Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği nin Tarımsal Yayım ve Eğitim Faaliyet Çalışmalarının Analizi: Aydın İli Örneği*

Transkript

1 Özr v Özdn 26: 3 (3) Damızlık Sığır Ytiştiricilri Birliği nin Tarımsal Yayım v Eğitim Faaliyt Çalışmalarının Analizi: Aydın İli Örnği* Osman Orkan ÖZER * Altuğ ÖZDEN Adnan Mndrs Ünivrsitsi Ziraat Fakültsi Tarım Ekonomisi Bölümü, Aydın, Türkiy *Sorumlu yazar: osman.ozr@adu.du.tr Gliş Tarihi (Rcivd): Kabul Tarihi (Acctd): Bu çalışmada; üstün vrimli hayvanların ytiştirilmsi, yurt içind v dışında azarlanması, ytiştirm v bslm konularında danışmanlık vrmk gibi amaçlarla kurulan Damızlık Sığır Ytiştiricilri Birliği tarafından, büyükbaş hayvancılık faaliytlrind bulunan işltm sahilrin yönlik olarak uygulanan ğitim v yayım faaliytlrinin analizi ana amaç olarak blirlnmiştir. Bu araştırmanın ana matryalini Aydın yörsind büyükbaş hayvan işltmlrindn 23 Aralık 24 Nisan tarihlri arasında yüz yüz ankt çalışması il tolanan vrilr oluşturmaktadır. Tolam olarak 57 adt sığır işltmsi il görüşülmüştür. Bu işltmlrdn 94 addi birlik üysi, 63 addi is birliğ üy olmayan ürticilrdir. Çalışmada ld diln vrilr lojistik rgrsyon yardımıyla inclnmiştir. Damızlık Sığır Ytiştiricilri Birliği nin Çiftçilr Yönlik Yürütmüş Olduğu Tarımsal ğitim v yayım faaliylrinin üy olan v olmayan ürticilr arasında bir farklılık oluşturmakta ytrli olmadığı görülmüştür. Ayrıca, işltmlrin gnl olarak sadc ihtiyaç halind vtrinr hkimlr danıştıkları blirlnmiştir. Anahtar Klimlr: Hayvancılık, Yayım v Eğitim, Damızlık Sığır Ytiştiricilri Birliği, Lojistik Rgrsyon, Aydın, Türkiy. *Bu çalışma Adnan Mndrs Ünivrsitsi Bilimsl Araştırma Projlri Birimi Tarafından Dstklnmiştir. Analysis of Agricultural Extnsion and Education Activitis for Farmrs That Was Conductd by Cattl Brdrs Association In this study, th xtnsion and training activitis of Cattl Brdrs Association which was stablishd with th uros of high fficint animal brding, domstic and forign markting and rovid to colsultat brding and fding issus in Aydin rovinc was aimd. Th main matrial of this rsarch was th data that was collctd from cattl fdiing comanis in Aydin. Survys was mad btwn Dcmbr 23 and Aril 24. Totaly 57 cattl fding comanis wr intrviwd. 94 of thm wr mmbrs and 63 of thm wr non mmbrs of this association. Th data was analyzd with th logistic rgrssion. As a rsult of analysis of thr diffrnt modls ar cratd. It is found that, Cattl Brdrs Association which hav conductd agricultural xtnsion and training Activitis for Farmrs was unsufficint to mak a diffrnc. In addition, th farmrs just rortd in gnral thy consult with vtrinarians whn ndd. Ky Words: Cattl Brding, Extnsion and Training, Cattl Brdrs Association, Logistic Rgrssion, Aydin, Turky Giriş Hayvansal ürtim, süt v süt ürünlri il t v t ürünlri şklind iki ana ürtim koluna ayrılmaktadır. Bu iki ürtim kolu birbirindn ayrı olmayı, birbirin bağlı faaliytlrdir. Türkiy d d bu faaliyt kollarından biri olan süt sığırcılığının önmi hr gçn gün artmaktadır. Süt sığırcılığı faaliytind yr alan ürticilrin, grk hayvan bslm grks bakım konularında ytrli bilgi birikimi bulunmamaktadır. Özllikl, işltm büyüklüklrinin küçük v dağınık olması, ürticilrin ğitim sviysinin düşüklüğü il örgütlnmnin ytrsizliği gibi olumsuz faktörlr ürtimd kullanılacak bilgi birikimini ngatif yönd tkilmktdir. Ürticilrin bakım v bslm konusundaki bilgi ksikliklri hayvanların vrim düzylrinin yüksltilmsi yanında hijynik şartlar v kalitli ürtim yaılmasını da ngllmktdir. Hayvansal ürünlr dayalı sanayinin n çok yakındığı konulardan birisi d hijynik şartlarda ürtilmiş 29

2 hammadd ld dmmktir. Bu durum hayvansal ürün ihracat imkânlarını kısıtladığı gibi tükticilrin d sağlıksız gıda tüktmk zorunda kalmalarına ndn olmaktadır. Bunun yanında Türkiy dki kültür ırkı hayvanların sayıları gün gçtikç artmaktadır. Bu hayvanlardan istniln vrimlrin alınması onların bilimsl anlamda bakım v bslnmlri il mümkün olabilir. Kısaca, gntik kaasit n kadar artırılırsa artırılsın ürticilr bakım v bslm konusunda grkli bilgi aktarımının ytrsiz kalması istniln başarının ld dilmsini zorlaştırmaktadır (Gul v Tatlıdil, 22). Tarımsal yayım faaliytlri, tarımsal vrimliliği yüksltmd v tarım sktörünün glişmsind önmli bir rol oynamaktadır. Ancak; yayım faaliytlrinin tkin bir şkild yaılamaması bklnn faydayı önmli ölçüd azaltmaktadır. Tarımsal yayım faaliytlrind doğru bilgilrin doğru zamanda, doğru yrd v doğru şkild vrilmsi oldukça önmlidir (Szgin v ark.,28). Ayrıca, tarımda yni tknolojilrin bnimsnmsind, rkn bnimsynlrin gç bnimsynlr oranla daha yüksk ğitim düzyin sahi oldukları yaılan çşitli araştırmalarla ortaya konulmuştur. Nitkim bu amaçla yaılmış olan 275 araştırmayı gnl olarak dğrlndirn bir çalışmada, araştırmaların %74 ünd hrhangi bir tarımsal yniliği bnimsm davranışı il ğitim düzyi arasında olumlu bir ilişki olduğu satanmıştır (Rogrs v Shomakr, 983). Çalışma alanı olarak sçiln Aydın ilind faaliyt göstrn Damızlık Sığır Ytiştiricilri Birliği (DSYB) üylrin çşitli ğitim faaliytlrind bulunulmaktadır. DSYB tarafından Aydın İlind süt ürtimind kalitnin arttırılması, suni tohumlama v ym bitkilri ytiştiriciliği, hayvan hastalıkları v hayvan bslm, sığırlarda ürtim lanlaması, sığır barınakları, gnl ytiştirm işlmlri, süttn yaılan tstlr v sütün muhafazası, önmli süt ürünlrinin yaılışı, sığır bsisi, boğa sçimi, girişimcilik vb. konularında ğitimlr vrilmiştir (GTVHB, 22). Aydın da glnksl v modrn süt il bsi sığırcılığı faaliytlrind bulunan işltmlr bulunmakta olu, 2 yılı vrilrin gör Aydın İli büyükbaş hayvan varlığı bakımından ülkmiz hayvan varlığının yaklaşık % 2.3 ünü kasar. Aydın İli ndki sığır sayısı baştır (TUIK, 22). 22 yılı itibariyl Aydın da 988 işltm büyükbaş hayvan il faaliytt bulunmaktadır v bu Özr v Özdn, 26: 3 (3) işltmlrdn 5357 tansi DSYB n üydir (GTVHB, 22). İnclnn litratür içrisind özllikl davranış v karar sürçlrinin ortaya konmasında bir çok çalışma bulunmaktadır. Gnlind bu konuda yaılmış olan araştırmalarda, çok dğişknli analiz yöntmlrindn yararlanılarak karar sürcin tki dn faktörlr inclnmiştir (Bllini v Rambrti 29; Ozr v Akcay 23; Solano v ark., 2). Bu çalışmada, birliğ üy olan v olmayan işltmlr arasındaki farklılığa tki dn faktörlri ortaya koymak amacıyla Lojistik Rgrsyon Modlindn yararlanılmıştır. Lojistik rgrsyonun tarımsal yayım faaliytlrinin dğrlndirilmsin yönlik birçok güncl çalışma bulunmaktadır (Karaman v Yılmaz, 27; Cylan v ark., 2; Yavuz, 2) Bu araştırmada DSYB nin yamış olduğu ğitim faaliytlri içindn ym bitkilri ytiştiriciliği, hayvan