Tarım Ekonomisi Dergisi

Transkript

1 Tarım Ekoomisi Dergisi Turkish Joural of Agricultural Ecoomics ISSN -8 Tohum, Kimyasal Gübre ve İlaç Kullaımı Açısıda Mısır Üreticilerii Çevre ve İsa Sağlığı Üzerie Duyarlılığı: Adaa İli Öreği Burha ÖZALP, Hüseyi Tayyar GÜLDAL Çukurova Üiversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekoomisi Bölümü Akara Üiversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekoomisi Bölümü Makale Küyesi Özet Araştırma Makalesi Hibrit tohum, kimyasal gübre ve ilacı kullaıldığı etasif tarım yeşil devrim ile birlikte yaygılaşmıştır. Kısa vadede verim artışı sağlaya etasif tarım uzu vadede çevre ve isa sağlığı üzerie olumsuz etkilere ede olmuştur. Buu soucuda, sürdürülebilir tarım etasif tarımı yerie bir alteratif olarak öerilmiştir. Fakat etasif tarımı egemeliği hala üreticiler arasıda bir üretim tarzı olarak devam etmektedir. Çeşitli kullaım alaları bulua mısır yoğu olarak etasif tarım tarzı ile üretile bir ürüdür. Bu çalışmaı amacı, Adaa ilide tohum, kimyasal gübre ve ilaç kullaımı açısıda mısır üreticilerii çevre ve isa sağlığıa duyarlılığıı değerledirmektir. Adaa Türkiye mısır üretimii.8'ii sağlaya öemli bir şehirdir. Bu edele çalışma alaı olarak seçilmiştir. Çalışmada, 9 üretici ile yüz yüze aket metodu ile görüşülmüştür. Elde edile veriler SPSS programı kullaılarak değerledirilmiş ve Khi-kare bağımsızlık testi uygulamıştır. Aaliz soucua göre, mısır üreticilerii.'ii hiç orgaik gübre kullamadığı ve.'si gübre çeşidii ve miktarıı deeyimlerie göre belirlediği ortaya koyulmuştur. Mısır üreticilerii, orgaik gübre kullama durumları ile gelir durumu arasıda alamlı bir ilişki bulumuştur. Souç olarak, Adaa ilide tohum, kimyasal gübre ve ilaç kullaımı açısıda mısır üreticilerii çevre ve isa sağlığıa geel olarak duyarlı olmadığı tespit edilmiştir. Aahtar kelimeler: Etasif Tarım, Sürdürülebilir Tarım, Mısır, Adaa, Khi-Kare SorumluYazar Burha ÖZALP bozalp@cu.edu.tr Geliş Tarihi:.. Kabul Tarihi: 9..7 Tarım Ekoomisi Dergisi Cilt: Sayı: Sayfa:- DOI.8/tarekoder. Sesitiveess of Maize Producers o to Evirometal ad Huma Health i Terms of Hybrid Seed, Chemical Fertilizer ad Pesticide: Case of Adaa Abstract Itesive agriculture used hybrid seed, chemical fertilizer ad pesticide became widespread i cojuctio with gree revolutio. Itesive agriculture providig yield icrease i the short term caused egative effects o to evirometal ad huma health i the log term. So, sustaiable agriculture was offered as a alterative istead of itesive agriculture. But hegemoy of itesive agriculture has still goe o as a mode of productio amog producers. Maize havig various use areas is a product produced itesely via mode of itesive agriculture. The aim of this study is to evaluate sesitiveess of maize producers i Adaa o to evirometal ad huma health i terms of use of seed, chemical fertilizer ad pesticide. Adaa providig.8 of maize productio of Turkey is a importat city. For this reaso, Adaa was choose as workig area. I study, 9 producers were iterviewed with face to face questioaire method. Data obtaied were evaluated by usig SPSS programme ad Chisquare idepedece test was applied. Accordig to result of aalysis, that. of maize producers did't use orgaic fertilizer ad that. of them determied sort ad quatity of fertilizer i terms of their experieces were revealed. A sigificat relatio was foud out betwee orgaic fertilizer use case of maize producers ad icome case of maize producers. Cosequetly, it was establised that maize producers i Adaa are ot geerally sesitive o to evirometal ad huma health i terms of use of seed, chemical fertilizer ad pesticide. Key words: Itesive Agriculture, Sustaiable Agriculture, Maize, Adaa, Chi-Square.GİRİŞ Petrol alaıda vaktiyle Stadart Oil Compay ile tekelleşe Rockefeller öcülüğüde Yeşil Devrim'i 9 sorasıda Meksika'da başlaması ve 9'larla yaygılaşması ile tarımsal üretim biçimi farklı bir evreye girmiştir. Yeşil devrim, doğa ile barışık geleeksel tarım alayışı yerie yüksek verim ile yüksek gelir elde etme alayışıı beimseye etasif tarımı merkeze oturtmuştur. Yeşil devrim ile birlikte yerel tohumlar yerie tarım şirketlerii yüksek verimli hibrit tohumları kullaılmaya başlamıştır. Fakat bu hibrit tohumları yerel tohumlara azara daha çok verimli olabilmesi içi bitki hastalıklarıa ve zararlılarıa karşı kimyasal ilaçlar kullaılması ve toprağa da kimyasal gübre verilmesi gerekmiştir (Egdahl, 9; Foster, ). Bua bağlı olarak tarımsal verimliliği ve toplam üretimi artmasıa karşı bu yoğu üretim tekiklerii ve kimyasal maddeleri fazla kullaılması toprak aşıması (erozyo), yer altı ve yüzey sularıı kirliliği, doğal hayatı tahrip edilmesi gibi oldukça öemli sosyal, ekoomik, çevre ve ekolojik soruları da ortaya çıkarmıştır (Budak, ). Düya tohum pazarıı 7.'ü, bitki koruma ilaçları pazarıı 9.'i, kimyevi gübre pazarıı da 'i bu alalarda

