SÖNÜMLÜ SERBEST TİTREŞİMLER

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SÖNÜMLÜ SERBEST TİTREŞİMLER"

Melek Eren
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 C SAKARYA ÜNİVERSİESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA EORİSİ, SİSEM DİNAMİĞİ VE KONROL ANA BİLİM DALI LABORAUARI SÖNÜMLÜ SERBES İREŞİMLER DENEY FÖYÜ Yr Doç Dr Hüsyi DAL 8

2 SÖNÜMLÜ SERBES İREŞİMLER Giriş irşi yapa büü grç sislr irşi yol aça ış i oraa aıa sora irşilr yavaş yavaş zayıflaığı v bir sür sora büsbüü yo oluğu gözlir Buu i sislr ai rjiyi yua bir aı ilri vcu olasıır Ço çşili ola v söü aı vril bu ilri ora özlliği sisi hızıa arşı oya v söü uvvi aı vril uvvlri oğasıa yol açalarıır Özl ö aşıya bir söü ürüü visoz söü oluşurur Bu urua söü uvvi F s r v şli hızla oraılı asayı r y (bazı ayalara c il gösrilir) visoz söü asayısı aı vrilir Visoz bir aışa içrisi alırılış cisilri, üşü Ryols sayılarıai harlri bir ür söü oraya çıar Visoz söü, ühisli uygulaalarıa sislr as ilav ilir Bu aaçla visoz söü laı ya a aşpo aı vril lalar ullaılır Bir aşpo, içi visoz bir aışa (yağ) il olu bir siliirl ou içi har v har sırasıa aışaı bir yaa öbürü gçsi olaa vrc biçi lili v/vya boşlulu olara ial iliş bir pisoa oluşur (Şil ) Daşpou pisouu siliir gör v hızıyla har irbil içi (piso ülsi ihal ilirs) F rv uvvii uygulaası grir Visoz söü asayısıa başa bir şy olaya r, aşpou osrüif özllilri il ullaıla aışaı visozisii bir fosiyouur F ν Şil Visoz Söü Elaı (Daşpo) Yr Doç Dr Hüsyi DAL

3 ori Esaslar srbsli rcli bir sisi söülü srbs irşilri gl hal D şli bir ifrasiyl ll sil ilir Buraa D söü faörü/sayısı olup D 3 i gibiir D r 3 Bu li söü sabiiir D 4 vrilişir r 4 irşi harlrii oraya çıa uruu ola D ( D : söü faörü) oşulu alıa bu () ifrasiyl lii çözüü D ( ) A Cos( ) 5 şliir Buraa D 6 şli aılaış bir büyülü olup söülü irşi frası aıı alır Dl 5 Çözüüü gösriği har, bir haroi har gözüyl baa üüür A D ğiş gliği sahip Söülü srbs irşi ai çözü priyoi bir har, özl olara haroi bir har vriği içi, grç alaa bir frasa söz ilz Aca D çözüi içi söz ousu ola rii göz öü alıazsa, ala ısı priyoiir v bu ısı frasıa söülü srbs irşilri frası ilir D 5 çözüü, söülü srbs bir irşii, gliği üsl olara azala haroi bir har oluğu blirilbilir Şil Yr Doç Dr Hüsyi DAL

4 A D Cos( ) A D Cos( ) Şil Gliği () üsl olara azala, visoz söülü srbs irşi hari Sis har başlaığı, il başlagıç zaaıa ( ), hıza sıfır ( ) olacağıa, aıa ğrii bir p oası olacaır Ayrıca, söülü har; 7 priyoua sahip olacağı içi, il aa is; 8,, Yr Doç Dr Hüsyi DAL 3

5 Yr Doç Dr Hüsyi DAL 4 9 zaalarıa a hız sıfırır Hr zaaı içi D 5 i (yr ğişir) ğrlri buluaca olursa ai gibi olur Cos A içi Cos A içi Cos A içi Cos A içi ACos içi ) ( ) ( Birbirii aip glilr birbiri oralaırsa D l ilir 3 Sabii sö ispi aı vrilir r r D i hr ii arafıı logariası alıırsa;

6 l l l l r l r r D D l l r 3 4 vya ısaca, 5 ifalri l ilir i, bu sabii logarii ra vya logarii azala isi vrilir Görülüğü gibi, logarii azala bir yaa ii arışı gliği oraıa, bir yaa a (sis pararlrii v visoz söü asayısıı bir fosiyou ola) D söü faörü bağlıır Eğr, arışı ii gli yri birbirii priyo arayla izly ii gli ullaılası hali logarii azalaı ( ) l 6 ( ) şli hsaplaabilcği açıır Dl 4 il D arasıai ilişi, D D 7 şli özlbilir Buraa a D söü faörü D 8 i gibi l ilir D 8 4 Yr Doç Dr Hüsyi DAL 5

7 YAY KASAYISININ BELİRLENMESİ Aaç: Buraa, y ullaılaca yayı yay asayısıı, ysl yöl l ilsi aaçlaaaır Giriş Hlisl bir yay, üzri uygulaa bir uvvl oraılı olara uzar vya ısalırbaşa bir yişl, Hoo Kauua gör yr ğişir, uvv il oraılıır Yr ğişiry arşılı gl uvvi grafiği, üz bir oğruur Doğruu ğii yr ğişir asayısıır Buu rsi ola F X X F, biri yr ğişiryi oluşura içi, uvvi uygulaığı yayı gliğii vrir Yayla sli lasi bölg uula ülli riji bir cisi, ai irşi aalizlrii lii oluşuraaır Basi ori Bilgilr Srbs v söüsüz bir ül yay sisi hari ai ifrasiyl l aşağıa Dl vrilişir Görülüğü gibi bu l hooj bir lir : Yay asayısı : Kül : Yr ğişir Bu l basi bir haroi har olara lai ilbilir v aşağıai şil yazılabilir Yr Doç Dr Hüsyi DAL 6

8 ra s 3 Dairsl oğal fras olara isiliril v Hz cisi aşağıai gibi yazılaaır f Hz 4 Bua gör pryo Dl 5 i gibi olacaır saiy 5 3 Dyi Yapılışı Şil 3Kül yay sisi Basiç ay asayısı blirl y üzği yuarıa gösrilişir Dy ullaılaca ola hlisl yay laıı yay asayısıı blirl aacıyla yay laı üz çrçvsii spi yri bağlaır Yayı iğr srbs ucu is üzri üli bağlaabilcği bir çubuğa bağlaır Çubu, çrçvi al ısı içrisi ayar şil yaalaış buluaaır Bu üzl yayı uzaa oğrulusuu oruası v hassas uzaa ölçüü yapılabilsi içi bir vriyr ölçği vcuur Yay asayısıı blirl içi vcu üllr ullaılara yay yülir v hr bir yül uruua arşılı gl uzaa iarı ölçülr ayilir Bu souçlar ullaılara yay içi uvv-uzaa grafiği çizilir Bu ğişi grafiği lasi sıır içrisi alığıa bir oğru olacaır Bu oğruu ğii ilgili yay asayısı l ilir Yr Doç Dr Hüsyi DAL 7

9 4 Ör Dysl Uygulaa ablo Ör ysl souçlar (g) Uzaa () Kül - Yrğişir (g) Biri uzaa () Şil 4 Yaya ai yü-plasa grafiği Buraa oralaa yay asayısı aşağıai gibi l ilbilir 3 g F X F X F X F X,49, ,8 (,8,4)9,8 (9 3 5) (,,8)9,8 3 (3 9) or, 6 N ,8 N N N Yr Doç Dr Hüsyi DAL 8