bslm, sığırlarda ürtim lanlaması, gnl ytiştirm işlmlri hakkında ürticilrin ğitimdn yararlanma düzylri v bu bilgilrin işltm faaliytind kullanılması inclnmiştir. Ortaya konulan sonuçların Birliğin bölg hayvancılığına olan katkılarının artırılabilmsin v yördki ytiştiricilrin ihtiyaç duyduğu yayım v ğitim faaliytlrinin daha kasamlı bir şkild l alınmasına yol açacağı düşünülmktdir. Bu sayd örgütlnmnin glişmsin ışık tutacaktır. Ayrıca ld diln sonuçlar, diğr bölglrd faaliyt göstrn DSYB yönticilrin ışık tutacaktır. Matryal v Yöntm Bu araştırmanın ana matryalini Aydın yörsind büyükbaş hayvan işltmlrindn tolanan vrilr oluşturmuştur. Ankt çalışmasının 24 Ocak 24 Nisan ayları içind yaılmıştır. Ankt yaılan sığır ürticilrin sçimind oransal örnk hacmi formülü (Nwbold v Carlson 23) kullanılmıştır. Aydın ilind 24 yılı vrilrin gör l alınan tolam 9968 adt büyükbaş hayvancılık işltmsi ana kitl olarak blirlnmiştir. İşltmlrdn 6 tansinin Damızlık Sığır Ytiştiricilri Birliğin üy olduğu birlik kayıtlarından ld dilmiştir. Aydın ilind yr alan işltmlrin %6,2 sinin birlik üysi olduğu hsalanmış v oransal örnk hacmi formülünd yr alan örnğ girck ürticilrin oranı.62 olarak alınmıştır. Hsalanan örnk hacmind %99 güvn aralığı v % hata ayı sas alınmıştır. Bu hsalamalara gör tolam olarak 57 adt sığır işltmsi il görüşülmüştür. 3

3 n N( ) 2 ( N ) Q x ( ) () Formüld; n= örnk hacmi, N= Tolam sığır işltmsi sayısı, P= Örnğ girck ürticilrin oranı, Qx= Oranın varyansı Ankt çalışması, yörd yaılacak ön çalışmalar sonucunda, grk homojnliğin sağlanması v grks d yöryi tmsil tmsi bakımından Çin, Nazilli, Kuyucak, Bozdağ v Mrkz ilçlrindki sığır işltmlrindn 94 addi birlik üysi 63 adt üy olmayan ürticilr il yaılmıştır. Süt ürticilrinin sosyo-konomik faktörlrinin tsiti için, ankt sonucunda ürticilr ait sosyokonomik özlliklr analiz dilmiştir. Bu analizlrd, DSYB n üy olan v olmayan grular için ld diln ksikli vrilr Ki-kar tstin tabi tutularak grular arasında farklılık olu olmadığı önclikli olarak inclnmiştir. Ki-kar bağımsızlık tsti, iki vya daha fazla katgoriy sahi v Y dğişknlrinin katgorilrinin birbiri il bağımlı/bağımsız olu olmadıklarını tsit tmktdir (Özdamar, 22). Lojistik Rgrsyon Analizinin kullanım amacı, istatistikt kullanılan diğr modl yaılandırma tkniklri il aynıdır. En az dğişkni kullanarak n iyi uyuma sahi olacak şkild bağımlı il bağımsız dğişknlr arasındaki ilişkiyi tanımlayabiln v istatistiksl olarak kabul dilbilir bir modl kurmaktır (Agrsti v Katri 2). Lojistik modld bağımlı dğişkn ortalaması bir olasılık olarak aşağıdaki gibi hsalanmaktadır (Agrsti v Katri, 2) : İstnn olaya ait olasılık P, istnmyn olayın olasılığı is -P olduğunda, β : Dnklm ait sabit katsayı (intrct) β, β2...v β Bağımsız dğişknlr ait rgrsyon katsayıları (Slos) i : i. bağımsız dğişkn ait dğr (örnğin : ksikli bağımsız dğişkn, i= için = yada = dğri alabilir) v : Dğişkn sayısı (i=,2,3,.) İstnn olayın olasılığı (Y=); P Y..., 2... )... ( (2) yada Özr v Özdn 26: 3 (3) P( Y, 2... ) (3) (... ) İstnmyn olayın olasılığı (Y=) is P( Y,... ) P( Y,... ) (4)... şittir v bu iki olasılığın birbirin oranına odds oranı dnilir. Odds (Y=,2) oranı : P P yada.. P P 2... (5) şklind yazılabilir. Eşitliğin hr iki tarafının doğal logaritması (Ln) alındığında; bağımlı dğişkn il bağımsız dğişkn arasındaki ilişkinin linr bir duruma dönüştüğü logistik rgrsyon dnklmi, Logit (P) = P log P = β + β +.