2 Özalp, Güldal / Tarım Ekoomisi Dergisi (), 7 söz sahibi firma tarafıda kotrol edilmektedir (Aoim, ). Bu durum üreticileri hem girdi bakımda bağımlı hale getirmekte hem de tarımı yoğu dış girdili olarak yapılmasıa zemi hazırlamaktadır. Bitkilerde zararlılara karşı yoğu ilaç kullaımı, zararlıları bu ilaçlara daha fazla dayaıklılık kazamasıa, dolayısıyla da daha fazla ilaç kullaımıa bağlı olarak da üretim masraflarıı daha da artmasıa ede olmaktadır (Budak, ). Öte yada etasif tarım ile tohum, bitki koruma ilacı ve kimyevi gübre alaıdaki yoğulaşma ya da tekelleşme piyasaya tek tip ürüleri suulmasıa ede olmaktadır. 99'lı yıllarla birlikte yarattığı çevresel, ekoomik ve toplumsal etkiler edeiyle etasif tarım sorgulamaya ve dolayısıyla tarımı daha sürdürülebilir kılacak ola alteratif tarımsal uygulamalar aramaya başlamıştır (Regaold ve ark., 99). 99'lı yıllarla başlaya eleştirileri gücelliği 'lı yıllara da taşımış, etasif tarımı doğal degei bozulmasıa ola etkileri ve besi ziciri yoluyla isaı yaı sıra tüm calılara ulaşabile yaşamsal tehlike yaratma özellikleri ile saayi ya da ketsel kirlilikler kadar dikkat çekmektedir (Turha, ). Tüm bu gelişmeler Sürdürülebilir Tarım kavramıı güdeme getirmiştir. Sürdürülebilir tarım etasif tarım modelie bir alteratif olarak suulmaktadır. Sürdürülebilir tarım kavramı, tarımsal üretimde agroomik, çevresel, sosyal ve ekoomik boyutları degelemeyi hedefleye bir yaklaşım şeklidir. Sürdürülebilir tarım, tarımda verimliliği korumaı yaıda çevreye verile zararı azaltmayı, kısa ve uzu döemde ekoomiyi calı tutmayı, tarımla uğraşaları yaşam kalitesii yükseltmeyi ve bu yöde uygulamaları geliştirmeyi amaçlar. Buu gerçekleştirmek içi sürdürülebilir tarım yötemi olarak, ürü rotasyou, toprağı geliştirilmesie yöelik uygulamalar, biyolojik mücadele gibi egatif dışsallıklar yaratmaya üretim tekiklerii kullaır. Yai sürdürülebilir tarım etasif tarımı sadece verim ve üretim artışı hedefleye üretim yötemleri yerie doğal girdileri kapasitelerii artışıa odaklaır (Regaold ve ark., 99; Turha, ; Kha, ). Etasif tarımı çevre ve isa sağlığı üzeride yarattığı olumsuz etkiler göz öüe alıdığıda, isa beslemesii sağlaya tarımsal ürüleri asıl üretildiği, üreticileri üretimi gerçekleştirirke çevre ve isa sağlığıa e kadar duyarlı olduğu öemli hale gelmektedir. İsa beslemesi açısıda, Türkiye'de tahılları öemli bir yeri bulumaktadır. Bu sebeple tahıl ekim alaları oldukça geiş yer tutmaktadır. Tahıllar bir yada isa beslemeside diğer yada hayva yemi olarak kullaılmaktadır. Bir kısmı da saayi hammaddesi olarak değerledirilmektedir (Şahi, ). Bua bağlı olarak, Türkiye tarım alalarıı yarısıda fazlasıı (.) tahılları dahil olduğu tarla bitkileri kaplamaktadır. Öemli bir tarla bitkisi ola mısırı tarla bitkileri ekiliş alaı içerisideki payı 7.'dir (TUİK, ; GTHB, /a). Mısır, çeşitli şekillerde isa gıdası, hayva yemi, ve edüstri hammaddesi olarak kullaıla bir bitkidir. Ayrıca sap ve yaprakları hayva yemi, kağıt yapımı ve küçük çapta hasır el işleri yapımıda da kullaılır. kg mısırda 77 kg işasta, kg şeker, 9 kg protei, kg yağ ve 7 kg da diğer maddeler elde edilebilir (Kaburoğlu-Öğretir, 98: 'de aktara Şahi, ). Bu deli öemli bir ürü ola ve üretimide hibrit tohumları, kimyasal ilaçları ve kimyasal gübreleri yoğu olarak kullaıla mısırı çevre ve isa sağlığı açısıda icelemek öemli hale gelmektedir. Adaa, Türkiye dae mısır üretimii.8'ii gerçekleştirmesi, buula birlikte dae mısır alaları Adaa'daki tahıllar ve diğer bitkisel ürüleri ekili alalarıı.'ii kaplaması edeiyle çalışma alaı olarak belirlemiştir (TUİK, ). Bu çalışmaı amacı, Adaa ilide tohum, kimyasal gübre ve ilaç kullaımı açısıda mısır üreticilerii çevre ve isa sağlığıa duyarlılığıı değerledirmektir. Çevre ve isa sağlığı, kimyasal girdi kullaımı, sürdürülebilir tarım, orgaik tarım gibi başlıklarda çalışmaları yoğu olarak buluması (Olha, 997; Geçler, 9; Yılmaz ve ark., 9; Akbaba, ; Ertürk ve ark., ; Güldal, ; Kızıloğlu ve Asla, 7) çalışmaı hala gücel olduğuu göstermesi açısıda da öemlidir.materyal ve YÖNTEM..Materyal Çalışma biricil ve ikicil verilere dayalıdır. Biricil veriler yüz yüze görüşme yapılarak aket yoluyla elde edilmiştir. İkicil veriler ise kouyla ilgili yerli ve yabacı çalışmalarda ve ilgili kurumlarda elde edilmiştir. İlgi kurumlar, Türkiye İstatistik Kurumu, Adaa İl Gıda Tarım ve Hayvacılık Müdürlüğü, T.C. Şeker Kurumu ve Beyaz Et Saayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Dereği'dir...Yötem... Örek Seçimide İzlee Yötem Bu çalışma Adaa ilii Ceyha ve Yüreğir ilçeleride gerçekleştirilmiş olup Adaa ili mısır üretimi içideki payı 9. olması edeiyle tercih edilmiştir. Çalışmaı biricil verilerii mısır yetiştire üreticiler ile yüz yüze yapıla aketler oluşturmaktadır. İki ilçedeki toplam üretici sayısı yılı ÇKS kayıtlarıa göre 9'duri. Basit tesadüfi örekleme yötemi kullaılarak 9 güve aralığı, hata payı ve cevap oraıyla örek sayısı belirlemiştirii. Sorasıda düzeltilmiş miimum örek büyüklüğü formülüyle aket gerçekleştirilmesi gereke örek sayısı ola 9'e ulaşılmıştıriii. Saha çalışmasıda 9 aket yapılmış. Aketleri sağlıklı olması dolayısıyla aalizler 9 aket üzeride yapılmıştır.... Veri Aalizide İzlee Yötem Elde edile veriler SPSS programı kullaılarak değerledirilmiştir. Verileri aalizide Khi-kare bağımsızlık testi

