İntrauterin İnseminasyon Sikluslarında, Rekombinant FSH ve Üriner FSH ile Yapılan Ovulasyon İndüksiyonunun Gebelik Sonuçları Üzerine Etkisi

Transkript

1 JOPP Derg 5(2):62-69, 2013 doi: /jopp Araştırma İtrauteri İsemiasyo Sikluslarıda, Rekombiat FSH ve Ürier FSH ile Yaıla Ovulasyo İdüksiyouu Gebelik Souçları Üzerie Etkisi The Effects of Ovulatio Iductio with Recombiat FSH ad Uriary FSH o the Pregacy Outcomes i Itrauterie Isemiatio Cycles Ali EKİZ *, İbrahim POLAT *, Goca YILDIRIM *, Naile Gökçe AKAGÜNDÜZ **, İsmet ALKIŞ *, Volka ÜLKER *, Ali İsmet TEKİRDAĞ * * İstabul Kaui Sulta Süleyma Eğitim ve Araştırma Hastaesi ** Bursa Zübeyde Haım Doğumevi ÖZET Amaç: Ovulasyo idüksiyouda kullaıla rekombiat folikül stimula hormo (rfsh) ve ürier folikül stimula hormo (ufsh) ile yaıla ovulasyo idüksiyou siklusları soucuda oluşa gebelik oralarıı değerledirmek ve istatistiksel olarak bir fark olu olmadığıı satamak. Gereç ve Yötemler: Prosektif radomize kotrollü kliik çalışmaya, Bakırköy Kadı Doğum ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastaesi Etik Kurulu u gü ve 303 sayılı kararı ile başladı. Klomife sitrat tedavisi ile gebe kalamaya 105 ifertil kadı çalışmaya dâhil edildi. rfsh grubuda 55 hastaya 90 siklus ovulasyo idüksiyou ve itrauteri isemiasyo (İUİ), ufsh grubuda 50 hastaya 90 siklus ovulasyo idüksiyou ve İUİ uyguladı. Stimulasyo süresi, kullaıla goadotroi dozu, domiat folikül sayısı, hcg güüde edometrial kalılık, siklus ital oraları, OHSS isidası, İUİ güü TMSS (tolam motil serm sayısı), gebelik oraı, ilk trimester abort oraı, çoğul gebelik oraı değerledirildi. Bulgular: Siklus başıa gebelik oraları rfsh grubuda 16,7 ve ufsh grubuda 14,4 olarak satadı. Her iki gru ararsıda gebelik oralarıda alamlı bir farklılık satamadı. Stimulasyo süresi, domiat folikül sayısı, hcg güüde edometrial kalılık, siklus ital oraları, OHSS isidası ve ilk trimester abort oraları arasıda fark satamadı. Souç: Çalışmamızı soucua göre, İUİ sikluslarıda ovulasyo idüksiyou içi rfsh ve ufsh kullaımı ile bezer gebelik oraları elde edilmiştir. Ayrıca diğer arametreler arasıda da fark bulumamıştır. Aahtar kelimeler: ovulasyo idüksiyou, itrauteri isemiasyo, r-fsh, u-fsh SUMMARY Objective: The urose of this study is to evaluate outcomes of regacy after ovulatio iductio with recombiat Follicle Stimulatig Hormoe ad uriary Follicle Stimulatig Hormoe ad to determie whether there is a statistically sigificat differece betwee these treatmet regimes. Material ad Methods: This was a radomized cotrolled rosective cliical study. The Ethics committee aroved our alicatio with the decree 303 dated February 15th A total of 105 ifertile wome who failed to coceive with clomihee citrate theray were icluded i the study. A total of 90 cycles of ovulatio iductio with rfsh ad IUI were erformed o 55 atiets of the rfsh grou. A total of 90 cycles of ovulatio iductio with ufsh ad IUI were erformed o 50 atiets of the ufsh grou. Days of stimulatio, dose of goadotrois, umber of domiat follicles, edometrial thickess o the day of HCG theray, cycle cacellatio rate, OHSS icidece, total motile serm couts (TMSS) o IUI day, first trimester abortio ratio ad regacy ratios er cycles, ad multile regacy rates were evaluated. Results: Pregacy rates er cycles were 16.7 i Goal F, ad 14.4 i Fostimo grous, resectively. There was o sigificat differece betwee regacy rates. There is also o sigificat differece betwee days of stimulatio, umber of domiat follicles, edometrial thickess o the day of HCG theray, cycle cacellatio rate, OHSS icidece ad the first trimester abortio ratio. Coclusio: Accordig to the results of our study, regacy rates achieved were similar with rfsh or ufsh usage for ovulatio iductio i IUI cycles. Additioally, there is o sigificat differece i other arameters. Key words: ovaria hyerstimulatio, itrauterie isemiatio, r-fsh, u-fsh Alıdığı tarih: Kabul tarihi: Yazışma adresi: Uzm. Dr. Ali Ekiz, Fevzi Çakmak Mah. Hekimsuyu Cad. No: 16 Validesuyu Koutları C2 Blok Daire 34 İstabul e-osta: aliekiz82@yahoo.com 62

2 A. Ekiz ve ark., İtrauteri İsemiasyo Sikluslarıda, Rekombiat FSH ve Ürier FSH ile Yaıla Ovulaslo İdüksiyouu Gebelik Souçları Üzerie Etkisi GİRİŞ İfertilite, 1 yıllık korumasız düzeli ilişkiye rağme, gebeliği gerçekleşmemesi olarak taımlamaktadır (1). Erkek veya kadı edeli, hem erkek hem kadı edeli olabilir veya edei açıklaamayabilir. Sağlıklı çiftleri yaklaşık ıda ilk bir yıl içeriside gebelik gerçekleşmektedir. Dolayısıyla ifertilite çiftleri ii ilgiledire bir sorudur. İfertil hastaları tedaviside itrauteri isemiasyo (İUİ) öemli bir tedavi basamağıdır (2). Goadotroilerle (G) yaıla ovulasyo idüksiyouda folikül stimula hormo (FSH) major öeme sahike, luteiiza hormou (LH) etkisi miordür. Goadotroi stimulasyou sorası yaıla İUİ sikluslarıdaki gebelik oraları, stimulasyosuz veya klomifele yaıla stimulasyolu İUİ sikluslarıa göre daha yüksek olduğu birçok çalışmada belirtilmiştir (3,4,5). Yalız G kullaımı ile birlikte ovarya hierstimulasyo ve çoğul gebelik oraları da artmıştır. Ovulasyo idüksiyouda kullaıla goadotroiler ilk olarak ostmeoozal kadıları idrarıda elde edilirke (ürier FSH, ufsh), 1996 da itibare rekombiat tekoloji ile üretile FSH (rekombiat FSH, rfsh) kullaıma girmiştir (6). İdrar tolama gereğii kalmaması, daha iyi uyum, otasiyel alerjik ürier roteileri olmaması ve efeksiyoları hastada hastaya bulaşmasıı egellemiş olması rfsh kullaımı avatajları arasıda görülmüştür (7). Ovarya stimulasyo çok öemlidir çükü gerek tü bebek uygulamalarıda gerekse İUİ uygulamalarıda gelişe folikül sayısı ve kalitesi, gebelik oraları ile doğruda ilişkilidir (8,9,10). Ovulasyo idüksiyouda kullaıla farklı farmakolojik ajaları üstü olduğu oktaları belirlemek tedavi souçlarıı iyileştirilmesi açısıda öemlidir. Çalışmamızı amacı ovulasyo idüksiyou+iui sikluslarıda rfsh ve ufsh kullaımı ile oluşa gebelik oralarıı değerledirmek ve istatistiksel olarak bir fark olu olmadığıı satamaktır. GEREÇ ve YÖNTEM Çalışmamız Mart 2010 ile Şubat 2011 tarihleri arasıda Bakırköy Kadı Doğum ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastaesi (hastae Mayıs 2011 de taşıarak adı SB Kaui Sulta Süleyma Eğitim Araştırma Hastaesi olarak değiştirildi) İfertilite Üitesi de, G ile ovulasyo idüksiyou ve İUİ lalaa tolam 105 hasta ve 180 ovulasyo idüksiyo siklusu üzeride yaıldı. Hastalar çalışma hakkıda bilgiledirilerek, aydılatılmış oamları alıdı. Bakırköy Kadı Doğum ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastaesi Etik Kurulu u gü ve 303 sayılı kararı ile çalışmaya başladı. Hastalar asgari bir yıllık ifertilite süresii doldurmuş ve e az üç siklus klomife sitrata rağme, gebelik oluşmamış rimer ifertil çiftlerde seçildi. Üç siklus goadotroi ile IUI sorasıda hastalara IVF öerildi, acak üç hastaı isteği üzerie tolam 6 hastaya 4. veya 5. siklus uygulamıştır. Hastalar başvuru sırasıa göre ilk hasta birici gruba, ikici hasta ikici gruba ve sorası da ayı şekilde radomize edilerek iki gruba ayrıldı. Birici gruba rfsh içere Goal-F e (Folitroi alfa, İU/e, SERONO) ile, ikici gruba ise ufsh içere Fostimo (Ürofollitroi, 75 İU/flako, IBSA) ile ovulasyo idüksiyou yaıldı ve idüksiyo souda hastalara İUİ uyguladı. Birici gruta 55 hasta ve tolam 90 siklus, ikici gruta 50 hasta ve tolam 90 siklus tedavi uyguladı. Tedavi öcesi hastaları tıbbi ve ifertilite öyküleri alıdıkta sora jiekolojik muayeeleri ve trasvagial ultrasoografileri (GE Logic200, 63

3 JOPP Derg 5(2):62-69, ,5 mhz rob) yaıldı. Siklusu 2. ve 3. güü trasvagial ultrasoografi (TvUSG) ile uterusu büyüklüğü ve şekli, edometrium kalılığı, myometrium özellikleri, overleri büyüklüğü ve foliküller kaydedildi. Temel tetkikler olarak siklusu 2. veya 3. güleride bazal FSH, LH, E2, Prolakti, TSH ve gülerde rogestero aalizi yaıldı; uygu siklus güüde histerosaligografi çekildi; hastaı eşide sermiogram istedi. Hastalara sota adeti veya rogestero sorası ola çekilme kaamasıı güler arası G ile ovulasyo idüksiyou başladı. G uygulama zamaları saat 17:00-19:00 arası, USG icelemesi ve ka örekleme zamaları saat 08:00-10:00 arasıda stadardize edildi. Tedavi takibide TvUSG ile folikülometri ve LH, E2, Progestero ölçümleri kullaıldı. Folikülometride folikül büyüklüğü olarak, e az 2 folikül çaı ölçülerek buları ortalaması kullaıldı. Erke LH iki veya erke ovulasyo satadığıda siklus ital edildi. Ovulasyo idüksiyouda her iki gruba da low-dose ste-u rotokolü uyguladı. Tedaviye 75 İU/gü FSH ile başladı. Yedici gü 10 mm ve üzeride folikül sataıca, bu dozda sabit kalıı, öde gide folikül 17 mm olaa dek ayı dozda 1-3 güde bir TvUSG kotrolü yaılarak tedaviye devam edildi. Yedici gü, başlagıç dozua over yaıtı gözlemeye (TvUSG de >10 mm folikül yokluğu) hastalarda doz 37,5 İU artırıldı. Öde gide folikül 10 mm ye ulaşıca ayı dozla tedaviye devam edildi. Öde gide folikül 10 mm de küçük ise her 7 güde bir doz 37,5 İU artırılarak tedaviye e çok 35 gü ve maksimum doz 225 İU/gü olaa kadar devam edildi. Hâlâ folikül yoksa siklus ital edildi. Öde gide folikül çaı 17 mm ye ulaştığıda, ovulasyou tetiklemek içi goadotroi kesilerek 250 mikrogram rekombiat isa koryoikgoadotroii (rhcg) cilt altıda yaıldı. TvUSG da 14 mm de büyük 3 veya daha fazla folikül varsa rhcg yaılmadı, hierstimulasyo ve çoğul gebelik riskleride kaçımak içi İUİ yaılmada siklus ital edildi. Rekombiat HCG uygulamasıda 36 saat sora hazırlamış (swim u yötemi) sermler ile İUİ yaıldı. Hasta, mesaesi dolu olarak jiekolojik masada hazırlaarak steril bir sekulum vagee yerleştirildi. Vage ve serviks serum fizyolojik ile yıkadı. Wallace katateri fleksible kısmı ile uteri kaviteye girilerek sermler ejekte edildi. İUİ sorası 3 gü üst üste koitus öerildi. Ovulasyo olu olmadığı, HCG güüde bir hafta sora bakıla TvUSG ve rogestero değeri ile değerledirildi. Progestero düzeyi >5 g/dl oluca ovulasyo kabul edildi. İUİ sorası adet görmeyelerde gebelik tesiti içi serumda beta HCG bakıldı ve >10 microiu/ml ise ozitif kabul edildi. Beta HCG ozitifliği sataa hastalar USG takibie alıdı. Gebelik kesesi ve kardiyak aktivite sataa olgular kliik gebelik olarak, 12. gebelik haftasıı dolduralar ise devam ede gebelik olarak kabul edildi. Ultrasoografide gebelik kesesi ve/veya embriyo sayısıa göre çoğul gebelik olu olmadığı tesit edildi. SONUÇLAR Goal F ve Fostimo tedavisi ala grulardaki hastaları yaş, ifertilite süresi, BMİ, bazal LH, E2, PRL değerleri arasıda istatistiksel alamlı (>0.05) farklılık yoktu. Fostimo grubuu bazal FSH değeri Goal F grubuda istatistiksel alamlı olarak daha yüksektir. Acak bu FSH yüksekliği kliik olarak alamlı değildi. Çükü her iki ortalama değer de 9 miu/ml i altıda olu, ormal over rezervii göstermektedir. Her iki grutaki sikluslar arasıda alamlı ( > 0.05) farklılık yoktur (Tablo 1). 64

4 A. Ekiz ve ark., İtrauteri İsemiasyo Sikluslarıda, Rekombiat FSH ve Ürier FSH ile Yaıla Ovulaslo İdüksiyouu Gebelik Souçları Üzerie Etkisi Tablo 1. Hastaları kliik ve edokriolojik değerleri, çalışmaya katıla siklus dağılımı. Yaş İfertilite süre BMİ FSH LH E2 PRL Siklus Goal F Ort.±S.S. 29.4± ± ± ± ± ± ± Fostimo Ort.±S.S. 29.1± ± ± ± ± ± ± Bağımsız öreklem t test/ma-whitey U test * <0.05 Tablo 2. Hastaları ifertilite edeleri. İfertilite edeleri Ovulatuar disfoksiyo Açıklaamaya Erkek faktör Tubal faktör Tolam ki-kare test Goal F Çalışmaya katıla hastaları ifertilite edelerii dağılımı Tablo 2 de görüldüğü gibidir. Distal veya roksimal tubal oklüzyou ola hastalara laaroskoi yaılarak e az bir tubal asajı açık olduğu kaatlaa hastalar çalışmaya dâhil edildi. Tek taraflı roksimal tubal oklüzyou ola hastalar da çalışmaya dâhil edildi, distal tubal okluzyou olu, tek veya çift taraflı hidrosaleks ola hastalar çalışma dışı bırakıldı. Goal F ve Fostimo tedavisi ala hastaları ifertilite edeleri ovulatuar disfoksiyo, açıklaamaya ifertilte, erkek faktör, tubal faktör oraları arasıda istatistiksel alamlı (=0.959) farklılık yoktur (Tablo 2). Goal F ve Fostimo tedavisi ala grulardaki kullaıla tolam G dozu, tedavisi süresi (gü), edometrial kalılık, 17 mm üstü folikül sayıları arasıda alamlı fark satamadı ( > 0.05) ,0 Fostimo , ,660 0,823 0,577 0,000* 0,298 0,836 0, Tablo 3. Hastaları tedavi değerledirme arametleri. Tolam doz Tedavi süresi gü EK IUI DA TMSS Milyo >17 mm Folikül Goal F Ort.±S.S ± ± ± ± ±0.40 Ma-Whitey U test / ki-kare test *<0.05 Fostimo Ort.±S.S ± ± ± ± ±0.36 0,249 0,802 0,374 0,009* 0,436 Goal F tedavisi ala grubu İUİ içi hazırlaa serm öreğideki total motil serm sayısı (TMSS) Fostimo grubuda alamlı olarak daha yüksekti (Tablo 3). Gebelik oraları değerledirildiğide; Goal F grubuda, 2 biyokimyasal gebelik, 3 abort, 1 ikiz gebelik olmak üzere tolam 15 gebelik, fostimo grubuda 2 biyokimyasal gebelik, 3 abort tolam 13 gebelik sağlamıştır. Goal F grubuda bir ikiz gebelik oluşmuş, fostimo grubuda çoğul gebelik oluşmamıştır. Goal F ve Fostimo tedavisi ala hastaları siklus sayısıa göre gebelik oraları arasıda istatistiksel alamlı (=0.837) farklılık yoktur (Tablo 4). Goal F ve Fostimo tedavisi ala hastaları hasta sayısıa göre gebelik oraları arasıda istatistiksel alamlı (=0.883) farklılık yoktur (Tablo 5). Tablo 4. Siklus sayısıa göre gebelik oraları. Gebelik Siklus sayısı ki-kare test Goal F Fostimo Tablo 5. Hasta sayısıa göre gebelik oraları. Gebelik Hasta sayısı ki-kare test Goal F Fostimo

5 JOPP Derg 5(2):62-69, 2013 Goal F ve Fostimo tedavisi ala hastaları çoğul gebelik, biyokimyasal gebelik, abort oraları arasıdaki fark istatistiksel olarak alamsızdır ( >0.05) (Tablo 6). Tablo 6. Çoğul gebelik ve abort oraları. Çoğul gebelik Biyokimyasal geb. Abort Gebelik ki-kare test / Fisher testi Goal F Fostimo Çalışmada tubal faktör edeiyle laaroskoi uygulaa hastalarda kromoertübasyo yaıldı. Ovulasyo idüksiyouda açık ola tuba tarafıdaki overde folikül gelişimi olmuş ise siklus devam edildi. Karşı taraf overde ise gü aşırı koit öerildi isemiasyo ital edildi. Siklus çalışmaya dâhil edilmedi. Goal F grubuda tek taraflı tubal tıkaıklık ola tolam 6 hasta vardı. Yalızca bir hastada gebelik oluştu. Gebelik gestasyoel kese görümesii takibe abort ile souçladı. Fostimo grubuda tolam 5 hastada tek taraflı tubal tıkaıklık vardı. Hiçbir hastada gebelik oluşmadı. Goal F grubuda 9 hastada İUİ yaarke zorluk yaşadı. Bularda 3 üde gebelik oluştu. Bu gebelikleri heside fetal kardiyak aktivite satadı ve hiçbiride ilk trimester abort olmadı. Fostimo grubuda ise 4 hastada zorluk oldu. Bu hastalarda hiçbiride gebelik oluşmadı. Çalışmaya katıla hastaları sikluslarıı dağılımı Tablo 1 görüldüğü gibidir. Goal F grubuda 15 olguda gebelik elde edilmiştir. Bu gebelikleri 10 u birici siklus, 2 si ikici siklus, 2 si üçücü siklus ve 1 i de dördücü siklusda oluşmuştur. Fostimo grubuda 13 gebelik elde edilmiştir. Bu gebelikleri 5 i birici siklus, 5 i ikici siklus, 3 ü üçücü siklusda oluşmuştur TARTIŞMA Bu çalışmaı amacı e az 3 kez klomife sitrat ile ovulasyo idüksiyou ile gebelik sağlaamamış ifertil hastalarda r-fsh ve u-fsh ile ovulasyo idüksiyou ve İUİ sorası gebelik souçlarıı değerledirilmesidir. Literatürü icelediğimizde ürier ve rekombiat FSH ile ovulasyo idüksiyouu gebelik souçlarıa etkisi, bugüe kadar birçok çalışma ile irdelemiş bir koudur. İUİ yaılacak hastalarda ve IVF sikluslarıdaki etkilikleri detaylıca irdelemiştir. Literatür verileri geellikle çalışmamızı souçlarıyla da uygu bir şekilde ufsh ile rfsh` ı gebelik souçlarıa etkisii bezere olduğuu göstermektedir. Acak, tersii iddia ede yayı hatta meta aalizler de bulumaktadır. Bale ve ark. (11) Nisa 2007 de, rfsh ile HP-uFSH ı ovulasyo idüksiyouda, ovulasyo oraları ve gebelik oralarıı kıyasladı. Aovulatuar WHO gru II hastalarıda klomife direci ola hastalar radomize edilerek 73 hastayı HP-FSH ile ve 78 hastayı rfsh ile idüklediler. Ovulasyo idüksiyouda low dose steu rotokolü uyguladılar. Ovulasyo oraları HP-FSH grubuda 85.2 ve rfsh grubuda 90.9 olarak satamış. Gelişe folikül sayısı, moofoliküler gelişim, gebelik oraları, edometrial kalılık, gelişe OHSS sayısı, ilaç ejeksiyo yeri reaksiyou ve ağrısı arametreleri kıyasladığıda her iki gru arasıda istatistiksek olarak alamlı bir fark satamamıştır. Tek calı doğum oraı her iki gruta da 15 (11/73 HP-FSH ve 12/78 rfsh) olarak bulumuş. Nahuis ve ark. (12) Ağustos 2010 da rfsh (folitroi alfa ve beta) ile ufsh ı low dose ste-u rotokolü ve İUİ ile kıyaslamıştır. Term gebelik oralarıa eşit derecede etki olduklarıı satamışlar. Ayrıca hasta güveliği, ya etki isidasları ve çoğul gebelik oralarıı bezer olduğuu satamışlar. Bütü etkilerii bezer olması- 66

6 A. Ekiz ve ark., İtrauteri İsemiasyo Sikluslarıda, Rekombiat FSH ve Ürier FSH ile Yaıla Ovulaslo İdüksiyouu Gebelik Souçları Üzerie Etkisi a rağme, rfsh ları daha ahalı ilaçlar olduğuu vurgulamışlardır. O Leary ve ark. (13) Nisa 2009 da rfsh ve ufsh sikluslarıda İUİ yamışlar ve erifoliküler ka akımı ve gebelik oralarıı değerledirmiştir. Ürier FSH grubuda 117 ve rfsh grubuda 114 siklus çalışmaya dâhil edilmiş, ufsh grubuda istatistiksel olarak alamlı bir şekilde erifoliküler ka akımıı rfsh grubuda daha fazla bulmuşladır. Gebelik oralarıı değerledirilmeside ise; rfsh grubudaki gebelik oraıı ( 10.91) ufsh grubudaki gebelik oraıa ( 22.22) göre daha az olduğuu satamışlardır. Demirol ve ark. (14) Eylül 2006 da 241 edei açıklaamaya ifertil hastayı radomize etmiş ve üç gruba bölmüşlerdir. Sekse bir hastalık birici gruba follitroi alfa, 80 hastalık ikici gruba ufsh ve 80 hastalık üçücü gruba hmg ile ovulasyo idüksiyou ve İUİ yamışlar. Kliik gebelik oralarıı rfsh grubuda ( 25.9) diğer grulara göre ( 13.8 ufsh, 12,5 hmg) istatistiksel olarak alamlı şekilde daha yüksek bulmuşlar (P = 0.04). Stimulasyo süreside grular arasıda fark satamamış, fakat siklus başıa kullaıla FSH dozu alamlı derecede rfsh grubuda düşük (825 İU folitroi alfa, 1107 İU ufsh ve 1197 İU hmg, P = 0.001), 16 mm ve daha büyük folikül sayısı rfsh grubuda alamlı düzeyde daha yüksek satamıştır (2,6 follitroi alfa, 1,3 ufsh, 1,4 hmg, P = 0.001). Bu souçlar açıklaamaya ifertilitede rfsh seçilebileceği şeklide yorumlamıştır. Revelli ve ark. (15) Temmuz 2006 da 260 ifetil kadıı radomize etmiştir. Bir gruba rfsh ile diğer gruba HP-uFSH ile ovulasyo idüksiyou yamışlar. Moofoliküler gelişim amaçlı low dose ste-u rotokolü kullamış ve İUİ yamışlardır. Ovulasyou sağlamak içi gereke tüm FSH dozu rfsh grubuda alamlı olarak daha düşük satamış. rfsh grubuda ufsh grubua göre siklus başıa maliyeti 50 daha fazla olduğu satamış. Calogos ve ark. ı (16) eylül 2007`de yatığı bir hayva çalışmasıda, rfsh ve ufsh ile stimulasyo sorası reatral folikülleri gelişimi, matürasyou ve fertilizasyouu değerledirilmiştir. Souç olarak, her iki grubu atral formasyo oluşumuda bir fark gözlemlememişler. O yedi beta-estradiol seviyeleri rfsh grubuda daha yüksek bulumuş. Matür oosit gelişimide metafaz I veya II oraı rfsh grubuda istatistiksel olarak alamlı şekilde yüksek bulumuş. Matorras ve ark. ı (17) Mart 2011`de yatıkları metaaalizde ufsh ve rfsh ile ovulasyo idüksiyou ve İUİ yaıla 6 radomize çalışmayı değerledirmiştir. Bu çalışmalar tolam 713 kadı ve tolam 1581 siklus üzeride yaılmış. Üç çalışmada ufsh ve rfsh eşit dozlarda, diğer üç çalışmada ise ufsh, rfsh 1,5 katı dozuda kullaılmış. Eşit dozlarda rfsh ve ufsh kullaıla üç çalışmada gebelik oralarıı rfsh grubuda daha yüksek olduğua, acak rfsh dozuu 50 daha az olarak kullaıldığı diğer üç çalışmada gebelik oralarıı bezer olduğua karar vermişler. Literatürdeki yayıları bir kısmıda ve bulgularımıza göre rfsh ile ufsh`ı gebelik, birici trimester abort, biyokimyasal gebelik, OHSS, siklus itali oraları bezerdir (16). Bazı yayılarda rfsh ile calı doğum oralarıı hafif daha yüksek olduğu vurgulamakta, ayı çalışmada böyle bir durumda maliyet farkıı gözardı edilebileceği belirtilmektedir (15). Bazı görüşlere göre ise siklusta kullaıla FSH dozu rfsh grubuda yarı yarıya daha az olmaktadır (17). ufsh ile daha fazla fertilize ovum, daha yüksek fertilizasyo oraı, daha yüksek kalite embriyolar ve daha fazla dodurulmuş embriyo elde edildiğie dair İVF siklusları üzeride yaılmış çalışmalar mevcuttur. Araştırmacıları hemfikir 67

7 JOPP Derg 5(2):62-69, 2013 olduğu kou ise rfsh ile ovulasyo idüksiyou maliyetii ufsh ile yaılada daha fazla olduğudur (15). Literatür icelemeside görüldüğü üzere farklı Goadotroi ler IUI deemeleri çok çalışıla acak bir fikir birliği oluşturalamaya bir koudur. Birbiri ile çelişe koulara rastlamaktadır. Çalışmamızda da literatür verilerie bezer souçlar elde edilmiştir. Çalışmamız ve literatür değerledirmesi ile şu souçlara ulaşabiliriz: Ürier FSH ile ovulasyo idüksiyou diğer goadotroiler ile yaıla ovulasyo idüksiyoua bezer souçlar elde etmektedir. Gerek literatür verileri, gerekse çalışmamızı verilerie göre bezer gebelik, birici trimester abort ve bezer siklus ital oraları satamaktadır. ufsh ve rfsh lehie daha olumlu veriler de literatürde mevcuttur. Kullaıla FSH dozları ile ilgili literatür verileri geellikle rfsh grubuda daha az olduğu lehiedir. Acak çalışmamızda, stimulasyo süresi (9,7 rfsh grubu, 9,2 ufsh grubu) ve kullaıla tolam FSH dozlarıda (711,9 rfsh grubu, 721,4 ufsh grubu) istatistiksel olarak alamlı bir farklılık satamadık. Moofoliküler gelişim olarak grular değerledirildiğide, 17 mm üstü folikül oraları ( 20.0 rfsh grubu, 15.6 ufsh grubu) arasıda istatistiksel olarak alamlı bir farklılık satamadı. Araştırmacılar geel itibari ile rfsh kullaımı ile siklus başıa maliyeti arttığıı kousuda hemfikir gibi gözükmektedir. Gebelik oraları daha yüksek ise buu gözardı edilebilecek bir durum olarak yorumlamaktadırlar. Çalışmamızda ovulasyo idüksiyou ve İUİ içi özel bir maliyet hesabı yamadık, acak kullaıla dozları bezer olduğu düşüüldüğüde yalızca ilaç maliyeti olarak Fostimo grubuu tedavi maliyeti 50 daha azdır. Souç olarak, biz ufsh ile rfsh kadar etkili, güveilir, düşük ya etki isidası ve daha düşük maliyetle ovulasyo idüksiyou yaılabileceği düşücesideyiz. KAYNAKLAR 1. Joh O. Schorge, Joseh I. Schaffer, Lisa M. Halvorso, Barbara L. Hoffma, Kare D. Bradshaw, F.G. Cuigham. Williams Gyecology. The McGraw-Hill Comaies Marchetti C, Dewailly D. Itrauterie isemiatio: Idicatios ad methods. 2006;56(5): Tredway DR, Cha P, Heig I et al. Effectiveess of stimulated mestural cycles ad Percoll serm rearatio i itrauterie isemiatio. J Rerod Med 1990;35(2): PMid: Matorras R, Pérez, C, Corcostegui B et al. Treatmet of the male with follicle-stimulatig hormoe i itrauterie isemiatio with husbad`s sermatozoa: a radomized study. Hum Rerod 1997;12(1): htt://dx.doi.org/ /humre/ PMid: Guzik DS, Carso SA, Cautifaris C et al. Efficacy of suerovulatio ad itrauterie isemiatio i the treatmet of ifertility. N Egl J Med 1999;340: htt://dx.doi.org/ /nejm PMid: Olijve W, De Boer W, Mulders JWM et al. Molecular biology ad biochemistry of huma recombiat follicle stimulatig hormoe (Purego). Mol Hum Rerod 1996;2: htt://dx.doi.org/ /molehr/ PMid: Goa KL, Wagstaff AJ. Follitroi alfa i ifertility: A review. Bio Drugs 1998;9: htt://dx.doi.org/ / PMid: Gosde RG. Materal age: a major factor affectig the rosects ad outcome of regacy. A N Y Acad Sci 1985;442: htt://dx.doi.org/ /j tb37504.x PMid: Hase LM, Batzer FR, Gutma JN, Corso SL, Kelly MP ad Gocial B. Evaluatig ovarya reserve: Follicle stimulatig hormoe ad oestra- 68

8 A. Ekiz ve ark., İtrauteri İsemiasyo Sikluslarıda, Rekombiat FSH ve Ürier FSH ile Yaıla Ovulaslo İdüksiyouu Gebelik Souçları Üzerie Etkisi diol variability durig cycle days 2-5. Hum Rerod 1996;1: htt://dx.doi.org/ /humrep/ Huag FJ, Chag SY, Tsai MY, Li YC, Kug FT, Wu JF ad Lu YJ. Relatioshi of huma cumulus-free oocyte maturatioal ro le with i vitro outcome arameters after itracytolasmic serm ijectio. J Assist Rerod Geet 1999;16: htt://dx.doi.org/ /a: PMid: PMCid: Bale A, Platteau P, Aderse AN, Devroey P, Helmgaard L, Arce JC; for the Bravelle Ovulatio Iductio (BOI) Study Grou. Highly urified FSH is as efficacious as recombiat FSH for ovulatio iductio i wome with WHO Grou II aovulatory ifertility: a radomized cotrolled o-iferiority trial. Hum Rerod 2007;22(7): htt://dx.doi.org/ /humre/dem075 PMid: Nahuis M, Va der Vee F, Oosterhuis J, Mol BW, Homes P, Va Wely M. Review of the safety, efficacy, costs ad atiet accetability of recombiat follicle-stimulatig hormoe for ijectio i assistig ovulatio iductio i ifertile wome. It J Womes Health 2010;9(1): O Leary AJ, Griffiths AN, Evas J, Pugh ND. Perifollicular blood flow ad regacy i suerovulated itrauterie isemiatio (IUI) cycles: a observatioal comariso of recombiat follicle-stimulatig hormoe (FSH) ad uriary goadotrois. Fertil Steril 2009;92(4): htt://dx.doi.org/ /j.fertstert PMid: Demirol A, Gurga T. Comariso of differet goadotrohi rearatios i itrauterie isemiatio cycles for the treatmet of uexlaied ifertility: a rosective, radomized study. Hum Rerod 2007;22(1): htt://dx.doi.org/ /humre/del335 PMid: Revelli A, Poso F, Gearelli G, Moffa F, Grassi G, Massobrio M. Recombiat versus highly-urified, uriary follicle-stimulatig hormoe (r-fsh vs. HP-uFSH) i ovulatio iductio: a rosective, radomized study with costmiimizatio aalysis. Rerod Biol Edocriol 2006;4:38. htt://dx.doi.org/ / PMid: PMCid: Calogos G, Hasegawa A, Komori S, Koyama K. Comariso of uriary ad recombiat follicle-stimulatig hormoe i vitro growth, maturatio ad fertilizatio of mouse reatral follicles. Fertil Steril 2008;89(5 Sul): htt://dx.doi.org/ /j.fertstert PMid: Matorras R, Osua C, Exosito A, Crisol L, Pijoa JI. Recombiat FSH versus highly urified FSH i itrauterie isemiatio: systematic review ad metaaalysis. Fertil Steril 2011;95(6): htt://dx.doi.org/ /j.fertstert PMid: