YARGITAY 11. HUKUK DA RES

Transkript

1 YARGITAY 11. HUKUK DA RES

2 2308 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007

3 YARGITAY 11. HUKUK DA RES E: 2006/3657 K: 2007/6808 T: S GORTA HUKUKU KASKO S GORTASI TAM HASAR filem PERT OLAN ARAÇ TAZM NATINDA ZLENECEK YÖNTEM* Özet: Tam hasara u rayan arac n bedelini ödeyen sigortac flirket araç hurdas n almay hak eder. Araç hurdas n n sigortal flah s taraf ndan baflkas na sat lmas halinde, hurda bedeli sigortac taraf ndan tazmin bedelinden düflülebilir. Taraflar aras nda görülen davada Beyo lu Asliye 1.Ticaret Mahkemesi'nce verilen tarih ve 2004/ /380 say l karar Yarg tay'ca incelenmesi daval vekili taraf ndan istenmifl ve temyiz dilekçesinin sûresi içinde verildi i anlat lm fl olmakla, dava dosyas için Tetkik Hakimi taraf ndan düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruflma tutanaklar ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra iflin gere i görüflülüp, düflünüldü: Davac vekili müvekkiline ait arac n daval flirkete kasko poliçesi ile sigortal oldu u s rada kar flt bir kaza sonucu a r bir flekilde hasarlanarak pert total ifllemi uyguland n, yap lan pert total çal flmas nda arac n TL de erinde oldu unun tespiti ile bu bedelin TL sinin dain mürtehin s fat yla W. D. Tüketici Finansman A.fi ye ödendi ini, müvekkiline ise yap lan ihtara ra men bir ödemede bulunulmad n ileri sürerek, TL sinin faiziyle birlikte daval dan tahsilini talep ve dava etmifltir. Daval vekili, davan n hukuki ve fiili mesnedi bulunmad n savunarak, reddini istemifltir. Mahkemece bozmaya uyularak yap lan yarg lama sonucu al nan bilirkifli raporuna ve tüm dosya kapsam na göre arac n pert total olmas sebebiyle hasar an ndaki sigorta de erinin davac ya ödenmesi gerekti i, dain mürtehine ödenen miktar d fl nda kalan k s mdan bakiye prim borcu ve tenzili muafiyet tedelinin de düflülmesi sonucu bulunan miktar n davac ya ödenmesi gerekti i belirtilerek daval sigorta flirketinin araç ve _ ( * ) Gönderen: Av. Mutlu AKSOY

4 2310 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 hurdas na iliflkin talep haklar sakl kalmak üzere YTL'nin faiziyle birlikte daval dan tahsiline karar verilmistir. Karar, daval vekili temyiz etmifltir. Dava, daval flirkete sigortal araçta meydana gelen hasar n tazmini istemine iliflkindir. Hasarlanan arac n pert total oldu u konusunda bir çekiflme mevcut de ildir. Davada çözümlenmesi gereken husus sigortal arac n hurda de erinin daval taraf ndan ödenecek tazminattan düflülüp düflülmeyece i noktas ndad r. Kasko Sigortas Genel fiartlar 'n n Tazminat n Hesab ve Ödenmesi ile ilgili B maddesi uyar nca tam hasara u rayan ve de eri tamamen ödenen araç ile aksam n n talep etti i takdirde sigortac n n mal olaca düzenlenmifltir. Bu durumda sigorta flirketi araç bedelini tam ödemek flart yla arac n hurdas n isteme hakk - n kazanmaktad r. Genel fiart n an lan maddesi pert total kabul edilen araca iliflkin tazminat n ödenmesinde izlenecek yöntemi bu flekilde belirlemesine ra men bu hükmün uygulanmas için öncelikle araç hurdas n n sigortal n n elinde bulunmas gerekmektedir. Somut olayda ise araç hurdas n n sigortal taraf ndan üçüncü bir kifliye sat ld, bu flekilde araç hurdas üzerinde davac taraf ndan tasarrufta bulunuldu u tüm dosya kapsam ve mahkemenin bu yöndeki kabulü ile de sabit olmas na göre daval flirkete arac n hurdas n n aynen teslimi olanakl de ildir. Bu durumda davac n n an lan tasarruf ile elde etti i menfaat nazara al nmadan bu bedelin de yeniden sigorta flirketinden tazminine iliflkin istemi sigortac l n u ran lan gerçek zarar giderme amac ile sebepsiz zenginleflme vas tas olamayaca yönündeki mal sigortalar na egemen ilkeye de ters düflmesi nedeniyle hukuki koruma alt nda buiunmamaktad r. O halde mahkemece, sigortal araç hurdas n n davac taraf ndan sat lmas sonucu elde edilen de erin daval n n tazminle yükümlü oldu u miktardan indirilmesi suretiyle davac n n u rad gerçek zarar n hüküm alt na al nmas gerekirken an lan Genel fiart hükmünün somut olaya uymad nazara al nmadan hatal olarak de erlendirilmesi suretiyle yaz l flekilde karar verilmesi do ru görülmemifl, karar n bu nedenle daval yarar na bozulmas gerekmifltir. SONUÇ: Yukar da aç klanan nedenlerle daval vekilinin temyiz itirazlar n n kabulü ile karar n daval yarar na BOZULMASINA, ödedi i temyiz peflin harc n iste i halinde temyiz edene iadesine, tarihinde oybirli iyle karar verildi.