3 Tohum, Kimyasal Gübre ve İlaç Kullaımı Açısıda Mısır Üreticilerii Çevre ve İsa Sağlığı Üzerie Duyarlılığı: Adaa İli Öreği uygulamıştır. Khi-kare değeri, RxC çapraz çizelgeside, iki itel değişke arasıdaki ilgii varlığıı araştırmak içi hesaplaa bir öreklem değeridir. Alamlılık düzeyi. olarak belirlemiştir. Aalizlerde kullaıla gelir değişkei, üreticileri beyalarıa dayaa aylık ortalama gelirdir. Buula birlikte, araştırma aketide likert ölçeği kullaılmış ve bua bağlı olarak güveilirlik testleri yapılmış, souçlar güveilir çıkmıştır. Crobach's Alfa değerleri ilgili çizelgelerde verilmiştir..araştirma BULGULARI ve TARTIŞMA.. Demografik Bilgiler Araştırma souçlarıa göre üreticileri yaş, eğitim ve gelir durumları icelemiştir. Üreticileri 9.'ii -9,.7'sii -9,.'üü -9,.'üü -9 yaş aralıklarıda ve.'üü ise yaş ve üzeride oldukları tespit edilmiştir. İcelee işletmelerde üreticileri.'ü okuma yazma bile,.'i ilkokul mezuu, 7.9'u ortaokul, 9.'i lise mezuu ike üiversitesi mezularıı oraı.'dir. Buula birlikte, araştırmaya dahil ola mısır üreticilerii.8'i aylık TL'i altıda gelire sahipke,.'ü - TL arasıda,.'sı - TL arasıda gelire sahiptir. TL de daha az gelire sahip işletmeleri oraı ise.8'dir..'üü de TL üzeride geliri bulumaktadır... Tohum Seçimi Araştırmada hiçbir mısır üreticisii yerel mısır tohumu kullamadığı ve bütü üreticileri şirketleri ürettiği tohum çeşitlerii kulladığı görülmüştür. Çizelge. Kullaıla Tohum () Tohum Yerel Mısır Tohumu Hibrit Tohum Evet Hayır Üreticiler arasıda kullaıla hibrid tohumlarıda Pioeer (.), Dekalb ( 8.) gibi tohum çeşidi markaları ö plaa çıkmaktadır. İki tohumu da birlikte kullaılma oraı.'dir. Sadece bu iki tohum çeşidi markasıı toplam payı 88.8'diriv. Çizelge. Kullaıla Tohum Çeşidi Markaları Pioeer Pioeer Dekalb KWS Markası Pioeer Dekalb Dekalb KWS Dekalp KWS + Limagrai Çeşidi Pioeer Kermes Tohum.. KWS () Mısır üreticileri tohum çeşidii seçerke dikkat ettikleri faktörler icelemiştir. Çizelge 'te de görüldüğü gibi verim ve tohumda elde edilecek mısırı piyasada satılması faktörleri, diğer faktörler arasıda öe çıkmıştır. Verimi birici çıkmasıdaki öemli ede, birim alada elde edilecek üretim değeride belirleyici bir faktör olmasıda kayaklamaktadır. Tercih edile mısır tohumuda elde edilecek mısırı da piyasada satılma durumu ikici öemli faktör olmasıdaki ede, üreticileri piyasaı istekleri doğrultusuda üretim yapmasıda kayaklamaktadır. Çükü mısırı özellikle gıda saayide glikoz şurubu ve mısır işastası olarak kullaılması buula birlikte kırmızı ve beyaz et üretimi içi etasif hayvacılık yapa firmaları ve üreticileri yem olarak mısırı yoğu olarak tercih etmesi mısıra ola talebi artırmaktadır. Öreği, so yıl dikkate alıdığıda, - yılları arasıda Türkiye'de işasta bazlı şeker üretimii.8 artması (Aoim, /a); kaatlı eti üretimii yaklaşık milyo toda milyo toa çıkarak 9.9 artması, ihracatıı da yaklaşık bi toda 9 bi toa çıkarak 7 kat artması (Aoim, /b) bahsedile durumla paralellik göstermektedir. Öcelikli kaygısı, para kazamaya bağlı olarak birim alada yüksek verim almak ve piyasaı isteklerii yerie getirmek ola üreticii tohum çeşidi seçimide, ekolojik degeye katkı ve çeşidi besleyicilik özelliği gibi faktörler geri plada kalmaktadır. Tohum çeşidi tercihide de fiyatı e düşük oraa sahip olmasıı edei, tohum çeşidi fiyatıı yüksek olmasıa rağme verimii yüksek olmasıdır. Üreticii seçtiği tohum çeşidii yüksek fiyatıa razı olması verim kaygısıda kayaklamaktadır. Verim bu yüzde aa belirleyici faktöre döüşmektedir. Tüm bu durum, etasif tarım şeklii tarımı yüksek verim ile yüksek gelir elde etme alayışıa idirgemesiyle ilişkilidir.

4 Özalp, Güldal / Tarım Ekoomisi Dergisi (), 7 Çizelge. Kullaıla Tohum Çeşidi Markaları Faktörler + Verimie göre Tohumda elde edile mısırı piyasada satılmasıa göre Ekolojik degeye katkısıa göre Besleyicilik özelliğie göre Fiyatıa göre ) Kesilikle katılmıyorum, ) Katılmıyorum, ) Kararsızım, ) Katılıyorum, ) Kesilikle katılıyorum Crobach's Alfa :.79.. Gübre Kullaımı Güümüzde artık kullaım miktarları yüksek düzeylere çıka, bua karşılık uygu gübreleme tekikleri uygulamada kullaıla kimyasal gübreleri toprağı kirlettiği bilie bir gerçekliktir. Özellikle fazla azotlu ve fosforlu gübre kullaımı toprakları fiziksel ve kimyasal yapısıı etkilemekte dolayısıyla kirliliğe yol açmaktadır (Turha, ). Bu edele, araştırma kapsamıdaki mısır üreticilerii gübre kullaım durumları icelemiştir. Mısır üreticilerii tamamı yüksek verim elde etmek içi kimyasal gübre kullamaktadır. Türkiye'deki tarım alalarıı ortak soruu ola toprağı orgaik maddesii artırmak içi, baklagil bitkilerii yer aldığı ekim öbetlerii uygulamasıı sağlaması ve orgaik gübrelemei yapılması gerekmektedir (Geçta ve ark., ). Acak bua rağme, araştırma bölgesideki mısır üreticilerii.'ii orgaik gübreyi hiç kullamadığı belirlemiştir. Kızıloğlu ve Kızılasla (7) tarafıda Kahramamaraş'ta yapıla çalışmada da, çiftçileri sadece 7.'i orgaik gübre kulladığı ortaya koulmuştur. Çizelge. Orgaik ve Kimyasal Gübre Kullaımı () Gübre Hiç Baze Geellikle Orgaik Gübre Evet Hayır Kimyasal Orgaik gübrei ve bitkisel atıkları toprağı yapısıı iyileştirerek, toprağı su tutma kapasitesii arttırdığı ve toprak erozyouu azalttığı bilimektedir (Demir ve ark, ). Çizelge 'te görüldüğü gibi, okuma yazma bile üreticileri 8.'üü hiç orgaik gübre kullamadığı tespit edilirke, üiversite mezuu üreticileri tamamıı baze orgaik gübre kulladıkları belirlemiştir. Yapıla Khi-kare testide üreticileri orgaik gübre kullama durumu değişkei ile eğitim durumu değişkei arasıda alamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Çizelge. Mısır Üreticilerii Orgaik Gübre Kullama Durumları ile Eğitim Durumları Arasıdaki İlişki Orgaik gübre kullaıyor musuuz? Hiç Baze Geellikle Üreticileri eğitim durumu Okuya-yazma bile İlkokul Ortaokul Lise Üiversite X = 7.8 < Xtablo=7.8 P value =. df= İlişki yok Araştırma kapsamıda geliri TL'de az ola üreticileri 7.'sıı baze ve.9'uu da geellikle orgaik gübre kulladıkları görülmüştür. Buula birlikte, geliri - TL arasıda ola üreticileri.9'uu orgaik gübreyi baze ve.'üü geellikle kulladığı tespit edilirke, geliri TL'de fazla olaları.7'sii baze orgaik gübre kulladıkları belirlemiştir. Yapıla Khi-kare testide mısır üreticilerii orgaik gübre kullama durumu değişkei ile gelir