+ β (6) şklind yazılabilir. Ayrıca Odds dğri il üzrind durulan olayın olma olasılığı arasındaki ilişki Odds=/- ya da =Odds/+Odds şklind ifad dilir. Örnğin odds dğrinin. v. dn büyük olduğu durumlarda olayının grçklşm ihtimalinin artması yönünd bir kanı oluşmaktadır. Diğr bir anlatımla, olasılık dğrinin.5 v bundan büyük olduğu dğrlrd, olayının grçklştiği kabul dilir. Fakat olayının grçklşmsi konusunda ksin bir yargıya varabilmk için, odds dğrinin hm. ya da. dn büyük hm d Wald istatistiğinin is istatistiki olarak önmli çıkması grkmktdir (Cambll, 98; Eyduran 28). Saha çalışmasında kullanılan ankt formu il ld diln vrilr iki sviy lojistik rgrsyon yöntmi adımsal (stwis) yöntm kullanılmıştır. Damızlık Sığır Ytiştiricilri Birliğin üy olan v olmayan şklind oluşturulan iki sviyli modld bağımlı dğişkn üylik durumu ikn, bağımsız dğişknlr sosyo-konomik v sosyo-kültürl özlliklrin yanında işltm faaliytlridir. Bağımlı dğişkn ikili (binary) katgorik vrilrdir. Üy olan () v olmayan () olacak şkild kodlanmıştır. 3

4 Mümkün olduğunca çok bağımsız dğişknin modl dâhil dilmsin çalışılmasına rağmn, Türkiy nin tarımsal yaısından kaynaklanan bilgi ksikliği kısıtlayıcı rol oynamıştır. Ayrıca lojistik rgrsyon çözümlmsin gçilmdn önc yaılan inclmd, vri kümsindki bazı bağımsız dğişknlr arasında çoklu bağlantı sorunu önmli bir dğişknin önmsiz, hatta modldki tüm dğişknlrin önmsiz olarak dğrlndirilmsin ndn olmuştur. Çoklu bağlantı sorununu gidrmk için aralarında yüksk ilişki bulunan dğişknlrdn uygun olanları, korlasyon matrisi (R) kullanılarak çalışmadan çıkarılmıştır. Damızlık Sığır Ytiştiricilri Birliğin üy olan işltmlrin ürtim sırasında uyguladıkları yöntmlr için oluşturulan modl ilişkin kullanılan dğişknlr aşağıdaki gibidir: Y=, Birlik üysi, Y=, Birlik üysi dğil,, Dstklrdn yararlanıyor mu? ()Evt, (2)Hayır. 2, yaş grularına gör dağılımı: ()8-35 Yaş, (2)36-45 Yaş, (3)46-55 Yaş, (4)56 v üzri Yaş. 3, kaba ym tmin tmkt sıkıntı yaşama durumu: ()Evt yaşıyor (2)Hayır yaşamıyor. 4, işltmnizdki bütün hayvanlara aynı miktarda ym vrm durumu: ()Evt hsin aynı düzyd ym vriyor, (2)Hayır Irklar ayrı bölmlrd v ayrı ymlm yaılıyor. 5, ymlri hayvanlara vrirkn ymlrin arçacık büyüklüğü n kadar: ()cm büyük, (2)-2 cm, (3)2-5cm, (4)5- cm, (5) Hiç fark tmz. 6, Sabah gldiğinizd ymliği bulma durumu: ()Ymliktki ymi tüktmiş, (2)Ymlikt ym kalıyor, (3)Dikkat tmiyorum. 7, İnklrin laktasyonda kalış sürsi: ()35 gündn az, (2)35 gündn fazla, (3)35 gün. 8, Sağmal inklrin süt vrimlrinin hangi dönmd fazlalaşıyor? () 5-8 Hafta, (2) 8-2 Hafta, (3) Bilmiyorum. Yukarıda açıklanan birysl davranışlara ait bağımsız dğişknlrl kurulan modld tml amaç, bağımlı dğişkndki dğişimi (varyasyonu), n iyi açıklayan ya da bağımlı dğişknin çşitli düzylrini birbirindn ayırt tmd tkili olabilck bağımsız dğişknlrin sçimidir. Bu amaçla 8 tan bağımsız dğişkn tkr tkr modl alınarak bu dğişknlr ait odds oranlarının 9 olasılık güvn aralıkları, Wald istatistiği olasılığı, standart hata, bağımsız dğişknlr ilişkin rgrsyon katsayılarının srbstlik drclri v önmlilik düzylri araştırılmıştır. Söz konusu dğri, dan küçük olan (<,) bağımsız dğişknlr modl dahil Özr v Özdn, 26: 