5 Yarg tay Kararlar 2311 YARGITAY 11. HUKUK DA RES E: 2004/12233 K: 2005/9705 T: S GORTA HUKUKU HT YAR MAL MESUL YET S GORTASI T CAR TEMERRÜT FA Z Özet: htiyari mali mesuliyet sigortas nda as l zarar verenden istenemeyecek olan ticari temerrüt faizi, onun sorumlulu unu üstlenen daval sigorta flirketinden de istenemez. Taraflar aras nda görülen davada Beyo lu Asliye 2. Ticaret Mahkemesi'nce verilen tarih ve 2003/ /268 say l karar n Yarg tay'ca incelenmesi daval vekili taraf ndan istenmifl ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildi i anlafl lm fl olmakla, dava dosyas için Tetkik Hakimi taraf ndan düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruflma tutanaklar ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra iflin gere i görüflülüp, düflünüldü: Davac vekili, müvekkillerinin o lu, torunu ve gelininin içinde bulundu u araca daval sigorta flirketi taraf ndan kasko ve ihtiyari mali mesuliyet sigortas ile sigortal arac n çarpmas suretiyle meydana gelen kazada gelinleri, torunlar ve o ullar n n vefat etti ini, daval sigortadan ihtiyari mali mesuliyet sigortas kapsam ndaki zararlar n talep ettiklerini ancak daval flirketin ödeme yapmad n iddia ederek TL. tazminat bedelinin kaza tarihinden itibaren reeskont faiziyle daval dan al nmas n talep ve dava etmifltir. Daval vekili, kendilerinin daval arac n ihtiyari mali mesuliyet sigortas olduklar n, istenen tazminat n Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortas limiti içinde kald n, bu nedenle husumetin önce Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortas na yöneltilmesi gerekti ini savunarak, davan n reddini istemifltir. Mahkemece; iddia, savunma ve dosya kapsam ve bilirkifli raporuna göre, daval sigorta flirketinin sorumlu ve tam kusurlu oldu u ve davac - lar n talep ettikleri TL nin poliçe limitinde bulundu u gerekçesiyle, davan n kabulüne ve TL nin tarihinden itibaren reeskont faizi ile daval dan tahsiline karar verilmifl, karar n bozulmas üzerine mahkemece bozmaya uyularak al rtan bilirkifli raporuna göre ayn mebla üzerinden, tarihine kadar reeskont faiziyle ve bu tarihten sonra avans faiziyle davan n kabulüne karar verilmifltir. Karar, daval vekili temyiz etmifltir.

6 2312 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l Dava, 2918 say l Karayollar Trafik Kanunu kapsam nda, haks z eyleme dayal maddi ve manevi tazminat istemine iliflkindir. Daval sigorta, kazaya neden olan arac n htiyari Mali Sorumluluk Sigortas olup, davada haks z fiil tarihinden itibaren temerrüt faizi ile sorumlu tutulmufltur. Oysa, htiyari mali sorumluluk sigortas na uygulanacak hükümleri düzenleyen 2918 say l Karayollar Trafik Kanunu nun 100. maddesinde, ayn kanunun 98 ve 99. maddelerine at f yap lmam fl olmas ve genel flartlarda da bu hükümlere paralel bir düzenleme bulunmamas nedeniyle, bu tür sigortalarda tazminat alaca n n muacceliydi, genel hükümlere göre saptanmal d r. Sigortac n n, sigorta bedelini ödeme borcu, TTK'n n maddesi hükmü uyar nca, rizikonun gerçekleflti i sigortac ya ihbar borcunun ayn yasan n maddesi hükmünce do du u tarihte muaccel olur. Davac lar n, davadan önce daval sigortaya baflvurduklar na iliflkin iddialar var ise de bu husus anlafl lamamaktad r. O halde daval sigortaya, davac taraf ndan dava talihinden önce yap lm fl bir ihbar bulunup bulunmad n n tespiti ile yukar da aç klanan ilkeler do rultusunda temerrüt tarihinin belirlenmesi, ihbar bulunmad taktirde dava tarihi ile temerrüde düflürülmüfl oldu unun kabulü gerekirken, yaz l oldu u flekilde daval sigorta flirketinin haks z fiil tarihinden tibaren faizden sorumlu tutulmas do ru görülmemifltir. 2-Öte yandan, davac vekilince tarihinde aç lan davada, temerrüt faizi olarak reeskont faizi istenildi i halde, kararda, ticari ifllerde uygulanacak surette öncesi için bu oranda ve bu tarihten sonra ise avans faizine hükmedilmifl olup, bu husus iki noktadan yanl fl olmufltur. lk olarak, daval ya sigortal araç özel araç olup, as l zarar verenden istenilemeyecek ticari temerrüt faizinin, onun sorumlulu unu üstlenen daval sigortadan da istenemeyece i, dolay s yla bu arac n haks z eyleminin de TTK'n n 3. maddesi uyar nca ticari ifl niteli i tafl mamas na, bu durumda da bu daval dan ancak yasal faiz istenebilece ine, bu daval n n hukuki sorumlulu unu üzerine alan daval sigorta flirketinden de ancak ayn oranda temerrüt faizi istenebilece ine göre, daval sigorta bak m ndan istem gibi ticari ifllerde öngörülen temerrüt faizine hükmedilmesi do ru görülmemifltir. kinci olarak, davan n aç ld 'de yürürlükte olan 4489 Say l Yasa ile de ifltirilen 3095 Say l Yasan n 1. maddesine göre, tarihinden itibaren, yasal faiz olarak, bir önceki y l n 31 Aral k günü Merkez Bankas 'nca k sa vadeli krediler için uygulanan reeskont faizi, ayn yasan n 2. maddesine göre de ticari ifllerde uygulanacak faiz olarak, ayn tarihli avans faizi oran n n uygulanaca öngörülmüfltür. Bu hüküm uyar nca, davac vekili, tarihli dava dilekçesinde reeskont faizi istemesine göre, tarihinden sonras için kendisini ya-

