GÖRSEL SANATLARDA YETENEKLİ ÖĞRENCİLER İLE ZİHİNSEL YETENEKLİ ÖĞRENCİLERİN RESİM BECERİLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Transkript

1 Gnç, M. A. (2017). Görsl Sanatlarda tnkli Öğrncilr il Zihinsl tnkli Öğrncilrin Rsim Bcrilrinin Karşılaştırmalı Analizi. Abant İzzt Baysal Ünivrsitsi Eğitim Fakültsi Drgisi, 17(2), Gliş Tarihi: 19/11/2016 Kabul Tarihi: 06/04/2017 GÖRSEL SANATLARDA ETENEKLİ ÖĞRENCİLER İLE ZİHİNSEL ETENEKLİ ÖĞRENCİLERİN RESİM BECERİLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ Mhmt Ali GENÇ* ÖZET Ortalama üstü ytnk, motivasyon v yaratıcılık gibi birçok özlliğiyl diğr öğrncilrdn farklı olan üstün ytnkli öğrncilr, gnl olarak zihinsl, müzik v görsl sanatlar ytnk alanlarında kndilrini göstrirlr. Görsl sanatlar alanı öğrncilri, görsl ytnk özlliklrin sahip olmanın yanında, zihinsl ytnk alanı öğrncilri il ortak özliklr d sahiptir. Bu çalışmada üstün ytnkli öğrncilrin ğitim ihtiyacını karşılayan Bilim v Sanat Mrkzin dvam dn görsl sanatlar alanı il zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin rsimlri karşılaştırılmıştır. Çalışmada ilkokul dördüncü sınıf düzyindki öğrncilr var olan grçk bir görüntü il imgsl bir görüntüy dayalı rsim çalışması yaptırılarak çıkan rsimlr dğrlndirilmiştir. Görsl sanatlar alanı il zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin rsimlri sanat ilk v lmanları il hayal gücü yönündn karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda görsl sanat alanı öğrncilrinin grçkçi v somut rsimlrd daha iyi oldukları; hayal v soyut düşünmy dayalı imgsl rsimlrd is zihinsl ytnk öğrncilrinin iyi oldukları görülmüştür. Anahtar Klimlr: Üstün ytnklilrd rsim, zihinsl ytnk, Bilim v Sanat Mrkzi. COMPARATIVE ANALSIS OF PAINTING ABILITIES OF GIFTED STUDENTS IN VISUAL ARTS AND INTELLECTUALL GIFTED STUDENTS ABSTRACT Giftd studnts who ar diffrnt than th othr studnts with many charactristics such as abov avrag talnt, motivation and crativity gnrally show thir abilitis in th filds of intllctual, music, and visual arts. In addition to having visual abilitis, th studnts in th fild of visual arts also hav common charactristics with studnts of intllctual ability. In this study, th paintings of visual arts studnts and intllctual ability studnts attnding th Scinc and Art Cntr which mts th ducational nds of giftd studnts wr compard. In this study, a painting study was carrid out with fourth-grad lmntary school studnts dpnding on an xisting ral imag and an imaginativ imag, and thn paintings wr valuatd. Paintings of visual arts studnts and intllctual ability studnts wr compard in rspct of art principls and lmnts and of imagination. At th nd of th study it was found that th studnts of visual arts wr good at ralistic and tangibl paintings and th studnts of intllctual ability catgory wr good at imaginativ paintings that dpnd on intangibl thinking and draming. Kywords: Paintings of giftd ons, intllctual ability, Scinc and Art cntr. * rd. Doç. Dr., Ncmttin Erbakan Ünivrsitsi, Güzl Sanatlar Bölümü, Rsim-İş Eğitimi Anabilimdalı. m.alignc@hotmail.com 679

2 Mhmt Ali GENÇ 1.GİRİŞ Akranlarına gör yüksk düzyd algılama, analiz tm v hızlı karar vrbilm kapasitsin sahip üstün ytnkli birylr, ğitimd n çok vrimin alınabilcği ksimi oluşturduğundan hr toplumda bu birylrin ğitimi dikkat çkmiştir. Üstün zkâlılar, mnsup oldukları toplumun n üst sviyd byin v öğrnm gücün sahip olan n kıymtli varlıklardır. Bunlar hr toplumun hr alanda glişmsini sağlayacak byin gücü hazinsi v potansiylini oluşturmaktadırlar (Çağlar, 2004). Üstün ytnkli öğrncilr, hızlı öğrnm v öğrndiğini işlm özlliklriyl ğitimd n çok vrim alınabilck ksimi oluşturmaktadır. Oranları itibariyl toplumun küçük bir ksimini oluştursalar da toplumun glişimin yapacakları katkı düşünüldüğünd konomik, siyasi, askri v tknolojik glişmlrin itici gücü oldukları söylnbilir (Kulaksızoğlu, 2004). azılı tarih, bir ölçüd üstün ytnklilrin öykülriyl doludur. Hr dönmd topluluğun öncülüğünü üstlnmiş; yaratıcılığı, kahramanlığı, problm çözmdki üstün gücü, trafındakilri ikna v tkilm gücü, szgilri, icatları v buluşları il tarihi yönlndirmiş kişilr olmuşlardır (Akarsu, 2004a). Glcğin şkillnmsind üstün ytnklilrin bu rollrini göz önün alan toplumlar, üstün ytnkli ğitimin önm vrmişlrdir. Üstün ytnkli ğitiminin önmin dğinn Tozlu (2004), bir milltin varlıkta kalmasında, hatta mrkzi bir güç olmasında üstün ytnklilrin ğitilmsini v onların işlvsl kılınmasını hayatî bir önmd görmktdir. Üstün ytnklilrdn yararlanmanın tk yolu onlara sağlanacak özl ğitimdir. Üstün zkâlı çocukların ytnklri, ilgilri v istklri yönünd gliştirmk surtiyl byin güçlri fonksiyonl hal gtirilbilmktdir (Çağlar, 2004). Üstün ytnklilr için çşitli tanımlar yapılmıştır. Bunlardan Hurwitz v Day ın (2001) ifadsin gör üstün ytnklilr; ytnklrini srgilrkn yaşıtlarıyla karşılaştırıldığında