3 (3) dilmiştir. Dnklrin birysl özlliklrin ait lojistik rgrsyon çözümlmsind birinci aşamada tüm dğişknlr modl alınmıştır. Çözümlmd griy götürm (dğişkn lm Backward Wald ) yöntmi kullanılmıştır. Katgorilr ilişkin rfrans katgorisi sonuncu dğr alınmıştır. Blirlnn n iyi modl ait tkinlik ölçütlri hsalanmıştır. Bu amaçla SPSS istatistik rogramından yararlanılmıştır. Çalışmanın uygulama sonuçları açısından bir bütünlük sağlaması ndni il güvn aralığı 9 alınmıştır. Bulgular v Tartışma Araştırmada, ankt çalışmasına katılan ürticilrin sosyo-konomik özlliklrin ilişkin blirlnn özlliklr inclndiğind; DSYB üy olan ürticilrin yaş ortalaması (46.64) il üy olmayan ürticilrin (45.5) yaş ortalamaları birbirlrin yakın olduğu bulunmuştur. DSYB n üy olan ürticilrin ortalama glirinin ( TL), üy olmayan ürticilrin ortalama glirin gör (26.58 TL) daha yüksk olduğu blirlnmiştir. Yaş Grularının DSYB n üylik durumu dağılımı arasındaki ilişki inclndiğind, birliğ üy olan ürticilrin %5 si yaş aralığında olduğu tsit dilmiştir: Üy olmayanların %3.7 si yaş arası, %25.4 ü yaş arası v %23.8 i 8-38 yaş arası ürticilrdn oluşmaktadır. DSYB n üylik il yaş gruları aralarındaki ilişkinin istatistiksl olarak önmsiz olduğu (>.; =.6) hsalanmıştır. Eğitim sviysi inclndiğind, birliğ üy olan ürticilrin %45.7 si ilkokul mzunu olduğu hsalanmıştır. Bunu %26.6 il ortaokul mzunları, %23.4 ü lis mzunu v %4.3 ü ünivrsit mzunu taki tmktdir. Üy olmayanların %5.8 i ilkokul mzunu olduğu tsit dilmiştir. Bununla birlikt, birliğ üylik il ğitim sviysi aralarındaki ilişki istatistiksl olarak önmli (<.; =.83) bulunmuştur. Glir sviysi il DSYB n üylik durumu dağılımı arasındaki ilişkid is; birliğ üy olan ürticilrin %4.5 inin gliri TL arasında olan ürticilrdn oluştuğu hsalanmıştır. Bunu %29.8 il 3 TL v üzri aylık glir sahi ürticilr taki tmktdir. Üy olmayanların %55.6 sının aylık gliri -999 TL arasıdır. Gnl olarak dğrlndirildiğind birlik üysi olan süt ürticilrinin glir sviysinin üy olmayanlara gör daha yüksk olduğu görülmktdir. Bununla 32

5 birlikt, birliğ üylik il glir sviysi aralarındaki ilişki istatistiksl olarak önmli (<.; =.3) bulunmuştur. Hayvan sayısı açısından DSYB n üy olan ürticilrin ortalama hayvana sahi ikn, üy olmayan ürticilrin ortalama 5.2 hayvanı olduğu hsalanmıştır. DSYB y üylik koşulu bş hayvan v üzri olmasına karşın bölgd birlik koşullarını sağlasa da üy olmayan ürticilrin bulunduğundan söz dilbilir. Birliğ üylik il hayvan sayısı arasında yaılan khi-kar analizin gör bklnildiği gibi ilişki istatistiksl olarak önmli (<.; =.) bulunmuştur. İşltm arazisi bakımından üy olan işltmlrin üy olmayan işltmlr gör daha büyük bir işltm arazisin sahi olduğu hsalanmıştır. Birliğ üylik il tolam işltm arazisi aralarındaki ilişki istatistiksl olarak (<.; =.26) önmli bulunmuştur. Birlik üysi olan ürticilrin işltm arazisi içind %52. i 2 dkar v üzrind ym bitkisi ürtimind bulunduğu tsit dilmiştir. Birlik üysi olan ürticilrin %22.3 ünün is ym bitkisi ürtmdiği görülmüştür. Birliğ üy olmayan işltmlrin is %3.7 sinin ym bitkisi ürtimi grçklştirmdiklri hsalanmıştır. Ym bitkisi ürtimi il üylik arasında istatistiksl olarak (<.; =.) anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Birlik üysi olan ürticilrin %76.6 sı slaj ürtimind bulunurkn, %23.4 ü slaj ürtmdiği blirlnmiştir. Birlik üysi olmayan ürticilrin %63.5 i slaj ürtimind bulunmakta olu %36.5 i slaj ürtmmktdir. El aldığımız 57 işltmnin %28.7 si slaj ürtimi yamamaktadır. Birliğ üylik il slaj ürtimi aralarındaki ilişki istatistiksl olarak (<.; =.75) önmli bulunmuştur. Bağımlı v bağımsız dğişknlr dikkat alınarak lojistik rgrsyon çözümlmsi yaılmıştır v lojistik rgrsyon dnklmi ld dilmiştir. Skiz dğişkn ait modl çözümlmsi 3 adımda (stwis- Itration History) tamamlanmıştır. Analizin tamamlandığı v dğişknlrin blirlndiği. adım da doğrulama oranı 82.7 bulunmuştur. Uygulama sonucunda dnklmdki 8 bağımsız dğişkn ait katsayılar standart hatalar, Wald istatistiğin ait srbstlik drclri, katsayılara ilişkin önmlilik düzylri (), R dğrlri, odds (Ex (B)) v 9 güvn aralıklı dğrlr Çizlg d sunulmuştur. Modlin Naglkrk R Squar dğri.566, dğri d. olarak hsalanmıştır. Özr v Özdn 26: 3 (3) Önmli bulunan söz konusu 8 bağımsız dğişkn dışındaki bağımsız dğişknlr ait katsayılar inclndiğind, <, kritrin uymadıkları için, dnklm alınmamıştır. İstatistiksl açıdan önmsiz bulunan bağımsız dğişknlrin, ürtim faaliyti içrisind karar vrm davranışı üzrind katkılarının olmadıkları söylnbilir. Ürticilrin yaşları dikkat alındığında sadc yaş arası ürticilrin DSYB y üy olma olasılıkları anlamlı bulunmuştur yaş ürticilrin birlik üysi olma olasılıkları 2.23 olarak hsalanmıştır. Ürticilrin dstklrdn yararlanmaları arttıkça DSYB y üy olma olasılıkları artmaktadır. Ürticilrin dstklmlrdn yararlanması birlik üysi olma olasılığını oranında arttırmaktadır. Bilindiği gibi süt ürticilrinin süt rimindn yararlanmaları için birlik üysi olmaları grkmktdir. Bu ndnl l alınan dğişknin sonucu anlamlı olarak ifad dilbilmktdir. Ürticilrin kaba ym tmini konusunda sıkıntısı yaşaması durumu il DSYB y üy olma olasılıkları artmaktadır. Ürticilrin kaba ym tminind sıkıntı yaşaması birlik üysi olma olasılığını oranında artırmaktadır. Birliğin, kaba ym tmini konusunda ürticilrin yönlik ğitim faaliyti yürütmsi zaruri bir ihtiyaç olarak görülmktdir. DSYB y üy olan işltmlrin rasyonlarını hayvan yaşına v cinsin gör hazırladıkları görülmüştür. Ürticilrin ymlm sırasında hayvanları ırklara gör ayırmaması birlik üysi olma olasılığını (/(-.492).968 oranında azaltmaktadır. DSYB n üy olan ürticilrin hayvan ırkına gör farklı ymlm yöntmi uyguladıklarını v ğitim faaliytinin tkili olduğunu söylmk yanlış olmayacaktır. Ymlm sırasında arçacık büyüklüğün dikkat dn DSYB üy işltmlrin cm dn büyük ym vrdiği tsit dilmiştir. 2 ila 5 cm arasında ym vrn işltmlrin DSYB üy olma olasılığı (/(-.45).79 oranında azalmaktadır. Hayvan bslmsi konusunda cm ym büyüklüğü uzmanlar tarafından uygun arçacık büyüklüğü olarak görülmktdir. DSYB n üy olan ürticilrin sabahları ymliğ dikkat tmdiklri tsit dilmiştir. Ymliğ dikkat tmyn v ymlikt ym kaldığını söylyn ürticilrin DSYB n üy olma olasılığı 5.95 olduğu görülmüştür. 33