7 Yarg tay Kararlar 2313 sal (reeskont) faiz ile ba lam flt r. Mahkemece bu dönem için HUMK'un 74. maddesine ayk r olarak, avans faizine hükmedilmesi de do ru olmam flt r. Bu durumda mahkemece, davac tarafça ancak yasal faiz istenebilece i gözetilerek, belirlenecek temerrüt tarihinden itibaren ve tarihinden itibaren yasal faizin reeskont faizi oldu u dikkate al narak yasal faize hükmedilmesi gerekli olup, buna göre yaz l flekilde verilen karar isabetli olmam fl ve bozulmas gerekmifltir. SONUÇ: Yukar da aç klanan nedenlerle, daval vekilinin temyiz itirazlar n n kabulüyle, karar n daval yarar na BOZULMASINA, ödedi i temyiz peflin harc n iste i halinde temyiz edene iadesine, tarihinde oybirli iyle karar verildi. YARGITAY 11. HUKUK DA RES E: 2004/15339 K: 2006/2106 T: S GORTA HUKUKU KASKO S GORTA S GORTA BEDEL HURDA ARACIN S GORTACIYA BIRAKILMASI KOfiULU Özet: Kasko sigortas nda sigorta flirketi arac n tam de erini sigortalamak zorundad r. Sigortac talep ederse hurda araç kendisine b rak labilir. Sigortal n n hurda aac alma zorunlulu u yoktur. Hurda de erinin de sigorta tazminat ndan düflülmesi mümkün de ildir. Arac n poliçe teminat kapsam ndaki de- eri sigortal ya ödendikten sonra, e er sigortal hurda arac almak isterse ve bu talep sigorta flirketince de kabul edilirse hurda de erinin tazminattan düflülmesi mümkündür. Taraflar aras nda görülen davada Beyo lu Asliye 2. Hukuk Mahkemesi'nce bozmaya uyularak verilen tarih ve 2003/ /504 say l karar n Yarg tay'ca duruflmal olarak incelenmesi davac vekili taraf ndan istenmifl olmakla, duruflma için belirlenen gününde davac avukat geldi, daval avukat tebligata ra men gelmedi- inden, temyiz dilekçesinin de süresinde verildi i anlafl ld ktan ve duruflmada haz r bulunan taraflar avukatlar dinlenildikten sonra, duruflmal

8 2314 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 ifllerin yo unlu u ve süre darl ndan ötürü iflin incelenerek karara ba lanmas ileriye b rak lm flt. Dava dosyas için Tetkik Hakimi taraf ndan düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruflma tutanaklar ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra iflin gere i görüflülüp, düflünüldü: Davac vekili, daval flirkete kasko sigortal olan müvekkiline ait arac n trafik kazas sonucu u rad hasar n tazmin edilmedi ini ileri sürerek, sigorta bedeli, munzam zarar ve di er zararlar için ( ) TL nin ayl k %9 faiziyle birlikte daval taraftan tahsilini talep ve dava etmifltir. Daval vekili, davac n n arac n pert total (hurda) haline gelmesinden dolay, hem sigorta bedelini, hem de araç de erini talep edemeyece i, ayr ca temerrüt faizinden ayr munzam zarar iddialar n n, dayanaks z oldu- unu, müvekkilinin temerrüde düflürülmedi ini, yasal faiz istenebilece ini savunarak, davan n reddini istemifltir. Mahkemece, hurda haline gelen sigortal arac n riziko tarihindeki rayiç de erinin 9 milyar TL oldu u gerekçesiyle davan n k smen kabulü ile an lan mebla n tarihinden itibaren reeskont faiziyle birlikte daval dan tahsiline karar verilmifl, Dairemizce taraflar n di er temyiz itirazlar reddedilerek temerrüt tarihinin poliçe genel koflullar na güre tespiti, hesaplamada enflasyon klozunun dikkate al nmas, hurda arac n kimin elinde oldu unun belirlenmesine iflaretle karar taraflar yarar na bozulmufl, bozmaya uyularak alman bilirkifli raporuna itibarla enflasyon klozu uygulanmak suretiyle riziko tarihinde arac n rayiç de erinin TL oldu u, hurda bedeli olan TL nin düflülmesi ile bakiye TL dan daval flirketin temerrüt tarihi itibar yla sorumlu bulundu u gerekçesiyle davan n k smen kabulüne karar verilmifltir. Karar, davac vekili temyiz etmifltir. l-dosyadaki yaz lara, mahkemece uyulan bozma karar gere ince hüküm verilmifl olmas na ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamas na ve Dairemiz'in tarih ve 2002/10280 Esas, 2003/1968 Karar say l ilam ile davac vekilinin di er temyiz itirazlar reddedilerek temerrüt tarihinin tespiti ve enflasyon korumas n n nazara al nmas aç s ndan davac yarar na bozma yap lm fl olmas nedemyle bozma kapsam d fl nda kalan hususlara iliflkin mahkeme karar kesinleflmifl olmakla davac vekilinin yerinde görülmeyen ve afla daki bent kapsam d fl nda kalan di er temyiz itirazlar n n reddi gerekmifltir. 2-Ancak, mahkemece sigorta poliçesi genel koflullar n n B maddesindeki pert araç ve aksam talep edildi i takdirde sigortac n n mal olur ibaresi esas al narak sigorta flirketinin talep etmedi i ve davac elinde oldu u kabul edilen hurda arac n hurda de erinin tazminattan düflülerek bakiyesinin zarar olarak davac ya ödenmesine karar verilmifl-

9 Yarg tay Kararlar 2315 tir. Dosyaya sunulu tarihli tutanak ve tutak imzac s Opel Servis dan flman ifadesine göre hurda araç davac elinde olmay p servis hangar nda bekletilmektedir. Sigorta poliçesine ekli genel koflullar n B maddesi gere ince sigorta flirketi arac n tam de erini sigortal ya ödemek zorunda olup, talep etti i takdirde hurda arac n sigortac ya b rak lmas gerekmektedir. Bu ifade biçiminden sigorta flirketinin talep etmedi i takdirde hurda arac sigortal n n alma zorunlulu u bulundu u sonucunu ç karmak mümkün olmad gibi, hurda de erinin de sigorta tazminat ndan düflülmesi mümkün de ildir. Aracm poliçe teminat nda kapsam nda bulunan de eri sigortal ya ödendikten sonra e er sigortal hurda arac almak isterse ve sigorta flirketince de bu talep yerinde görülürse hurda de erinin tazminattan düflülmesi mümkündür. Ancak somut olayda davac sigortal n n böyle bir talebi olmad gibi hurda araç davac elinde olmad ndan hurda de erinin tazminattan düflülmesi do ru görülmemifltir. O halde davac vekilinin bu yöne iliflen temyiz itiraz n n kabulü ile karar n davac yarar - na bozulmas gerekmifltir. SONUÇ: Yukar da 1 numaral bentte aç klanan nedenlerle davac vekilinin di er temyiz itirazlar n n reddine, 2 numaral bentte aç klanan nedenlerle karar n davac yarar na BOZULMASINA, ödedi i temyiz peflin harem iste i halinde temyiz edene iadesine, takdir edilen YTL duruflma vekillik ücretinin daval dan al narak davac ya verilmesine, tarihinde oybirli iyle karar verildi.

10 2316 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 YARGITAY 11. HUKUK DA RES E: 2006/8036 K: 2006/8940 T: KIYMETL EVRAK HUKUKU BONODA HT YAT HAC Z PROTESTONUN filev * Özet: Bono alacakl s n n (hamilin), keflideciye, onun lehine aval verene ve yetkisiz temsilciye karfl ihtiyati haciz isteyebilmesi için bononun vadesinin gelmesi yeterlidir; bu konuda ayr ca ödememe protestosunun varl - na gerek yoktur. Ancak; bononun cirantalar na ve cirantalarla ilgili sorumlulara karfl ihtiyati haciz istenebilmesi için ödememe protestosunun çekilmifl olmas gereklidir. Taraflar aras nda görülen davada Mersin 1. Asliye Ticaret Mahkemesi'nce verilen 30/05/2006 tarih ve 2006/ /171 D. fl. Say l Karar n Yarg tay'ca incelenmesi ihtiyati hacze itiraz eden vekili taraf ndan istenmifl ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildi i anlafl lm fl olmakla, dava dosyas için Tetkik Hakimi taraf ndan düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruflma tutanaklar ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra iflin gere i görüflülüp, düflünüldü: htiyati haciz isteyen (alacakl ) vekili, müvekkilinin hamili, karfl taraf n keflidecisi ve cirantas oldu u bononun vadesinde ödenmedi ini, ciranta Yavuz'a protesto keflide etmelerine ra men alacaklar n n ödenmedi ini ileri sürerek, ihtiyaten haciz karar verilmesini talep ve dava etmifltir. Mahkemece, borçlular n yoklu unda, ihtiyaten haciz karar verilmifltir. Karfl taraf (ciranta) vekili, müvekkilinin ciranta oldu unu, aleyhlerine ihtiyati haciz karar verilebilmesi için keflidecinin protesto edilmesi gerekti ini, halbuki alacakl n n ciranta olan müvekkilinin protesto etti ini ileri sürerek, karar n kald r lmas n itirazen talep etmifltir. Alacakl taraf, cevap vermemifltir. Mahkemece, dosya kapsam na ve toplanan kan tlara göre, itiraz edenin bonoda ciranta olup bono bedelinden sorumlu oldu u gerekçesiyle, itiraz n reddine karar verilmifltir. Karar, ihtiyati hacze itiraz eden vekili temyiz etmifltir. _ ( * ) Gönderen: Av. Hulki ÖZEL, Mersin Barosu Baflkan

11 Yarg tay Kararlar 2317 K 257. maddesine göre ihtiyati haciz isteyebilmek için alaca n muaccel olmas ve rehinle temin edilmemifl olmas gereklidir. Alacakl n n, bonoyu tanzim edene (keflideciye), onun lehine aval verene ve bunlar n yetkisiz temsilcilerine karfl ihtiyati haciz isteyebilmesi için, bononun vadesinin gelmesi gerekli ve yeterlidir. Bundan baflka, yetkili hamilin ödememe protestosu çekmifl olmas na ve bu protestoyu bono ile birlikte ihtiyati haciz talebine eklemesine gerek yoktur. Çünkü, yetkili hamil bu kiflilere karfl do rudan do ruya talep hakk na sahiptir. Ancak, alacakl n n bononun cirantalar na, bunlar lehine aval verenlere ve bunlar n yetkisiz temsilcilerine karfl ihtiyati haciz isteyebilmesi için, ödememe protestosu çekmifl olmas ve bu protestoyu ihtiyati haciz talebine eklemesi flartt r. Aksi halde, cirantalara baflvuru imkan bulunmamaktad r. Bu durumda, mahkemece, bu husus üzerinde durularak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yaz l oldu u flekilde ciranta bak m ndan da ihtiyati haciz karan verilmesi do ru görülmemifltir. SONUÇ: Yukar da aç klanan nedenlerle ihtiyati hacze itiraz eden vekilinin temyiz itirazlar n n kabulü ile karar n ihtiyati hacze itiraz eden yarar na BOZULMASINA, ödedi i temyiz peflin harc n iste i halinde temyiz edene iadesine, tarihinde oybirli iyle karar verildi.

12 2318 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 YARGITAY 11. HUKUK DA RES E: 2005/10056 K: 2006/10765 T: T CARET HUKUKU TAfiIMADA GEC KME TAfiIYANIN A IR KUSURU ZAMANAfiIMI DEF * Özet: Tafl maya konu olan emtian n tafl - y c taraf ndan 4 gün yerine 7 gün sonra al - c ya teslim edilmesinde; tafl y c n n sebepsiz yere keyfi olarak ya da kasten gecikmedi i ve a r hava koflullar n n gecikmede rol oynad anlafl lmas karfl s nda; somut olayda tafl y c n n a r kusurunun bulunup bulunmad tart fl lmal d r. Zamanafl m def i de bu tart flmaya göre de erlendirilmelidir. Taraflar aras nda görülen davada Mersin Asliye Ticaret Mahkemesi'nce verilen tarih ve 2003/ /273 say l karar n Yarg tay'ca incelenmesi daval vekili taraf ndan istenmifl ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildi i anlafl lm fl olmakla, dava dosyas için Tetkik Hakimi taraf ndan düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruflma tutanaklar ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra iflin gere i görüflülüp, düflünüldü: Davac vekili, müvekkilinin ihraç etti i mandalina emteas n n Mersin'den, Macaristan'a karayolu ile tafl nmas iflini üstlenen daval n n kararlaflt r lan tafl ma süresini aflmas ve koruyucu so utma tedbirlerini de almamas sonucu k smi hasar olufltu unu, al c n n 3.746,25 Euro mal bedelinden kesinti yapt n ileri sürerek, bu mebla n temerrüt faiziyle birlikte tahsilini talep ve dava etmifltir. Daval vekili, davan n zamanafl m na u rad n, talep miktar n n fahifl oldu unu, teamüle ve hava koflullar na göre uygun zamanda varma yerinde teslim yap ld n savunarak, davan n reddini istemifltir. Mahkemece, dosya kapsam na ve benimsenen bilirkifli kurulu raporuna göre, daval n n mal 4 gün yerine, 7 günde al c ya teslim etti i, davac n n kararlaflt r lan +5 C dereceden daha yüksek derecelerde tafl nmas n n a r kusur oluflturdu u, a r kusur halinde de zamanafl m süresinin teslimden itibaren 3 y l olmas nedeniyle zamanafl m definin reddi gerekti i, davac taraf n gecikme ile ilgili üç adet faks mesaj n n da gecikmeyi ortaya koydu u, davac n n gecikme dolay s yla kar yoksunlu u gibi bir talebinin bulunmad, fiilen üründe oluflan zarar n tazminini istedi- inden, CMR Konvansiyonu'nun 23/5. maddesinde yer alan zarar n nav- _ ( * ) Gönderen: Av. Hulki ÖZEL, Mersin Barosu Baflkan

