VIITORUL ESTE ÎN MÂINILE NOASTRE

Transkript

1 - Octombrie / Ekim 2004 pagina / sayfa 16 IFTAR DUASI Allahım! Senin rızan için oruç tuttum, sana inandım, sana güvendim, senin verdiğin rızıkla orucumu açtım. Orucumu kabul eyle ve günahlarımı bağışla. DIRECTOR OSMAN FEDBI Redactor-şef ERVIN IBRAIM UNIUNEA DEMOCRATĂ TURCĂ DIN ROMÂNIA ROMANYA TÜRK DEMOKRAT BIRLIGI RAMAZAN AYINIZ MUBAREK OLSUN! 2004 YILI RAMAZAN IMSAKIYESI KÖSTENCE RAMAZAN GÜN GÜNEŞ IKINDI YATSI TARIH IMSAK ÖGLE AKŞAM EKIM CUMA EKIM CUMARTESI EKIM PAZAR EKIM PAZARTESI EKIM SALI EKIM ÇARŞAMBA EKIM PERŞEMBE EKIM CUMA EKIM CUMARTESI EKIM PAZAR EKIM PAZARTESI EKIM SALI EKIM ÇARŞAMBA EKIM PERŞEMBE EKIM CUMA EKIM CUMARTESI EKIM PAZAR KASIM PAZARTESI KASIM SALI KASIM ÇARŞAMBA KASIM PERŞEMBE KASIM CUMA KASIM CUMARTESI KASIM PAZAR KASIM PAZARTESI KASIM SALI KADIR GECESI KASIM ÇARŞAMBA KASIM PERŞEMBE KASIM CUMA KASIM CUMARTESI RAMAZAN BAYRAMI 14 KASIM PAZAR GÜNÜDÜR. BAYRAM NAMAZI 7.47 DE KILINACAKTIR. Fitir Sadakasi en az lei olarak verilecektir. Secretar de redacþie: Asan Murat Secretar tehnic: Omer Minever Colectiv redacþional: Abdula Gülten, Vildan Bormambet, Firdes Veli, Iomer Subihan Adresa de corespondenţă: B-dul Tomis nr. 99, bl. S0, ap. 3 Constanţa Tel./Fax: hakses@1a.ro Tehnoredactare computerizată în sediul U.D.T.R. Tehnoredactor: Fârtat Cicero SOFRA DUASI Elhamdulillah, Elhamdulillah, Elhamdulillahillezi et amene ve sekane vece alene minel müslimin.nigmeti celilullah, bereketi halilullah, şefeat ya rasulullah. Soframiza bereket vucudumuza sihhat, dünyada kalanlara selamet, ahirete gidenlere rahmet. Allahümme zid velaten kus nigmeten kesiraten bihürmeti: El Fatiha. Tiparul executat de: s.c. Xpress Promotion s.r.l. Constanþa I.S.S.N Anul VI 2004, Nr. 10 (112) VOCEA AUTENTICĂ OCTOMBRIE / EKİM ROMANYA TÜRK DEMOKRAT BİRLİĞİNİN YAYIN ORGANIDIR PERIODIC BILINGV AL UNIUNII DEMOCRATE TURCE DIN ROMÂNIA EDITAT CU SPRIJINUL CONSILIULUI MINORITĂŢILOR NAŢIONALE VIITORUL ESTE ÎN MÂINILE NOASTRE În urma Conferinţei Naţionale Extraordinare din data de 21 august 2004, Dl. Ibram Iusein a fost desemnat candidatul U.D.T.R. pentru funcţia de deputat în Parlamentul României, legislatura Cunoscându-l de ani buni pe Dl. Iusein, am putea spune că noi îl cunoaştem foarte bine, dar pentru ca cititorii noştri să-şi creeze o imagine cât mai reală despre dânsul, l-am invitat la sediul ziarului. A urmat o discuţie amicală, în urma căreia, am aflat lucruri noi despre dumnealui. R.: Dle Ibram Iusein, noi vă cunoaştem de o perioadă bună de timp. Dar vă rugăm să vă prezentaţi, pentru cititorii noştri. I.I.: Mă numesc Ibram Iusein, am 51 de ani, sunt căsătorit şi am doi fii, unul absolvent al Facultăţii de Biologie din Bucureşti, celălalt este student în anul IV la Facultatea de Engleză-Arabă din cadrul Universităţii Bucureşti. Sunt de profesie jurist, lucrez în cadrul Registrului Auto Român, sunt specialist R.A.R. Am activat în cadrul Uniunii Turco-Tătare din Dobrogea din anul 1992, apoi în 1994, în urma unui protocol încheiat cu Uniunea Democrată Turcă din România, devenind ulterior filială a U.D.T.R. Din anul 1995, sunt preşedinte al acestei filiale şi vicepreşedinte al U.D.T.R. Ca preşedinte, am încercat să promovez cât mai mult persoanele care muncesc. Am lăsat pe fiecare să-şi facă treaba, dar şi să culeagă roadele muncii. Astfel femeile au înfiinţat de curând un cor, tineretul a avut mai multe ansambluri de dans care au fost laureate ale festivalului internaţional Peştişorul de Aur Tulcea şi au participat la festivaluri din ţară şi din străinătate (Turcia, Bulgaria). R.: În urma Conferinţei Naţionale, aţi fost desemnat candidatul nostru pentru Parlamentul României. Ce aţi simţit când aţi auzit rezultatul? continuare în pag. 2

2 - Octombrie / Ekim 2004 pagina / sayfa 2 pagina / sayfa 3 VIITORUL ESTE ÎN MÂINILE NOASTRE urmare din pag. 1 Plusuri si minusuri in Raportul de tara pe 2004 I.I.: Eu nu prea am sperat să câştig, mai ales că vin dintr-o filială, din provincie. Am fost plăcut surprins că am reuşit, mai ales că aveam un contracandidat care, credeam eu avea mai multe şanse decât mine, dar care a pierdut în faţa reprezentanţilor filialelor. Faptul că această Conferinţă m-a desemnat candidat pentru funcţia de deputat, mă obligă ca pe viitor să mă ocup mai mult de oamenii din filialele U.D.T.R., ridicarea nivelului cultural al etnicilor turci, implicarea şi prezenţa lor în viaţa socială şi culturală a uniunii într-un mod activ, dar şi a comunităţii în care trăiesc. Doresc ca legăturile dintre filiale şi Uniune să fie mult mai strânse, să ne întâlnim mai des, nu doar o dată pe lună, la şedinţe. Aş minţi dacă aş promite, acum, în campanie, sau după ce voi fi ales, că voi face şosele, le voi crea locuri de muncă, salarii. Eu vreau să-i asigur că voi fi în permanenţă alături de ei şi voi încerca să rezolvăm împreună măcar o parte din problemele lor. Acesta este sprijinul pe care eu îl pot acorda: să fim împreună. Voi încerca să reprezint cât mai bine în Parlamentul României etnia turcă. R.: Care sunt intenţiile Dvs. în calitate de candidat al U.D.T.R. în Parlamentul României? I.I.: Eu am deja un handicap, pentru că vin după 14 ani de minciuni. Dacă aş mai minţi şi eu Aş dori să fim mai realişti, să vedem ce s-ar putea face. Singura promisiune pe care o pot face este că voi fi alături de ei, una din obligaţiile majore ale unui reprezentant U.D.T.R. R.: În cazul în care veţi ajunge deputat, care va fi relaţia Dvs. de colaborare cu U.D.T.R.? I.I.: Voi încerca să fiu reprezentantul Uniunii, nicidecum un şef, toate sarcinile pe care ar trebui să le îndeplinească un deputat ar trebui să vină dintr-o adunare generală, dintr-un comitet director. Deputatul ar trebui să fie vârful de lance al uniunii. R.: Cursa electorală anul acesta va fi foarte strânsă. Ce şanse credeţi că aveţi? I.I.: Consider că toţi avem aceleaşi şanse. Eu nu aş vrea să vorbesc despre nici un alt candidat, pentru că nici nu-i cunosc prea bine, nu vreau să-i defăimez, vreau să mă rezum la mine şi la activitatea mea. Cel care va decide va fi electoratul. R.: Ce tip de campanie electorală veţi aborda? I.I.: Voi avea o campanie civilizată, non agresivă şi în limitele legii. R.: D-le Iusein, vă rugăm să adresaţi un scurt mesaj comunităţii noastre. I.I.: Etnicilor turci le urez împliniri în toate domeniile vieţii sociale, culturale şi profesionale şi să nu uite niciodată că viitorul este în mâinile noastre. Interviu realizat de Nilgun A. & Minever O. Romania continua sa indeplineasca criteriul politic de aderare, indeplineste criteriul de economie de piata functionala, insa mai sint unele probleme in ce priveste suprematia legii si drepturile omului si respectul pentru drepturile minoritatilor, se arata in ultimul Raport de tara al Comisiei Europene privind progresul Romaniei pe calea integrarii in Uniunea Europeana. Prezentam fragmente din concluziile Raportului de tara privind Romania pentru anul 2004, dat publicitatii, miercuri 6 octombrie, de catre Comisia Europeana: Din 1997, cind Comisia a ajuns la concluzia ca Romania indeplineste criteriul politic, tara a consolidat si a accentuat stabilitatea institutiilor care garanteaza democratia. Aceasta tendinta s-a accelerat in ultimul an. Romania continua sa indeplineasca criteriul politic. ( ) Romania continua sa respecte drepturile si libertatile omului, dar, desi a ratificat principalele conventii in acest domeniu, mai are de ratificat Protocolul aditional nr. 12 la Conventia Europeana privind Drepturile Omului care interzice discriminarea sub orice forma. Potrivit documentului, Consiliul National pentru Combaterea Discriminarii si-a continuat politica de prevenire a actiunilor discriminatorii, fiind adoptate noi prevederi legale, ceea ce reprezinta noi progrese in transpunerea acquis-ului privind antidiscriminarea. Cu toate acestea, in pofida acestor imbunatatiri legislative, lipsesc elementele necesare unui mecanism antidiscriminare eficient cum ar fi inlaturarea sarcinii de procurare de dovezi sau acceptarea datelor statistice ca dovada a discriminarii indirecte. In ceea ce priveste combaterea relelor tratamente in timpul detentiei, guvernul roman a aliniat legislatia nationala la practicile Curtii Europene a Drepturilor Omului legate de aplicarea masurilor preventive vizind privarea de libertate. In pofida evolutiilor legislative pozitive, au fost semnalate cazuri de rele tratamente in sectiile de politie, inchisori si spitale psihiatrice. O ingrijorare deosebita este generata de ocazionala utilizare excesiva a violentei de catre ofiteri insarcinati cu aplicarea legii, inclusive utilizarea ilegala a armelor de foc. Cazurile de violenta au fost mai des intilnite in ceea ce priveste categorii mai dezavantajate precum minoritatea rroma. ( ) Drepturile minoritatilor si protectia minoritatilor Romania a aderat la Conventia Cadru pentru Protejarea Minoritatilor Nationale inca din Tara noastra are o numeroasa populatie de origine rroma, estimata la circa milioane de oameni (totusi, conform ultimului recensamint din 2002 doar circa 535 de mii de persoane s-au declarat de origine rroma n.n). Discriminarea la adresa minoritatii rroma continua sa fie raspindita iar inegalitatile sociale in rindul acestei populatii sint considerabile. Conditiile de viata sint precare iar accesul la serviciile sociale este limitat. Implementarea Strategiei guvernamentale de Imbunatatire a Situatiei Rromilor, adoptata in 2001, a avut loc