Tarım Yayımcısı ve Danışmanların İş Memnuniyeti Ve Kaliteli Hizmet Vermesini Etkileyen Faktörler: Kahramanmaraş Örneğ i

Transkript

1 Tarım sı ve ların İş Memnuniyei Ve Kalieli Hizme Vermesini Ekileyen Fakörler: Kahramanmaraş Örneğ i Ahme SEVER1 İsme BOZ2 ismeboz@ksu.edu.r 'Yüksek Lisans Öğrencisi KSÜ Fen Bilimleri Ensiüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Kahramanmaraş 2Prof. Dr. KSÜ Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Kahramanmaraş Öze Tarımsal yayım ve danışmanlık gelişmiş ülkelerde üzerinde önemle durulan ve arımsal kalkınmada rol oynayan konulardan biridir. Ülkemizde bu konuya son yıllarda verilen önem armış ve 2006 yılında Tarımsal Yayım Ve lık Hizmelerinin Düzenlenmesine Dair Yönemelik çıkarılmışır. Bu yönemelik gereği kamuda isihdam edilen ve çifçilere eğiim ve yayım hizmei göüren personele Tarım sı ; kendi adına çalışan, özel sekörde isihdam edilen ya da üreici birlikleri ve ziraa odalarında çalışanlara da Tarım ı adı verilmişir. Çifçiye eğiim ve yayım hizmei göüren personelde yapılan bu anımlamadan sonra çeşili il ve ilçelerde çalışan bu personelin çalışma koşulları ve iş memnuniyelerini oraya koymak amacıyla yapılan çalışmalar yeersizdir. Bu çalışmada Kahramanmaraş İlinde çalışmaka olan 72 arım yayımcısı ve 17 arım danışmanı ile yapılan ankelerle bu elemanların iş memnuniyeleri karşılaşırılmış ve bölgeye daha kalieli hizme verebilmeleri için gerekli koşullar incelenmişir. İş memnuniyelerinin 7 başlık alında karşılaşırıldığı araşırmada genel olarak arım danışmanlarında bir memnuniyesizliğin göze çarpığı belirlenmişir. Araşırma bulgularına göre bölgede arım personelinin bölgeye daha kalieli hizme verebilmesi için çalışma koşullarının ve memuramir ilişkilerinin düzenlenmesi gerekiği önerisi yapılmışır. Anahar kelimeler: Tarımsal yayım, arımsal danışmanlık, arım yayımcısı, iş memnuniyei, Kahramanmaraş Absrac Agriculural exension and advisory services are exremely imporan means and make significan conribuions o economic developmen in developed counries. This subjec has been given special accoun in Turkey since he Regulaion of Agriculural Exension and Advisory Services. According o his regulaion hose who are employed by public secor and ake exension services o farmers are called Agriculural Exensionis Those who work individually, for privae secor, or for farmers organizaions are called Agriculural Advisor. Since hese definiions, here have been many employees working as exensioniss and advisors bu here have no been enough sudies o address he working condiions and job saisfacion among hese personnel. This sudy invesigaes and compares he working condiions, job saisfacions, and possible condiions for providing higher qualiy service of 72 agriculural exensioniss and 17 agriculural advisors working in Kahramanmaras province. These aribues were compared under seven iles. Resuls showed ha job saisfacion among advisors seemed lower han exensioniss. I was recommended ha in order for agriculural personnel o provide higher qualiy service o rural areas, working condiions and relaionships among he employees mus be developed. Keywords: Agriculural exension, agriculural advisory services, exension agen, job saisfacion, Kahramanmaras 1. Giriş Herhangi bir organizasyonda görev yapan bireylerin daha kalieli hizme vermeleri için iş memnuniyeleri çok önemlidir. Yapılan işin, çalışanı maddi ve manevi açıdan amin emesi organizasyonun gelişimine kakı sağlamakadır. Organizasyon üreim ve kar amacıyla çalışıyorsa, çalışanların memnuniyei kuşkusuz performanslarım ve iş verimlerini arıracakır. Bu da organizasyon için daha fazla verim ve kar anlamına gelmekedir. Diğer arafan organizasyon bir hizme kuruluşu ise çalışanların iş memnuniyei, hedef kile için daha kalieli hizme ve gelişim anlamına gelebilmekedir. Her iki durumda da insan kaynaklarının yapılan