5 Tohum, Kimyasal Gübre ve İlaç Kullaımı Açısıda Mısır Üreticilerii Çevre ve İsa Sağlığı Üzerie Duyarlılığı: Adaa İli Öreği durumu değişkei arasıda alamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bu duruma iki açıda yaklaşılabilir. Biricisi, güümüzde geel olarak hayvasal üretim ile bitkisel üretim birbiride ayrı yapıldığı, bua bağlı olarak üreticileri orgaik gübreyi piyasada orgaik gübre satıcılarıda temi ettikleri ve satıla orgaik gübre, kimyasal gübreye göre daha pahalı olduğu içi orgaik gübre kullaımıı gelir artışıyla ilişkili olması alamlıdır. İkici olarak, geliri yüksek ola üreticileri orgaik gübreyi bir şekilde tercih etmeleri ekolojik kaygılarda çok, orgaik gübrei toprağı yapısıı iyileştirmesiyle verime yaptığı olumlu katkıyla ilişkili olduğu söyleebilir. Kızıloğlu ve Kızılasla (7) tarafıda yapıla çalışmada, orgaik gübre kullaa 9 çiftçii 9'uu orgaik gübreyi ürü artışı sağlamak içi, 'uu ise toprağı iyileştirme ve bitki besleme amaçlı kulladığı belirlemiştir. Çizelge. Mısır Üreticilerii Orgaik Gübre Kullama Durumları ile Gelir Durumları Arasıdaki İlişki Orgaik gübre kullaıyor musuuz? Hiç Baze Geellikle Üreticileri gelir durumu < TL TL TL > TL X =.9 > Xtablo=7.8 P value =. df= İlişki var Çizelge 7'de mısır üreticilerii kulladıkları gübre çeşitlerii kullaım oraları ve ortalama kullaım miktarları verilmiştir. Adaa İl Gıda Tarım ve Hayvacılık Müdürlüğü'ü mısırda gübreleme kousuda yaptığı tavsiye şu yödedir (GTHB, /b): Aa ürüde - kg /da saf azot, 9 kg/da saf fosfor, II. ürüde ise 8- kg /da saf azot, 9 kg /da saf fosfor uygulaması gerekir. Azotu yarısı ekimle beraber, kala yarısı ise bitki - cm (8 yapraklı döemi yai. safha) ike, fosforu tamamı ise ekimle beraber toprağa verilmelidir. Öreği -- taba gübresi verilecekse - kg/da ekimle beraber, üst gübre olarak da üre verilecekse 8- kg/da uygulaabilir. Bu tavsiye göz öüe alıdığıda mısır üreticilerii tavsiyeye bağlı olarak hareket etmedikleri görülmektedir. Her e kadar çizelge 7'de.. kompoze gübrei kullaım miktarı araştırmaya katıla üreticileri ortalaması olarak. kg/da olarak görüse de,.. kompoze gübreyi kullaa üreticii ortalama kullaım miktarı 8. kg/da olduğu görülmüştür. Yie, orasal olarak bakıldığıda kullaımı yaygı ola DAP gübresii kullaım miktarı araştırmaya katıla üreticileri ortalaması olarak. kg/da olarak görüse de, DAP gübresii kullaa 7 üreticii ortalama kullaım miktarı. kg/da olduğu belirlemiştir. Bu örekler, üreticileri gübrelemede tavsiyelere uymadıkları ve fazla gübreleme yaptıklarıı göstermektedir. Tavsiyelere uymamalarıı aa edei, verim kaybı yaşamak istememeleride dolayı riske girmek istememeleridir. Diğer bir ede de, mısır fiyatıda belli bir istikrarı olması, mısırı satış garatisi olması, mısır tarımıı mekaize olmasıyla aile ve yabacı işgücüe fazla ihtiyaç duyulmaması gibi edelerle mısırda ekim öbetii yapılmamasıa bağlı olarak verimi artırmak ya da e azıda stabil tutmak amacıyla üreticileri kulladıkları gübre miktarıı yılda yıla artırmasıdır. Bua paralel bir durum Yılmaz ve ark. (9)'ı yaptıkları çalışmada gözlemiştir. Yapıla bu çalışmada, üreticileri 7.'üü tarımsal üretimi artırmak içi daha fazla gübre kullamak gereklidir görüşüe sahip oldukları belirtilmiştir. Bu durumu da çevre ve isa sağlığı açısıda olumsuz etkilere, ayı zamada tekik ve ekoomik açıda olumsuz bir durumu ortaya çıkmasıa ede olabileceği söyleebilir Kompoze Gübre.... Fosfat Potasyum Sülfat Triple Süper. Sülfat. Kompoze Gübre Amoyum Nitrat Oraı () DAP Kullaım Üre Gübreler Amoyum Çizelge 7. Mısır Üreticilerii Kulladıkları Gübre Çeşitleri ve Miktarları Kullaım Miktarı (kg/da) 7

6 Özalp, Güldal / Tarım Ekoomisi Dergisi (), 7 Doğada hatalı uygulamalar soucu kaybola ekolojik degei yeide kurulması içi isaa ve çevreye dost üretim yapmayı amaçlaya, kimyasal tarım ilaçlarıı biliçsiz ve fazla kullaımıı yasaklaya veya sıırlaya böyle sistemlerde, doğru zamada, doğru miktarda, doğru yere doğru gübrede vermek, orgaik ve yeşil gübreleme yapmak, toprağı muhafaza ve ıslah etmek, doğal düşmalarda yararlamak ve üretim miktarıı yaı sıra ürü kalitesii arttırılması ö görülmektedir. Bu bağlamda topraklarımızı calılığıı ve verimliliğii sürdürülebilirliğii yitirmemek içi toprak aalizi yaptırmak ve hedef verime göre yapıla tavsiyeler soucuda, orgaik veya kimyasal gübreleri, toprak düzeleyicilerii uygulamak gerekliliği soucu ortaya çıkmıştır (Aaç ve Esetlili, ). Burada hareketle, çalışma kapsamıda mısır üreticilerii toprak aalizi yaptırma durumu icelemiştir. Mısır üreticilerii.'i toprak aalizi yaptırmaktadır. Acak, toprak aalizi yaptıraları.7'si gübre çeşidi ve gübre miktarıı toprak aalizie göre belirlemektedir. Çok bezer bir souç, Yılmaz ve ark. (9)'ı yaptıkları çalışmada da elde edilmiştir. Bua göre, yapıla çalışmada gübre miktarıı toprak aaliz souçlarıa göre belirleye üreticileri oraı.7 olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, Güldal () tarafıda yapıla çalışmada, toprak aalizi yaptıra işletmeleri.'üü toprak aalizi soucua göre gübre kulladığı tespit edilmiştir. Buula birlikte mısır üreticilerii.'si gübre çeşidii ve miktarıı deeyimlerie göre belirlemektedir. Güldal ()'ı ayı çalışmasıda, toprak aalizi yaptıra üreticileri.'ii ve toprak aalizi yaptırmaya üreticileri 7.'