ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIINCA YAPILAN ÇEVRE DÜZEN PLANI DANIMANLIK HZMET ALIMI HALELERNN KAMU HALE KURUMUNCA NCELENMESN TALEP ETTK 15

Transkript

1 BÜLTEN 156 UBAT 2005 ICN KENTSEL POLTKA ARATIRMALARI MERKEZ KURULUYOR 11 SÜREKL ETM MERKEZ FAALYETNE BALADI 13 L ÖZEL DARES KANUNU YÜRÜRLÜE GRD 14 ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIINCA YAPILAN ÇEVRE DÜZEN PLANI DANIMANLIK HZMET ALIMI HALELERNN KAMU HALE KURUMUNCA NCELENMESN TALEP ETTK 15 KONYA, SAKARYA VE ÇANAKKALE ÇEVRE DÜZEN PLANI DANIMANLIK HZMET ALIMI LERNE TRAZ ETTK KIRSAL ALAN PLANLAMASI SEMNER 8 NSAN TARHNDE YAPILACAK 17 UBELERDEN HABERLER zmir ube FOÇA DAVASINDA PTAL KARARI VERLD 18 ZMR KENT GELM VE DÖNÜÜMÜ ATÖLYES TOPLANDI 18 Konya ube DÜNYA BSKLET GÜNÜNDE PANEL DÜZENLENECEK 19 Ankara ube ULAIM ZAMMININ GER ALINMASI ÇN 32 BN MZA TESLM ETTK 20 GÜVENPARK A LKN PROJELER HAKKINDAK GÖRÜÜMÜZÜ KAMUOYUNA DUYURDUK 23 ULUS ÇALIMALARI DEVAM EDYOR 26 KORUMA BÖLGE KURULUNUN TOPLANTILARINA KATILMA TALEBNDE BULUNDUK 27 ANKARA BÜYÜKEHR BELEDYES NDEN PAFTA TALEBMZE YANIT(!) GELD 27

2 GÜNDEM Bura GÖKÇE - TMMOB ehir Plancıları Odası II. Bakanı Son dönemde meslek alanımızı dorudan ya da dolaylı olarak ilgilendiren pek çok yasal düzenleme gerçekletiriliyor. Bunlardan bir kısmı kamuoyunca yeterince tartıılmaksızın çok kısa sürelerde yasalaıp, yürürlüe girerken, bir kısmı çok uzun süren tartımalara karın yasalaamıyor. Bu sürecin ve gerçekletirilen/gerçekletirilemeyen düzenlemelerin meslek alanımıza ne gibi etkileri olduunu iyi algılayıp çözümlemek gerekiyor. Kent ve kamu yönetimi, planlama, yapı, afet ve imar mevzuatına ilikin bir çok düzenleme gerçekletirilirken, bu arayıların karmaık sorunlarla yüklü meslek alanına ilikin kapsamlı ve bütüncül çözüm önerileri gelitirdiine yönelik ciddi endieler bulunmakta. Belediye, Büyükehir Belediye, l Özel daresi gibi yasalaan düzenlemeler ile bir çok yeni kurumsal ve yapısal düzenleme gerçekletirilirken, bunların birbiriyle bütünleip bir dil ve anlayı birlii oluturduunu söylemek olası görünmüyor. Ayrıca yasalaan bu düzenlemelerin, tasarı halindeki Kentsel Dönüüm ve Geliim, Toprak ve Mera Kanunları gibi yeni düzenlemelerle de aynı dili konutuunu söylemek güç. Bu yasal düzenlemeler çok hızlı bir biçimde hayata geçirilir ve zaman zaman birbiriyle çelien tutumlar uygulanmaya çalıılırken, tüm bu düzenleme arayılarının odaına oturması gereken imar ve yapı mevzuatına ilikin düzenlemelerin ise hayata geçirilmesinde anlaılması güç bir gecikme, kararsızlık olutuu gözlenmekte. Bu gecikme bir çok açıdan yasalaan dier düzenlemelere göre kamuoyunca olumlu bulunan yeni mar Kanunu Tasarısının tanımlamaya çalıtıı açılımları da ilevsizletirmekte. mar Kanununa ilikin yeni açılım ve düzenleme arayılarının hayata geçirilmesindeki bu çekingenlik, tasarının mar ve Yapı olarak ikiye bölünmesi yönündeki önerilerle, yine gerçek mecrası dıındaki tartımaları beraberinde getiriyor. Oysa önemli olan, oluturulması gereken düzenlemenin kaç yasa ile gerçekletirileceinden öte, birbiriyle dil ve anlayı birlii salamı, geçi noktaları iyi tanımlanmı ve sistematik bütünlük oluturmu, omurga niteliinde bir mar ve Yapı mevzuatına ait düzenlemelerin referans kabul edilmesi, ilikili dier yasaların mar mevzuatıyla balantı salaması gerektii. Bu gereklilik tamamen unutulmu görünüyor. Omurga yasa olarak ilikili dier tüm yasaları da biçimlendirmesi gereken, Kat Mülkiyeti nden, Ceza Kanunu na, Afetler mevzuatından, Yerel Yönetimlere yönelik düzenlemelere kadar, tüm yasalara referans salaması kaçınılmaz olan mar Yasası, bir kenara bırakılıp kentsel dönüüme ilikin yeni-parçacı düzenlemeler gündeme getiriliyor. Üstelik bu parçacı düzenlemeler hızla ve ilgili çevrelerin görüleri alınmaksızın hükümet tasarısı olarak Meclise sunulurken, Kamuoyunda uzun süredir tartıılan, çeitli toplantı ve etkinliklerle ilgili tüm çevrelerin görüüne sunulan, bazı sorunlarına karın bir çok açıdan olgunlua ulatıı yönünde yaygın bir kanı bulunan mar Kanunu Tasarısı ise, bir türlü hükümet tasarısı haline gelemiyor. Öte taraftan, yeni mar Kanunu Tasarısının en çok tartıılan ve önemsenen maddelerinden olan 5. madde ile düzenlenen koordinasyon ve istisnalara ilikin çözüm arayıları da, bu yeni ve parçacı yasal düzenleme arayıları ile yürürlüe girmeden ilevsizletiriliyor. Böylece, bir yandan kent ve kamu yönetimi ile ilgili düzenlemeler içinde yeni planlama ve yapı mevzuatı arayılarına referans verilmeksizin, eski tanım ve araçlar üzerinden çözümler öneriliyor, dier yandan birbiriyle de ilikilenmeyen hükümleriyle bu yeni yasalar ve yasa tasarıları, olası ve gerekli yenilik ve açılımları imdiden ipotek altına alıyor.

3 Tüm bunlara karın dünyada stratejik planlama, mekansal strateji planları ve planlamanın kavramsal dönüümüne ilikin çok derinlikli ve planlama kuramının duruunu etkileyen paradigmatik dönüümler olmakta. Ülkemizde de bu deiim ve dönüümlerin algılanarak, yeni plan tanım ve kavramları ile farklılamı çeitlenmi uygulama araçlarının gelitirilmesine, bu kuramsal ve uygulamaya yönelik önerileri kent ve kamu yönetimlerinde hayata geçirebilecek kurumsal ve yasal düzenlemelere gereksinim duyulduu açık. Bu amaçla bir yandan doru plan tanım ve uygulamaları ile onunla bütünleen yapı süreçleri tanımlanmalı, bunları hayata geçirecek organlara ve özellikle yerel yönetimlere gerekli personel ve donanım olanakları da salanmalı. Tüm bu arayılar balamında biçimlenen, dier ilikili yasaları da biçimlendirebilecek yerleme, ehirleme sorunlarına dair bir politika üzerine açılımlar gelitirmeye çalıan ve afet, yapı, kamu ve kent yönetimine yönelik düzenlemeleri de yönlendirebilecek kapsamlı bir düzenlemeler bütününün hayata geçirilmesi gerekli. Tüm yasal düzenlemeler, bu anlayı ve sistematiin bir parçası olduunda meslek alanına ait sorunların çözümü için baarı salanabilmi olacak. Oysa bu kaçınılmaz gereklilikler gözardı edilerek günübirlik yaanan sorunlara parçacı çözümler bulma alıkanlııyla, imar ve yapı mevzuatının temelini belirleyecek yasal düzenleme tamamlanmaksızın, aceleyle ve sadece bir sorunu çözmeye yönelik olarak çıkarılacak yasalar, yepyeni sorun alanları tanımlama tehlikesini de beraberinde getiriyor. Kent ve kamu yönetimi ile imar ve afet mevzuatlarını etkileyip biçimlendirecek yeni düzenlemelerin eski, sorunlu ve ilemedii ortada olan mevcut mar Kanunu na göre yapılıyor olması, bu tehlikenin kentlerimiz ve kamu kaynakları üzerinde yeni baskı ve sorunlar oluturabileceini düündürüyor. Bu durum, yapı ve afetler mevzuatlarıyla ilikilendirilmi, yeni eylem, dönüüm ve afete yönelik risk yönetimine ait ilkeleri benimsemi, çeitlenmi uygulama araçlarıyla zenginletirilmi, istisnaları sınırlanmı, koordinasyon mekanizmaları oluturulmu, yetki ve sorumluluk alanlarının sınırları çizilmi, kurumsal ve personele yönelik örgütlenme mekanizmaları biçimlenmi, toplumun ilgili kesimlerinin katılım ve tartımasına açılarak gelitirilmi ve ilgili dier yasalara da referans verebilecek bir ehircilik Reformunu gerekli kılmakta. Bir yerleme ve kentleme politikası üzerine, ülkesel ve bölgesel dinamik ve gereklilikler balamında, bölge planlama ölçeinden, mekansal strateji planlama yaklaımına, kentsel tasarım gerekliliklerinden afet, imar, sigorta, ceza vb. mevzuatlarla güçlü biçimde ilikilenen bir imar ve yapı denetim sürecine kadar süreç tasarımı, risk yönetimi ve kent ve kamu yararı ilkelerini odaına alan bütünlüklü düzenlemenin hayata geçirilmesi fırsatının kaçırılmaması gerekiyor. Tüm bu endieleri duyan ve kamuoyunca tartıılarak gelitirilen yasal düzenleme hazırlıkları yerine, kamuoyunun ve ilgili çevrelerin Meclis gündeminden ya da Resmi Gazete den örendikleri hazırlıkların yasalatırılması anlayı ve sürecinden vazgeçilmesi gerekmekte. Odamız, kapsamlı ve bütünlüklü bir ehircilik Reformuna bundan önce olduu gibi yine her tür destei verme kararlıında. Bu kararlılıın bir parçası olarak uzun süredir tartıılan mar Kanunu Tasarısının ilgili dier yasalarla birlikte gelitirilmeye açık niteliiyle yasalatırılması yönünde Odamızca verilen destein, tüm kamuoyunca benimsenmesi ve gereksinim duyulan yasal düzenlemelerin, olması gerektii biçimde gerçekletirilmesi daha fazla katkı ve çabayı zorunlu kılıyor. Bu nedenle, mevzuata ilikin sorunların tespiti ve çözüm gelitirme sürecine, tüm meslektalarımızın da aktif bir biçimde katılması, katkı, görü ve önerilerini Odamızla, meslek çevreleriyle paylaması en büyük dileimiz.