in sectoare precum, educatia, sanatatea, dreptul la munca sau relatiile cu politia. Desi s-au inregistrat rezultate pozitive, aceste eforturi risca sa ramina izolate si ineficiente atita timp cit coordonarea la nivel national si local este slaba. Rezultate limitate s-au inregistrat si in ce priveste functionarea Comitetului Mixt de Implementare si Monitorizare a Strategiei. La nivel local, grupuri de lucru formate din reprezentanti ai institutiilor publice (inspectorate scolare, directiile de sanatate publica, oficiile de munca) au fost constituite in mod formal in majoritatea judetelor tarii. Oricum, Oficiului pentru Protectia Rromilor inca ii lipseste capacitatea de a initia si a coordona eforturile in favoarea rromilor la nivelul tuturor ministerelor implicate. Evolutii pozitive au fost inregistrate indeosebi in domeniul educatiei. Pentru a sustine masuri non-discriminatorii si de includere sociala a copiilor rromi, un numar tot mai mare de invatatori au fost specializati in ce priveste problemele specifice ale acestei comunitati, a fost incurajata participarea parintilor si a fost dezvoltat curriculum-ul scolar. Mai mult, in contextul mai larg al Strategiei, au fost elaborate planuri la nivel local pentru combaterea segregarii in scoli. Masurile referitoare la sanatate, dreptul la munca si relatiile cu politia reprezinta o baza pentru noi proiecte in aceste domenii. In ultimul an, mediatorii sanitari pregatiti si angajati in acest interval de timp au fost implicati tot mai mult in rezolvarea unor probleme legate de sanatate, inclusiv accesul mai usor la asigurarile de sanatate. A continuat si organizarea de tirguri de joburi pentru etnici rroma, initiativa apartinind autoritatilor locale in colaborare cu organizatii ale rromilor. Asa cum a fost aratat si in ultimul Raport de tara, reprezinta in continuare un motiv de ingrijorare faptul ca partidul de guvernamint continua sa colaboreze aproape exclusiv cu Partida Romilor, ceea ce a dus la excluderea multor altor organizatii ale rromilor. Nu au fost inregistrate nici un fel de probleme privind relatiile cu alte minoritati etnice in perioada analizata de catre Raport. Legea privind afisarea placutelor bilingve a fost pusa in practica, inclusiv in localitati unde proportia minoritatilor este de sub 20 la suta din totalul populatiei. Dupa revizuirea Constitutiei, ce permite acum dreptul cetatenilor de a-si folosi limba materna in justitie, limba maghiara a inceput sa fie tot mai folosita in anumite regiuni ale Romaniei. Legea privind statutul ofiterilor de politie permite recrutarea unor ofiteri ce vorbesc limbi ale minoritatilor entice, dar totusi numarul unor astfel de politisti ramine scazut. In ceea ce priveste invatamintul pre-universitar in limbile minoritatilor, s-a inregistrat in ultimul an o scadere a numarului unitatilor de invatamint si a elevilor. Aceasta scadere poate fi datorata tendintelor demografice negative, deoarece la nivelul legislatiei in ce priveste educatia nu au fost inregistrate modificari. Universitatea particulara in limba maghiara continua sa functioneze la Cluj, cu filiale la Miercurea Ciuc, Oradea si Tirgu Mures. A fost agreat la nivel local un protocol privind infiintarea a doua facultati in limba maghiara la Universitatea de stat din Cluj, dar acesta nu a fost pus in practica inca. Raportul mentioneaza si imbunatatirea atitudinii oficiale fata de ceangai atita timp cit limba maghiara este studiata ca materie optionala in zece comunitati ale ceangailor. Strategia pentru rromi care se adreseaza explicit discriminarii se implementeaza, dar de facto discriminarea rromilor ramine larg raspindita. Sprijinirea unei abordari inclusiv in domeniul educatiei este un progres. Acelasi progres incurajator s-a facut in sistemul de sanatate si cel al fortei de munca.

3 - Octombrie / Ekim 2004 pagina / sayfa 4 pagina / sayfa 5 GUVERNUL ROMÂNIEI DEPARTAMENTUL PENTRU RELAÞII INTERETNICE Raport privind activitatea DRI în perioada ianuarie octombrie 2004 Departamentul pentru Relaţii Interetnice îşi desfăşoară activitatea în baza Hotărârii Guvernului nr. 749/2003 privind organizarea şi funcţionarea Departamentului pentru Relaţii Interetnice, cu modificările şi completările ulterioare. Acesta cuprinde, începând cu data de , conform prevederilor H.G. nr. 407 din pentru modificarea şi completarea H.G. nr. 749/2003, şi Oficiul pentru Problemele Romilor, în cadrul căruia funcţionează Unitatea de implementare a Programului PHARE RO/2002/ Sprijin pentru strategia naţională de îmbunătăţire a situaţiei romilor Departamentul este condus de un secretar de stat, dr. Cristian Jura, numit la data de 19 noiembrie 2003, ajutat de trei subsecretari de stat, reprezentând minorităţile maghiară (Attila Marko, numit la data de 8 iulie 2003), germană (Ovidiu Ganţ, numit la data de 8 iulie 2003) si romă (Ilie Dincă, numit la data de 24 noiembrie 2003), şi funcţionează conform organigramei de mai jos: SECRETAR DE STAT SUBSECRETAR DE STAT SUBSECRETAR DE STAT SUBSECRETAR DE STAT Serviciul Relatii Serviciul Compartiment Oficiul pentru cu Societatea Civilă Asistenta Programe regional Problemele Romilor şi Organisme Internaţionale În conformitate cu principalele atribuţii stipulate în actele normative în baza cărora funcţionează, activitatea Departamentului pentru Relaţii Interetnice (DRI), în perioada de până acum a anului 2004, poate fi sintetizată astfel: A. Atribuţii legislative elaborarea şi supunerea spre aprobarea Guvernului de strategii pentru păstrarea, dezvoltarea şi exprimarea identităţii persoanelor aparţinând minorităţilor naţionale; elaborarea de proiecte de legi şi alte acte normative din domeniul de activitate; avizarea de proiecte de lege şi alte acte normative, care au incidenţă asupra drepturilor şi îndatoririlor persoanelor aparţinând minorităţilor naţionale; - monitorizarea aplicării actelor normative interne şi internaţionale referitoare la protecţia minorităţilor naţionale; Activităţi: În aceasta perioadă, Departamentul şi-a exprimat punctul de vedere faţă de diferite iniţiative legislative ale Parlamentul României, cu incidenţă în domeniul protecţiei drepturilor cetăţenilor aparţinând minorităţilor naţionale din România, şi anume: propunerea legislativă pentru modificarea şi completarea OG nr. 105/1999, precum şi propunerea legislativă pentru modificarea şi completarea Legii nr. 66/ De asemenea, au fost organizate consultări cu partenerii din societatea civilă precum şi cu instituţiile administraţiei publice centrale în vederea elaborării proiectului de lege privind statutul minorităţilor naţionale. Tot în această perioadă, DRI a continuat seria de demersuri legate de finalizarea procesului de ratificare a Cartei europene a limbilor regionale sau minoritare şi a contribuit la elaborarea celui de-al doilea raport al României privind respectarea Convenţieicadru pentru protecţia minorităţilor naţionale. Ambele instrumente juridice fac parte din sistemul dezvoltat de Consiliul Europei. De asemenea, în cursul lunii septembrie Guvernul a aprobat printr-o hotărâre - Memorandumul de Înţelegere referitor la cofinanţarea şi administrarea programului Activităţi de implementare şi monitorizare a strategiei pentru îmbunătăţirea situaţiei romilor dintre Secretariatul General al Guvernului (S.G.G.), Departamentul pentru Relaţii Interetnice şi Programul Naţiunilor Unite pentru Dezvoltare (P.N.U.D). B. Atribuţii vizând colaborarea cu Consiliul Minorităţilor Naţionale supunerea spre adoptare de către Guvern, la propunerea fundamentată a Consiliului Minorităţilor Naţionale, în baza Legii nr. 500/2002 privind finanţele publice şi a legilor bugetare anuale, a unor proiecte de hotărâri pentru acordarea de asistenţă financiară organizaţiilor persoanelor aparţinând minorităţilor naţionale, membre ale C.M.N şi pentru aprobarea repartizării sumelor alocate prin bugetul de stat acestor organizaţii; - colaborarea cu Consiliul Minorităţilor Naţionale, în condiţiile legii. Activităţi: La iniţiativa Departamentului pentru Relaţii Interetnice, în urma consultărilor cu organizaţiile cetăţenilor aparţinând minorităţilor naţionale, membre ale Consiliului Minorităţilor Naţionale şi conform propunerilor fundamentate ale acestora, în luna februarie a.c., Guvernul României a adoptat H.G. nr. 141/2004 pentru aprobarea modului de repartizare şi de utilizare a sumelor prevăzute la lit. a) e) din anexa nr. 3/12/6 la Legea bugetului de stat pe anul 2004 nr. 507/2003. Acest act normativ reglementează modul de alocare şi repartizare a sprijinului financiar acordat de la bugetul statului organizaţiilor cetăţenilor aparţinând minorităţilor naţionale, membre ale Consiliului Minorităţilor Naţionale, în anul 2004, în cuantum total de 240 miliarde lei, precum şi utilizarea sumei de 15 miliarde lei, destinată finanţării unor proiecte şi programe interetnice şi de combatere a intoleranţei. De asemenea, în această perioadă, s-a intensificat colaborarea cu Consiliul Minorităţilor Naţionale (CMN) organism consultativ al Guvernului, format din organizaţiile cetăţenilor aparţinând minorităţilor naţionale cu reprezentare parlamentară. Concret, au avut loc şedinţe ale Comisiilor de lucru ale CMN (Comisia pentru probleme financiare, Comisia pentru probleme sociale şi economice, Comisia pentru legislaţie şi administraţie publică, Comisia pentru probleme de învăţământ şi tineret, Comisia pentru probleme de cultură, culte şi mass-media şi Comisia pentru relaţii