HAVA FOTOĞRAFLARININ SENSÖR VE GELENEKSEL YÖNELTME MODELLERİ İLE YÖNELTİLMESİ

Transkript

1 HAVA FOTOĞRAFLARININ SENSÖR VE GELENEKSEL ÖNELTME MODELLERİ İLE ÖNELTİLMESİ A Öztük, *, F Kslı, M Dhk KTU, Tzo Meslek üksek Okulu, Ht ve Kdsto Pogmı, 6 Akçt/Tzo - (oztuk_l66@hotmlom) KTU, Mühedslk Fkültes, Ht Mühedslğ Bölümü, 68 Tzo (fksl, mdhk)@ktuedut ÖET: Fotogmetk çlışmld sısl değeledme ç, esmle çekmde so öeltme şlem pılmsı geek öeltmele pılmsı çeştl dk koodt sstemle sıd tsfomsou geekt Geel mı esmle dımı le ht üetmek, şk deşle esm koodtlıd z koodtlı ulşmk ol fotogmetde u şlem k ötem le geçekleştlel B ötem olk dldııl log ötemle steeo değeledme letlede kşılıklı ve mutlk öeltme şlemle le z koodtlı ulşılı İk olk ltk ötemle doğusllık ve eş düzlemllk koşulu le sısl olk esm koodtlıd z koodtlı geçş sğlı Bu çlışmd, udu göütüle geometk olk düzeltlmes mıl ugul mtemtksel modellede s ol Rsoel Fokso Model () hv fotoğflı ugulllğ ve model dğe klsk (geleeksel) metotll mukeses hedeflemşt Bu kpsmd çlışm ç Kışeh l Km lçese t, ess RMK -Top5 log hv kmesıl dmel olk çeklmş sh ez hv fotoğfı çft kullılmıştı Ugulmd, sözü geçe göütü çft ç fklı e Kotol Noktsı (KN)-Deetm Noktsı (DN) kümelele pmetk olm mtemtksel modelle kullılk ve lz pılmıştı e kotol oktlı, Km lçese t : ölçekl hlhzı htd tem edlmşt Kotol ve deetleme oktlı fklı sı ve öde değşk komsol oluştuk şeklde seçlmşt MATLAB zılımı le kullıl he mtemtksel model ç kod zılmıştı Fotogmetk şlem ve metotl ç ltetf model olk kullıl fklı KN-DN kümele kullılk dğe mtemtksel modellele kısı delemşt Noktlı esm koodtlı le degeleme souu ulu koodtlı sıdk fklı k outlu ht vektöle çzdlmşt Çlışmd elde edle test souçlı, üksek meteede poloml foksolı oıı kull klsk metotl z dh hsss souçl vedğ göstemşt ANAHTAR KELİMELER:, Pmetk Olm Modelle, Hv Fotoğfı ORIENTATION OF AERIAL PHTOGRAPHS USING SENSOR AND CONVENTIONAL ORIENTATION METHODS ABSTRACT: Fo umel evluto photogmmet woks, some lultos must e doe fte tkg mges Mkg these lultos ossts of tsfomto etwee dffeet tes oodte sstems I photogmmet whh the ovell m s to podue mp wth the help of mges, othe wods to eh fom mge oodtes to goud oodtes, ths poess e heved two methods I the log method tht e lled s the fst method t s possle to eh wth eltve d solute oetto poess steeo evluto tools As seod ltl method wth the odtos of ollet d oplt the umel tsto s povded fom mge oodtes to goud oodtes I ths stud, t s med t ppllt of Rtol Futo Model () the el photogphs whh s oe of the mthemtl models ppled to stellte mges d the ompso of ths model wth the othe tdtol methods I ths otet, fo the wok the p of phomt el photogphs