Gövde Dışında Yerleştirilmiş Bobin Đle Asenkron Motor Hızının Ölçülmesi

Transkript

1 Gövde Dışında Yeleştiilmiş Bobin Đle Aenkon Moto Hızının Ölçülmei H. Bülent Etan Ozan Keyan 1,3 Bilgiaya Mühendiliği Bölümü, Yazılım Üniveitei, Ankaa 2 Enomatik Entitüü, Enomatik Üniveitei, Ankaa e-pota: etan@metu.edu.t Özetçe Bu makaledeki çalışma, moto gövdei üzeine yeleştiilmiş bi bobin ile hava aalığındaki hamoniklein tanımlanmaı imkanını incelemektedi. Bu amaçla çalışma gövde dışına yeleştiilmiş bi bobinde endüklenen geilimden pectum analiz yöntemini kullanaak moto hızının belilenmei üzeine odaklanmıştı. Çalışmanın ilk baamağında, bobinde endüklenen geilimin ençoklanmaı için, bobin tipleinin ve bobinin gövdeye naıl yeleştiilmeinin uygun olacağı üzeinde duulmuştu. Bi kaç moto, inuoidal geilim ve WM evigeç ile üüleek tet edilmiş ve bobin voltajı önekleneek kaydedilmişti. Kaydedilen bilgi MATLAB otamında FFT analizi yapılaak incelenmişti. FFT analiz onuçlaından moto hızını belilemek için bi algoitma geliştiilmişti. Bu algoitmanın, değişik moto yükleinde ve üme ekanlaında moto hızını doğu olaak belileyebildiği göteilmişti. Yöntemin hızı belileme haaiyeti de tatışılmıştı. Kıaca özetlemek geekie, bu bildii gövde dışına yeleştiilmiş bi bobinde endüklenen geilimin hava aalığı hamoniklei bilgiinin içediği ve bu bilginin moto WM üücü ile üüle bile elde edilebildiğini götemişti. 1. Giiş Bu bildii aenkon moto gövde ütüne yeleştiilmiş bi aaştıma bobininin moto üzeine aydalı bilgi edinmek amacı ile yapılan bi aaştımanın bazı onuçlaını unmaktadı. Liteatüe bakıldığında gövde dışına yeleştiilmiş bobinlein kullanılmaı üzeine ınılı bilgi olduğu izlenmektedi. Bulunanla aaında en kapamlı çalışma Voitto Kaçak Finging akı Flux Gövde Fame Mutual Otak Flux akı Roto Stato Vinduced Extenal Gövde Seach ütü bobini Coil Şekil 1: Gövde üzeine yeleştiilmiş bobinin şematik göteimi Kokko nun [1] Condition monitoing o quiel-cage moto by axial magnetic lux meauement başlıklı çalışmaıdı. Bu çalışmada motoun ekenel yöndeki akıı gövde dışına yeleştiilmiş bi bobin üzeinde geilim endüklemektedi. Alınan vei motoun duumunu belilemek için kullanılmaktadı. Bunun yanında M. D. Negea yptığı çalışmalaı [2] de unmuştu. G. A. Capolino, J. F. Budny, D. Belkhayat moto dışına kaçan akının ölçüldüğü değeli çalışmala yapmışladı. [3], [4], [5]. Bütün bu çalışmala makinanın duumunu belilemek üzee yüütülmüş aaştımaladı. Ana hedelei makinanın kıık oto çubuklaı veya ekimiş ulman gibi aızala nedeni ile üettiği hamoniklei adyal veya ekenel kaçak akıyı enölele alınmış geilim yadımı ile ölçeek poblemi yakalayabilmekti. Ancak bu çalışmaladan hiç biinde moto hıızını oto konumunun veya oto oluk ayıının belilenmei amaçlanmamaktadı. Şekil 1 de tipik bi motoun manyetik devei Seach Coil Coe X X Coil Machine Fame Coe X X X Coil Coe Coil Stato Coe a)u biçimli bobin (b) Yatay bobin (c) Dikey bobin Şekil 2: Bu çalışmada ınanan 3 değişik bobin tipi ve bunlaın gövde üzeinde yaleşimi 1

