Sinüsoidal Gövde Açıklıklı Çelik Kirişlerin Optimum Boyutlandırılması

Transkript

1 st nternatonal Conference on Engneerng Technology an Apple Scences Afyon Kocatepe Unversty, Turkey - Aprl 06 Snüsoal Göve Açıklıklı Çelk Krşlern Optmum Boyutlanırılması Ferhat Eral,* - Osman Tunca - Serkan Taş 3 - Serar Çarbaş 4 Öz: Göve açıklıklı çelk krşler knc ünya savaşınan bu yana gelşmş ülkelern yapı enüstrsne yaygın olarak çok farklı projelere kullanılmış br yapı elemanı türüür. Göve açıklıklı krşler, büyük açıklıkların kapatılmasına çatı krşler olarak a kullanılmaları görsellklernn yanı sıra ağırlık ve malyet tassarrufu sağlamaları sebeb le ergonomk sonuçlar vermekter. Göve açıklıklı krşler; kesm ve kaynaklama şlemnen sonra krşlern gövesne oluşan snüs eğrs şeklnek boşluklaran rahatlıkla mekank, elektrk ve su tessatları geçrleblğnen olayı kat yükseklklernn arttırılmasına gerek yoktur. Bu çalışmanın amacı; snüsoal göve açıklıklı çelk krşlern uygulanan yük kombnasyonu altına enemeye ayalı araştırma yöntemlernen br olan harmon arama teknğ kullanılarak optmum boyutlanırılmasıır. Sözü geçen krşlern uygulanan yük altına boyutlanırılmasına orjnal -kestl profl optmum boyutlanırma problemne tasarım eğşkenler ve tasarım sınırlayıcıları kkate alınarak boyutlanırılmıştır. Anahtar Kelmeler: Snüsoal Göve Açıklıklı Krşler, Stokastk Arama Teknkler, Harmon Arama, Partkül Küme, Mnmum Ağırlık, Optmum Yapı Boyutlanırılması GİRİŞ Optmzasyon ülkemzek mühenslk uygulamalarına hemen hemen hç kullanılmamaktaır. Halbuk, stokastk yöntemler [-] kullanılarak yapılan yapı optmzasyonu le, elemanları hazır profl lstelernen seçlen çelk yapıların en üşük ağırlıkla tasarlanması ve üşük malyetle nşa elmes mümkünür. Önerlen projee, snüs eğrs şeklne boşluklu çelk krşlern yapı optmzasyonu yöntemler le en ekonomk olarak tasarlanablmeler, bu krşlern yük taşıma kapastelernn hesaplanması ve bunun sonucu olarak a ülkemzek mühenslk uygulamalarınak kullanımlarının yaygınlaştırılması amaçlanmaktaır. Bu kapsama, snüs eğrs şeklne boşluklara sahp göve açıklıklı çelk krşlern optmum boyutlanırma problemler formüle elerek ele elen ayrık eğşkenl optmzasyon problemnn çözümü, gelştrlmş olan harmon arama (HA) ve parçacık sürü (PK) meta bulgusal optmzasyon teknkler kullanılarak ele elmştr [3-4]. Bu krşlern optmum tasarımları kapsamına, NP profl kestler, krş geometrs ve boşluklar arası mesafe le lgl etaylar tasarım eğşkenler olarak alınmıştır. Bu sstemlern tasarım krterler çn BS (Brtsh Stanart) şartnamesne öngörülen hükümler esas alınacaktır [5]. Göve açıklıklı krşler; çelk -kest profln göves boyunca geometrsne bağlı olarak yarım are [6], zgzag [7] veya snüs eğrs şeklne CNC (Blgsayar Nümerk Kontrolu) yöntem le keslp ele elen parçaların kayırılarak kaynakla yenen brleştrlmes sonucuna oluşurlar. Şekl e gösterlen bu şlemler sonucuna krşn boyu, kest katsayısı ve atalet moment artarken krşn ağırlığı lk uruma oranla azalır. Göve yükseklğ arttırılmış krşler eğşken geometrler ve kest küçültülmes sayesne etkn ve ekonomk çözüm