13 Yarg tay Kararlar 2319 lunu geçemeyece i kural n n, somut olayda uygulama yeri bulunmad için, bilirkiflinin aksi yöndeki görüflüne itibar edilmedi i, alac n n kesinti yapt zarar n istendi i, buna göre zarar n 3.746,25 Euro oldu u gerekçesiyle, davan n kabulüne karar verilmifltir. Karar, daval vekilleri temyiz etmifltir. 1-Dava, tafl ma sözleflmesine dayal tazminat alac n n tahsili istemine iliflkindir. Dava konusu emtian n daval taraf ndan 4 gün yerine 7 gün sonra alac ya teslim edildi i sabit ise de, daval n n sebepsiz yere, keyfi olarak ya da kasten gecikmedi i de dosya kapsam ndan anlafl lmaktad r. Nitekim 1 km görüfl mesafesiyle, kar ya fl alt nda far fl ile baz yerlerde ilerlemifl olup, buna ra men yolun aç k olmas nedeniyle bunun gecikmeye mazeret olmayaca bilirkifli raporu ile bildirilmifl ise de, süreye riayet etmemenin a r kusur oluflturup oluflturmad n n takdiri mahkemeye b rak lm flt r. Mahkemenin, bu yönde tart flma yapmas gerekirken ve CMR tafl ma senedinde yer alan + 5 C derecede sabit ortamda tafl ma yapma kofluluna uyulmad na iliflkin somut bir tespit ve kan t dosya içerisinde bulunmamakta iken, mahkemenin bu koflula uymadan tafl ma yap ld - na iliflkin gerekçesinin somut bir dayana bulunmamaktad r. Bu itibarla, kan tlanamayan bu olguya dayal olarak mahkemece, a r kusur yönünden tart flma yap lmas do ru olmam flt r. Bu itibarla, mahkemece, tafl madaki gecikmenin somut olay bak - m ndan, daval n n a r kusurlu olarak kabulünü gerektirecek özellik göstermedi i gözetilerek, davac n n rapora, CMR Konvansiyonu'nun zamanafl m n n durmas na iliflkin 32/2. maddesine iliflkin yaz l kan tlara dayal itiraz n n da de erlendirilmesi, sonucuna göre daval yan n zamanafl m definin karara ba lanmas, bundan sonra gerekti inde davan n esas na girilmesi gerekirken, yaz l gerekçe ile zamanafl m n n reddi eksik incelemeye ve yanl fl nitelendirmeye daval olup, hükmün bu nedenle daval yarar na bozulmas gerekmifltir. 2-Bozma neden ve flekline göre, daval vekillerinin, di er temyiz itirazlar n n incelenmesine flimdilik gerek görülmemifltir. SONUÇ: Yukar da (1) no'lu bentte aç klanan nedenle, daval vekillerinin bir bölüm temyiz itirazlar n n kabulü ile hükmün daval yarar na BO- ZULMASINA, (2) no'lu bentte aç klanan nedenle, di er temyiz itirazlar n n incelenmesine flimdilik yer olmad na, ödedi i temyiz peflin harc n iste i halinde temyiz edene iadesine, tarihinde oybirli iyle karar verildi.

14 2320 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 YARGITAY 11. HUKUK DA RES E: 2005/12435 K: 2006/12818 T: T CARET HUKUKU TAfiIYICININ KUSURUNDAN DO AN ZARAR SINIRLI SORUMLULUK KURALLARI* Özet: CMR Konvansiyonun 29. maddesinde tafl y c n n s n rl sorumlulu unun hangi durumlarda uygulanamayaca belirtilmifl olup, buna göre tafl y c n n kendi fena hareketinin ve kasdi fena harekete denk tutulan kusurundan meydana gelen hasar halinde, tafl y c n n sorumlulu unu s n rlayan veya ispat yükünü karfl tarafa yükleyen kurallar n uygulanma olana kalmamaktad r. Taraflar aras nda görülen davada Mersin Asliye Ticaret Mahkemesi'nce verilen tarih ve 2003/ /213 say l karar n Yarg tay'ca incelenmesi daval lar vekili taraf ndan istenmifl ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildi i anlafl lm fl olmakla, dava dosyas için Tetkik Hakimi taraf ndan düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruflma tutanaklar ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra iflin gere i görüflülüp, düflünüldü: Davac vekili, müvekkilinin H rvatistan'daki al c firmaya satt karpuz emtias n n tafl ma iflini daval lar n üstlendi ini, daval lar n 4 gün olarak kararlaflt r lan tafl ma süresini aflarak, 9 günde al c s na hasarl olarak ulaflt r ld n, emtia bedelinin al c taraf ndan ödenmedi ini ileri sürerek, 5.665,5 EURO emtia bedelinin temerrüt faiziyle daval dan tahsilini talep ve dava etmifltir. Daval lar vekili, hasar n uygun araç kullan lmamas nedeniyle olufltu unu savunarak, davan n reddini istemifltir. Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkifli raporu ve dosya kapsam na göre, mal n sa lam olarak teslim edildi i, tafl man n gecikmeli olarak yap ld, hasar n emtian n % 70'i oran nda oldu u, daval lar n sorumluluktan kurtulma yönünde delil sunamad klar, faturaya göre emtian n bedelinin 5.665,5 EURO oldu u gerekçesiyle, davan n k smen kabulüyle, EURO'nun temerrüt faiziyle daval lardan tahsiline karar verilmifltir. Karar, daval lar vekili temyiz etmifltir. _ ( * ) Gönderen: Av. Hulki ÖZEL, Mersin Barosu Baflkan