2 Tablo 1 Faklı Yapıdaki Bobinlede Endüklenen Geilim Endüklenen geilim (mv) Tip I U biçimli Tip II Yatay Tip III Dikine göteilmektedi. Bu şekilden bi kıım otak (mutual hava aalığını geçen akı) akının gövde dışına çıkacağı hemen anlaşılabili. Bu akı enkon hızda dönmektedi. Bu nedenle gövde dışna bu akıyı bağlayan bi bobin yeleştiilie üzeinde bi geilim endükleneceği öylenebili. Bu geilim doğal olaak hava aalığı akıı hakkında bilgi içeecekti. Bu bilgiyi işleyeek oto hızı ve oto oluk ayıı hakkında bilgi edinilebileceği düşünülebili. Böyle bi çalışmada ilk adım öz konuu bobinin şekli ve yeleştiilme biçiminin endüklenen geilimi ençoklayacak şekilde eçilmei olmalıdı. Buadaki aaştımada üç değişik bobin tipi aklı aenkon motolaın pik döküm gövdei üzeine yeleştiileek deneyle yapılmıştı. Şekil 2 bu bobinlein yapıını götemektedi. Şekil 3 de U biçimindeki bobin motoladan biiinin gövdei üzeinde göteilmektedi. Faklı bobinlede endüklenen geilimle, deney motolaı üzeinde çeşitli adyal ve ekenel konumlaa yeleştiileek ölçümle alınmıştı. Bu aaştımadan bobinin adyal konumunun önemli olmadığı onucuna ulaşılmıştı. Buna kaşın bobinin ekenel yönde yeleşiminin çok önemli olduğu anlaşılmıştı. Şekil 4 bobinin ekenel yönde yeleşimin endüklenen geilim üzeindeki etkiini götemektedi. Bu şekilden bobini çekidek otaına yeleştieek diğe konumlaa göee iki milinden azla geilim endüklemenin mümkün olabileceği anlaşılmaktadı. Tablo 1 de deney motolaından biii üzeinde aynı konuma yeleştiilmiş üç aklı bobin üzeinde endüklenen geilimlein etkin (m) değei izlenmektedi. Tablodan U şeklindeki bobinin diğeleine goe çok daha başaılı olduğu izlenmektedi. Bu nedenle aaştımanın bundan onaki kımında 120 tulu ve U çekidekli bi bobin kullanılmiştı. 500 Seach Coil Voltage with Axial oition Vaiation Induced Extenal Seach Coil Voltage (mv) Axial oition Rea Side Coe o Machine Shat Şekil.4: Gövde üzeindeki bobinin ekenel yeine göe bobin geiliminin değişimi Şekil 5 Gövde dışı ve gövde içi (keik çizgi) bobinlede endüklenen geilim Şekil 5 de gövde üzeindeki bobinde endüklenen tipik bi geilim şekli göülmektedi. Đzlenebileceği gibi geilim şekli bozuktu. Aynı şekilde, hava aalığına yeleştiilmiş, 10 tuluk tam adımlı bi aaştıma bobininde endüklenen geilim de göteilmişti. Bu geilimin beklendiği gibi inuoidal bi biçimi vadı. Son olaak gövde malzemeinin endüklenen geilim üzeindeki etkiinden de bahetmek aydalı olacaktı. Uak güçledeki aenkon motolaın aleminyum güvdei olduğu bilinen bi geçekti. Bu nedenle U çekidekli bobin aleminyum gövdeli ve gücü tet moto 2 olaak nitelendiilen motoa yakın bi moto üzeine de yeleştiileek ölçümle yapılmıştı. Tablo 2 aleminyum ve pik döküm gövdeli iki moto üzeinde alınan ölçüm onuçlaını özetlemektedi. Đzlenebileceği gibi aleminyum gövdeli motodan alınan değele pik gövdeli motoun 1/5 i civaındadı. Aleminyum gövdeli motola üzeinde bu çalışmada ele alınan pik gövdeli 2