sağlaıklarınan olayı bu krşler ofs bnaları, alışverş merkezler, otoparklar ve spor salonları gb ara kolonların stenmeğ büyük açıklıklı yapılara etkleyc mmar görünümler le terch elmekterler. Göve ernlğ arttırılmış krşler, genş alanların kapatılmasına çatı krşler olarak a kullanılmaları, görsellklernn yanı sıra ağırlık ve malyet tasarrufu sağlamaları sebeb le mükemmel sonuçlar vermekter. Şekl. Daresel, altıgen ve snüs eğrs şeklne göve yükseklğ arttırılmış çelk krşler Boyutlanırma parametreler olan boşluk boyutları, boşluklar arası mesafe ve boşluk sayısı, uygulanan yük kombnasyonlarına göre hesaplanan bu krşler; seçlen çelk -kest profln lk halne oranla yaklaşık olarak 40-60% aha ernrler ve 40-60% aha fazla ayanıklılık gösterrler. Yapılara kat yükseklk sınırlayıcıları öneml sorunlaran brn oluşturmaktaır. Kesm ve yenen kaynaklanma sonrası aha yüksek ve aha haff olan göve yükseklğ arttırılmış krşlern göve bölgesne oluşan boşluklaran elektrk, su ve mekank tessat boruları rahatça geçeblmes şekl e gösterlğ gb yapıların kat yükseklğne kazanca olanak tanır. 67

2 st nternatonal Conference on Engeneerng Technology an Apple Scences Afyon Kocatepe Unversty, Turkey - Aprl 06. Harmon Arama Yöntem Geem ve Lee tarafınan oluşturulan HA yöntem; orkestranın br müzk parçasını çalmaya başlamaan önce, müzk aletlernn akortlarının yapılarak ortak br harmon ele elmes kavramı üzerne oturtulmuştur. Orkestranın nsanlara nlettrğ br esern çalınmasınak müzk aletlernn uyumu, optmzasyon şlemnn global optmumu bulmasına benzetlmştr. Yapısal optmzasyon metotlarının çoğu blg steyen matematksel algortmalara gereksnm uyarlar ve başlangıç eğerlern seçm algortmanın global optmum eğere yakınsamasını sağlamak çn önemlr. HA algortması se fazla matematksel algortmaya htyaç uymaz ve başlangıç eğerlerne gerek yoktur. HA metouna erece arttırılarak arama yerne rastgele arama yapılır ve türevsel blgye gerek yoktur. Şekl. Kat yükseklğ farkı ve boy eğşm çn göve açıklıklı çelk krşn gösterm Göve yükseklğ arttırılmış krşlern göves boyunca keslp ele elen alt ve üst parçalarının kayırılarak kaynakla yenen brleştrlmes sonucuna yne şekl e gösterlğ üzere krşn boyu buna bağlı olarak a kest katsayısı ve atalet moment artar. KİRİŞ OPTMZASYONUNDA KULLANLAN YÖNTEMLER Bu çalışmaa k farklı stokastk yöntem kullanılarak, snüsoal boşluklu çelk krşler çn optmum tasarımlarını yapacak olan blgsayar yazılım programları gelştrlmştr. Bu çalışmalar netcesne HA ve PK metotlarını kullanarak çelk göve açıklıklı snüsoal boşluklu krşlern optmum boyutlanırılmasını çeren blgsayar yazılımları hazırlanmıştır. Bu yazılım FORTRAN programlama l kullanılarak Wnos ortamına erlenmştr. Yazılımların analtk ve tasarımsal becerler aşağıa belrtlmştr..bs (Brtsh Stanart) şartnamesne göre çözüm üretleblr.. Optmum tasarım, çelk göve açıklıklı krşler çn şartnamelerce öngörülen şu tahkkler göz önüne alınarak gerçekleştrleblr: * Eğlme ve eksenel gerlme tahkkler * Sekoner (vereneel) eğlme tahkk * Krş göve burkulması tahkk * Narnlk oranı tahkk * Maxmum