6 Özr v Özdn, 26: 3 (3) Çizlg. Lojistik rgrsyon analizi sonuçları Tabl. Logistic rgrssion analysis rsults Bağımlı dğişkn: Damızlık sığır ytiştiricilri birliğin üy/ üy dğil Mtot: Lojistik rgrsyon modli Örnk Sayısı: 57 stwis v 3 itrasyon sonunda yakınsaklığa ulaşıldı İkinci türvlr kullanılarak kovaryans matrisi hsalandı Log bnzrliği: Rst.Log bnzrliği: Hosmr and Lmshow Tsti Khi-kar dğri: (:.4) DEĞİŞKENLER B S.Hata Wald Sd Ex(B). Adım(a) () (2) (3) () () () () (2) (3) (4) () (2) () (2) () (2) Sabit Bu durum, ymin arçacık büyüklüğü il ymin hayvana vrm konusunda DSYB üylrinin bilgi ytrsizliğin sahi olduğu tsit dilmiştir. İnklrin laktasyonda kalış sürsi 35 gündn az olan ürticilrin DSYB üysi olma olasılığının (/(-.342).52 azaldığı hsalanmıştır. Bu sonuca gör DSYB üylrinin laktasyon sürsin daha fazla dikkat ttiklrini söylmk mümkündür. Sağmal inklrin süt vrimlrinin hangi dönmd fazlalaştığına yönlik olarak bilgi düzylri inclndiğind, DSYB üysi ürticilrin bu konu hakkında daha fazla bilgi sahibi olmadıkları görülmüştür. Süt vriminin hangi dönmd fazlalaştığı sorusuna 8-2 hafta yanıtını vrn ürticilrin birliğ üy olma olasılığının (/(-.376).63 oranında azaldığı tsit dilmiştir. 34

7 Sonuç DSYB üy olan ürticilrin yaş ortalaması il üy olmayan ürticilrin yaş ortalamalarının birbirlrin yakın olduğu hsalanmıştır. Sonuç olarak bölgd ürtim faaliytind bulunan işltmlrin bnzr yaş aralığında olduğundan söz tmk mümkündür. Glir düzylri inclndiğind is DSYB n üy olan ürticilrin glirinin; üy olmayan ürticilr gör daha yüksk olduğu, hayvan sayısı açısından da DSYB n üy olan ürticilrin daha fazla hayvana sahi olduğu görülmüştür. DSYB n üy olma v olmama durumu il ğitim, mdni hal, glir, işltm arazisi, ym bitkisi ürtimi, hayvan sayısı, slaj ürtimi arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Birlik üylik durumu il yaş gruları arasında is istatistiki olarak anlamlı bir ilişki tsit dilmmiştir. 8 bağımsız dğişkn yardımıyla kurulan Lojistik modld, Khi kar tstind anlamlı olarak hsalanmayan yaş gruları dğişkni modl içind anlamlı bulunmuş olu, yaş arası ürticilrin birlik üysi olma olasılıkları % 2.23 arttırdığı hsalanmıştır. Ürticilrin dstklrdn yararlanmaları arttıkça DSYB y üy olma olasılıklarıda artmaktadır. Bilindiği gibi süt ürticilrinin süt rimindn yararlanmaları için birlik üysi olmaları grkmktdir. DSYB n üy olanların kaba ym tmin tmkt sıkıntı yaşadıkları görülmüştür. Bu ndnl ürticilrin kaba ym tmini v kullanımı konusunda bilgi v tcrüblrini arttırmaya yönlik çalışmalar yaılmalıdır. DSYB y üy olan ürticilr hayvanlara ırklarına gör ayrı miktarda ym vrdiklri görülmüştür. Buna karşın ymlikt ym kaldığını söylyn ürticilrin DSYB üy olma olasılıkları oldukça yüksktir. Çalışmada, hayvanların yaş v cinsiyt gör ym rasyonlarının dğişimi v ym arça büyüklüğü hakkında bilgi ytrsizliklri tsit dilmiştir. Birlik üysi olan ürticilr, bslm konusunda daha gniş kasamlı bir ğitim vrilmsinin grkli olduğu ortaya çıkmaktadır. İnklrin laktasyonda kalış sürsi 35 gündn az olan ürticilrin üy olmayan ürticilr olduğu görülmüştür. DSYB üysi olma olasılığının.52 oranında azaldığı hsalanmıştır. Bu da DSYB üylrinin laktasyon sürsin yönlik ğitimlrin çiftçi tarafından bnimsndiğini göstrmktdir. Laktasyonda kalma sürsini daha da arttırmak için birlik üysi olan ürticilrin hataları tsit dili Özr v Özdn 26: 3 (3) uygun yöntmlrin gliştirilmsind yardımcı ğitimlrin sürdürülmsi grklidir. Ürticilr yönlik yayım faaliyti sırasında ürticilrin bnimsm sürci aşamaları sosyokonomik yaılarına gör tkrar lanlanma ihtiyacı tsit dilmiştir. Ayrıca lojistik analiz dışında, ankt vrilrindn ld diln sonuçlara gör, işltmlrin gnlinin sadc ihtiyaç halind vtrinr hkimlr danıştıkları blirlnmiştir. Gnl olarak dğrlndirildiğind, bilgi kaynaklarına başvuran v danışan ürticilrin daha karlı bir ürtim yatıkları rahatlıkla söylnbilir. Diğr taraftan, DSYB çalışanlarının ürticilr yönlik ğitim v yayım faaliytlrinin kısmn olumlu sonuç vrdiğindn söz tmk mümkün olsa da, üy olan v olmayan ürticilr arasında bir farklılık oluşturmakta ytrli olmadığı görülmüştür. Bu faaliytlrin daha kasamlı v lanlı bir şkild arttırılması ihtiyacı açıktır. Ürticilrin birçoğunun dstklmlr hakkında bil tam bilgisinin olmadığı düşünüldüğünd bu çalışmaların n kadar önmli olduğu daha iyi anlaşılmaktadır. Tşkkür Bu çalışma Adnan Mndrs Ünivrsitsi Bilimsl Araştırma Projlri Birimi Tarafından ZF-35 numaralı roj olarak dstklnmiştir. Kaynaklar Agrsti, A. and M. Katri, 2. Catgorical data analysis: Sringr Brlin Hidlbrg, 2.. Bllini, G. and S. Rambrti, 29. Is th Italian organic farming modl insid rural dvlomnt? A farm structur survy data analysis: WYE City Grou on Statistics on Rural Dvlomnt and Agricultur Houshold Incom, Scond Mting. Cambll, A. 98. Th sns of wll-bing in Amrica: Rcnt attrns and trnds: Rcnt Pattrns and Trnds McGraw Hill, Nwyork. Cylan, I. C., E. Olhan and Ö. Köksal, 2. Dtrmination of th ffctiv factors on organic oliv cultivation dcision. African Journal of Agricultural Rsarch, 5 (23), DSYB, 22. Aydın Damızlık Sığır Ytiştiricilri Birliği. İç hizmt Dokümanları, Yayınlanmamıştır. Eyduran, E. 28. Usag of nalizd maximum liklihood stimation mthod in mdical rsarch: An altrnativ to maximum liklihood stimation mthod. Journal of Rsarch in Mdical Scincs, 3 (6), GTVHB, 22. Gıda Tarım v Hayvancılık Bakanlığı Aydın İl Müdürlüğü. Onlin: htt:// Erişim tarihi: Ekim,22. Gul, U. and H. Tatlıdil, 22. Hayvancılığa Yönlik Yürütüln Yayım v Eğitim Faaliytlrind Damızlık 35

8 Sığır Ytiştiricilri Birliğinin Rolü. Türk Bilim Drlmlr Drgisi, 5(2), Karaman, S. and I. Yilmaz, 27. Analysis of factors affcting us of Bumbl Bs for th ollination glasshous tomatos growing. Journal of Tkirdag Agricultural Faculty (TURKEY), 4(), Nwbold, P. and W. C. Carlson, 23. Btty M. Thorn Statistics for Businss and Economics: Prntic Hall. Özdamar, K. 22. Pakt Programları İl İstatistiksl Vri Analizi (Çok Dğişknli Analizlr). Eskishir/Turky: Kaan Kitabvi. Ozr, O. O. and H. Akcay, 23. Th xamination of diffrncs in trms of socio-conomic, stock riod and information nds of th ntrriss ngagd in stock-farming activity. Bulgarian Journal of Agricultural Scinc, 9 (6), Rogrs, E. M. and F. Shomakr, 983. Diffusion of innovation: A cross-cultural aroach. Nw York. Özr v Özdn, 26: 3 (3) Szgin, A., Z. Yurttaş and F. Yavuz, 28. Erzurum İlind Uygulanan Hayvancılığa Yönlik Çiftçi Eğitimi Projlrinin Karşılaştırmalı Analizi. Turkish Journal of Agricultural Economics, 4(2), Solano, C., A. Brnués, F. Rojas, N. Joaquın, W. Frnandz and M. Hrrro, 2. Rlationshis btwn managmnt intnsity and structural and social variabls in dairy and dual-uros systms in Santa Cruz Bolivia. Agricultural systms, 65 (3), TUIK, 22. Türkiy İstatistik Kurumu. Onlin: Erişim tarihi: Ekim,22. Yavuz, G. G. 2. Polatlı İlçsind Ürticilrin Tarım Sigortası Yatırmaya Karar Vrm Sürcind Etkili Olan Faktörlrin Analizi. Onlin htt:// ac2bd387897f7.df. Erişim tarihi: Ağustos,24. 36