3 Tablo 2 Gövde Üzeinde yeleştiilen Bobinde endüklenen geilim Bobin geilimi motola üzeinde yapılan çalışmaya benze bi çalışma henüz yapılmamıştı. 2. Aaştıma Bobini Geiliminde Saklı Bilgi Hava aalığında bulunan hamonikle he zaman ilgi odağı olmuştu. Kutup çiti ayıı ve oto oluk ayıı olan bi aenkon moto, mekanik hızı ile dönüyoa; hava aalığındaki akı hamoniklei h, tato eeanına göe, (1) deki gibi heaplanabili [7]. h = ± (1) Roto oluk hamoniklei doğal olaak tato bobinleinde geilim endükle. Endüklenen geilim nedeni ile aımlada akan akımlada da bu hamonikle gözleni. Bu geçeğin moto dönme hızının ve diagnotik amaçlı olaak kullanıldığı liteatude gözlenmektedi. Gövde üzeindeki bobin gövde dışına kaçan hava aalığı akıını bağlamaktadı. Bu nedenle bobin üzeinde endüklenen geilim içinde oto oluk hamoniklein de gözlenmei bekleni. Ancak, bu hamoniklei güç kaynağından dış etkenleden geeke diğe iç kaynakladan endüklenen hamonik geilimleden ayımak kolay değildi. Bu aptama özellikle, motoun WM geilim kaynağından belendiği ve bu nedenle dabeli geilim kaynağından kaynaklanan bi çok hamoniğin otaya çıktığı duumlada geçelidi. Genel olaak hava aalığı akıında gözlenen hamonikle şöyle iade edilebili h Aleminyum gövde ik gövde (Moto 2) 67 mv 372 mv = ± α α=1,2,3, (2) buada α zaman hamoniği numaaıdı [7]. Daha öncede bahedildiği gibi, bu aahada amaç endüklenen geilim içinde göülmei beklenen hamoniklein gövde üzeine yeleştiilmiş bobinde endüklenen geilimden başaı ile ayılmaıdı. Eğe moto hızının bu hamonikleinden endüklenen geilimi kullanaak belilenmei ağlanabilie; moto hızını kıa bi üede (öneğin 100 miko aniye içinde) belileyebilmek için bi yol aanmaı aaştımaya değe bi konu olaak otaya çıkacaktı. Bu şekilde belilenen hız vekto kontol amacı ile kullanılabili. 3. Moto Hızının Gövde Üzeinde Bobin Kullanaak Belilenmei Bi önceki bölümde tatışıldığı gibi bu çalışmada amaç oto hamonikleinin gövde üzeindeki bobini kullanaak belilenmeidi. Bu amaçla pektal analiz yöntemi kullanılacaktı. Bu yaklaşım ve buna benzeyen yaklaşımla liteatüde pek çok makalede kullanılmıştı. [6], [8], [9]. Bu yöntemlein yavaş olduğu ve heaplama üeinin vei alma ve yakalanmak itenen hamoniğin numaaına goe, aniyele metebeine ulaşmaı mümkündü. Öte yandan [8] numaalı kaynakta geliştiilen yöntem oldukça hızlıdı ve 16 m gibi bi üede oto hızını belileyebilmektedi. Ancak geçici duumlada akım ölçümleinden hız belileyen bu yöntemin kullanılamayacağı belitilmektedi. Bu yöntemin yanında hız bilgiini phae locked loop veya demodülayon gibi tekniklele de elde edilebili. Buadaki çalışmada hız belilemek için kullanıılan üenin bi önemi olmadığından moto çalışıken alınan veinin onadan işlenmei yöntemi kullanılmaktadı. Elde edilen veile MATLAB otamında işlenmişti. Benimenen vei işleme yönteminin akış diagamı Şekil 6 da veilmişti. Hamonik belileme algoitmaının aşamalaı şöylece özetlenebili; I) Spektal Analiz Uygulanmaı: Kayıtlı veiden Fat Fouie Tanom kullanaak pektumu çıkat. II) Geilim Temel Bileşen Fekanının Belilenmei: Hamoniklei tanımlamak için temel bileşenin ilte edilmei geeki. Temel bileşen ekan, pektumu içinde en büyük genlikli bileşendi ve kolayca tanımlanıp elimine edilebili. Motou beleyen kaynağın ekanı biliniyoa algoitmanın bu adımı atlanabili. III) Temel Bileşen Fekanının Filte Edilmei: Fekan pektumundan temel bileşen ve bunun katlaı (k., k=1,2,3...) olan homonikle ve çıkatılı. Şekil 6 Roto hızı belileme algoitmaının akış diagamı 3