eplasman tahkk * Kesme gerlmes tahkk -Harmon hafıza matrsnn oluşturulması: İlk olarak başlangıç harmon hafıza matrs (H) oluşturulur. Denklem e e gösterlğ gb matrsn büyüklüğü harmon hafızanın büyüklüğü kaarır. H matrs, genetk algortmalar ve evrmsel stratejler yöntemnek popülâsyon le kavramsal olarak eşeğerr. Harmon hafıza matrsnn büyüklüğü ( µ ) çözüm vektörlernn sayısı kaarır. Her br çözüm (harmon vektörü, ) tasarım eğşkenlernen ( N ) oluşmaktaır ve her harmon vektörü matrsn ayrı satırına gösterlr. Sonuç olarak, harmon hafıza matrs H = µ N şeklne fae elr. H = µ µ N φ( ) N φ( ) µ µ N φ( ) -Harmon hafıza matrsnn eğerlenrlmes: Harmon hafıza matrs çözümler analz elkten sonra onların amaç fonksyon eğerler brleştrlmş genel formül çne hesaplanır. Değerlenrlen çözümler matrs çnek amaç fonksyon eğerlernn artan zsne göre sıralanır. Bu sıralama φ( ) φ( ) φ( µ ) şeklner. -Yen harmonnn gelştrlmes: Yen harmon ' matrs = [,,.., N ] harmon hafıza ya a tamamlanmış ayrık set tarafınan her br zayn eğşken seçlerek gelştrlr. Harmon hafıza tarafınan br zayn eğşkennn seçlme olasılığı algortmanın öneml br parametres olan harmon hafıza göz önüne bulunurma oranı ( hmcr ) le kontrol elr. Bu olasılığı uygulama amacıyla her br eğşken ( ) çn 0 le arasına rastgele br sayı ( r ) oluşturulur. Eğer seçlen rastgele sayı ( r ) harmon hafıza göz önüne bulunurma oranınan () 68

3 st nternatonal Conference on Engeneerng Technology an Apple Scences Afyon Kocatepe Unversty, Turkey - Aprl 06 ( hmcr ) küçük veya eşt se eğşken H harmon matrsnn nc sütunu tarafınan atanan herhang br eğer tarafınan enklem e gösterlğ gb seçlr. Eğer r sayısı hmcr parametresnen büyükse rastgele eğer tamamlanmış ayrık set tarafınan atanır. = m {,,, } f r hmcr {,.., N } f r > hmcr s Eğer br zayn eğşken harmon hafıza tarafınan ken eğerne ulaştırılırsa, bu eğern erece uyumluluğu (ptch-ajuste) olup olmaığı kontrol elmelr. Bast br şekle erece uyumluluğu eğşkenn şmk eğer tarafınan eklenerek veya çıkarılarak ele elen eğşkenlern komşu eğerleren brsnn örneklemesr. Benzer şekle hmcr parametres e erece uyumluluğu ( par ), Denklem 3, olarak blnen olasılık kavramı le brlkte çalıştırılır. Eğer par tarafınan etknleştrlmemşse zayn eğşken farklılaşmaz. ± = f r par f r > par V - Harmon Hafıza matrsnn Güncelleştrlmes: Yen harmon vektörünün oluşturulmasınan sonra onun amaç fonksyon eğer hesaplanır. Eğer bu eğer harmon hafıza matrsnn çnek en kötü eğeren aha üşükse, Bulunan yen eğer hafıza matrsnn çne yerleştrlr ve matrsn çnek en kötü eğer matrs çnen çıkartılır. Yenlenmş harmon hafıza matrs amaç fonksyonlarının eğerne göre yükselerek sıralanır. V - Sonlanırma: 3. ve 4. Aımlar algortma öngünün maksmum sayısına ( N cyc ) ulaşıncaya kaar tekrar elr.. Partkül Küme Optmzasyon Yöntem Partkül Küme Optmzasyon (PK) yöntem hayvanlara rastlanan böcek kümelenmes, kuş sürüler ve balıkların toplu hareketler gb sosyal avranışlarını temel alır. Bu avranış bütün sürü hareketn gösteren blg ve aynı zamana her br breyn hafızasına ayalı olan sosyal gruplanırmaya ayanır. Proseür br amaç fonksyonu örnek uzayı çersne rastgele olarak oluşturulan sürüyü meyana getren bell mktara partkülü htva eer. Sürü çersnek her partkül optmum tasarım problem çn brer aay çözümür. Partküller örnek uzaya oğru uçma eğlmnerler ve br zaman aralığı çn her br aımak pozsyonları, mevcut pozsyonları ve hız vektörler ve kullanılarak güncellenr [4]. - Partküllern oluşturulması: Br partkül kümes küme boyutunu ( µ ) temsl een ve önceen belrlenmş () (3) mktara partkülen oluşur. Her partkül ( P ) k aet bleşene sahptr; br yer (tasarım) vektörü ve br hız vektörü v (Eştlk 4). Yer vektörü tasarım eğşkenlernn yerlern htva eerken hız vektörü v e arama süresnce bu yer vektörünün güncellenmes çn kullanılır. Sürü çnek her br partkül bütün lk (0) (0) pozsyonlar ve hızlar v eştlk 5 ve 6 ya bağlı kalacak şekle rastgele başlatma prensbyle oluşturulur. ( v), = [,,, ], [ v, v,, v ] P = v (4) (0), N = N ( mn ), = N = + r,.., (5) mn (0) mn + r( mn ), = N v,.., t = (6) Buraa r, 0 le arasına rastgele seçlmş br numara; t zaman aralığı; ve mn, se sırasıyla kest lstesnek lk ve son çelk profln sıra numaralarını göstermekter. - Partküllern eğerlenrlmes: Bütün partküller ana enkleme bağlı kalınmak suretyle analz elr ve amaç fonksyonu eğerler hesaplanır. - Partküllern en y eğernn ve küme çnek en y partkül eğernn güncellenmes: Br partkülün o ana kaark en y pozsyonu partkülün en y eğer olarak kabul elr ve her br partkülün an y eğer B vektörüne kayelr. Bunun yanı sıra prosesn başlangıcınan tbaren herhang br partkül tarafınan ele elmş olan en y pozsyon se en y global pozsyon olarak G vektörüne kayelr. Her br k terasyon aımı çn partkül ve global en y pozsyon eğerler güncellenr. B = [ B, B.., BN ] [ G, G.., G ] G = N (7) V - Partküllern hız vektörlernn güncellenmes: Her partkülün hız vektörü partküllern mevcut pozsyonu, lokal ve global en y pozsyon kkate alınarak aşağıak gb güncellenr. v ( k + ) = v G + c r t B + c r t Buraa, r ve r 0 le arasına seçlen rastgele sayılar; algortmanın keşf özellklern kontrol een partkül atalet parametres; ve c ve c se partkülün sırasıyla kensne ve sürüye ne kaar bağlı kalacağını gösteren güven parametrelerr. (8) 69

4 st nternatonal Conference on Engeneerng Technology an Apple Scences Afyon Kocatepe Unversty, Turkey - Aprl 06 V - Partkül pozsyon vektörünün güncellenmes: Daha sonra güncellenen hız vektörü kullanılarak her br partküle at pozsyon vektörü güncellenr. ( k +) = + v( k +) t (9) V Sonlanırma: İken beşe kaar olan aımlar önceen belrlenmş olan N te kaar terasyon çn x 3 a a y = 0.5 sn π + + b 4 () Snüs eğrs boşluklu çelk krşlern optmum tasarımına bazı geometrk ve avranış sınırlayıcılarının sağlanması gereken geometrk sınırlayıcılar aşağıak eştlklere gösterlmştr. Geometrk sınırlayıcılar boşluk yükseklğ eğerlerne (a ), herbr eğrnn yatay tekrarlanır. uzunluğuna (b), boşluğun yassı kısmının uzunluğuna 3 SİNÜSOİDAL GÖVDE AÇKLKL KİRİŞİN OPTİMİZASYON MODELİ kaynaklama şlem sonunak son boyuna y bf Üst T-Kest x Hs t a tf b e b Alt T-Kest e Şekl 3. Snüs Eğrs Boşluklu Krşn Geometr ve Notasyonları Geometr ve notasyonları Şekl 3 e gösterlen mnmum ağırlıklı snüs eğrs şeklne göve yükseklğ arttırılmış çelk krşlern optmum boyutlanırılması problemne eğşkenler aşağıak gb alınır: { } = {,, 3, 4,, 5 }T (0) Tanımlanan eğşken kümesne, çelk kest profln sıra numarasını, krşte oluşacak göve boşluğunun yükseklğnn, 3 krşte oluşacak her eğrnn yatay uzunluğunun, uzunluğunun ve 4 boşluğun yassı kısmının 5 se açıklık boyunca oluşacak toplam boşluk sayısının sıra numarasını tanımlar. Yapı elemanları, genş başlıklı -profller gb şartnamelerce tanımlanan ve pyasaa bulunan hazır profl lstelernn arasınan seçlr. Amaç, yapı ağırlığını mnmze etmekter. Snüs eğrs boşluklu göve yükseklğ arttırılmış çelk krşn ağırlığı WSSB olarak gösterlrse, amaç fonksyonu enklem () gb olacaktır. X WSSB = ρ s ASSB LSSB ρ s 4 y x t N hole () 0 Buraa, ρs çelğn yoğunluğunu, ASSB çelk kestn kest alanını, LSSB krş açıklığını, y eğr enklemn ve Nhole açıklık boyunca krşte oluşacak toplam snüsoal boşluk sayısını fae eer. Krşte oluşacak olan eğrnn fonksyonel faes se aşağıak gbr. (e), krşn lk boyuna ( H lk ) ve krşn kesm ve ( H son ) bağlı olarak aşağıak eştlkler sağlayacak şekle fae elmştr..4 H lk H son 0 H son.7 H lk 0 (3) (4) 3 a (b + e) 0 (b + e) 5a 0 (5) (6) 3. Çelk Göve Yükseklğ Arttırılmış Krşler İçn Davranış Sınırlayıcıları: Göve açıklıklı krşler çn üşey yükler altına yapılan eneysel çalışmalar sonucuna; krş boşluk geometrsne, krş göve narnlğne, yükleme tpne ve yanal esteklern koşullarına bağlı olarak krşte farklı göçme bçmler gözlemlenmştr. Yük kombnasyonları altına krşlere oluşablecek kusurları engellemek çn bazı avranışlar kkate alınmalıır. 3.. İkncl (Vereneel) Eğlme Kapastes Bu krşlere eğlme altınak krşn alt ve üst parçalarının esneklk kapastesnn tahkk elmes gerekr. Krş kesmeye maruz kalığı zaman, krş boşluğunun alt ve üst kısmınak T-kestler brncl ve kncl momentlern yanı sıra uygulanan kesmey e taşımalıır (Eşt.7). Brncl moment krş kest üzernek klask eğlme momentr. Kesme kuvvetlernn Şekl e etaylı olarak gösterlğ gb her br boşluk boyunca aktarılması se kncl eğlme (vereneel) momentne neen olur. PO M +.0 PU M P V PO = T cos θ sn θ V H M = T (x S 0 x0 ) + ( S x S 0 ) (7) (8) (9) 3.. Kesme Kuvvet Kapastes Göve yükseklğ arttırılmış krşlern boyutlanırılmasına üç kesme kuvvet kontrolü yapılır. Bunlaran lk; mesnetlerek kesme kuvvet tahkkr. 0. eştszlktek sınırlayıcı; mesnettek kesme kuvvet 630

5 st nternatonal Conference on Engeneerng Technology an Apple Scences Afyon Kocatepe Unversty, Turkey - Aprl 06 ( sup eğernn V ) krş kestnn maksmum kesme kuvvet kapastesn ( P v ) aşmamasını sağlar. sup P v 0 P 0. 