ORİJİNAL ARAŞTIRMA. Elif AYDIN, a Engin TAŞTABAN, a Yasemin TURAN, a İmran KURT ÖMÜRLÜ, b Ömer Faruk ŞENDUR a. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD,

Transkript

1 ORİJİNAL ARAŞTIRMA Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Polikliniğine Başvuran Alt Ekstremite Amputasyonlu Hastaların Demografik Özellikleri ve Fonksiyonelliklerinin Değerlendirilmesi Elif AYDIN, a Engin TAŞTABAN, a Yasemin TURAN, a İmran KURT ÖMÜRLÜ, b Ömer Faruk ŞENDUR a a Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD, b Biyoistatistik AD, Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aydın Ge liş Ta ri hi/re ce i ved: Ka bul Ta ri hi/ac cep ted: Bu çalışmanın sonuçları 24. Ulusal Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kongresi (27-31 Mart 2013, Antalya) nde poster olarak sunulmuştur. Ya zış ma Ad re si/cor res pon den ce: Elif AYDIN Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD, Aydın, TÜRKİYE/TURKEY drebulak@yahoo.com ÖZET Amaç: Alt ekstremite amputasyonları tüm amputasyonların %85 ini oluşturur. Ampute kişilere yönelik rehabilitasyon hizmetlerinin ve sosyal hizmetlerin iyi planlanabilmesi için mevcut hasta populasyonunun özelliklerinin belirlenmesi gereksinimi vardır. Bu çalışmada Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon polikliniklerine başvuran ampute hastaların özellikleri ve fonksiyonel son durumlarını incelemeyi amaçladık. Gereç ve Yöntemler: Çalışmamızda 1 Haziran Haziran 2012 tarihleri arasında polikliniğimize başvuran alt ekstremite amputasyonlu 30 hastanın dosyası sosyodemografik özellikleri, amputasyon sebepleri, amputasyon yeri ve seviyeleri, fizik muayenesi, fonksiyonel kapasitesi ve Lokomotor Kapasite İndeksi (LKİ) skorları retrospektif olarak tarandı. Bulgular: Belirtilen dönemde polikliniğimize başvuran alt ekstremite amputasyonlu hastaların 25 i erkekti ve yaş ortalaması 52,16±17,52 yıl olarak saptandı. Hastaların amputasyon sebeplerinin tanısal dağılımına bakıldığında 1. sırada vasküler hastalıklar, 2. sırada travma, 3. sırada ise maligniteler yer almaktaydı. Amputasyon yeri ve seviyesi ayrı ayrı incelendiğinde ise ilk sırada transtibial amputasyonlar ve sağ alt ekstremite amputasyonlarının yer aldığı saptandı. Hastaların üçte ikisi fantom hissi tariflerken, fantom ağrısından şikayet edenler sadece 4 kişiydi. Fonksiyonel kapasitelerin dağılımına bakıldığında 5 kişi K1, 9 kişi K2, 11 kişi K3 ve 5 kişi K4 seviyesindeydi. LKİ ortalaması 16,93±8,09 olarak saptandı. Hastaların eğitim, yaş ve kiloları ile fonksiyonel kapasiteleri ve LKİ arasında herhangi bir anlamlı ilişki saptanmadı. Sonuç: Bu ve benzeri çalışmalar ülkemizde ampute hastaların rehabilitasyonuna yaklaşım ve bu grup hastaların ihtiyaçlarının belirlenmesi için önemlidir. Bu konuda yapılacak geniş çaplı çalışmalara ihtiyaç vardır. Anah tar Ke li me ler: Amputasyon, demografik özellikler ABS TRACT Objective: Lower limb amputations accounted of 85% of the total amputations. Determining the properties of this population is needed for adequate planning of both rehabilitation and social services. Material and Methods: Thirty patients with lower limb amputation who were attended to outpatient clinic between June June 2012 were included into the study and their files were detected in terms of socio-demographic characteristics, reason for amputation, the location and level of amputation, physical examination, functional capacity and Locomotor Capacity Index (LCI) scores, retrospectively. Results: The mean age of lower limb amputees who attended to outpatient clinic at that time period was 52.16±17.52 years and 25 of them were men. The most common reason for amputation was vascular diseases, trauma and malignancy. Transtibial level and the right side amputation are most common in terms of level and side of amputation. Two-thirds of patients describe phantom sensation, but only four of them complain about phantom pain. Five patients were K1, nine patients were K2, eleven patients were K3 and five patients were K4 in regard to functional capacity levels. The mean score of LCI scale were 16.93±8.09. There were not any significant relationships between patients education level, age or weight and functional capacity or LCI. Conclusion: We suggested that this study and similar studies may be important for rehabilitation approaches and identify requirements of patients with lower limb amputation in our country. Further studies are needed in this field. Key Words: Amputation, demographic features Copyright 2013 by Türk Tıbbi Rehabilitasyon Kurumu Derneği Ro ma tol Tıp Re hab 2013;24(2): Turkiye Klinikleri Romatol Tıp J Int Rehab Med Sci 2013;24(2) 2008, 4

2 FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN ALT EKSTREMİTE AMPUTASYONLU... Elif AYDIN ve ark. m pu tas yon cer ra hi si son ra sı has ta nın günlük ya şa mı na ge ri ka zan dı rıl ma sı, re ha bi li - tas yon eki bi nin önem li uğ raş alan la rın dan bi ri dir. Ma jor alt eks tre mi te am pu tas yon la rı nın ora nı is ta tis ti ğin ya pıl dı ğı ül ke ye gö re ki şi - de 1.2 ile 4.4 ara sın da de ğiş mek te dir. 1 Ame ri ka Birle şik Dev let le ri n de her yıl or ta la ma am pu tas yon ya pıl mak ta dır ve 2050 yı lın da bu sayı nın iki ye kat la na ca ğı ön gö rül mek te dir. 2,3 Alt ekstre mi te am pu tas yon la rı tüm am pu tas yon la rın %97 si ni oluş tu rur. 4 Ate rosk le roz ve di a be tes melli tu sa bağ lı pe ri fe rik vas kü ler so run lar ile ri yaş grubun da alt eks tre mi te am pu tas yon la rı nın baş ta ge len ne de ni iken, genç yaş gru bun da trav ma tik se bep - ler da ha ön plan da göz len mek te dir. 5-8 Am pu te ki şile re yö ne lik re ha bi li tas yon hiz met le ri nin ve sos yal hiz met le rin iyi plan la na bil me si için mev cut has ta po pu las yo nu nun özel lik le ri nin be lir len me si ge rek - si ni mi var dır. Bu ça lış ma da Fi zik sel Tıp ve Re ha bi - li tas yon po lik li nik le ri ne baş vu ran am pu te has ta la rın özel lik le ri ni ve fonk si yo nel son du rum - la rı nı in ce le me yi amaç la dık. GEREÇ VE YÖNTEMLER Ça lış ma mız da 1 Ha zi ran Ha zi ran 2012 ta rih le ri ara sın da po lik li ni ği mi ze baş vu ran alt ekstre mi te am pu tas yon lu has ta la rın dos ya la rı ret ros pek tif ola rak ta ran dı. Has ta la rın sos yo de - mog ra fik özel lik le ri, am pu tas yon se bep le ri, am pu - tas yo nun han gi ta raf ta ya pıl dı ğı ve se vi ye le ri, fi zik mu a ye ne le ri, yar dım cı araç kul la nım la rı, fan tom his si ve ağ rı sı nın var lı ğı, Me di ca re Fonk si yo nel Sınıf la ma Sis te mi ne gö re fonk si yo nel ka pa si te le ri, Lo ko mo tor Ka pa si te İndeks le ri (LKİ) skor la rı kayde dil di. ME Dİ CA RE FONK Sİ YO NEL SI NIF LA MA SİS TE Mİ Has ta la rın po tan si yel fonk si yon se vi ye le ri ni be lir - le mek için yay gın ola rak K sı nıf la ma sı ola rak da bili nen Me di ca re Fonk si yo nel Kla si fi kas yon Se vi ye si kul la nıl dı. Bu sı nıf lan dır ma da K0 se vi ye sin de ki has ta nın yar dım lı ve ya yar dım sız gü ven li bir şekil - de am bu las yon ve ya trans fer ye te ne ği ve ya po tan - si ye li yok tur ve bu has ta lar da pro tez ya şam ka li te si ve ya mo bi li te ye kat kı sağ la maz. K1 se vi ye sin de has ta düz ze min ler de sa bit ka dans la trans fer ve ya am bu las yon için pro te zi ni kul lan ma ye te ne ği ne ve - ya po tan si ye li ne sa hip tir. Bu has ta lar ti pik li mit li ve ya li mit siz ev içi am bu las yon ya par lar. K2 se vi - ye sin de ki has ta mer di ven, eşik ve ya düz ol ma yan ze min ler gi bi al çak çev re sel ba ri yer ler de trans fer ve ya am bu las yon için pro te zi ni kul lan ma ye te ne - ği ne ve ya po tan si ye li ne sa hip tir ve ti pik top lum içi am bu las yon ya pa bi lir ler. K3 se vi ye sin de ki has ta de ği şen ka dans lar da am bu las yon ye te ne ği ne ve ya po tan si ye li ne sa hip tir. Bu has ta lar ço ğu çev re sel bari ye ri aşa bi lir ve mes le ki, te ra pö tik ve ya eg zer siz ak ti vi te le ri ni ye ri ne ge ti re bi le cek şekil de pro tez le - ri ni kul la na rak ba sit ha re ke tin öte sin de top lum içi am bu las yon ya pa bi lir ler. En üst se vi ye olan K4 de - ki has ta ise pro te zi ni ba sit am bu las yo nun öte sin de yük sek dar be, stres ve ya ener ji se vi ye le ri ge rek ti ren ak ti vi te ler de kul lan ma ye te ne ği ve ya po tan si ye li - ne sa hip tir. 4,9 LO KO MO TOR KA PA Sİ TE İN DEK Sİ Has ta la rın lo ko mo tor ye te nek le ri ni de ğer len dir - mek için LKİ kul la nıl dı. Bu in deks has ta nın pro te - zi ile bir lik te 14 ak ti vi te yi ya pa bil me ye te ne ği ni de ğer len di rir. Her bir so ru 0-3 pu an ara sın da değer len di ri lir. Top lam pu an art tık ça lo ko mo tor ka - pa si te ar tar. Türk çe ge çer lik ve gü ve ni lir li ği is pat lan mış tır. 10,11 İSTA TİS TİK SEL ANA LİZ LKİ ile has ta la rın ya şı, ki lo su ve eği tim se vi ye le ri ara sın da ki iliş ki nin in ce len me sin de Spe ar man kore las yon ana li zi kul la nıl dı. Ta nım la yı cı is ta tis tik ler ve ri ya pı sı na gö re or ta la ma±s tan dart sap ma, frekans ya da yüz de bi çi min de gös te ril di. p<0.05 oldu ğu du rum da is ta ti sik sel ola rak an lam lı ka bul edil di. BULGULAR Ça lış ma mı za 1 Ha zi ran 2011 ve 30 Ha zi ran 2012 ta rih le ri ara sın da po lik li ni ği mi ze baş vu ran alt ekstre mi te am pu tas yon lu 30 has ta alın dı. Has ta la rı mı - zın 25 (%83,3) i er kek, 5 (%16,7) i ka dın dı. Cin si yet Turkiye Romatol Klinikleri Tıp Rehab J 2013;24(2) Int Med Sci 2008, 4 33

3 Elif AYDIN ve ark. FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN ALT EKSTREMİTE AMPUTASYONLU... TABLO 1: Ampute hastaların demografik verileri. Hasta sayısı (%) Cinsiyet Kadın 5 (%16,7) Erkek 25 (%83,3) Öğrenim durumu Okur-yazar 1 (%3,3) İlkokul 14 (%46,7) Ortaokul 5 (%16,7) Lise 6(%20) Üniversite 4 (%13,3) Sigara kullanımı Var 9 (%30) Yok 21 (%70) da ğı lı mı açı sın dan er kek has ta la rın ka dın has ta la ra oran la is ta tis tik sel an lam lı ola rak faz la ol du ğu tespit edil di. Ça lış ma ya alı nan has ta la rın yaş la rı 16 ile 82 ara sın da de ğiş mek te olup ge nel yaş or ta la ma sı 52,16±17,52 yıl dı. Am pu te has ta la rın ta ma mı si li - kon li ner so ket li pin ki lit li pro tez kul lan mak tay dı. Has ta la rı mı zın sos yo de mog ra fik özel lik le ri Tab lo 1 de gös te ril miş tir. Has ta la rı mı zın am pu tas yon ne den le ri nin dağı lı mı na ba kıl dı ğın da ilk sı ra da pe ri fe rik vas kü ler has ta lık lar (%63,4), 2. sı ra da trav ma (%33,3), 3. sıra da ma lig ni te ler (%3,3) yer al mak tay dı. Pe ri fe rik vas kü ler has ta lık lar ken di içe ri sin de in ce len di ğin - de 14 ki şi de (%73,6) di a be te bağ lı vas kü ler dis fonksi yon ol du ğu tes pit edil di. Has ta la rı mı zın am pu tas yon se vi ye le ri nin dağı lı mı na ba kıl dı ğın da 26 ki şi nin (%86,7) trans ti bi - al, 4 ki şi nin (%13,3) trans fe mo ral am pu tas yo nu mev cut tu. Sağ ve sol ta raf am pu tas yon la rı ara sın da sa yı ca fark yok tu ve 3 ki şi de bi la te ral am pu tas yon var dı. Me di ca re fonk si yo nel sı nıf la ma sis te mi ne gö - re de ğer len di ri len po tan si yel fonk si yo nel dü zey le - ri in ce len di ğin de 5 ki şi nin K1 (%16,7), 9 ki şi nin K2 (%30), 11 ki şi nin K3 (%36,7), 5 ki şi nin K4 (%16,7) se vi ye sin de ol du ğu tes pit edil di. Mo bi li zas yon için yar dım cı araç kul lan ma ih ti ya cı du yan la rın ora nı %36,7 idi. LKİ or ta la ma sı 16,93±8,09 ola rak sap tan - dı. LKİ ile has ta la rın ya şı, ki lo su ve eği tim se vi ye - le ri ara sın da is ta tis tik sel ola rak an lam lı ko re las yon tes pit edil me di. Has ta la rı mı zın am pu tas yon ve protez kul la nı mı ile il gi li ve ri le ri Tab lo 2 de özet len - miş tir. TARTIŞMA Tüm dün ya da ol du ğu gi bi ül ke miz de de bek le nen ya şam sü re le ri nin art ma sı ile bir lik te di a bet li has - ta sa yı sı nın ar tı şı, bu nun ya nı sı ra tra fik ka za la rı - nın, ateş li ve pat la yı cı si lah ya ra lan ma la rı nın da ha sık gö rül me ye baş lan ma sı ma jor alt eks tre mi te ampu tas yon la rı nın da ora nı nı art tır mak ta dır. Önümüz de ki se ne ler de bu sa yı nın kat la na rak art ma sı bek le nir ken am pu te re ha bi li tas yo nu ve iliş ki li sosyal hiz met ler de önem ka zan mak ta dır. Bu bağ lam - TABLO 2: Ampute hastaların amputasyon ve protez kullanımı ile ilgili verileri Hasta sayısı (%) Amputasyon nedeni Vasküler 19 (%63,4) Travma 10 (%33,3) Malignite 1 (%3,3) Amputasyon seviyesi Transfemoral 4 (%13,3) Transtibial 26 (%86,7) Ampute taraf Sağ 14 (%46,7) Sol 13 (%43,3) Bilateral 3 (%10) Yürümeye yardımcı cihaz Var 11 (%36,7) Yok 19 (%63,3) Fonksiyonel kapasite K1 5 (%16,7) K2 9 (%30) K3 11 (%36,7) K4 5 (%16,7) Fantom hissi Var 20 (%66,7) Yok 10 (%33,3) Fantom ağrısı Var 4 (%13,3) Yok 26 (%86,7) 34 Turkiye Klinikleri Romatol Tıp J Int Rehab Med Sci 2013;24(2) 2008, 4

4 FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN ALT EKSTREMİTE AMPUTASYONLU... Elif AYDIN ve ark. da ül ke miz de am pu te le re yö ne lik ye ni hiz met le rin plan lan ma sın da kul la nı la cak sağ lık lı ve ri le re ge reksi nim art mış tır. Bi zim ça lış ma mız da, bir yıl içe ri sin de FTR po lik li ni ği ne baş vu ran ma jor alt eks tre mi te am pu - tas yon lu has ta la rın yaş or ta la ma sı nın 52 yıl ol du - ğu tes pit edil miş tir. Bu du rum da ma jor alt eks tre mi te am pu tas yon lu has ta la rın bir ço ğu nun bek le nen ya şam sü re le ri nin uzun ol du ğu nu ve ha - len üret ken yaş ta ol duk la rı nı gör mek te yiz. De ği şik yaş grup la rı nın am pu tas yon so nu cu fonk si yo nel son du ru mu nu araş tı ran bir ça lış ma da en iyi fonksi yo nel so nuç lar yaş ara lı ğın da tes pit edil miştir. 12 So nuç la rı mı za gö re er kek has ta la rın sa yı nı nın da ha bas kın ol du ğu da göz len mek te dir. Bu yaş gru - bu ki şi le rin sos yal ve eko no mik ha ya ta ye te rin ce ka tı la ma ma la rı nın ya ra ta ca ğı ki şi sel ve top lum sal so run lar göz önü ne alın dı ğın da re ha bi li tas yo nun öne mi bir kez da ha or ta ya çık mak ta dır. Ül ke miz de am pu te has ta la rın am pu tas yon neden le ri ile il gi li ya pı lan ça lış ma la ra ba kıl dı ğın da çalış ma yı ya pan mer ke zin özel lik le ri ne gö re de ğiş mek le bir lik te trav ma tik ve vas kü ler se bep le - rin ilk sı ra yı al dık la rı gö rül mek te dir. 7,13,14 Bi zim çalış ma mı za alı nan has ta la rın bü yük ço ğun lu ğu (%63.4) pe ri fe rik vas kü ler has ta lık la ra bağ lı ola rak am pu te edil miş tir. Pe ri fe rik vas kü ler has ta lık la rın ba şın da di a be te bağ lı vas kü ler so run lar gel mek te - dir. Di a bet li ki şi ler de am pu tas yon ris ki nin nor mal po pu las yo na gö re 2 ila 10 kat ara sın da art tı ğı bi lin - mek te dir. 15 Vas kü ler kay nak lı am pu tas yon lar di ğer se bep ler le ya pı lan am pu tas yon lar la kar şı laş tı rıl dı - ğın da, fonk si yo nel son du rum la rı nın is ta tis tik sel ola rak da ha kö tü ol du ğu tes pit edil miş tir. 12,16 Ay nı za man da pe ri fe rik vas kü ler has ta lı ğa sa hip am pu - te le rin re ha bi li tas yon prog ram la rı nı da ha sık ak satmak zo run da kal dık la rı göz len miş tir. 17 Bu se bep le uza yan re ha bi li tas yon sü re le ri hem kay nak la rın op ti mal kul la nı mı na en gel ola cak hem de ki şi nin ak tif ha ya tı na dö nü şü nü uza ta rak sos yo e ko no mik so run la ra ze min ha zır la ya cak tır. Baş ta di a bet ol - mak üze re ön le ne bi len risk le rin en aza in di ril me si top lum sağ lı ğı ve eko no mik yü kün azal tıl ma sı açısın dan sağ lık po li ti ka la rı nın ön de ge len amaç la rın - dan ol ma lı dır. Am pu tas yon se vi ye le ri açı sın dan has ta la rı mı - zın ço ğun lu ğu nun trans ti bi al am pu te ol du ğu nu tespit et tik. Da ha ön ce ya yın la nan de mog ra fik ve ri ana liz le rin de de trans ti bi al am pu tas yon la rın da ha ön plan da ol du ğu göz len mek te dir. Trans ti bi al ampu tas yon la rın, trans fe mo ral am pu tas yon la ra gö re fonk si yo nel son du rum bek len ti le ri nin da ha iyi oldu ğu gös te ril miş tir. 12,18,19 Ya yın la nan bir baş ka çalış ma da ise diz ve diz al tı se vi ye ler de ki am pu te le rin yü rü yüş hız la rı nın nor mal sı nır lar da kal dı ğı ve ener ji tü ke tim le rin de an lam lı bir ar tış göz len me di - ği bu nun ter si ne di züs tü se vi ye ler de yü rü me hı zı - nın azal dı ğı ve ener ji tü ke ti mi nin an lam lı dü zey de art tı ğı tes pit edil miş tir. 20 Bu du rum da has ta la rın çoğun lu ğu nun trans ti bi al se vi ye li ol ma sı re ha bi li tas - yon son ra sı iyi fonk si yo nel so nuç bek len ti mi zi yük selt mek te dir. Alt eks tre mi te am pu tas yon la rın dan son ra reha bi li tas yo nun te mel he de fi ki şi nin pro te zi ni en ve rim li şekil de kul la na rak fonk si yo nel li ği ni tek rar ka zan ma sı dır. Ça lış ma mız da has ta la rın po tan si yel ak ti vi te se vi ye le ri Me di ca re Fonk si yo nel Sı nıf lan - dır ma Sis te mi ile de ğer len di ril di ve K3 se vi ye sin de yo ğun laş ma ol du ğu göz len di. Ül ke miz de ya pı lan bir baş ka ça lış ma da da ben zer şekil de has ta la rın %70 den faz la sı nın K3 se vi ye sin de ol du ğu bil di ril - miş tir. 14 Bu so nuç lar dan yo la çı kı la rak ül ke miz de - ki am pu te has ta la rın bir ço ğu nun top lum için de ra hat lık la am bu las yon po tan si ye li ne sa hip ol du ğu söy le ne bi lir. Bu po tan si ye lin or ta ya çı ka rıl ma sı için iyi plan lan mış bir re ha bi li tas yon prog ra mı önem teş kil et mek te dir. LKİ alt eks tre mi te am pu tas yon lu has ta la rın gün lük ya şam ak ti vi te le ri için ge rek li lo ko mo tor ye te nek le ri ni öl çer. Bu amaç la kul la nı lan Ri ver - me ad mo bi li te in dek si, fonk si yo nel ba ğım sız lık ölçü tü, Bart hel in dek si ve Rus sek sı nıf lan dır ma sı gi bi test le re üs tün lü ğü ka nıt lan mış tır. 21,22 Bu öl çe ğin yaş ve am pu tas yon se vi ye si ne bağ lı de ği şik lik le ri anlam lı ola rak or ta ya koy du ğu be lir til mek te dir. 21 An cak bi zim ça lış ma mız da LKİ skor la rı nın yaş ile ko re las yo nu sap tan ma mış tır Ya pı lan bir baş ka çalış ma da gün lük pro tez kul la nım sü re si nin has ta nın eği tim se vi ye sin den et ki len di ği be lir til mek te dir. 23 Bi zim so nuç la rı mı za ba kıl dı ğın da has ta la rın eği tim dü zey le ri nin gün lük ya şam ak ti vi te le ri ni yan sı tan Turkiye Romatol Klinikleri Tıp Rehab J 2013;24(2) Int Med Sci 2008, 4 35

5 Elif AYDIN ve ark. FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN ALT EKSTREMİTE AMPUTASYONLU... LKİ ye et ki et me di ği ni gö rü yo ruz. Bu so nu ca gö re ma jor alt eks tre mi te am pu tas yon lu has ta la rın yaş ve eği tim se vi ye sin den ba ğım sız ola rak re ha bi li tas - yon prog ra mın dan fay da la na bi le cek le ri ni ön gö re - bi li riz. An cak fonk si yo nel son du rum üze ri ne et ki si olan pa ra met re le rin da ha ay rın tı lı in ce len me si gerek mek te dir. Tür ki ye de ki top lam ma jor alt eks tre mi te ampu tas yon lu has ta sa yı sı tam ola rak bi lin me mek te - dir. Bi zim ça lış ma mız da ki has ta sa yı sı bü tü nü yan sıt mak ta ye ter siz kal mak ta dır. Ça lış ma mı zın bir di ğer za yıf ta ra fı da has ta la rın ta ma mı nın si li kon li ner so ket li pin ki lit li pro tez kul la nı cı sı ol ma sıy dı. Di ğer pro tez sis tem le ri ni kul la nan has ta la rın da ince le me ye ka tıl ma sı so nuç lar da ki bi a sı azal ta bi lir. Çok mer kez li, da ha faz la sa yı da ve ge niş has ta grup la rı nı içe ren bir ça lış ma ya pı la bil me si ha lin de el de edi len ve ri le rin da ha fay da lı ola ca ğı ka na a tin - de yiz. So nuç ola rak, ül ke miz de ma jor alt eks tre mi te am pu tas yon lu has ta la rın önem li bir kıs mı nı fonksi yo nel po tan si ye li yük sek, genç has ta lar oluş tur - mak ta dır. Bu has ta la rın re ha bi li tas yon hiz met le rin - den ye ter li dü zey de ya rar la na bil me si ve çev re düzen le me le ri nin uy gun şekil de ya pı la rak top lu ma ka zan dı rı la bil me si için araş tır ma cı lar, sağ lık ça lı - şan la rı ve sağ lık po li ti ka la rı nı dü zen le yen ler uyum için de ol ma lı dır. Bu bağ lam da ül ke miz de ya pı la cak ge niş çap lı de mog ra fik ça lış ma la ra ih ti yaç du yul - mak ta dır. 1. Ephraim PL, Dillingham TR, Sector M, Pezzin LE, Mackenzie EJ.Epidemiology of limb loss and congenital limb deficiency: a review of the literature. Arch Phys Med Rehabil 2003;84(5): National Center of Health Statistics. Current estimates from the National Health Interview Survey. US Department of Health and Human Services Ziegler-Graham K, MacKenzie EJ, Ephraim PL, Travison TG, Brookmeyer R. Estimating the prevalence of limb loss in the United States: 2005 to Arch Phys Med Rehabil 2008;89(3): Kuiken TA, Miller L, Lipschutz R, Huang ME. Rehabilitation of people with lower limb amputation. In: Braddom RL ed. Physical medicine and Rehabilitation. 3 rd ed. Philadelphia. Saunders; p Melchiorre PJ, Findley T, Boda W. Functional outcome and comorbidity indexes in the rehabilitation of the traumatic versus the vascular unilateral lower limb amputee. Am J Phys Med Rehabil 1996;75(1): Safaz İ, Yılmaz B, Goktepe AS, Yazıcıoglu K. Turkish version ofthe amputeebody imagescale and relation with quality of life. Klinik psikofarmakoloji bülteni 2010; 20(1): KAYNAKLAR 7. Borman P, Alaca R, Göktepe S, Yazıcıoğlu K, Gündüz E, Bodur H. Dizaltı amputasyon geçiren hastalarda düşme ve düşme korkusu. Romatizma 2002;17(3): Canavan RJ, Unwin NC, Kelly WF, Connolly VM.Diabetes- and nondiabetes-related lower extremity amputation incidence before and after the introduction of better organized diabetes foot care: continuous longitudinal monitoring using a standard method. Diabetes Care 2008;31(3): Nelson VS, Flood KM, Bryant PR, Huang ME, Pasquina PF, Roberts TL. Limb deficiency and prosthetic management. 1. Decision making in prosthetic prescription and management. Arch Phys Med Rehabil 2006;87(3 Suppl 1):S Gauthier-Gagnon C, Grise MC, Lepage Y. The Locomotor Capabilities Index: Content validity. J Rehab Outcomes Meas; p Safaz İ, Goktepe AS, Yılmaz B, Taskaynatan MA, Yazıcıoglu K.Genç alt ekstremite amputasyonlu hastalarda lokomotor kapasite indeksi ve Hougton skala güvenilirliği. FTR Bil Der 2009;12(1): Frlan-Vrgoc L, Vrbanić TS, Kraguljac D, Kovacević M. Functional outcome assessment of lower limb amputees and prosthetic users with a 2-minute walk test. Coll Antropol 2011;35(4): Özturan KE, Yücel İ, Karaduman O, Çakıcı H, Güvan M. Amputasyon uygulanan olguların retrospektif olarak değerlendirilmesi. AİBÜ İzzet Baysal Tıp Dergisi 2009; 4(2): Akkaya N, Akkaya S, Atalay NŞ, Demirkan F, Kıter E, Ardıç F. Static postural stability and fall risk in patients with lower limb amputation. Pam tıp derg 2012;5(2): Moxey PW, Gogalniceanu P, Hinchliffe RJ, Loftus IM, Jones KJ, Thompson MM, Holt PJ. Lower extremity amputations--a review of global variability in incidence. Diabet Med 2011;28(10): Greive AC, Lankhorst GJ. Functional outcome of lower-limb amputees: a prospective descriptive study in a general hospital. Prosthet Orthot Int 1996;20(2): Meikle B, Devlin M, Garfinkel S. Interruptions to amputee rehabilitation. Arch Phys Med Rehabil 2002;83(9): Taylor SM, Kalbaugh CA, Blackhurst DW, Hamontree SE, Cull DL, Messich HS, et al. Preoperative clinical factors predict postoperative functional outcomes after major lower limb amputation: an analysis of 553 consecutive patients. J Vasc Surg 2005;42(2): Turkiye Klinikleri Romatol Tıp J Int Rehab Med Sci 2013;24(2) 2008, 4

6 FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN ALT EKSTREMİTE AMPUTASYONLU... Elif AYDIN ve ark. 19. van Eijk MS, van der Linde H, Buijck B, Geurts A, Zuidema S, Koopmans R. Predicting prosthetic use in elderly patients after major lower limb amputation. Prosthet Orthot Int 2012;36(1): Jeans KA, Browne RH, Karol LA. Effect of amputation level on energy expenditure during overground walking by children with an amputation. J Bone Joint Surg Am 2011;93(1): Treweek SP, Condie ME. Three measures of functional outcome for lower limb amputees: a retrospective review. Prosthet Orthot Int 1998;22(3): Franchignoni F, Orlandini D, Ferriero G, Moscato TA. Reliability, validity, and responsiveness of the locomotor capabilities index in adults with lower-limb amputation undergoing prosthetic training. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation 2004;85(5): Chen MC, Lee SS, Hsieh YL, Wu SJ, Lai CS, Lin SD. Influencing factors of outcome after lower-limb amputation: a five-year review in a plastic surgical department. Ann Plast Surg 2008;61(3): Turkiye Romatol Klinikleri Tıp Rehab J 2013;24(2) Int Med Sci 2008, 4 37