cu societatea civilă şi organisme internaţionale). Din păcate, frecvenţa şi Raport privind activitatea DRI în perioada ianuarie octombrie 2004 cvorumul şedinţelor de comisii cu excepţia Comisiei pentru probleme financiare - nu au fost cele scontate, fapt care s-a răsfrânt asupra eficienţei activităţii lor. Colaborarea dintre DRI şi Comisia pentru învăţământ şi tineret a CMN s-a materializat nu numai prin consultări pe diferite teme de specialitate, ci şi prin organizarea unor programe. Între acestea, merită menţionat programul cu premianţii I la olimpiadele de limba maternă organizat în Turcia, care s-a desfăşurat cu sprijinul tuturor organizaţiilor interesate. De asemenea, intervenţia DRI pe lângă Facultatea de Limbi Străine a Universităţii Bucureşti, la propunerea comisiei, a avut ca efect rezolvarea favorabilă a unei iniţiative a minorităţilor. Comisia pentru cultură, culte şi mass media s-a implicat, de asemenea, în organizarea unor programe. Este de remarcat deschiderea cu care toate organizaţiile au primit iniţiativa Muzeului Ţăranului Român şi a Prefecturii Bucureşti de a organiza un târg interetnic în cadrul Toamnei bucureştene (22 24 octombrie), la finanţarea căruia a contribuit şi Departamentul pentru Relaţii Interetnice. În luna aprilie, DRI a organizat prima Plenara CMN din acest an, la care au participat reprezentanţii organizaţiilor membre, ministrul pentru coordonarea Secretariatului General al Guvernului, domnul Eugen Bejinariu, reprezentanţi ai DRI, ai altor organizaţii neguvernamentale cu activitate in domeniu, ai instituţiilor publice, ai organizaţiilor şi organismelor internaţionale cu care DRI colaborează, ai unor misiuni diplomatice la Bucureşti, precum si reprezentanţi ai mass media. În luna iunie a.c., activitatea Departamentului pentru Relaţii Interetnice pe primele cinci luni ale anului, a făcut obiectul unei misiuni de audit public intern din partea Compartimentului de Audit Public Intern din cadrul Secretariatului General al Guvernului. Concluzia raportului a fost că în perioada analizată, activităţile Departamentului s-au derulat cu încadrarea în cadrul legal aplicabil la data respectivă. C. Atribuţii privind gestionarea şi finanţarea proiectelor din fondurile alocate de la bugetul de stat gestionarea concursurilor de proiecte ale organizaţiilor, asociaţiilor, fundaţiilor sau ale altor instituţii din fondurile alocate de la bugetul de stat în acest scop sau din venituri extrabugetare; promovarea şi organizarea de programe privind garantarea, păstrarea, exprimarea, promovarea şi dezvoltarea identităţii etnice, culturale, lingvistice şi religioase a persoanelor aparţinând minorităţilor naţionale; Activităţi: Principalele tipuri de proiecte şi programe promovate în această perioadă au vizat îmbunătăţirea imaginii minorităţilor naţionale în mass media, sprijinirea editării de manuale în limbile materne şi a unor activităţi de educaţie nonformală, punerea în valoare a patrimoniului cultural al minorităţilor naţionale şi sprijinirea actului contemporan de cultură, precum şi întărirea capacităţii de acţiune a instituţiilor implicate în gestionarea relaţiilor interetnice. Departamentul pentru Relaţii Interetnice a asigurat finanţarea unui număr de 42 de proiecte iniţiate de diverşi parteneri din societatea civilă, toate urmărind exprimarea şi promovarea diversităţii etnice, lingvistice şi culturale a României. Pot fi menţionate, în principal, Festivalul interetnic de teatru de la Timişoara, seria emisiunilor de radio despre minorităţile naţionale realizate de Radio Oltenia, seminarul cu tema Şanse egale pentru femeile minoritare şi participarea la viaţa publică, etc. Un aspect demn de luat in seamă, desprins din acest ultim seminar, este iniţiativa reprezentantelor organizaţiilor de femei din cadrul organizaţiilor minorităţilor naţionale, membre ale CMN de a se constitui într-o organizaţie naţională a femeilor minoritare, adoptând în acest sens şi o declaraţie. Printre cele 19 proiecte iniţiate şi finanţate de DRI în anul 2004 se numără şi achiziţia de spaţii de comunicare în publicaţiile Nine O clock, Romaniai Magyar Szo şi Ziua, în care sunt publicate periodic suplimente referitoare la activitatea departamentului şi la preocupările cultural educative ale minorităţilor naţionale din România. Comparând numărul de proiecte finanţate de Departamentul pentru Relaţii interetnice în anii anteriori (în anul proiecte, în anul proiecte, în anul proiecte) cu numărul proiectelor finanţate în acest an, respectiv 61 proiecte, având în vedere şi dimensiunea fondurilor alocate departamentului în fiecare dintre aceşti ani, se poate spune că numărul mai mare de proiecte finanţate în anul 2004 se datorează unei tematici mai diverse abordate, extinderii parteneriatelor cu diverse instituţii şi organizaţii, unui management performant, şi nu în ultimul rând creşterii semnificative a fondurilor alocate cu această destinaţie. Tot in ideea unei informări largi despre activitatea departamentului, acesta editează, lunar, un newsletter care este transmis în format electronic partenerilor din societatea civilă, instituţiilor publice cu activitate în domeniu, organizaţiilor si organismelor internaţionale, precum si multor reprezentanţe diplomatice la Bucureşti. Pentru creşterea transparenţei.şi informării tuturor celor interesaţi asupra activităţii sale, DRI a realizat prima pagină web a instituţiei, care poate fi accesată, începând din 29 septembrie, la adresa Inaugurarea a avut loc în aceeaşi zi la Institutul Francez din Bucureşti, în prezenţa a numeroşi ziarişti şi diplomaţi, iar instituţiile centrale au fost informate în scris despre apariţia site-ului. În colaborare cu Consiliul Naţional pentru Combaterea Discriminării, Fundaţia Hanns Seidel România, Asociaţia de Promovare a Drepturilor Omului şi de Luptă Împotriva Discriminării s-au realizat întâlniri pe teme de interes pentru minorităţile naţionale, cum ar fi intoleranţa etnică, discriminarea. În parteneriat cu reprezentanţele sale teritoriale, DRI a organizat seria seminariilor regionale cu tema «Diversitatea etnică un exerciţiu de comunicare». Seminariile au fost destinate tinerilor ce aparţin minorităţilor naţionale, organizaţiilor nonguvernamentale care au ca domeniu de activitate drepturile omului, inclusiv drepturile persoanelor aparţinând minorităţilor, precum şi reprezentanţi ai autorităţilor locale. Întâlnirile s-au desfăşurat după următorul program: 28 mai- 01 iunie Constanţa, iunie Craiova, Timişoara, iunie Miercurea Ciuc şi iulie la Cluj. Obiectivul lor general a fost acela al promovării cadrului instituţional şi legislativ al departamentului în comunităţile multietnice şi de familiarizare a tinerilor cu procedurile de finanţare pe proiecte. Tot prin organizarea acestor seminarii s-a urmărit şi îmbunătăţirea parteneriatului DRIautorităţi locale-filiale locale ale organizaţiilor minorităţilor naţionale. A fost, de asemenea, o modalitate de a veni în contact direct cu membrii organizaţiilor de tineret ale minorităţilor naţionale, de a-i încuraja să se implice direct în viaţa comunităţilor din care provin, Departamentul declarând, în mod neoficial, anul 2004 ca anul tineretului minoritar.

4 - Octombrie / Ekim 2004 pagina / sayfa 6 pagina / sayfa 7 ONBİR AYIN SULTANI RAMAZAN AYI HOŞ GELDİN Ramazan ayının fazileti Imâm-i Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: Mübârek Ramazan ayı, çok şereflidir. Bu ayda yapılan, nâfile namaz, zikir, sadaka ve bütün nâfile ibâdetlere verilen sevap, başka aylarda yapılan farzlar gibidir. Bu ayda yapılan bir farz, başka aylarda yapılan yetmiş farz gibidir. Bu ayda bir oruçluya iftâr verenin günahları affolur. Cehennemden azat olur. O oruçlunun sevabı kadar, ayrıca buna da sevap verilir. O oruçlunun sevabı hiç azalmaz. Bu ayda, emri altında bulunanların, işlerini hafifleten, onların ibâdet etmelerine kolaylık gösteren âmirler de affolur, cehennemden âzâd olur. Ramazan-i şerif ayında, Resulullah, esirleri âzâd eder, her istenilen şeyi verirdi. Bu ayda ibâdet ve iyi iş yapabilenlere, bütün sene bu işleri yapmak nasip olur. Bu aya saygısızlık edenin, günah işleyenin bütün senesi, günah işlemekle geçer. Bu ayı fırsat bilmeli, elden geldiği kadar ibâdet etmelidir. Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmalıdır. Bu ayı, âhireti kazanmak için fırsat bilmelidir. Kur an-ı kerim, Ramazanda indi. Kadir gecesi, bu aydadır. Ramazan-ı şerifte, iftârı erken yapmak, sahuru geç yapmak sünnettir. Resulullah bu iki sünneti yapmaya çok önem verirdi. Iftarda acele etmek ve sahuru geciktirmek, belki insanın aczını, yiyip içmeye ve dolayısı ile herşeye muhtaç olduğunu göstermektedir. Ibadet etmek de zaten bu demektir. Hurma ile iftar etmek sünnettir. Iftar edince, (Zehebezzama vebtellet-il uruk ve sebet-el-ecr inşâallahü teâlâ) duâsını okumak, teravih kılmak ve hatim okumak önemli sünnettir. Bu ayda, her gece, Cehenneme girmesi gereken, binlerce müslüman affolur, âzâd olur. Bu ayda, Cennet kapıları açılır. Cehennem kapıları kapanır. Şeytanlar, zincirlere bağlanır. Rahmet kapıları açılır. Allahü teâlâ, bu mübârek ayda Onun şânına yakışacak, kulluk yapmayı ve Rabbimizin râzı olduğu, begendiği yolda bulunmayı, hepimize nasip eylesin! Açıktan oruç yiyen, bu aya hürmet etmemiş olur. Namaz kılmayanın da, oruç tutması ve haramlardan kaçınmasi gerekir. Bunların orucu kabul olur ve imanları olduğu anlaşılır. Ramazanda oruç tutmak hakkındaki hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki: Ramazan ayında oruç tutmayı farz bilip, sevabını da Allahtan bekliyerek oruç tutanın günahları affolur. Ramazan orucunu tutup ölen mümin, cennete girer. Ramazan bereket ayıdır. Allah bu ayda, günahları bağışlar, duâları kabul eder. Bu ayın hakkını gözetin! Ancak cehenneme gidecek olan, bu ayda rahmetten mahrum kalır. Ramazan orucu farz, teravih namazı ise sünnettir. Bu ayda oruç tutup, gecelerini de ibadetle geçirenin günahları affolur. Ramazan ayında ailenizin nafakasını geniş tutunuz! Bu ayda yapılan harcama, Allah yolunda yapılan harcama gibi sevaptır. Oruç tutanın susması tesbih, uykusu ibadet, duâsi müstecap ve amelinin sevabı da çoktur. Bilhassa oruçlu iken çirkin konuşmayınız! Birisi size sataşırsa, Ben oruçluyum deyiniz! Ramazan Mânileri Oruç tutmak izzettir. Bilene bir lezzettir. Onbir ayın sultanı, Mü minlere rahmettir. Utansın tutmayanlar, Sahura kalkmayanlar, Sonra pişmân olacak, Teravih kılmayanlar. Âlem rahmetle dolar, Kalplere neşe salar, Mevlâmiz çok yücedir, Günahları bağışlar. Yollar dağları aştı, Ayrılık uzun kaçtı. Davulu al çık yola, Sahur vakti yaklaştı. Oburlukta gayet tekmiş, Siniyi önüne çekmiş, Kimseler yemesin diye, Tatlıya da biber ekmiş. Çiğ köfteye yandım, Yiye yiye usandım, Cebime koyacaktım, Bakanlardan utandım. Orucun sevabı Orucun sevabı diğer ibâdetlere göre daha fazladır. Hadisi kudside, (Her iyiliğe, on mislinden 700 misline kadar sevap verilir. Fakat oruç bana mahsustur, onun mükâfatını ben veririm.) buyuruldu. Her iyiliğin sevabını Allahü teâlâ verdiği hâlde, orucun sevabı için, (Ben veririm) buyurmasının hikmeti vardır. Yeryüzünün tamamı Allahü teâlânın mülkü olduğu hâlde, Kâbeye (Beytullah) yani (Allahın evi) denmesi ona şeref vermek içindir. (Oruç bana mahsustur) demekle de ona özel bir şeref vermiştir. Oruç tutana verilecek sevabın muayyen bir ölçüsü yoktur. Oruçlunun durumuna göre, çok sevap verilecektir. Orucun farzları Orucun farzı üçdür. Bunlar; 1- Niyet etmek. 2- Ilk ve son vaktini bilmek. 3- Fecirden itibaren guneş batıncaya kadar orucu bozan şeylerden kendini tutmak Ramazanda ve nafile oruçlara niyetin ilk vakti, güneş batıncadır. Son vakti ise, ertesi günü öğleye bir saat kalıncaya kadardır. Kaza ve kefaret oruçlarında ise, akşamdan imsak vaktine kadardır. Ramazanda oruca niyet ederken, akşamdan imsak vaktine kadar, Yarın oruç tutmaya, imsaktan sonra ise Bugün oruç tutmaya denir. Yanılıp yanlış söylense de, oruç tutulacak gün bilindiği için mahzuru olmaz. Ramazanda bir aylık oruca toptan niyet edilmez, her gün ayrı niyet etmek gerekir. Gece yatarken yemeği yiyip veya yemek yemeden niyet edilse, sonra gece uyanınca, sahura kalkınca yemek yemekte mahzur yoktur. Niyetin ilk vakti, güneşin batmasıyla başlar. Akşam yemeği yerken niyet etmek iyi olur. Niyetten sonra da, imsak vaktine kadar yiyip içmekte mahzur yoktur. ALLAH ORUCUNUZU KABUL ETSİN! Firdevs Veli BİR RÜYA Rüyamda Kâbe yi tavaf ediyordum. Sarıya meyyal beyaz sakallı cüsseli ve gayet küçük gözlü bir zat sağ omuzuma dokundu... Oğlum!Sana bir gün soracaklar, Kâbe nedir? Cevabın şu olsun... Kâbe: Kevni hakikatlerle ilâhi hakikatlar arasında bir geçit... Görünenlerle görünmeyenler arasındaki geçit... Onun için namazda ilâhi hakikatlerin zuhuruna vatan olan Kâbe ye dönmek lâzımdır. Böylelikle suretler Kâbe nin suretinde secdeyi bulurken, bildiğimiz hakikatlar de onun bilinmeyen hakikatında secdeyi bulur... Dikkat edersen: Namazda, ötelerin şartından bu dünyada alınan bir rayiha vardır. (Kendini Kâbe nin içinde farzet, batıya doğru namaz kılıyorsun. Kâbe nin duvarının dışındaki adam da Kâbe ye doğru kılıyor; Kâbe duvarını kaldırırsan karşı karşıyasın. O halde içdeki ve dışardaki duvara mı dönüyorlar, duvarı kaldırırsan yüz yüzedirler). Sonra bana avucunun içini öptürdü. Ve dedi. Ben Muhyiddin-i Arabi yim... Devam etti: Gölge ile vücud birbirinin aynı değildir. Bu düşünce eşiği o kadar derin ve girift bir incelik merkezidir ki orada çoklarının ayağı kaymış ve çoklarının kalbindeki hissi selâmet bozulmuştur... Bütün akılların idrak edemediği Allah sırrının çözüm noktası ölümdür... Ölmek diye birşey yoktur. Şekilden şekile girmek vardır... Ölümü herkes anlar. Fakat tekrar dirilmede akıl bulanır, vehim şüphe içinde kalır. Gölgesi olmayanları arayıp bulunuz, ondan sonra düşünerek gölge hakkında kanaat ve mütalaaya varınız... Rüyada gördüğümüz şeylerde gölge yoktur. Dikkat etmediğimizden veya etmek imkânı olmadığından öyle şey olur mu demeyiniz... Rüyada: Renk ile ses vardır, koku yoktur. Bir de gölge yoktur... Niçin bunlar yoktur? Merak etme!...bir ilahide Gölgem kayboldu, gönlüm dolunca diye bir söz vardır. Ruhla beden aynı şey değildir... Ruhla doymuş olsa beden ne acıkır, ne de yorulur. Ama su ister... Insan bir gölgedir. Dünya yüzünde... Nasip bitiyordu: Kâbenin cenub kapısından beni dışarı çıkardı... Haydi oğlum yürü Arafat a çık... Yolun nurlu olsun... Kulağıma yavaşça adeta koku gibi fısıldadı: Alem, sıfat-ı kemallerin zuhur mahallidir. Başka söze kulak verme... Büyük bir ter içinde uyandım sabah ezanı okunuyordu Camiler Islâm tarihi boyunca, insanlık için önemli hizmetler görmüş, Islâm dinini anlatma, öğretme ve dünyaya yayma hizmeti camiden başlamıştır. Müslümanlar, Islam ın ilk günlerinden itibaren, hep camiye yönelmişler, burada Allah a ibadet etmişler ve Islâm ı öğrenmişlerdir. Maddi ve manevî sıkıntılardan arınmışlar, birbirlerini sevmişler ve yardımlaşmışlardır. Gönülleri huzur bulmuş ve mutluluğa ermişlerdir. Kötülüklerden uzaklaşmışlar, iyiliğin yolunu tutmuşlardır. Sözleri, özleri bir huyları gibi çevreleri de tertemiz, hayatları düzenli ve işleri dürüst bir toplum seviyesine ulaşmışlardır. Yüce Allah, caminin önemini Kur an da şöyle bildiriyor: Allah ın mescitlerini, ancak Allah a ve ahiret gününe iman eden, namazlarını dosdoğru kılan, zekatlarını veren ve Allah tan başkasından korkmayan kimseler imar eder. Işte, doğru yola erenlerden olmaları umulanlar bunlardır. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) ise: Kim Allah rızası için bir mescit yaptırırsa, Allah da bunun karşılığında ona cennette bir köşk ihsan eder buyurmuştur. Camilerin imar ve inşası konusunda büyük gayret gösteren vatandaşlarımız mevcut camilerin yillik bakım ve temizliğini, gerektiğinde onarımını da severek yapmaktadır. Bu konuda, el birliği yapılması amacıyla Turkiye Diyanet Işleri Başkanlığı, her yıl Ekim ayının ilk haftasını Camiler Haftası olarak ilan etmiştir. Bu hafta içerisinde Romanya Müftülüğü ve T.C.Köstence Başkonsolosluğu çeşitli sempozyum, ve konferanslar düzenleyerek, camilerin dînî ve sosyal hayatımızdaki yerini halkımıza anlatmaktadır. Yine bu hafta vesilesiyle, camilerimizin ihtiyaçları gözden geçirilmekte ve yapılmasi gerekenler ele alınmaktadır. Camileri yaşatmanın en iyi yolu, bu mübarek mekanları cemaatsiz bırakmamak, çevresini bir kültür merkezi haline getirmektir. Bu maksatla, beş vakit namazın camilerde kılınmasını teşvik eden Peygamberimiz (s.a.v.), Cemaatle kılınan namazın, tek başına kılınan namazdan yirmi yedi derece daha faziletli olduğunu bildirmiştir. Bir kimse, evinde güzelce abdest alıp, Allah ın farz kıldığı namazlardan birini kılmak gayesiyle camiye giderse, attığı adımlardan biri günahının silinmesine, diğeri de manevi derecesinin yükselmesine vesile olur. Firdevs Veli

5 - Octombrie / Ekim 2004 pagina / sayfa 8 pagina / sayfa 9 Întâlnirea profesorilor la Mangalia În perioada 8-10 octombrie 2004, la Mangalia a avut loc conferinţa cu tema Metode active de creştere a competenţei în comunicare în limba maternă şi modernă. Manifestarea a fost iniţiată de Asociaţia Profesorilor de Limba Germană din România în colaborare cu Departamentul pentru Relaţii Interetnice din România. La ediţia din acest an a conferinţei lucrările s-au centrat pe jocul didactic şi funcţia lui în proiectarea şi desfăşurarea lecţiei (la secţiunea limba germană); analiza proiectului noii metodologii a MEC privind personalul didactic; idei pentru promovarea performanţei în învăţarea limbii materne ( la secţiune minorităţi). Din partea DRI au participat d-na Rodica Precupeţu, d-ra Monica Presecan şi d-nul Marius. Ca invitaţi de seamă au fost d-nul dr. Florian Rudolf ataşatul cu probleme de cultură la Ambasada Germaniei din Bucureşti, d-na Cosmatu de la Ministerul Educaţiei şi Cercetării. La conferinţă, a participat din partea Uniunii Democrate Turce din România d-na Vildan Bormambet- vicepreşedinte la Comisia de Invăţământ, care a pus problema titularizării, pe a doua specializare, a absolvenţilor de Colegii universitare cu dublă specializare - institutorilimbă turcă religie islamica, deoarece este mare nevoie de cadre calificate titulare la aceste discipline. Manifestarea a avut un succes deosebit deoarece Comisia de învăţământ a C.M.N. a dovedit încă o dată că munca în echipă înseamnă calitate. Urăm şi pe această cale felicitări şi mult succes Asociaţiei Profesorilor de Limbă Germană din România şi Comisiei de învăţământ a C.M.N. Rodica Precupetu, Vildan Bormambet, Florian Rudolf, Monica Presacan Allah ın huzurunda ve bizim şahitliyimizde, geçen ay Erdal Bey ve Gönül Hanım bu yemini birbirlerine söylediler: Evlilik Yemini Biz ikimiz birbirimizi sevdik. Biz ikimiz birbirimizi seçtik. Biz birbirimize eş olduk. Biz ikimiz yolcuyuz. Hayat yolunu birlikte adımlamaya söz verdik.yokuşları da, inişleri de beraber yürüyeceğiz. Mutlulukları da, hüzünleri de beraber karşılayacağız. Bizim için iyi yolculuk duası edin. Biz ikimiz yoksuluz. Başka