4 IV) Roto Oluk Hamonikleinin Aaştıılmaı: Bu aşamada temel bileşen ve hamonikleinin elimine edildiği pektumda oto oluk hamoniklei aanı. Heaplama üeini azaltmak için aama aalığının kııtlanmaında ayda olduğu açıktı. Bu nedenle hamoniklein motoun kaalı halde çalışacağı beklenen hızlada oluşacak hamoniklele ınılanmaı düşünülmüştü. Buadaki çalışmada motoun (=0) enkon hız ile makimum momentin oluştuğu kaymaya ( Tmax ) kaşı gelen hız aalığında çalışacağı vaayılmıştı. Motoun makimum momenti üetmei beklenen kayma değei Tmax, paametele bilinmiyoa, aalığında bi değe olaak alınabili. Bu duumda oto oluk hamonikleinin aanacağı ekan aalığı ( h ), kayma () ve beleme ekanı cininden (3) de veildiği gibi heaplanabili. h = [ (1 Tmax )] (3) Eğe makina üeteç olaak çalıştıılıyoa (<0), enkon hız ütü hızlada aaştıma bölgeine dahil edilmelidi. V) Roto Oluk Hamonikleinin Bulunmaı: Aaştıma aalığında bulunabilen en yükek genlikli hamonik belileni. Bulunan hamoniğin (2) numaalı denklemin tanımladığı bi eşleniği vaa, bu hamonic bi oto oluk hamoniği olaak kabul edili. Eğe eşlenik bulunamaza işlem bi onaki enyükek genliğe ahip hamonikle devam ettiili. Eğe tüm pektum taandığında itenilen koşulu ağlayan bi hamonik bulunamaza, yeni bi vei kaydı yapılaak aynı işlem devam ettiili. Roto oluk hamoniği belilendiğinde ie bi onaki işleme geçili. VI) Roto Hızının Heaplanmaı: Roto hhızının ekanı ( h ) (4) denkleminden bulunu. h = ± (4) Buada, oto oluk ayıı, kutup çiti ayıı, ve ie oto and tato elektikel ekanını götemektedi. (4) numaalı denklemden, şu şekilde bulunu; = h ± (5) Bi aenkon motoun hızı (N ) devi/dakika cininden (6) denkleminden heaplanabili. N = 60 / (6) (5) ve (6) denklemleini kullanaak (N ), (7) denkleminden kolayca heaplanı [7], [10]. N = (60/) ( h ± ) (7) Dikkat edilie motoun hızı oto oluklaının meydana getidiği hamoniklein ekanından heaplana- bilmektedi. Ancak, bu heaplama oto oluk ayıının () bilinmeini geektimektedi. Oluk ayıı üetici taaından veilmiş olabili. Bunun mümkün olmadığı duumlada oluk ayıının bi şekilde ketiilmei geekecekti. VII) Hız Bilgiini Yenile: Heaplanan hız bilgii kayda geçiili ve algoitma başa döne. 4. Sinuoidal ve WM Beleme ile Deneyle Bu bölümde; öneilen yaklaşımın hangi koşullada, ne ölçüde doğu onuç vediğini belilemek amacı ile yapılan deneylein onuçlaı veilmişti. Deneylede 2 tip moto kullanımış ve bu motola hem inuoidal hem de WM dalga şekli üeten bi evigeç ile üüleek, deney motolaının hızı, öneilen yöntemle, belilenmişti. Elde edilen onuçla moto milinden doğudan ölçülen hız ile kaşılaştıılmıştı. 4.1 Moto Sinuoidal Beleme ile Süülüyo Đlk deneylede, güç kaynağı hamonikleinin algoitma üzeindeki etkileinden kaçınmak için, deneyle inuoidal şebeke geilimi ile 50 Hz de, 2 aklı moto üzeinde geçekleştiilmişti. Moto hızı makinala yükleneek değiştiilmişti. Deneylede kullanılan motoladan biincii 1.1 kw, 6- kutuplu, Y-bağlı bi aenkon motodu (Moto 1). Bu motoun tatounda 36, otounda 26 0luk vadı. Đkinci moto ie (Moto 2), 2.2 kw, 2-kutup, Y-bağlı bi aenkon motodu. Bu motoun 24 tato ve 18 oto oluğu vadı. He iki makinanın