dikkat dğr sviyd başarı göstrn, zkâ, yaratıcılık, sanatsal ytnk, lidrlik kapasitsi ya da özl akadmik alanlarda yüksk düzyd prformansa sahip normal okullarda sağlanamayan hizmt v aktivitlr grksinim duyan birylr olarak tanımlanmıştır. Rnzulli is ortalama üstü ytnk, yaratıcılık v yüksk sviyli görv sorumluluğu (motivasyon) gibi üç özlliğin birlikt bulunması v bu üç özlliğin birbiriyl tkilşimi üstün ytnği ifad ttiğini blirtrk üstün ytnklilr farklı bir tanım gtirmiştir (Rnzulli, 1978). Rnzulli nin bu farklı tanımıyla zihinsl ytnk alanı yanında görsl ytnk alanı da tanımlanmıştır. Zihinsl ytnk alanı gnl akadmik v IQ yönündn, görsl sanatlar alanı is görsl ytnk bcrilri yönündn üst düzyd olan birylrdir. Hr iki ksimin karaktristik özlliklrind farklılık görüls d ortak bazı özlliklr d görülbilmktdir. Zihinsl alan il görsl alan öğrncilrinin bazı ortak özlliklr taşımasından yola çıkılarak yapılan bu çalışma il üstün ytnkli olan zihinsl ytnk alanı v görsl sanatlar ytnk alanı öğrncilrin rsim oluşturma düzylrinin nasıl olduklarının ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaçla Bilim v Sanat Mrkzind (Bilsm) üstün ytnk ğitimi görn zihinsl ytnk alanı v görsl sanatlar ytnk alanı öğrncilrindn rsim oluşturma düzylrinin karşılaştırılması amacı il grçk bir durum rsmi için Okulumu Rsimliyorum, imgsl bir durum rsmi için is Hayalimdki Okul konulu rsim oluşturmaları istnmiştir. apılan rsimlrin grçkçi v imgsl yöndn karşılaştırmalı dğrlndirilmsi v karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. 680

3 Görsl Sanatlarda tnkli Öğrncilr İl Zihinsl tnkli Öğrncilrin Rsim 1.1. Üstün tnk v Sanat Alanı Tarih boyunca hr toplumda insanların dikkatini çkn üstün ytnklilrin farklı tanımları yapılmıştır. apılan ilk tanımlar IQ puanına odaklanmış v birylrin bu tsttn yüksk puan almaları dâhilik göstrgsi olarak görülmy başlanmış v yapılan tanımlar öğrncilrin akadmik başarılarına odaklanmıştır (Brank, 1993). Bu dönmd zihinsl yöndn ytnkli olan birylrin sanat alanında da başarılı olacağı düşünülmktydi. IQ puanı tml göstrg olmuş v üstün ytnk tanımları sanat alanı bcrilrini dikkat almamıştır (Cutts v Mosly, 2001). Görsl sanatlar bcrilrin sahip birylrin d ytnkli sayılmaları 1972 d Marland ın yaptığı tanımla mümkün olabilmiştir. Marland ın yaptığı tanımda zkâ, lidrlik kapasitsi ya da özl akadmik alanlarda yüksk düzyd prformans göstrn birylr ytnkli olarak kabul dilirkn bu alanlara sanatsal ytnk alanı da klnmiştir (Hurwitz v Day, 2001). Görsl sanatlarda üstün ytnklilr, çizimlri yanında orijinal fikirlr ya da yniliklr ortaya koymakta yüksk sviyd motivasyon, problm çözm ytnği gibi özlliklr göstrmktdir (Cukirkorn, 2007). Boland (1986) is görsl sanatlarda üstün ytnkliyi okul başarısı yüksk, görsl sanatların bir ya da birçok alanında (çizim, hykl, boyama, sramik, tkstil, fotoğraf, sanat lştirisi) olağanüstü ytnk göstrn birylr olarak tanımlamaktadır. Tanımlara bakıldığında hr iki grubun farklı özlliklr yanında ortak özlliklr d (motivasyon, yaratıcılık, yni fikirlr) srgildiklri görülmktdir. Ataman (2004), zihinsl ytnkli öğrncilrin yaratıcılık alanında göstrdiği özlliklr arasında güzlliğ duyarlı olduklarını v nsnlrin sttik yanlarını kşftmy çalıştıklarını blirtmktdir. Üstün ytnkli öğrncilr normal okul programlarından farklı olarak farklılaştırılmış ğitim programı v hizmt grksinimi içinddirlr. Enç (2005), bu çocukların ortalama öğrnm gücü için düznlnmiş bir ğitim programı içind, uyum v glişim sorunu yaşayabilcklrini söylmktdir. Ayrıca bu öğrncilrin potansiyllrini vrimli bir şkild kullanmaları için glişim hızları il ğitim programları arasında bir uyumun olması önmlidir. Passow (1981) da bu birylrin kndilrin v topluma katkı sağlayabilmlri için normal okul programlarının ötsind farklılaştırılmış ğitim programları v hizmtlrin grksinim duyduklarını blirtmktdir. Üstün ytnklilr için zorunlu olan farklılaştırılmış ğitim ülky gör farklılık arz tmktdir. Türkiy d üstün ytnklilr ğitim ihtiyacı Bilim v Sanat Mrkzi (Bilsm) adlı kurumlar tarafından karşılanmaktadır Araştırmanın Önmi Özl ğitim ihtiyaç duyan üstün ytnkli birylrin ğitimi Türkiy d 1992 dn itibarn kurulmaya başlanan Bilim v Sanat Mrkzlri adlı kurumlarla sağlanmaktadır. Bu mrkzlr okulöncsi, ilköğrtim v ortaöğrtim çağındaki öğrncilrin, üstün vya özl ytnklrini gliştirrk bilimsl düşünm v davranışlarla sttik dğrlri birlştirn, ürtkn, problm çözn birylr halin glmlri için grçk yaşamda öğrnm fırsatları v özl ğitim aktivitlri sağlayan ğitim kurumlarıdır (Akkanat, 2004). Bilsmd öğrncilr zihinsl ytnk alanı, görsl ytnk alanı v müzik ytnk alanı gibi üç alanda sçilmkt v ğitim almaktadır (Bilsm önrgsi, 2007). Bilim v Sanat Mrkzlrind kişinin biricikliği düşünülrk oluşturulmuş bir ğitim programı, öğrncinin ihtiyaçlarını karşılayacak ğitim içriğin sahiptir. Bu kurumlarda 681

4 Mhmt Ali GENÇ öğrncilrin grçk hayat problmlri v konularında küçük takımlar halind proj çalışması yapmaları bklnmktdir (Akarsu, 2004b). Eğitim ilklri; lidrlik ruhu, yaratıcılık özlliği olan öğrncilrin ihtiyacına cvap vrmk, yaparak yaşayarak proj tmlli öğrnmyi sağlamak, öğrncilrin ğitimlrind sosyal v duygusal glişimi bütünlük içind sunmaktır (Uzun, 2004a). Bilsm, üstün ytnkli çocukların çşitli aktivitlr yapmalarına v var olan ytnklrini gliştirilmlrin imkân vrmktdir (Sönmz, 2011). Bu modlin n büyük avantajı çocukları kndi okullarından, yaşıtlarından sınıf arkadaşlarından ayırmadan çocuklara farklılaştırılmış ğitim sunmasıdır (Dönmz, 2004). Bilsmlr, öğrncilrin bilimsl düşünc v davranışlarla sttik dğrlri birlştirn, ürtkn, sorun çözn v kndini grçklştirmiş birylr olarak ytişmlrini sağlamak için kurulmuş kurumlardır (Bilsm önrg, 2007). Uyum (oryantasyon), dstk, birysl ytnklri fark ttirm, özl ytnklri gliştirm v proj gibi bş aşamadan oluşan Bilim Sanat Mrkzlrind ğitim, uyum dönmiyl başlamaktadır. Üstün ytnkli birylrin sanat ğitimind ilk olarak öğrncinin birysl ytnğinin farkına varılması v bu yönd ğitim vrilmsi önmli olduğundan (Garcia, 2006) bu dönmd öğrncinin hangi ilgi v ytnk alanlarında öğrnmy açık olduklarının farkına varılır. Dstk ğitimind gri bildirimlr dayalı olarak öğrncilrin ilgi v ytnk alanları blirlnir v öğrncilrin bcrilrin katkı sağlamak için sanat problmlri çözmy yönlik tkinliklr tasarlanır. Birysl ytnklri fark ttirici programda öğrncilrin uyum v dstk ğitimind yapılan gözlmlr v alınan gri bildirimlr sonucu öğrncilrin ytnk alanı blirlnir (Uzun, 2004b) v öğrncinin birysl ytnği gliştirilir. Özl ytnklri gliştirici programlarda öğrncilrin hrhangi bir disiplind drinlmsin vya ilri düzyd bilgi, bcri v davranış kazanmaları sağlanır. Proj aşaması; uyum, dstk, birysl ytnklri fark ttirici programla tml bcrilri almış öğrncilrin bağımsız, ürtici, girişimci olduğu v yaratıcı tkinlikt bulunduğu aşamadır (Bilsm önrg, 2007). Ayrıca öğrncilrin dıştan yöntimli bir disiplin v dntim yrin, içtn odaklı disiplin v dntimli olarak çalışmalarını yürüttüğü dönmdir. Öğrncilrin üstün ytnkli olarak kabul dilmsi (tanılanması) v Bilsm kabul dilmlri önmli konulardan biridir. Üç aşamada grçklşn sçimin birinci aşaması öğrtmnlrin öğrncilri blli kritrlr doğrultusunda zihinsl ytnk, görsl ytnk v müzik alanında aday göstrmlriyl başlamaktadır. İkinci aşamada grup tsti yapılır v blli başarıyı göstrn adaylar birysl inclmy alınır; üçüncü aşamada zihinsl ytnk, görsl ytnk v müzik alanı adayların ayrı ayrı birysl inclmy tabi tutulur. Bu tanılama sürcini Sak (2007), öğrtmnin öğrncilri aday göstrmsindn sonra gnl ytnk tsti uygulanır v son aşama olarak birysl inclm yapılmaktadır, şklind öztlmktdir. 2. ÖNTEM 2.1. Araştırmanın Modli Nitl yaklaşımlı olan araştırma, üstün ytnkli olarak tanılanan, zihinsl ytnk alanı öğrncilri il görsl sanatlar ytnk alanı dstk ğitim aşaması (4. Sınıf) öğrncilrinin yaptıkları rsimlrin karşılaştırılması sonucu ld diln vrilr dayalı btimsl bir modlddir. Btimsl araştırma, ld diln vrilrin daha öncdn blirlnn tmalara 682

5 Görsl Sanatlarda tnkli Öğrncilr İl Zihinsl tnkli Öğrncilrin Rsim gör öztlndiği v yorumlandığı bir araştırmadır. Bu analizd d ld diln vrilr öztlnip yorumlanarak sunulmuştur (ıldırım v Şimşk, 2000) Çalışma Gurubu Araştırmanın çalışma grubu üstün ytnkli olarak tanılanmış v Bilim v Sanat Mrkzin dvam dn dstk dönmi (4. Sınıf) düzyindki toplam 18 öğrncidn oluşmaktadır. Uyum aşamasından sonra dstk aşaması öğrncilrin kndilrini görsl olarak ifad lttiklri ilk sürç olduğundan bu sürçtki öğrncilr çalıma grubu olarak sçilmiştir. Bu öğrncilrindn 3 rkk 6 kız zihinsl ytnk alanında, 5 rkk 4 kız öğrnci is görsl sanatlar ytnk alanında ğitim görmktdir. Çalışma grubunun oluşturulmasında örnklm yöntmlrindn kolay ulaşılabilir durum örnklmsi yöntmi kullanılmıştır. ıldırım v Şimşk (2000), bu örnklm yöntminin araştırmaya hız v pratiklik kazandırdığını blirtmktdir Vrilrin Toplanması v Analizi Araştırmanın vrilri öğrncilrin yaptıkları rsimlrdn ld dilmiştir. Öğrncilrin hayatında okul önmli bir yr tutuğundan öğrncilrin iyi bir gözlm yaptığı alanlardan biri d okul olmaktadır. İyi bir gözlmin rsim için iyi bir sonuç vrcği düşüncsindn harktl okul rsim çalışması için konu olarak düşünülmüş v görsl sanatlar alanında üç uzmanına danışılarak olumlu görüş alınmıştır. Rsimlr 35x50 cm rsim kâğıdı üzrin pastl boya il yapılmıştır. Rsim çalışması için hr iki grubun rsim kâğıdı, kurşun kalmi v pastl boyaları araştırmacı tarafından sağlanmıştır. Zihinsl ytnk alanı öğrncilri v görsl sanatlar ytnk alanı öğrncilrin birr drs saatind (40 dk.) grçkçi durum rsim için Okul Bahçsi rsmi, ikinci drs saatind imgsl durum rsmi için Hayalimdki Okul Bahçsi rsmini oluşturmaları istnmiştir. Aynı konular zihinsl ytnk grubunda da uygulanmıştır. Eld diln ürünlr öncdn hazırlanmış dğrlndirm formunda bulunan Sanat İlk v Elmanları il Hayal ytnklri açısından üç uzman tarafından dğrlndirilmiştir. Dğrlndirm formunun hazırlanmasında 1-8. sınıflar görsl sanatlar drsi öğrtim programından yararlanılmış, alan uzmanlarının görüşü alındıktan sonra forma son şkil vrilrk uygulanmıştır. Formda sanatın ilk v lmanları olan çizgi, biçim, form, rnk, doku, mkân, harkt, ritim, dng, vurgu, oran-orantı v birlik rsimd hayal kullanımı başlığı altında; konuya farklı bakış, simg kullanımı, hayald ayrıntı v özgün anlatım gibi ifadlr yr almıştır. Vrilrin analizind araştırmada uygulama çalışmaları tamamlandıktan sonra ld diln vrilrin dökümü yapılmış v vrilr üç sanat uzmanı tarafından dğrlndirilmiştir. Dğrlndiriln vrilr Okul Bahçsi v Hayalimdki Okul Bahçsi için ayrı oluşturulan dğrlndirm formlarında, hr alan il ilgili blirlnn alt bcrilr öğrnci rsmind var is ''trli'' sütununa, yok is ''trsiz'' sütununa sayı olarak yazılmıştır. Eld diln bu vrilr frkans il tablo üzrind göstrildiktn sonra vrilrin karşılaştırmalı btimsl analizi yapılmıştır. 3. BULGULAR v ORUM Araştırmadan ortaya çıkan bulgular Tablo 1, 2, 3 v 4 t sunulmuştur. Tablolarda görsl ytnk alanı öğrncilri v zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin grçk durum rsimlri 683

6 Mhmt Ali GENÇ il imgsl durum rsimlrinin sanat lman v ilklri yönündn başarı frkansları blirtilmiştir. Tablo 1. Grçk Durum Rsimlrind Görsl tnk v Zihinsl tnk Alanı Öğrnci Rsimlrinin Sanat Elman v İlklri önündn Başarı Frkansları Görsl tnk Öğrncisi (9) Zihinsl tnk Öğrncisi (9) Uz. 1 Uz. 2 Uz. 3 Uz.1 Uz. 2 Uz. 3 Sanat Elmanları Sanat İlklri Çizgi Biçim Form Rnk Doku Mkân Harkt Ritim Dng Vurgu Oran-orantı Birlik Ortalama % 95 Ortalama %75 Tablo 1 inclndiğind, grçk durum rsimlrind görsl sanatlar alanı öğrncilrinin (% 95) sanat ilk v lmanları yönündn zihinsl ytnk alanı (% 75) öğrncilrin gör daha başarılı oldukları görülmktdir. Sanat ilk v lmanları yönündn görsl sanatlar ytnk alanı öğrncilri kndilrindn bklnn bcrilri göstrdiklri, çizgi, form, rnk v dokudan tam puan aldıkları görülmktdir. Zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin is sanat ilk v lmanları yönündn görsl sanatlar alanı öğrncilri kadar başarılı çalışmalar ortaya çıkaramadıkları, kndi grubu içrisind is sanat lmanlarına gör sanat ilklrind daha başarılı oldukları görülmktdir. Görsl sanatlar alanı öğrncilrinin zihinsl ytnk alanı öğrncilrin gör başarılı olmaları bklnn bir sonuçtur. Zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin sanat lmanlarına gör sanat ilklrind daha başarılı olmaları, sanat ilklrinin tasarım lmanlarına gör yorum gücü grktirmsindn kaynaklı olduğu düşünülmktdir. Zihinsl ytnk alanı karaktristik özlliklrin bakıldığında yorumlama bcrilrinin iyi olduğu görülmktdir. Tablo 2. Grçk Durum Rsimlrind Görsl tnk v Zihinsl tnk Alanı Öğrnci Rsimlrinin Hayal önündn Başarı Frkansları Görsl tnk Öğrncisi Zihinsl tnk Öğrncisi Hayal Uz.1 Uz. 2 Uz. 3 Uz. 1 Uz. 2 Uz. 3 Konuya farklı bakış Simg kullanımı Hayald ayrıntı Özgün anlatım Ortalama % 88 Ortalama % 91 t 684

7 Görsl Sanatlarda tnkli Öğrncilr İl Zihinsl tnkli Öğrncilrin Rsim Tablo 2 inclndiğind, grçk durum rsim çalışmalarında zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin (% 91) hayal yönündn görsl sanatlar alanı (% 88) öğrncilrindn daha iyi oldukları görülmktdir. Tablo 1 il karşılaştırıldığında görsl ytnk alanı öğrnci başarısında düşüş zihinsl ytnk alanı öğrncilrind is artış görülmktdir. Zihinsl ytnk grubunun hayal yönündn görsl sanat alanı öğrncilrindn daha iyi olması bu grubun yorum yapabilm gücünün çok iyi olmasından kaynaklandığı düşünülmktdir. Bu ytnk grubuna uygun sanat ğitiminin vrilmsi durumunda sanat lmanları yönündki ksikliklrini kısa sürd tamamlayabilcklri v görsl sanatlar alanında başarılı çalışmalar yapabilcklri düşünülmktdir. Tablo 3. İmgsl Durum Rsimlrind Görsl tnk v Zihinsl tnk Alanı Öğrnci Rsimlrinin Sanat Elman v İlklri önündn Başarı Frkansları Görsl tnk Öğrncisi (9) Zihinsl tnk Öğrncisi (9) Uz. 1 Uz. 2 Uz. 3 Uz. 1 Uz. 2 Uz. 3 Çizgi Biçim Form Rnk Doku Sanat Elman Sanat İlklri Mkân Harkt Ritim Dng Vurgu Oran-orantı Birlik Ortalama % 88 Ortalama % 80 Tablo 3 inclndiğind, imgsl durum rsimlrind görsl sanatlar alanı öğrncilrinin sanat ilk v lmanları yönündn (% 88), zihinsl ytnk alanı öğrncilrin (% 80) gör daha başarılı oldukları görülmktdir. Tablo 1 il karşılaştırıldığında grçk durum rsimlrind görsl sanatlar alanı öğrncilrinin ytrlilik ortalaması % 95 ikn imgsl durum rsimd bu öğrncilrin ytrlilik ortalaması % 88 olmuştur. Grçk durum rsimlrind sanat lmanları olan çizgi, form, rnk v dokuda tam puan alırkn imgsl durum rsimlrind sadc rnkt tam puan aldıkları görülmüştür. Grçk durum rsimlrind zihinsl alan öğrncilrinin ytrlilik ortalaması %75 ikn imgsl durum rsimlrind bu öğrncilrin ytrlilik ortalaması % 80 olmuştur. Zihinsl alan öğrncilrinin imgsl durum rsimlrind başarılarının artması bu öğrncilrin daha fazla hayal v soyut düşünbilm bcrisin sahip olduğunu düşündürbilir. İmgsl durum rsimlrind görsl sanatlar alanı öğrncilri sanat ilk v lmanları yönündn zihinsl ytnk alanı öğrncilrindn daha başarılı olsalar da bu başarı sviysinin grçk durum rsimlrin gör düştüğü görülmktdir. Grçk durum rsimlriyl kıyaslandığında imgsl durum rsimlrind zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin başarı sviysinin yüksldiği görülmktdir. 685

8 Mhmt Ali GENÇ Tablo 4. İmgsl Durum Rsimlrind Görsl tnk v Zihinsl tnk Alanı Öğrnci Rsimlrinin Hayal önündn Başarı Frkansları Görsl tnk Öğrncisi (9) Zihinsl tnk Öğrncisi (9) Uz. 1 Uz. 2 Uz. 3 Uz. 1 Uz. 2 Uz. 3 Hayal Konuya farklı bakış Simg kullanımı Hayald ayrıntı Özgün anlatım Ortalama % 81 Ortalama % 93 Tablo 4 inclndiğind imgsl durum rsimlrind zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin (% 93) hayal yönündn görsl sanatlar alanı (% 81) öğrncilrindn daha başarılı oldukları görülmktdir. İmgsl durum rsimlrind görsl sanatlar alanı öğrncilri sanat ilk v lmanları yönündn zihinsl ytnk alanı öğrncilrindn daha başarılı oldukları, hayal yönündn is zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin daha başarılı oldukları görülmktdir. Grçk durum rsimlriyl kıyaslandığında imgsl durum rsimlrind görsl sanatlar alanı öğrncilrinin başarı sviysinin düştüğü görülmktdir. Zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin başarı sviylrinin is yüksldiği görülmktdir. Bu durum görsl sanat alanı öğrncilrini grçkçi v somut rsimlrd v özllikl görsl biçim dili olan sanat ilk v lmanlarının kullanımında iyi oldukları, hayal v soyut düşünmy dayalı imgsl rsimlrd is zihinsl ytnk öğrncilrinin iyi oldukları görülmktdir. Bu durum görsl sanatlar öğrncilrinin v zihinsl ytnk öğrncilrin karaktristik özlliklriyl ilişkili oldukları düşünülmktdir. 4.TARTIŞMA, SONUÇ v ÖNERİLER Bulgulara bakıldığında yapılan grçk durum v imgsl durum rsimlrind sanat ilk v lmanları yönündn görsl sanatlar alanı öğrncilrinin daha başarılı oldukları rsimlrdki hayal yönündn is zihinsl ytnk alanı öğrncilri daha başarılı olukları görülmüştür. Bu durum görsl ytnk alanı öğrncilrinin tknik yöndn, zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin is hayal yöndn iyi düzyd olduğunu göstrmiştir. Görsl ytnk alanı öğrncilrinin tknik yöndn, zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin is hayal yöndn iyi düzyd olmaları bu öğrncilrin ytnk alanı karaktristik özlliklriyl ilişkili olduğunu düşündürmktdir. İlgili litratürd görsl sanatlarda üstün ytnklilr; çizim v boyamadaki olağanüstü ytnklrin vurgu yapılırkn, zihinsl ytnk alanı için is ortalama üstü ytnk, yaratıcılık v motivasyona vurgu yapılmaktadır. Bu özlliklrdn harktl zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin sanat alanında da başarı göstrbilck özlliklr sahip oldukları görülmktdir. Bu konuda Özsoy (2003), glişmiş bir hayalin imgsl yapılan çalışmalarda başarı gtirdiğini blirtmktdir. apılan grçk durum rsimlrind görsl sanatlar alanı öğrncilri sanat İlk v Elmanları bakımından zihinsl ytnk alanı öğrncilrin gör daha başarılı olmuşlardır. İmgsl durum rsimlrind is görsl sanatlar alanı öğrncilrinin sanat İlk v Elmanları ndaki başarıları düşmüştür. Bu durum img v hayal arttıkça görsl sanatlar alanı öğrncilrinin başarılarının düştüğünü göstrmktdir. Zihinsl ytnk öğrncilrind is bu durumun trsi yaşanmaktadır. Litratürd, Kagan (1993), sanatın iki türlü olduğunu blirtir. Birincisi sanatın içsl biçimi, yani sanatın içriğinin imgsl 686

9 Görsl Sanatlarda tnkli Öğrncilr İl Zihinsl tnkli Öğrncilrin Rsim olarak somutlaştırılışı il ilgili zihinsl tkinlik düzyinddir. aşamın imgsl modli sanatçının zihnind var olur. Bu durum hayal gücünün yaratıcı tkinliğinin bir sonucudur. İkinci durumda sanatın dışsal biçimi, sanatsal imgnin maddi gövdsi oluşur, sanatsal bir içriğin nsnl taşıyıcısı var olur (Bndr, 2006). Birincisind hayal önmli ikn ikincisind tknik biçim olan sanat ilk v lmanları önmli olmaktadır. apılan grçk durum rsimlrind zihinsl ytnk alanı öğrncilri, hayal yönündn daha başarılı olmuşlardır. İmgsl durum rsimlrind is zihinsl ytnk alanı öğrncilrinin hayal yönündn başarıları daha da artmıştır. Bu durumda rsimd hayal imkânı arttıkça zihinsl ytnkli öğrncilrin başarısında artış olduğu görülmktdir. Zihinsl ytnk grubunun Hayal bakımından görsl sanat alanı öğrncilrindn daha iyi olması bu grubun daha fazla hayal, soyut düşünbilm bcrisi v yorum yapabilm gücünün olmasından kaynaklandığı düşünülmktdir. İlgili litratürd Boland (1986), üstün ytnkli öğrncilrin dinamik v szgisl hayal güçlrin vurgu yapmaktadır. Üstün ytnkli öğrncilrin ürünlr ortaya koyarkn glişmiş hayal güçlrini kullanmaları ürünlrin nitliğini arttırmaktadır. Clark v Zimmrman (1998), üstün ytnkli olarak kabul diln öğrncilrin akadmik başarılarının yanı sıra, sanat (rsim) alanında da ytnkli olduklarını blirtmktdir. Akarsu (2004a), da üstün ytnkli çocukların yüksk motivasyon, gözlm v analiz gücü, akıl yürütm, problm çözm, gniş hayal v img gücü, yaratıcılık, sttik duyarlılık, kndin güvn özlliklri olduğunu blirtmktdir. Blirtiln bu özlliklr rsimd başarı gtirmktdir. Araştırmadaki bulgular da görsl sanat alanı öğrncilrinin grçkçi v somut rsimlrd v özllikl görsl biçim dili olan sanat ilk v lmanlarının kullanımında iyi oldukları, hayal v soyut düşünmy dayalı imgsl rsimlrd is zihinsl ytnk öğrncilrinin iyi oldukları görülmktdir. Zihinsl ytnkli öğrncilrin tknik yöndn dstklnmsi durumunda görsl sanatlar alanında başarılı çalışmalar ortaya çıkarabilcklri düşünülmktdir. Bu düşüncdn harktl Bilsm dstk ğitimi v birysl ytnklri gliştirm ğitim sürcind gönüllülük sasına bağlı olarak dilyn zihinsl ytnkli öğrncilrin zayıf oldukları sanat ilk v lmanları yöndn dstklnmsi önrilmktdir. Sanat yönü daha başarılı olan zihinsl ytnk alanı öğrncisi, kndi alan ytnklrini gliştirirkn sanata da hobinin ötsind bir ilgi göstrbilcktir. Araştırmadaki bulgularda görsl sanat alanı öğrncilrinin grçkçi v somut rsimlrd v özllikl görsl biçim dili olan sanat ilk v lmanlarının kullanımında iyi oldukları görülmktdir. Başarılı ürün için sanatın tknik yön yanında hayal yönündn d iyi düzyd olması grkmktdir. Bunun için sanat ilk v lmanlarına gör nisptn zayıf olan görsl sanat alanı öğrncilrinin hayal yönlrinin gliştirilmsi için imgsl v hayali çalışmalara ağırlık vrilmsinin daha iyi sonuç vrcği düşünülmktdir. Bunun için dstk, birysl ytnklri fark ttirm v özl ytnklri gliştirm programlarında imgsl v hayali çalışmalara önclik vrilmsi önrilmktdir. Böylc Bilsm son ğitim aşaması olan proj aşamasına gçmdn önc görsl sanat alanı öğrncilrin imgsl yöndn ksiklrinin gidrilmsi, öğrncinin özgün sanat sri ürtmsin v sanat organizasyonlarında bulunmasına önmli katkıda bulunacağı düşünülmktdir. 687

10 Mhmt Ali GENÇ KANAKÇA Akarsu, F. (2004a). Üstün ytnklilr. Şirin M. R., Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E. (Ed.). Üstün ytnkli çocuklar sçilmiş makallr kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı, Akarsu, F. (2004b). İstanbul bilim v sanat mrkzi (Bilsm) için bir öğrnm modli. Şirin M. R., Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E. (Ed.). Üstün ytnkli çocuklar sçilmiş makallr kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı yayınları, Akkanat, H. (2004). Üstün vya özl ytnklilr. Şirin M. R., Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E. (Ed.). Üstün ytnkli çocuklar sçilmiş makallr kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı, Ataman, A. (2004). Üstün zkâlı v üstün özl ytnkli çocuklar. Şirin M. R., Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E. (Ed.). Üstün ytnkli çocuklar sçilmiş makallr kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı, Bndr, M. T. (2006) Rsim-iş ğitimi öğrncilrind duygusal zkâ v yaratıcılık. ayımlanmamış Doktora Tzi, Dokuz Eylül Ünivrsitsi Eğitim Bilimlri Enstitüsü Güzl Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, İzmir. Brank, D. J. (1993). An intrnational survy of dfinitions of giftnss and of procdurs to indntify and slct studnts for giftd program. A Dissrtation of Doctor Division of Tachr Education and Th Graduat School of Univrsity of Orgon. Bilsm önrgsi (2007). Bilim v Sanat Mrkzi önrgsi. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. Boland, D. (1986). Artistically talntd studnts: a call for rsarch. Working Paprs in Art Education, 5 (1), Clark, G. and Zimmrman, E. (1998). Nurturing th arts in programs for giftd and talntd studnts. Phi Dlta Kapan, 79 (10), Cukirkorn, J. (2007). Supporting talnt in th visual arts. Frinds for Giftd Education Nwslttr, 7 (2), 1 4. Cutts, N. E. and Mosly, N. (2001). Üstün zkâlı v ytnkli çocukların ğitimi. (Çv. Ersvim İ.), İstanbul: Özgür ayıncılık. Çağlar, D. (2004). Üstün zkâlı çocukların ğitim modllri. Şirin M. R., Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E. (Ed.). Üstün ytnkli çocuklar sçilmiş makallr kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı, Dönmz, N. (2004). Bilim Sanat Mrkzlri nin kuruluşu v işlyişind yapılması grkn düznlmlr. Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E., Şirin M. R. (Ed.). I. Türkiy üstün ytnkli çocuklar kongrsi, üstün ytnkli çocuklar bildirilr kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı, Enç, M. (2005). Üstün Byin Gücü Glişim v Eğitimlri. Ankara: Gündüz Eğitim v ayıncılık. Göktr, M. v Çpni, S. (2004). Üstün ytnkli çocuklara vriln dğrlr ğitimind örtmnin rolü. Şirin M. R., Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E. (Ed.). Üstün ytnkli çocuklar sçilmiş makallr kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı, Hurwitz A. and Day, Michal (2001). Childrn and thir art mthods fort h lmntary school (7th Edition). Orlando: Harcourt Collg Publishrs. Kulaksızoğlu, A. (2004). Üstün ytnkli çocuklar kongrsi önsözü. Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E., Şirin M. R. (Ed.). I. Türkiy Üstün tnkli Çocuklar Kongrsi Üstün tnkli Çocuklar Bildirilr Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı,

11 Görsl Sanatlarda tnkli Öğrncilr İl Zihinsl tnkli Öğrncilrin Rsim Passow, A. H. (1981). Th natur of giftdnss and talnt giftd, Child Quartrly, 25(1), Rnzulli, J. S. (1978). What maks giftdnss. Phi Dlta Kapan, 60 (3), Sönmz, H. (2011). Üstün ytnklilrin ğitimi, Bilim v Aklın Aydınlığında Eğitim12(141), Tozlu, N. (2004). Türkiy nin mrkzi (ksn) bir güç olmasında üstün ytnklilrin ğitimi üzrin bir tartışma. Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E., Şirin M. R. (Ed.). I. Türkiy Üstün tnkli Çocuklar Kongrsi, Üstün tnkli Çocuklar Bildirilr Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı, Uzun, M. (2004a). Üstün vya özl ytnkli çocukların ğitimind yni bir modl: bilim v sanat mrkzlri. Üstün Vya Özl tnkli Öğrncilrin Eğitimi Panli, 3 4 Mayıs. İzmir, Uzun, M. (2004b). Türk milli ğitimi bütünlüğü içind üstün vya özl ytnkli öğrncilrin ğitimi. Üstün Vya Özl tnkli Öğrncilrin Eğitimi Panli, 3 4 Mayıs İzmir, ıldırım, A. v Şimşk H. (2000). Sosyal bilimlrd nitl araştırma yöntmlri. (2.Baskı), Ankara: Sçkin yayınları. 689

12 Mhmt Ali GENÇ 1. Introduction EXTENDED ABSTRACT Giftd studnts who ar diffrnt from thir prs with svral attributs such as abov avrag ability, motivation and crativity gnrally distinguish thmslvs in intllctual ability, musical ability and visual arts ability. Diffrnt dfinitions of giftd prsons who attractd th attntion of popl in vry socity throughout history wr mad. First dfinitions wr focusd on IQ scor, and it was considrd that individuals gtting highr scors on this tst wr rgardd as gnius and dfinitions mad wr focusd on acadmic achivmnts of studnts. In this priod it was thought that studnts in th fild of intllctual ability could b succssful on arts too. Dfinitions basd on IQ scors which did not considr art abilitis of studnts continud up to th dfinition of Marland in In this dfinition, giftd popl wr dfind as th individuals who ar abl to do high lvl works du to thir distinguishd abilitis. Ths individuals ar th childrn and th young showing rmarkabl succss compard to thir prs, displaying high prformanc in intllignc, crativity, artistic ability, ladrship capacity or spcific acadmic filds and nding srvics and activitis not providd in normal schools, whn xhibiting thir abilitis. Rnzulli mad a diffrnt dfinition for thos giftd: h statd that xistnc of thr faturs such as abov avrag abilitis, crativity and high lvl sns of mission (motivation) togthr and intraction of ths thr abilitis xprss th suprior ability. That dfinition of Rnzuli also dscribs th visual arts ability as wll as intllctual ability. Thos giftd in visual arts also show original idas and innovations bsids thir paintings and thy also xhibit som faturs such as high-lvl motivation, problm solving ability. In anothr dfinition, h dscribs thos giftd in visual arts as individuals whos school succss is highr and who show xtraordinary abilitis in on or svral filds of visual arts (Painting, sculptur, dying, cramic, txtil, photograph, art critics). Considring th dfinitions, it is sn that both groups show common faturs (motivation, crativity, nw idas) as wll as diffrnt faturs. H spcifis that, among thos faturs shown by intllctually giftd studnts in th fild of crativity, thy ar also snsitiv to bauty and attmpt to xplor th asthtic aspcts of th objcts. Thos giftd ar dfind as individuals who nd srvics and activitis which ar not providd in normal schools. Education of ths individuals who nd privat ducation is providd at Scinc and Art cntrs in Turky (Bilsm) organizations. Ths cntrs ar th organizations which provid larning opportunitis and privat ducation possibilitis that combin scintific thought and bhaviors with asthtic valus in ordr to mak individuals crativ, productiv and good at problm solving by dvloping suprior or spcial abilitis of studnts rciving ducation in lmntary schools and scondary schools. Studnts in Bilsm ar chosn into thr main filds such as intllctual abilitis, visual abilitis and music abilitis and rciv ducation into ths filds. Intllctual ability fild includ skilld studnts in rspct of gnral acadmic and IQ and visual arts fild includ studnts having high lvl of visual abilitis. Although som charactristic diffrncs ar sn btwn studnts in th fild of intllctual ability and visual arts ability, thy may also show common faturs. With this study basd on common faturs of intllctual and visual fild studnts, it was aimd to rval painting gnration and painting lvls of giftd studnts in th fild of 690

13 Görsl Sanatlarda tnkli Öğrncilr İl Zihinsl tnkli Öğrncilrin Rsim visual art and in intllctual ability. For that rason, studnts in th fild of intllctual ability and in th fild of visual arts ability rciving ducation giftd studnts wr rqustd to gnrat paintings titld I paint my school for ralistic situation and school in my drams for imaginativ situation. Paints wr compard in rspct of ralistic and imaginativ prspctiv. 2. Mthod Modl of rsarch: This qualitativ approachd rsarch is a dscriptiv modl which dpnds on data acquird as a rsult of th comparison of paintings of intllctually giftd studnts and studnts with visual arts ability. Working group: Working group consistd of 18 fourth-grad lmntary school who wr dscribd as giftd studnts in th filds of intllctual ability and visual arts. Data Collction and Analysis: Studnts in th fild of intllctual ability and visual arts wr rqustd to gnrat School gardn painting for ralistic situation pictur for th first cours hour (40 minuts) and School gardn in my drams for imaginativ situation pictur for th scond cours hour. Th sam topics wr applid to th group of intllctual ability. Obtaind products wr valuatd by thr xprts in rspct of art principls and lmnts and imagination abilitis. If sub-abilitis mntiond for ach fild xist in th pictur of studnt, it has bn markd in figurs on satisfactory column; if not xisting it was writtn as unsatisfactory column. Aftr ths data obtaind wr shown on tabl with frquncy, comparativ dscriptiv analysis of data was carrid out. 3. Findings and rmark In ralistic situation paintings, studnts in th fild of visual arts ar foundd mor succssful in rspct to art principls and lmnts (95 %) comparing to th studnts in th fild of intllctual ability (75 %). Studnts in th fild of visual arts ability ar foundd to show xpctd achivmnt in rspct to art principls and lmnts and thy got full scors from drawing, form, color and txtur. It is sn that studnts in th fild of Intllctual ability could not rval succssful works on principls and lmnts of art as much as studnts in th fild of visual arts and thy wr mor succssful in th principls of art than th lmnts of art within its group. In ralistic situation works, it is sn that studnts in th fild of intllctual ability wr bttr than (91 %) th studnts in th fild of visual arts ability (88 %). Thr is a dcras in th achivmnt of studnts in th fild of visual ability and an incras in th achivmnt of studnts in th fild of intllctual ability. It is considrd that to b bttr in rspct to imagination for intllctual ability group than th studnts in th fild of visual arts ability rsultd from intrprtiv powr of this group. In imaginativ situation picturs, it was found that; visual arts studnts ar mor succssful (88 %) in rspct of principls and lmnts of art comparing to studnts in th fild of intllctual ability (80 %). In imaginativ situation picturs, it is sn that studnts in th fild of intllctual ability wr mor succssful (93 %) in rspct of imagination comparing to studnts in th fild of visual arts ability (81 %). In imaginativ situation picturs, it is sn that studnts in 691

14 Mhmt Ali GENÇ th fild of visual arts wr mor succssful than th studnts in th fild of intllctual ability in rspct to th principls and lmnts of art and studnts in th fild of intllctual ability wr mor succssful in rspct to imagination. 4. Discussion and rsult Studnts in th fild of visual arts hav bn mor succssful in ralistic situation paints in rspct to principls and lmnts of art; studnts in th fild of intllctual ability hav bn mor succssful in rspct of imagination. This situation rvald that studnts in th fild of visual art ability wr tchnically at a good lvl and studnt in th fild of intllctual ability wr imaginativly in at a good lvl. In ralistic situation picturs, studnts in th fild of visual arts hav bn mor succssful than th studnts in th fild of intllctual ability in rspct to principls and lmnts of art. In imaginativ situation picturs, achivmnts of studnts in th fild of visual arts ability dcrasd about principls and lmnts of art. This situation shows that if imag and imagination incras, achivmnts of visual arts studnts rducs. It is vic vrsa for th intllctual ability studnts. In ralistic situation picturs, studnts in th fild of intllctual ability fild hav bn succssful in rspct of imagination. In imaginativ situation paintings, achivmnt of studnts in th fild of intllctual ability incrasd mor in rspct of imagination. In this situation it is sn that as long as th imagination opportunity incrass on pictur, achivmnt of studnts in th fild of intllctual ability would also rais. Bing bttr for intllctual ability group than studnts in th fild of visual arts in rspct of imagination dpnds on mor imagination, intangibl thinking capability and intrprtativ powr of this group. 692