herşeyi bırakıp aşkımıza razı olduk. Birbirimize verdiklerimizle zenginleşeceğiz. Bizim için kazanç duası edin. Biz ikimiz öksüz ve yetimiz. Annalerimizi ve babalarımızı bırakıp da geldik. Anne ve babamız çoğu kez yanımızda olmayacaklar. Birbirimize şefkat edip birbirimizi sevindireceğiz. Bizim için teselli duası edin. Biz ikimiz kör va sağırız. Birbirimizden başkasını görmeyecek gözlerimiz. Kulaklarımıza başkalarının fısıltıları erişmeyecek. Birbirimize göz kulak olacağız. Bizim için hayır duası edin. Biz ikimiz evliyiz. Aşkı oldurmak için paylaşacağız hayatı. Kalplerimize gizli kapılar açılacak evliliğimizle. Birbirimizi daha çok seveceğiz bundan böyle. Bizim için mutluluk duası edin. Bundan böyle ikimiz emanet olacağız. Bizler de onlara mutluluklar dileriz! Güzel Bir Proje Türkiye de doktora eğitimi sürdüren Romanya Türk asıllı öğretmenlerinden Sayın Neriman Molali, Köstence ilindeki Türkçe dersleri verilen okullara kitaplarla donatım yaptı. Projesini Balkanlardan Gelen Öğrencilere Yardım Derneği, TIKA ve Türkiye Milli Eğitim Bakanlığınla gerçekleştirdi ve geçen ay okullara kitapları teslim etti. Kitaplar okullarda Türkçe ve Din derslerinde yardımcı olmak amacıyla donatıldı ve Türkiye de üniversite eğitimi alan Romanya Türk asıllı öğrencilerin aracılıyla gönderilmiştir. Gelen kitaplar: 1. Ilk okul kitapaları 2. Orta okul kitapları 3. Öğretmen için yardımcı kitaplar 4. Türk Edebiyatı kitapları 5. Resimli çocuk kitapları Kitap kabul eden okullar şunlardır: 1. Babadağ dan Ilköğretim Okulu 2. Kobadin den İlköğretim Okulu 3. Başpınar dan İlköğretim Okulu 4. Mecidiye den Constantin Brancuşi İlköğretim Okulu 5. Köstence den 12 nolu Ilköğretim Okulu 6. Köstence den Constantin Bratescu Koleji 7. Köstence den Spor Lisesi 8. Kemal atatürk Koleji Kış tatilinde başka okullara da kitaplar getirilecek. Şahsen ve arkadaşlarım adına canda teşekkürler ediyorum! Vildan Bormambet ESKİ BİR RAMAZAN Işte, yine bir ramazan geldi. Işte, yine gözlerimin önünde o eski ramazanlardan biri yavaş yavaş canlanmaya başlıyor. Eski bir konaktayım. Konağın arkasındaki bahçede, erik ağacının altında topaç çeviriyorum. Evin içinde bir telâş var. Ben bunu bahçeye bakan mutfağın aralık duran kapısından seziyorum. Anam, aşçıya uzun uzun emirler veriyor. - Ne oluyor? Ziyafet mi var? - Aşçıbaşı, bu ne hazırlığı? - Ramazan, beyim! - Yaaa!... Koşa koşa evden içeri girdim. Kiler kapısının önünde annem de müjdeyi doğruladı. - Bu gece ramazan. Sen oruç tutacak mısın bakayım? - Tutacağım anneciğim. Ama benim orucum öğleye kadardır, büyüklerine benzemez. Öyle ya, ben ufağım, akşamlara kadar dayanamam ki...ramazan, benim için eğlence, zevk ayıdır. Her gece beni yatsı ezanıyla birlikte tatlı uykumdan uyandıran zorluluklardan hiçbiri hiçbiri yok. Okul öğleye kadar tatil. Ben de mahallenin çocuklarına katılıp bekçinin ardında sokak dolaşacağım, babamla Karagöz e gideceğim. Sonra uykuyu yenebilirsem sahur yemeği yiyeceğim. Bu ne mutluluk! Merdivenin orta sahanlığındaki pencereden, uzakta, yakında bulunan dört beş caminin kandillerini gördüm. Biraz sonra önce derinden başlayan, gitgide yaklaşan tekdüze bir gümleme...üstünde gocuğu, boynunaasılı davulu ile her zamankinden daha heybetli görünen bekçinin ardı sıra, irili ufaklı, entarili,tukunyalı, fesli, takkeli, başı açık, dirsekleri delinmiş, pamuk hırkalı bir çocuk alayı konağın önünden geçiyor. Ben de onlara katılıyorum. Bunların arasında şaşkına dönüyorum. Dadımın arkam sıra yolladığı lalam, yetişmemiş olsa, sabaha dek buralarda kalcağım. - Lala, beni Karagöz e götür. Zavallı ihtiyar, hangi isteğimi geri çevirmiş ki? Bir kahveden içeri giriyoruz. En dipte köşeleme kurulmuş bir hayal perdesi. Altmış santimetre karelik bir bölümde göstermelik bir aslan gölgesi var. İskemleler, peykeler dolu. Durup dinlenmeden fıstık, leblebi, kuru üzüm, kavrulmuş fındık, keçiboynuzu çiğneyen bir çocuk topluluğu da burada. Birdenbire perdenin ardından bir alev parlıyor. Derken bir gürültü, bir şamata...bir el, göstermelik aslanı perdeden çekip alıyor. Seyircilerde o ne coşkunluk! Gözler perdede, başlar ileriye doğru uzanmış; uyumuşum. Karagöz de bitmiş. Lalam beni uyandırıyor. Eve dönüyoruz. Ercüment Ekrem Talu Meşhedi nin Hikâyeleri

6 - Octombrie / Ekim 2004 pagina / sayfa 10 pagina / sayfa 11 AGENDA PLENAREI CONSILIULUI MINORITĂŢILOR NAŢIONALE din 11 octombrie 2004 Reuniunea plenarã a Consiliului Minoritãþilor Naþionale Reuniunea plenară a Consiliului Minorităţilor Naţionale s-a desfăşurat în data de 11 octombrie 2004, la Palatul Parlamentului, Sala Nicolae Bălcescu. Lucrările au fost deschise de dl. Cristian Jura, secretar de stat pentru relaţii interetnice, care a făcut un bilanţ pe anul 2004 al activităţii Departamentului pentru Relaţii Interetnice şi al colaborării cu organizaţiile şi comisiile de lucru ale Consiliului Minorităţilor Naţionale. Conform agendei acestei întîlniri, una din temele puse în discuţie a fost accesul organizaţiilor minorităţilor la mass media pe timpul campaniei electorale, punct la care a fost invitat dl. Şerban Pretor, secretar de stat la Consiliul Naţional al Audiovizualului. Domnia sa a arătat că prin radio şi televiziune se va face campanie pe baza principiilor egalităţii şi informării corecte şi complete a publicului. Posturile publice au obligaţia de a transmite ştiri, agende politice, prezentări şi declaraţii directe ale politicienilor, dar şi dezbateri, comentarii la care sunt invitaţi candidaţii. Ca element de noutate, s-a menţionat că posturile private de radio şi televiziune nu au obligaţia să se implice în campania desfăşurată de formaţiunile politice. În cazul în care decid să se implice, au obligaţia să asigure condiţii egale de acces pentru toate formaţiunile politice, iar apariţia nu poate fi condiţionată de plată. Un alt punct al agendei a fost finanţarea campaniei electorale în cazul organizaţiilor minorităţilor naţionale. Dl. Paul Miercan, consilier de conturi în cadrul Curţii de Conturi a României, a făcut o serie de precizări şi a răspuns la întrebările formulate de participanţi. În data de 21 octombrie, la ora 10.00, au fost invitaţi toţi reprezentanţii financiari ai organizaţiilor CMN la Sala Floreasca, pentru a discuta rolul mandatarilor financiari pe timpul campaniei electorale. ] Problematica învăţămîntului în limbile minorităţilor naţionale a fost îndelung dezbătută, fiecare minoritate prezentănd invitatei de la Ministerul EducAţiei şi Cercetării, d-na Christiane Cosmatu, dificultăţile întâmpinate în organizarea şi desfăşurarea învăţământului la început de an şcolar. A fost discutată situaţia manualelor în limbile minorităţilor naţionale, care este precară de mai mulţi ani, s-au sugerat modalităţi de stimulare a editurilor pentru a accepta tipărirea acestor manulale, deşi sunt solicitate în tiraje mici, neprofitabile. Participanţii au solicitat totodată simplificarea procedurii de echivalare a diplomelor absolvenţilor care au studiat la universităţi din ţările de origine şi se întorc să lucreze în ţară. Concluzia acestei întâlniri în plen cu minorităţile naţionale a fost aceea că în ultimul an colaborarea DRI - CMN s-a îmbunătăţit vizibil, dorindu-se ca şi în viitor să se menţină cel puţin în aceiaşi parametri. U.D.T.R.a participat la Plenara C.M.N. La Plenara C.M.N.din data de 11 octomrie a.c. au participat din partea Uniunii Democrate Turce din România d-nul Osman Fedbi-preşedinte, d-na Sureia Şachir-secretar general şi d-nul Ibram Iusein-candidat al U.D.T.R. la Parlamentul României.Participanţii au luat act de ultimele noutăţi ale Guvernului României în privinţa alegerilor generale din noiembrie 2004 precum şi de diverse probleme cu care se confruntă organizaţiile minorităţilor naţionale din ţară. Ervin Ibraim 1. Mesajul din partea Primului Ministru al României, domnul Adrian Năstase, transmis de domnul Ministru Alin Teodorescu, Şeful Cancelariei Primului Ministru 2. Participarea minorităţilor naţionale la alegerile parlamentare din noiembrie Finanţarea campaniilor electorale ale minorităţilor naţionale şi accesul la mass media - invitaţi reprezentanţi ai Curţii de Conturi a României şi ai Consiliului Naţional al Audiovizualului. 3. Analiza rezultatelor la alegerile locale desfăşurate în luna iunie 2004, din perspectiva minorităţilor naţionale. 4. Activitatea Departamentului pentru Relaţii Interetnice în perioada ianuarie 11 octombrie 2004 material prezentat de domnul Cristian Jura, secretar de stat. 5. Raport privind activitatea comisiilor de specialitate ale Consiliului Minorităţilor Naţionale în perioada ianuarie 11 octombrie 2004 şi impactul deciziilor luate în cadrul acestora asupra activităţii Departamentului pentru Relaţii Interetnice material prezentat de domnul Cristian Jura, secretar de stat. 6. Scurtă informare despre programele organizate de Departamentul pentru Relaţii Interetnice pentru ocupanţii locului I la olimpiadele de limbă şi literatură maternă, faza naţională material prezentat de domnul Cristian Jura, secretar de stat. 7. Diverse BAYRAK Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü Kızkardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü Işık, ışık, dalga dalga bayrağım Senin destanın okudum, senin destanını yazacağım. Sana benim gözümle bakmayanın Mezarını kazacağım Seni selamladan uçan kuşun Yuvasını bozacağım. Dalgalandığın yerde ne korku ne keder Gölgende bana da, bana da yar ver! Sabah olmasın, günler doğmasın ne çıkar Yurda ay-yıldız ışığı yeter Savaş bizi karlı dağlara götürdüğü gün Kızıllığında ısındık; Dağlardan çöllere düşürdüğü Gölgene sığındık. Ey şimdi süzgün, savaşın kartalı Yüksek yerlerde uçan çiçeğin; Senin altında doğdum, Senin altında öleceğim. Tarihim, şerefim, şiirim, herieyim; Yer yüzünde yer beğen Nereye dikilmek, istersen Söyle, seni oraya dikeyim! Arif Nihat ASYA După cum am promis, din Tulcea, vă vom trimite din când în când câte un semnal, prin aceste articole, care sper să nu vă plictisească. Despre Delta Dunării am putea scrie zeci de cărţi, adică pentru fiecare colţ de deltă, o carte. Delta Dunării nu este numai o oază la răscrucea unor drumuri de migraţie, ci şi un izvor de viaţă pentru oameni. Pe unul din braţele Deltei, şi anume braţul Sf. Gheorghe ne-am gândit să facem o excursie deoarece mulţi etnici de-ai noştri cu toate că locuiesc în Tulcea, nu au avut ocazia să viziteze Delta şi să o admire în toată splendoarea ei. Astfel, în dimineaţa zilei de 1 august, un mic grup ne-am îmbarcat pe vaporul Vrancea, care, prin condiţiile bune de călătorie ne-a relaxat din start. De-a lungul drumului, de-o parte şi alta, poţi admira peisajul mirific al Deltei. Drumul până la Sf. Gheorghe, deşi a durat mai mult de 3 ore, a trecut repede, deoarece s-au cântat cântece turceşti şi tătăreşti, s-a dansat şi a fost o continuă bună dispoziţie. Ajunşi în localitate, am coborât de pe vapor şi am plecat să vedem să vedem MESAJ DIN TULCEA cum Dunărea îşi uneşte apele cu Marea Neagră. Drumul a fost anevoios, deoarece toată aşezarea are la bază nisipul şoselele, casele şi chiar şi frumoasele grădini de flori. Am admirat pensiunile frumos amenajate, care îşi aşteaptă turiştii cu braţele deschise, având o bucătărie cu mâncăruri specifice Deltei. Ajunşi pe plajă, unde nisipul era foarte fin şi fierbinte, am admirat întâi fuziunea dintre fluviu şi mare, apoi ne-am scăldat în apa caldă şi curată a Mării Negre. La întoarcere, odată ajunşi pe vapor, nu mai conteneam să ne împărtăşim impresiile. Mai obosiţi ca la ducere, întoarcerea a fost melncolică, toată lumea stând afară şi admirând vilele construite pe malul Dunării, cu ambarcaţiunile acostate la pontoane. Aceste rânduri, luaţi-le ca o provocare pentru toate filialele U.D.T.R., de veni la Tulcea şi a vizita Delta Dunării. În localitatea Tulcea avem un lac numit Ciuperca, unde Dl. Popescu şi-a dezvoltat un mic complex de agrement numit Insula. Ansamblul Tuna a fost invitat de două ori să-şi prezinte programul în acest complex, într-un program de păstrare a obiceiurilor nord-dobrogene. Şi aceste acţiuni, precum şi cel de pe 4 septembrie, la care au participat frumoasele noastre fete, au fost realizate cu sprijinul Consiliului Judeţean Tulcea, prin D-na Adina Mustafa şi Centrul Cultural Tulcea, reprezentată de Dl. Coman. Centrul Cultural Ion Manu a organizat Festivalul Folcloric de Artă şi Tradiţie Populară Otopeni 2004, unde a fost invitat şi ansamblul Tuna, împreună cu alte 3 etnii din jud. Tulcea. Cu acest prilej am avut ocazia de a ne cunoaşte cu numeroase ansambluri din ţară, de diverse etnii. A fost un festival plin de culoare şi voie bună. Dar tot vorbesc de fetele din ansamblul Tuna şi niciodată nu le-am pomenit numele, aşa că le voi prezenta. Ele sunt: Sali Emel, Mustafa Zeliha, Osman Sibel- Eren, Geanbai Camer-Elis, Geanbai Azgul-Nurgian, Mustafa Zerin şi Eman Sevda. Le mulţumim pe această cale pentru seriozitate şi dăruire, în speranţa că cei de la Uniunea din Constanţa vor dori să le cunoască şi să le invite la acţiunile culturale organizate de ei. Abdula Cader, Secretară filiala Tulcea BABADAG DAKI SARI SALTUK DEDE SEMPOZYUMU Asağıda okuyucularımıza Türkiye den sayın Cezmi Karasu bey ile yaptığımız mülakatı sunuyoruz: Rep - Hoş geldiniz Romanyaya! C.K. - Hoş bulduk!teşekkür ederim! Rep.: -Sempozyum hakkında bilgileri bizlere aktarır mısınız? CK: -Sempozyum Bükreş ve Braila olarak iki yerde planlanmış olan bir sempozyum. Osmanlı döneminde Karadeniz ve Tuna başlığını taşıyor.romanya dahil yedi memleketten katılanlar var. Biz Türkiye den tarih grubu başkanı prof. Murat Yusuf Halaçoğlu başkanlığında yedi kişilik bir heyet ile geldik. Romanya ve Türkiye dışında Ukrayna, Moldova, Macaristan, Bulgaristan, Kanada katılıyorlar. Sempozyuma katılan toplam olarak kırk konuşmacı var. Oturum 7ekim prşembe günü Bükreş Majestik otelde başladı.ilk konuşmalar orada yapıldı daha sonra_braila ya geldik ve son konuşmalar da Braila ve Galati ta yapılan gemi türü sırasında Tuna üzerinde gemide yapıldı. Bugün 9 ekim Babadağ a geldik, sonra Tulça ya döneceğiz,10 ekim pazar günü ise Köstence gezilecek ve oradan Bükreş e dönelecek.yapılan konuşmalarda Osmanlı döneminde Karadeniz, Karadeniz de komşu devletleri ile Osmanlı toprakları, Osmanlı vatandaşları arasında yapılan ticaret ağırlık olarak konuşuldu.daha sonra özellikle Tuna bölgesinde Osmanlı vatandaşlar tarafından yapılan faaliyetler, çalışmalar, bu bölgedeki yönetim, Tulça sancağı konuşuldu. Benim tebliğim ise Adakale üzerindeydi, özellikle Adakale nin Romanya ve Sırbistan arasında kalmış olması ve yaşadığı zorluklar üzerine oldu. Rep.: -Türkiye den gelen heyeti bizlere sunar mısınız? C.K.: -Kafile başkanımız Türk Tarih Kurumu başkanı prof. dr. Yusuf Halaçoğlu idi ayrıca Tarih Kurumu başkan yardımcısı prof. dr. Kemal Çiçek gruptaydı. Bunun dışında grubumuzda Karadeniz Teknik Üniversitesinde prof. A. Yalçın Kaya, Orta Doğu Teknik Üniversıtesinden prof. Ömer Turan, Bilkent Üniversitesinden doç. Kemal Yaylalı, Muğla Üniversitesinden Bükreş te Türk Dili okutmanı yapmış olan doç. M. Naci Önal ve ben Gazi Osman Üniversitesinden Cezmi Karasu bulunduk. Rep.: -Köstence Radyosu Türkçe yayının dinleyicilerimize bir mesaj verir misiniz? C.K.: -Üç yıldan sonra burada bulunmak benim için çok güzel bir hatıra.köstence Radyosu nda da birkaç defa sayın Subihan İomer hanımla konuşmalar yapmıştık.tekrar eski hatıraları canlandırmak,eski bulunduğumuz yerlerde bulunmak,özellikle şu anda bulunduğumuz Babadağ da caminin bahçesinde ektiğimiz ağaçların ve çiçeklerin boy vermiş olmalarını görmek benim için çok memnuniyet verici hatıralar oldular. Rep.: -Teşekkür ederim. C.K.: -Ben de teşekkür ederim. Röportajı yapan Subihan İomer

7 - Octombrie / Ekim 2004 pagina / sayfa 12 pagina / sayfa 13 RÖPORTAJ Tarihçi-yazar Prof. Dr. Kemal Karpat: Türkiye de laikliğin ne anlamı kaldı ne de insanlara ışık tutacak tarafı Prof. Kemal Karpat, tarih biliminin yetiştirdiği en parlak simalardan biri. Akademik çalışmalarını 1950 den bu yana ABD nin değişik üniversitelerinde sürdürdü. Halen Wisconsin Üniversitesi Tarih Bölümü nde öğretim üyesi. Yaz tatili için İstanbul a geldiğini haber alınca, soluğu yanında aldım. İngilizce olarak kaleme aldığı İslam ın Siyasallaşması adlı dev eserinin Türkçe basımı, Bilgi Üniversitesi Yayınları arasından yeni çıkmıştı. Çok şanslıyım. Hem imzalı bir kitabına sahip oldum hem de 879 sayfalık yapıtın ana fikri sayılabilecek şu konuşmayı gerçekleştirdim... İmam hatip tartışmalarının tarihçi gözlüğüyle nasıl göründüğünü merak ediyorum. Tartışmalar, bir rejim meselesine dönüştürüldü. Bence teknik bir meseledir bu. Mademki imam hatiplerden mezun olanlarla normal lise mezunları arasında bir fark olduğu düşünülüyor, o halde bu farkları giderici ek bir sınav yapılmakla imam hatiplilerin eksiklikleri giderilebilir. Ama imam hatipten mezun oldu diye, bir genci üniversiteye girmekten mahrum etmek demokrasiye, adalete uygun değildir. Burada eksiklikten ziyade, fazladan aldıkları din dersleri problem oluyor. Fazla bilgi göz çıkarmaz. Ben de Romanya da din eğitimi gördüm. Bana bir kötülüğü olmadığı gibi, görüşlerimin şu ya da bu yana kaymasına da sebep olmadı. Bu okuldan mezun olanlar aynı zamanda imamlık da yapabiliyorlardı. Mezunlardan hiçbiri, siyasi İslam a dönüp dinciliği gütmedi. Romanya nın şartları belki farklıydı? Onların büyük bir kısmı Türkiye ye geldiler benim gibi. Aralarından büyük profesörler, doktorlar, mühendisler çıktı. Her ne kadar benim orada okuduğum dersler burada lisede okutulan derslerden çok daha fazla ise de, bu okul Türkiye de lise ayarı sayılmadığı için üniversiteye giremiyordum. Eşitlik sağlamak için bir lisenin son sınıfını okumayı ve olgunluk diplomaları almayı önerdiler. Haydarpaşa Lisesi nden mezun olup üniversiteye kaydoldum. Hiç kimse o zaman aman sen imam hatip okulunda okumuşsun, bilmem ne olmaya layık değilsin gibi bir sorunla karşı karşıya bırakmadı. Ve bunlar 40 ların sonuna doğru oluyor. Ancak sonradan işin içine türlü çıkarlar, kuvvet dengeleri, kişilerin mevkilerini muhafaza etme istekleri girdi. Diğer taraftan mevcut idareyi şu veyahut da bu şekilde yıpratmak isteyenler, fırsattan istifade ederek meseleyi alabildiğine büyüttüler. Bu durumda çözüm ne olabilir? Çözüm, türban meselesinde olduğu gibi, bunu şimdilik bir yana bırakmak. Fakat laikliğin ne bir anlamı ne de ışık tutacak bir tarafı kaldı. Bakıyorsunuz, laikliğe uygun olmayan şeyler yapılıyor, laiklik adına. Yapılması gereken bir sürü şey yapılmıyor. Devlet, tam manasıyla dini kontrol altında tutuyor. Alalım şu kiliseler meselesini. Presbiteryenler yani Protestanlar kilise açmak istiyor. Başında bulunan adamlar Türk. İnanç hürriyeti olduğuna göre, bunların kendi inançlarına göre ayin tertip etmeleri gayet normaldir. Gregoryenler yani Ermenilerin, Ortodoksların kiliseleri var, serbestçe ayin yapıyorlar. Protestanlar niye yapmasın? Diğer taraftan Müslümanlar kendi dini girişimlerinin adına cami ya da cemevi diyemiyor. Faaliyetleri kültür cemiyeti ismi altında oluyor. Cami kurulmaya müsaade edilmiyor değil ki... Ediliyor; fakat daha 1924 te çıkan kanunlara muhalif bazı şeyler sebebiyle, başka isimler altında çıkıyor. Bu kadar Nakşibendi var, Süleymancı var, bu gruplar toplanıyor; fakat teşkilatlı bir şekilde, bir isim altında ortaya çıkamıyorlar. Mantık bakımından çelişkiler yaratılıyor. Bir tarafta laiklik adına bir Müslüman cemiyetinin kurulmasını engelliyorsunuz, diğer taraftan laiklik adına da kilisenin kurulmasına izin veriyorsunuz. Bu manzaranın tarihsel arka planı nedir? Osmanlı Devleti nde, 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar üç millet vardı: Ortodoks, Ermeni ve Yahudi milletleri. Müslüman milleti denmiyordu; ama tatbikatta her çeşit etnik grubu barındıran ayrı bir millet gibi gözüküyordu te Vatandaşlık Kanunu çıkınca, herkes Osmanlı vatandaşı oldu. Böylece eski dini kimliklerin üzerinde siyasi bir kimlik doğdu; Osmanlı kimliği. Osmanlı Devleti, kendisini kuvvetlendirecek bir millet yaratmak istiyordu. 19. yüzyıldan evvel bir Osmanlı milleti yok muydu? Yoktu. Teba devletin değil, padişahın kuluydu, kişiyle idare arasında bağ, tamamıyla kişiseldi. 19. yüzyılda kişi devlete vatandaşlık bağıyla bağlanmaya başlıyor. Ve bunlar da Osmanlı Devleti ni kısmen Avrupaî bir devlet şekline sokuyor. Böyle olunca da eskiden insanları bir arada tutan o millet sistemine lüzum kalmıyor. Neden demin üçlü millet sistemi dediniz, Müslüman milletiyle dörtlü olmuyor mu? Müslümanların tanınmış bir statükosu yok. Diğer üç milletin tanınmış statükoları var. Onlar, zımni olarak görünüyor. Zımni, Müslümanlara tabi olan gayrimüslim demektir. Avrupalıların baskısı da buradan çıkıyor. Avrupalı olmak için herkesi eşit görmeniz lazım. Eski anlayışa göre gayrimüslim biraz aşağı görünüyordu. Halbuki statüsü ayrı. Ama bilhassa İngiltere, bunu eşitlik meselesi yapmaya kalktı. Çünkü İngiltere, Ortodoks Hıristiyanları aşağı görüyordu. Kendileri Anglikan oldukları için mi? Evet yani Protestan oldukları için, herkesten üstün, yeni bir medeniyetin öncüsü görüyorlardı kendilerini. Böylece bir çırpıda hem Müslüman, hem Ortodoks meselesini hallederek, bunları kendilerine göre Avrupalılaştırmak istiyorlardı. Bizim Tanzimatçılar da bunlarla beraberdi. Neticede geleneksel milletler ortadan kaldırılınca, ne kadar sağda, solda, yeni türemiş kilise varsa, onlar da hak istediler; biz ayrı bir topluluğuz diye. 19. yüzyılın sonunda 9 tane millet oluştu. Sonra 11 e çıktı. Keşmekeş oldu. Gayrimüslimlerin birçok millete ayrılması Müslümanları nasıl etkiledi? Bunun üzerine Müslümanlarda din değil, etnik ayrım baş göstermeye başladı. İşte o zaman, ilk Kürt meselesi ortaya çıktı. Ama o tarihte, bugünkü gibi etnik, siyasi bir Kürtlük kimliğinin tanınması meselesi değildi. Ayrı bir ülke kurma gibi bir şey yoktu. Yerli eşraf, ayan, aşiret reisleri, İttihat ve Terakki nin merkeziyetçiliğine karşı eski durumlarını muhafaza etmek için daha fazla yerel otonomi istiyorlardı. O zaman Karadeniz Bölgesi nin bir kısmına Lazistan deniyordu. Türklüğün, Türkçülüğün çıkışı da bunlara tepkiydi. Türklerin ille biz Türk üz, herkese hakimiz diye bir iddiaları yoktu. Osmanlı Devleti nde zaten Türk dili hakim olmuştu. Müslümanlar arasında Türkler çoğunluktaydı, öyle değil mi? Doğru. Çerkezler dahil, herkes ben şuyum, ben buyum demeye başlayınca, Bu vatanda bizler de varız, Türkler de var, diye daha Abdülhamit in son devrinde, bir kültürel Türkçülük akımı uyandı. Ve bu devlete hakim olmak meselesi ortaya çıktı. İşin ilginç tarafı şu: Kavga, Hıristiyanlarla değil, daha fazla Müslümanlarla oluyordu. Çünkü sen Hıristiyan ı Türkleştiremezsin. Bir yerde din ayrılığı var. Ama düne kadar Türkçe konuşan, bir iddiası olmayan, diyelim bir Tatar çıkar da, Ben Tatar ım derse, o zaman sen Tatar san ben de Türk üm diyor. Osmanlı da bu ayrılıklar, sanıldığı kadar büyük mesele olmadı. Çünkü her ne kadar birçok halk, Çerkez, Kürt, Laz kökenli olsa da, daha 16. yüzyılda karışarak bu topraklarda yeni bir topluluk yarattı. Bütün bunların sentezi olan bir topluluk. Ki o sentez bugün de devam etmektedir. Diyebilirim ki, her etnik grubun ancak yüzde beşi bu gibi iddialarda bulunuyordu. 29 EKIM CUMHURIYET BAYRAMI Cumhuriyet Bayramı, yurdumuzun ulusal bayramıdır. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşından yenik çıkmıştı. Düşman orduları yurdumuza girdiler. Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919 da Samsun a çıktı. Birçok şehirde toplantı yaptı. Yurdumuzu kurtaracak çareler arıyordu. Ankara da 23 Nisan 1920 de Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı. Atatürk, meclis başkanı seçildi. Vatan bir bütündür, asla bölünmez. denildi. Yeni bir ordu kuruldu. Türk ordusu, Atatürk ün başkomutanlığında düşmanları yendi. Yurdumuzdan çıkardı. Kurtuluş Savaşı dan sonra 29 Ekim 1923 te Cumhuriyet ilân edildi. Atatürk cumhurbaşkanı seçildi. Bütün devletler, Türk ulusunun yapısına uygun bir yönetimdir. Çünkü bu yönetimde halk, kendini yönetecek olanları kendisi seçmektedir. Biziz bu memleketim Kanı, kemiği, eti. 29 Ekim de Kurduk Cumhuriyeti. 29 Ekim de Yeni bir ay parladı. İşte bu parlak ayın, Cumhuriyettir adı. CUMHURİYET Cumhuriyet yolların, En iyisi, en düzü. Atatürk ün zekâsı, Ak etti yüzümüzü. 29 Ekim de Bütün ışıklar yansın. Caddeler baştan başa, Bayraklarla donansın. RÖPORTAJ Şerefimiz var, yurdun, Toprağında, taşında. Dinç Cumhuriyetimiz, Tam...yaşında. El ele tuşulalım, Hiç değişemez bu niyet. Yaşasın Türk milleti, Yaşasın Cumhuriyet. Halil Syuer Bu toplulukta, devletin eli olmadan tabii bir karışma mekanizması çalışarak, durmadan yepyeni bir toplum ortaya çıkarıyor. Özetle bu toplumun organik bütünlüğü, içeriden geliyor. Dışarıdan empoze edilmiş değildir. Bugünkü idarecilerin anlayamadıkları durum şudur: Yukarıdan empoze edilmiş bir millet fikri tutmaz kolay kolay. Çünkü bu toplumun kendine mahsus bir asimilasyon mekanizması var. Bu asimilasyon yalnız Türkler ve dini gruplar arasında olmuyor. Daha küçük etnik gruplar da birbirini asimile edip duruyor. Anadolu da öyle Kürt aşiretleri vardır ki, bir zaman muazzam bir bölgeye hakimken, en büyük aşiret iken, bakıyorsunuz, 19. yüzyılın sonunda, başka aşiretler tarafından asimile edilmiş ve ortaya yepyeni aşiretler çıkmış. Öyleyse o günlerden bugünlere taşınan ana problem; idarecilerin, yönettikleri topluma yabancılaşması diyebilir miyiz? Tamamıyla. Temel problem, bugün Türkiye toplumunun yapısının ne olduğunun, grupların birbirini nasıl etkilediğinin bilinmemesidir. Devleti yönetenler bu toplumun içinde, bu tarihsel etkileşme, beraberleşme politikasını anlamadan, tepeden inme, ırka dayalı bir politika yürütmüş. Milliyetçilik, her fikir gibi, ebediyetten beri, mevcut olduğunu iddia etmiş hep. Biz ezelden beri varız. Üç bin, beş bin sene. Evet, bazı gruplar, varlığını beş yüz seneye kadar götürebilir. Fakat, hiçbir grup, ben değişmeden, üç bin seneden beri varım diyemez. Tarihte yoktur böyle bir millet. Öyleyse milleti ebedi bir varlık sayarak, başkalarına hükmetmek hakkına sahip değiliz. Değiliz. Türkler, tarihte en eski gruplardan biridir. Orta Asya da üç bin seneye kadar varan bir Türk varlığı olduğunu inkar edemeyiz. Ama o zamanki ile bugünkü Türkiye deki Türk varlığı arasında o kadar muazzam farklar vardır ki, bunların arasında bağ kurmak normaldir de, bu bağları lüzumundan fazla abartmak, ütopiktir. Bugünkü Türk toplumu, 19. yüzyılın ikinci yarısında yeni bir kimlik geliştirerek, modernleşmeye yüz tutmuş ve bu süreçte birbirinden çok farklı gruplar birbirleriyle kaynaşmıştır. Bir nehre karışan dereler gibi... Aynen öyle. Mesela Kızılırmak başlı başına bir nehir. Fakat Kızılırmak a dökülen o kadar çok dereler ve ırmaklar var ki. Bunların hepsi, geldikleri topraklardan birer parça getirip, o ana nehre katıyorlar. Ortaya çıkan, Kızılırmak nehri, bütün bu küçük nehirlerden bir şeyler taşımakla beraber, onların hiçbirine benzemiyor. O başlı başına Kızılırmak olarak var oluyor. Millet de böyledir. Her etnik gruptan geliyor, diliyle, kültürüyle ana millete bir şeyler katıyor. Devletin yöneticilerine ne diyeceksiniz? Kararlarımızı şu ülkenin nasıl oluştuğunu öğrenerek, yaşanmış olaylara hürmet ederek ve bu toplumun tarihini bilerek alalım. Peşin hüküm vermeyelim. Aman Avrupa da şöyle olmuş, Amerika da şöyle olmuş diyerek değil, bu toplumda ne olmuş, bunu biliyor muyuz, bilmiyor muyuz? Ben diyorum ki doğru dürüst bilmiyoruz. Hayatımı bu toplumun tarihini, yapısını anlamaya adadım. Bunların neticesi olarak diyorum ki, laiklik konusunda bu toplumun evrimini göz önünde tutmak zorundayız. Bu toplumda bugün, laikleşme, Atatürk ü kabul etme, çağımıza uyma, artık toplumun ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Bunu görmeyen bir dinci, İslam a göre bir düzen kurmaya kalkarsa, başarı sağlayamayacağı gibi, bu toplumun başına ancak dert açabilir. Ama, şunu da unutmamak gerekir ki, bu toplumun bir tarihsel, kültürel kimliği vardır. İslam da bunun bir parçasıdır. Bu toplumun geleneğine göre gelişmiş bir din anlayışı vardır. Bunu laik geçinen kimselerin anlaması, laiklik eşittir dinsizlik gibi bir mana çıkarmaması lazım. Her dini çıkışı laik aleyhtarlığı olarak görürseniz, o zaman bu toplumun gerçek kimliğine cephe almış ve ikilik yaratmış olursunuz. Dinci denilen cephe, hiç olmazsa şimdiki görüntülerine göre, demokratik, laik, Atatürkçü bir çizgiye girmiştir. Yani AK Parti yi kastediyorum. İslamcı grubun barışa doğru çok büyük bir adım attığına inanıyorum. İkinci adımın öbür taraftan gelmesi lazım.

8 - Octombrie / Ekim 2004 pagina / sayfa 14 pagina / sayfa 15 Deschiderea oficiala a simpozionului are loc in dimineata zilei de 13 noiembrie. Intram in posesia mapelor si a ecusoanelor. Stupoare iarasi, la mine scrie Mihail Jalobeanu, Turkmenistan. Chiar daca in program si in caietul de rezumate apar corect, cu Cluj- Napoca si Romania. Aflu cu uimire ca m-au incadrat in Turkmenistan dupa rezonanta numelui. Promit sa-mi iau revansa pentru asta... Programul si caietul cu rezumatele sunt bilingve, in turca si engleza. Alte materiale sunt in turca. Mapa mai contine o diploma de participant, frumos caligrafiata, doua invitatii la cockeil-uri, texte de prezentare a FRTEB, pliante turistice, un bloc-notes. Deschiderea festiva intarzie din cauza Ministrului Educatiei, care se lasa asteptat. Urmeaza apoi conferinte protocolare in limba turca. Si momentul de reculegere in memoria lui Ataturk, cel care a fost intemeietorul Turciei moderne, al carui bust, portret, nume, apare aproape peste tot. Numele sau aveam sa-l aud in numeroase ocazii, cladirea cea mai luminata care se vedea din balconul meu fiind mausoleul ce-i este dedicat - o constructie parca in stilul vechilor temple grecesti. Functioneaza, pe toata durata simpozionului, o instalatie, un serviciu de traducere simultana la casca, dar trebuie luat de fiecare data aparatul de la serviciul tehnic din hol. Nu sunt prea multumit de calitatea traducerilor. Interesant mi se pare faptul ca, la conferintele tinute in engleza, ascultatorii turci se inghesuie sa- si ia aparatele, ca sa urmareasca traducerile in turca. Dintre participantii locali am remarcat doar doi care au prezentat in engleza. Sala mare, pentru conferintele in plen, are cateva sute de locuri si doua ecrane pentru proiectie - o veritabila sala de spectacol, eleganta, cu scena foarte ridicata. Dupa deschidere si dupa pauza de cafea, incep conferintele. De fapt pauzele de cafea/ceai erau numeroase si ceaiul de calitate (cafeaua - ness). Am fost destul de multi straini la simpozion. Cei mai multi din SUA (Arizona, Wisconsin, New Mexico, Texas), apoi din Marea Britanie, din Franta, Africa de Sud, Uganda, Egipt, India, Georgia, Romania... Comitetul editorial a inclus pe langa specialisti din FRTEB si din universitatile Bilkent, Ankara, Anadolu, Cukurova, Istambul, Yildiz, Inonu, Ege, Gazi, pe Dr.Simon Stobart (Sunderland Univ., UK), Dr. Paul Randolph (Texas Tech Univ.), Prof. Marin McIsaac (Arizona State Univ.). Invitatii principali cu conferintele invitate, key-note speakers au fost Dr. Chere Gibson (Wisconsin Univ), Prof. Borje Holmberg (Fern Univ., Norway), Prof. Marin McIsaac (Arizona State Univ.), Prof. Cevat Alkan (Ankara Univ.) si Prof. Yilmaz Buyukersen (Anadolu Univ.). Directorul FRTEB, Dr. Ruhi Esirgen, a participat activ la organizarea simpozionului si expozitiei fara a conferentia, dar scriind prefata la caietul de rezumate. Au existat deci conferinte in plen si comunicari in cadrul a patru sectiuni paralele. Plus o sesiune de postere. De remarcat modul aproape rigid in care organizatorii au respectat programul. Aceasta mi-a permis sa ascult toate comunicarile pe care mi le-am propus ca urmare a analizei programului. Au contribuit la buna desfasurare a sesiunilor si pauzele dese cu ceaiuri, cafele si chiar gustari. Volumul cu lucrarile simpozionului, impresionant de gros, a fost scos la vanzare pentru suma de 1 milion lire turcesti = 10 USD. S-a reusit si scoaterea unui CD-rom ce include toate materialele, rezumate si lucrari, care a fost distribuit participantilor. Pentru cei ce doreau sa-l cumpere costa 15 USD (1 milion si jumatate). Din pacate si in acest caz informatiile sunt in turceste sau englezeste, meniurile de acces la lucrari fiind tot in turca!. Partea Sociala Programul social a inclus cate un cocteil in fiecare seara (unul oferit de Governor of Ankara, altul la restauranul Bilkent), in ultima seara un mare banchet in Weddings Room (in cladirea unde ne-am aflat aproape tot timpul), un tur cu autocarul prin Ankara noaptea si la muzeul de istorie, iar sambata-duminica o excursie la Capadocia (pentru suma de 75 milioane LT). Am avut, pe parcursul simpozionului, asigurate toate mesele, Congres ocazii importante de a sta de vorba si a strange relatiile cu ceilalti participanti. Nu am fost singurul care mi-am epuizat prea repede stocul de carti de vizita. Am revenit acasa cu o multime de noi prieteni si posibili colaboratori. Cu cativa din ei am si inceput corespondenta, schimbul de impresii, proiectele. Dar programul intreg a fost atat de incarcat si de dens incat nu am avut ragazul nici unei hoinareli prin oras. E drept ca smogul si distantele imense mi-au cam redus interesul pentru o asemenea plimbare. Excursia A fost interesant la Ankara, dar si mai interesant in excursia la Capadocia, unde este un muzeu in aer liber cu o vale intreaga in care grotele scobite in tuful vulcanic sunt foste biserici si manastiri de prin secolele Probabil facute si locuite de ortodocsii pastoriti si invatati mai intai si de cel ce a devenit Sfantul Nicolae. La multe s-au pastrat destul de bine picturile de pe pereti si tavan, cateva amintind de cele de la Voronet si Sucevita. Zona este acum bine pazita si mi-a placut modul in care erau protejate si ferite picturile, ghidul condamnand aspru perioada si excesele islamice in care multe astfel de picturi si bisericute au fost stricate sau chiar distruse. Au si acum probleme cu fundamentalistii si cu kurzii, cu acte de terorism... Am facut acolo o multime de poze care au iesit destul de bine si parte ar putea fi publicate, chiar. Am avut si noroc de vreme frumoasa, se vedea in zare varful vulcanului care pe vremuri a produs toata lava - tuful, bazalturile din zona numita acum Capadocia. Este un munte ce are 3916m si era acoperit cu zapada, dar foarte departe in zare. Am mai vizitat acolo, la Capadocia, un oras subteran, o excavatie pe vreo 7 nivele in adancime, cu mai multe cai de coborare si cu incaperi de locuit si depozite pentru hrana, cereale, legume, foste bucatarii, locuri unde se ascundeau locuitorii din zona cand veneau barbarii si unde se pare ca reuseau sa supravietuiasca - locuiasca pana la 6 luni. In alta parte, tot pe acolo, sunt cateva vai cu scobituri - locuinte prin toti peretii, mai mari si mai mici, mai jos sau mai ferite - mai sus, unde se pare ca s-a locuit pana de curand, prin anii 50, cand, urmare a pacii si conventiilor cu Grecia referitor la Cipru, s-au facut schimburi - mutari de populatie (erau cam greci locuitorii de acolo, ai vechii Anatolii) si au fost evacuate grotele de grija unor molime. Cu toate astea, prin localitatile construite in jur, se folosesc inca grotele ca depozite de cereale sau ca pivnite, desi in general nu sunt subterane, terenul fiind accidentat si presarat cu movile si bolovani la tot pasul. Iar bolovanii sunt destul de usor de scobit... Si se pare ca tuful vulcanic are proprietati izolatoare superioare materialelor moderne de constructie. De remarcat ca absoarbe grozav si mirosurile, fumul si alti poluanti care ar fi facut altfel destul de grea respiratia pe acolo. Toate grotele pareau perfect ventilate sau proaspat curatate, dar nu era asa. Tot pe acolo, sunt cateva locuri cu ciudate si impresionante forme realizate de natura, un fel de Babe sculptate de vant si zapada, ger si arsita, in terenul care de departe pare nisipos. Cateva ciuperci imense dar subtirele la baza si avand ca palarii nisti pietroaie imense de bazalt, maronii, in timp ce piciorul, suportul este foarte deschis la culoare, aproape alb lucind in soare. Se pare ca aceste forme ciudate au viata destul de scurta, comparativ cu Babele sau Apostolii de pe la noi. Adica apar, evolueaza ca forma si se strica treptat. O zona ce parea arida, ca un desert; in luna noiembrie, pe ici si colo se puteau identifica butuci de vie si araturi. Dar aproape nici un pom. Doar niste tufe. In schimb, turcii au investit destul de mult si speculeaza turistic aceste frumuseti. Au hoteluri elegante, restaurante la tot pasul, buticuri cu suveniruri si artizanat, ateliere expozitie de ceramica, covoare, etc. Si, datorita numarului mare de turisti, localnicii de pe acolo, olari sau chelneri, vanzatori sau lucratori la covoare, vorbeau mai bine engleza decat multi din profesorii turci ce au participat la conferinta. ÇOCUKLARIMIZA... 4 Ekim Hayvanları Koruma Günü BİLMECELER Altı süttür içerim Üstü çayır biçerim Bayırlarda dik kulak Damdan dama yürürsün Samur kürkü sürürsün Sen bir beyin oğlusun Niçin yayan yürürsün Horul horul uyur Mırıl mırıl konuşur İp gibi kıvranır gider ASLAN Ben ormanlar kralıyım Zebra ve antilop severim Onların peşinden koşarım Yakalar ve yerim Çocuklarıma da veririm Biz Afrika da yaşarız Düzlüklerde koşarız., MAYMUN Ben bir maymunun Ağaçta yaşarım Ellerimle ayaklarımla ağaça çıkarım Yavrularım sırtıma biner Onlara muz veririm Ben de en çok muz severim Muz bulamayınca yaprak yerim. (Koyun) (Tavşan) (Sıçan) (Kedi) (Yılan) (Z. Eyüboğlu) BİL - BUL Soldan sağa kırmızı sırada animale kelimenin Türkçesi var. Diğer kelimeler resimlerde bulunan varlıkların adlarıdır. Haydi bakalım bilecek misiniz? AYI Ben bir ayıyım Ormanda yaşarım Hem meyva yerim Hem de hayvan yerim En çok dağ mersini severim Bazen de balık ile karınca yerim Avcıları hiç sevmem Kışları inimde yatar uyurum.