tke s ovelp wth ess RMK-Top 5 log el me ws used tht elogs to Kışeh, Km dstt I pte, lss of dt hve ee mde usg o-pmet mthemts models wth dffeet sets of goud otol pots (GCPs)-hek pots (CPs) fo the metoed mge p GCPS e suppled fom : sled mps tht elog to Km dstt Cotol d hek pots e seleted suh w to fom vous omtos t dffeet umes d detos Usg MATLAB softwe, the odes hve ee wtte septel fo the used mthemtl models Usg dffeet sets of GCPs-CPs, the ompso of tht s used ltetve method fo photogmmet poedues d methods wth othe mthemtl models e dsussed Two dmesol eo vetos e fomed odg to the dffeees etwee goud oodtes of pots d the oodtes lulted s esult of djustmet As esult, odg to the test esults, t e sd tht the model hve ee gve moe u esults th the ovetol models KE WORDS:, No-Pmet Models, Ael Photogph

2 GİRİŞ Fotogmet, esmle (geellkle fotoğf, vdeo, CCD kme ve tıı le kdedlmş tep d dske ktılmış göütüle) üzede ojele koum, üüklük ve çm ellee lm dlıdı Fotogmetk ölçme ve değeledme souud üç tp üü elde edlmes mümküdü Bul; Ojele B koodtlı (,,z), Topoğfk ht ve pll, Düşelemş fotoğfl ve u fotoğfld elde edle htl (otofoto), şeklde sıll He hg fotogmetk şlem, ve deleme ve ve şleme olmk üzee k temel sfhd eleel Ve deleme; ugu ve geekl fotoğflı elde edlmesle lgld Ve şleme; fotoğfl üzedek geometk lg zu edle kullım ç ugu gösteme döüştümekt Fotogmetde değeledme, kullıl fotoğf ve öteme ğlı olk log, ltk ve sısl (djtl) olmk üzee üç temel gup çesde ele lıı Altk değeledme temel, komptod ölçüle esmlede elde edle vele stele koodt ssteme döüştüülmese dı (Ah ve Tüdeş, 997) Bu ğlmd fotogmetk şlemle ç pmetk ve pmetk olm tkım mtemtksel modelle gelştlmşt (Top, 4) Pmetk mtemtksel modelle, göütü lım geomets dkkte l modelled, u modelle fotogmet pespektf geomets modellemes ol temel kolete eştlğ geşletlmş değştlmş şekld Bu eştlklede sesö ç ve dış öeltme pmetelee ek olk öüge lgle çelmekte ve sesöü he doğusl dz ç ı eştlk zılmktdı Kolte eştlkle essıd; e plel duumd ol esm koodt düzlem le z koodt düzlem sıdk geometk döüşümü fde ede Eştlkle fme (çeçeve) ve pushoom (doğusl dzl) sesöle ç fzksel (pmetk) modelle olk kullıll Kolete eştlkle p p () şeklde zılı Bud,, oktı sm uzı koodtlıı,, sm oktsıı göütü koodtlıı, p, p ve kmeı ç öeltme elemlıı,,, kme zdüşüm mekez sm uzı koodtlıı, j (,j=) döüklük mts elmlıı göstemekted Uzkt lgılm göütüle geometk düzeltlmesde kullıl pmetk olm modelle ç göütü koodt sstemde koodtlı ölçüle ve e koodt stemde koodtlı le KN (e Kotol Noktsı) velee geeksm duulmktdı KN vele ılığıl göütü koodt sstem (, ) le e koodt sstem (,, ) sıd mtemtksel lşk kuull Bu lşk geel göstemle, üç outlu uzd: m m m j k jk j k () j k jk j k ve k outlu uzd se N NJ j k jk j k () N N J jk j k j k