işen memnun kalması, organizasyonun performansı ve gelişimi üzerine olumlu ekiler yapacakır. Ülkemizde kırsal alana ve çifçiye hizme göüren en önemli kamu kuruluşu Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı dır. Bakanlık, merkez eşkilaı Ankara da bulunmakla beraber ülkenin dör bir yanında il ve ilçe müdürlükleri şeklinde örgülenmiş büyük bir kamu kuruluşudur. Her il ve ilçede onlarca ziraa mühendisi, veeriner hekim, ziraa eknisyeni, ziraa eknikeri, veeriner sağlık eknisyeni, veeriner sağlık eknikeri ve ev ekonomisi çalışırmakadır. Bu personel arasından Bakanlık merkez eşkilaı, bağlı kuruluşlar ve aşra eşkilalarında yayım hizmei görevini yürüen ve Tarımsal Yayım Ve lık Hizmelerinin Düzenlenmesine Dair Yönemelik e belirilen hükümlere göre serifikalandırılmış kişiler Tarım sı olarak adlandırılmakadır. Diğer arafan, sivil oplum örgülerinde, ziraa odalarında ve arımsal danışmanlık şirkelerinde isihdam edilen veya arımsal danışmanlık hizmei yürümek üzere kendi nam ve hesabına çalışan ve bu Yönemelike belirilen hükümlere göre serifikalandırılmış kişiler ise Tarım ı olarak adlandırılmakadır (Resmi Gazee Tarih: ; Sayı:26283). Aynı yönemeliğe göre Tarımsal Yayım ve lık şöyle anımlanmakadır: Tarımsal işleme sahiplerinin, arımsal üreim, işleme ve pazarlama sürecinin büün aşamalarında karşılaşıkları problemler ve bunların birbirleriyle ilişkileri hakkında bilgi sahibi olmalarını, kendilerine, gelişirilen eknolojileri kullandırmak sureiyle, bu problemleri çözebilecek bilgi ve beceri kazandırılmasını ve kırsal alanda yaşam sandardının 1103

2 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012 Konya yükselilmesini amaçlayan arımsal işleme sahiplerinin eğiimi, yayım, danışmanlık ve bilgilendirme faaliyelerini kapsamakadır. Ülkemizin diğer illerinde olduğu gibi Kahramanmaraş a da İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nde arım yayımcısı olarak görev yapan elemanlar daha çok Tarımsal Yayımı Gelişirme Projesi (TARGEL) kapsamında çalışırılan personeldir. Bunun yanı sıra Kahramanmaraş, ziraa odaları ve üreici birliklerinde arım danışmanlarının isihdam edilmeye başlandığı öncü bir ildir. Tarım yayımcıları kamu seköründe önceleri sözleşmeli olarak çalışmaya başlamış ancak 2011 yılı iibariyle çoğu kadrolu duruma geirilmişir. Tarım yayımcısı veya danışmanı olabilmek için öncelikle ziraa fakülesi veya veerinerlik fakülesinden mezunu olmak gerekmekedir. Daha sonra Bakanlıkça yılda iki kez açılan Tarımsal Yayım ve lık sınavından başarılı olmak gerekir. Tarım yayımcıları devleim maaşlı personelidir. Ziraa odaları ve üreici birliklerinde çalışan danışmanlar ise ücrelerini bu kuramlardan almakadır. Kurum bu ücreleri devlein çifçilere yapmaka olduğu danışmanlık deseğini çifçi adına ona danışmanlık hizmei vermek şarıyla alarak oluşurduğu fondan sağlamakadır. lık deseğini çifçi yerine üyesi bulunduğu örgü almaka, örgü ise isihdam eiği arım danışmanlarıyla yönemelike öngörüldüğü gibi çifçilere danışmanlık hizmei vermekedir. Aynı diplomaya sahip ve aynı sınavı geçen kişilerin farklı organizasyonlarda farklı koşullarda çalışmaları, onların iş memnuniyei ve performansı üzerine ne gibi ekilerinin bulunduğu konusu üzerine yapılan araşırmalar sınırlıdır. Özellikle arım yayımcılığı ve danışmanlığının ülkemiz için yeniden şekillendirilen konular arasına girmesi bu konuda araşırmalar yapılmasını gerekirmekedir. Bu araşırmanın amacı Kahramanmaraş İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Ziraa Odası ve Üreici Birliklerinde çalışan arım yayımcısı ve danışmanlarının iş memnuniyei ve kalieli hizme vermesini ekileyen fakörleri belirlemekir. Daha özel olarak araşırmanın amaçları aşağıdaki gibi sıralanmakadır: 1. Tarım yayımcısı ve danışmanların demografik özelliklerini belirlemek 2. Kurum içi ileişim ile ilgili memnuniyelerini karşılaşırmak 3. Birim içinde uyum ve