da gövdei demi dökümdü. Gövde üzeindeki aaştıma bobininde endüklenen geilim oilokop ile öneklenmişti. He kayıtta 2000 nokta, 2 khz önekleme hızında alınmıştı. Şekil 6 da tipik bi kayıdın MATLAB otamında yapılmış FFT analizi onucu göteilmektedi. Roto oluk hamonikleinin bu pectum içinden ayıklanmaı geekmektedi. Şekil 7 de veilen kayıt Moto 1 üzeinden alınmıştı. Tet ıaında moto hızı 718 d/d di. Kolayca izlenebileceği gibi oto oluk hamoniği 310 ± 50 Hz civaında oluşmaktadı. Bu ekan tanımlandıktan ona (1) denkleminden motoun hızı hemen heaplanabili. Amplitude Foule Analyii o Data Obtained at 718 pm Fequency (Hz) Şekil 7 Moto-1 50 Hz tato ekanında 718 d/dk ile çalışıken bobinindeki geilimin FFT analizi. Tablo 3 Gövde Dışında Yeleştiilmiş Bobin Ile Ölçülen ve Heap Edilen Moto Hızı MOTOR TĐĐ Ölçülen (d/d) hız Ketiilen hız (d/d) hata (d/d) MOTOR MOTOR Ketiim hataı (%) 4

5 Đki tet motoumuz için, buada geliştiilen yöntemle ketiilmiş ve ölçülmüş moto hızlaı Tablo 3 de veilmişti. Đzlendiği gibi moto hızlaı gayet haa olaak belilenmişti. Fouie Analyi o Seach Coil #1 40 Hz-686 pm 297 Hz 40 Hz 40 Hz 120 Hz 120 Hz 4.2 Motola WM Evigeç ile Süülüyo Sinuoidal geilimle yapılan tetle oto oluk hamonikleini belilemekte kullanılan algoitmanın, inuoidal beleme altında, gayet iyi onuçla vediğini götemektedi. Hız kontollu aenkon motola genellikle WM evigeçle ile üülmektedi. Bu şatlada gövde ütünde yeleştiilmiş bobinde endüklenen geilimin hamonic pektumu daha geniş olacaktı. Bu duum Şekil 8 den de izlenebili. Bu kayıt Moto 1 WM evigeç ile 40 Hz te üülüken ve moto 686 d/d da döneken kaydedilmişti. Şekil 6 ve 7 kaşılaştııldığında hamonic içeikteki atış hakkında bi iki elde edilebili. Bu kez de önekleme 2 khz de yapılmıştı ve 2000 önek alınmıştı. Şekil 5 te veilen algoitma kullanılaak oto oluk hamoniklei belilenmişti. Roto oluk hamonikleinin 297±40 Hz de oluştuğu izlenmişti (Şekil 8). Bu bilgiden belilenen dönme hızı d/d di ve encode ile ölçülen d/d değeine çok yakındı. Tet moto 1 üzeinde 40 Hz ve 20 Hz de yapılan tetlein onuçlaı Tablo 4 de özetlenmektedi. Moto belli bi ekanta çalıştıılıken hızını değiştimek için yükün değiştiilmei yoluna gidilmişti. Tablo 4 deki onuçla incelendiğinde algoitmanın çok başaılı onuçla vediği anlaşılmaktadı. 5. Moto Hızı Ketiim Yönteminin Değelendiilmei Bu bölümde öneilen yöntemin hız belileme haaiyeti ve oto oluk hamoniklei ile güç kaynağı hamoniklei çakıştığında ne gibi bi onuç alınabileceği değelendiilecekti Metodun Haaiyeti Öneilen yöntemin hız belileme haaiyeti başlıca 2 aktöe bağlıdı. Bunladan bii oto oluk hamonikleinin ekanı, diğei ie pektum analizinin çözünülüğüdü. N adet öneğin, ampling önekleme ekanı ile alındığını vaayalım. Denklem (8) çözünülüğün ( e ) önekleme peiyodu ile te oantılı olduğunu götemektedi. e = ampling /N (8) Bu denklemden önekleme ekanı abit tutulukan önekleme üeini uzataak pektum analizinin çözünülüğünün attıılabileceği anlaşılmaktadı. B değelendimeden hız ketiim haaiyeti ile ketiim huz aaında bi eçim yapmak geektiği anlaşılmaktadı [9]. Roto hızı ketime algoitmaının haaiyetini belilemek için aşağıda veilen yaklaşım kullanılabili. Veinin e, çözünülüğünde öneklendiğini vaayalım. Bu duumda hamoniklein belilenmeinde otalama hatanın e /2 olduğu öylenebili[8]. Böylece oto hızının belilenmeinde (Hz olaak) kaşılaşılacak hata, (4) denkleminden yaalanılaak, Amplitude Fekan Fequency (Hz) Şekil.8 40 Hz da çalışan WM evigeç ile üülen ve d/dk da dönen tet motou-1 in üzeindeki bobinde endüklenen geilimin FFT analizi Tablo 4 Moto evigeçle üülüken ölçülmüş ve aaştıma bobini kullanılaak ketiilmiş oto hızı Stato ekanı (Hz) Ölçülen hız (pm) Ketiilen hız (pm) Hız hataı (pm) e e ε ( ) = { ε ( h ) + ε ( )} = { + } (9) 2 2 olaak bulunu. Buada ε( h ) ve ε( ) ıaı ile oto oluk hamoniklei ve güç kaynağı ekanının otalama hata değeidi. He iki değişkenin değei e /2 di. Hehangi bi kodlayıcının tu başına N dabe üettiğini dikkate alalım. Bu kodlayıcı T = 1/ e üeince önek alıyo olun. Otalama hızda gözlenecek hata [8] ε ( encode) 60 /(2N) (10) pm = e Olacaktı. Denklem (9) kullanılaak öneilen yöntemde d/d olaak hata (11) den bulunabili. 60 ε ( ) pm = (11) e (10) ve (11) numaalı denklemleden moto hızı N= /2 (12) Olacaktı. Bu duumda oto oluk hamonikleinin temel bileşeninden moto hızının ketiiminde otalama hız hataı /2 dabe üeten bi kodlayıcı ile aynı olacaktı. Eğe güç kaynağının ekanı biliniyoa bundan kaynaklanan hata olmayacaktı. Böylece (11) denklemi yenden düzenlenebili; 5

6 e ε ( ) = { ε ( h ) + 0} = (13) 2 Sonuç olaak bu duumda hız ketiimindeki hata N= kada dabe üeten bi kodlayıcı ile aynı olacaktı. Ancak oto oluk ayıı genellikle az olduğundan hata eviyei yükek çıkabili. Buadaki çalışmada pektal analizde çözünülük e, 1 Hz di. Bu duumda 26 oluğu olan Moto 1 için ketiim hataı ±1.2 d/d olacaktı (Denklem (13 ten). Bu ketiim hataı çok düşük çalışma hızlaı haiç kullanılabili ve bi ketiim için yetelidi. 5.2 Roto Oluk Hamonikleinin Güç Kaynağı Hamoniklei Ile Çakışmaı Roto oluklaından kaynaklanan hamoniklein ekanının uygulanan tato geilimi hamonikleine yakın olmaı halinde moto hızının ketiiminin zo olacağı açıktı. Eğe bu ekanla çakışıyoa hız ketiimi yapmak daha da zodu. Bu duumda öz konuu iki ekan aaında ne kada ak olduğunda algoitmanın ağlıklı çalışacağını aaştımak yeinde olacaktı. Güç kaynağı hamonikleinden biii ile çakışan oto oluk hamonikleinin hangilei olacağını (14) kullanaak heaplamak mümkündü. = k k=1,2,3. (14) Elektikel moto hızını mekanik moto hızına çeviiek d/d cininden motoun hızı devi dakika olaak (15) denkleminden bulunu (N ). N k 60 = (15) Daha once hız ketiim hataının valığı ve düzeyi belilenmişti. Bu uygulamada hata (Moto 1) ±1.2 d/d dı. Emniyetli bölgede kalmak amacı ile, güç kaynağı 50 Hz ekanta beleme yapıyoa Moto 1 için ketiim hataının ±2 Hz alınmaı kaalaştıılmıştı. Bu duumda ketiimde hata yapılabilecek hız aalıklaı, Moto 1 için heaplanaak Tablo 5 te unulmuştu. Sabit bi FFT çözülügü kullanılacaka; oto oluk hamoniklei ile güç kaynağı hamonikleinin çakışma ihtimali tato beleme ekanı yükeldikçe atacaktı. Böyle bi poblemden kaçınabilmek için, FFT çözünülüğü attılabili. Tablo 5 Güç kaynağı ekanı 50 Hz iken oto oluk hamonikle ile güç kaynağı ekan hamonikleinin çakışabileceği hız aalıklaı Kitik Hız aalığı (d/d) Roto hamonik ekanı (Hz) oluk Hamoniğin 50 Hz e oanı Kayma Sonuçla Bu çalışmanın amacı aenkon moto gövdei üzeine yeleştiilmiş bi bobinin hava aalığında bulunan hamoniklei ayımak için kullanılabilmei imkanını aaştımaktı. Bu göüşü denemek için bi kaç bobinin üzeine aaştıma bobini yeleştiileek motola şebekeden ve bi evigeçle üüleek deneyle yapılmıştı. Bu deneyle ıaında aaştıma bobinleinde endüklenen geilim öneklenmişti. 2 khz önekleme hızında, 2000 önek alınaak, bu öneklein FFT analizi MATLAB otamında yapılmıştı. Roto oluk hamonikleini elde edlen pektumdan ayıklayabilmek için bi algoitma geliştiilmişti. Bu çalışma onucunda geliştiilen algoitmanın moto hızının güç kaynağının niteliğinden bağımız olaak doğu olaak ketiilebildiği belilenmişti. Elde edilen onuç; aenkon moto oto oluk hamonikleinin, dökme demi gövdeli motola için, gövde üzeine yeleştiilmiş bi bobin yadımı ile belilenebileceği götemişti. Bu bulgula, gövde üzeine yeleştiilmiş bobinde endüklenen geilimi kullanaak moto hızının belienebileceğini götemektedi. Bu işlemi miko aniye metebeinde yapılabilecek bi yöntem bulunduğu taktide; vekto kontolde kullanılabilecek, moto yapıını etkilemeyen bi ölçüm tekniği elde edilebilecekti. 7. Kaynakça [1] Kokko V., Condition monitoing o quiel-cage moto by axial magnetic lux meauement, Univeity o Oulu, Doctoal Dietation, 2003 [2] Negea M.D "Electomagnetic lux monitoing o detecting ault in electical machine", Helinki Univeity o Technology, Doctoal Dietation, 2006 [3] Yazidi A., Thailly D., Henao H., Romay R., Capolino G.A., Budny J. F., Detection o tato hot-cicuit in induction machine uing an extenal leakage lux eno, IEEE Intenational Coneence on Indutial Technology, 8-10 Dec Vol. 1, p: [4] D. Belkhayat, R. Romay, M. E. Adnani, R.Coton, J. F. Budny, Fault diagnoi in induction moto uing adial magnetic ield meauement with an antenna, Meauement Science and Technology, 2003, Vol.14, p: [5] Aa T., Henao H., Capolino G. A., Simpliied axial lux pectum method to detect incipient tato inte-tun hotcicuit in induction machine, IEEE Intenational Sympoium on Indutial Electonic, 4-7 May 2004, Vol: 2, p: [6] M. Aiello, A. Cataliotti, S. Nuccio, "A compaion o pectum etimation technique o peiodic not-tationay ignal", IEEE Intumentation and Meauement Technology Coneence, Budapet, 2001, p: [7] Moeia J.C., Lipo T.A.,"Modelling o atuated AC machine including ai gap lux hamonic component", IEEE Tan. Induty Application., Vol.28, no.2. Ma./Apil.1992, p: [8] Blaco-Gimenez R., Ahe G. M., Sumne M., Badley K.J., "eomance o FFT oto lot hamonic peed detecto o enole induction moto dive", IEEE oc.-elec. owe Appl., Vol. 143, No:3, May 1996, p: [9] Hut K. D., Habetle T.G." A Compaion o Spectum Etimation Technique o Senole Speed Detection in Induction Machine", IEEE Tan. On Induty Application, 1997, Vol.33 Iue.4, p: [10] Ihida M., Iwata K. "A New Slip Fequency Detecto o an Induction Moto Utilizing Roto Slot Hamonic", IEEE Tan. on Induty Application,1984, Vol.IA-20, Iue.3, May-June 1984, p: