SSK. TEPECİK HASTANESi.. ILK ON YIL ANALIZI DERGİSİ'NİN. OTOKRiTiK

Transkript

1 SSK TEPECiK HAST DERG 00; (): 9-9 OTOKRiTiK SSK. TEPECİK HASTANESi.. DERGİSİ'NİN ILK ON YIL ANALIZI RagıpKAYAR SUMMARY: The rate f riginal paper in ur jurnal was. percent during first ten year perid (99-000). Seventy tw percent f inner papers were sent t uter reviewers. It shws that we undertake bjective scientific cntrl. The rate f submitted papers frm utside institutins was decreased frm. percent t. percent during the same perid. The prductin f scientific writing was decreased (the number f papers decreased percent, and the number f pages 9 percent) as well.. These changes were the main reasn f high rate f issuance delay (9 percent f issues had a m ean f mnths delay) (Keywrds: Medical Jurnals, Peer Rewieving, Publishing) ÖZET: Dergimizin editörlük uygulamaları ilk ve sn yıllık iki ayrı dönem halinde kıyaslanan n yıllık bir süre için değerlendirilmiştir. Dergimizin geriye dönük incelenmesinde rijinal yayın ranının (%0.) TÜBİTAK standartlarına uygun lduğu saptandı. Kurum içi yazıların /c'.9'u kurum dışı hakemiere gönderilmiştir. Bu da bilimsel denetimimizin yansız lduğunu gösterir. İlk ve sn yıl rakamları kıyaslandığında; Y ayına kabul edilenler makaleler içinde kurum dışı kaynakların ranı %.'dan %.'e düşmüştür. Derginin bilimsel yazı üretimi (makale sayısı %., sayfa sayısı %9) azalmıştır. Bu sn iki değişimden dlayı dergimizdeki sayıların %.9'u geç (gecikme rtalaması: ay) yayınlanmıştır. (Anahtar Sözcükler: Hakemlik, Tıp Dergileri, Yayıncılık) SSK Tepecik Eğitim Hastanesi. Genel Cerrahi Kliniği 0 YeFı~h_ir-iZMIR

2 J SSK TEPECiK HOSP TURKEY 00 V. N. 0 Ülkemizdeki tıp dergilerinin bilimsel düzeyini inceleyen çk az çalışma yapılmıştır. Bu tür çalışmaların artması; yeni çıkacak dergiler için bir sıçrama tahtası ve yön belirleme işlevi bir yana, çıkmakta lan dergilerin plitikalarına da lumlu katkılar sağlayacaktır. İleride dergilerimizin bilimsel düzeylerini inceleyecek ve birbirleriyle kıyaslayacak lan araştırıcılara yararlı lur amacıyla bu n yıllık tkritik raprunu rtaya kyduk. Bu amaçla yaptığımız çalışmada rtamızdaki sapmaların kaynağına indik, aksayan ve eksik yanlarımızı araştırdık GEREÇ VE YÖNTEM Dergimizin 0 yıllık analizi iki bölümde ve iki ayrı zamanda yapılmıştır: İlk yıl analizi dergimizin 'ncı cilt (- )nci sayısının 0-'ncü sayfalarında bildirilmiştir. (). Bu raprda derginin kuruluş ve tarihçesi yeralmaktadır. Bu yazıdan;. Cilt, Sayı 'den itibaren her sayıda knuk incelemecilere yer verildiği,. İngilizce makale yayınlanan sn sayının Cilt, Sayı - lduğu,. Cilt, Sayı -'ten itibaren istatistik knsültasynların başladığı,. Cilt, Sayı -'ten itibaren ingilizce düzeltmenler görevlendirildiği,. İlk yılın knu-yazar dizininin Cilt, Sayı -'de verildiği [İlk 0 yılın knuyazar dizini ise Cilt ll, Sayı 'de verildiği] () anlaşılmaktadır. \:!)Baskı gecikmeleri h~sarılanırkw yılda üç sa itzernden ill~yı için fficü, ikinci sayı için S.inci, üçüncü sayı için.inci ay esas alınmıştır. - gibi tek sayılarda.inci sayının çıkması gereken ay esas alınmıştır. 9 sayıdan sadece 0'u tek sayıdır. 9 sayı ıse birden fazla sayıları kapsamaktadır. Tabl ve metinde kullanılan kısaltmalar: TER: Tepecik Eğitim Hastanesi, EÜTF: Ege Üniv. Tıp Fak., 9 EÜTF: 9 Eylül Üniv. Tıp Fak., AEH: Atatürk Eğitim Hstn., İY: İnceleme Yazısı, DA: Deneysel Araştırma, KA: Klinik Araştırma, OS:Olgu Sunumu SONUÇ VE BULGULAR Derginin Basılma Düzeni: Dergimizin basılma düzeni Tabl 'de gösterilmiştir. Buna göre ilk yılda 0, ikinci beş yılda 9 sayı çıkarılabilmiş, basılan sayfa sayısı ise ilk yılda sayfa iken, ikinci yılda 99 lmuş, tplam sayfa basılmıştır. Sayıların düzenine bakıldığında ilk yılda ilk sayı dışında sayıda ("k0) - ay (rt.. ay) ikinci yılda basılan 9 sayının 'inde (%9) - ay (rt.. ay) gecikme lmuştur. Bu da ilk yıldaki hızlı ve templu yayına kıyasla ikinci yılda daha yavaş ve gecikmeli bir yayın yapıldığını gözler önüne sermektedir. TABLO. Sayıların Basılış Tarihleri ve Gecikme Süreleri YIL VOL. SAYI ÇIKTIGI TARIH GECiKME (ay) / 99}' Makalelerin Hazırlandığı Kurumlar Dergimizde bazıları makalelerin ku-

3 SSK TEPECiK HAST DERG 00 Vl. N. rumiara göre dağılımı Tabl 'de incelenmektedir. Buna göre ilk yıllık dönemde hastanemizdeki çalışmaların ranı 9C.'ten %. 'ye, tplamda %. 'e çıkmış lması artık "kendi içinde" yayın yapan bir dergi haline dönüşümü göstermektedir. Nitekim ilk dönemde 9 farklı kurumdan (ilk kurum lan TEH, EÜTF ve 9 EÜTF hariç) yazı gelirken ikinci dönemde bu sayı 'ye düşmüştür. TABLO Basılı Makalelerin Sayı ve Türleri jy DA KA OS Diğer(*) Tpl. Tplam TABLO. Basılı Makalelerin Hazırlandığı Kurumlar TEH EÜTF 9 EÜTF SSK lzmir AEH ilk yıl.nci yıl (.) (.) 9(0.) 9(.) (9.0) (.) (.) (.) SSK Ege Dğumevi (.) Diğer (*) (**) Tplam (.) (.) 9 (.) (*) 9 farklı kurumdan (**) farklı kurumdan Basılan Makale Sayı ve Türleri İlk yılda basılan makaleye karşın, İkinci yılda makale yayınlanmıştır. Azalma %.'dir. İçerik dağılımına bakıldığında (Tabl ) ilk yılda lgu sunumu (%) ve inceleme yazıları (%.) tplamı (%.) klinik (%.) ve deneysel (%.) araştırmalar tplamını (%. ) çk az aşarken ikinci beş yılda lgu sunumu (% ) ve inceleme yazısı (.9) tplamı (%.9) klinik (%0.9) ve deneysel (%.) araştırmalar tplamının (%.) çk altında kalmıştır (Tabl ). Ayrıca ilk yılda 'si biyg'rafı (anma veya nur), 0'si kitap ve 'sı dergi tanıtımı lmak üzere yazı yayınlanırken, İkinci yılda bu sayı 0'a ( biygrafı, kitap tanıtımı, hastaneye kazandırılanlar ) düşmüştür. (Tabl ). Yayınlanan Sayfa Sayısı İlk yılda, ikinci yılda ise 99 sayfa yazı yayınlanmıştır. Düşüş ranı %9 lmuştur (Tabl ) Tplam 0 G. Tplam (*)Mektup, Editöryel Yrum, Ek tartışma, Tıp Tarihi... v.s. TABLO. Diğer Yazı Türleri Biygrafi Kitap Dergi Hastanede Tanıtımı Tanıtımı Yenilikler TABLO. Yayınlanan sayfa sayısı Ci lt Sayılardaki Sayfa Adedi Tplamı Tplamı Genel Tplam Tplam

4 J SSK TEPECiK HOSP TURKEY 00 Vl. N. İlk Yapılandırılmış Özet: Dergünizde ilk yapılandırılmış özet 999'da (Cilt 9 Sayı ) yayınlanmıştır. Yapılandırılmış özet (Amaç, Gereç ve Yöntem, Bulgular ve Snuç) Bölümlerinden luşmaktadır. Derginin Dili: İlk yıl dergide iki dilde (Türkçe ve İngilizce) makale yayınlanmıştır. 99'dan itibaren ingilizce yazı kabul edilmemiş ve basılmamıştır. Bu kural halen yürürlüktedir. Hakem Raprları: İlk yıl (Cilt Sayı dahil) yazıların bazıları danışma kurul üyelerine gönderilirken, İkinci (Cilt, Sayı 'clen itibaren) ve daha snraki yıllar danışma kurulu dışındaki hakemiere görev verildi. Bu hakemler icin katkıda bulundukları sayıda teşekkür yayınlanmaya başlandı. İlk yılda kaç hakem rapru ve yayın başvurusu lduğu, kabul ve çekilme sayıları düzenli bir kayıt sistemi lmadığından belirlenemecli. Bu kayıtlar ikinci yılda tutulabilcli., İkinci yılda başvuru için hakem tarafından 0 rapr düzenlenmiştir. Bu rakamlara istatistik raprları dahil edilmemiştir. Her yayın başına düşen rapr sayısı.9 lmuştur. Her yazı için en az hakeme (bazen ) başvurulduğuna göre aradaki eksiklik clavetli yazıların hakeme gönderilmeyişlerinden kaynaklanmıştır. İlk yılda ise hakem rapru elele eelilmiştir (Bakınız: Cilt:, Sayı: -, Eclitörclen) Hakemierin Kurumları TABLO. Dergi m izde görev alan hakemierin kurumları: ilk Yıl Sayı% ikinci Yıl Sayı% TEH? (9.) EÜTF (.) 9 (.) 9 EÜTF (.) (0.) AEH (.) (.) Diğer (.9) (.9) Tabl 'dan da görülebileceği gibi ilk yıllık dönemde TEli'deki hakem sayıları kayıtların yetersiz tutulmasından dlayı belirlenememiştir. İkinci yılda ise TEH'nin btitün ıçındeki payı yalnızca %9. lmuştur. İnceleme Süresinde Zaman Faktörü: Dergimize başvuran yazıların yaymlanana kadar geçen süreler bir başka çalışmamızda incelenmiştir (). Ocak 99 - Nisan 99 arasında başvuran 9 makalenin incelendiği bu çalışma snuçlarına göre hakem raprlarını elele etme süresi rtalama gün, Editör yanıtı rtalama 0 gün, yazarın yanıt süresi rtalama gün ve yayma başvuru ile yayınlanma arası tplam süre ise rtalama. ay lmuştur. Böylece baskıya hazır materyelin basılı hale gelme süresi rtalama ay larak hesaplanmıştır. Y ansız Bilimsel Denetim: Bir kurum dergisinin yansız bilimsel yazı yayınıayabilmesi için kurum içi yazılarını dış hakemlere, kurum dışı yazılarını da kurum içindeki veya üçüncü kurumlardaki hakemiere inceletmesi gerekir. Böylelikle yansız bir denetim yapılmış lur. Daha önce yayınladığımız bir çalışmada bu durumu araştırdık (). Ekim 99 - Ekim 99 arasında dergimize başvuran makale dsyası incelenerek değerlendirmeye alınan makale değerlendirildi (Tabl ). TABLO. Dergi m izde yansız bilimsel denetim Makaleyi Hazırlayan Kurum Hakemierin Kurumu Sayı % s % TEH.0. EÜTF..0 9 EÜTF.. Diğer 9.9. Tplam Buradan çıkarılacak snuç; Kurum içinde gelen yayınların neredeyse büyük bir çğunluğu kurum dışı (%.9) hakemlerce incelenmektedir. İlginç lan, %9'u kurum dışı başvuru lan

5 SSI< TEPECiK HAST DERG 00 Vl. N. makalelerin yalnızca r!r'i hastanemizdeki hakemlerce incelenebilmiştir. Bunun anlamı, (!rl'lik bir öhimün (başka bir ranlamayla kurum dışından başvuran makalelerin %'ü) incelenmesi için hastanemizde uygun hakem bulunamayışıdır. Bu durumda hakemler başvuran kurumun dışındaki kurumlardan seçilmişlerdir. Kent ve Kurum Dışı Yayın Oranı: Derginin yaygınlığının göstergesi larak basıldığı kurumun dışındaki kurumların (kent içi ve dışı) ranı önemlidir. Bu ranlar daha önceki bir çalışmamızda ( ) incelenmiştir. Sn yılda bu randa önceki yıllara göre belirgin bir düşüş lmuştur. Kent dışı makalelerin payı %.'lardan %'ye kurum dışı makalelerin ranı ise %.'lardan %'lere gerilemiştir. Bu ise dergimizin giderek kendi içine döndüğünü göstermektedir (Tabl ). TABLO. Kent ve Kurum Dışı Yayın Oranı(%) Kent dışı Kurum dışı Makale Kabul ve Red Oranları: İlk yıla ait veriler kayıt yetersizliğinden değerlendirilememiştir. Dergünize tarihleri arasında başuru lmuş makale reddedilmiş, 9 makale önerilen değişiklikler karşısında çekilmiş ve 0'si yayınlanmıştır. Kabul ranı CJfı0.9, red ranı ise (çekilenler dahil edilerek) %9. lmuştur (Tabl 9). TABLO 9: Makale Kabul ve Red Oranları Dergi Adı Yıl Cerrahpaşa TFD () 99 Tur J Pediatrics () 99 Ulusal Cer D () 99 Türk Tıp D () 9 H (9) 999 Tanısal Gör Rad D (0) 99 H H ( ) 999 Nörljik Bil D () 99 T Kardiylji Arşivi () H ( ) 99 H ( ) Eylül ÜTF Derg () SSK Tepecik Hastn D 9-00 Makale Sayısı Çekilen veya Reddedilen Makale(%) TABLO 0: Yerli Tıp Dergilerinde Orijinal Araştırmaların Oranı() TümMakale (S) Cerrahpaşa TFD 99 Türk Tıp D Nörljik Bil D T Kardiyl Arş l<adın Dğum D (Medial) 9 Eylül ÜTF Derg () SSK Tepecik Hastn Derg %

6 J SSK TEPECiK HOSP TURKEY 00 Vl. N. Orjinal Araştırmalarm Oranı Bir derginin bilimsel değerini artıran etkenlerden biri de içeriğinde yeralan rjinal çalışmaların ranıdır. TÜBİTAK Tıp Dizini'ne kabul edilecek dergilerde bu ranın %0'nin üstünde lma ksulu vardır. Dergimiz ilk yılda bu ;ana yaklaşmış, ikinci beş yılda ise bunu istenen yönde aşmıştır (Tabl 0). Derginin Knu-Yazar Dizinleri: Dergimiz ilk yıl ve 99'in sn sayılarında yıllık knu ve yazar dizini yayınlanmıştır (Tabl ll) 99 ve 00'in ilk sayılarında ise ve 0 yıllık knu ve yazar dizinlerine yer verilmiştir. TABLO. Knu-Yazar Dizinlerinin Yeraldığı Sayılar Yıl Ci lt Sayı Dönem TÜBİTAK Tıp Dizini: Dergimiz 99 yılında Türk Tıp Dizini'ne başvurmaksızın alınmış ve 99 yılında haberimiz lmadan çıkarılmıştır. Diziden çıkarılma nedeni büyük lasılıkla dergimizin düzensiz yayımlanması lmuştur. Dizine alınmamız için Eylül 00'de başvuru yaplmış lmasına rağmen Aralık 00 itibarı ile henüz dizine alınmış durumda değiliz. TARTIŞMA Dergimiz eknmik srun lmadığı halde başvuru azlığı ve hakemli dergi lması nedeniyle düzenli çıkamamaktadır. (Tabl )'den de anlaşılacağı gibi sadece ilk sayı ve 999'daki ilk sayı gecikmesiz çıkmış, geri kalan sayı (%.9) gecikmeli çıkmıştır. Bunu önlemenin ylu belki dergiyi daha geniş bir yazar kitlesine ulaştırmakta yatmaktadır. Otriteler bu srundan yakınan dergilerin birleşmesini önermektedirler. Bizimle birieşebilecek tek dergi SSK İzmir Hstn. Derg.'sidir. İkinci bir seçenek de Atatürk Eğitim Hstn. (eski İzmir Devlet Hstn.) Dergisidir. Başlangıçta yarısı, snraları /'si Imrum dışı yayınları yayınlayan dergimizele bu bölümün ranı 99'dan snra önce yarıya snra l/'e düşmüştür!tabl Sı. Buna paralel larak kent dışı yazıların ranı ise 'k.'tan /r'ye düşmüştür. Yayınlanan çalışmaların r:jinallik ranı (klinik ve deneysel araştırmaların. tüm yazıların-derleme ve lgu sunumlan dahil -tplamına ranı) /r''den /r.0.'ye çıkmıştır. Ülkemizdeki diğer dergilerde bu ran 0- arasında değişmektedir (Tabl 0). Dergimizdeki bilimsel denetimin yansızlığı incelendiğinde; basılı yazıların 'Ir 'i kurumumuzcia hazırlanmışken hakem Ierin /c0.'ü kurumumuz dışından seçilmişlerdir. Basılan '/r9 kurum dışı yazı ranına karşılık kurum içi hakem ranımız 'c 0'de kalmıştır (Tabl ). Bu da kurum dışından gelen yazıları, kurumumuzcia inceleyecek yeterli sayıda uzman bulunmadığını gösterir. Bu ise hekim fazlalığının yaşandığı bir eğitim kurumu lan hastanemizdeki hekimlerin bilimsel düzeyini yansıtan anlamlı bir veridir. Dergimizin red ranı '/r.9 larak bulunmuştur. Diğer yerli dergilerde bu ran %- arasında değişmektedir. Tabl 9'daki listeye göre dergimizin makale red ranı kıyaslanan diğer dert,riden yalnızca 'sindeki randan düşük kalmıştır. Yani, sadece iki dergi (Ulusal Cerrahi ve T Kardiylji Arşivi)'nin red ranları bizim ranımızı aşmaktadır. Bu da çğu dergilere kıyasla bilimsel denetimimizin daha titiz lduğunu yansıtmaktadır. Dergimizin dil plitikası da başvuruları azaltan bir etken labilir. Çünkü 99'dan beri ingilizce yayın kabul etmemekteyiz. Daha önceki dönemde ise (99-9) _ingilice makale yayınlanmıştır. Dergimizin TÜBİTAK Tıp Dizinine (TTD) giremeyişini ayrıca ele almak gerekir: Bize göre dizine alınmak için TÜBİTAK'ın kymuş lduğu kurallara dergimiz "düzenli basılma" dışında uymaktadır.

7 SSK TEPECiK HAST DERG 00 V. N. Ancak 9-0 Eylül 00'de İstanbu'da yapılan I. Ulusal Tıbbi İletişim Sempzyumu'nda birçk tanınmış editörün de dile getirdiği gibi derginin bilimsel kalitesinden taviz vererek düzenli basım gerçekleştirilebilir. Ancak amaç bu mudur? Bizim Türk Tıp Dizi'nin luşturulması ve işleyişine ait yrumlarımız şöyledir:. Türkiye'de yayırtlanan bütün Tıp dergileri TTD'ye alınmalıdır. Bu şekilde ülkede yapılan tüm bilimsel çalışmalar kayıt altına alınabilecektir. Dizin aracılığı üe tüm araştırmacılar birbirini izleyebilecektir. Dizinin asıl arnacı da bunu sağlamak lmalıdır.. Dizinde yeralan dergiler TÜBİTAK'ın belirleyeceği ölçütler çerçevesinde kategrilere ayrılmalıdır. Örneğin tüm ölçütlere haiz dergiler (Al kategrisine, bazı ölçütleri eksik lanlar (B) ve ölçütleri çk eksik ve yetersiz lanlar ( C)'ye alınabilir.. İstanbul'daki Sempzyum'da (I. Ulusalal Tıbbi İletişim Sempzyumu) başlatılacağı.nı sevinerek öğrendiğimiz "Atıf Dizinleri" luşturulmalıdır. Asıl bu dizinler dergilerin gerçek değerini rtaya çıkaracaktır.. A kategrisine giren dergilere devlet desteği ve teşvik sağlanmalıdır. Bu raprla örneğini verdiğimiz gibi her dergi editöroer)ünün belirli aralıklarla bu analizleri yapmasının, derginin gelişim eğı isini çizerek geleceğe yönelik beklentilerin belirlenmesi için şart lduğunu düşünüyrum. Nitekim bu rapr Aralık 00'ye kadar sürdürdüğüm editörlük görevini bırakmam gerektiğini bana yansız larak gösteren çk anlamlı bir çalışma lmuştur. SONUÇ. Otkritik raprlannın yararı: derginin yayın, bilimsel, dil (Türkçe-İngilizce) ve istatistik plitikasını rtaya kyrnasıdır.. Otkritik raprları snradan yapılacak araştırma ve değerlendirmelere uygun lacak şekilde hazırlanmalıdır.. Dergilerin diziniere alınması ve çıkarılması tkritik raprlarındaki ınceleme ile belirlenmelidir.. İlk gerekçe nedeni ile her editör tkriti,k raprlarını düzenli ve rutin bir şekilde hazırlayıp, dergisinde yayınlamalıdır.. Ulusal Tıp Dizini Kurulu, Editörlerden yıllık tkritik rapru yayınlarnalarını istemelidir. KAYNAKLAR. Kavar R. Kalanya V. SSK Tepecik Hastanesi Dep:isinin Illi Beş Yrlımn Analizi. SSK Tepecik Hstn. Derg. 99; (-!: 0-.. SSK Tepecik Hastanesi Dergisi 0 yıllılı lwnu ue vazar dizini. 00; (). XII-XXXVIII. Kayar R, Kalnya V. SSK Tepecik Hastanesi Dcgismin Bilimsel inceleme Süreci: I- Zaman etkisi. SSK Tepecih Hstn Derg 99; (-): -. cl. Kyar R, Kalnya \. SSK Tepecik Hastanesi Depisinin Bilimsel Inceleme süreci: II-inceleme Raprlanmn De{Ierlendirilmesi. SSK Tepeci/ı Hstn Derg 99; -!: -.. Onat A. Cerrahpaşa Tıp Falıültesi Dergisi 0 yaşında. Cerrahpaşa Tıp Falı. Derg 99 ; 0 :.. Tuwztcpe K. Türlıiye 'de Pediyatri Alanında Yayın Ptansiyeli. (TÜBiTAK Tıpta Bilimsel Yazr-Iını ve Editörliil? Sempzyumu) Ankara 99; 9-.. Tpuzlu C. Türkiye'de Cerrahi Bilimler Alanındahi yayınların Değerlendirilmesi. T[İBTAK Tıpta Bilimsel Yazılım ve Editörlük Sernpzyumu Anhara! 99; -.. Tekeli E. Tür/liye Tıp Dergisi 99 yılı makale değerlendirmesi snuçlan.. 99; {]):. 9. Tekeli E. Türkiye Tıp Dergisi Dahili Tıp li m leri 99 Yılı Verileri, Türk Tıp Derg 999; ]}: Alıyar S, Radylji Gündemi. Tanısal ve Girişimsel Radylji Derg 99; (!: A-A. ll. Pr.mar T. Tanısal ve Girişimsel Radylji Dergisinin 999 verileri. Tanısal ve Girişimsel Radylji Derg 999; (): AB.. Oktar N, Tunçbay E, Kumral K. Nörljil< Bilimler Dergisi ile n yrün ardından. Nörljik Bi limler Derg 99; ll: -.. Onat A. Tür!? Kardiylji Derneifi Arşivine 99 yılında geri bakış. T Kardiyl Dern Arşivi 99; : -9.. Onat A. Tür!? Kardiylqji Derneği Arşiui 99 Yılında Düzeyli Yayınınr Sürdürdü. T Kardiyl Derıı Arş 99; : 0-.. Onat A. 999 yılında Gördüğü Rağbete TDK Arşiui Yanıt Verdi. T Kcırdiyl Derıı Arş. 999; : -.. Yüce A. Editörden. 9 Eylül Üni. Tıp Fak. Derg. 000; (}.