üü, kedi tecrübelerie dayaarak gübre kulladıkları belirlemiştir. Bu da toprak aalizii gübreleme kousuda üreticileri kararlarıı etkilemediği görülmektedir. Çalışmada, mısır üreticilerii kimyasal gübre kullaımıyla ilgili tutumları çizelge 8'de belirtilmiştir. Mısır üreticileri arasıda kulladıkları kimyasal gübrei, toprağa zarar verdiği, toprağı verimsizleştirdiği, topraktaki yararlı calılara zarar verdiği, yeraltı sularıı ve akarsuları kirlettiği, isa sağlığı üzeride olumsuz etkileri olduğu yaygı olarak kabul edilmektedir. Geçler (9) tarafıda yapıla çalışmada, üreticilere kimyasal gübrei isa sağlığı, yetiştirile ürü ve çevre açısıda zararlı olup olmadığı sorulmuş ve üreticileri.'ii bu soruya evet yaıtı verdiği tespit edilmiştir. Çizelge 8. Mısır Üreticilerii Kimyasal Gübre Kullaımıdaki Tutumları () Faktörler Kulladığım kimyasal gübre zamala toprağa zarar vermekte ve toprağı verimsizleştirmektedir. Kulladığım kimyasal gübre topraktaki yararlı calılara zarar vermektedir. Kulladığım kimyasal gübre yer altı sularıı ve akarsuları kirletmektedir. Kulladığım kimyasal gübre ile ürettiğim ürüü isa sağlığıa olumsuz etkileri vardır ) Kesilikle katılmıyorum, ) Katılmıyorum, ) Kararsızım, ) Katılıyorum, ) Kesilikle katılıyorum Crobach's Alfa :.87.. İlaç Kullaımı Kimyasal tarım ilaçlarıı moder tarımda yaygı biçimde kullaımıı ya etkilere ede olduğu, flora ve fauaya zarar verdiği, yer altı sularıı, yüzeysel sular ile deizleri kirlettiği bilimektedir. Kimyasal tarım ilaçlarıı belki de e öemli soruu; gıda zicirie hagi aşamada ve kosatrasyoda gireceğie ilişki bilgileri sağlıklı olmamasıdır. Öreği çiftlik hayvaları kimyasal tarım ilaçlarıca kirlemiş bitkileri yiyerek sidirmekte ve pestisit kalıtıları gut bakterisie döüşerek hayva vücududa yer almaktadır. İsalar da bu hayvaları besi olarak tükettiğide kimyasalları isa vücududa (özellikle çocuklarda) birikmesii olasılık dahilide olduğu göz öüde tutulmalıdır (Karaer ve Gürlük, ). Bua bağlı olarak, çalışma kapsamıda mısır üreticilerii kimyasal tarım ilacı kullaım durumları icelemiştir. Bir üretim döemide mısır üreticilerii 87.'üü iki kere,.'sıı üç kere ilaçlama yaptığı belirlemiştir. Çizelge 9'da mısır üreticilerii ilaçlamaya karar verme durumları ile eğitim durumları arasıdaki ilişki icelemiştir. Yayım elemalarıı tavsiyesie göre ilaçlama yapa yalızca ortaokul mezuu (.8) üreticilerdir. İlkokul mezuu üreticileri.'ii hastalık ve zararlı ile karşılaşıldığıda ilaçlama yaptıkları, lise ve üiversite mezularıda bu oraı sırasıyla. ve. olduğu belirlemiştir. Okuma yazma bile üreticileri ise.7'si ölem olsu diye ilaçlama yaparke, üiversite mezularıda bu ora 7.'dır.Yapıla Khi-kare testide, üreticileri ilaçlamaya karar verme durumu değişkei ile eğitim durumu değişkei arasıda alamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. 8

7 Tohum, Kimyasal Gübre ve İlaç Kullaımı Açısıda Mısır Üreticilerii Çevre ve İsa Sağlığı Üzerie Duyarlılığı: Adaa İli Öreği Çizelge 9. Üreticileri İlaçlamaya Karar Verme Durumları ile Eğitim Durumları Arasıdaki İlişki İlaçlamaya asıl karar veriyorsuuz? Yayım elemaları öerdiğide Hastalık ve zararlı ile karşılaşıldığıda Üreticileri eğitim durumu Ölem olsu diye Okuya-yazma bile...7 İlkokul.. 7. Ortaokul Lise... 8 Üiversite X =. < Xtablo=7.8 P value =. df= İlişki yok Çizelge 'da mısır üreticilerii ilaçlamaya karar verme durumları ile gelir durumları arasıdaki ilişki icelemiştir. Geliri TL'de az ola mısır üreticilerii 'sii hastalık ve zararlı ile karşılaşıldığıda, 'sii de ölem olsu diye ilaçlama yaptıkları görülmüştür. Buula birlikte, gelir durumu - TL arasıda olaları 7'ii hastalık ve zararlı ile karşılaşıldığıda, 'ii de ölem olsu diye ilaçlama yaptıkları tespit edilirke, geliri TL'de fazla ola mısır üreticilerii 'üü hastalık ve zararlı ile karşılaşıldığıda ilaçlama yaptıkları belirlemiştir. Ayrıca, sadece geliri TL arasıda ola üreticileri.7'si yayım elamaları öerdiğide ilaçlama yapmaktadır. Yapıla Khi-kare testide, üreticileri ilaçlamaya karar verme durumu değişkei ile gelir durumu değişkei arasıda alamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Türkiye'i tarımsal yapısıdaki küçük üreticileri ağırlığı bilie bir gerçekliktir. Bua bağlı olarak geliri düşük ola üreticiler, hastalık ve zararlı kayaklı ortaya çıkabilecek verim kaybı riskie girmekte çekimektedirler. Bu edele ilaçlama kararıı verirke ölem olsu diye ilaçlama yapma eğilimi ağırlık göstermektedir. Çükü verim kaybıda dolayı ortaya çıkacak gelir kaybıı telafi edebilecek sermaye birikimie sahip değillerdir. Bua bağlı olarak, geliri düşük üreticiler yei üretim sezouda ekim yapabileceği gücü sağlayacak ola geliri ya da bir öceki üretimi gerçekleştirmek içi girdiği borçlamayı kapatabilecek harcamış geliri elde etmeyi hedeflemektedir. Buula birlikte, gelir arttıkça ihai olarak hastalık ve zararlı ile karşılaşıldığıda ilaçlama yapma oraıı artması ve ölem olsu diye ilaçlama yapma oraıı düşmesi, ekoomik olarak belirli bir düzeye ulaşmış ola üreticii, karar aşamasıda ekoomik gücüü verdiği güvee dayaarak daha rahat karar alabilmesiyle ilgili olabilir. Çizelge. Üreticileri İlaçlamaya Karar Verme Durumları ile Gelir Durumları Arasıdaki İlişki İlaçlamaya asıl karar veriyorsuuz? Hastalık ve zararlı ile karşılaşıldığıda Üreticileri gelir durumu Yayım elemaları öerdiğide Ölem olsu diye < TL TL TL > TL X = 9. > Xtablo=7.8 P value =.8 df= İlişki var 9