3 şeklde fde edl Bud; N ve m=, polomu deees, jk, jk, jk, jk poloml ktsılı göstemekted İk ve üç outlu pmetk olm mtemtksel modelle, lım sstem pmetele ve üç outlu (D) fzksel modelle olmdığıd kullıll (Tout vd, ) Bu modelle göütü lım geomets dkkte lmd geometk düzeltme şlem pmkt ve u edele geel klşımı fde etmektedle Göütü lı düz olduğud, düşük deeel poloml etel deeede souçl vemekted Bu duumd model; deeede k outlu poloml (f) olk suulmktdı Bu model değe kullılk değştlmş hl, f döüşümü g doğusldı ve sekz pmeteld ve ükseklk değe kull f döüşüm olk dldııll (Top, 4) 5 4 (4) 5 4 (4) eştlğ mtemtksel model mts göstem le zılıs, (5) şeklde olu Bud, esm koodtlıı,,, z koodtlıı,,,,,,,, lmee model ktsılıı göstemekted () geel eştlğ çık hl lk döt tem lık -lee döüşüm eştlkle ç, (6) deklemle zıll Blmee, pmetele uluk döüşüm pılı Ptkte, döüşüm foksou olk e sık kullıl döüşüm ötemd He k göütüdek döt çft otk okt, döüşümü ellemek ç eteld (hg, ) Mtemtksel model mts göstem le zılıs, (7) şeklde olu Bud, esm koodtlıı,,, z koodtlıı,,,,,,,, lmee model ktsılıı göstemekted Doğusl döüşümle e geel hl ol pojektf döüşüm, göütüledek mekez zdüşümde kkl pespektf etk gdelmes mıl kullılı Göütüledek pespektf etk gdeleek otogol göütü elde

4 edl göütü plel zdüşümle elde edlmş g ese düzleme plel hle getl (Temz ve Doğ, 5) Döüşüm, k düzlem sıdk lşk tıml İk göütüdek kşılıklı döt ese oktsıd elde edle sekz pmetele tımlı İç ve dış öeltme elemlı geek oktu Çükü u pmetele öeltme elemlıı çe (Novk, 99) Döüşüm foksolı; (8) çmded Fokso dkktle elese, kolete eştlklee ezemekted Budk, ve pmetele kolete deklemle dımıl hesplı Kolete deklemlede = lııp, (- ) le ölüüse, kolete eştlkle (8) dek şekl lı Bud, döüklük mts elemı ve kmeı sl uzklığıdı Mtemtksel model mts göstem le zılıs, (9) şeklde olu Bud, esm koodtlıı,,, z koodtlıı,,,,,,,, lmee model ktsılıı göstemekted Fotogmetde sıkç kullıl kolete ğıtılıı metk olm fotogmetk çlışml ç ede pmetze edlmş şekl se Det Le Tsfomto (DLT) modeld Beze olk u ötem, uzkt lgılmd d u mçl kullıllmekted Metk ugulmld d kullılle u ötem, lgs pogmılığı çısıd kollıkl ugullmekted (Adel-Azz d K, 97),,, DLT pmeteled Pmetele hesplmsı ç e z ltı det e kotol oktsı htç vdı DLT, meteede poloml foksol otk pd le göz öüde tutulduğud özel fomudu DLT ötem o pmetel geel eştlğ; 9 4 () şeklded Fomülsod, göütü koodtlıı,,, z koodtlıı fde ede Mtemtksel model mts göstem le zılıs, ()