10 3 SÖNÜMLÜ SERBES İREŞİM DENEYİ 3 Dyi Aacı Bu y, bir aşpou biliy visoz söü asayısıı, aşpou bağlaığı srbsli rcli bir sisi, söülü srbs irşilrii izlsi yoluyla blirlsi aaçlaaaır 3 Dy Düzği Dy ço çşili irşi ylri yapılasıa lvrişli, irşi üzği üzri grçlşirilir irşi sisi bir ucua afsallaış, öbür ucua is bir yaya asılış bir iriş oluşaaır Dy oşullarıa irişi riji cisi gibi avraığı, böylc sisi srbsli rcli oluğu abul ilir Visoz söü asayısı hsaplaa is aşpo a, iriş bağlaabilir Kirişi üzri ayrıca, zorlaış irşi ylri ullaa üzr bir lri ooru il irşilri ay ullaıla bir al vcuur Kal, sabi hızla ö bir abura sarılı ağı üzri har iyagraıı çıaraaır Şil 5 l s φ () r J l y Şil 5 Söülü srbs irşi yi üzği (l s = 5, l y =64) Yr Doç Dr Hüsyi DAL 9

11 33 Aalii Hsaplar Kiriş, yay v aşpoa (söü laı) oluşa y sisi Şil 5' gösrilişir Şil 5'i sisi üçü açısal irşilrii gösr ifrasiyl l J rl s ly 3 vya aşağıai şilir rl J s l J y Bu 3 lii, ifrasiyl liyl arşılaşırılasıyla aşağıailr l ilir D D 33 rl J s 34 l y 35 J 34 v 35 şililrii oralaasıyla a, 36 D söü faörü l ilbilir 3 D rl s l y r l s l y 36 Daha öc vril D 37 l ilir D v bağııları yarııyla a D r y l s l D Bu 37 li r çilirs, visoz söü asayısı D 38 i gibi l iliş olur 37 r l y D D 38 ls (l s = 5, l y =64) Yr Doç Dr Hüsyi DAL

12 34 Dyi Yapılışı v Rapora İslr Visoz söü laı uygu bir oua o ilir Piso üzrii lilr aa açı oua girilr söülü irşilr ayi ilir Buu içi, irişi üçü bir açısal başlagıç ouua srbs bıraılası il irşi yapası sağlaır Bu saa abura sarılı ağı üzri () har iyagraı ayilir Yrli salıı l ilic ayı ururulur El il ayıa arışı ii gli (p) arasıai saf ( ), başlagıç yrğişirsi A, ii gli ğrlri v hassas şil ölçülür Şil 6 Buraa sırasıyla, söülü irşilri priyou, D 39 yarııyla buluur Sora, söülü irşilri frası (D7), söü sabii (D) v buraa a logarii ra (D5-6) buluur Daha sora söü faörü D (D8), v visoz söü asayısı r (D38), hsaplaır 3 Dy raporua yi yapılışıı şil çizr alaıız İici a bliriliği gibi y ullaığıız aşpou söü asayısıı hsaplayıız 4 Dy raporu urşu al vya üz al il yazılabilir 5 Dy sırasıa l il irşi ayıları grli ölçü v işarllr il gösrilliir 6 Dy l il souçlarai haa olasılıları v ayaları arışılalıır 7 Srbs irşilr v Zorlaış irşilr avraıı aylı şil açılayıız 8 Rzoas ir? irş bir yapıya gibi zararlar vrcğii araşırıız Aşağıai grafiği ısaca açılayıız Yr Doç Dr Hüsyi DAL

13 sli arihlri aşağıai gibiir Dy raporları Arş Gör Musafa EROĞLU a (738) sli ilcir Grup içi gç Grup içi gç Grup içi gç Grup içi gç NR 39 abur vri N [/] : 3 abur çvrsi : 9 abur yarıçapı R [] : 4647 Yr Doç Dr Hüsyi DAL

Benzer belgeler

Sönümlü Serbest Titreşim

Sönümlü Serbest Titreşim .5.. Söülü Srbs Tirşi Sosza kadar dva d sabi glikli irşilrl grçk hayaa karşılaşılaakadır. Bilidiği gibi, sis irşi harki başladıka bir sür sora hark yavaş yavaş zayıflar. olayısıyla hark dklii aşağıdaki