8 Özalp, Güldal / Tarım Ekoomisi Dergisi (), 7 Araştırma kapsamıda, mısır üreticilerii kimyasal ilaç kullaımıyla ilgili tutumları icelemiştir. Mısır üreticileri arasıda kulladıkları kimyasal ilacı, toprağa zarar verdiği, toprağı verimsizleştirdiği, topraktaki yararlı calılara zarar verdiği, yeraltı sularıı ve akarsuları kirlettiği, isa sağlığı üzeride olumsuz etkileri olduğu yaygı olarak kabul edilmektedir (Çizelge ). Ertürk ve ark () tarafıda yapıla çalışmaya göre, üreticileri.8'i kimyasal ilaçları çevreye, 77.9'u da isalara zarar verdiğii düşümektedir. Ayrıca Akbaba ()'u yaptığı çalışmada, üreticileri 7.'üü tarımsal ilaçları ürülerde kalıtı bıraktığıa iadığıı ve 9.8'ii de aşırı ilaç kullaımıı çevreyi olumsuz etkilediği yöüde düşüdüğüü ortaya koymuştur. Dikkat çekici diğer bir bulgu ise, herbisitleri doğaya verdikleri zarara ilişki üretici hassasiyeti açısıda bekleti sıralamasıda belirgi bir şekilde e so sırada yer alması olmuştur. Dolayısıyla çiftçiler doğaya ilişki pek fazla kaygı taşımamaktadırlar (Avcı, 7). Çizelge. Mısır Üreticilerii Kimyasal İlaç Kullaımıdaki Tutumları () Faktörler Kulladığım kimyasal ilaç zamala toprağa zarar vermekte ve toprağı verimsizleştirmektedir. Kulladığım kimyasal ilaç topraktaki yararlı calılara ve çevredeki diğer calılara zarar vermektedir. Kulladığım kimyasal ilaç yer altı sularıı ve akarsuları kirletmektedir Kulladığım kimyasal ilaç ile ürettiğim ürüü isa sağlığıa olumsuz etkileri vardır. ) Kesilikle katılmıyorum, ) Katılmıyorum, ) Kararsızım, ) Katılıyorum, ) Kesilikle katılıyorum Crobach's Alfa :.89.. Sürdürülebilir Tarım Etasif tarımı çevre ve isa sağlığı ile ilgili yarattığı sorular artık gizleemeye bir gerçekliktir. Bu edele, doğal kayakları korumasıı, geliştirilmesii, çevrei korumasıı ve gıda kalite ve sağlık koşullarıa uyguluğu amaçlaya orgaik tarım sürdürülebilir bir tarım içi uygu bir yötem olarak görülmektedir (Turha, ). Çizelge. Mısır Üreticilerii Sürdürülebilir Tarım ile İlgili Tutumları () Faktörler Hibrit tohumlu, kimyasal gübreli ve ilaçlı üretimi başka bir üretim yötemi bilmediğim içi yapıyorum Hibrit tohumlu, kimyasal gübreli ve ilaçlı üretimi sürdürülebilir ve orgaik tarıma göre daha kolay olduğu içi yapıyorum. ) Kesilikle katılmıyorum, ) Katılmıyorum, ) Kararsızım, ) Katılıyorum, ) Kesilikle katılıyorum Crobach's Alfa :.7 Araştırma kapsamıda, mısır üreticileri sürdürülebilir tarım tekiklerii uygulamamalarıa rağme 8.'ü sürdürülebilir tarım kavramıda haberdardır. Geçler (9)'i yaptığı çalışmada, üreticileri çevreye yöelik geel eğilimleri ele alımış ve üreticileri.'ü çevre sorularıyla ilgili kouları takip ettiğii ifade ettiği belirtilmiştir. Ayrıca ayı çalışmada, araştırma yöresideki üreticileri sürdürülebilir tarımsal üretimde kullaıla bazı yötemler hakkıdaki bilgi düzeyi belirlemiştir. Bua göre, araştırma yöresideki üreticileri 7.7'si orgaik tarımda,.8'i iyi tarım uygulamalarıda, 'i sürdürülebilir tarımda,.'i etegre mücadele haberdar olduğuu belirtmiştir. Mısır üreticilerii sürdürülebilir tarım tekiklerii uygulamaması, etasif tarımı gerektirdiği üretim yötemide başka bir üretim yötemi bilmemesi mısır üreticileri arasıda yaygı bir görüştür. Buula birlikte mısır üreticilerii büyük çoğuluğu etasif tarımı gerektirdiği üretim tekiğii sürdürülebilir tarım tekiklerie göre daha kolay görmektedir (Çizelge ). Geçler (9)'i çalışmasıa göre, çevreyle dost üretim tekikleri kousuda yeterice bilgi sahibi değilim, öğreip uygulamak isterim öermesie kesilikle katılıyorum diyeleri yüzdesi 77. olarak bulumuştur. Çizelge 'e göre, araştırmada mısır üreticilerii etasif tarımda ısrar etmelerie karşı. gibi öemli bir oraı, kimyasal gübre ve kimyasal ilaç ile ürettikleri ürüü isa sağlığıa zararlı olduğuu kabul etmektedir. Okuma yazma bile üreticileri 8.'ü kimyasal gübre ve ilaç kullaımıı isa sağlığıa zararlı olmadığıı düşüürke, lise mezularıı

9 Tohum, Kimyasal Gübre ve İlaç Kullaımı Açısıda Mısır Üreticilerii Çevre ve İsa Sağlığı Üzerie Duyarlılığı: Adaa İli Öreği 7.'ü ve üiversite mezularıı 7'i, zararlı olduğuu düşümektedir. Yapıla Khi-kare testide, üreticileri kimyasal gübre ve ilaç kullaımıı isa sağlığıa zararlı olduğuu düşüme değişkei ile eğitim durumu değişkei arasıda alamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Çizelge. Mısır Üreticilerii Kimyasal Gübre ve İlaç Kullaımıı İsa Sağlığıa Zararlı Olduğuu Düşüme Durumları ile Eğitim Durumları Arasıdaki İlişki Kimyasal gübre ve ilaç kullaımıı isa sağlığıa zararlı olduğuu düşüüyor musuuz? Üreticileri eğitim durumu Evet Hayır Okuya-yazma bile.7 8. İlkokul Ortaokul Lise Üiversite X =.9 < Xtablo=7.8 P value =.79 df= İlişki yok Çizelge 'te mısır üreticilerii kimyasal gübre ve ilaç kullaımıı isa sağlığıa zararlı olduğuu düşüme durumları ile gelir durumları arasıdaki ilişki icelemiştir. Geliri TL'i altıda ola mısır üreticilerii 7.'i kimyasal gübre ve ilaç kullaımıı isa sağlığıa zararlı olmadığıı düşüürke, geliri - TL arasıda olaları 7.'ü zararlı olduğuu düşümektedir. Buula birlikte, geliri - TL arasıda olaları 7'ii ve geliri TL'de fazla olaları 'sii kimyasal gübre ve ilaç kullaımıı isa sağlığıa zararlı olduğuu düşüdüğü tespit edilmiştir. Yapıla Khi-kare testide, üreticileri kimyasal gübre ve ilaç kullaımıı isa sağlığıa zararlı olduğuu düşüme değişkei ile gelir durumu değişkei arasıda alamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Çizelge. Mısır Üreticilerii Kimyasal Gübre ve İlaç Kullaımıı İsa Sağlığıa Zararlı Olduğuu Düşüme Durumları ile Gelir Durumları Arasıdaki İlişki Kimyasal gübre ve ilaç kullaımıı isa sağlığıa zararlı olduğuu düşüüyor musuuz? Üreticileri eğitim durumu Evet Hayır < TL TL TL > TL X =.89 < Xtablo=.99 P value =.88 df= İlişki yok

10 Özalp, Güldal / Tarım Ekoomisi Dergisi (), 7. SONUÇ Etasif tarımı yarattığı sorulara dair tartışmalar 99'lı yıllarla birlikte başlamış, güümüzde de hala devam etmektedir. Sürdürülebilir tarım etasif tarıma alteratif olarak ortaya çıkmasıa rağme, etasif tarım bir üretim tarzı olarak egemeliğii sürdürmektedir. Bu egemeliği sürmesideki edeler şöyle sıralaabilir: Tohum, kimyasal ilaç ve gübre piyasasıı ulus ötesi şirketlerii kotrolüde olması ve hükümetleri alacağı politika kararlarıı kedi lehlerie çevirmek içi lobi faaliyetleri yürütmeleri, Tarıma dayalı saayii piyasada yarattığı talebi etasif tarım ürülerie yöelik olması, Yayım ve destekleme politikalarıı sürdürülebilir tarımı ülke geelide makro olarak yaygılaştırmaı öteside, gelir seviyesi orgaik ürü satı almaya yeterli ola bireyleri yarattığı belli bir talebi karşılamak içi orgaik üretime yöelik olması Araştırma kapsamıda, mısır üreticilerii öcelikli olarak verim ve bua bağlı olarak para kazama kaygılarıda dolayı tohum, kimyasal gübre ve ilaç kullaımıda çevre ve isa sağlığıa verdikleri öemi geri plada kaldığı görülmektedir. Bua ek olarak, mısır üreticilerii etasif tarımda başka bir üretim yötemii ya da alteratif olacak bir yötemi asıl uygulaacağıı bilmemeleride dolayı, buula birlikte etasif tarım tarzıı sürdürülebilir tarıma göre daha kolay olması gibi edelerle, yarattığı zararları geel olarak bilmelerie rağme, hibrit tohumlu, kimyasal gübreli ve ilaçlı üretime devam ettikleri görülmüştür. Aslıda bu duruma bakıldığıda, mısır üreticilerii çevre ve isa sağlığıa zararlı bir üretim tarzıı beimsemesi, bir biliçsizlikte öte, yukarıda sıralaa üç edei yarattığı esel durumu üreticileri böyle bir tercihe yöledirmeside kayakladığı söyleebilir. Olha (997) tarafıda yapıla çalışmada, kimyasal gübre kullaımı açısıda sözleşmeli orgaik tarım yapalar ile geleeksel tarım yapaları karşılaştırılmasıda, sözleşmeli orgaik tarım yapaları sözleşmeli orgaik ürüler dışıda yetiştirdikleri ürülere kimyasal gübre kullama yüzdesi. olarak bulumuştur. Bu yüzde ihmal ya da göz ardı edilebilecek bir ora olmadığı gibi ayı çalışmada aşırı gübre, ilaç ve hormo kullaımıı hayvaa, toprağa ve doğaya zararlı olduğuu beya edeleri yüzdesii 77.9 olduğu göz öüe alıdığıda, biliçli kesim içide bile bu tercihte buluulması, üreticileri bu yöe ite esel mecburiyetlere işaret etmektedir. Buula birlikte, Geçler (9) tarafıda yapıla çalışmada, üreticileri bazılarıı kedi öz tüketimleri içi kimyasal ilaç kullamada, hayva gübresiyle sebze ürettiklerii belirttiği ifade edilmiştir. Yie ayı çalışmada, pazara yöelik üretim yapa üreticileri gelir maksimizasyou edeiyle çevreyi korumaya yöelik tutumlarıı ikici plada kaldığı ifade edilmiştir. Etasif tarımı tarımsal üretim alayışıı sadece yüksek verim ile yüksek gelir elde etmeye, başka bir ifade ile daha fazla üretim miktarı ile daha fazla para kazamaya idirgemesi, üreticileri çevre ve isa sağlığıı daha geri plaa atarak daha fazla kimyasal girdi kullamasıa teşvik etmektedir. Yılmaz ve ark. (9)'ı yaptıkları çalışmada, üreticileri 7.'üü tarımsal üretimi artırmak içi daha fazla gübre kullamak gereklidir görüşüe sahip olduklarıı ve 7.'ii de ekoomik güçleri olsa daha fazla gübre kullama isteğide olduklarıı ortaya koymuşlardır. Mısır üreticilerii tarımda etasif tarımı beimsemesi (kimyasal ilaç, gübre kullaımı vb.) ile isa davraışlarıı etkileye eğitim ve gelir gibi faktörlerle ilişkisii test edildiği Khi-kare testlerii souçları da sıralaa edeleri destekler iteliktedir. Souç olarak, Adaa ilide tohum, kimyasal gübre ve ilaç kullaımı açısıda mısır üreticileri çevre ve isa sağlığıa geel olarak duyarlı değillerdir. Bu durum piyasa istekleri ve koşullarıda kayaklamaktadır. Serbest piyasa teorisi gereği devleti piyasaya müdahale etmemesi gerektiği bilie bir gerçekliktir. Acak çevre ve isa sağlığı göz öüe alıdığıda ortada bir kamu yararı ve kayakları kıt olduğu gerçeği bulumaktadır. Ayrıca etasif tarımda kayaklı çevre ve isa sağlı soruu mikro olmakta öte makro bir soru olduğu içi, devlet piyasada fiyat mekaizmasıa müdahale etmede sürdürülebilir tarım ürülerii arzıı ve talebii artıracak kau düzelemeleri yapmalıdır. Gıda, Tarım ve Hayvacılık Bakalığı'ı ülke geelie yayılmış ve örgütlemiş öemli bir tarım teşkilatı bulumaktadır. Kamu yararı olması dolayısıyla, bakalığı sürdürülebilir tarım tekiklerii ülke geelide üreticilere öğretilmesi, beimsetilmesi ve üreticileri uygulamaya geçirmelerie yöelik yayım çalışmalarıı mutlak suretle artırması gerekmektedir. Gerek tarımsal üretimde gerekse de pazarlamada kooperatifleri sağladığı faydalar bilimektedir. Etasif tarımı yarattığı soruu makro olması edeiyle, bakalık kooperatifleşmei öüü açacak ve yaygılaştıracak düzelemeler yapmalıdır. Tarımsal destekleri üreticilere verilmesi, tarımsal üretimi sürdürülebilir tarım tekikleri ile yapılması ve ürü üretimi ile satışıı kooperatifler aracılığıyla gerçekleştirilmesi şartıa dayadırılması bir düzeleme yötemi olabilir. Güümüzde girdi sağlaya kooperatifleri de etasif tarıma uygu girdiler sağladığı göz öüe alıdığıda, bu yapıı da değişmesi gerektiği bir gerçeklik olarak söyleebilir.

11 Tohum, Kimyasal Gübre ve İlaç Kullaımı Açısıda Mısır Üreticilerii Çevre ve İsa Sağlığı Üzerie Duyarlılığı: Adaa İli Öreği SON NOTLAR i Bu veriler Adaa Gıda, Tarım ve Hayvacılık İl Müdürlüğü'de temi edilmiştir ve sadece üretici sayısıı içermektedir. Bölgede üreticileri cevap oralarıı göstere değerler bulumamaktadır. Bu doğrultuda e yüksek örek sayısıı verecek cevap oraı ola seçilmiştir. iii Örek Sayısı Deklemi; ii Düzeltilmiş Miimum Örek Sayısı Deklemi; iv Burada, örek sayısı, p ve q cevap verilme ve verilmeme oraıı, z güve aralığı tablo değerii, e hata payıı, düzeltilmiş miimum örek sayısıı, N ise toplam popülasyou göstermektedir (Sauders vd. 9) KAYNAKLAR Akbaba, Z., B.,. Adaa İli Turuçgil Yetiştitciliği ve İsektisit Kullaımıı Değerledirilmesi, Yüksek Lisas Tezi, Çukurova Üiversitesi, Fe Bilimleri Estitüsü, s. 8 Aaç, D., Esetlili, B.Ç.,. Bitki Beslemede Yei Yaklaşımlar ve Çevre-Gübre İlişkisi, Türkiye Ziraat Mühedisliği VIII. Tekik Kogresi Bildiriler Kitabı, - Ocak, Akara, s.8-9 Aoim,. Puttig the Cartel Before the Horse ad Farms Seeds, Soils, Peasats, etc.- Who will CotrolAgricultural Iputs,? No.. (Erişim Tarihi: 9.9.) Aoim,/a. T.C. Şeker Kurumu, (Erişim Tarihi:..) Aoim, /b. Beyaz Et Saayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Dereği, (Erişim Tarihi:..) Avcı, B.,M., 7. Trakya bölgeside buğday, arpa, mısır ve çeltik tarımıda herbisit kullaımıı sürdürülebilir tarım açısıda değerledirilmesi, Yüksek Lisas Tezi, Trakya Üiversitesi, Fe Bilimleri Estitüsü, s. Budak, D.,B.,. Sürdürülebilir Tarım ve Tarımsal Yayım, Tarım Ekoomisi Dergisi, :- Demir, H., Gölükçü, M., Topuz, A., Özdemir, F., Polat, E., Şahi, H.,. Yedikule ve Iceberg Tipi Marul Çeşitlerii Mieral Madde İçeriği Üzerie Ekolojik Üretimde Farklı Orgaik Gübre Uygulamalarıı Etkisi, Akdeiz Üiversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, ():79-8 Egdahl, F. W. 9. Ölüm Tohumları, Bilim+Göül Yayıları, İstabul Ertürk, E.,Y., Bulak, Y., Uludağ, A.,. Iğdır İli Tarım İşletmelerii Zirai Mücadele Uygulamalarıda Çevreye Duyarlılıkları, ():9- Foster, B.,J.,. Savumasız Gezege, Epos Yayıları, Akara Geçler, F., F., (9). AB ve Türkiye'de Sürdürülebilir Tarım Uygulamalarıı İcelemesi ve Türkiye'de Sürdürülebilir Tarıma Yöelik Politikaları Geliştirilmesi Üzerie Bir Araştırma: Zeyti Öreği, Doktora Tezi, Ege Üiversitesi, Fe Bilimleri Estitüsü, s.9 Geçta, T., Öktem, A., Birsi, M. A., Bilgi, O., Uluka, H., Balka, A., Sürek, H., Özseve, İ., (). Yurdumuzu Tahıl Üretim Potasiyeli, Soruları ve Çözüm Öerileri, Türkiye Ziraat Mühedisliği VIII. Tekik Kogresi Bildiriler Kitabı, - Ocak Akara, syf.-8 Güldal, T.,H.,. Buğday Yetiştiriciliğide Toprak Aalizi Soucua Göre Kullaıla Gübrei Maliyete Etkilerii Belirlemesi: Koya İli Cihabeyli İlçesi Öreği, Yüksek Lisas Tezi, Akara Üiversitesi, Fe Bilimleri Estitüsü, s. 7 GTHB /a. Bitkisel Üretim İstatistikleri, (Erişim Tarihi: Ekim ) G T H B / b. A d a a İ l G ı d a Ta r ı m v e H a y v a c ı l ı k M ü d ü r l ü ğ ü, M ı s ı r Ye t i ş t i r i c i l i ğ i, ve_mucadelesi/mcbscbryetic9ftiricilic9fi.pdf (Erişim Tarihi: 7..) Karaer,F., Gürlük, S.,. Gelişmekte Ola Ülkelerde Tarım-Çevre-Ekoomisi Etkileşimi, Doğuş Üiversitesi Dergisi, (): 97- Kha, W.,. Feedig the Developig World with Sustaiable Agricultural Methods: Possibilities,Costraits,adProposals, (Erişim:.9.) Kızıloğlu, R., Kızılasla, N., 7. Kahramamaraş İli Merkez İlçe Kırsalıda Çiftçileri Gübre Kullaım Durumu, Türk TarımGıda Bilim ve Tekolojisi Dergisi, (): 8- Olha, E., 997. Türkiye'de Bitkisel Üretimde Girdi Kullaımıı Yarattığı Çevre Soruları Ve Orgaik Tarım UygulamasıMaisa Öreği, Doktora Tezi, Akara Üiversitesi, Fe Bilimleri Estitüsü, s.9 Reagoald, J.,P., Papedick, I.,R., Parr, F., P., (99). Sustaiable Agriculture, Scietific America, ():- Sauders, M., Lewis, P. ve Thorhill, A. 9. Research Methods for Busiess Studets: Fiacial Times Pretice Hall.

12 Özalp, Güldal / Tarım Ekoomisi Dergisi (), 7 Şahi, S.,(). Türkiye'de Mısır Ekim Alalarıı Dağılışı Ve Mısır Üretimi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, ():7-9 TUİK, (). Bitkisel Üretim İstatistikleri, (Erişim Tarihi: Ekim ) Turha, Ş., (). Tarımda Sürdürülebilirlik ve Orgaik Tarım, Tarım Ekoomisi Dergisi, ():- Yılmaz, H., Demirca, V., Gül, M., 9. Üreticileri Kimyasal Gübre Kullaımıda Bilgi Kayaklarıı Belirlemesi ve Tarımsal Yayım Açısıda Değerledirilmesi, Süleyma Demirel Üiversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi ():-