5 şeklde olu Bud, esm koodtlıı,,, z koodtlıı,,,,, lmee model ktsılıı göstemekted Sesö (lıı) modelle göütü uzı ve oje uzı sıdk geometk lşk tıml Fzksel sesö modelde pmetele, oje uz koodt ssteme göe sesöü koumuu ve otsouu (öeltme) tıml Fzksel sesö modelle gelşm, göütü pmetelee (ç ve dış öeltme pmetele) ve fzksel sesö lglee htı vdı (To ve Hu, ) Geelleştlmş sesö modelle se, sesö tplede ve sesö pltfomlıd ğımsızdı Bu modelle göütü uzı ve oje uzı sıdk lşk soel foksoll sğl (Hosse, 8) İk det poloml foksou oıı kull (Rtol Futo Model) (OGC, 999) geelleştlmş sesö modellede sd Geel olk, optk pojeksolı seeet vedğ dstosol meteede poloml ktsıl olk fde edlel e uvı eğlğ, tmosfek efkso, meek dstosouu seeet vedğ htl k meteede poloml ktsıll düzeltlel (To vd, ) üksek meteede leşel dğe lmee dstosol, de üçüü meteede temle kullımı le modelleel ukıd tıml modellele, eştlk () kşılştıılmsıd, geelleştlmş fde olduğu sölelel Eştlk (), (), (), (4), (6), (8), () fklı ktsıl (RFCs) kullılk eştlk () de çıkıll Dğe deşle polomlı kpsmlı fomudu Kolete eştlk model, Pojektf tsfomso model, DLT model mtemtksel olk esse meteede fomudu İk outlu (D) ve üç outlu (D) poloml modelle, mtemtksel fdeledek pdlıı e eşt olmsı duumud, özel duumudu Vele det z koodtı ve lşkl olk esm koodtlıl, lmee soel fokso ktsılı leeleştlmş fomul çözülel Dekt e küçük kele ve tetf e küçük kele metodu ktsılı (RFCs) hesplmd kullıll (To ve Hu, ) üksek meteede poloml foksolı oıı kull le dmel ölgedek esm koodtlıd z koodtlı geçş sğlı (Şekl ) So ılld u kou le lgl ımlmış pek çok çlışm mevuttu ( hg, ; To ve Hu ; Km, EM, Mog, M, Km, CJ, Km, KO, Jeog,S, ve H, A, 5) sol, sol sğ, sğ sol sğ (,, ) Şekl Rsoel fokso model k poloml foksou oıı kullı (Geve, 99) ve p(,, ) m j k p(,, ) p(,, ) m m j m k j k p4(,, ) m j m k jk jk d j jk jk j j j k k k k ()

6 olk tımlı Bud okt sısı olmk üzee ve ı göütüledek pkselle stı ve sütü deksle (ds) göstemekted,, oje oktlıı omldıılmış koodt değele, (NIMA, ) jk, jk, jk, d jk poloml ktsılı göstemekted (OGC, 999) Mtemtksel model mts göstem le zılıs, () eştlğ elde edl Bu çlışm, geelleştlmş sesö modellede s ol hv fotoğflı ugulllğ ve dğe geleeksel klşımll kşılştıılmsıı mçlmktdı APILAN ÇALIŞMALAR Udu göütüle geometk olk düzeltlmes mıl ugul mtemtksel modellede s ol Rsoel Fokso Model () hv fotoğflı ugulllğ ve model dğe klsk (geleeksel) metotll kşılştıılmsı ç öe, seçle çlışm ölges çde e Kotol Noktsı (KN) ve Deetleme Noktsı (DN) kümele ellemşt Dh so ve dğe modelle mtemtksel olk çözümle MATLAB pogmıd ı ı gelştle değeledme zılımlı le pılmıştı Geometk döüşüm souçlı göe, mtemtksel modelle le le kşılştıılmıştı Aı e Kotol Noktsı (KN) ve Deetleme Noktsı (DN) sı ve dğılımlı göe de kşılştım pılmıştı Çlışm Alı ve Kullıl Vele Ugulm Tüke İç Adolu Bölges İl ol Kışeh Km lçe sıılıı kps ld pılmıştı Çlışm ç kullıl sh ez hv fotoğfı çft ess RMK -Top5 log hv kmesıl çeklmş olup ketsel ve kısl llı çemekted (Şekl ) Çlışm lıd düz eüzü topogfsı hâkmd Ugulm ç kullıl dğe ve kğı ol / ölçekl hl hzı ht se kısl llı kısme kpsmktdı Kısl ll doğu leledkçe ugulm ç çok öeml şlem smğı ol e Kotol Noktsı (KN) ve Deetleme Noktsı (DN) seçm det zlığıd ötüü güçleşmşt Bu lld (kısl) dğıık tımsl zle dkkt çekmekted Bu zle üzedek Elektk Nkl Httı (ENH) dekle ve z sıd d ols mevut pılşml zo ol okt seçmde üük kollık sğlmıştı Kısl lld mevut omlşmı olmışı d okt seçmde e üük kollık sğlmıştı Şehleşme ölgede geçe Ak koluu k ksı ou oluşmuştu ve tı ve güe ölee doğu hızlı gelşme göstemekted d d d D v D v D v v B B v B v d A v L L ğıtısı zıll Bğıtıd; L : Degel göütü koodtlı vektöü, L : Ölçüle göütü koodtlı vektöü, A : Düzeltme deklemle ktsılı vektöü, d : Degeleme lmeele vektöü, v : Düzeltmele vektöüdü d lmeele vektöü ve v düzeltmele vektöüü çözümü şğıdk gd L A A A d T T ) ( L A d v

7 Şekl Sh ez hv fotoğfı çft (Km/Kışeh) / ölçekl hlhzı ht göe güel sılleek u fotoğf 7 ılı tt Fotoğf çekmde, hv fotogmetsde çok gı ol, mlet oml ekl flmlee z dh uuz ol sh ez flm kullılmıştı Alog kmell çekle esmle fotogmetk tııl kullılk djtl fomt döüştüülmüştü Çlışmd kullıl esmle tm pksel outu se μm d Bu çlışmd MATLAB R7 zılımıd he mtemtksel model ç e pogm zılmıştı Bu pogml, gş dossıd sısıl,, sğ, ukı, ükseklk değele okumkt, oku değele [-,] lığı omldımkt ve he oktı lgl tsfomso souçlıı hesplmktdı Aı gelştle zılım dımı le u oktlı,, öüdek htlı, oktlı kesel otlm htlı (RMS), okt guudk mksmum, mmum değele hespltılmıştı e Kotol Noktsı (KN) Çlışmd kullıl e kotol oktlıı zdek değele, dh öede tem edle ı ölgee t / ölçekl hlhzı htd lımıştı Noktl mümkü olduğu e ell ol kvşk, kesşm e, elektk değ, telefo değ, tfo g elede seçlmş,, köşes v ele okt olk teh edlmemş ve ı zeme kı elede okt seçme öelk velmşt İlk döt KN oktsıı göütüü köşelee kı elede seçlmes ugudu Noktlı göütü üzee homoje çmde dğılmış olmsı dkkt edlmşt (Şekl ) Ugulmd kullıl metotl ç, hem hâlhzıd hem de göütüde seçlele etel sıd KN oluştuulmuştu (Şekl 4) Bu oktlı ell kısmı deetleme oktsı kısmı se kotol oktsı olk tmıştı Dh so deetleme oktlı ell sıd kdemel olk tıılk kotol oktlı zltılmıştı Bud mç kotol okt sısıı, geometk düzeltme üzedek etks ellemek ve deleelmekt Beze şlemle de oktlı homoje olm çmde dğılımıl lgl olk pılmıştı Şekl e Kotol Noktlıı göütü üzede dğılımı

8 Şekl 4 Hv fotoğfı ve hâlhzı htd KN seçm İRDELEME Homoje Dğılımdk KN DN Kümelee At İdelemele He metot ç e Kotol Noktsı (KN) ve Deetleme Noktsı (DN) kümele oluştuulmuştu Kümele oluştuuluke metotlı çözümle ç geekl mmum KN elledkte so, ell sıd KN le tıılıp DN le se zltılmıştı Bu kümelee t,,, öüdek htl, oktlı kesel otlm htlı (RMS), okt guudk mksmum, mmum ve ot değele he metot ve okt kümes ç mevuttu Homoje dğılımdk u kümelede; öüde 6 mm, öüde 9 mm lk ht le e test souuu poloml k soel foksou oı şeklde fde edle Rsoel Fokso (Rtol Futo) model sğlmktdı E kötü test souu se, öüde 445 mm, öüde 9 mm lk ht le ükseklk değe kull Af döüşüm le elde edlmşt İk outlu (D) poloml modelle çık şekl lk döt tem lık elde edle B-lee döüşüm le elde edle test souçlı ve Af döüşümle elde edle test souçlı e kıdı Mtemtksel olk özel duumu ol DLT le Pojektf döüşüm, Af ve B-lee döüşüm metodud dh test souçlı le hsssete klşmktdı Dğe d pddk foksolı e eşt olmdığı duum ç çözümü e hsss test değele veke, pdlı () eel sısı eşt olm duumudk çözümü se DLT döüşümüe kı değele vemekted Çükü k outlu (D) ve üç outlu (D) düşük meteede poloml modelle, mtemtksel fdelede pdlıı e eşt olmsı duumud özel duumlu hlled Resm koodtlıd z koodtlı geçş ç ugul çözümü ç e hsss; öüde 88 mm, öüde se 96 mm ht le z koodtlı geçş sğlmıştı E k olk d öüde 4 mm, öüde 984 mm ht le z koodtlı geçş sğlmıştı KN deetm ç hç dğe döüşüm modellede okt sısı ttıkç z d ols ve öüde ht mktlı zlmktdı Kümele sıd DN doğuluğu çde eze eğlm göülmekted Kümelede doğultusu le doğultusu sıdk mksmum fk B-lee döüşüm le elde edlmşt (Tlo, Şekl 5)

9 Tlo Homoje ve heteoje dğılımdk okt kümele KN(mm) DN(mm) Model KN DN m m m m 4,6,77,9,8,445,9 KN(mm) DN(mm) Model KN DN m m m m 4,6,77,86,6,64,55 Af 5 5,54,48,8,99 5 5,56,6,498,999,7,66,8,9,5,4,,89 6 4,858,975,68,947 4,,559 Af 6 4,8,76,9,8 4,,559 Blee Pojekt ve DLT,,7,4,4 5 5,,7,48,485,78,876,9, ,76,88,,49 4,9,66,4,,8, 5 5,47,45,7,,54,44,9, 6 4,78,7,45,4 4,98,6,65,9,4,64 5 5,46,9,6,86,464,,5,75 6 4,87,6,99,9 Blee Pojekt ve,66,,5, ,48,,96,599,86,55,8,5 6 4,86,7,4,474 4,9,66,9,8,65, 5 5,8,8,5,67,57,57,99,5 6 4,96,86,8,8 4,98,6,,67,8,9 5 5,66,4,87,5,74,7,46,5 (Azd e Resme Geçş) 6,6, 55 5,,6,8, 5,8,4,4,5 45 5,4,,, 4,,,6,9 6,8,7 DLT (Azde Resme Geçş) 6 4,,5,,9 55,6,8 5 5,,4,,7 45,4,,,9 4 5,,,8,6 55,8,5 (Azd e Resme Geçş B=D) 55 5,,,44, 5,,,8, 45 5,8,9,4,7 4,,4,,4 (Azde Resme Geçş B=D) 5 5,,,,6 45,8,7,5, 4 5,,7,,9 55,,5 (Azd e Resme Geçş B=D=) 6,,4 55 5,5,9,4,4 5,84,,59,9 45 5,85,6,4,8 (Azde Resme Geçş B=D=) 5 5,5,,5, 45,8,99,5, 4 5,9,,67,7 55 4,7,55 (Resmd e Aze Geçş) 4,69,7,8,9 6 5,659, ,89,67 8,8 9,6 5,46 4,56,4 98, ,77 4,69 47,878 79,74 (Resmd e Aze Geçş) 5 5 5,9 76,59 9,58 7,447 45,7 4,47 6,48 5, ,6 98,96 77,646 46,95 Heteoje dğımdk KN-DN kümele 4 88,64 88,95,58 65,5 Homoje dğımdk KN-DN kümele

10 4 det KN det DN ç f döüşüm le elde edle ht vektöle (m vektö:784mm) 4 det KN det DN ç -lee döüşüm le elde edle ht vektöle (m vektö:479mm) 4 det KN det DN ç DLT döüşüm le elde edle ht vektöle (m vektö:4mm) 4 det KN det DN ç pojektf döüşüm le elde edle ht vektöle (m vektö:mm) 6 det KN det DN ç f döüşüm le elde edle ht vektöle (m vektö: 8mm) Şekl 5 Döüşüm modelle ç çzdle ht vektöle

11 Heteoje Dğılımdk KN DN Kümelee At İdelemele Nokt dğılımlıı test souçlı sıl etk ettğ gömek ç heteoje olk düzelee KN-DN kümelede homoje dğılımlı kümelee z lgl metotl ol dh k souçl elde edlmşt Ak metodu homoje dğılımdk kümelee kı test souçlı vemşt Heteoje dğılımdk u kümelede de, metotlı hssset sılmsı kımıd dğe dğılımdk kümelee eze test souçlı elde edlmşt E doğuluk deees e metodul elde edlke, e kötü doğuluk deees se ükseklk değe kull Af döüşüm metodud sğlmıştı B-lee döüşüm Af Döüşüm le k souçl veke, DLT ve Pojektf döüşüm dh souçll metodu klşmktdı Pdlı de fklı olm duumu ked çde e komsou olup e hsss souçlı vemşt Resm koodtlıd z koodtlı geçşte DN doğuluğu ç ve öüde dh hsss değele elde edlmşt e kotol ve deetleme oktlı ç Af, B-lee, Pojektve ve DLT metotlıd okt sısı ttıkç heteoje dğılım see le ve öüde ht mktlı z d ols tmktdı (Tlo,Şekl 6) 4 det KN det DN ç f döüşüm le elde edle ht vektöle (m vektö:784mm) det KN det DN ç f döüşüm le elde edle ht vektöle (m vektö:764mm) 5 det KN 5 det DN ç f döüşüm le elde edle ht vektöle (m vektö:7mm) det KN det DN ç f döüşüm le elde edle ht vektöle (m vektö:668mm) Şekl 6 Döüşüm modelle ç heteoje dğılımd çzdle ht vektöle 4SONUÇLAR Göütüü üük lı kpsmsı ğme mevut hl hzıı dh kısıtlı lı kpsmsıd ötüü çlışm lı sıılmıştı Bu kısıtlı l, ze okt sısı ve e tehde sıılml getmşt Kısl kesmlee doğu leledkçe, elg olk det sısı zlmkt, u duum seçleleek oktlı sısıı ve hssset düşümekted İstele he ede okt seçlemedğde dolı, okt dğılımı stele deeede homoje olmmıştı e kotol oktlıı, jeodezk ölçüm ee hâlhzı htd seçm çlışmd ze hssset

12 kousud öeml dezvtj sğlmış olduğu çıktı e hâlhzıı ve göütüü eş zmlı olmışı okt seçmde polem teşkl etmşt Elde edle test souçlı göe, hv fotoğflıı geometk olk düzeltlmes ç ugulllğ hususud mkul souçl elde edlmşt He k dğılımdk KN-DN kümelede, ve doğultusud dh düşük ht oı le dğe klsk metotl z üstü pefoms sğlmıştı İk poloml foksou oıı kull pdlıı çeştl komsoll oluştuduğu dğe metotl d klsk metotld dh şılı souçl vemşt Çlışmd ükseklk değe kull Af döüşümü le ht oı e üksek souçl elde edlmşt Homoje dğılımdk kümelede, klsk metotl ç KN sısı ttıkç he k doğultudk ht mktlı zlmktdı KN ve DN doğuluklı ç KN sısı zldıkç ve DN sısı ttıkç, geelde dkkte değe düşüş ve ükselş olmdığı söleel Buu ede, KN-BDN test sısıd okt dğılımıı ugu seçlmş olmsıdı Heteoje dğılımdk kümlede se e klsk metotl ç okt sısı plel olk ht mktı tmktdı Noktlı düzesz çmde ığı hlde dğılmsıı test souçlı etks klsk modellede htlıkl göülelmekted de se he k dğılımd d e kı souçl elde edlmşt Bu souç üzede model üksek meteede poloml foksolı kull hsss çözüm lgotmsı shp oluşu kuşkusuz öeml etke shpt de esm koodtlıd z koodtlı geçşte he k dğılımdk kümelede de e kı ve hsss souçl elde edlmşt Ltetüde öeltme şlemde kullılk mtemtksel metodu, hv fotoğfıı eüzüü e şeklde temsl sğlk döüşümü pmsı ste eüzüe göütüü uduk döüşümü üksek deeel polom foksolıı çee hesp özellğe shp olmsı geek Bu seeple üksek deeel poloml foksolı oıı kull metodu e ugu metottu Poloml metodu deees tııldığıd eüzü topogfsıı temsl edlellğ t Değşke topogfk pıdk ölgelede üksek deeel poloml metodu kullılmsı dh güvel souçl veeekt Essı kıldığıd klsk metotlı kulldığı polml fdele deeele düşüktü Bu d test souçlıd dh düşük hssset elde edlmese ol çmıştı KANAKLAR Ah, E ve Tüdeş, T, 997 kı Resm Fotogemets ötemlele Koodt Belleme, _ Mklelesp/ Temmuz 997, Sı 8 Geve, C W, 99 Imge Poessg o Ope Sstems PE&RS, 85-9 Hosse, M, 8 Alss of Rtol Futo Depede to the Heght Dstuto of Goud Cotol Pots Geomet Coeto of Ael d Stellte İmges, The Itetol Ahves of the Photogmmet, Remote Sesg d Sptl Ifomto Sees Vol7Pt Bl Bejg 8 Km, EM, Mog, M, Km, CJ, Km, KO, Jeog,S ve H, A, 5 Compehesve Compsos Amog Altetve Seso Models fo Hgh Resoluto Stellte Imge MGloe, C, 996 Seso Modellg Imge Regstto I Geve CW (Ed), Dgtl Photogmmet: ddedum, ASPRS, 5- NIMA (Ntol Imgg d Mppg Age), 7- Mh The Compedum of Cotolledetesos (CE) Fo The Ntol Imge Tsmsso Fomt (NITF), Veso, vpdf Novk, K, 99 Remote Sesg of Dgtl Imge, Photogmmet Egeeg d Remote Sesg, Vol58, No, 9-44 Ope GIS Cosotum, 9 Feu 999 The OpeGIS Astt Spefto, Top:7, The Eth Imge Cse, To,V ve Hu,, Use of Rtol Futo Model fo İmge Retfto Cd Joul of Remote Sesg, Deeme, Vol 7, No6

13 To,V ve Hu,,, A Compehesve Stud of Rto l Futo Model d fo Photogmmet Poessg, Ame Soet fo Photogmmet d Remote Sesg, Vol 67, No, Deeme, Temz, M ve Doğ, S, 5 Djtl Göütüle Rektfksou: Sesö Modelle, Geometk Göütü Döüşümle ve ede Öekleme, TMMOB Ht ve Kdsto Mühedsle OdsıTüke Ht Blmsel ve Tekk Kuultı 8 Mt- Ns, Ak Top, H, 4 öüge Düzeltmel IRS - C / D Pkomtk Moo Göütüsüü Geometk Doğuluk ve Blg İçeğ Açısıd İelemes, oguldk Kelms Üvestes Fe Blmle Esttüsü üksek Mühedslk Tez, oguldk 4 hg,, Imge Coeto Usg Geomet Tsfomto, Iow Stte Uvest -s / esults / geomet % tsgwedo