aminde ekili fakörleri karşılaşırmak 4. Sosyal ve fiziksel çalışma oramlarını karşılaşırmak 5. Yöneim şekli, karar verme ve kararlara kaılım konusundaki düşüncelerini karşılaşırmak 6. Ödüllendirme ve moivasyon konusundaki düşüncelerini karşılaşırmak 7. Yöneicilerle olan ilişkilerini karşılaşırmak 8. Genel memnuniye konusundaki düşüncelerini karşılaşırmak Araşırmadan elde edilen bulgular ve çıkarılan sonuçlar, arımsal yayım ve danışmanlık siseminin gelişirilmesi için uygulanacak poliikalara yararlı maeryal oluşuracakır. Ayrıca konu ile ilgili program ve projelerin hazırlanması ve uygulanmasında araşırma sonuçlarının yararlı girdi sağlayacağı söylenebilir. Yine araşırma bulguları konu ile ilgili yapılacak daha geniş kapsamlı araşırmaların planlanmasında da yol göserici olacakır Maeryal ve Meo Araşırmanın ana maeryalini Kahramanmaraş İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ve İlçelerde isihdam edilen arım yayımcıları; Kahramanmaraş Ziraa Odası, Türkoğlu Ziraa Odası, Kahramanmaraş Arıcılar Birliği ve Kahramanmaraş Damızlık Hayvan Yeişiricileri Birliği nde isihdam edilen arım danışmanları ile yüz yüze yapılan ankelerden elde edilen veriler oluşurmakadır. Araşırmada büün deneklere ulaşılmaya çalışıldığından herhangi bir örnekleme meodu kullanılmamışır. Kahramanmaraş İli ve ilçelerinde 2010 yılı verilerine göre oplam 185 ziraa mühendisi ve ziraa yüksek mühendisi, 59 veeriner hekim, 21 ziraa eknisyeni, 15 veeriner sağlık eknisyeni 29 ekniker ve 7 ev ekonomisi olmak üzere oplam 316 personel çalışmakadır (Kahramanmaraş İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü; 2011).Bunlardan arım yayımcısı olarak görev yapanların sayıları değişmekle beraber aynı yıl için 90 civarında kaldığı sapanmışır. Araşırmada ilde görev yapan arım yayımcılarının amamına ulaşılmaya çalışıldığından herhangi bir örnekleme meodu uygulanmamışır. İlde ziraa odaları ve üreici birliklerinde arım danışmanı olarak çalışan ziraa mühendisi sayısı ise 21 dir. Bunların da amamı ile anke yapılması planlanmış olduğundan herhangi bir örneklemeye baş vurulmamışır Bu bağlamda 2012 Nisan ve Mayıs aylarında veri oplama işlemi amamlanmış ve oplam 72 arım yayımcısı (İl ve ilçelerin Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüklerinde çalışan) ve 17 arım danışmanı ( Ziraa Odaları ve Üreici Birliklerinde çalışan) ile anke yapılmışır. Araşırmada veri oplamak amacıyla kullanılan ankein hazırlanmasında ağırlıklı olarak Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın personeline uygulamaka olduğu Çalışanların memnuniyeini ölçüm anke formu esas alınmışır (Anonymous, 2012d). Buna ek olarak ankein geçerliliği ve güvenilirliğini arırmak için Anke hazırlama kılavuzu (Anonymous, 2012b), Anke el kiabı (Anonymous, 2012a), ve Çalışan memnuniyei ankei (Anonymous, 2012c) çalışmalarından da yararlanılmışır. Anke eknik olarak çokan seçmeli ve Liker ipi sorulardan oluşurulmuşur. Deneklerin demografik özelliklerini belirlemeye yönelik sorular kaegoriler halinde sorulmuşur. İş memnuniyei ile ilgili sorular ise beşli Liker ölçekli olup; 1 = Kesinlikle Kaılmıyorum, 2 = Kaılmıyorum, 3 = Kararsızım, 4 = Kaılıyorum, 5 = Kesinlikle Kaılıyorum şeklinde yanılanmışır. Verilerin analizinde ferkans, yüzde, oralama ve sandar sapmalardan oluşan anımlayıcı isaisikler kullanılmışır. ve danışmanların iş memnuniyei konusundaki fakörler bakımından karşılaşırılmasında ise bağımsız örnekli -esi meodundan yararlanılmışır. Veri değerlendirme işlemi SPSS Version 19 (Saisical Package for he Social Sciences) programı kullanılarak gerçekleşirilmişir. 1104

3 3. Araşırma Bulguları ve Tarışma Araşırma bulgulan amaçlar sıralanmasında verilmişir. Araşırmanın birinci amacı deneklerin demografik özelliklerini belirlemek olup bu amaçla oplanan verilerle Çizelge 1 hazırlanmışır. Çizelgeden deneklerin %75.3 ünün erkek %24.7 sinin bayan olduğu görülmekedir. Yaş iibariyle deneklerin yarısından çoğu (%53.9) yaş kaegorisinde yer almakadır. Medeni durum olarak deneklerin döre üçünden fazlası (%76.4) evlidir. Üniversie mezunu olanlar %79.8 lin bir oran oluşururken yüksek lisans yapanların oranı ise %16.9 dur. Denekler mezun oldukları bölümlere göre incelendiğinde birinci sırayı Tarla Bikileri (%22.4) almakadır. Bu nu sırasıyla Veeriner Fakülesi (%19.1), Biki Koruma Bölümü (%12.3) ve Zooekni Bölümü (%11.2) izlemekedir. Çalışılan kurum iibariyle deneklerin büyük çoğunluğu (%80.9) kamu seköründe arım yayımcısı olarak çalışmakadır. Bunu sırasıyla Ziraa Odası (%14.6) ve Üreici Birlikleri (%4.5) izlemekedir. Çifçi oplanılarının deneklerin beklenilerine cevap verip vermediğine ilişkin soruya eve, kararsız ve hayır ağırlıklı olmak üzere değişen oranlarda cevaplar verilmişir. Verilen ücrei yeerli gören deneklerin oranı %21.3 e kalmışır. Araşırmanın 2.,3.,4.,5.,6.,7., ve 8. Amaçlarını gerçekleşirmek için beşli Liker ölçeğinde sorulan sorularla bağımsız örnekli -esi yapılmışır. Tese karşılaşırılan gruplar yayımcılar ve danışmanlardır. Karşılaşırılan özellikler ise araşırmanın amaçları kısmında verilen ve deneklerin iş memnuniyeini 7 başlık alında ölçen fakörlerden oluşmakadır. Her bir fakör bakımından yayımcılar ve danışmanlar arasında önemli bir farkın olup olmadığı araşırılmışır. Araşırmanın ikinci amacı deneklerin kurum içi ileişim ile ilgili memnuniyelerini karşılaşırmak olup bu amaçla oplanan veriler Çizelge 2 de verilmişir. Çizelgeden bu başlık alında verilen alı fakörden üçünde danışmanlar ile yayımcılar arasında isaisiksel anlamda önemli bir farkın olduğu görülmekedir. Farkın en çok olduğu fakör Dinlemeken çok konuşmayı ercih ederim olup danışmanların yayımcılara göre konuşmayı daha çok ercih eiklerini gösermekedir. Önem düzeyi bakımından ikinci fark Her konuda düşüncelerimi mesai arkadaşlarıma rahalıkla ifade edebiliyorum fakörü olup danışmanların düşüncelerini mesai arkadaşlarına yayımcılara göre daha az ifade edebildiklerini gösermekedir. Üçüncü farklı fakör ise Her düzeyde çalışanlar arasında ileişimi arırmak için sosyal ekinlikler yapılmakadır olup danışmanlar arasında yayımcılara göre daha az sosyal ekinlik yapıldığını gösermekedir. Çizelge 1. Demografik Özellikler D em ografik Ö zellik Sayı Y üzde D em ografik Ö zellik Sayı Y üzde C in siye Ç alışığ ı K u ru m Erkek Kam u Bayan Z iraa Odası TO PLA M Ü reici B irliği Y aş TO PLA M Ç ifçi oplan ıları b eklenilerinize cevap veriyor m u? K esinlikle hayır H ayır K ararsız TO PLA M Eve M edeni durum K esinlikle eve Evli TO PLA M B ekar H azırlan an gü n lük akip çizelgesine uyuluyor m u? B oşanm ış K esinlikle hayır TO PLA M H ayır E ğiim durum u K ararsız Y üksek okul Eve Ü niversie TO PLA M Y üksek lisans / dokora Ü crein yeerliliğ i TPLA M Y eersiz M ezun olduğu bölüm O ra Tarla Bikileri Yeerli Bahçe Bikileri K esinlikle yeerli Zooekni TO PLA M Biki K orum a Tarım M akineleri T arım sal Y apılar ve Sulam a Tarım Ekonomisi Su Ürünleri T oprak V eeriner Fakülesi TO PLA M

4 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012 Konya Çizelge 2. Kurum İçi İleişim 1 Dinlemeken çok konuşmayı ercih ederim Her konuda düşüncelerimi mesai arkadaşlarıma rahalıkla ifade edebiliyorum 3 Her düzeyde çalışanlar arasında ileişimi arırmak için sosyal ekinlikler yapılmakadır 4 Amirlerimizle çalışanlar arasında karşılıklı ve sağlıklı bir bilgi ve haber akışı var 5 ve yayımcılar kendi aralarında kolay ve ekili bir ileişlim kurabilmekedir 6 Yöneicilerimin ve iş arkadaşlarımın beni anlamadıklarını düşünüyorum Araşırmanın üçüncü amacı deneklerin birim içinde uyum ve aminde ekili fakörleri karşılaşırmak olup bu amaçla oplanan veriler Çizelge 3 e verilmişir. Çizelgeden bu başlık alında verilen yedi fakörden ikisinde danışmanlar ile yayımcılar arasında isaisiksel anlamda önemli bir farkın olduğu görülmekedir. Farkın en çok olduğu fakör Şu anda yapmaka olduğum iş bireysel ve mesleki gelişimime kakı sağlamakadır olup danışmanlar yayımcılara göre yapmaka oldukları işin bireysel ve mesleki gelişimlerine daha az kakı sağladığını belirmekedir. Önem düzeyi bakımından ikinci fark Çalışığım iş yerinde çalışanlar arasında akım halinde çalışma alışkanlığı vardır fakörü olup danışmanlar yayımcılara göre çalışanlar arasında akım halinde çalışmanın daha az olduğunu belirmekedir. Çizelge 3.Birim İçinde Uyum ve Tamin p 1 Şu anda yapmaka olduğum iş bireysel ve mesleki gelişimime kakı sağlamakadır Çalışığım iş yerinde çalışanlar arasında akım halinde çalışma alışkanlığı vardır Çalışığım iş yerindeki arkadaşlarıma güveniyorum Çalışığım iş yerinde çalışanlar arasında iyi bir uyum vardır Çalışığım iş yerindeki amirlerime güveniyorum Yapmaka o0lduğum işen çok memnunum Çalışırken kendimi daima baskı alında hissediyorum Çizelge 4.Çalışma Oramı (Sosyal) 1 Çalışanların kendilerini gelişirmeleri için imkanlar sağlanıyor İşyerinde çalışanlar arasında ayırım yapılmaz Çalışığım iş yerince çalışma oramı huzurludur İşyerinde çalışanların poansiyellerini kullanabilmeleri için uygun oramlar sağlanır 5 Zaman zaman ücre dışı sosyal yardımlar verilmekedir Birimimizde çalışma oramının emiz ve düzenli olması için gerekli özeni göseririz 7 Şu anda yapmaka olduğum i için sık sık yalan söylemek zorunda kalıyorum 8 İş yerinde verilen görevleri yapığım ve kurallara uyduğum sürece iş güvencem vardır P p 1106

5 Çizelge 5.Çalışma Oramı (Fiziksel) 1 İşyerimde çalışma oramı ve çalışma koşullarının düzenlenmesinde çalışanların görüşüne başvurulur 2 Çalışma ofisimizin fiziksel imkanları (aydınlama, ısıma, gürülü) elverişlidir 3 Masa, koluk ve dolap gibi büro ekipmanlarımız yeerli ve kullanılışlıdır Verilen görevleri yerine geirecek kadar araç-gereç mevcuur Çalışığım oram sağlık koşullarına uygundur Çalışma oramımızda rahasızlık verecek düzeyde gürülü yokur 7 Tuvalelerin emizliği yeerlidir İş yerinde iş güvenliği önlemleri yeerlidir İş yerimdeki çalışma odaları ve koridorlar yeerli düzeyde emizdir 10 Çalışığım binada yeerli güvenlik önlemleri alınmakadır. Giriş-çıkış konrolleri yeerlidir İş yerimin sağladığı yemek imkanları yeerlidir İş yerimin sağladığı ulaşım (servis) imkanları yeerlidir Araşırmanın dördüncü amacı deneklerin sosyal ve fiziksel çalışma oramlarını karşılaşırmak olup bu amaçla oplanan veriler Çizelge 4 ve Çizelge 5 e verilmişir. Çizelge 4 en sosyal çalışma oramı ile ilgili sekiz fakörden sadece birinde danışmanlar ile yayımcılar arasında isaisiksel anlamda önemli bir farkın olduğu görülmekedir. Farkın olduğu fakör Çalışanların kendilerini gelişirmeleri için imkanlar sağlanıyor olup danışmanların yayımcılara göre kendilerine daha az imkanın sağlandığını belirmekedir. Çizelge 5 en fiziksel çalışma oramı ile ilgili on iki fakörden üç adeinde danışmanlar ile yayımcılar arasında isaisiksel anlamda önemli bir farkın olduğu görülmekedir. Farkın en çok olduğu fakör İşyerimde çalışma oramı ve çalışma koşullarının düzenlenmesinde çalışanların görüşüne başvurulur olup danışmanlar yayımcılara göre görüşlerine daha az başvurulduğunu belirmekedir. İkinci sıradaki fakör Çalışma ofisimizin fiziksel imkanları (aydınlama, ısıma, gürülü) elverişlidir olup danışmanlar yayımcılara göre daha az elverişli fiziksel imkanlara sahip olduğunu belirmişir. Üçüncü önemli fakör ise Masa, koluk ve dolap gibi büro ekipmanlarımız yeerli ve kullanılışlıdır olup yine danışmanların bu imkanlar açısından yayımcılara göre daha dezavanajlı olduklarını gösermekedir. Araşırmanın beşinci amacı deneklerin yöneim şekli, karar verme ve kararlara kaılım konusundaki düşüncelerini karşılaşırmak olup bu amaçla oplanan veriler Çizelge 6 da verilmişir. Çizelgeden bu konu ile ilgili on dör fakörden alısında önemli bir fark bulunmuşur. Farkın en çok olduğu fakör Bilgi ve yeeneklerime uygun işe/işlerde çalışıyorum ifadesidir. Bu faköre göre danışmanlar yayımcılara göre dezavanajlıdır. İkinci önemli fark İş yerinde Bu benim işim değil! yaklaşımına raslanmaz ifadesi olup danışmanlar yine yayımcılara göre dezavanajlıdır. Üçüncü olarak, Tüm çalışanlarımızda asarruf bilinci vardır ifadesinde de danışmanların skoru yayımcılara göre önemli düzeyde düşükür. Farklı olan dördüncü fakör, Çalışanlara görev verilirken bilgi ve yeenekleri dikkae alınır ifadesi olup iş yerinde görev verilirken danışmanların bilgi ve yeeneklerinin yayımcılara göre daha az dikkae alındığını gösermekedir. İş yerini ilgilendiren konularda yöneiciler, çalışanların görüşlerini alırlar ifadesi beşinci önemli farklı ifade olup yöneicilerin danışmanların görüşüne yayımcılara göre daha az başvurduğunu gösermekedir. Son olarak İş yerinde, bir görev verileceğinde herhangi bir ayırım yapılmadan doğru işe doğru eleman poliikası uygulanır ifadesinde da danışmanların oralaması yayımcılara göre daha düşük olmuşur. Araşırmanın alıncı amacı deneklerin ödüllendirme ve moivasyon konusundaki düşüncelerini karşılaşırmak olup bu amaçla oplanan veriler Çizelge 7 de verilmişir. Çizelgeden bu konu ile ilgili yedi fakörden dör adeinde danışmanlar ile yayımcılar arasında isaisiksel anlamda önemli bir farkın olduğu görülmekedir. Farkın en çok olduğu fakör İş yerinde başarılı insanlar, kıskançlıkan dolayı daha çok eziliyor olup danışmanların çalışığı iş yerinde başarılı kişilerin kıskançlıkan dolayı daha çok ezildiğini gösermekedir. İkinci önemli fark İş yerinde en çok anık olduğum şey, insanların birbirlerinin arkasından konuşmalarıdır ifadesi olup danışmanların çalışığı işyerinde insanların birbirinin arkasından daha çok konuşuğunu gösermekedir. Üçüncü olarak, Bu işyerinde verilen sözler yerine geirilmiyor ifadesinde oraya çıkan fark danışmanların çalışığı işyerinde verilen sözlerin yerine geirilmemesi durumuna daha çok raslandığını gösermekedir. Son olarak İş yerinde her zaman iyi yapılan iş akdir edilir ifadesinde danışmanların çalışığı iş yerinde başarılı işin daha az akdir edildiği görülmekedir. P 1107

6 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012 Konya Çizelge 6. Yöneim Şekli Karar Verme ve Kailı T P 1 Bilgi ve yeeneklerime uygun işe/işlerde çalışıyorum İş yerinde Bu benim işim değil yaklaşımına raslanmaz Tüm çalışanlarımızda asarruf bilinci vardır Çalışanlara görev verilirken bilgi ve yeenekleri dikkae alınır İş yerini ilgilendiren konularda yöneiciler, çalışanların görüşlerini alırlar İş yerinde, bir görev verileceğinde herhangi bir ayırım yapılmadan doğru işe doğru eleman poliikası uygulanır 7 Yapığım iş ile ilgili benden ne beklendiğini iyi biliyorum Bölüm ve bireysel hedeflere ulaşabilmek için, yöneiciler çalışanları doğru yönlendirmekedir Yapığım işin, kurum hedeflerine büyük ölçüde kakısı vardır Yapığım işle kurum hedefleri arasında uyum vardır Yöneicilerimiz akım çalışmasını bir yöneim modeli olarak benimsemekedirler 12 Her düzeyde çalışanın iş ile ilgili görüş ve önerileri dikkae alınır 13 Bağlı olduğum yöneici, yapığım işle ilgili bana karar verme yekisi anır (inisiyaif kullanma) 14 Çalışanlara kurumun amaç ve hedefleri ile ilgili olarak bilgi verilmekedir Çizelge 7.Ödüllendirme ve Moivasyon 1 İş yerinde başarılı insanlar, kıskançlıkan dolayı daha çok eziliyor 2 İş yerinde en çok anık olduğum şey, insanların birbirlerinin arkasından konuşmalarıdır Bu işyerinde verilen sözler yerine geirilmiyor İş yerinde her zaman iyi yapılan iş akdir edilir İş yerinde başarıların ödüllendirilmesi objekif krierlere göre yapılır 6 İş yerim de yöneiciler çalışanların başarılarını akdir ederler İş yerinde başarılı işlere akdir ve ödüllendirme uygulamaları yapılmakadır P 1108

7 Çizelge 8. Yöneicilerle İlişkiler 1 Yöneicim bize bir konuyu açıklarken; her zaman dikkali, sabırlı ve açık bir şekilde davranır Hiçbir zaman yöneicilere güvenilmez Yöneicim karşılaşılan sorunlar karşısında bize karşı açık fikirli, yapıcı yaklaşır ve sorunları arışarak çözer 4 Yöneicim yapığımız işi izler, sonucunu değerlendirir ve bizi yönlendirir 5 Bağlı olduğum yöneici kendi birimimizde çalışanlar arasında ayırım yapmaz. Adil bir kişidir 6 Kurum üs yöneimi çalışanlar ile şeffaf ve güvene dayalı ilişkiler kurar 7 İş yerinde yeki belirsizlikleri yüzünden sorunlar çözümlenemez Yöneicim, bizlerin gelişimi için yeerli çabayı göserir Yöneicim bir sorunum olduğunda ilgilenir Bağlı bulunduğum amir, ekin, yaraıcı düşünce ve eylemlerime fırsa verir 11 Bağlı olduğum yöneici çalışanlarıyla deneyimlerini paylaşır, çalışanlarına zaman ayırır 12 Bağlı bulunduğum amir, açık fikirli, dürüs ve uarlı davranışlar sergiler Yöneicimin beni bir birey olarak önemsediğini hissediyorum Bağlı olduğum yöneici çalışanlarına her zaman örnek olur Yöneicim kurum başarılarını bizlerle paylaşır Çalışmalar ve gelişmeler hakkında bağlı bulunduğumuz amir arafından bilgilendiriliriz 17 Yöneim her zaman çalışanlara kaba ve kişiliklerini rencide edici davranmakan kaçınırlar 18 İş yerinde yöneicimiz, kurumun gelişme ve sonuçları hakkında bizi bilgilendirir 19 Bağlı olduğum yöneici işle ilgili sorunlarıma hızlı ve kalıcı çözümler geirir Araşırmanın yedinci amacı deneklerin yöneicilerle olan ilişkilerini karşılaşırmak olup bu amaçla oplanan veriler Çizelge 8 de verilmişir. Çizelgeden bu konu ile ilgili on dokuz fakörden beş adeinde danışmanlar ile yayımcılar arasında isaisiksel anlamda önemli bir farkın olduğu görülmekedir. Farkın en çok olduğu fakör Yöneicim bize bir konuyu açıklarken; her zaman dikkali, sabırlı ve açık bir şekilde davranır olup danışmanların çalışığı iş yerinde yöneiciler bir konuyu açıklarken daha az dikkali, sabırlı ve açık davrandığı görülmekedir. İkinci önemli fark Hiçbir zaman yöneicilere güvenilmez ifadesi olup danışmanların yöneicilere daha az güvendiklerini gösermekedir. Üçüncü olarak, Yöneicim karşılaşılan sorunlar karşısında bize karşı açık fikirli, yapıcı yaklaşır ve sorunları arışarak çözer ifadesinde de danışmanların skoru yayımcılara göre önemli düzeyde düşük olup yöneicilerinin sorunları çözerken kendilerine açık fikirli, yapıcı yaklaşmadığını gösermekedir. Yöneicim yapığımız işi izler, sonucunu değerlendirir ve bizi yönlendirir ifadesi dördüncü önemli farklı ifade olup danışmanların yayımcılara göre daha az izlendiğini ve yönlendirildiğini gösermekedir. Son olarak Bağlı olduğum yöneici kendi birimimizde çalışanlar arasında ayırım yapmaz. Adil bir kişidir ifadesinde da danışmanların oralaması yayımcılara göre daha düşük olmuşur. Bu durum danışmanların çalışığı işyerinde yöneicilerin daha az adil olduğunu gösermekedir. p 1109

8 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012 Konya Çizelge 9. Genel Memnuniye 1 İş yeri çalışanların memnuniyeine önem veren bir kuruluşur Bölümümüzde herkesle eşi ağırlıka çalışığımı düşünüyorum İş yerini bir aile, kendimi de bu ailenin bir ferdi olarak görüyorum 4 İş yeri hizme verdiği yöre halkının memnuniyeini esas alan bir kuruluşur İş yeri hizmeleri herkes arafından beğenilmekedir lık hizmei dışında ki işlerde de görev alıyorum İş yeri eğiim, sağlık, külür, sana gibi oplumsal sorumluluklarını yerine geiren bir kuruluşur İş yeri çağın gerekirdiği değişim ve gelişimi akip eder İş yeri çevreye duyarlı bir kuruluşur İş yerinde çalışmakan çok memnunum İş yerinde çalışmayı çevremdekilere avsiye ederim ını olduğum kişiler dışındaki şahıslara da yardımcı oluyorum Araşırmanın sekizinci amacı deneklerin genel memnuniye düzeylerini karşılaşırmak olup bu amaçla oplanan veriler Çizelge 9 da verilmişir. Çizelgeden bu konu ile ilgili on iki fakörden dör adeinde danışmanlar ile yayımcılar arasında isaisiksel anlamda önemli bir farkın olduğu görülmekedir. Farkın en çok olduğu fakör İş yeri çalışanların memnuniyeine önem veren bir kuruluşur olup danışmanların çalışığı iş yerinde çalışanların memnuniyeine daha az önem verildiğini gösermekedir. İkinci önemli fark Bölümümüzde herkesle eşi ağırlıka çalışığımı düşünüyorum ifadesi olup danışmanların bu görüşe daha az kaıldıkları anlaşılmakadır. Üçüncü olarak, İş yerini bir aile, kendimi de bu ailenin bir ferdi olarak görüyorum ifadesinde de danışmanların skoru yayımcılara göre önemli düzeyde düşük olmuşur. Son olarak İş yeri hizme verdiği yöre halkının memnuniyeini esas alan bir kuruluşur ifadesinde da danışmanların oralaması yayımcılara göre daha düşük olmuşur. Bu durum danışmanların çalışığı işyerinde yöre halkının memnuniyei daha az esas alınmakadır. 4. Sonuç ve Öneriler Kahramanmaraş İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü bünyesinde çalışmaka olan arım yayımcıları ile ziraa odası ve üreici birliklerinde görev yapan arım danışmanlarının iş memnuniyei ve daha kalieli hizme vermelerini ekileyen fakörleri inceleyen bu çalışmada araşırma bulguları ışığında aşağıdaki sonuç ve önerileri gelişirmek mümkündür: İlde arım danışmanı olarak çalışan elemanlarda arım yayımcılarına göre genel bir iş memnuniyesizliği göze çarpmakadır. Bu durum, kurum içi ileişim ilişkilerinden çalışma oramına, yöneim şekli ve kararlara kaılımdan yöneicilerle olan ilişkilere kadar kendini gösermekedir. Özellikle yöneim şekli ve kararlara kaılım, ödüllendirme ve moivasyon ve yöneicilerle olan ilişkiler konularında memnuniyesizlik farkı kendini daha iyi hisseirmekedir. larla yapılan mülakalarda yöneicilerinin ziraa odası başkanı veya üreici birliği başkanı olduğu görülmüşür. Her ne kadar bu örgülerin başkanları seçimle gelmiş ve yüzlerce çifçiyi emsil ediyor olsa da çoğu zaman eğiim düzeyi danışmandan daha düşükür. Yine bu yöneiciler danışmanların kendileri sayesinde iş bulduğunu ve bu nedenle verilen her görevi yapmak zorunda olan birer eleman olduklarını düşünebilmekedir. Kurumsal veya kişisel çaışmalarda danışmanların özlük hakları büyük ölçüde yöneiciye bağlı olduğundan iş memnuniyei daha düşük çıkmakadır. Diğer arafan, kamuda çalışan yayımcılar iser kadrolu iser sözleşmeli olsun özlük hakları açısından danışmanlara göre daha avanajlı durumdadır. Yine kamuda ziraa mühendisleri ve veeriner hekimlerin amirleri de en azından dör yıllık bir üniversie mezunudur. Müdürlüğün gerekirdiği bazı ilave yeenekler de eklenecek olursa, yayımcı ve amirler arasında eğiim farkı açısından bir çaışma olması beklenmez. ların iş memnuniyelerinin danışmalara göre daha yüksek çıkmasında bu fakörlerin ekili olduğu düşünülebilir. Tarımsal danışmanlık siseminin gelişirilebilmesi için öncelikle danışmanların özlük haklarının gelişirilmesi ve başarılı danışmanların bu işen daha çok kazanç elde edebilmesi için uygun koşullar gelişirilmelidir. Serbes danışmanlık özendirilmeli ve danışmanlar arasındaki rekabee sadece başarı ön plana çıkmalıdır. Ziraa odaları ve üreici birliklerinin arım danışmanı isihdam emesinde en azından kamunun sağladığı olanaklar sağlanmalıdır. Kaynaklar Anonymous, 2012a. Anke Hazırlama Kılavuzu. Web adresi: Erişim Tarihi: Anonymous, 2012b. Anke El Kiabı. Web Adresi: Erişim Tarihi: P 1110

9 Anonymous. 2012c. Ankeix. Çalışan Memnuniyei Ankei. Web adresi: hp:// Erişim Tarihi: Anonymous, 2012d. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Çalışanların Memnuniyeini Ölçüm Anke Formu (Kapsam İçi Çalışanlar İçin). Anonymous, 2012e. Kahramanmaraş Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü. Tarım Şurası. Basılmamış Bildiri Kiabı. SPSS Version Sosyal Bilimlerde İsaisik Pake Programı. T.C. Resmi Gazee (2006). Tarımsal Yayım Ve lık Hizmelerinin Düzenlenmesine Dair Yönemelik. Resmi Gazee Tarih: , Sayı: