Türkiye de Yürütülecek Ta k n Tehlike Haritaland rma Çal malar için bir Rehber ve Genel artname htiyac
|
|
- İbrahi̇m Özdemir
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Takn ve Heyelan Sempozyumu / Ekim 2013, Trabzon Türkiye de Yürütülecek Takn Tehlike Haritalandrma Çalmalar için bir Rehber ve Genel artname htiyac Doç. Dr. smail Halta Zirve Üniversitesi, naat Mühendislii Bölümü, 27260, Gaziantep, ihaltas@gmail.com ÖZET Su taknlar tüm dünyada olduu gibi Türkiye de de her yl büyük ekonomik zarara ve can kayplarna sebep olan doal felaketlerdendir. statiksel verilere göre Türkiye de deprem felaketinden sonra en büyük can kayb ve ekonomik zarar sel felaketlerinde yaanmaktadr. Olas taknlar modellenebilir tehlikelerdir ve takn zararlarnn önüne geçmek veya en aza indirmek doru bir planlama ile mümkündür. Bununla birlikte Türkiye de henüz takn tehlike modelleme ve haritalandrma çalmalarnn yeterince yaygn olmad, ve halihazrda yürütülen çalmalarda kapsaml bir genel artnamenin esas alnmad gözlenmektedir. Etkin, detayl, ve tutarl takn tehlike haritalandrma çalmalar için bu çalmalarda esas alnacak bir rehber ve genel artnamenin hazrlanmas arttr. Yaplan incelemelerde, bir çok gelimi ülkede de henüz tüm ülke genelinde kullanlan ve yasal olarak balayc nitelikte detayl bir takn tehlike haritalandrma yönerge ve artname dokümannn mevcut olmad görülmektedir. Bu ülkeler son on ylda taknlarn insan saln, sosyal yaam ve ekonomiyi artarak olumsuz etkilemesinin de etkisi ile, takn haritalandrma çalmalarnn standardizasyonu ve yönerge dokümanlarn hazrlanmas çalmalarna hz vermitir. Bu çalmada bata ABD, AB Üye Ülkeleri, Avusturalya, ve Kanada dan olmak üzere birçok farkl kaynak incelenmitir. Türkiye de yürütülen takn tehlike haritalandrma çalmalar deerlendirilirken güncel bir özel artname referans olarak alnmtr. Takn tehlike modelleme ve haritalandrma çalmalarnda yer alan bileenlerin incelenen kaynaklardan birebir kyaslanabilmesi için baz balklar belirlenmi ve bileenler bu balklar altnda deerlendirilmitir. Tespit edilen bu balklar;, 1. Hidrolojik ve hidrolik modelleme ve mühendislik yöntemleri 2. Takn tehlike haritalandrma 3. Raporlama 4. Kalite kontrol tedbirleri olarak sralanabilir. Nihayetinde inceleme sonuçlar deerlendirilmi ve ulusal takn tehlike modelleme ve haritalandrma çalmalar için hazrlanmas önerilen rehber ve genel artnamede bulunmas gereken hususlar konusunda bir takm öneriler ortaya konmutur. Anahtar Kelimeler: Takn modelleme ve haritalandrma, yönerge ve artname, standardizasyon.
2 Takn ve Heyelan Sempozyumu / Ekim 2013, Trabzon Need for a Manual and General Specifications Document for Flood Hazard Mapping Studies in Turkey ABTRACT Flooding is a serious natural disaster in Turkey similar to rest of the world causing significant economical damage and loss of lives every year. Statistical analyses show that in Turkey, after the earthquake, flooding is the second most serious natural disaster in terms of life losses and economical damage. Unlike many other natural hazards, flooding is a natural hazard that can be forecasted and modeled ahead of time. Hence flooding can be prevented or the consequences can be reduced through proper planning. On the other hand, in Turkey detailed flood modeling and mapping is not common, and a manual and general specifications document for flood studies is not available. Yet for an effective, detailed and consistent flood hazard-mapping study there is a need for such a document. Actually, literature review shows that many other developed country do not have a detailed and comprehensive manual and general specifications document for flood studies. These countries started launching programs to standardize and extend the flood hazard mapping studies in the recent decade, after experiencing increasing number of flood hazards each year. In this study foremost from US, EU Member States, Australia, and Canada several references are reviewed. A current special specifications document for a flood hazard mapping study in Northern Turkey is considered as the reference from Turkey. The reviewed references are compared under basic components of a detailed flood hazard mapping study. These components are: 1. Hydrologic-hydraulic modeling and engineering methods. 2. Flood hazard mapping 3. Reporting of a flood study 4. Quality control measures Based on the evaluation of the comparison result, some recommendations are made for the issues that are considered to be included in a manual and general specifications document for flood hazard studies. Keywords: Flood modeling and Mapping, guideline and specifications, standardization. 1. GR Tüm dünyada olduu gibi Türkiye de de su taknlar her yl can kayplarna ve büyük ekonomik zarara sebep olmaktadr dönemini kapsayan Türkiye de Afetlerin Mekânsal ve statistiksel Dalm-Afet Bilgileri Envanteri raporuna [1] göre, Türkiye'yi tehdit eden doal afetler arasnda taknlar, depremlerin ardndan ikinci srada gelmektedir. Özellikle ehir planlamas aamasnda arazinin yanl kullanm, yetersiz yamur suyu drenaj sistemleri, son yllarda stanbul, Ankara, zmir, Adana, Bursa, Gaziantep, Hatay, Mersin gibi göç alan büyük illerde yaanan ve önceden tahmin edilemeyen, ani su takn riskinin sürekli artmasna yol açmaktadr. Yine su taknlarna ilikin Devlet Su leri'nin hazrlad istatistiklere göre, yllar arasnda 1308 sel meydana gelmi ve sonucunda 100 milyon dolar üzerinde maddi kayp meydana gelmitir. Bu olaylarda kii hayatn kaybetmi, 61 bin konut yklm veya kullanlamaz hale gelmitir. Olas taknlar modellenebilir tehlikelerdir ve takn zararlarnn önüne geçmek veya en aza indirmek doru bir planlama ile mümkündür. Bununla birlikte Türkiye de henüz takn tehlike modelleme ve haritalandrma çalmalarnn yeterince yaygn olmad, ve halihazrda yürütülen çalmalarda kapsaml bir artnamenin esas alnmad gözlenmektedir. Takn çalmalarnn yaygnlamas için takn tehlike farkndalnn ve duyarllnn toplumda ve yönetim kademelerinde artrlmas gereklidir. Ayrca etkin, detayl, ve tutarl takn tehlike haritalandrma çalmalar için bu çalmalarda esas alnacak bir rehber ve artnamenin
3 Takn ve Heyelan Sempozyumu / Ekim 2013, Trabzon hazrlanmas arttr. Bu anlamda hazrlanacak bir rehber ve genel artname için referans olmas amac ile gelimi ülkelerden bir çok rehber artname ve uygulama örnekleri incelenmi ve kyaslamal olarak deerlendirilmitir. Bu inceleme ve deerlendirme sonuçlar kapsaml bir dokümanda raporlanmtr [2]. 2. NCELENEN YÖNERGE VE STANDARTLAR Türkiye nin yannda dört gelimi ülkede (ABD, AB Üye Ülkeleri, Avusturalya, ve Kanada) takn tehlike haritalandrma çalmalarnn teknik açdan nasl yürütüldüü, uygulanan standartlar ve takip edilen idari ve teknik prosedür incelenmitir. Devlet Su leri (DS) Etüt Planlama ve Tahsisler Dairesi Bakanlndan alnan bilgiye göre (elektronik posta haberlemesi) takn haritalandrma çalmalar için esas alnan genel bir artname mevcut deildir, ve takn çalmalar için özel artnameler hazrlanmaktadr. Bu balamda DS Etüt Planlama ve Tahsisler Dairesi, Samsun iline bal üç ayr ilçe merkezinde yaplacak takn tehlike haritalarnn oluturulmas çalmas için hazrlanm güncel bir Takn Tehlike Haritalama Mühendislik Hizmetleri Özel Teknik artnamesini [3] proje ekibi ile paylamtr. Türkiye de yürütülen takn tehlike haritalandrma çalmalar deerlendirilirken bu özel artname referans alnmtr. Amerika Birleik Devletlerinde yürütülen takn tehlike haritalandrma çalmalar için Federal Acil Durum Yönetim Kurumu (Federal Emergency Management Agency -FEMA) tarafndan hazrlanan rehber ve artname [4] referans olarak alnmtr. Bu rehber ve artname takn çalmalarnda takip edilmesi gereken teknik prosedürleri, hazrlanacak olan takn risk haritalarnn salamas gereken artlar, ve bunlarla ilgili koordinasyon ve dokümantasyon aktivitelerini içermektedir. Toplam 3 ana cilt ve 14 eklentiden oluan bu kapsaml doküman farkl kaynakl bütün takn modelleme ve haritalandrma çalmalarnn idari ve teknik boyutlar konusunda detayl bir referans ve yasal olarak balayc bir doküman mahiyetindedir. Henüz tüm potansiyel takn tehlike bölgeleri haritalandrlmam da olsa, Avrupa Birlii Üye Ülkelerinde sel haritalarn hazrlamak için kullanlan standartlar mevcuttur. AB Su Direktörleri altnda faaliyet gösteren ve takn çalmalar konusunda uzman bir gruptan oluan EXIMAP (European Exchange Circle on Flood Mapping) Avrupa daki mevcut takn haritalandrma uygulamalarn deerlendirmitir. Bu deerlendirme çalmas Handbook on good practices for flood mapping in Europe balkl bir el kitab ve bu el kitabnn parças olarak 19 Avrupa ülkesi, ABD ve Japonya dan örnekleri içeren Takn Harita Atlasn sonuç vermitir [5]. EXIMAP grubunun çalmasna paralel olarak, Avrupa Komisyonu 18 Ocak 2006 tarihinde bir Takn Direktifi [6] önermi, bu direktif 23 Ekim 2007 tarihinde Üye Ülkeler için yürürlüe girmitir. Bu anlamda üye ülkeler mevcut takn risk haritalarn oluturmak için esas aldklar yönergeleri direktifin koyduu ana prensipler ve artlar çerçevesinde revize etmekte veya yeniden hazrlamaktadrlar. Avrupa Birlii Üye Ülkelerinde yürütülen takn risk haritalandrma çalmalar için Takn Direktifi ve EXIMAP grubunun hazrlad el kitab esas referans olarak alnmtr. Bu esas referanslarn yannda baz Üye Ülkelerin Takn Direktifinin önerilmesi ile birlikte güncellemeye baladklar Takn Haritalandrma Yönergeleri de incelenmi ve referans olarak alnmtr. Bu balamda LAWA (German Working Group of the Federal States on Water Issues), Avrupa Birlii üye ülkelerinden Federal Almanya da takn risk haritalarnn oluturulmasnda esas alnacak olan yönergeyi 2006 ylnda güncellemitir [7]. Avusturalya da mevcut Ulusal Takn Risk yönetimine yaklamn güncelleyen ve dolays ile yeni bir takn risk haritalandrma yönergesi hazrlayan ülkelerdendir. Avusturalya hükümeti 2011 ylnda Geoscience Australia ile birlikte 4 yl sürecek Ulusal Takn Risk Enformasyon Projesini balatmtr [8]. Bu projenin amac tüm Avusturalya çapnda takn riski ile ilgili bilginin, kapsamnn, ve kalitesinin artrlmasdr. Bu amaçla takn ile ilgili üretilecek bilgi ve verilerin belirli bir format ve standartta oluturulabilmesi için Geoscience Australia bir yönerge hazrlayacaktr. Prensip çerçeveyi içeren ilk ksm [8] yaynlanm olan yönergenin, teknik esaslar içerecek olan ikinci ksm henüz yaynlanmamtr. Dolays ile Avusturalya da
4 Takn ve Heyelan Sempozyumu / Ekim 2013, Trabzon yürütülen takn risk haritalandrma çalmalar için hala yürürlükte olan SCARM (Standing Committee on Agricultural and Resource Management) tarafndan hazrlanan rapor [9] referans olarak alnmtr. Kanada da tüm eyaletlerde ortak olarak kullanlan bir takn haritalandrma yönerge ve artnamesi doküman bulunamamtr. Ortak ve yasal olarak balayc bir doküman yerine her eyaletin kendi yönerge ve artnamelerini takn haritalandrma çalmalarna rehber olmas amac ile oluturmaya çalt görülmektedir. Bunlar arasnda British Columbia Eyaletinde Fraser Havza Konseyi için özel bir mühendislik ve haritalandrma irketi tarafndan hazrlanan doküman [10] dikkat çekmektedir. 3. TAKIN TEHLKE MODELLEME Takn tehlike modelleme ve haritalandrma çalmalarnda harcanacak çaba ve kaynan düzeyi ve çalma çktlarndaki detay seviyesi bölgenin ihtiyaçlarna göre deiebilmektedir. Takn çalmas yaplacak bölgenin sosyal-ekonomik durumu, maruz kald takn riskinin boyutu, hidrolojik, hidrolik ve topografik girdi donelerinin mevcudiyeti, bölgenin hidrolik modelleme açsndan güçlüü takn çalmasnn boyutunu belirleyen etkenlerdir. Bir takn çalmasnda basit regresyon denklemleri yeterli gelebilecei gibi, bir baka takn çalmas detayl ya-ak modelinin hazrlanmasn gerektirebilir. Yine bir takn bölgesi için birden çok tekerrür debisine karlk gelen takn yaylm, su derinlii ve ak hz haritalar hazrlanmas gerekebilecei gibi, bir baka takn bölgesi için 100 yl tekerrürlü pik debisine karlk gelen yaylm alannn gösterimi yeterli olabilir. Dolays ile çok geni bir yelpaze ve ölçekte yürütülen takn çalmalarnda tek bir mühendislik yöntemi ve takn haritalandrma standard koymak mümkün deildir. Akarsu kaynakl takn modelleme çalmalar bir takm hidrolojik ve hidrolik analizler içerir. Hidrolojik analizlerin amac takn kaynanda debifrekans ilikisini belirlemek, hidrolik analizlerin amac ise incelenen her bir tekerrür periyodu için taknn muhtemel yaylma alann ve derinliini belirlemektir. Kullanlan yöntemler ve takn analizinde incelenecek olan tekerrür periyodu çalmann amacna ve ölçeine göre farkllk gösterebilir. 3.1 Tekerrür Periyotlarnn Seçimi Takn modelleme ve haritalandrma çalmalarnn en önemli deikenlerinden birisi pik debilerin tekerrür periyotlardr. Takn çalmalarnda 2 yldan 500 yla kadar deien bir çok farkl tekerrür periyoduna karlk gelen pik debilerin kullanld görülmektedir. Örnein; DS [3], akarsu kaynakl takn tehlike haritalandrma çalmalarnda 2, 5, 10, 25, 50, 100 ve 500 yllk tekerrür debilerinin incelenmesini istemektedir. FEMA [4], 100 yllk tekerrür debisini temel takn debisi olarak kabul etmektedir. Takn Sigorta Oran Haritalarnda (Flood Insurance Rate Map FIRM) 100 yllk tekerrür debisinin sebep olduu takn alanlar Özel Takn Tehlike Bölgesi (Special Flood Hazard Area- SFHA) olarak isimlendirmektedir. Yine bu haritalarda baz çalmalarda 500 yllk tekerrür debisine tekabül eden takn alanlar da gösterilebilmektedir. SCARM [9], mümkün olan en büyük takn debisi (Probable Maximum Flood PMF) dahil tüm takn tekerrür debilerinin (2, 5, 10, 20, 50, 100, 500, PMF) incelenmesi gerektiini belirtmektedir. Böylece takn debisindeki deiimin takn karakteristiine olan etkisinin de gözlemlenebilecei öngörülmütür. Avusturalya nn birçok eyaleti ve bölgesinde dizayn takn debisi 100 yllk tekerrür debisi olarak belirlenmitir. Fraser Havza Konseyi [10], British Columbia, Kanada da dizayn takn debisinin 200 yl tekerrürlü debi olarak kabul edildiini belirtmektedir. Baz büyük ve önemli havzalar için (Fraser Nehir Havzas gibi) dizayn debisinin o havza için kaytlara geçen en büyük debi olarak alnd bilgisini de vermektedir. LAWA [6], her bir çalma bölgesinde bölgenin ihtiyaçlarna ve yerel verilere göre farkl tekerrür debilerini temel takn debisi olarak almay önermektedir. Genel olarak en az 100 ylda bir tekerrür eden takn olaylar haritalarda kullanlmaktadr. Yüksek risk bölgelerinde, 100 yldan daha sk (50, 20, 10-yl) tekerrür debileri içinde takn haritalarnn oluturulmasn önermektedir ylda tekerrür eden olaanüstü takn olaylar ise istisnai takn tehlikeleri olarak ifade edilmektedir. Dünyann deiik bölgelerinden verilen örneklerden de görüldüü gibi, modellenecek takn tekerrür
5 Takn ve Heyelan Sempozyumu / Ekim 2013, Trabzon periyotlarnn ve temel takn periyodunun seçimi konusunda birbirinden farkl bir çok uygulama mevcuttur. Hazrlanacak olan Rehber ve Genel artname, çalma alannn ölçei, çalmann amac, ve pik debilerin tahmininde gerekli verilerin mevcudiyetine göre, modellenecek tekerrür periyotlarnn ve temel takn periyodunun seçiminde yönlendirmelerde bulunmaldr. 3.2 Hidrolojik Analizler Modellenecek tekerrür periyotlarna karlk gelen pik debiler çeitli hidrolojik analizler ile hesaplanabilmektedir. Bu yöntemler tekerrür periyotlarna, havzann büyüklüü ve karakteristik özelliklerine, yaplacak takn çalmasnn detay seviyesine ve girdi donelerinin mevcudiyetine göre deiebilir. Yaygn olarak kullanlan yöntemler aada listelenmitir; a. akm ölçüm istasyonlarndan elde edilecek olan pik debi zaman serilerine uygulanacak istatistiksel analizler (flood frequency analysis) b. akarsu havzas için mevcut bölgesel takn yineleme erileri (IDF curves) veya c. havza için oluturulacak hidrolojik (ya-ak) model. Her bir hidrolojik analiz yöntemi bir takm hidrolojik veriye ihtiyaç duyar. Örnein; FEMA [4], pik debilerin akm ölçüm istasyonlarndan istatiksel yöntemlerle elde edilebilmesi için kullanlan akm datasnn 10 yl veya daha uzun bir süreyi kapsamasn art komaktadr. Uygun akm ölçüm istasyonu bulunmayan havzalar için FEMA [4] bölgesel regresyon denklemlerinin kullanlmasn önermektedir. Fakat arazi kullanm durumu hzl deien veya yol dolgusu gibi sebeplerle ya-ak karakteristii önemli ölçüde deimi havzalarda regresyon denklemleri önerilmemektedir. Kararsz akm hidrolik modelleri, havzann hidrolojik (ya-ak) modelinden elde edilebilecek hidrografa ihtiyaç duyar, dolays ile bu tür çalmalarda havza için ya-ak modeli hazrlamak gerekmektedir. Takn modellemesinde en önemli parametrelerden olan pik debilerin tahmininde yanl hidrolojik analiz kullanlmas, veya kullanlan yönteme ait varsaym ve snrlarn göz ard edilmesi pik debi tahminlerinde kayda deer yanlmalara sebep olabilir. Dolays ile hazrlanacak olan Rehber ve Genel artname pik debilerin tahmininde kullanlacak olan hidrolojik analiz - modelleme yönteminin seçiminde ve uygulamasnda detayl ve hususi yönlendirmelerde bulunmal ve belirli standartlar getirmelidir. 3.3 Hidrolik Analizler Hidrolik analizlerin (takn öteleme) amac incelenen her bir pik debi için taknn muhtemel maksimum yaylma alann, su derinliini ve hzn belirlemektir. Takip edilen modelleme yaklam temelde üç çeittir, bunlar; tek boyutlu kararl akm, tek boyutlu kararsz akm ve iki boyutlu karasz akm olarak listelenebilir. Seçilecek olan modelleme yaklam temelde muhtemel takn alannn topografyas ile ilgilidir. Örnein; kararl akm modelleri depolama etkisinin minimum olduu kanal akm konfigürasyonlarnda kullanlr. Yanl hidrolik model seçimi, veya kullanlan yönteme ait varsaym ve snrlarn göz ard edilmesi takn yaylm alanlarnn ve su derinliinin yanl tahmin edilmesine sebep olur. Hazrlanacak olan Rehber ve Genel artname hidrolik modelleme yaklamnn seçiminde ve uygulamasnda detayl ve hususi yönlendirmelerde bulunmal ve belirli standartlar getirmelidir. 3.4 Hidrolik Model Elemanlar ve Parametreler Hidrolik analizlerde, en kesitler, hidrolik yaplar, pürüzlülük katsays gibi bir çok model eleman ve parametre yer almaktadr. Hidrolik modelin anlaml ve doru sonuçlar verebilmesi için bu model elemanlarnn ve parametrelerin tutarl, doru ve standart bir hassasiyette modele girilmesi gerekir. Örnein, kanal boyunca en kesitlerin daralp genilemesinin sebep olduu enerji kayb daralma genileme katsaylar ile modellenmektedir. Tedrici daralma ve genilemede FEMA [4] sras ile 0.1 ve 0.3 deerlerinin kullanlmasn, köprü ve menfez gibi yaplarn yer ald en kesitlerde gözlenen ani daralma ve genilemeler için ise sras ile 0.3 ve
6 Takn ve Heyelan Sempozyumu / Ekim 2013, Trabzon 0.5 deerlerinin kullanlmasn önermektedir. Benzer ekilde, kanala veya takn yaylm alanna balantl fakat akm iletmeyen bölgeler etkisiz alanlar olarak nitelendirilir. Etkisiz alanlar genelde kanaln ani genileyen kesitlerinde veya suyun akn engelleyen doal veya insan yapm etkenlerin memba bölgelerinde görülür. Hidrolik modelin doru sonuçlar vermesi için etkisiz alanlarn özel deerlendirmeye tabi tutulmas gerekir. Verilen bu örnekler çoaltlabilir. Hazrlanacak olan Rehber ve Genel artname hidrolik modelleme elemanlarnn ve parametrelerin tayininde takip edilmesi gereken hususlar detayl ve kapsaml bir ekilde ele almal hususi yönlendirmelerde bulunmal ve belirli standartlar getirmelidir. 3.5 Hidrolik Model Kalibrasyonu Hidrolik modelin güvenilirlii geçmi büyük takn olaylarnda ölçülmü su seviyeleri ve ak debisi varsa, hesaplanan su yüzey profili ile ölçülmü su seviyeleri kyaslanarak test edilebilir. Ayn süreçte modelin kalibrasyonu gerçekletirilebilir. Kalibrasyon esnasnda genelde direk olarak ölçülemeyen pürüzlülük katsays ve enerji kayp katsays ayarlanmaktadr. Kalibrasyon gerçekletirilirken ayarlanm katsaylarn kabul edilen aralklarn dnda olmamasna dikkat edilmelidir. FEMA [4], uygun ölçüm verisi varsa, hidrolik modelin kalibrasyonunu art komaktadr. Benzer ekilde hidrolik model kalibrasyonu ile ilgili yönlendirme ve standartlar hazrlanacak olan Rehber ve Genel artnamede yer almaldr. 3.6 Takn Yata ve Analizi FEMA [4] 100-yl tekerrürlü takn debisi için takn yaylm alann, takn yata (floodway) ve takn saça (flood fringe) olmak üzere iki farkl idari bölgeye ayrmaktadr. Takn yata, takn debisinin tahliye edildii, üzerine tahliyeyi zorlatran veya su seviyesini artrabilecek herhangi bir yaplamaya izin verilmeyen bölgedir. Takn saça ise, takn yaylm alan içerisinde fakat takn yata dnda kalan alandr. FEMA [4] takn saçanda yaplamaya ancak su seviyesini 30 cm den (1.0 foot) daha fazla artrmamak kayd ile izin vermektedir. Mevcut özel artnamede (DS [3]) takn yatann snrlarn belirlenmesi konusunda herhangi bir yönlendirme yer almamaktadr. Hazrlanacak olan Rehber ve Genel artnamede takn yata ve analizinin detaylca yer almas önemlidir. 4. TAKIN TEHLKE HARTALANDIRMA Takn tehlike haritalar, hidrolik modelle hesaplanm takn yaylm alannn ve takn su yüksekliinin arka plan haritalar ve ilgili dier mekânsal verilerle örtüük gösterildii haritalardr. Temelde olas bir taknn mekânsal hidrolik karakteristiini gösteren bu haritalar, dier mekânsal katmanlarla birlikte analiz edilerek baka amaçlarla da kullanlabilirler. Örnein takn bölgesinin ekonomik deer haritas ile birlikte analiz edilerek takn ekonomik risk haritas elde edilebilir. Yine, takn bölgesinde çevreye zararl madde bulunduran tesis ve dier kirletici kaynaklarnn yer ald mekânsal katmanlarla birlikte analiz edilerek çevresel risk haritas elde edilebilir. Birçok gelimi ülkede takn tehlike haritalar takn sigorta primlerinin hesaplanmasnda en temel verilerden birisi olarak kullanlmaktadr. Amerika Birleik Devletlerinde, takn tehlikesi bulunan bölgeler için, Ulusal Takn Sigortas Program (National Flood Insurance Program - NFIP) çerçevesinde Takn Sigorta Oran Haritalar (Flood Insurance Rate Maps -FIRM) hazrlanmaktadr FEMA [4]. Her ne kadar FIRM lerin esas amac sigorta prim hesaplamalarna temel oluturmak olsa da, bu haritalar ayn zamanda imar planlama ve acil afet yönetiminde de kullanlan temel verilerdendir. FIRM lerin bu kadar farkl ve yaygn kullanm alanlar bulmasnn sebebi, tüm ülke çapnda kayda deer takn tehlikesi bulunan tüm bölgeler için var olmas, sade ve belirli bir format ve standartta hazrlanm olmasdr. FEMA, FIRM lerin sahip olmas gereken format ve standartlar en son Ekim 2011 ylnda güncellenen Appendix K: Format and Standards for Flood Insurance Rate Maps balkl dokümanla yaynlamtr [4].
7 Takn ve Heyelan Sempozyumu / Ekim 2013, Trabzon Takn tehlike haritalarnn belirli bir standartta oluturulabilmesi için içerik kadar harita boyut ve mizanpajnn da belirli bir standart ve formatta hazrlanmas arttr. Bu anlamda FEMA [4] çok detayl bir mizanpaj format sunmaktadr. Ayn dokümanda [4], haritada gövdesinde yer alan tüm gösterimlerin (yollar, hidrografik veriler, idari snrlar, en kesitler vs. gibi) ve bunlara ait isim etiketlerinin boyut, kalnlk, font, stil, renk, yerleim yeri gibi grafiksel özellikleri tablolar halinde detayl bir ekilde belirtilmektedir. Benzer ekilde LAWA [7] da takn tehlike haritalarnda, harita içeriini gösteren balk, haritann corafi bölgesi, semboller anahtar, ölçekli harita görünüü, harita editörü, yaynlanma tarihi, en son güncellenme tarihi, yazarlar, harita kaynaklar, ve harita onay durumu gibi bilgilerin yer almasn art komakta ve belirli bir standart getirmektedir. Her ne kadar DS [3], detayl takn model sonuçlarnn dijital ortamda teslim edilmesini art kosa da, takn tehlike haritalarnn belirli bir formatta hazrlanp teslim edilmesi konusunda bir talepte bulunmamaktadr. Dolays ile Türkiye de takn tehlike haritalar için ne içerik ne de format anlamnda yerleik bir standart henüz olumamtr [3]. Hazrlanacak olan Rehber ve Genel artnamede bu konu kapsaml ve detayl bir ekilde ele alnmal, takn çalmalarndan sonra hazrlanacak takn tehlike haritalarnn belirli bir standart ve formatta oluturulmas yönünde yönlendirmelerde bulunmaldr. 5. RAPORLAMA VE TESLM EDLECEK ÇALIMA ÇIKTILARI Bir takn çalmasnn çktlar temelde; takn tehlike haritalar, takn tehlike çalma raporu, harita altlk verileri, ve takn çalmasnda oluturulan hidrolojik/hidrolik veri ve modellerin tümüdür. Bu çktlarn bütün halinde saklanmas, ilerde ayn takn tehlike bölgesinde yaplacak bir güncelleme çalmas için ve/veya komu takn bölgelerinde yürütülecek çalmalarda veri ve referans salama yönü ile önem tamaktadr. Yine bu çalma çktlarnn içerik ve format olarak belirli bir standartta oluturulmas, çktlarn kullanclara sunulaca bir veri tabannda saklanabilmesi için önemlidir. 5.1 Rapor çerii ve Format Takn tehlikesi modelleme ve haritalandrma çalmasnda incelenen takn tehlikesinin; evveliyat, bölgenin topografik ve hidrografik detaylar, kullanlan veriler ve mühendislik yöntemleri, ve çalmann sonunda hazrlanan takn tehlike haritalarnn içerii hakkndaki bilgileri özetlemesi açsndan takn çalmas raporu önem arz etmektedir. Takn çalmas raporu, hem çalmann bamsz inceleyiciler tarafndan kolay ve doru bir ekilde deerlendirilmesinde hem de kabul edilerek resmiyet kazanm çalmalarn ileride kullanlma ve/veya revize edilme durumlarnda kolay ve doru bir ekilde takip edilebilmesine olanak tanr. Böylece ayn bölge için farkl zamanlarda yürütülecek takn çalmalarnn tutarll ve süreklilii salanm olur. Tüm ülke çapnda yürütülen/yürütülecek takn çalmalarnn içerik ve format açsndan belirli bir standartta hazrlanmasnn, tutarllk, kolay kullanm salama, ve baka çalmalara örnek olma gibi bir çok yönden faydal olaca deerlendirilmektedir. FEMA, takn çalmalarnn (Flood Insurance Study -FIS) muhtasar bir formatta raporlanmas konusunda belirli bir standart oluturmutur. Bu standartlar en son FEMA [4] dokümannda Nisan 2003 ylnda güncellenmitir. Bu doküman tamamlanm bir takn çalma raporunu da örnek olarak sunmaktadr. Aada FEMA [4] de belirtilen rapor bölümleri ve içerikleri özetlenmitir. Bölüm 1. Giri: Çalmann yapld yerin topluluk, vilayet, eyalet olarak konumu belirtilmelidir. Takn çalmas yapan kurum/irket isimleri, çalmann yasal dayanan oluturan sözleme/kontratn hangi kurumla yapld ve say numaras, çalmann tamamlanma tarihi, çalmada kullanlan harita verilerini salayan kurum/irket ve bu verilerin öz bilgileri verilmelidir. Çalma süresince çalmay yapan kurum/irket ile çalmay koordine eden kurum arasnda gerçekleen koordinasyon ve izleme toplantlarna ait tarih ve katlmc bilgileri ve toplant harici gerçekleen veri transferlerinin mahiyeti hakknda bilgiler açklanmaldr.
8 Takn ve Heyelan Sempozyumu / Ekim 2013, Trabzon Bölüm 2. Çalma Alan: Çalmann kapsam çalmaya dahil edilen ve hariç tutulan alanlar olarak belirtilmelidir. Takn kayna/kaynaklarnn isimleri (Takn Profillerinde belirtii ismi ile) belirtilmelidir. Takn çalmasnn yapld topluun mevkii/ilçe/vilayet konumu verilmelidir. Çevresindeki büyük yerleim merkezleri ve önemli corafi yaplar tantlmaldr. Çalmann yer ald toplulua ait (toplam nüfus, nüfus younluu, ekonomik yap, yerleim yaps vs.) ksa bilgiler verilmelidir. Bölgede yaanan temel takn probleminin tanm ve geçmite yaanm taknlara ait bilgiler verilmelidir. Takn çalmasnda kullanlabilecek ölçüm istasyonlar ve bunlara ait mevcut veri kayd belirtilmelidir. Takn tetikleyen ve varsa iddetlendiren etkenler belirtilmelidir. Takn kontrol yaplarnn ve takna etki eden dier yaplarn fotoraflar, ve varsa geçmi taknlara ait fotoraflar yer, tarih ve ksa tanm bilgisi ile eklenmelidir. Çalma alannda potansiyel takn zararlarn azaltmak için kullanlan mevcut bütün takn korunma yaplar (sedde, baraj, saptrma kanal vs.) ve takn yaylm alan yönetim önlemleri anlatlmaldr. Bölüm 3. Mühendislik Metotlar: Detayl metotlarla incelenen tüm takn kaynaklar için, takip edilen hidrolojik analiz prosedürü kullanlan bilgisayar modelleri ile birlikte detaylca izah edilmelidir. Tüm takn kaynaklar için, takn kaynann memba drenaj alann ve incelenen tekerrür yllar için hesaplanan 10-, 50-, 100-, ve 500-yl tekerrürlü pik debileri gösterir tablo verilmelidir. Detayl metotlarla hesaplanan takn yaylm alanlar için, en kesitlerin nasl elde edildii izah edilmelidir. Modellenen hidrolik yaplarn boyutlarnn nasl elde edildii açklanmaldr. Kanal ve set üstü için kullanlan Manning n pürüzlülük katsaysnn nasl tayin edildii referanslar ve kullanlan metotlarla birlikte açklanmaldr. Su yüzey profillerinin nasl hesapland kullanlan bilgisayar modeli ile birlikte açklanmaldr. Balangç su yüksekliinin nasl tayin edildii belirtilmelidir. Eer takn kaynanda kullanlan debi baka bir hidrolik analizle elde edilmi ise, bu hidrolik analiz detaylca açklanmaldr. Ayrca hidrolik analizde kullanlan tüm yükseklik verilerinin düey referans verilmeli ve farkl referansl veri varsa, referans dönüümünün nasl yapld izah edilmelidir. Bölüm 4. Takn Alan Yönetim Uygulamalar: Takn yaylm alannn hesaplanmasnda kullanlan tüm kaynak haritalar hakknda harita ölçei, kontur aralk boyutu, haritann oluturulma tarihi, harita çeidi (örnek; topografik, ortofoto vs.) gibi bilgiler verilmelidir. Eer takn yaylm alan matematiksel modellemeye dayanmayan yaklak yöntemlerle hesaplanmsa bu yöntemler de izah edilmelidir. Eer takn yata hesaplanmsa; hangi yöntemle hesapland, takn yata veri tablosu ve emas verilmelidir. Bölüm 7. Dier Çalmalar: Çalma alannda tamamlanm önceki tüm çalmalar, çalmaya konu olan takn kayna ve takn alann ile örtüen komu alanlardaki takn çalmalar, yaynlanm raporlar ve mevcut veriler bu bölümde özetlenmeli ve mevcut çalma ile uyumad noktalar varsa izah edilmelidir. Bölüm 9. Kaynakça: Çalmada kullanlan tüm harici veriler, bilgiler, ve mühendislik yöntemleri için kullanlan referanslar detayl (yazar, kurumu, bal, yaynlanma yl, yaynlanma yeri) bir ekilde listelenmelidir. Raporda ayrca detayl metotlarla hesaplanm takn su seviyesi profilleri FEMA [4] de belirtilmi olan standart ve formatta sunulmaldr. DS [3], yürütülen takn çalmalarnn kapsaml ve detayl bir ekilde raporlanmasn talep etmektedir. Fakat rapor içeriinin detay veya sunumu konusunda bir yönlendirmede bulunmamaktadr. Hazrlanacak olan Rehber ve Genel artnamede rapor içerii ve format hakknda standartlar yer almaldr. 5.2 Teslim Edilecek Çalma Çktlar Bir takn çalmasnn çktlar temelde; takn tehlike haritalar, takn tehlike çalma raporu, harita altlk verileri, ve takn çalmasnda oluturulan hidrolojik/hidrolik modellerin tümüdür. Bu çktlarn bütün halinde saklanmas, ilerde ayn takn tehlike bölgesinde yaplacak bir güncelleme çalmas için ve/veya komu takn bölgelerinde yürütülecek çalmalarda veri ve referans salama amac ile önem tamaktadr. Yine bu çalma çktlarnn içerik ve format olarak belirli bir standartta oluturulmas, çktlarn kullanclara sunulaca bir veri tabannda saklanabilmesi için önemlidir. FEMA [4] bir takn çalmasnda teknik ve idari destekleyici verilerin nasl hazrlanp muhafaza edilecei konusunda, ve dijital
9 Takn ve Heyelan Sempozyumu / Ekim 2013, Trabzon takn tehlike harita veri tabannn salamas gereken içerik ve ekilsel standartlar belirlemitir. FEMA [4] bahsi geçen tüm destek verilerini Teknik Destek Veri Klasörü (Technical Support Data Notebook -TSDN) altnda toplamaktadr. TSDN be ana ksmdan oluur, bunlar; 1. Genel Dokümantasyon 2. Mühendislik Analizleri 3. Taslak Takn Çalmas (FIS) Raporu 4. Haritalandrma Bilgisi 5. Dier Referans Materyalleri FEMA DFIRM veri taban, bir takn tehlike haritas oluturma sürecinde kullanlan veya çalmann çkts olan, CBS ortamnda görüntülenebilen, tüm mekânsal verilerin belirli bir içerik ve format standardnda topland dijital verilerin bütünüdür. DFIRM veri tabannn içerik ve format standartlar FEMA [4] dokümannda detaylca verilmitir. Bu veri taban, takn tehlike haritalandrma çalmasna ait verilerin dijital ortamda sistematik, kapsaml, ve detayl bir ekilde ilgili tüm kii ve kurumlara sunulabilmesine imkan tanmaktadr. Dijital veriler saklanrken, güncellenirken, arama yaplrken, ve datlrken çok daha verimli çalma imkan sunmaktadr. Ayn zamanda bu verilerin internet ortamnda harita a portallarnda farkl odak haritalar eklinde görüntülenmesine de olanak tanr. FEMA nn gelitirip yönettii Harita Servis Merkezide (Map Service Center MSC), takn tehlike haritalarn sunarken esas olarak DFIRM veri tabann kullanmaktadr. DFIRM veri tabannda veriler veri katmanlar eklinde yer alr. Her bir veri çeidi için ayr bir katman oluturulmas gerekmektedir. Bu veri katmanlar, yer bilgisinin yannda veriye ait niteliksel bilgileri de içeren bir nitelik tablosu ile balantldr. Bu katmanlar ESRI GIS ürünlerinde shapefile dosya formatnda oluturulabilir [11]. DFIRM veri tabannda yer almas gereken katmanlarn tüm listesi tablo halinde FEMA [4] dokümannda verilmitir. Takn kaynann ve çalmann niteliine ve kullanlan mühendislik metotlarna göre bu katmanlardan hangilerinin gerekli olduu ayr bir tabloda gösterilmitir. Ayrca bu katmanlarn nitelik tablolarnn hangi formatta hazrlanaca her bir katman çeidi için detaylandrlmtr. DS [3] de ara rapor ve ihtiyaç duyulmas halinde nihai takn tehlike raporunun çalma çktlar ile birlikte sunulmas gerektii belirtilmektedir. Ara rapor; hidrolojik, topografik, jeolojik ve çevresel artlar, modelleme hususlarn ve dier faktörleri dikkate alarak takn riski konusunda yapaca çalmalar ile kullanlacak metodoloji ve modelleri içeren çalmalardan olumaktadr. Nihai takn tehlike raporu ise hava fotoraf veya uydu görüntüsü, münhaniler, saysal yükseklik modelleri, ak engelleyici yaplar, bu veriler ile hazrlanan modelleme sonuçlar, ve Hidroloji Raporu ndan olumaktadr. DS, nihai takn tehlike haritalarnn üretilmesinde 1:1000 ölçekli saysal haritalar kullanlmasn önermektedir. DS, nihai takn tehlike raporunda belirlenen tekerrür debilerine karlk gelen risk alanlarn hz, derinlik ve yaylm alan olarak CBS ortamnda ilgili zaman için ayr birer katman olarak raster haritalar üzerinde yeterli çözünürlükte ve animasyon eklinde sunulmasn istemektedir. Türkiye de henüz takn çalmalarnn çktlarnn saklanp sunulduu bir veri taban mevcut olmad için, yaplan takn çalmalarnn çktlarnn teslimatnda uyulmas gereken içerik ve format standartlar olumamtr. Bu konuda kapsaml bir çalma yaplmas ve hazrlanacak olan Rehber ve Genel artnamede de bu standartlarn yer almas önem arz etmektedir. 6. KALTE TEMNATI/KALTE KONTROLÜ Olas takn tehlikelerine kar alnacak önlemleri planlarken, ve baz ülkelerde takn sigorta oranlarn hesaplarken, kullanlan takn tehlike haritalarnn oluturulmasnda mümkün olan en yüksek kalite standartlarnn takip edilmesi gerekir. Bir takn çalmas kapsamnda; kullanlan verilerin toplanmas ve ilenmesi, mühendislik hesaplarnn yaplmas, saysal modellerin oluturulmas ve sonuçlarnn deerlendirilmesi, model sonuçlar ve haritalandrma yöntemleri kullanlarak takn tehlike haritalarnn oluturulmas detayl ve kapsaml bir süreçtir. Takn haritalarnn hassasiyeti ve doruluu ancak bu sürecin her
10 Takn ve Heyelan Sempozyumu / Ekim 2013, Trabzon aamasnn mümkün olduunca hassas ve hatasz gerçekletirilmesi ile mümkündür. Dolays ile sürecin bütün kritik aamalarnda deerlendirme ve kalite kontrolü yaplmaldr. Kalite Teminat/Kontrolü (KTK) anlamnda FEMA çok aamal tedbirler önermektedir. FEMA takn çalmasnda yaplan bütün mühendislik hesaplar ve saysal (hidrolojik/hidrolik) modellerinin yetkili bir mühendis tarafndan dahili bir KTK sürecinden geçirilmesini talep etmektedir. Dahili incelemeye ek olarak, hesaplarn ve modellerin yetkili bamsz bir harici deerlendirici tarafndan deerlendirilmesini ve deerlendirme bulgularnn çalma raporuna eklenmesini art komaktadr. Tüm bu kalite kontrol tedbirleri ve deerlendirme süreçlerine ek olarak FEMA, hazrlanan bir takn tehlike haritasn resmiyet kazanmadan önce 90 günlük bir görü ve itiraz süreci için Ön Takn Tehlike Haritas bal ile yaynlamaktadr. Bu süreç içerisinde yaplan itiraz bavurular deerlendirilmekte, eer süreç içinde bir itiraz olmaz ise takn çalmas ve takn tehlike haritas resmiyet kazanmakta ve Nihai Takn Tehlike Haritas olarak yürürlüe girmektedir. DS [3] de kalite teminat ve kalite kontrolü için detaylandrlm bir tedbirler önerisi bulunmamaktadr. Kalite teminat ve kalite kontrolü ile ilgili yöntem ve standartlar detaylandran bir tedbirler listesi hazrlanacak olan Rehber ve Genel artnamede yer almaldr. 7. SONUÇ VE ÖNERLER Be ülkeden bir çok kaynak dokümann incelenmesi ile olumu bu deerlendirme raporu göstermektedir ki, çou gelimi ülkede de henüz tüm ülke genelinde kullanlan ve yasal olarak balayc nitelikte bir takn tehlike haritalandrma yönerge ve artnamesi mevcut deildir. Benzer ekilde Türkiye de de takn tehlike haritalandrma çalmalar için esas alnacak genel, detayl ve kapsaml bir yönergenin eksiklii fark edilmektedir. Bir çok gelimi ülke son on ylda taknlarn insan saln, sosyal yaam ve ekonomiyi artarak olumsuz etkilemesinin de etkisi ile, takn haritalandrma çalmalarnn standardizasyonu ve yönerge dokümanlarn hazrlanmas çalmalarna hz vermitir. Bu amaçla, Amerika Birleik Devletlerinin 1968 ylnda balatt Ulusal Takn Sigortas Program kapsamnda, ancak 2002 ylnda uan hala güncel versiyonlar ile yürürlükte olan, modern bir takn tehlike haritalandrma rehber ve artnamesi hazrlanmtr. FEMA tarafndan hazrlanm olan bu rehber ve artnamenin incelenen dier rehber ve artnamelere kyasla çok daha kapsaml ve detayl olduu göze çarpmaktadr. Takn modelleme ve haritalandrma çalmalarnda kullanlan mühendislik analizleri ve haritalandrma metotlarndaki ilerlemelere paralel olarak skça güncellenen bu dokümann Türkiye için hazrlanacak bir takn tehlike haritalandrma rehber ve genel artname doküman için de referans olabilecei düünülmektedir. Türkiye de kullanlan özel artnamelerde özellikle takn hidrolojik ve hidrolik modelleme ile ilgili standartlarn ana hatlar ile uluslararas standartlarla büyük ölçüde uyumlu olduu gözlemlenmitir. Fakat takn çalma raporunun, takn haritalarnn, ve dier çalma çktlarn içerik ve format standartlar, kalite kontrolü, konusunda daha kapsaml ve detayl yönlendirmelere ihtiyaç olduu görülmektedir. Bu anlamda FEMA örnei de göz önünde bulundurularak, Türkiye de yürütülecek takn çalmalarnda esas olacak kapsaml ve detayl bir rehber ve genel artnameye ihtiyaç olduu deerlendirilmitir. TEEKKÜR Bu çalma TÜBTAK Ulusal Genç Aratrmac Kariyer Gelitirme Program 111Y281 Nolu Proje kapsamnda gerçekletirilmitir. Çalmada yer alan bulgu ve ifadeler TÜBTAK n görülerini yanstmaz. KAYNAKLAR [1] Gökçe O., Özden S., Demir A., Türkiye de Afetlerin Mekânsal ve statistiksel Dalm, Afet Bilgileri Envanteri, TC. Bayndrlk ve skan Bakanl Afet leri Genel Müdürlüü Afet Etüt ve Hasar Tespit Dairesi Bakanl, Ankara, 2008.
11 Takn ve Heyelan Sempozyumu / Ekim 2013, Trabzon [2] Halta,., Takn Tehlike Modelleme ve Haritalandrma Yönerge ve Standartlar nceleme Deerlendirme Raporu, Gaziantep, Kasm [3] DS, Takn Tehlike Haritalama Mühendislik Hizmetleri Özel Teknik artnamesi, Takn Etüdü ve Planlamas ube Müdürlüü, Ankara, [4] FEMA, Guidelines and Specifications for Flood Hazard Mapping Partners, Nisan [5] EXCIMAP, Handbook on good practices for flood mapping in Europe, Endorsed by EU Water Directors, Kasm [6] EC, DIRECTIVE 2007/60/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL on the assessment and management of flood risks, Ekim [7] LAWA, Flood hazard map guidelines of the German Working Group of the Federal States on Water Issues, Mart [8] Australian National Flood Risk Information Program, National Guidelines for the National Flood Risk Information Program: Part 1 Policy Framework for The National Flood Risk Information Program, Mays [9] SCARM Report 73 - Floodplain Management in Australia - Best Practice Principles and Guidelines, [10] Fraser Basin Council, Floodplain Mapping Guidelines and Specifications, Mart [11] ESRI, ESRI Shapefile Technical Description, An ESRI White Paper, 1998.
Türkiye de Yürütülecek Taşkın Tehlike Haritalandırma Çalışmaları için bir Rehber ve Genel Şartname İhtiyacı
Türkiye de Yürütülecek Taşkın Tehlike Haritalandırma Çalışmaları için bir Rehber ve Genel Şartname İhtiyacı Doç. Dr. İsmail Haltaş Zirve Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, 27260, Gaziantep, ihaltas@gmail.com
DetaylıTürkiye de Yürütülen Taşkın Çalışmaları için bir Rehber ve Genel Şartname İhtiyacı
Türkiye de Yürütülen Taşkın Çalışmaları için bir Rehber ve Genel Şartname İhtiyacı İ. Haltas İnşaat Mühendisliği Bölümü, Zirve Üniversitesi, Gaziantep, ihaltas@gmail.com Su taşkınları tüm dünyada olduğu
DetaylıMustafa ALTUNDAL DS 2. Bölge Müdürü. 22-24 Mart 2010-AFYON DÜNYA SU GÜNÜ 1 / 17
Mustafa ALTUNDAL DS 2. Bölge Müdürü 22-24 Mart 2010-AFYON DÜNYA SU GÜNÜ 1 / 17 Bilindii gibi, taknlar doal bir olay olmakla beraber ekonomi ve toplum yaam üzerinde olumsuz etkileri fazla olan doal bir
DetaylıTa k n Alanlar n n Co rafi Bilgi Sistemi ve Hidrolik Modelleme Teknikleri ile Belirlenmesi: Pamukkale Ünivesitesi K n kl Yerle kesi çin Bir Uygulama
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 391 - Takn Alanlarnn Corafi Bilgi Sistemi ve Hidrolik Modelleme Teknikleri ile Belirlenmesi: Pamukkale Ünivesitesi Knkl Yerlekesi çin Bir Uygulama
DetaylıDOKUZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK FAKÜLTES METALURJ VE MALZEME MÜHENDSL BÖLÜMÜ BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES
BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES 1. AMAÇ ve KAPSAM Madde 1: Bitirme projesi dersinde örencilerin önceki derslerde edindikleri bilgi ve becerileri kullanarak karmak bir sistemi, sistem bileenini veya süreci
DetaylıTa k n Hidrografi Pik Debilerinin Köprü Orta Ayaklar Etraf nda Meydana Gelen Nihai Oyulmalara Etkisinin Deneysel Olarak Ara t r lmas
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 443 - Takn Hidrografi Pik Debilerinin Köprü Orta Ayaklar Etrafnda Meydana Gelen Nihai Oyulmalara Etkisinin Deneysel Olarak Aratrlmas M. ükrü Güney
DetaylıMali Yönetim ve Denetim Dergisinin May s-haziran 2008 tarihli 50. say nda yay nlanm r.
HURDAYA AYRILAN VARLIKLARIN MUHASEBELELMELER VE YAPILAN YANLILIKLAR Ömer DA Devlet Muhasebe Uzman info@omerdag.net 1.G Kamu idarelerinin kaytlarnda bulunan tarlar ile maddi duran varlklar doalar gerei
DetaylıASMOLEN UYGULAMALARI
TURGUTLU TULA VE KREMT SANAYCLER DERNE ASMOLEN UYGULAMALARI Asmolen Ölçü ve Standartlar Mart 2008 Yayn No.2 1 ASMOLEN UYGULAMALARINDA DKKAT EDLMES GEREKL HUSUSLAR Döeme dolgu tulas, kil veya killi topran
DetaylıL-Moment Yöntemi le Bölgesel Ta k n Frekans Analizi ve Genelle tirilmi Lojistik Da l m le Do u Karadeniz Havzas Örne i
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 349 - L-Moment Yöntemi le Bölgesel Takn Frekans Analizi ve Genelletirilmi Lojistik Dalm le Dou Karadeniz Havzas Örnei Yrd.Doç.Dr. Fatih SAKA 1, Prof.Dr.
DetaylıDo u Karadeniz deki iddetli Ya lar ve Ta k n Debilerine Uyan Da l mlar n Analizi
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 4-6 Ekim 013, Trabzon - 377 - Dou Karadeniz deki iddetli Yalar ve Takn Debilerine Uyan Dalmlarn Analizi Prof. Dr. Ömer YÜKSEK (1), Ara. Gör. Tuçe ANILAN (), Yük. n. Müh. Uur
DetaylıSOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY. Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ
SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ KURUMUN AMACI ve GÖREVLER' Sosyal sigortalar ile genel salk sigortas bakmndan kiileri güvence
DetaylıHAREKETL BASINÇ YÜKLEMES ALTINDAK HDROLK SLNDRN DNAMK ANALZ
12. ULUSAL MAKNA TEORS SEMPOZYUMU Erciyes Üniversitesi, Kayseri 09-11 Haziran 2005 HAREKETL BASINÇ YÜKLEMES ALTINDAK HDROLK SLNDRN DNAMK ANALZ Kutlay AKSÖZ, Hira KARAGÜLLE ve Zeki KIRAL Dokuz Eylül Üniversitesi,
DetaylıTAŞKIN YÖNETİMİNDE MODELLEME ÇALIŞMALARI
T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞKIN YÖNETİMİNDE MODELLEME ÇALIŞMALARI Tuğçehan Fikret GİRAYHAN Orman ve Su İşleri Uzmanı 17.11.2015- ANTALYA İÇERİK Taşkın Kavramı ve Türkiye
DetaylıTa k n Tehlike Alanlar n n Olu turulmas : Samsun Terme Örne i
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 315 - Takn Tehlike Alanlarnn Oluturulmas: Samsun Terme Örnei Serdar Sürer*, Baar Bozolu*, Taha Emre Erdin** *Hidrosaf Yazlm, Teknokent ODTÜ, Ankara,
Detaylı8.MÜKEMMELL ARAYI SEMPOZYUMU 17 Nisan 2007 / zmir
8.MÜKEMMELL ARAYI SEMPOZYUMU 17 Nisan 2007 / zmir Betül Faika SÖNMEZ Sa*l+k Bakanl+*+ Temel Sa*l+k Hiz.Gen. Md. Kalite E*itim ve Koor. Birimi Daire Ba3kan+ SA LIK HZMETNDE ARTAN TALEP Kaliteli, düük maliyette
DetaylıBAYINDIRLIK LER BRM FYAT ANALZLERNDEK GÜCÜ VERMLLKLERNN RDELENMES. M.Emin ÖCAL, Ali TAT ve Ercan ERD Ç.Ü., naat Mühendislii Bölümü, Adana / Türkiye
ISSN 1019-1011 Ç.Ü.MÜH.MM.FAK.DERGS CLT.19 SAYI.2 Aral,k December 2004 Ç.Ü.J.FAC.ENG.ARCH. VOL.19 NO.2 BAYINDIRLIK LER BRM FYAT ANALZLERNDEK GÜCÜ VERMLLKLERNN RDELENMES M.Emin ÖCAL, Ali TAT ve Ercan ERD
DetaylıTürkiye de Olu an Ta k nlar n Nedenleri ve Etkilerinin Azalt lmas Üzerine Bir Çal ma
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 533 - Türkiye de Oluan Taknlarn Nedenleri ve Etkilerinin Azaltlmas Üzerine Bir Çalma Doç,Dr. Necati Gülbahar Geliim Üniversitesi,Mühendislik ve Mimarlk
Detaylı3. Ulusal Taşkın Sempozyumu, 29-30 Nisan 2013, İstanbul
3. Ulusal Taşkın Sempozyumu, 29-30 Nisan 2013, İstanbul Taşkınların Sebepleri, Ülkemizde Yaşanmış Taşkınlar ve Zararları, CBS Tabanlı Çalışmalar Taşkın Tehlike Haritaları Çalışmaları Sel ve Taşkın Strateji
DetaylıÖlçek Geli,tirme Çal.,malar.nda Kapsam Geçerlii için Kapsam Geçerlik &ndekslerinin Kullan.lmas.
XIV. Ulusal Eitim ilimleri Kongresi Pamukkale Üniversitesi Eitim Fakültesi 28 30 Eylül 2005 DEN&ZL& Ölçek Geli,tirme Çal.,malar.nda Kapsam Geçerlii için Kapsam Geçerlik &ndekslerinin Kullan.lmas. Dr. Halil
DetaylıYaz m Testi Sürecine TEC in (Test Expert Committee) Katk lar TEC Contributions to the Software Testing Process
Yazm Testi Sürecine TEC in (Test Expert Committee) Katklar TEC Contributions to the Software Testing Process Mustafa Namdar Turkcell Teknoloji Ararma & Gelitirme A.. 41470, Gebze-KOCAEL mustafa.namdar@turkcellteknoloji.com.tr
DetaylıSIEMENS Siemens Sanayi ve Ticaret A..
SIEMENS Siemens Sanayi ve Ticaret A.. Deerli Tedarikçilerimiz, Türk Vergi Usul Kanunu ve ana ortamz olan Siemens AG nin kurallar gerei, firmamza gelen faturalarn muhasebeletirilmesi, takibi ve vadesinde
DetaylıBaraj Yıkılması Sonrasında Taşkın Yayılımının Sayısal Modeli. Ürkmez Barajı
Baraj Yıkılması Sonrasında Taşkın Yayılımının Sayısal Modeli [ve Fiziksel Model Kıyaslaması] Ürkmez Barajı Dr. İsmail HALTAŞ Zirve Üniversitesi, Gaziantep Dr. Gökmen TAYFUR Dr. Şebnem ELÇİ, İzmir Yüksek
DetaylıGÖLMARMARA SULAK ALANININ H DROLOJ S. Hüseyin KARAKU 1 Harun AYDIN 2 ÖZET
GÖLMARMARA SULAK ALANININ HDROLOJS Hüseyin KARAKU 1 Harun AYDIN 2 1 Dumlupnar Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendislii Bölümü, KÜTAHYA, karakus@dpu.edu.tr 2 Yüzüncü Yl Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlk
DetaylıOnline Bilimsel Program Yönetici K lavuzu
Online Bilimsel Program Yönetici Klavuzu Bu belgedeki bilgiler, ekiller ve program ilevi önceden haber verilmeksizin deitirilebilir. Tersi belirtilmedikçe, burada örnek olarak ad geçen kiiler, adresler,
DetaylıMER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI)
MER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI) I- SORUN Toprak ve su kaynaklarnn canllarn yaamalar yönünden tad önem bilinmektedir. Bu önemlerine karlk hem toprak hem de su kaynaklar
DetaylıKIRSAL ÇEVRE ve ORMANCILIK SORUNLARI ARATIRMA DERNE The Research Association of Rural Environment and Forestry
KIRSAL ÇEVRE ve ORMANCILIK SORUNLARI ARATIRMA DERNE The Research Association of Rural Environment and Forestry 9 Mart 1998 Say* : F-1998/ Konu : Krsal Kalknmada Ekolojik Boyut Konulu Eitim TKV K*rsal Kalk*nma
Detaylıyurdugul@hacettepe.edu.tr VB de Veri Türleri 1
yurdugul@hacettepe.edu.tr 1 VB de Veri Türleri 1 Byte 1 aretsiz tamsay Integer 2 aretli Tamsay Long 4 aretli Tamsay Single 4 Gerçel say Double 8 Gerçel say Currency 8 Gerçel say Decimal 14 Gerçel say Boolean
DetaylıProje Döngüsünde Bilgi ve. Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1
Proje Döngüsünde Bilgi ve letiim Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1 Proje Döngüsünde Bilgi ve letiim B: Ana proje yönetimi bilgi alan B: Tüm paydalara ulamak ve iletiim kurmak için
DetaylıEKG Sinyallerinde Gürültü Gidermede Ayrk Dalgack Dönüümünde Farkl Ana Dalgacklarn Ve Ayrtrma Seviyelerinin Karlatrlmas
EKG Sinyallerinde Gürültü Gidermede Ayrk Dalgack Dönüümünde Farkl Ana Dalgacklarn Ve Ayrtrma Seviyelerinin Karlatrlmas Cengiz Tepe 1 Hatice Sezgin 1, Elektrik Elektronik Mühendislii Bölümü, Ondokuz May#s
Detaylızmir B³y³k ehir Belediyesi olarak hazrladmz bu þ Kontrol Eylem Plan, kurumumuzun
zmir B³y³k ehir Belediyesi olarak hazrladmz bu þ Kontrol Eylem Plan, kurumumuzun faaliyetlerini y³r³t³rken benimsedii y netim anlay nn, þada standartlara g re dei imi ve ilerleyi inin bir belgesi niteliindedir.
DetaylıYENİ KENT MERKEZİNDE YAPILACAK YÜKSEK BİNALAR İÇİN HAZIRLANAN TEKNİK ÖNERMELER
TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım 2013 313 YÜKSEK YAPILARIN; İZMİR YÜKSEK YAPI YÖNETMELİĞİ VE YENİ KENT MERKEZİNDE YAPILACAK YÜKSEK BİNALAR İÇİN HAZIRLANAN TEKNİK ÖNERMELER AÇISINDAN DEĞERLENDİRMESİ
DetaylıMeriç - Ergene Havzas nda Bulunan Nehirlerdeki Tarihi Ta k nlar n De erlendirilmesi
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 213, Trabzon - 513 - Meriç - Ergene Havzas nda Bulunan Nehirlerdeki Tarihi Taknlarn Deerlendirilmesi Ar. Gör. Mehmet Anl Kzlaslan 1, Doç. Dr. Emrah Doan 2 1 Sakarya
Detaylı1 letme Dönü ümü ve Planlamas Hizmetleri
Hizmet Tan letme Dönüümü ve s Hizmetleri SAP letme Dönüümü ve s Hizmetleri, rekabet avantaj salamak üzere Lisans Alan inovasyonunu ve dönüümünü kolaylarmay amaçlayan danmanlk ve örnekleme hizmetleri sunar.
DetaylıBölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme. 8lk Kullanc Tepkileri. Dört Çeit Ön Ürün. Ana Konular. Yamal Ön Ürün. Ön Ürün Gelitirme
Bölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme Sistem Analiz ve Tasarm Sedat Telçeken 8lk Kullanc Tepkileri Kullanclardan tepkiler toplanmaldr Üç tip vardr Kullanc önerileri De0iiklik tavsiyeleri Revizyon planlar
DetaylıYeşilırmak Havzası Taşkın Yönetim Planının Hazırlanması Projesi
T. C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Yeşilırmak Havzası Taşkın Yönetim Planının Hazırlanması Projesi Taşkın ve Kuraklık Yönetimi Daire Başkanlığı 03 Aralık 2013 / Afyonkarahisar
DetaylıI. Oturum Oturum Ba kan : Yrd.Doç.Dr. Ufuk TÜRKER 09:50-10:10
09:30-09:50 Açl - Açl Konumalar I. Oturum Oturum Bakan: Yrd.Doç.Dr. Ufuk TÜRKER 09:50-10:10 Namk Kemal Üniversitesinde Yürütülen Hassas Tarm Aratrmalar Bahattin AKDEMR S.Ü. Ziraat Fakültesi Tarm Makinalar
DetaylıBelirli Gerilim Snrlar Dahilinde Kullanlmak Üzere Tasarlanm Elektrikli Teçhizat ile lgili Yönetmelik (73/23/AT)
Belirli Gerilim Snrlar Dahilinde Kullanlmak Üzere Tasarlanm Elektrikli Teçhizat ile lgili Yönetmelik (73/23/AT) BRNC BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanmlar Amaç : Madde 1 Bu Yönetmeliin amac; Yönetmelik
DetaylıLKÖRETM 4. SINIF BLGSAYAR DERS KTAPLARININ GÖRSEL TASARIM LKERLERNE GÖRE DEERLENDRLMES. Hafize KESER *
LKÖRETM 4. SINIF BLGSAYAR DERS KTAPLARININ GÖRSEL TASARIM LKERLERNE GÖRE DEERLENDRLMES Hafize KESER * Özet Bu çalmann hedefi, Türkiye deki ilköretim bilgisayar ders kitaplarnn önceden belirlenmi olan 48
DetaylıEkstrem Ya lar n iddet-süre-tekerrür Analizi: Melbourne Örne i
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 155 - Ekstrem Yalarn iddet-süre-tekerrür Analizi: Melbourne Örnei Dr. Abdullah Gökhan Ylmaz Victoria University, College of Engineering and Science,
DetaylıCBS DESTEKLİ TAŞKIN ALANLARININ BELİRLENMESİ: KAVAKÖZÜ DERESİ ÖRNEĞİ GIS AIDED DETERMINATION OF FLOOD AREAS: KAVAKÖZÜ CREEK CASE STUDY
CBS DESTEKLİ TAŞKIN ALANLARININ BELİRLENMESİ: KAVAKÖZÜ DERESİ ÖRNEĞİ Ü. TONBUL 1 1 Devlet Su İşleri 5. Bölge Müdürlüğü, Harita Mühendisi, Çorum, umittonbul@dsi.gov.tr Özet Bu çalışmanın amacı, Osmancık
DetaylıTaşkın Tehlike Haritalandırma Çalışmaları için bir Rehber ve Genel Şartname İhtiyacı
Taşkın Tehlike Haritalandırma Çalışmaları için bir Rehber ve Genel Şartname İhtiyacı Doç. Dr. İsmail Haltaş İnşaat Mühendisliği, Zirve Üniversitesi, Gaziantep, TÜRKİYE IMO Taşkın ve Heyelan Sempozyumu,
DetaylıBulan k Mant kla Ta k n Risk Yönetimi: ran Mehranrood Nehri Örne i
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 325 - Bulank Mantkla Takn Risk Yönetimi: ran Mehranrood Nehri Örnei MEHMET ÖZGER a, ALI DANANDEH MEHR b, ERCAN KAHYA c a stanbul Teknik Üniversitesi,
DetaylıBÖLÜM 2 D YOTLU DO RULTUCULAR
BÖLÜ 2 DYOTLU DORULTUCULAR A. DENEYN AACI: Tek faz ve 3 faz diyotlu dorultucularn çalmasn ve davranlarn incelemek. Bu deneyde tek faz ve 3 faz olmak üzere tüm yarm ve tam dalga dorultucular, omik ve indüktif
DetaylıCeyhan Havzas çin Bölgesel Ta k n Frekans Analizi
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 13 - Ceyhan Havzas çin Bölgesel Takn Frekans Analizi Mehmet Altu ahin (1), Prof.Dr.Zuhal Akyürek (2) ODTÜ-naat Müh. Böl. Su Kaynaklar Lab.06531 Ankara
DetaylıÇal ma, Türkiye de 2003 y l nda Sa l kta Dönü üm Program ile ba lat lan sa l k sektöründeki dönü ümü, Sa l k Bakanl n n ta ra örgütlenmesi üzerinden
Çalma, Türkiye de 2003 ylnda Salkta Dönüüm Program ile balatlan salk sektöründeki dönüümü, Salk Bakanl nn tara örgütlenmesi üzerinden inceleme ve analiz etme amacna yöneliktir. Çalmada, Salkta Dönüüm Program
DetaylıTürkiye - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1
1 Maliyet kontrolü proje bütçelendirmesi çerçevesinde gerçek proje maliyetlerini kontrol etmeyi hedefleyen bir yönetim sürecidir. Türkiye - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 2 Girdiler: Cost
Detaylı3 1 x 2 ( ) 2 = E) f( x) ... Bir sigorta portföyünde, t poliçe yln göstermek üzere, sigortal saysnn
SORU : Aada tanm verilen f fonksiyonlarndan hangisi denklemini her R için salar? f + = f t dt integral e A) f = e B) f = e C) f D) f = E) f = e ( ) = e ( ) SORU : Bir sigorta portföyünde, t poliçe yln
Detaylı2013 YILI II. SEVYE AKTÜERLK SINAVLARI MUHASEBE VE FNANSAL RAPORLAMA ÖRNEK SINAV SORULARI
2013 YILI II. SEVYE AKTÜERLK SINAVLARI MUHASEBE VE FNANSAL RAPORLAMA ÖRNEK SINAV SORULARI 1-Türkiye Finansal Raporlama Standartlar na (TFRS) göre deer dü"üklüü aada verilen hangi hesap kalemi için ayr(lmaz?
DetaylıBÖLÜM 3. A. Deneyin Amac
BÖLÜM 3 TRSTÖRLÜ DORULTUCULAR A. Deneyin Amac Tek faz ve 3 faz tristörlü dorultucularn çalmasn ve davranlarn incelemek. Bu deneyde tek faz ve 3 faz olmak üzere tüm yarm ve tam dalga tristörlü dorultucular,
DetaylıElektromanyetik Uyumluluk Yönetmelii (89/336/AT)
Sanayi ve Ticaret Bakanlndan: Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmelii (89/336/AT) BRNC BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tan+mlar Amaç Madde 1 Bu Yönetmeliin amac; radyokomünikasyon ile telekomünikasyon ve elektrikli
DetaylıÖlçek Geli tirme Çal malarnda Kapsam Geçerlik ndeksinin Kullanm
Ölçek Geli tirme Çal malarnda Kapsam Geçerlik ndeksinin Kullanm Dr. Halil Yurdugül Hacettepe Üniversitesi Eitim Fakültesi yurdugul@hacettepe.edu.tr Motivasyon: Proje tabanl bir öretim sürecinde örencilerin
DetaylıV.A.D. Yaklamnn avantajlar. Ünite 9 Veri Ak Diagramlarnn Kullanm. Ana Konular. Temel semboller. Harici Varlklar. Veri Ak Diagramlar
V.A.D. Yaklamnn avantajlar Ünite 9 Veri Ak Diagramlarnn Kullanm Sistem Analiz ve Tasarm Sedat Telçeken Verinin hareketinin hikayeletirilmesine nazaran 4 avantaj mevcuttur. Teknik uygulamann gerçekletirilmesinden
DetaylıAnketler ne zaman kullanlr? Ünite 6 Anketlerin Kullanm. Temel Konular. Soru Tipleri. Açk-uçlu ve kapal anketler. Anketler. Anketler de0erlidir, e0er;
Ünite 6 Anketlerin Kullanm Sistem Analiz ve Tasarm Sedat Telçeken Anketler ne zaman kullanlr? Anketler de0erlidir, e0er; Organizasyonun elemanlar geni/ olarak da0lm/sa Birçok eleman projede rol almaktaysa
DetaylıEti de TPM ve Kazandrdklar ET RKETLER GRUBU ET RKETLER GRUBU Bisküvi, Kek ve Çikolata alannda 315 çeit ürün 5 ayr üretim tesisi 200.000 ton/yl üretim Toplam 580 milyon USD yllk sat cirosu 190.000 sat noktas
DetaylıRüzgâr Fotovoltaik Otonom Hibrid Güç Sistemlerinin Optimum Maliyetle Boyutland lmas Üzerine Paket Bir Yaz m
Rüzgâr Fotovoltaik Otonom Hibrid Güç Sistemlerinin Optimum Maliyetle Boyutlandlmas Üzerine Paket Bir Yazm 1 F.Salmanolu, 2 N.S. Çetin 1,2 Ege Üniversitesi, Güne Enerjisi Enstitüsü, 35100 Bornova ZMR 1
DetaylıTÜRKYE DE Ç GÖÇ AKIMLARI ÜZERNE BR ÇALIMA: LOWRY HPOTEZ A STUDY ON THE INTERNAL MIGRATION FLOWS IN TURKEY: LOWRY HYPOTHESIS
TÜRKYE DE Ç GÖÇ AKIMLARI ÜZERNE BR ÇALIMA: LOWRY HPOTEZ Ögr. Gör. Dr. Ferhat Topba' 1 Ar'. Gör. Banu Tanr+över 2 ÖZET Bu çalmann amac, Türkiye için Gedik (1992) tarafndan 1965 1980 ve Yamak ve Küçükkale
DetaylıYERALTI SUYU KALTE VERS LE OPTMZE EDLM YERALTI SUYU KRLENEBLRLK HARTALARIN OLUTURULMASI: TAHTALI HAVZASI ÖRNE
TMMOB CORAF BLG SSTEMLER KONGRES 2009 02-06 Kasm 2009, zmir YERALTI SUYU KALTE VERS LE OPTMZE EDLM YERALTI SUYU KRLENEBLRLK HARTALARIN OLUTURULMASI: TAHTALI HAVZASI ÖRNE A. Elçi 1 1 DEÜ, Dokuz Eylül Üniversitesi,
DetaylıT.C KÜLTÜR VE TURZM BAKANLII Strateji Gelitirme Bakanl!"! (1. sayfa) ZEYLNAME
(1. sayfa) ZEYLNAME Türkiye Kültür Portal! Altyap!s!n!n Oluturulmas! ve Portal Uygulama Yaz!l!mlar!n!n Temin Edilmesi ihalesi 03/07/2009 Cuma gününe ertelenmitir. Teknik :artnamenin 6.(2). Maddesi Portal
DetaylıOlas l ksal ev Stabilitesi Analizlerinde Yerel De i kenli in Etkisi
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 221 - Olaslksal ev Stabilitesi Analizlerinde Yerel Deikenliin Etkisi H. Gören, E. Tekin, S. O. Akba, Gazi Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, naat
DetaylıYavuz HEKM. Egekons Prefabrike Metal Yap San. Tic. Ltd.!ti. ve. Hekim Gemi n$a A.!. Firmalarnn Kurucusu ve Yönetim Kurulu Ba$kan.
Yavuz HEKM Egekons Prefabrike Metal Yap San. Tic. Ltd.!ti. ve Hekim Gemi n$a A.!. Firmalarnn Kurucusu ve Yönetim Kurulu Ba$kan. 8. Mükemmelli+i Aray$ Sempozyumu Ana Tema, Yerellikten Küresellie EGE Oturum
DetaylıSigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü. Aktüerler Derneği Nisan 2010
Sigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü Aktüerler Derneği Nisan 2010 Türkiye de sigortaclk ve bireysel emeklilik sektörü RKET SAYISI - NUMBER OF COMPANY 2006 2007 2008 Hayat D - Non Life (Alt adedi
Detaylı1 ve 2 Boyutlu Ta k n Yay l m Alanlar n n Belirlenmesi; Cedar Nehri, ABD Örne i
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 617-1 ve 2 Boyutlu Takn Yaylm Alanlarnn Belirlenmesi; Cedar Nehri, ABD Örnei Ar.Gör.Osman Sönmez 1, Doç.Dr.Emrah Doan 1, Prof.Lütfi Saltaba 1, Ar.Gör.Gökmen
DetaylıOnüçüncü Bölüm Zaman Serisi Analizi
OnüçüncüBölüm ZamanSerisiAnalizi Hedefler Buüniteyiçalktansonra; Zaman serisine en uygun tahmin denklemini belirler, Tahmin denklemini kullanarak projeksiyon yapar, Tahminler için yaplan hatay ölçer, Belli
DetaylıGürültü Haritalarının Amacı ve Kullanımı
için Teknik Yardım Projesi Technical Assistance for the Implementation Capacity for the Environmental Noise Directive Gürültü Haritalarının Amacı ve Kullanımı Simon Shilton Kilit Uzman 2 İçerik Kişisel
DetaylıKpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti
KPSS Ö?retmen Adaylar? Görüntülü E?itim Seti 58 DVD + Rehberlik Kitab? GÜNCEL Kpss E?itim Bilimleri Dvd Seti Tüm Dersler Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti 58 Dvd Derecelendirme:Henüz
DetaylıSUALTI ve SUÜSTÜ GEM LER N N AKUST K Z ÇIKARTIMI
SUALTI ve SUÜSTÜ GEMLERNN AKUSTK Z ÇIKARTIMI Erkul BAARAN (a), Ramazan ÇOBAN (b), Serkan AKSOY (a) (a) Yrd. Doç. Dr., Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Elektronik Müh. Böl., 41400, Gebze, Kocaeli erkul@gyte.edu.tr
DetaylıMÜZ K Ö RETMENL PROGRAMLARININ KPSS SONUÇLARI
Bildiriler. Ulusal Müzik Eitimi Sempozyumu, Eylül 00, OMÜ MÜZK ÖRETMENL PROGRAMLARININ KPSS SONUÇLARI DORULTUSUNDA BRBRLERYLE VE EM FAKÜLTELERN DER RETMENLK PROGRAMLARI LE KARILATIRILMASI Doç. Enver TUFAN
DetaylıKaradeniz ve Ortadoğu Bölgesel Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi
Karadeniz ve Ortadoğu Bölgesel Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Hayreddin BACANLI Araştırma Dairesi Başkanı 1/44 İçindekiler Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi. Gayesi. Model Genel Yapısı.
DetaylıMERİÇ NEHRİ TAŞKIN ERKEN UYARI SİSTEMİ
T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü MERİÇ NEHRİ TAŞKIN ERKEN UYARI SİSTEMİ Dr. Bülent SELEK, Daire Başkanı - DSİ Etüt, Planlama ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı, ANKARA Yunus
DetaylıDers 1.2 Türkiyede Barajlar ve Deprem Tehlikesi
İNM 424112 Ders 1.2 Türkiyede Barajlar ve Deprem Tehlikesi Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı TARİHTE BARAJ YIKILMALARI VE YIKILMALARDAN ÖĞRENİLENLER TARİHTE BARAJ
DetaylıH20 PANEL S STEM Her tür projeye uygun, güvenilir, sa lam ekonomik kolon ve perde kal b
H20 PANEL SSTEM Her tür projeye uygun, güvenilir, salam ekonomik kolon ve perde kalb 1 2 çindekiler H20 Panel Sistem 4 Kalp sistemleri içinde H20 Panel 6 Tamamlanm örnek projeler 8 Sistem Elemanlar 3 H20
Detaylın as Öngörülen Afyon Antalya Yüksek H zl Tren Hatt Güzergâh n n Hidrolojik Aç dan K smi De erlendirmesi
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 631 - nas Öngörülen Afyon Antalya Yüksek Hzl Tren Hatt Güzergâhnn Hidrolojik Açdan Ksmi Deerlendirmesi Yrd. Doç. Dr. N. Özgür BEZGN 1, Doç. Dr. Cevza
DetaylıBASIN YAYIN VE HALKLA L K LER UBE MÜDÜRLÜ Ü
BASINYAYINVEHALKLALKLERUBEMÜDÜRLÜÜ ÝLÝÞKÝLER ÞUBE MÜDÜRLÜÐÜ Yetki,GörevveSorumluluklar YasalDayanak Büyükehirbelediyesininçalmalarnnbasn,yaynaraçlaryardmyla kamuoyunaetkilibirekildeduyuruluptantlmasnsalamakvehalkla
DetaylıYAZI ÝÞLERÝ VE KARARLAR DAÝRESÝ BAÞKANLIÐI YAZI LER UBE MÜDÜRLÜ Ü
YazleriveKararlarDairesiBakanl YAZI ÝÞLERÝ VE KARARLAR DAÝRESÝ BAÞKANLIÐI YAZILERUBEMÜDÜRLÜÜ Yetki,GörevveSorumluluklar Valilik yazmalarn hazrlamak, onay, teslim ilemlerini gerçekletirmek. çileribakanlgenelveözelteftiraporlarnteslimalmak,
DetaylıMaden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
YENİLENMİŞ TÜRKİYE DİRİ FAY HARİTALARI VE DEPREM TEHLİKESİNİN BELİRLENMESİ AÇISINDAN ÖNEMİ Dr. Tamer Y. DUMAN MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi Türkiye neden bir deprem ülkesi? Yerküre iç-dinamikleri
DetaylıPROJE G R DS -TMMMB (BARAJLARIN DER VASYON VE DOLUSAVAK H DROLOJ TASARIM KOM TES P K DEB VE H DROGRAFLARININ TAHM N ) TA KINLAR H DROLOJ S
DS -TMMMB H DROLOJ TASARIM KOM TES TA KINLAR H DROLOJ S (BARAJLARIN DER VASYON VE DOLUSAVAK PROJE G R P K DEB VE H DROGRAFLARININ TAHM N ) H DROLOJ TASARIM KOM TES DS ve TMMMB i birli i ile düzenlenen
DetaylıTa k nlarda Ak m Özelliklerinin Derinli e Ba l Belirlenmesi
Takn ve Heyelan Sempozyumu / 24-26 Ekim 2013, Trabzon - 453 - Taknlarda Akm Özelliklerinin Derinlie Bal Belirlenmesi Yrd. Doç. Dr. Onur Genç 1, Prof. Dr. Mehmet Ardçlolu 2, Prof. Dr. Necati Aralioglu 3,
Detaylı5. Öneri ve Tedbirler
Öneri ve Tedbirler 5.ÖneriveTedbirler Kurumsal düzeyde hizmet kalitesinin artrlmas için Bütünleik Yönetim Sistemleri kapsamnda kalite güvence belgelerinin alnmas ve personel verimliliinin gelitirilmesine
Detaylı'DARE PERFORMANS HEDEF' TABLOSU
!nsanl"n Geliimine Yönelik Katma De"eri Yüksek Ürün ve Hizmet Yaratmak 2011 ylna kadar üretilen aratrmalara, projeleri ve alnan patent saylarn % 20 arttrmak üzere laboratuvarlar kurmak ve akreditasyonlarn
DetaylıKONUT FNANSMAN SSTEM. TBB Gayrimenkul Çalma Grubu stanbul, 14.10.2005. Dr.Önder Halisdemir
KONUT FNANSMAN SSTEM TBB Gayrimenkul Çalma Grubu stanbul, 14.10.2005 Dr.Önder Halisdemir Genel Hatlar ile Tasar SPK nn hazrlad+ tasar 31 maddeden olumaktadr. Özel bir yasa de+il, de+iiklik yasasdr. TBB
DetaylıTÜRKİYE TAŞKIN BİLGİ SİSTEMİ (TABİS)
TÜRKİYE TAŞKIN BİLGİ SİSTEMİ (TABİS) İsmail HALTAŞ 1, İbrahim DEMİR 2 1 Doç. Dr., Zirve Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, 27260, Gaziantep, ismail.haltas@zirve.edu.tr 2 Yrd. Doç. Dr., Iowa Üniversitesi,
DetaylıSüreci Modellerinden Kalite El Kitab Üretmek çin Bir Araç
Süreci Modellerinden Kalite El Kitab Üretmek çin Bir Araç A Tool for Generating Quality Manual from Business Process Models Elif, Aydn Biliim Sistemleri Bölümü ODTÜ, Ankara elif.aydin@ii.metu.edu.tr Ömer,
DetaylıT.C. M LLÎ E T M BAKANLI I Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl S GORTACILIK E T M KURS PROGRAMI
T.C. MLLÎETMBAKANLII TalimveTerbiyeKuruluBakanl SGORTACILIK ETM KURS PROGRAMI ANKARA 2009 KURUMUN ADI : KURUMUN ADRES : KURUCUSUNUN ADI : PROGRAMIN ADI PROGRAMIN DAYANAI PROGRAMIN SEVYES PROGRAMIN AMAÇLARI
Detaylı2008 Yýlý Maliye Bakanlýðý Performans Esaslý Bütçesi
2008 Yýlý Maliye Bakanlýðý Performans Esaslý Bütçesi BakanSunuu yi hazrlanm bir bütçe kötü yönetilebilir fakat kötü hazrlanm bir bütçe asla iyi yönetilemez. 2003 ylndan itibaren hazrladmz güçlü bütçeler
DetaylıSosyal Değişime Destek: Yeni Kitle Kaynak Araçları Anketi
Sosyal Değişime Destek: Yeni Kitle Kaynak Araçları Anketi 1. Etkinliğe hangi kurumu temsilen katıldınız? Sivil toplum kuruluşu 75,0% 9 Bireysel 8,3% 1 Şirket 16,7% 2 Üniversite 0,0% 0 Sosyal Girişim 0,0%
DetaylıTangram Etkinlii ile Çevre ve Alan Hesab *
Elementary Education Online, 8(2), tp: 1-6, 2009. lkö!retim Online, 8(2), öu: 1-6, 2009. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr Tangram Etkinlii ile Çevre ve Alan Hesab * Güney HACIÖMERO0LU 1 Sezen
DetaylıARSAN TEKST L T CARET VE SANAY ANON M RKET SER :XI NO:29 SAYILI TEBL E ST NADEN HAZIRLANMI YÖNET M KURULU FAAL YET RAPORU
1. Raporun Dönemi : 01.01.2008 31.03.2008 2. Faaliyet Konusu Arsan Tekstil Ticaret Ve Sanayi A.. (irket) 1984 ylnda Türkiye de kurulmu# olup faaliyet konusu; her türlü pamuk ipli)i üretimi, sentetik iplik
DetaylıBir yerleim yerinin (Yaprakhisar, Kapadokya) iki boyutlu kaya dümesi analizleri ile kaya dümesi riski açsndan deerlendirilmesi
Bir yerleim yerinin (Yaprakhisar, Kapadokya) iki boyutlu kaya dümesi analizleri ile kaya dümesi riski açsndan deerlendirilmesi Rockfall risk assessment in a settlement area (Yaprakhisar, Cappadocia) by
DetaylıUzaktan heberle#meyle pompa kontrolü çözümü
Uzaktan heberle#meyle pompa kontrolü çözümü Phoenix Contact Elektronik Tic. Ltd. #ti. K#s#kl# Mah. Han#m Seti Sok. No:38/A 34692 B. Çaml#ca - Üsküdar #stanbul/türkiye Mersis:0729002180800018 +90 216 481
DetaylıISI HTYACI KMLK BELGES
ISI HTYACI KMLK BELGES Pafta / Ada / Parsel Proje Tarihi Bina Tan(m( YÖNETM BNALARI l / lçe ZMR Cadde bina numaras( Belediye Kullan(lacak Yak(t Türü FUEL OL Proje Sahibi Müsaade edilen maksimum Hesaplanan
DetaylıZMR-TAHTALI BARAJ GÖLÜ KORUMA ALANI ÇN YERALTI SUYU KRLETC TAINIMININ ARCGIS LE MODELLENMES
ZMR-TAHTALI BARAJ GÖLÜ KORUMA ALANI ÇN YERALTI SUYU KRLETC TAINIMININ ARCGIS LE MODELLENMES D. Karada 1, A. Elçi 1 1 DEÜ, Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Müh. Bölümü, Tnaztepe Kampüsü, 35160 Buca-'zmir,
DetaylıMatematiksel denklemlerin çözüm yöntemlerini ara t r n z. 9. FORMÜLLER
ÖRENME FAALYET-9 AMAÇ ÖRENME FAALYET-9 Gerekli atölye ortam ve materyaller salandnda formülleri kullanarak sayfada düzenlemeler yapabileceksiniz. ARATIRMA Matematiksel denklemlerin çözüm yöntemlerini aratrnz.
DetaylıDÜNYA TEFT?? KURULU ÖRNEKLER?
DÜNYA TEFT?? KURULU ÖRNEKLER? Sal?, Haziran 21, 2011 http://www.mmd.org.tr/dunya-teftis-kurulu-ornekleri 1.KITA AVRUPASI S?STEM? -FRANSA -?TALYA -?SPANYA -PORTEK?Z -BELÇ?KA -YUNAN?STAN 2.ANGLO-SAKSON S?STEM?
DetaylıRÜZGÂR ENERJ S NDE KULLANILAN JENERATÖRLER N
RÜZGÂR ENERJSNDE KULLANILAN JENERATÖRLERN KARILATIRMALI ANALZ 1 Meltem APAYDIN 2 Arif Kvanç ÜSTÜN 3 Mehmet KURBAN 4 Ümmühan BAARAN FLK Anadolu Üniversitesi ki Eylül Kampüsü Mühendislik-Mimarlk Fakültesi
DetaylıK TAP TANITIMI. Döndü DÜ ÜNMEZ *
TARHNPENDE ULUSLARARASITARHveSOSYALARATIRMALARDERGS Yl:2010,Say:3 Sayfa:313317 THEPURSUITOFHISTORY INTERNATIONALPERIODICALFORHISTORYANDSOCIALRESEARCH Year:2010,Issue:3 Page:313317 KTAPTANITIMI OyaDALAR,War,EpidemicsandMedicineintheLateOttomanEmpire(19121918),
DetaylıBÜYÜK MELEN HAVZASI ENTEGRE KORUMA VE SU YÖNETİMİ. Prof. Dr. İzzet Öztürk İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü
BÜYÜK MELEN HAVZASI ENTEGRE KORUMA VE SU YÖNETİMİ Prof. Dr. İzzet Öztürk İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü GÜNDEM Büyük Melen Havzası nın Konumu ve Önemi Büyük Melen Havzası ndan İstanbul a Su Temini Projesi
DetaylıARTVN L GELME PLANI. Artvin l Geneli-2000. Bilinmeyen 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4
ARTVN L GELME PLANI Artvin l Geneli-2000 Bilinmeyen Erkek 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 Kad n Y a Gruplar 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34. 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 12 9 6 3 0 3 6 9 12 % NÜFUS
DetaylıEczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik bugün sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı
Eczac?lar ve Eczaneler Hakk?nda Yönetmelikte De?i?iklik Yap?lmas?na Dair Yönetmelik bugün 29667 say?l? Resmi Gazete'de yay?mland? Say? : 29667 28 Mart 2016 PAZARTES? Resmî Gazete YÖNETMEL?K Türkiye?laç
DetaylıTED ANKARA KOLEJ VAKFI ÖZEL ANAOKULU 2011-2012 E M Ö RET M YILI 1. DÖNEM SU KONULU EKO OKULLAR RAPORU
TED ANKARA KOLEJ VAKFI ÖZEL ANAOKULU 2011-2012 EM ÖRETM YILI 1. DÖNEM SU KONULU EKO OKULLAR RAPORU EKM Ekim aynda düzenlenen ilk toplantda, okulumuz öretmenlerine program hakknda bilgilendirme yapld. Okulumuzda,
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 8, Say: 3, 2006 OYLAMA YÖNTEMNE DAYALI AIRLIKLANDIRMA LE GRUP KARARININ OLUTURULMASI
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 8, Say: 3, 2006 OYLAMA YÖNTEMNE DAYALI AIRLIKLANDIRMA LE GRUP KARARININ OLUTURULMASI Onur ÖZVER( * ÖZET Organizasyonlarda karar vericiler
Detaylı