6 p (.9 V (0) v = y 0 Mesnetlerek krş göve alanı) () İlk tahkke ek olarak krştek üşey kesme kuvvet kontrolü () yapılır. Krşn boşluktan olayı oluşan alt ve üst T-kestlernek kesme kuvvetler kapastelernn toplamı krşn toplam kesme kapastesn verr. Uygulanan yük kombnasyonunan olayı petek krşte oluşacak üşey yönek kesme kuvvet V O ; Pvy eğern aşmamalıır. V O P vy 0 () Pvy = 0.6 py (0.9 Krş alt veüst parça göve alanı) (3) Son olarak yanal kesme kuvvet kontrolü (4) yapılır. Yanal kesme kuvvet; krşn üst parçasınak eksenel kuvvetlern eğşmesnen olayı krşn göve kısmına meyana gelr (Şekl 4). Krşn göve bölgesnek yanal kuvvet ( V H ); yanal kesme kuvvet kapastes ( P vh ) eğernen küçük olmalıır. V H P vh 0 (4) Pvh = 0.6 p y (0.9 Mnmum gövealanı) (5) mesafesn, γ sabt parametrey fae eer. eğerler se çelk sınıfına göre belrlenr. Vh β 3 a f γ u 3..4 Krş Göve Burkulması: fu ve β (9) Şekl 4 e gösterlğ üzere kesttek maksmum moment ( M ) ve netcesne oluşan σ eğerler zn verlen maksmum moment ( M ) ve σ allo eğerlern aşmamalıır. M M 0 (30) A A 4 TASARM ÖRNEĞİ Şekl 5 e gösterlen araak çelk krşn snüs eğrs şeklne boşluklu petek krş yapılmasına karar verlğ varsayılıyor. Krş, ken ağırlığının yanı sıra k farklı noktaan tekl yüke maruz kalıyor. Hareketl yükler altına krş çn zn verleblr eplasman 7 mm le sınırlanırılmıştır. Elastste Moülü 05kN/mm² ve çelk krş (St-37) çn tasarım gerlmes 7.5kN/mm² r. Şekl 5. Snüs Eğrs Boşluklu Krş Şekl 4.Krşn üst gövesne oluşan yanal kesme V + = V (6) M = T ( H S x0 ) (7) S Vh = T + T = V+ H x (8) 3..3 Kaynak Bölgesne Kopma S Göve açıklıklı krşlere uygulanan yük altına kaynak kş mesafesnn krş T-kestlerne oluşacak kncl moment azaltmak amacıyla kısa tutulması veya kaynak kş kalınlığının küçük alınması urumuna kaynaklı brleşm bölgesne kopma meyana geleblr. Bu krşlerek yapılan çft taraflı kaynağın kalınlığını fae een mnmum a eğernn formülasyonu Eştszlk 9 a gösterlmekter. Bu faee, V h kaynak bölgesne oluşan yanal kesme kuvvet, kaynak kş 0 Optmum boyutlanırma problemne stanart çelk kest tablosunan sıcak haelenmş krş kest sıra numarası, boşluk yükseklğ, eğr yatay uzunluğu ve boşluk merkezler arası mesafe, oğrusal bölgenn uzunluğu ve krş açıklığınak toplam boşluk sayısı tasarım eğşkenler olarak alınırlar. Bu amaçla PE-00 le PE-750 arasına eğşen stanart -kest krş profllernen, 70mm le 600 mm arasına eğşen boşluk yükseklklernen ve le 40 arasına eğşen krştek toplam oluşablecek boşluk sayısınan oluşan br tasarım havuzu hazırlanır. Tasarım sınırlayıcıları olarak eplasman kısıtlayıcısı, krş profln esneklk kapastes, krş kesme kapastes, krş göves esneklk ve burkulma kapastes, krşn alt ve üst parçalarının vereneel eğlme kapastes ve krşn üst flanşına oluşablecek bölgesel burkulma alınmıştır. Krşn boyutlanırılmasına farklı Harmon arama (HA) ve Partkül Küme (PK) yöntem parametreler optmum sonuç çn test elmştr. Harmon hafıza matrs ( hms ) ve partkül sayısı ( µ ) her k yöntem çn eşt ve 0 olarak alınmıştır. Harmon arama yöntemnn ğer parametreler hmcr ve par sırasıyla 0.8 ve 0.35 olarak alınmıştır. PK yöntemnn tasarım parametreler olan c olarak, olarak ve t c ve le V eğerler 63

6 st nternatonal Conference on Engeneerng Technology an Apple Scences Afyon Kocatepe Unversty, Turkey - Aprl 06 e olarak seçlmştr. Bu parametreler le PK yöntemnn buluğu lk matrs yne Çzelge e gösterlmştr. HAalgortması parametreler kullanılarak optmum boyutlanırması yapılan snüs eğrs boşluklu göve yükseklğ arttırılmış krşn sonuçları Çzelge e verlmştr. Her k yönteme optmum sonuca yakın eğerler bulmasına karşın HA algortması bu krş çn optmum sonucu hms, hmcr ve par parametreler çn sırasıyla 30, 0.80 ve 0.45 eğerlern kullanarak 0,000 terasyon sonra 5. kg ağırlık le PE-SB300 krşn Şekl 6 a görülüğü üzere optmum kest tasarımını bulmaktaır. Çzelge. Snüs Eğrs Boşluklu Krş çn Bulunan Sonuçların Kıyaslanması Optmzasyon Arama Yöntem Optmum Kest Tasarımları (UB) Boşluk Merkezler Arası (mm) Boşluk Yükseklğ (mm) Eğr Yatay Mesafes Toplam Boşluk Sayısı Mnmum Ağırlık (kg) HA Algortması PE-SB300 PK Algortması PE-SB ,3 737, ,, , 6,3 Şekl 6. PE-SB300 Snüs Eğrs Boşluklu Krş Kesm ve Kaynak Sonrası Görünümü 6 SONUÇLAR Bu çalışmaa snüsoal boşluklu çelk krşlern optmum boyutlanırma problem; profl kest, krşte oluşacak göve boşluğunun yükseklğ, krşte oluşacak her eğrnn yatay uzunluğu, boşluğun yassı kısmının uzunluğu, boşluklar arası mesafe ve krş açıklığı boyunca boşluk sayısı gb tasarım eğşkenler kullanılarak geometrk ve avranışsal sınırlayıcıları altına çözülmüştür. Tasarım problemnn mnmum ağırlığının bulunmasına yapısal optmzasyon yöntemlernen harmon arama ve partkül küme algortmaları kullanılmıştır. Tasarım örneğ, harmon arama yöntemnn yapıların optmum boyutlanırılmasına aha etkl ve hızlı br şekle mnmum ağırlığı ele eebleceğn göstermştr. Teşekkür: Bu çalışma Karamanoğlu Mehmetbey Ünverstes BAP Koornatörlüğü tarafınan 3-M-5 numaralı proje le kısm olarak esteklenmştr. KAYNAKLAR [] Garry A., Kochenberger. ve Fre, Glover., (003). Hanbook of Meta-Heurstcs SBN [] Johann, Dreo., Alan, Petrosk., Patrck, Sarry. ve Erc, Tallar., E., (006). Meta-Heurstcs for Har Optmzaton SBN [3] Kang, Seok, Lee. ve Zong, Woo, Geem., (004). A Ne Structural Optmzaton Metho Base on Harmony Search Algorthm. J. Computers an Structures, vol. 8, SSN p [4] Ruben, E., Perez., ve Kamran, Behnan., (007). Partcle Sarm Approach for Structural Desgn Optmzaton. Computers an Structures, vol. 85, SSN p [5] Brtsh Stanars, BS-5950 (990). Structural Use of Steelorks n Bulng. Part. Coe of Practce for Desgn n Smple an Contnuous constructon, hot rolle sectons, Brtsh Stanar nsttuton, U.K., Lonon. 63

7 [6] Peter, Knoles., (985). Desgn of Castellate beams. The Steel Constructon nsttute. [7] J.K., War (990). Desgn of composte an noncomposte cellular beams, The Steel Constructon nsttute Publcaton. Yazar Aresler Ferhat, Eral, Akenz Ünverstes, Mühenslk Fakültes, İnşaat Mühenslğ Bölümü, Antalya, +90 (4) , Osman, Tunca, Karamanoğlu Mehmetbey Ünverstes, Mühenslk Fakültes, İnşaat Mühenslğ Bölümü, Karaman, +90 (338) , osmantunca@kmu.eu.tr. 3 Serkan, Taş, Akenz Ünverstes, Mühenslk Fakültes, İnşaat Mühenslğ Bölümü, Antalya. 4 Serar, Çarbaş, Karamanoğlu Mehmetbey Ünverstes, Mühenslk Fakültes, İnşaat Mühenslğ Bölümü, Karaman, +90 (338) , scarbas@kmu.eu.tr. İlgl Kş * Ferhat, Eral, Akenz Ünverstes, Mühenslk Fakültes, İnşaat Mühenslğ Bölümü, Antalya, +90 (4) , eferhat@akenz.eu.tr. 633