4 Yeni mar Kanununa Doru ehircilik, Planlama ve mar Üzerine Yeni Yaklaımlar konulu Sempozyum 18 ubat tarihinde yapıldı. Sempozyumun baında, Devlet Bakanı Ali Babacan, Ankara Milletvekili Gülsün Bilgehan, Ankara Milletvekili Yılmaz Ate, Ankara Valisi Kemal Önal, Keçiören Belediye Bakanı Turgut Altınok, Altında Belediye Bakanı Veysel Tiryaki ve MHP Genel Bakanı Devlet Bahçeli nin Sempozyumun baarılı geçmesi dileklerini ileten mesajları okundu. Sempozyumda yapılan oturumlarda yeni imar yasasına yönelik görüler en geni ekilde dile getirildi sayılı mar Kanunu nun çıktıı koullar ile bu Kanunun deerlendirmeleri yapılarak, yeni bir kanunun özelliklerinin ne olması gerektii, neler beklenildii yönünde görüler aktarıldı ve Bayındırlık ve skan Bakanlıı nca hazırlanan mar Kanunu Tasarı Taslaı genel olarak tartııldı. Taslaın, oluum süreci aktarılarak, bütün tarafların görülerine katılımcı bir süreçle sunulduu, sorunlara ve gelecee yönelik amaçla hazırlandıı, eletirilerin dikkate alındıı ve babakanlıa gönderilecei belirtildi. Yeni imar yasasının geç dahi kaldıı, yasanın mevcut dokunun iyiletirilmesi, dönütürülmesi ve yeni yerlemeler yaratılması açısından çok boyutlu çözümler getirmesi gerektii dile getirildi. Genelde eksikliklerine ramen Bayındırlık ve skan Bakanlıı nca hazırlanan Taslak, getirdii stratejik planlama, mikro bölgeleme, sakınım planlama, uygulama araçları, belediyelerin gruplandırılması açılarından olumlu, zengin ve doygun bulundu. Taslaın yetkilerin tek elde toplanmasını toplulatırılmasını düzenleyen 5. maddesinin çok önemli olduu, bunun için tarihi bir fırsat yakalandıı buna karın baka planların da tanımlanması gerektii üzerinde duruldu. Sempozyumda planlamaya ilikin deneyimler aktarılarak, katılıma olanak salayan stratejik planlamanın gerçekletirilmesinin önümüzde bir sorun olarak durduu belirtildi.!!!"#$# Açılı konumalarını TMMOB ehir Plancıları Odası Genel Bakanı Erhan Demirdizen ve TMMOB Yönetim Kurulu Bakanı Mehmet Soancı yaptı. Erhan Demirdizen konumasında; Sempozyumun yapılma gerekçelerine deindi sayılı mar Kanununun 20 nci yılında olduumuzu ve bu süreci Kanunu tartıarak geçirdiimizi ve tartımaların belli bir olgunlua ulatıını ifade etti. Bayındırlık ve skan Bakanlıı içerisinde, yerel yönetimlerde, meslek odalarında tecrübelerin ve birikimlerin olutuunu belirterek bu birikimin üzerine yeni bir imar yasasının bu Sempozyumda tartıılacaı üzerinde durdu. Demirdizen, yürürlükteki mar Yasasının istisna maddesi ile kendi yetkilerini özel yasalara devreden bir anlamda kendi kendini ortadan kaldıran bir yasa olduunu vurguladı. Yasanın önemli özelliklerinden birinin yerel yönetimlere planlama yetkilerini devretmesi olmasına ramen, zamanla devredilen yetkilerin yerel yönetimler tarafından kullanılmasında ortaya çıkan sorunlar neticesinde soru iaretlerinin olutuunu ifade etti. Bunun yanısıra Bayındırlık ve skan Bakanlıı nın mar Yasasının 9. maddesi uyarınca kullandıı yetkiler ile meslek mensupları ile karı karıya geldiini belirterek Bakanlıın yetkilerinin daha iyi tarif edilmesi gerektiini söyledi. Yürürlükteki yasaya bakıldıı zaman planlama kısmının zayıf kaldıı ve çok kapsamlı bir planlama yasasına, yeni plan türlerine, yaklaımlara, kurumsal örgütlenmelere ihtiyaç olduunu vurguladı. Demirdizen 3194 sayılı Yasanın çıktıı koullarla bugünün koullarının farklı olduunu, kırdan kente göçün youn olduu bir dönemden kentlerdeki mevcut yerlemi sorunların çözümüne yönelen bir döneme geçildiini belirtti. Böyle bir aamada fiziki plan elde etme biçiminden bir süreç tasarımı tartımasına doru evrilmemiz gerektiini ve stratejik planlama yaklaımının ön plana çıkmaya baladıını ifade etti. Demirdizen mar Yasası ile yapacaımız salıklatırma, iyiletirme çalımalarının ancak dier yasalarla birlikte ele alınarak yapılması gerektiini söyledi. Planlamanın bir fiziki plan, bir imar planı, bir gelime planı ve yetki sorunu olmasının ötesine geçmesinin gerektii üzerinde durdu.

5 Planlamada bundan sonra yapılamı alanların dönütürülmesi, yeniletirilmesi, iyiletirilmesi, afet riskleri nedeniyle yeni yerlemelere farklı bakan ve kültürel mirası koruyan, gelitiren, sosyal-ekonomik kalkınma içerikli bir bakı açısının olması gerektiini belirterek sakınım planlama konusunun da giderek önem kazandıını ifade etti. Bayındırlık ve skan Bakanlıı nın 20 yıllık deneyimi ııında, bundan bir 20 yıl sonra daha bizi taıyabilecek bir kurumsal yapıya sahip olmadıını ve yeni bir kurumsal yapının, çerçevesinin de tartıılması gerektiini belirterek sözlerini noktaladı. "!%&%%!!!'()) %!!!'()) $!$ *%+)#%!,%!&!%! TMMOB Yönetim Kurulu Bakanı Mehmet Soancı da çok disiplinli bir alanı içeren bir yasanın tartııldıını belirterek, Nisan 1968 yılında yapılan TMMOB 15. Genel Kurulundan bahsetti ve Genel Kurulun Sonuç Bildirgesini okuyarak, katılımcılarla paylatı. Bu Genel Kurul ehir plancıları açısından da önemliydi, çünkü Genel Kurulda ehir ve Bölge Plancıları Odasının kurulması kararı alınmıtı. Bu karar ile ülkenin sanayileme ve ehirleme meselelerinin çözümünü salayacak temel unsurlardan biri olan teknik kadronun gelime ve örgütlenmesini balatması amaçlanmıtı. Soancı nın okuduu Birdirgede özetle; Türkiye nin gelimesinin teknik ve bilimsel kadroların gelimesi ile yakından ilgili olduu, çeitli ihtisas alanları arasında en geni ibirlii salanması gerektii, Türkiye de teknik hizmetleri Türk teknisyenlerinin yapması gerektii, bütün ülke genelinde doal ve kültürel, kamuya ait olan deerlerin tahribatına karı olunduu, stanbul ehrinin gelimesi için planlamanın gerektii, arsa deer artılarının birikmi emein ve kamu hizmetlerinin yarattıı bir deer artıı olduu ve bu deerin kamuya döndürülmesinin zorunlu olduu belirtiliyor. Soancı TMMOB in 21 Mayıs 1998 de düzenledii Demokrasi Kurultay ından bahsederek, TMMOB in bu dönemde yaptıı çalımalar hakkında bilgi verdi. -..!%,//%0,1!% Açılı konumalarının ardından Yeni Yasal ve Kurumsal Çerçeveyi Tasarlama balıklı ilk oturuma geçildi. Erhan Demirdizen in yönettii bu oturumda Bayındırlık ve skan Bakanlıı Teknik Aratırma ve Uygulama Genel Müdürü Hami Yıldırım, stanbul Teknik Üniversitesi ehir ve Bölge Planlama Bölümü Öretim Üyesi ence Türk, Gazi Üniversitesi ehir ve Bölge Planlama Bakanı Feral Eke, Bayındırlık ve skan Bakanlıı Yüksek Fen Kurulu üyesi Feridun Duyguluer, Ortadou Teknik Üniversitesi ehir ve Bölge Planlama Öretim Üyesi Murat Balamir konumacı olarak katıldı. -$% %%$-)#)5%!% -!#! lk konumacı Hami Yıldırım mar Kanunu Tasarı Taslaı çalımalarına 1990 lı yıllarda balandıı, 1994 te ilk somut adımların atıldıı, son yıllarda ise ilgili meslek odaları, kamu kurumları, yerel yönetimler ve sivil toplum örgütleri ile toplantılar ve atölye çalımaları yapılarak bugünlere gelindiini söyledi. Bakanlıın web sayfasında yayımlanan mar Kanunu Tasarı Taslaının bütün bu çalımaların ürünü olduunu, farklı görüleri bir araya getiren, genel olarak kurumların, tarafların meramını anlatan bir metin olduunu belirtti. Metnin kanun tekniine uygun hale getirilmeye çalııldıını, önümüzdeki birkaç ay içinde mutlaka Babakanlıa sunulacaını ifade etti. Bu süreç içinde olabildiince bütün tarafların görülerini almak istediklerini, u anda görevin Bakanlıkta olabileceini ancak bütün meslek camiasını, etki alanı itibari ile bütün ülkeyi ilgilen bir husus olduunu, ortak, kabul edilmi, benimsenmi, asgari mütereklerde buluulmu bir metin çıkması için çaba gösterildiini, 9-10 aylık sürede çok farklı kurumlardan, kiilerden görü geldiini ifade etti.

6 Yıldırım, Taslaın hazırlanma sürecine deindikten sonra mar Kanunu revizyonuna götüren sorunlar ile gelecek öngörülerinin neler olduu açıkladı. Türkiye yi gelecekte bekleyen artlara yönelik bir senaryonun olması gerektiini ifade etti. Öne çıkan sorunlar olarak; yapıların mevcut durumunun ortaya koyduu sorunlar ile bundan sonra kentlemenin daha salıklı biçimde gerçekletirilmesi sorunlarından sözetti. Kaçak yapılama dıında planlı ama niteliksiz çevreler, doal kaynak tahribatı, bölgeler arası gelimilik farkları, afet riski, kırsal alanların hızla tahrip edildii sorunlarına deindi. Yıldırım, yetki karmaasının yol açtıı sorunlara deinerek uygulama araçlarının yetersizliinden bahsetti. Üst ölçekli planlardan kaynaklanan sorunlara deinerek bugüne kadar bu planların yapılmasında baarısız olunduunu, ölçeklerin farklı olmasına ramen içerikte fark olmadıını ifade etti. Yıldırım, ülkemizin %50 sinin hala tarımda istihdam edildii, bu oranın %10 lara ineceini bu nedenle kentleme hızının çok dümeden devam edeceini belirterek gelimelerin gerisinde kalınmaması gerektii üzerinde durdu. Küresellemenin birtakım kararların merkezi yönetim tarafından alınmasını gerekli kıldıını, merkezi ve yerel yönetim yetkilerinin dengeli daılması gerektiini, meru bir kentleme politikamızın olmadıını, merkezi yönetimin politika belirleme, yönlendirme, denetleme yetkilerini Avrupa da elinde toplamaya baladıını ifade etti. Planlamanın kendi baına bir faktör olduu, gelimeyi hızlandırdıı, onu motive ettii, yeni imkanlar tanıdıı, yerel kalkınmayı salayan bir katalizör olduunu söyledi. Bayındırlık ve skan Bakanlıı veya baka bir bakanlıın yetkilerini keyfi olarak kullanmaması gerektiini ancak yerel ölçekte gerçekletirilemeyecek, organize edilemeyecek projelerin merkezde yapılmasını salayacak yetkilerin olması gerektiini ifade etti. stisnalar maddesinin ise mar Kanunu içine girmi Truva Atı gibi bir ey olduunu ancak istisnaların sınırlandırılması gerektiini söyledi. Deprem urası sonrası imar kanunu ve yapı kanunu eklinde iki ayrı kanunun gündeme gelebileceini ancak taslakta ifade edilen genel prensiplerin muhafaza edildiini belirtti. %% )6! %$$#!5#%$%! %$$#!5#%$%! kinci konumacı ence Türk, plan türleri, plan hiyerarisi ve planlamada yetki olmak üzere üç nokta üzerinde durdu. Bu üç hususun tek bir yasal kaynakla çözümlenemediini, zaman içinde bir çok yasal kaynaa daıldıı, zamanla toparlanmaya çalııldıı ancak bütünsel bir yaklaım olmadıı ve eksikliklerin bulunduunu söyledi sayılı Kanunun yerel yönetimlere yetki devrini öngördüünü ancak özel amaçlı planlar ve Bayındırlık ve skan Bakanlıın yetkileri nedeniyle yerel yönetimlere tam anlamıyla yetkinin devredilmediini belirtti. Türk, mar Kanunu Tasarı Taslaında üç noktada pozitif yaklaımları olduunu, özellikle üst ölçekli planların bir sistem haline oturtulmasında önemli çabalar olduunu ve yaklaımlar gördüünü ifade etti. Türk, halkın planlamaya katılımının önemine deinerek, imza konulan uluslararası anlamaların da gerei olduunu belirtti. Halkın planlamadan dılanmasının davaları beraberinde getirdiini ve iptallerle karılaıldıını ifade etti. Tasarıda özellikle fiziksel planların hazırlanma sürecinde halkın planlamaya aktif olarak katılımının salanamadıını belirtti. Plan sürecine ve plan uygulama sürecine halkın dahil edilmesinin planın sürdürülebilirlii açısından önemli olduunu vurguladı. Türk, gelimekte olan ülkelerde kentsel arazi yönetimine ilikin üç temel sorun tanımlandıını ifade ederek bunların kentsel arazi yönetiminde arzın ihtiyacına cevap verebilecek yeterli sayıda kentsel parsel üretilememesi ve kentsel parsel üretilemedii gibi alt gelir ve orta gelir grubundaki insanların barınma için arsaya giriinin salanamadıı; kenar alanlarda tarımsal alandan kentsel alana doru sürekli bir geçisin söz konusu olduu ancak bu geçiin planlı olmadıı ve bu geçii yönlendirecek araçlarda sıkıntılar olduu; teknik ve sosyal altyapının salanması yani kentsel parsel üretmek yanında altyapılı, servisli kentsel parsel üretmenin gerekli olduunu ifade etti. Türkiye nin yılda hektar servisli kentsel arsa üretmek zorunda olduu, bunun konut birimi cinsinden 395 bin konut anlamına geldiini belirtti. Tarımsal topraktan kentsel topraa geçi sürecinin aamalarının tanımlanmı olmasının mekandaki vergilendirme ve arsa spekülasyonunun giderilmesi açısından önemli olduunu vurguladı. Türkiye de arazi ve arsa düzenleme metodunun uygulanması oranının %35 olduunu, belediyelerin %60 nın ifraz ve tevhid suretiyle imar planı uygulamaya çalıtıını bunun nedenlerinden birinin de kentsel arsa üretiminde tek yapı ölçeinin esas alınması olduunu söyledi. Uygulama araçlarının çoklu olması gerektiini, Tasarının bu açıdan mantıklı olduu ancak bu araçların bir bütün içerisinde nasıl birbirleriyle entegre edileceinin üzerinde durulması gerektiini belirtti.

7 Türk, sorunların çözülmesinde devletin müdahalesinin gerektii ancak devletin müdahalesi ve rolünün ne olacaının önemli olduunu ifade etti. Devletin sorunları çözmede salayıcı mı yoksa kolaylatırıcı mı olacaı sorusunu sorarak, Taslakta getirilen kamu ve özel ortaklıklarla devletin kolaylatırıcı rolü üstlendiini, gelimekte olan ülkelerde ise ortaklıkların yasalara koyulmadıını, önce pilot uygulamalar yapıldıını söyledi. %$1!!1#%,*2/4!%(%& Üçüncü konumacı Feral Eke, Taslaın olumlu ve olumsuz yönleri üzerinde durdu. Taslaın eletiriler, yorumlar sonucunda gelitirildii, eletirilerin dikkate alındıı ve son Taslakta belli bir gelimenin olduunu ifade etti. Artık planlamanın aktörlerinin daha çeitlenmi ve farklılamı durumda olduunu, yönetim kavramından yönetiim kavramına geçildiini belirterek, planlamada artık kapsamlı ve bütüncül bir planlamanın yerini esnek, yol gösterici, müzakereci ve uzlamacı bir sürecin aldıı üzerinde durdu. Planlamada bütünselliin olduunu ancak planlama mevzuatının strateji gelitirme, insan yaratıcılıına izin verme ve performans ölçütleri koyma gibi özelliklerinin önem kazandıını belirtti. Eke, Taslakta büyük bir iyi niyet ve youn çabayla ve çada bir planlama eylemi tanımlamak üzere yola çıkıldıını, özellikle ilk üst ölçekli planlama seviyelerinde stratejik yaklaımın görüldüünü, ancak son kısımlarında bu özelliini kaybettiini, artık 3194 sayılı Kanunun bazı belirsizliklerini düzeltici, tanımları açıklayıcı hale geldii tespitinde bulundu. Özellikle yapıyla ilgili bölümlerde çok youn ve gereksiz ayrıntı olduunu, bu kısmın yeni bir yasayı hak ettiini ifade etti sayılı Kanunun doal kaynakların kaybı ve kaçak yapılamanın önlenmesi, yetki karmaası gibi konularda eksik kaldıını, kamu yararına ve plana güven azalttıını belirterek, belli yetkilerin Taslakla toplulatırılmasının doru olduunu ancak bunun gerçeklemesinin zor olduunu ifade etti. Taslakta plan dizgesinin oluturulduunu, afet zararlarının azaltılması için çeitli önlemler getirildiini, strateji, çevresel deerlendirme, sakınım planlaması, mikro bölge haritalarının uygun olduunu ve bunların etkin kullanılabilecek maddeler olması gerektiini de belirtti. Kamu görevlilerinin kendi yaptıkları ilerden sorumlu tutulması, kaçak inaatlar konusunda daha etkin önlemler alınması, belediyelerin belli ekilde gruplandırılması ve yetkilerini ancak istihdam edecekleri personelle birlikte elde etmeleri hususlarını olumlu bulduunu ifade etti. Bölge planlarının bölge kalkınma ajansları tarafından yapılması konusuna ise DPT tarafından hazırlanan yasa taslaında rastlanmadıını belirterek, bu iki yasa arasında bir paralellik kurulması gerektii üzerinde durdu. Eke, üst denetim konusuna da deinerek, yerel yönetimlerin denetlenmesi gerektiini ancak Avrupa Yerel Yönetimler artnamesinde üst denetim ve idari vesayetin yargı yolu ile çözümlenmesi yönünde ifadeler bulunduunu belirtti. Bayındırlık ve skan Bakanlıı nın üst denetim konusundaki görevlerini titizlikle uygulaması gerektiini, daha katılımcı, halkın karar verme ansını, hakkını yükseltici bir yönetim sistemi, bir örgütlenme ve buna uygun bir planlama sistemini her zaman gündemde tutmamızın önemine deindi. 5*%"!6!%!$5*/"#!107 Dördüncü konumacı Feridun Duyguluer, konumasının ilk bölümünde mar Kanunu Tasarı Taslaı ile ilgili görülerini, ikinci bölümünde yeni bir taslak hazırlanması istendiinde ana balıkların ne olması gerektii yönündeki görülerini aktardı. mar Kanunu Tasarı Taslaının yıllardan beri olgunlamı ve nihayet doygun, hatta çok doygun taslak haline geldiini, taslaın planlama aırlıklı olduunu savunan kiilerden biri olduunu ifade etti. Taslaın Kızılcahamam toplantısında tartııldıını, bu toplantıda katılımın verimli olup olmadıı konusunu kendi ölçülerinde deerlendirdiini, Taslaın genel yaklaımı ile ilgili görülerde parçacı görülerin aktarıldıı, katılımın düük olduu, kurumsal temsil yerine kiisel görüler açıklandıından verimliliin çok düük kaldıı tespitlerinde bulundu. Duyguluer, Taslaın genel sistemini olumlu bulduunu, artık bu tasarıyı bitirmenin amaçlanması gerektiini belirtti. Taslaın mar Kanununu revize etmeye çalıtıını, birtakım yenilikler getirmeye çalıtıını, gayri yasal kaçak durum ile yetki karmaasını düzetmeye çalıtıını ifade etti.

8 Duyguluer, Taslaın en kritik maddesinin 5. maddesi olduunu, dier özel kanunlarla verilen yetkilerin azaltılması, bir anlamda teke indirilmesinin öngörüldüü ve olan sorunlar karısında bir A planı yanında bir B planının da hazır olması gerektiini ifade etti. Bakanlıkların kendi yasaları ile birlikte bir kimlik ve güç kazandıklarını bu kimlikten taviz vermeyeceklerini, bu nedenle bu maddenin TBMM den geçememesi durumuna ilikin bir hazırlık yapılmasını istedi. Böyle parçalanmı ortamın bilgide bütünlük, yönetimde bütünlük gibi ilikilerle kurulabileceini söyledi. Tasarının yönetmelik dilinden kurtulması gerektiini, planlamanın her kademesi için bir araç zenginliine ihtiyaç bulunduunu belirtti ve kentsel dönüümün imar affı uygulamalarına dönütürülecek bir pratik kazanmaması temennisinde bulundu. Duyguluer konumasının ikinci bölümünde ise, yeni bir kanun hazırlanmasında performans esaslı ehircilik reformunu öneren, gelecee dönük, prospektif, yaratıcı, takdirci, emredicilikten çok tanımlayıcı ve belediyelere alternatif sunan, araçlardan çok amaçları anlatan bir tasarı tercihinde bulunacaını aktardı. Performansa örnek olarak salık, düzen ve emniyet-güvenlik konularını gösterdi. Yerlemeleri sınıflandıran, yerlemeleri gruplandıran, planlama kademelenmesi yerine yerlemeleri kademelendiren, sonuç plan ürünü kademelendiren deil, amaç, vizyon, hedef konularını bir anlamda kademelendiren, katılım yöntemlerini çok farklı biçimde belediyelere hatırlatan, mahalli özelliklere çok dikkat çeken, kentleme süreci, kent denetimi, kent kültürü gibi konuları yazılı kural haline getirebilen bir öneri üzerinde durdu. mar kavramının stratejik anlamda yenilenmesini de önerdi. Kendisinin imar hakkı kavramını kabul etmediini, mülkiyet üzerine planla getirilmi bir yapılanma deeri, imar hakkının u andaki mevcut hukuk düzeyinde olamayacaını savunarak, bu kavramın deitirilmesini önerdi. 1$%!&#!89!(!$!)(%,&%#6!%!$&%:1,#$!*/ 4!%!1#%!!0-!$%! Son konumacı, Murat Balamir öncelikle neden yeni bir yasaya gerek olduunu grafiklerle anlattı. Geçmi yasalardan bahsederek, yeni bir yasanın gündeme gelmesinin 2005 yılında gerçekleirse biraz gecikmeli olacaını belirtti ve nedenlerini açıkladı. Türkiye nin son yıllık dönem içinde inanılmaz bir büyüme ve kapasite gösterdiini, toplam kentsel hane halkı sayısının üzerinde bir stok ürettiini ifade etti. Türkiye nin artık kentlerin büyütülmesi yoluyla deil, bütünüyle yeni kentler kurmak ile bir baka stratejinin gelitirilmesi gerektiini ve öte yandan da mevcut kentlerin kendi iç yapısına dönmesi gerektiini söyledi. Buna göre de politika ve araçların gelitirilmesi, imar sisteminin nitelik deitirmesi gerektiini belirtti. Türkiye nin corafyasından ve doasından gelen bir baka özellik olan risk havuzları konusuna da deindi Balamir. Stratejilerin mevcut stokun çadalatırılmasına da dayanması gerektiini, doa ve kaynakların korunmasının günümüzde evrensel olarak ön plana çıkmı bir konu olduunu vurguladı. Yalnız ehir oluumuna izin verme deil, kaynak gelitirme, fiziki düzenleme ve iletmecilik aamalarını kapsayan ve etkin koruma kabiliyetlerini içeren bir yasanın gelitirilmesi ve bir uzlama süreci nitelii taıyor olması gerektii üzerinde durdu. Yerlemelerin ölçek ve özelliklerine göre planlama kapsam, süreç ve standartlarında farklılamalar yaratılması zorunluluuna deindi. Yerel topluluklar için özel yönetim biçimleri gelitirilmesi, mekansal temsil kapasitesinin salanması üzerinde durdu. Kentsel yaamda çok yönlü balantılar kurabilecek bir yasanın kendi varlıını kabul ettirebilmek ve toplumdaki geçerliliini sürdürebilmek için çok önemli olduunu bu nedenle farklı yasalarla balantılar kurabilmesinin gerektiini vurguladı. Bugün tek parça bir siyasi iradenin bulunduundan, üst akılın egemen olabileceini, dier yasalarda deiikliklere gidilebileceini söyledi.

9 Balamir, sismik tehlike konusunun tek bir yasada çözülebilecek bir konu olmadıını ifade etti. Afetler yasasında bazı deiikliklere gidilmesi, yeniliklerin getirilmesi gerektiini ifade ederek, mikro bölgeleme tespit ve belge hazırlama yöntemi ve maliyetlerin nasıl karılanacaı konusunda dizi hükümlerin yer almasının gereklilii üzerinde durdu. Hangi yerlemelerin öncelik taıdıının tanımlanması, tebligat yapılması, belgelerin saklanmasının afetler yasasında yer alması gerektiini belirttikten sonra imar yasasında yer alması gereken konulara deindi. Yüksek riskli yerleim yerlerinin mikrobölgeleme tespit ile imar planı revizyonlarının yapılmasının zorunlu olduunun belirtilmesi, mikro bölgeleme verilerine göre imar planında alınacak bölgeleme önlemleri ve standartlar yönetmeliinin çıkarılması, büyükehirlerde ve yüksek risk gösteren yerlemelerde sakınım planı hazırlanması, bunun belediye yasası ile balantısının kurulması, ivedi müdahale alanlarının belirlenerek özel eylem planlamasının yapılması, eylem planı yaptırım araçlarının oluturulması, acil durum görevlisi tesislerinin imar planlarına ilenmesi ve yönetmeliklerin hazırlanması, özel risk alanları ve yapılarda uygulanacak standartların belirlenmesinin gereini vurguladı. Konumacılardan sonra oturumu izleyenlere söz hakkı verildi ve soruları alındı. Ömer Kıral, Aye Özer, Yücel Ünal, Vedat Özbilen, Tülin Yourtçuolu konuyla ilgili görülerini ileterek konumacılara sorularını yönelttiler...!%%,%%!&#! Yeni Planlama Kavramları Gelitirme balıklı ikinci oturum ehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu Üyesi Nevzat Can bakanlıında yapıldı. Oturumda ODTÜ ehir ve Bölge Planlama Bölümü Öretim Üyesi Murat Balamir, ODTÜ ehir ve Bölge Planlama Bölümü Aratırma Görevlisi Bahar Gedikli, ehir Plancısı Ömer Kıral, Mimar Sinan Üniversitesi ehir ve Bölge Planlama Bölümü Öretim Üyesi Hürriyet Ödül, ehir Plancısı Remzi Sönmez konumacı olarak yer aldılar. $%%#%6% "!:$$! Murat Balamir bu oturumda, kendi öz ihtiyaçlarımızdan domu olan ve yeni kavramlatırılmı olan çalımalardan bahsetti. Sakınım planlamasına kent plancılarının sahip çıkması gereken bir alan olduunu söyledi. Kentlerimizin büyük risk havuzları halinde olduunu, bu risklerin çok çeitlilik gösterdiini, plancılar için çok önemli bir çalıma ve etkinlik alanı olduunu ifade etti. Sakınım sözcüünün çok anlamsı olduunu, bunun Osmanlıcasının temkin, temkinlilik olduunu, mevcut yapılamı alanlarda özel yaptırım gerektiren, toplu finans ve örgütlenme araçları kullanılmasını gerektiren fiziki ve sosyal açıdan yerel toplumu gelitirme yöntemleri olarak ifade edilmesi gerektiini belirtti. Balamir, bir risk sektörünün birbirine balı etkenlerin bir ilevsel bütünlük olarak ele alınması gereklilii üzerinde durdu. Nasıl ekonomiyi sektörler olarak ve farklı dallarıyla düünüyorsak, bir kentteki riskler topluluunu da fonksiyonel açıdan, yürütme ve uygulama açısından ilgilileri ve politikaların tayini üzere sektörlerine ayırmak ihtiyacı ortaya çıktıını belirtti. Kentsel doku risklerinin ayrı bir sektör olarak tanımlandıını, risklerin mühendislerin iddia ettii gibi yapı noktasında deil, yapıların bir araya geldii, oluturduu mekansal bütünlükle ortaya çıktıını ve o mekansal bütünlüün kendine özgü farklı risk düzeylerinin olduunu, bunu plancının ortaya koyabileceini ifade etti. Üretkenlik kaybı risklerinin balı baına bir konu olduunu, açık alan yetersizlikleri risklerinin bulunduunu acil durum görevlisi tesisleri, akaryakıt ve LPG istasyonlarının daılımı ve etki alanlarının risklerinin görüldüünü belirterek dier risk sektörlerine deindi. Bunun bir planlama alanı olduu, analitik etüd çalıması olmadıını ifade etti ve Zeytinburnu örneini verdi. Zeytinburnu ile ilgili genel strateji yapıldıktan sonra fiziki dönüüm için neler yapılabileceini gözden geçirdiklerini, projenin kendi kendini finanse etmesi ilkesinden yola çıktıklarını belirtti. ##;!$%%-!%&%!,-*1/#%

10 Oturumun ikinci konumacısı Bahar Gedikli, mekansal planlama yaklaımını literatürde ve pratikte olanlara dayanarak açıkladı. Stratejik planlamanın yeni politik gündemler ve yeni kurumsal ilikiler olmak üzere iki bileeni olduunu ifade ederek bunlara açıklık getirdi. Yeni politik gündemlerin rekabet ve çevre gündemi olduunu, kentlerin rekabet edebilir koullarla donatılmasının, iletiim ve ulaım altyapısına ve kentsel dönüüm projelerine daha fazla yatırımı gerektirdiini, küresel ölçekte dolanan sermayeyi kendi kentlerine çekmek amacıyla cazip koullar yaratılmaya çalııldıını dile getirdi. Çevre gündeminin yerele özgü deerlerin korunması, iyiletirilmesi ve yaam kalitesinin arttırılmasını içerdiini belirterek bu noktada sürdürülebilir kalkınma kavramının ön plana çıktıını vurguladı. Gedikli, stratejik planlama ile planlamanın, paydaların bir araya gelerek yatay ilikiler kurduu iletiimsel bir faaliyet alanına dönütüünü, iletiimsel faaliyetin sadece karar alma aamasını deil, uygulama, izleme, deerlendirme aamalarını kapsadıını ifade etti. Stratejik planlamanın tanımı üzerine kesin bir uzlaı olduunu söylemenin zor olduunu, ülkelerin farklı planlama gelenekleri olduundan bu yaklaımı deiik ekillerde algıladıını söyledi. Gedikli, stratejik planlamanın üç temel boyutu olan kavramsal boyuta, örgütsel boyuta ve yeni hedef ve standartlar boyutuna deindi. Müzakere kavramının giderek planlama alanında önem kazanmaya baladıını, zaman-mekan anlayıında ise plancıların artık yeni zaman mekanı ortaya çıkaran a toplumunun ihtiyaçlarına cevap vermekle karı karıya kaldıını belirtti. Örgütsel boyutta planlama sürecine sadece kamu sektörü deil, özel sektör, farklı çıkar grupları, farklı uzmanlar, sivil toplum kurulularının da dahil olduunu ifade etti. Planda yer alan stratejilerin aslında vizyona ulaacak güzergahı tarif ettiini, stratejik planlamanın eyleme yönelik olduunu, karar oluturma aamasının sonunda eylem planı üretilmesinin hedeflediini, öncelikli projeler ve uygulayıcıları ortaya koyduunu, finansman modellerini içerdiini, uygulama, izleme ve deerlendirme aamalarının tasarlanmasını kapsadıını dile getirdi. Gedikli, stratejik planlamaya yöneltilen eletirileri de özetledi. lk grup eletirilerin küresellemeyi tanımlarken vurguyu teknolojik gelimelerden ziyade sermaye birikim süreçlerinin deien mantıına yapmak gerektiini vurgulayan, küresellemenin gelimekte olanların aleyhine olduunu gösteren görüler olduunu söyledi. Getirilen modelin devlet ve pazar arasındaki etkileimin düzenlenmesine ilikin olduu, yurttaların kamu hizmetinin müterileri olarak tarif edildii, eitsiz geliimin sürdürülmesi anlamına geldii ifade edildi. Dier bir sorun da çok az kentin küresel ölçekte rekabet edebilecei, pek çok kentin bu süreçlerden dılanacaı idi. kinci grup eletiriler ise planlama sürecinde uzlamaya varılamaması durumunda ne olacaının ortaya konulmadıı üzerine idi. Planlama gibi politik bir alanda uzlamanın tamamen hayal olduu, bireylerin politik pozisyonlarını terk etmeleri ve tarafsız hareket etmelerinin mümkün olmadıı belirtildi. Dier bir eletiri de sosyal sermaye niteliiyle ilgili idi. Sosyal sermayenin düük olduu yerlerdeki, özellikle gelimekte olan ülkelerin kentlerinin çounda katılımlı süreçler için uygun koulların varlıından söz edilemeyecei yönünde yaklaımlar bulunduu anlatıldı. Gedikli bu çerçevede mar Kanunu Tasarı Taslaını da deerlendirerek, Taslakta yer alan hedeflerin batıdakilere benzediini, kente revizyon kazandırmaktan, kentteki yaam kalitesini her anlamda iyiletirmekten söz edildiini, stratejik planlama yazınında yer alan hem yeni politika gündemleri hem de yeni kurumsal ilikilerin bu Taslakta yer aldıını ifade etti. Üst ölçekli planlarda sivil toplum örgütlerinin varlıından ise söz edilmedii, sürecin katılımlı biçimde tasarlanması öelerini içermedii, üst ölçekli planlarda ve yerel planlarda stratejik yaklaımın benimsenmeye çalııldıını belirtti. ##;!$%%-!'# Ömer Kıral, Eylül ayından bugüne kadar Güneydou Anadolu Bölgesinde kültürel mirasın gelitirilmesi amacıyla entegre stratejik eylem planı yapan bir kuruluta danıman olarak çalıtıını, çok mekanik ya da çok sistematik bir eyle karılaılmadıını söyledi. Stratejik planlamanın bir yöntem olduunu, sorunların tespiti, vizyonun ortaya konulması, problemlerin çözülmesi olduunu ifade etti. Bir amacın, vizyonun, bu amaca ulamak için hedeflerin, hedeflerin hangi amaçlarla, hangi kurumlarla, ne zaman gerçekletirilecei, yol haritasının, stratejilerin ortaya konulacaı, bunlara göre eylem programlarının, planların ve projelerin yapılacaı bir sistematik süreç olarak tanımladı.

11 Ömer Kıral, Raci Hoca dan bir alıntı yaparak, yasalar, kasalar ve kafaları deitirmemiz gerekir ifadesine yer verdi. Yasaların deitiini ve deimekte olduunu, kasalarda da artık paraların biriktii ama kafaların deimesinin en zoru olduunu, özellikle zihniyet, anlayı, planların uygulanması konusunda eksikliklerimizin olduunu söyledi. mar Kanunu Tasarı Taslaının geçen yılın temmuz ayında yasalamadıını ancak yasalaan bir çok kanun olduunu belirterek, bu kanunlardaki stratejik planlama kavramlarına deindi. Kıral, stratejik planlama kavramının ilk olarak Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda tanımının yapıldıını ifade ederek, 8 kurulua stratejik planlama yapma görevi verildiini, pilot kuruluların seçildiini, genelletirilmesinin hedeflendiini açıkladı. Büyükehir Belediyesi, Belediye ve l Özel daresi yasalarında yer alan hükümler neticesinde bu kurumların stratejik plan hazırlayacaklarını belirtti ve DPT nin hazırladıı stratejik planlama kılavuzundan bahsetti ve iletme düzeyinde bir stratejik planlama sürecini içerdiini belirtti. Planlamanın bir bütün olduunu, plancıların da ehir planlama açısından stratejik planlama yöntemlerini içeren bir kılavuz hazırlaması gerektiinin üzerinde durdu. Kıral, Büyükehir Belediyesi Kanunu nda yer alan kentsel dönüüm ve geliim alanı ile ilgili hükümlerinden bahsederek, Ankara Büyükehir Belediyesi Meclisi tarafından iptal edilen Ankara Tarihi Ulus Kent Merkezi Koruma Planına deindi. Koruma kurulundan geçen planların kentsel dönüümü gerçekletirmek amacıyla iptal edildiini söyledi. DPT tarafından yapılan il geliim planları ile l Özel daresinin yapacaı il çevre düzeni planlarına deinerek, yeni imar yasasının en son çıkacaı için bütün bunları düünerek ortak bir terminoloji, ortak bir planlama kademelenmesine gidilmesinde fayda olduunu belirtti. Son olarak koruma yasasından bahsederek, imar yasasının en eksik kısımlardan birisinin topluluk yönetimi kavramının girmemesi olduunu ifade etti. %+)#%* %!$!!7 Hürriyet Ödül ise, konumasında mar Kanunu Tasarısı Taslaının kırsal alanlarla ilgili bir deerlendirmesini yaptı. Ülkemizin OECD ve Avrupa Birliinin younluk kriterlerine göre kırsallık özellii aır basan bir ülke statüsünde olduunu, hala kentlememi bir ülke profilinin olduunu belirtti. Kırsal alan tanımlarına yer vererek, en geni biçimde kentlerin dıında kalan alanlar olarak tanımladı ve Köy Kanununda yer alan nüfusu 2 binden az olan yerlemelerin köy olarak tanımlandıını aktardı. OECD ve Avrupa Birlii nde kilometre baına 150 kiiden daha az düen yerlerin kırsal alan olarak deerlendirildiini ve yeni tanımlamalar içinde olduklarını ifade etti. Ödül, kırsal alanların gelecei ile ilgili eilimlere deindi. Tarım kesimini sarsan ve uygulanan politikalardan birinin Dünya Ticaret Örgütü kararları dorultusunda oluan, tarımda yeniden yapılanma adı verilen süreç olduunu, bunun devletin tarımsal desteklerinin azaltılması, tarımın uluslararası rekabete açılmasını öngördüünü, kırsal yaamdaki sosyal ve kültürel koulları da etkilediini belirtti. Avrupa Birliine giri süreci, devletin tarımdan desteini çekmesi halinde, azalan gelirleri telafi edecek destek sistemleri yaratılmazsa kırsal alanın giderek yoksullaacaı ve nüfus kaybının yaanacaını, kimyasal girdiler sonucunda genetii deitirilmi ürünlerle ilgili tartımaların yaanacaını ve dikey yaklaımların yerine yatay yaklaımlara önem verildiini, kırsal alanı da etkileyeceini dile getirdi. Ödül, Taslakta amaç kısmında kırsal ve kentsel alanların tanımının yapıldıını, üst ölçekli mekansal strateji planlarında kırsal alanları ilgilendiren hususlar olduu ancak imar planında bunun kaybolduunu, kırsal yerleme planı sürecinin ise imar planı sürecine benzer olduunu ifade etti. Aslında köylerin ihtiyacının plan olmadıını, bir örgütlenme modeli olduunu belirtti. Kırsal yerleme ölçeinde bir eylem programının tarif edilmesi gerektiini, arazi toplulatırılması ve sulama yatırımlarının organizasyonu eklinde olabilecei gibi, yıkılmakta olan köy yapıların onarılmasını içerebileceini ifade etti. Muhtarlıın hareket alanının geniletilmesi gerektiine de deindi. "!%6%!%!!!%%!$!1* Remzi Sönmez, Taslaın bir çok bakımdan gelimi bir tasarı olduunu, meslek çevrelerinden, akademisyenlerden en çok yararlanılan Taslak olduunu ifade etti. Ancak bir çok açıdan geç kalındıını da vurguladı. Stratejik plan yaklaımın temelde kamusal kaynaklı olmayan, özel sektörün gelitirdii bir plan yaklaımı olmasına ramen günümüzde artık mekansal boyutta da ele alınabileceini, bu kavramdan yola çıkarak yeni özgün bir biçimin yasada yer alması gerektiini bunun izlerinin de yasada görüldüünü ifade etti.

12 Sönmez, Bu kanunun imar affına yol açacak bir yaklaım biçimi olacaından endie edildii, dönüüm alanlarında ortaya çıkan rantların hakçalık içinde deerlendirilmesi ve kamuya geri dönüünün salanmasına ilikin mekanizmaların kurulmasının gerekli olduunu, bu alanlarda yaanabilir çevre standartlarının oluturulmasının ancak iyi bir fizibilite ile mümkün olabileceini ifade etti. Meslek alanımız açısından deerlendirildiinde ise gerek kamuda, gerekse serbest çalıan plancılar olarak yeniden örgütlenmeye, yeniden bir eitim sürecinden geçmeye ihtiyaç olduunu ve burada üniversitelere önemli bir rol dütüünü söyledi. Avrupa Birlii sürecinde mesleki yeterliliklerin tanımlanması ile ilgili taslaklar olduu, mimarlık ve salık alanları ile ilgili düzenlemeler getirdii ve ehir plancılarını da sonunda etkileyeceini belirtti. TMMOB bünyesinde yapılan meslek alanlarını düzenleyen çalımalardan bahsederek, yeni politikalar ortaya konulduunu, yetkin teknik eleman yasasının ortaklaa hazırlanması konusunda çalımaların ise sürdürüldüünü ifade etti. Kamu hale Kanunu ile buna ilikin düzenlemelerin deitirilmesi gerektiini ve TMMOB ve Odaların yetkili kılınması gerektii söyledi. Konumacılardan sonra, salondan Gülten Kubin, Feridun Duyguluer, Levent Yarar, Hüseyin Ülkü görülerini dile getirdiler... 1!%8.1+/%%,0% Deneyimler, Uygulamalar ve Araçlar balıklı son oturumun bakanlıını Ankara ube Yönetim Kurulu Bakanı Serdar Karaduman yaptı. Oturuma konumacı olarak Maltepe Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi Öretim Üyesi Yücel Ünal, ODTÜ ehir ve Bölge Planlama Öretim Üyesi Melih Ersoy, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ehir Planlama Bölümü Aratırma Görevlisi Levent Yarar, ehir Plancısı Saffet Atik, ehir Plancısı Akın Atauz katıldı. %% *$-&%%2% %$!1* Yücel Ünal, bugüne kadar gördüü en kapsamlı tasarılardan birini olduunu söyledi. Ancak mevzuatlar arası ilikiler kurulmadan, çalımaların sürdürüldüünü ifade etti. Tasarı da iyi bir plan sistemi kurulduunu, yerel yönetim yasaları ile uyumun salanması gerektiini söyledi. Yerleme ana strateji planının il çevre düzeni planı olarak belirlenmesi yönündeki önerilerini aktardı. Böylelikle verilerin il ölçeinde deerlendirileceini, yerel yönetim yasaları ile ilikilerin kurulacaını ifade etti. Taslaın egüdüm balıklı 5. maddesinin ise, dier yasalardan öncelikli olmasının bir fırsat yarattıını ve bu fırsatın deerlendirilmesi gerektiini belirtti. Kendisi plan sürecinde yaadıı deneyimleri de aktararak, bir alanda planlar yapıldıktan, ilikiler kurulduktan sonra merkezi yönetimin aldıı karar ile turizm merkezlerinin ilan edildii, sit kararlarının alındıını ve sürecin yeniden baladıını anlattı. Kurumlararası çekimenin sonucunda jeolojik açıdan sakıncalı alanların imara açılması yönünde Çevre Bakanlıı nca plan deiiklii yapıldıını belirterek, planlamada çok balılıın kalkmasının gerei üzerinde durdu. %%.1+/%0!+!.1+/%0%%$!1*

13 Melih Ersoy, yeni taslakta gelitirilmi plan uygulama araçlarının önemi üzerinde görülerini açıkladı. Taslakta çok zengin uygulama araçlarının sunulduunu, bugüne kadar görülmedik kapsamda ve zenginlikte uygulama araçları yelpazesinin olduunu ifade etti. Zengin araçlar olmadan planların yaama geçmesinin de mümkün olmadıını söyledi. Ersoy, öncelikle bugüne kadar uygulanan araçların bir deerlendirmesini yaptı. Kamulatırma, ifraz-tevhid ve arsa ve arazi düzenlemesine yönelik uygulama araçları konusunda görülerini açıkladı. Kamulatırma aracının mülkiyet hakkının özüne dokunduunu, bu hakkı ortadan kaldıran bir ilem olduunu, yalnız kamusal hizmetlerin elde edilmesi için uygulandıından imar planları içinde yapıya elverili, imara uygun, düzenli parseller oluturulmasının hedeflenemediini, kamu açısından uzun, pahalı ve zorluklar içeren bir süreç olduunu belirtti. fraz ve tevhid ilemleri ile planlama uygulama bütünlüünün bozulduunu, sosyal ve teknik alanların karılanmasının güçletiini, hizmet maliyetlerinin arttıını vurguladı. mar hakları açısından, taınmaz sahipleri açısından eitsizlikler ve haksızlıklar domasına neden olduunu söyledi. Arsa ve arazi düzenlemesinde ise, deer üzerinden düzenleme ileminin yapılmamasının imar haklarında farklılıklar olduunu ve sosyal adalet ilkesinin zedelendiini, düzenleme ortaklık payının miktarının hiçbir ekilde yeterli olmadıını ifade etti. Düzenleme sahasının alt sınırının bir imar adasına indirilmi olmasının da DOP oranının alınmasında sorunlara yol açtıını belirtti. Ersoy, Taslakta gelitirilen planlama araçlarının amaçlarının ve hedeflerinin neler olduunu sıraladı. Doal, tarihi ve kültürel çevre ve ekolojik sistemi korumak, yaatmak ve gelitirmek; bata doal afetler olmak üzere tüm tehlikelere karı riskleri en aza indirilmi yapılı çevreler oluturmak; taınmaz sahipleri arasında sosyal adaleti salamak, kentte taınmaz mülkü olmayan kesimlerin haklarını korumak, özel ve kamu proje alanları ile yeni kentsel deerler oluturmak veya mevcut deerlerini artırmak; kamusal giriimler sonucunda taınmazların artan deerlerinden kamunun pay almasını salamak; mevcut yerleim alanlarında yenileme ve dönüüm alanları oluturarak kentin mevcut dokusunun yenilenmesini ve bu yolla mevcut stok ya da altyapının daha uzun süreler için kullanılmasını salayarak kentsel sermayenin deersizlemesini önlemek ve umumi hizmet alanlarıyla koruma alanlarının bedel ödenmeden kamuya geçisini salayarak bu alanların yapılamaya açılması yönündeki sürekli baskıları gidermek eklinde uygulama araçlarının amaçlarını ortaya koydu. Ersoy, Taslakta yer alan uygulama araçların ne tür yenilikler getirdiini de açıkladı. )%$!1#$$$/%2')&#))%!11$ Levent Yarar, taslaın çıkı nedenlerinin; mevzuata aykırı yapı yapılmasının dayanılmaz boyutlara gelmesi, kentsel hizmetlerin katlanılmaz maliyetler getirmesi ile 1999 yılında meydana gelen deprem olduunu söyledi. Taslakta mevzuata aykırı yapıların ıslah edilmesi veya bunların önlenmesine ilikin hükümler ile risk yönetimine ilikin detaylı hükümlerin yer aldıını ifade etti. Sakınım planının bir plan olması halinde plan hiyerarisindeki yerinin de aratırılması gerektiini, kendisinin plana girdi oluturan bir veri olarak deerlendirdiini belirtti. Yarar, planların hazırlanması aamasında, yeteri kadar bilimsel aratırma yapılması gerektiini, verilerin deerlendirilmesinde risk faktörlerinin de deerlendirme kapsamına alınması gerektiini ancak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı bunların yeteri kadar aratırılmadıı, deerlendirilmediini belirtti. Katılım konusunda da, 3194 sayılı mar Kanunun bir kısıtlama getirmediini, plancının halkın ve kamuoyunun katılımını salayabileceini ifade etti. Yarar, Taslaın imar programını düzenleyen hükümlerinde imar planı ile imar programının birlikte yapıldıını, imar programı planın nasıl uygulanacaını gösterdiinden sonra yapılması gerektiini ortaya koydu. Plan raporların uygulama araçları, yöntem, tasarım rehberi gibi bir çok detayı içerebileceini de belirtti.

14 Yarar, Taslaın 5. maddesinde yer alan yetkilerin tek elde toplanması hususunun uygulanmasını arzuladıını söyledi. Genel hukuk çerçevesinde bütün yasaların birbiriyle eit olduunu, hiçbir yasanın dier yasadan üstün olmadıını, genel ya da özel yasa kavramının olmadıını aktardı ve 3194 sayılı Yasanın kendini genel bir yasa, dier yasaların ise özel yasa olarak tanımladıını ve öncelikli uygulanacaını belirttiini söyledi. Taslaın 5. maddesinde yer alan düzenlemede ise, dier yasaların bu Kanuna aykırı hükümlerinin uygulanamayacaının belirtilmesinin yasa tekniine uygun olmadıını ifade etti. Taslakta, kentsel alan ve kırsal alan tanımlarının olmadıını, bunun yetki açısından sorunlara yol açacaını, mülkiyet hakkının kamulatırılmadan gayrimenkulden menkul deere dönütürülmesinin de Anayasa hükümlerine aykırı olduunu, kentsel tasarım projeleri ifadesinin geçmesine ramen kimler tarafından yapılacaının belli olmadıını ve düzenleme ortaklık payının ikinci kez alınmasının getirecei sakıncalardan bahsetti. #'#!!-!%%8*+%8*$ $#'%)8*$.(%8*$$#'%)-!& Saffet Atik, kendi yaadıı deneyimlerden birkaç örnekle konulara açıklık getirdi. mar ve skan Bakanlıı döneminde çalıırken, bir yüksek kurul olduunu, Çorum Belediyesinin imar planında gösterilen yolun 12 metreden 15 metreye çıkması durumunda bunu Bakanlıa yolladıını, yüksek kurulda bu plan deiikliinin sıraya girdiini, 2100 üncü sırada beklediini ve iki yıl gibi bir zaman içerisinde sıra gelmesinin mümkün olabilecei yönünde belediyesine bilgiler verildiini ifade etti ve merkezi yönetimle yerel yönetim ilikilerinin bu ekilde olduunu söyledi. Atik, dı kaynaklı bir proje çalıırken kent yönetiminin bir planlama, programlama, çok sektörlü, çok uzmanlı, çok aktörlü bir i olduunu örendiini, kent yönetiminin iletmecilikle ilgili olduunu fark ettiini belirtti. Plan yapma aynı zamanda program yapma, kurumsal gelimeyi gözetme, fiziki yatırımı yapma ve bunu iyi iletme süreçlerinin 1980 li yıllarda Türkiye ye geldiini ifade etti. Bu kavramlarla Türkiye nin dı projeler sayesinde tanıtıını belirtti. Atik, katılımı da, aidiyet duygusuyla katılım, farkında olarak katılım ve bilinçli katılım ve bunun enstrümanlarının kurulması olarak algıladıını ifade etti ve bir altyapı projesinden örnek verdi. Corafi bölgeler itibariyle tekdüze olmayan bir sistemimizin olduunu, belediyelerimizin henüz kurumsallamadıını, belediyelerin bakanın ahsi kapasitesi ve kalitesiyle özde bir performans sergilediini ifade etti. Yasaların hazırlanmasına ramen önemli olanın bunların uygulanması olduunu, yerel yönetimlerin ciddi bir kapasite artırımı programına ihtiyaç duyduunu belirtti. Belediyelerin planlama performansının orta ve orta altlarda olduunu, imar planlarının yapılmasının performans olarak bir baarı göstergesi olmadıını söyledi. #%6%$ 2%1 ##;!$%%6/%$ *//1%&&11( Son konumacı Akın Atauz idi. Atauz uygulamanın içinden gelen bir kii olarak sorunlar üzerindeki düüncelerini paylaacaını ve tartımaya açacaını söyleyerek, çalıtıı bölge planlama projesinden bahsetti. Bir bölge planını yapmak ve bölge planının nasıl bir stratejik planlama yaklaımıyla olması gerektiini bulmak, kefetmek bunu baarılı bir ekilde ortaya çıkartmak zorunda olduunu belirtti. Oldukça geri kalmı bir bölgede yaptıı planlamanın eski kavramları kullanarak yapabilmesinin sınırlı olduunu, deien bir dünyanın içinde bölgenin yer almasını ve o deien dünyanın içinde yarımaya katılmasını istediini belirtti. Corafyanın kendisini algılama biçimimizin deitiini, esasçı, özcü bir corafya iken ilikisel bir corafya olarak algılamamız gerektiini, ilikisel bir corafyaya yönelik bir planlama yapmak zorunda olduunu belirtti. Atauz, stratejik planlama ile stratejik mekansal planlama terimlerinin ayrılması gerektiini, stratejik planlamanın iletmecilikle ilgili bir kavram olduunu, iletmecilikten planlamaya gelmi ya da ödünç alınmı bir kavram olabileceini ifade etti. Yine de bu iki kavramın çok iç içe geçtiini, her ikisinin birlikte kullanılarak bir planlama ortamında olunduunu düündüünü, stratejik planlamanın çalıılan bölgenin toplumun düü ya da rüyası ya da gelecek tasavvuru haline gelebilecek ilemlerin nasıl yapılacaı konusunda bir araç haline geldiini ifade etti.

15 Atauz, katılımı gerçekten salayacak araçları tanımlamanın önümüzde durduunu, kamu kesimin hala çok güçlü olduunu, sivil toplum kurulularının henüz Türkiye de gerçek bir toplumsal güç oluturabilme açısından güçsüz olduunu, özel sektörün de kamuya baımlı olduunu söyledi. Dolayısıyla, güçsüz ve giriimcilik gücünü oldukça yitirmi ya da giriimcilik gücünü henüz yeteri kadar parlak bir ekilde canlandıramamı bir kamu kesimiyle katılımcılık salayan, stratejik planlama aracı kullanmak sorunuyla karı karıya bulunulduunu, ancak gelecee baktıını ve gelecekle ilgili bir hayal perdesi kurduunu bunun için uramaya deer olduunu ifade etti. Daha sonra salona söz verildi ve Ömer Kıral, Murat Balamir, ence Türk, Vedat Özbilen görülerini aktardılar Mart 2004 tarihlerinde gerçekletirilen Odamızın 23. Olaan Genel Kurulunda Üyemiz Ü. Nevzat Uurel in sözlü önergesi ile, Türkiye de ehircilik konularında aratırmalar yapmak, kamu yararı odaklı bir kentsel gelime modeli ve yerel yönetim yapısını oluturmak üzere politika önerileri gelitirmek, kentsel politikaların bu yönde uygulanmasını salamak amacıyla çalımalar yapmak hedeflerine yönelik bir yapılanmaya gereksinim duyulduu ve bu yapının TMMOB bünyesinde oluturulması önerisiyle TMMOB Genel Kuruluna sunulması karara balandı. Bu kapsamda öneri, Üyemiz Doç Dr. Tarık engül tarafından olgunlatırılarak, TMMOB 37. Dönem Yönetim Kuruluna iletildi ve Genel Kurula sunulması uygun görüldü Haziran 2004 tarihlerinde gerçekletirilen TMMOB 38. Olaan Genel Kuruluna sunulan Kentler ve Yerel Yönetimler Aratırması ve Alternatif Politikalarının Gelitirilmesi balıklı karar taslaı kabul edildi. Odamız Haber Bültenin 147. sayısında yayımlanan karar metni ile söz konusu yapılanma için TMMOB 38. Dönem Yönetim Kuruluna görev verildi, bu kapsamda TMMOB 38. Dönem Çalıma Programına alınan çalıma için bir çalıma grubu oluturuldu. Odamız Üyelerinden Doç Dr. Tarık engül, E. Serdar Karaduman ve Ü. Nevzat Uurel in katıldıı Çalıma Grubunun koordinatörlüünü TMMOB Yönetim Kurulu Üyemiz Remzi Sönmez yürüttü. Sonucunda, kısa adı KAM olan Kentsel Aratırmalar Merkezi yapılanmasının altyapısını oluturacak Yönetmelik Taslaı hazırlandı ve geçtiimiz günlerde Odalara iletildi. Taslakla ilgili Odaların görüleri dorultusunda yapılacak son çalımaların ardından Merkezin kısa zamanda hayata geçmesi hedefleniyor. Merkezin Yönetmelikte tanımlanan temel amaçları unlar: a. Kamu Yararı merkezli bir kentsel gelime modeli ve yerel yönetim yapısının oluturulmasına yönelik aratırma, kavramsallatırma ve politika önerileri gelitirmek, b. Söz konusu politikaların uygulanmasına yönelik etkin bir baskı grubu oluturmak, yerel yönetimlerin söz konusu modelleri ve yaklaımları uygulamasına yönelik destek, danımanlık ve denetleme ilevlerini üstlenmek, c. Söz konusu çözüm ve modellerin gelitirilmesinde bata yerel yönetim birimleri çerçevesinde olmak üzere, geni halk kesimlerini söz konusu süreçlerin pasif nesnesi konumundan aktif öznesi konumuna taıyacak açılımlar salayan yönetim ve katılım modelleri gelitirmek, uygulanmasına destek olmak, d. Kentler ve yerel yönetimlere ilikin uygulamaların izlenemesi, yasal çerçeveye uygunluklarının denetlenmesi, olası sonuçlarının ortaya konulması, e. Kent sorunlarının tespit edilmesi, sorunların farklı boyutlarının ortaya konulmasına yönelik kapsamlı aratırmalar yapmak, bu aratırmaları yayın ve benzeri yöntemlerle halk ve uzman kesimlerle paylaarak, sorunların salıklı tespitine katkıda bulunmak, f. Kentlere ilikin farklı alanlarda uygulamaya ıık tutacak standartların, ilkelerin ve uygulama araçlarının tanımlanması ve ilgili birimlerce uygulanmasına yönelik giriimlerde bulunulması, g. Kentsel gelime ve yerel yönetimlere ilikin eitim programları, seminer, konferans ve toplantılar düzenleyerek kentsel sorunların ve çözümlerin tartıılmasına, toplumla paylaılmasına ortam salamak,

16 h. Kentsel sorunlara ilikin farklı uzmanlık alanlarının bir araya gelmesine ve kapsamlı bir çerçeveyi paylamalarına zemin hazırlamak. Merkezin çalımalarına ilikin Yönetmelik taslaında ise u ilkeler öneriliyor: a. KAM kar amacı gütmeyen, mali açıdan kendi harcamalarını karılama kaygısı dıında ticari faaliyet göstermeyen kamu yararı merkezli bir oluumdur. b. KAM her hangi bir siyasi parti ya da hareketle ilikilendirilmi bir yapılanma deildir. Yapacaı faaliyetlerde toplum merkezli anlayı, yaklaım ve partilerle belli ibirliklerini öngörmekle birlikte, bu oluumların parçası olarak görülmesine yol açacak tutumlardan kaçınacak ve farklı siyasal oluumlara eit mesafede duracaktır. c. KAM, TMMOB çerçevesinde gelien bir yapılanma olmakla birlikte, kent sorunlarıyla dorudan ya da dolaylı ilikili meslek grupları, dernekler, sendikalar ve benzeri oluumlarla ortak faaliyetler gerçekletirmeyi hedefleyen bir anlayı içinde olacaktır. d. KAM kendi oluumuna katkı yapan Odalar ın üyelerinin faaliyet alanlarında, onlarla yarıan nitelikte bir faaliyet anlayıı içinde olmayacaktır. e. KAM çerçevesinde faaliyet gösteren katılımcılar bu faaliyetlerinden doan ilikilerini baka düzlemlerde, ticari ve siyasi içerikli olarak kullanamazlar. Balı odaların katılımıyla oluturulan bir TMMOB birimi olan KAM ın merkezi Ankara olacak, ancak dier illerde temsilcilikler oluturabilecek. Merkezin bütçesini ise, TMMOB bütçesinden merkez için her yıl ayrılan kaynakların yanı sıra TMMOB ilkelerine ve Merkez amaçlarına uygun çalıan dier kuruluların bütçelerinden aktarılan kaynaklar, merkez amaçlarına ve TMMOB ilkelerine aykırı olmayan kurululardan aktarılan aratırma fonları, baılar ve benzeri gelirler ve yayınlar ve dier faaliyetlerden salanan gelirler oluturacak. Merkezin yapılanmasında üç temel organ öngörülüyor: a. Genel Kurul b. Yönetim Kurulu c. Denetleme Kurulu TMMOB a balı odaların belirleyecei, KAM faaliyet alanlarıyla ilgili, 2 er temsilci (46 temsilci) ve meslek örgütleri, sendikalar, üniversiteler ve merkez amaçları dorultusunda çalıan dier kurululardan TMMOB Yönetim Kurulu nun belirleyecei 15 temsilci olmak üzere 61 kiiden oluacak Genel Kurul da üyelie seçilenlerin görev süresi iki yıl olacak. Merkezin amaçları dorultusunda her türlü çalımaları yapmakla görevli Yönetim Kurulunun, Merkez Genel Kurulu tarafından iki yıllık süre için seçilen 5 asil ve 5 yedek üyeden oluması hususu Yönetmelik taslaında yer alıyor. Kentsel sorunlara ilikin farklı uzmanlık alanlarını bir araya getiren ve TMMOB örgütlülüünün gücü ile akademik niteliinin yanısıra ciddi bir yönlendirme mekanizması oluturma yollarını açan Merkezin kuruluunun tüm üyelerimiz tarafından paylaılmasını ümit ediyor ve bu konudaki katkı ve önerilerinizi bekliyoruz. Bu vesile ile Merkezin oluumu için görüleri ve emei ile katkı salayan yukarıda adı geçen üyelerimize teekkürlerimizi sunuyoruz.

17 Sürekli Eitim Merkezimizde CAD ve GIS eitimi alan gruplarımız Odamız Yönetim Kurulunca dersleri sırasında ziyaret edilerek, örencilerimizle tanıma amaçlı kısa sunular yapıldı. Bu sunularda merkezimizin oluturulma süreci, kısa ve uzun dönemli amaçları, uzun süredir gereksinim duyulan, titizlikle planlanan böyle önemli bir projenin kendileri ile birlikte hayata geçmesinden duyulan memnuniyet aktarıldı. Örencilerimizin yalnızca derslere devamının deil, Odamız faaliyetlerine de ilgi göstermelerinin, tüm çalımalarını, karar ve uygulamalarını katılımlarıyla zenginletirmelerinin beklendii ve önemsendii ifade edildi. Sürekli Eitim Merkezimizin Odamızca yürütülen meslek alanımıza ilikin youn çalıma programı ve eylem planı hakkında bir iletiim ve etkileim ortamı da oluturmasının hedeflendii dile getirildi. ehir Plancıları Odası Eitim Merkezi faaliyete geçti. 100 kiiye, 5 ayrı grupta verilen CAD ve GIS eitimi programı 21 ubat 2005 Pazartesi günü baladı. Eitim süresi, 5 haftalık CAD, 14 haftalık GIS eitimi olmak üzere 19 hafta olup her grup haftada 8 saat ders almaktadır. Eitim programının ilk döneminin birinci ayaı olan CAD eitimi dünyada yaygın olarak kullanılan AutoCAD ve ülkemizin gereksinimlerine göre tasarlanmı hem kamu hem de özel sektörde yaygın olarak kullanılan NetCAD yazılımlarının eitim ve uygulamaları ile devam etmektedir. Yine bu dönemin ikinci ayaı olan GIS eitimi safhası genel GIS kavramı, süreçleri ve fonksiyonlarıyla ilgili teorik ve teknik uygulamaları kapsayacaktır. Eitimin son safhasında katılımcıların eitim programı kapsamında edindikleri tüm teorik ve pratik bilgileri kullanacakları pilot bir uygulama projesi gerçekletirilmesi planlanmıtır. Gerçekletirilecek pilot proje ile genel eitim programı klasik anlamda bir bilgisayar programı kursu kimliinden farklılaarak, katılımcıların gelien yeni teknolojileri planlama sürecinde kullanımını ve geleneksel yöntemlerle karılatırılmaları olanaını salayacaktır. lk dönem ön kayıtlarına toplam 304 kii bavurdu. Bu bavuruların 97 si çalımayan, 80 i kamu sektöründe ya da özel sektörde ücretli/sözlemeli-tam/yarı zamanlı çalıan, 18 i serbest ehirci ve 40 ı kamu sektöründe 657 sayılı Yasa kapsamında istihdam edilen ehir plancıları ve 71 i (29 u son sınıf örencisi olmak üzere) örenciler tarafından yapıldı. lk dönem örencilerinin belirlenmesinde öncelik çalımayanlara verildi. Herhangi bir ite çalımadıını beyan eden bavuru sahipleri (özellikle AutoCAD bavurusu olan ve sınıf kapasitesi nedeniyle yerletirilemeyenler ile 2. dönem için kaydolmak isteyenler hariç) taleplerine uygun program için kaydedildi. kinci öncelik özel sektörde planlama ii dıında çalıanlara verildi. Özel sektörde planlama iinde çalıanlar arasında seçim yapılırken, bavuru tarihi ve herhangi bir bürodan birden fazla kiinin aynı dönemde örenci olmaması esası gözetildi. Bu kapsamda 1. Dönem için yapılan 100 kiilik kaydın 83 ü çalımayanlara, 17 si ise planlama ii dıında ve planlama iinde çalıanlara ait oldu. 2. Dönem için yine benzer ekilde deerlendirilecek ve kayıt yapılacak örenci bavurularının Nisan ve Mayıs aylarında alınması planlanmaktadır. Bu arada ön kayıt yaptırmak isteyen meslektalarımız Eitim Merkezine bavurabilirler. Eitim Merkezi Tel: ve sayılı l Özel daresi Kanunu tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüe girdi. Bu Kanun ile, il özel idaresinin kuruluu, organları, yönetimi, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalıma usul ve esasları düzenleniyor. l Özel daresinin görev alanı il sınırlarını kapsıyor. Kanunun l özel idaresinin görev ve sorumlulukları balıklı 6. maddesinde; l Özel daresi ilin çevre düzeni planını yapmakla görevli ve yetkili kılınıyor. l çevre düzeni plânı; valinin koordinasyonunda, büyükehirlerde büyükehir belediyeleri, dier illerde il belediyesi ve il özel idaresi ile birlikte yapılacak ve il çevre düzeni plânı belediye meclisi ile il genel meclisi tarafından onaylanacak sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile Sanayi ve Ticaret Bakanlıına ve organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar bu Kanun kapsamı dıında bırakılıyor.

18 Kanunda l Özel daresinin Organları olarak l Genel Meclisi, l Encümeni, Vali sayılıyor. l genel meclisi, il özel idaresinin karar organı olup, ildeki seçmenler tarafından seçilmi üyelerden oluuyor. Kanunun 10. maddesinde l genel meclisinin görev ve yetkileri sıralanıyor. Stratejik plân ile yatırım ve çalıma programlarını, il özel idaresi faaliyetlerini ve personelinin performans ölçütlerini görümek ve karara balamak, il çevre düzeni plânı ile belediye sınırları dıındaki alanların imar plânlarını görümek ve karara balamak plan ile ilgili yetkiler. Kanunun 12. maddesine göre il genel meclisinin, il genel meclisince belirlenecek bir aylık tatil hariç her ayın ilk haftası meclis tarafından önceden belirlenen günde mutat toplantı yerinde toplanacaı hükme balanıyor. Kanunun 16. maddesi uyarınca oluan ihtisas komisyonlarına Kaymakamlar ve ildeki kamu kurulularının amirleri ve ildeki kamu kurumu niteliindeki meslek kuruluları, üniversite ve sendikalar ile gündemdeki konularla ilgili köy ve mahalle muhtarları ile sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, oy hakkı olmaksızın kendi görev ve faaliyet alanlarına giren konuların görüüldüü ihtisas komisyonu toplantılarına katılabilecek ve görü bildirebilecek. Kanunun Stratejik plân ve performans plânı balıklı 31. maddesinde; Valiliin, mahallî idareler genel seçimlerinden itibaren altı ay içinde; kalkınma plân ve programları ile varsa bölge plânına uygun olarak stratejik plân ve ilgili olduu yıl baından önce de yıllık performans plânı hazırlayıp il genel meclisine sunacaı; stratejik plânın, varsa üniversiteler ve meslek odaları ile konuyla ilgili sivil toplum örgütlerinin görüleri alınarak hazırlanacaı ve il genel meclisinde kabul edildikten sonra yürürlüe girecei; stratejik plân ve performans plânının bütçenin hazırlanmasına esas tekil edecei ve il genel meclisinde bütçeden önce görüülerek kabul edilecei öngörülüyor. Kanunun Acil durum plânlaması balıklı 69. maddesinde; il özel idaresinin, yangın, sanayi kazaları, deprem ve dier doal afetlerden korunmak veya bunların zararlarını azaltmak amacıyla ilin özelliklerini de dikkate alarak gerekli afet ve acil durum plânlarını yapacaı, ekip ve donanımı hazırlayacaı; acil durum plânlarının hazırlanmasında varsa il ölçeindeki dier acil durum plânlarıyla da koordinasyon salanacaı ve ilgili bakanlık, kamu kuruluları, meslek teekkülleriyle üniversitelerin ve dier mahallî idarelerin görüleri alınacaı; plânlar dorultusunda halkın eitimi için gerekli önlemler alınarak ikinci fıkrada sayılan idareler, kurumlar ve örgütlerle ortak programlar yapılabilecei; il dıında yangın ve doal afetler meydana gelmesi durumunda, bu bölgelere gerekli yardım ve destek salayabilecei hükme balanıyor. Uygulanmayacak hükümler balıklı 70. madde içinde il özel idaresinin sorumlu ve yetkili kılındıı görev ve hizmetlerle ilgili olarak, tarihli ve 1593 sayılı Umumî Hıfzıssıhha Kanunu, tarihli ve 5442 sayılı l daresi Kanunu, tarihli ve 3194 sayılı mar Kanunu, l Özel daresi Kanunu hükümlerine aykırılık bulunması durumunda l Özel daresi Kanunu hükümlerinin uygulanacaı belirtiliyor. Kamu hale Kurumuna, Kırıkkale Valilii l Çevre ve Orman Müdürlüü, Osmaniye Valilii l Çevre ve Orman Müdürlüü, Hatay Valilii l Çevre ve Orman Müdürlüü, Manisa Valilii l Özel dare Müdürlüü, Balıkesir Valilii l Çevre ve Orman Müdürlüünce ihaleye çıkılmı, Konya Valilii l Çevre ve Orman Müdürlüü ve Sakarya Valilii l Çevre ve Orman Müdürlüü tarafından ihale duyuruları yapılan çevre düzeni planları ile ilgili olarak üyelerimizin ikayetlerini ve iddialarını yazılı olarak ilettik. Bu iddiaların incelenmesini, gerekli düzeltmelerin yapılmasını ve önlemlerin alınmasını istedik. Çevre ve Orman Bakanlıı nca hazırlanan tip artnamelerde yer alan bazı hususların, planlama disiplininin gerekleri tam olarak yerine getirilmeksizin sonuçlanabileceini, dolayısıyla elde edilecek planlarla, amaçlanan sonuçlara ulaılmasında güçlükler yaanabilecei yönünde endielerimizi aktardık.

19 Çevre ve Orman Bakanlıı tarafından hazırlanan tip artnamelerin mühendislik, mimarlık ve ehir planlama mesleklerinin serbest olarak icra edilmesi ile ilgili düzenlemeleri içeren 6235 Sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birlii Kanunu ve Oda yönetmeliklerimize aykırı olduu iletildi sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birlii Kanunu ve gerekse Kamu hale Kanu na göre, isteklilerden istenecek belgeler arasına ilgili meslek odasından alınacak belgenin de ilave edilmesinin bir gereklilik olduu, bu belgenin zorunlu olarak aranmaması halinde, ihaleye meslek odamıza tescilli olmayan, yönetmeliklerimizdeki koulları taımayan kuruluların katılımına olanak verildii, planlama yetkisine sahip olup olmadıı belli olmayan kiilerin ihaleye kabul edildii, bu durumda üretilecek, hazırlanacak planların niteliinde de ciddi sorunlar çıkabilecei Kamu hale Kurumu na yazdıımız yazıda belirtildi. lgili Valiliklerce yapılan ihale duyurularında, planları hazırlayacak teknik kadronun ehir plancısı koordinatörlüünde disiplinlerarası bir nitelie sahip olması gerektii belirtilmesine karın, i deneyimine ilikin verilen benzer i tanımının, bu hizmetleri verebilecek yetkili ehir plancılardan farklı meslek gruplarının da söz konusu ileri üstlenmesine olanak yarattıı ifade edildi. Yapılan ihalelerde çevre düzeni planı ve bölge planlarının benzer i olduunun tartımasız olduu, ancak, söz konusu ihalelerde altlık ve arazi kullanımı tespitinde kullanılan 5 m. veya daha iyi çözünürlükte uydu görüntüleri ve/veya analizleri ileri ile mekansal verilerin tasarımı, sayısallatırılması ve corafi veri tabanlarına entegrasyonu ileri nin benzer i kapsamına alınması ile bugüne kadar her ölçekte kent planı üretmi planlama firmalarının bir kenara itildii, asli ileri planlama olmayan firmaların avantajlı hale getirildii yazımızda üzerinde durulan konular arasında yer aldı. Öncelikle planlama iinde benzer i olarak, planlama sürecinin (sorun tanımlama, analiz, sentez, tasarım) kendisinin tanımlanması gerektii, uydu görüntüleri ve/veya analizlerinin ise planlamanın gereklerine göre elde edilmesi gereken çalımalar veya verilerden biri olduu, gerek uydu görüntüsü ileme ileri ve gerekse arazi kullanımının uydu görüntüleri aracılııyla yapılması ve corafi veri tabanına dönütürülmesi ilerinin, planlama öncesinde yapılması gereken sayısız aratırma konusundan bir bölümünün elde edilmesine yönelik teknik hizmetleri içerdii yazımızda belirtildi. Dier verilerin elde edilmesinde olduu gibi uydu görüntülerine yer verilmesi, planların, hangi yöntem ile elde edilecei ile ilgili bir destek hizmet ii olup benzer i tanımı içinde yer almaması gerektii vurgulandı. Uydu görüntüleri ve/veya analizleri ilerinin salt teknik boyutlu iler olması, altlık ve arazi kullanım tespitinde kullanılacak görüntüler ve/veya analizler yanında, planlamaya veri tekil eden ekonomik, demografik, jeolojik vb. verilerin okunması, deerlendirilmesi ilerinin de, planlama sürecinin bir parçası olmakla birlikte, planlama çalımasına yönelik benzer i niteliinde bir i deneyimi nitelii taımadıı açıkça yazımızda anlatıldı. Tümüyle planlama ileri olan nazım ve uygulama imar planlarının, bunlara ilikin (planlama kararları da üreten) analitik etüd ve aratırma çalımalarının yani planlama ilerinin aslının i deneyimi olarak kabul edilmedii bir ihalede, bu tür benzer i tanımlarıyla rekabetin ve katılımın arttırılması amacından da söz edilemeyecei de belirtildi. Ülkemizdeki planlama sürecinin kademeleri açısından çevre düzeni planının üst ölçeini oluturan bölge planı çalımalarının benzer i tanımı içine alınması ne kadar doru ve isabetli bir gereklilik ise çevre düzeni planının alt ölçeini oluturan nazım ve uygulama imar planlarının da benzer i olarak tanımlanması gerektii ve söz konusu ihalelerde rekabet ve katılımın artırılmasının ancak bu tür düzenlemelerle salanabilecei ifade edildi. artnamelerde, söz konusu uydu görüntülerinin/analizlerin benzer i olarak sayılması, asıl benzer iler olan, çevre düzeni planı, bölge planı, bilimsel raporların hazırlanması ile edeer özelliklere sahip hizmetler olarak tanımlandıı, oysa ki, Kamu hale Kanununda benzer iin, ihale konusu hizmet veya hizmetin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren iler olarak tanımlandıı, artnamede yer alan benzer i tanımlarının, bir yandan ehir planlama firmalarını mesleki etkinlik alanından dılarken, dier yandan farklı ilerle uraan, geçmite hiçbir çevre düzeni planı, bölge planı, bilimsel rapor ileri çalımasını yürütmemi firmalara ilerin verilmesine neden olacaı yazımızda belirtilerek bunun kamu yararına aykırı olduu belirtildi. Kamu hale Kanununun Temel lkeler balıklı 5 inci maddesinde açıkça; dareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlıı, rekabeti, eit muameleyi, güvenilirlii, gizlilii, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun artlarla ve zamanında karılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını salamakla sorumludur denilmesine ramen yapılan yanlı benzer i tanımının, bu temel ilkeye aykırı olarak katılımı sınırlandırdıı ve rekabeti engelledii yazımızda belirtildi.

20 Kamu hale Kanununda açıkça; yapılacak ihalelere katılacak firmalarda yer alan teknik personelin i konusunda deneyimli ve iin uzmanı olması artı bulunmasına ramen, artnamelerde planlama konusunda deneyimin, okuldan mezun olunan tarihe endekslenmesi yazımızda eletirildi. Ayrıca kadroda yer alması istenen ehir plancısı, harita mühendisi, jeoloji mühendisi, ziraat mühendisi ve veri giri uzmanı gibi personelden planlama konusunda deil, uzaktan algılama ve corafi bilgi sistemleri konusunda deneyimli ve uzman olması istenmesinin, yaptırılan iin Bakanlık tarafından bir planlama ii olarak deil, uydu görüntüsü ileme ve corafi bilgi sistemi veri tabanı oluturma ii olarak algılandıını gösterdii ifade edildi. Planlama iinin ne tür süreçlerden olutuu belirtilerek, artnamelerde yer alan gerek benzer i tanımları ve gerekse teknik personelin yeterlilik ve deneyimine ilikin konuların mevzuata, bilime ve teknik gereklere aykırı olduu belirtildi. Hizmet Alımı haleleri Uygulama Yönetmelii nin 43 üncü maddesine dayanılarak, söz konusu ihalelerde, Çevre Düzeni Planı hizmetinin uzmanının ehir plancısı olduu, ihalelerde ehir plancıları dıında kilit personel istenmesinin ilgili mevzuata aykırı olduu ve planlama iinin belirli bölümünde ve kısa süreli, geçici görev yapacaı artnameden de belli olan harita mühendisi, jeoloji mühendisi ve ziraat mühendisi nin kilit personel olarak deil, dier yardımcı personelle bir arada sayılması gerektii yazımızda belirtildi. artnameler, Çevre Düzeni Planları nın corafi bilgi sistemleri kullanılarak hazırlanması düüncesi üzerinden kurgulandıı ve artnamede yasaya aykırı biçimde, bir markanın öne çıkarılmasını salayacak ve avantajlı konuma getirecek düzenlemeler yapıldıı da ayrıca ifade edildi ve ihaleyi alan firmaların da bunun bir göstergesi olduu belirtildi. stekliler arasında yapılacak puanlama kriterlerinden ISO belgeli firmaların avantajlı konuma geldii anlaıldıından Odamıza kayıtlı serbest ehircilik bürolarından hiç birinin bu güne kadar ISO Belgesi almamı olmasından dolayı, ihaleye dezavantajlı olarak katılabilmeleri söz konusu olacaına da yazımızda yer verildi. Söz konusu ihalelerle ilgili olarak, her ihalede ilgili kurumlara ve dorudan Bakanlıa yapılan uyarılar ve düzeltme istemimize ramen, hazırlanan artnamelerde hiçbir deiiklie gidilmedii, tam anlamıyla bir planlama ii olan söz konusu Çevre Düzeni Planlarına ilikin ihalelerin, uzmanlık alanı ve faaliyet konusu planlama olmayan firmalar arasında, merkezi olarak paylatırılmak istendii izlenimini dourduu da yazımızda belirtildi. Bu tespit ve iddialar ııında, bugüne kadar gerek ihalesi yapılan 5 ilde (Osmaniye, Kırıkkale, Hatay, Manisa, Balıkesir) ve gerekse ihale duyurusu yapılmı olan 2 ilde (Konya ve Sakarya) ihale sürecinin durdurulması gerektii ve yapılmı olan ihalelerin de iptal edilmesi gerektiine yazımızda yer verildi. Odamız Çevre ve Orman Bakanlıı ile Valiliklerin l ve Çevre Müdürlüklerine itiraz yazısında daha önceki bültenlerde yer alan itirazlara ilave olarak yeni itiraz gerekçelerine de yer verdi. Valiliklerce yapılan ihale duyurusunda, planları hazırlayacak teknik kadronun ehir plancısı koordinatörlüünde disiplinlerarası bir nitelie sahip olması gerektii belirtilmesine karın, i deneyimine ilikin verilen benzer i tanımı ehir plancılarından farklı meslek gruplarının da söz konusu ileri üstlenmesine olanak yaratıldıı, hale duyurusunda çevre düzeni planları yapımı iinde çevre düzeni planı yapma, bölge planı yapma, analitik etüd ve sentez hazırlama dıında uydu görüntüleri ve/veya analizleri ile sayısallatırma ilerinden birinin yapılmasının benzer i olarak kabul edildii, yani çevre düzeni planı yapım ii için; daha önce çevre düzeni planı ve bölge planı yapmayan ancak analitik etüd ve sentez yapan veya uydu görüntüleri ve/veya analizleri ile mekansal verilerin tasarımı, sayısallatırılması ve corafi veri tabanlarına entegrasyonunu yapan bir firmanın ihaleye girme olanaına kavutuu, ülkemizde bugüne kadar çevre düzeni planları Bayındırlık ve skan Bakanlıı tarafından yapılmı olduundan, çevre düzeni planı ve bölge planı ii yapan firmaların sayısının çok az olduu, bu durumda planlama ii yapmayan ancak ihalede benzer i tanımı kapsamında yer alan uydu görüntüleri ve/veya analizleri ile sayısallatırma yapan firmalar ihaleye girme ve ii alma konusunda üstünlük salandıı ve önlerinin açıldıı, daha da önemlisi bir planlama ihalesinde iin asıl sahibi olan, uzmanı olan, ehir planlama meslei ve ehir plancılarının yok sayıldıı,