve toplum ili"kileri Program ve içerik bilgisi
K-SEL ve MESLEK DE/ERLER MESLEKÎ GEL-M A1. Örencilere Deer Verme Anlama ve Sayg Gösterme A2. Örencilerin, Örenebileceine ve Baaracana nanma A3.Ulusal ve Evrensel Deerlere Önem Verme A4.Öz Deerlendirme Yapma A5. Kiisel Geliimi Salama A6. Meslekî Gelimeleri zleme ve Katk Salama A7. Okulun yiletirilmesine ve Gelitirilmesine Katk Salama A8. Meslekî Yasalar zleme, Görev ve Sorum. Yerine Getirme
Ö/RENCY TANIMA B1. Geliim Özelliklerini Tanma B2. lgi ve htiyaçlar Dikkate Alma B3. Örenciye Deer Verme B4. Örenciye Rehberlik Etme
Ö/RETME ve Ö/RENME SÜREC C1. Dersi Plânlama C2. Materyal Hazrlama C3. Örenme Ortamlarn Düzenleme C4. Ders D Etkinlikler Düzenleme C5. Bireysel Fark. Dikkate Alarak Öretimi Çeitlendirme C6. Zaman Yönetimi C7. Davran Yönetimi
Ö/RENMEY, GEL-M ZLEME ve DE/ERLENDRME D1. Ölçme ve De. Yöntem ve Tekniklerini Belirleme D2. Deiik Ölçme Tekniklerini Kullanarak Örencinin Konu Alanndaki Örenmelerini Ölçme D3. Verileri Analiz Ederek Yorumlama, Örencinin Geliimi ve Örenmesi Hakknda Geri Bildirim Salama D.4 Sonuçlara Göre Öretme-Örenme Sürecini Gözden Geçirme
OKUL, ALE ve TOPLUM L-KLER E1. Çevreyi Tanma E2. Çevre Olanaklarndan Yararlanma E3. Okulu Bir Kültür Merkezi Olarak Görme E4. Aileyi Tanma ve Ailelerle likilerde Tarafsz Olma E5. Aile Katlm ve birlii Salama
PROGRAM ve ÇERK BLGS F1.Türk Millî Eitiminin Amaçlar ve lkeleri F2.Özel Alan Öretim Program Bilgisi ve Uygulama Becerisi F3. Özel Alan Öretim Programn zleme-deer. ve Gelitirme
ARA-TIRMA KONUSU Meslei snf öretmeni olan 1259 adet payda"n görü"lerine göre; snf öretmenlerinin mesleki yeterliklerine ili"kin boyutlarn önem derecelerinin belirlenmesi snf öretmenlerinin mesleki anlamda yeterlik olgusuna yönelik olarak tanmlanan boyutlarn istatistiksel olarak anlamllklar ve önem sralamasnn elde edilmesi
ARA-TIRMA ARACI ve VERS Türkiye deki 6 ilde (Ankara, Bolu, Hatay, <zmir, Kocaeli, Van) 72 farkl ilköretim okulunda görev yapan 1259 snf öretmeninden, 3 lü derecelenmi" bir form ile öretmenlik meslei genel yeterliklerinin alt boyutlarna ili"kin görü"leri elde edilmi"tir. Bu verilerin birinci sral ve ikinci sral (hiyerar"ik) ençok olabilirlik (maximum likelihood) faktör çözümlemesi yaplm"tr.
Aratrma Yöntemi Dorulayc Faktör Analitik Model A-KSEL ve MESLEK DEERLER MESLEKÎ GELM B-ÖRENCY TANIMA C-ÖRETME-ÖRENME SÜREC D-ÖRENMEY, GELM ZLEME ve DEERLENDRME Hipotetik Model ÖRETMENLK GENEL YETERL E-OKUL-ALE ve TOPLUM LKLER F-PROGRAM ve ÇERK BLGS
VER ÇÖZÜMLEMES Ölçme aracnn yapsal güvenirlii 0.89 Baz alt boyutlarn ilikili hata ürettikleri görülmütür. Bunun temel nedeni farkl alt yeterliklerde yer alan ama ayn içerikli alt yeterliklerin varldr (örnein A1 ve B3 ya da A3-F1 altboyutlar gibi). likili hatalar istatistiksel modellerin varsaymlarn bozduundan dolay A1 ve F1 alt boyutu çözümlemeden çkarlmtr. Dier taraftan A8 alt boyutu, model-veri uyumsuzluuna neden olduundan dolay bu boyutta modelden çkartlmtr. Bu alt boyutlar elimine edildikten sonra birinci sral faktör analizi (GFI=0.96, CFI=0.94, RMSEA=0,034) ve ikinci sral faktör analizi (GFI=0.95, CFI=0.95, RMSEA=0,035) model uyumlar istenilen düzeye ulamtr.
VER ÇÖZÜMLEMES
VER ÇÖZÜMLEMES
BULGULAR
BULGULAR
BULGULAR
BULGULAR Kurulan modellerdeki ili"kili hatalar ve boyutlarn yüksek korelâsyona sahip olmalar çal"mann bu a"amasnda Öretme ve Örenme Süreci (C) d"ndaki boyutlarn bu boyut için gerekli boyutlar gibi alglanmasna neden olmu"tur. Bu nedenle, A, B, D, E ve F boyutlarnn (yeterliklerinin) Öretme Ve Örenme Süreci (C) yeterlii için birer ko"ul/yordayc olup olmadn yeni bir model kurulmu" ve test edilmi"tir.
BULGULAR
SONUÇLAR Öretmenlik meslei genel yeterlikleri 6 boyutta tanmlanm"tr. Baz yeterlik ifadeleri tekrarl ölçme kapsamnda ele alnd ya da genel yeterlii yordamad için çal"mad gözlenmi"tir. Snf öretmenleri, öretmen genel yeterliklerinde en önemli boyut olarak Örenciyi tanma boyutunu ifade etmi"lerdir. (Etki düzeyi=0,95).
SONUÇLAR Öretme ve Örenme Süreci ile Örenmeyi, Geli"imi <zleme ve Deerlendirme boyutlar snf öretmenlerince ayn önem düzeyinde ele alnm"lardr (Etki düzeyi=0,92). Okul, aile ve toplum ili"kileri alt boyutu ile program ve içerik bilgisi alt boyutu snf öretmenlerince ayn önem düzeyinde ele alnm"lardr (Etki düzeyi=0,90).
SONUÇLAR Öretmenlik meslei genel yeterliklerinin 6 adet alt boyutlarnn ayn zamanda Öretme-Örenme Süreci alt boyutunu yordad gözlenmi"tir. Bu durum; geri kalan 5 adet alt boyutun Öretme-Örenme Süreci için bir gereklilik olduunu ortaya koymu"tur.
TEEKKÜR EDERZ. Dr. Halil Yurdugül Ali Çakrolu Mesude Ayan