15 Yarg tay Kararlar Dava dosyas içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme karar n n gerekçesinde dayan lan delillerin tart fl l p, de erlendirilmesinde usul ve yasaya ayk r bir yön bulunmamas na göre, daval lar vekilinin afla daki bentler kapsam d fl nda kalan di er temyiz itirazlar n n reddi gerekmifltir. 2-Dava, davac flirket taraf ndan gönderilen emtian n, daval lar taraf ndan kara yolu ile tafl nd s rada, meydana gelen hasar nedenine dayal tazminat istemine iliflkindir. Dava konusu tafl man n Türkiye-H rvatistan aras nda gerçekleflmesi nedeniyle, tazminat miktar n n hesaplanmas nda, CMR'nin 25. maddesi yollamas yla, 23/1, 2 ve 4. maddesi hükümlerinin uygulanmas gerekmektedir. CMR'nin 23/1. maddesine göre tazminat, yükün tafl nmak üzere kabul edildi i yer ve zamandaki k ymetine göre hesap edilir. Hükme esas al nan bilirkifli raporunda, yükün varma yerinde teslimi s ras nda % 70 oran nda hasarl oldu unun tespit edildi i belirtilmifl, mahkemece, tafl nan emtiaya iliflkin fatura bedelinin %70'i olan EU- RO'nun daval lar n sorumlulu unda oldu u kanaatiyle karar verilmifltir. Bu durumda, mahkemece, davac n n talep edebilece i tazminat miktar n n tespitinde CMR'nin 25 ve 23. maddeleri dikkate al narak, gerçek zarar n tespiti amac yla, bilirkiflilerden denetime elveriflli ek rapor al nmas gerekirken, eksik inceleme ile yetersiz bilirkifli raporuna dayan larak karar verilmesi do ru olmam flt r. Öte yandan, CMR'nin 23/7. maddesine göre, tafl y c n n yükün k smen veya tamamen kayb ndan dolay sorumlulu unun s n r n n, karar tarihindeki SDR kuru esas al narak belirlenmesi gerekmektedir. O halde, mahkemece, bu yönden de bilirkifliden ek rapor al narak karar verilmesi gerekirken, yaz l flekilde eksik incelemeye dayal olarak karar verilmesi do ru olmam flt r. 3-Di er yandan, daval n n s n rl sorumluluk hallerinden yararlanamayaca na iliflkin ayn CMR konvansiyonunun 29. maddesinin de somut olay bak m ndan tart fl lmas gerekmektedir. Dairemizin tarih ve say l ve tarih ve say l ilamlar nda da belirtildi i üzere, CMR Konvansiyonu'nun 29. maddesinde tafl y c n n s n rl sorumlulu unun hangi hallerde uygulanmayaca gösterilmifl olup, buna göre tafl y c n n kendi fena hareketinin veya kasdi fena harekete denk tutulan kusurundan meydana gelen hasar halinde, tafl y c n n sorumlulu unu s n rlayan veya ispat yükünü karfl tarafa yükleyen hükümlerin uygulama kabiliyeti kalmamaktad r. Bu kusur ve kast n TTK'n n 786. maddesinde geçen a r kusur ve hile kavramlar na karfl l k geldi inin kabulü ile tafl y c n n bu hallerde s n rl sorumluluktan yararlanamayaca sonucuna var lmal d r. Tafl y c - n n zarar nedeni konusuna hiçbir aç klama yapmam fl olmas, kendisinin karine olarak sorumlulu unu s n rlama hakk n kaybetmifl say lmas na

16 2322 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 yol açaca ve davac n n gerçek zarar n karfl lamas gerekti i de kabul edilmelidir. Mahkemece, bu ilamlarda yap lan aç klamalar ve ilkeler çerçevesinde, daval n n hukuki durumunun CMR Konvansiyonu nun 29. madde hükmüne göre de erlendirilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, bu yön üzerinde durulmamas do ru olmam fl, hükmün bu nedenle de daval lar yarar na bozulmas gerekmifltir. SONUÇ: Yukar da 1 nolu bentte aç klanan nedenlerle, daval lar vekilinin di er temyiz itirazlar n n reddine, 2 ve 3 nolu bentlerde aç klanan nedenlerle, temyiz itirazlar n n kabulü ile karar n, daval lar yarar na BO- ZULMASINA, ödedi i temyiz peflin harc n iste i halinde temyiz edene iadesine, tarihinde oybirli iyle karar verildi.

17 Yarg tay Kararlar 2323 YARGITAY 11. HUKUK DA RES E: 2005/12623 K: 2006/13193 T: T CARET HUKUKU TAfiIMA SÜRES N N BEL RLENMES TAfiIYICININ GEÇ TAfiIMADAN DO AN SORUMLULU U Özet: Taraflar n düzenledi i tafl ma sözleflmesinde tafl ma süresi belirlenmemifl ise, CMR 19. Maddesi gere ince tafl ma süresi; basiretli bir tafl y c taraf ndan gerçeklefltirilecek makul tafl ma süresine göre tespit edilir. Bu süre her olay n flartlar na göre ayr ayr de erlendirilmelidir. Tafl yan n geç tafl madan do an sorumlulu u, a rlaflt r lm fl özen sorumlulu udur. Taraflar aras nda görülen davada Beyo lu Asliye 2. Ticaret Mahkemesi'nce verilen tarih ve 2004/ /253 say l karar n Yarg tay'ca incelenmesi davac vekili taraf ndan istenmifl ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildi i anlafl lm fl olmakla, dava dosyas için Tetkik Hakimi taraf ndan düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruflma tutanaklar ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra iflin gere i görüflülüp, düflünüldü: Davac vekili, müvekkilinin Irak'a satt plastik kapak emtias n fiam Serbest bölgesine tafl nmas iflini daval lar n üstlendi ini, navlun bedelinin ödendi ini, günü emtiyay tafl maya bafllayan arac n Ankara yak nlar nda günü ar zalanarak bekledi inin tespit edilmesi üzerine emtian n derhal fiam serbest bölgesine ulaflt r lmas n istediklerini ancak daval lar n gayret etmemeleri üzerine al c firman n siparifllerini iptal etti ini ve emtian n geri getirilmesini istediklerini, geri getirme ifli için de ücret talep edildi ini ileri sürerek, daval lar n haks z ve yersiz olarak tahsil etti i TL navlun bedelinin temerrüt faiziyle daval lardan tahsilini talep ve dava etmifltir. Daval lar vekilleri, ayr ayr davan n reddini istemifllerdir. Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkifli raporu ve dosya kapsam na yöre, daval lardan Ö. Ltd. fiti'nin tarihli faksla arac n ar zas n n giderilmemesi halinde dorsenin yeni bir çekiciye tak larak yükün tafl nabilece i veya arac n davac fabrikac na yeri dönüp boflaltma yapabilece inin bildirildi i, ancak, daval n n tarihli yaz s ile al c n n sipariflini iptal etmesi nedeniyle emtian n stanbul'a geri getirilmesini istedi i, taraflar aras ndaki tafl ma sözleflmesinde tafl ma

18 2324 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 süresinin belirlenmedi i, davac n n dava d fl al c ile yapt sözleflmede emtian n ne kadar sürede teslim edilece inin kararlaflt r lmad, dolay - s ile davac n n emtiay al c eline ulaflmamas nedeni ile tafl may tamamlatt rmamas ve tak madan vazgeçmesinin hakl olmad, davac n n daval lara fazladan navlun ücreti ödedi ine iliflkin delil sunulmad -gerekçeleriyle, davan n reddine karar verilmifltir. Karar, davac vekili temyiz etmifltir. 1-Dava dosyas içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme karar n n gerekçesinde dayan lan delillerin tart fl l p de erlendirilmesinde usul ve yasaya ayk r bir yön bulunmamas na göre, davac vekilinin afla daki bent kapsam d fl nda kalan di er temyiz itirazlar n n reddi gerekmifltir. 2-Dava, uluslararas karayolu ile tafl mada, emtian n al c ya teslim edilmeden tafl tan n talimat yla geri dönülerek tafl tana teslimi sonras nda, navlun ücretinin iadesi istemine olup, mahkemece kararlaflt r lm fl bir tafl ma süresi bulunmad ve mal n tafl tan n talimat ile geri getirildi inden bahisle davan n reddine karar verilmifltir. Oysa, dava konusu olayda uygulanmas gereken CMR'nin 19. maddesi hükmüne göre. tafl ma sözleflmesinde, tafl ma iflinin hangi süre içinde gerçeklefltirilece ine iliflkin bir hüküm bulunmad hallerde tafl ma süresi, basiretli bir tafl y c taraf ndan gerçeklefltirilecek makul tafl ma süresine göre tespit edilir. Makul tafl ma süresinin hesab ise her olay n flartlar na göre ayr ayr de erlendirilmelidir. Süre hesaplan rken eflyan n ve tafl mada kullan lmas kararlaflt r lan arac n türü, niteli i, gönderen taraf ndan tafl yana verilen talimatlar, gümrükteki ola an bekleme süresi, gidilen yolun koflullar, izin verilen sürüfl saatleri gibi pek çok faktör dikkate al nmal d r. Tafl y c n n, geç tafl ma halinde sorumlulu u, a rlaflt r lm fl özen sorumlulu udur Bu itibarla davaya konu olayda, mahkemece, stanbulfiam aras makul tafl ma süresi saptanarak, sonucuna göre davac n n navlun bedelinin iadesi talebinin de erlendirilmesi gerekirken, yaz l flekilde eksik incelemeye dayal olarak karar verilmesi do ru olmam flt r. SONUÇ: Yukar da 1 nolu bentte aç klanan nedenlerle, davac vekilinin di er temyiz itirazlar n n reddine, 2 nolu bentte aç klanan nedenlerle, davac vekilinin temyiz itiraz n n kabulü ile karar n davac yarar na BOZULMASINA, ödedi i temyiz peflin harc n iste i halinde temyiz edene iadesine, tarihinde oybirli iyle karar verildi.