Sosyal Etki Tasarımı. SET Rehberi YÖNTEM KARTLARI

Transkript

1 Sosya Etki Tasarımı SET Rehberi YÖNTEM KARTLARI

2 SOSYAL ETKİ TASARIMI REHBERİ YÖNTEM KARTLARI 5 Neden yöntemi ie sorunarın temeine inebiirsiniz. Mahaenin EN eri yöntemi ie mahaeyi ve mahaeieri derinemesine anaiz edebiirsiniz. Deneyim Turu yöntemindeki Anaiz Kartını dodurarak mahaeyi yakından tanıyabiirsiniz. Görüşme Kıavuzu ndaki yöntemeri kuanarak, görüşmenin daha interaktif bir oyun formatında gerçekeştirimesini sağayabiirsiniz. Hikaye Dünyası yöntem kartarını bu aşamada mahaeiere dodurabiir, tasarım aşamasında atöye çaışmaarınızda bu kartarı kuanabiirsiniz. Sessiz Yürüyüş yöntemi ie mekan ve yaşamı beş duyu üzerinden agıayarak duyumsadıkarınızı görünür kıabiirsiniz. Ağaç Diyagramı ie katıımcıarın önceiki ve ikinci sorunarını beireyebiirsiniz. Mahaenin geeceğini tartışırken Prototip er hazırayarak mahaeierin fikirerini öğrenebiirsiniz. 3 boyutu maketer, çizimer, şemaar ve ro yapma yöntemeri ie mahaeierin görüşerini aabiirsiniz. Bina, Sokak, Mahae kartarında yer aan soruarı kuanabiirsiniz. Çocukara eş zamanı oarak Mahaemi Seviyorum Çünkü yöntemi ie etkinik yapıabiir. Mahae Karaktereri yöntemi ie görüştüğünüz kişierin sahip odukarı benzer davranış ve düşünceeri tek bir arketipte topayarak mahae karaktererini ouşturabiirsiniz. Tartışıan konunun net oarak anaşıması için Zihin Haritası yöntemini kuanabiirsiniz. Uzaşma Yönetim Basamakarı Kenterimizin dinamikerini, çeşitiiğini, farkııkarını, geecek kavramarını ve stratejierini katıımcı ortamarda ortaya koyan BEK Anaizi yöntemi kuanımaıdır. Etkieyen ve etkienen tarafarın birbirierinden bekentierini ortaya çıkartmak için Bekenti Matrisi dodurumaıdır. Beyin Fırtınası yaparak ekip içinde yaratıcı fikirer üretebiirsiniz. Projenin tarafarının ve tasarımcıarın bir araya gedikeri, fikir buma, geiştirme için deneyimerin payaşıdığı, birikte çözüm üretien Yaratıcı Atöye yöntemini kuanabiirsiniz. Biz Nası? yöntemi, araştırmanızdaki buguarı tasarıma dönüştürmek için doğru soruyu bumanızı sağar. Araştırma aşamasında ede edien tespiteri, tasarım aşamasına geçtiğinizde Sorun Enge Bugu İstek Tema S.E.B.İ.T. yöntemi ie senaryoara dönüştürebiirsiniz. Prototip Test Panı, fikrin nası test ediebieceğine iişkin bir prototip panı yapmanızı sağar. Topama(+) ve Çıkarma (-), mahaeierin sorunarının topanması, önceiki sorunarın çıkarıması ve mahaei ie tasarımcıarın sorunara çözüm buma yöntemidir. Üzerinde çaışıan bir sürecin, geecektekiere oan katkısını inceeyen araç oan Öğrenme Döngüsü yöntemini kuanabiirsiniz. Kritik Görever Listesi hazırayarak, hedeferin sahip ounan zaman ve bütçe dahiinde uyguanabiiriğini önceden saptayabiir, koordinasyon aracı oarak kuanabiirsiniz. Deneyim Haritası ie süreç tamamadıktan sonra katıımcıarın görüşerinin değerendirimesi için kuanıabiir. Sosya Etkieşim Matrisi (SEM) ie dönüşüm projeerinde beirenen oumsuz etkieri hafifetmek için tüm tarafarın etkieşim içinde sorumuukarını beirenebiir.

3 0 1 5 NEDEN 5 NEDEN NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? Mahaeierin yaşam ve mekana dair sorunarını araştırırken, ne sorusu yerine neden sorusunu sormak, sorunun köküne inmenizi sağar. Ne sizi rahatsız ediyor yerine, neden... konuarı sizi rahatsız ediyor sorusu, mahaeierin rahatsızık duyduğu konuarın özünü anamanızı sağar. Art arda 5 neden? sorusu sorduğunuz kişi, tarif ettiği sorunun atında yatan nedeneri daha iyi ifade edecektir. Ne sormaiyim? Soruarı sormadan önce, katıımcıardan hangi bigieri aacağınızı, öğrenimek istenenerin neer oduğunu ekip oarak kararaştırın. Görüşmeye katıımcıarın cevap vermekten çekinmeyeceği soruara başayın. Soruarı açık ve geniş tutun. Konuara igii evet/hayır soruarından öteye geçin, bütün hikayeyi anattırmaya çaışın. Çizim ve şemaara cevaparını görseeştirmeerini isteyerek önceikerini anayabiirsiniz. Tasarım üretme aşamasına mahaeierin yaşam ve mekan dinamikerini aktarmak önemidir. Bunun için mahaeinin rahatsızıkarı, eksikikeri, istek ve bekentierini anamaısınız. Eğer sorunun buunduğu ortamdaysanız kuanıcı deneyimerini ve ortamı bo bo fotoğrafayın.

4 0 1 5 NEDEN NASIL Probem : Mahaemiz güveni degi. 1 Mahaeniz neden güveni deği? Gece geç saatte sokağa çıkmaktan korkuyoruz. 2 Neden korkuyorsunuz? Hırsızık oayarı arttı ve tanımadığımız kişierin sayısı arttı. 3 Tanımadığınız kişierin sayısı neden arttı? Karanık ve kuanımayan köşeer var, buraara geiyorar. 4 Bu köşeer neden kuanımıyor? Beediye düzeneme yapmıyor. 5 Beediye neden düzeneme yapmıyor? Mahaeinin kuanmayacağını düşünüyorar. Kaynak: Sosya Yeniik Tasarımı Rehberi, +37 studio for design,

5 0 2 MAHALLENİN EN LERİ MAHALLENİN NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? EN LERİ Etkiniker sırasında katıımcıara yöneteceğiniz EN soruarı ie mahaeyi ve mahaeieri derinemesine anaiz edebiirsiniz. Yaptığınız görüşmeer sonrasında soruara verien yanıtarı karşıaştırarak EN eri beireyin ve konu başıkarını grupayın. Buguarınızı, kategorier hainde düzeneyin ve tasarım aşamasında dikkate aın.

6 0 2 MAHALLENİN EN LERİ Mahaenin EN eri Probem : Mahaemiz güveni degi. EN çok kuandığınız mekanar EN kaabaık yer EN çok konuşuan konu EN iginç hikaye EN yaşı, iginç vb... mahaei EN çok rahatsızık veren konuar Mahaende EN çok/az nerede zaman geçiriyorsun? Neden? EN çok nereerde oyun oynuyorsun? Arkadaşarına EN çok nereerde zaman geçiriyorsun? EN çok hangi sokakarı kuanıyorsun? Neden? Kendini EN çok nerede güvende/güvensiz hissediyorsun? Kaynak: Sosya Yeniik Tasarımı Rehberi, +37 studio for design,

7 0 3 DENEYİM TURU 0 3 DENEYİM TURU DENEYİM NASIL Bu turun odakandigi konu ne? Hangi bigi kaynakari kuaniiyor? Neer iyi isiyor? ua NOTLAR ve AÇIKLAMALAR NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? TURU Hangi eyemer gözemeniyor? Hangi ürüner kuaniiyor? Neerin iseyesinde sorun var? ua ua ua Geistiriebiir tarafari neer? Deneyim turu araştırıan bir konu hakkında ik eden gözem yapmak, net bir bakış açısı geiştirmek ve çaışmanın uaşması pananan hedef kite ie bağantı kurmak amacıya sahada kuanıan bir yöntemdir. Böyece yapıacak değerendirmeer için bir çerçeve hazıranır ve empati ortamı yaratıır. Anaiz kartı tur yapıdığı sırada ya da tur sırasında kısa notar tutuarak turun hemen ardından doduruabiir. Tura çıkmadan önce ise, soruara göz atıması ve hatıratıcı kısa notar aınması öneriir. Eğer farkı turara katıım gerçekeşecek ise, bu turarın ardından notarın kıyasanması da farkı ihamar ve öngörüer ede edimesini sağayacaktır. Kimer yer aiyor? Dis çevre nasi? ua Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta,

8 İk eden deneyimer edinerek çaışmadaki önceikerimi beiremek istiyorum. 0 3 DENEYİM TURU Bu turun odakandigi konu ne? Hangi bigi kaynakari kuaniiyor? Neer eksik? Neer iyi isiyor? ua NOTLAR ve AÇIKLAMALAR Hangi eyemer gözemeniyor? Hangi ürüner kuaniiyor? Neerin iseyisinde sorun var? Geistiriebiir tarafari neer? ua ua ua Kimer yer aiyor? Dis çevre nasi? ua Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta,

9 NASIL Görüşmeer, 3 teme aşamadan ouşur: 0 4 GÖRÜŞME KILAVUZU Konuşmayı ısınma soruarı ie başatma ve böyece görüşüen kişinin kendisini rahat hissetmesini sağama (örnek: Hane hakı; Evde kim hangi işeri yapıyor?) Görüşme yapıan konu hakkında kapsamı bigi edinme (örnek: Geecek bekentieri neer?) 0 4 GÖRÜŞME KILAVUZU NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? GÖRÜŞME KILAVUZU Ya ise soruarı sorarak farkı senaryoar hakkında fikir yürütme göster çiz sesi düsün. açik o Görüşme yapmak koay bir yöntem oarak agıansa da kişierin deneyimeri hakkında detayı bigi edinmek, söyemeri ve eyemeri arasındaki oası çeişkierin farkına varmak ve istenien bigieri sistemi oarak bir araya getirmek odukça dikkati bir hazırık süreci gerektirir. Bu aşamada kuanıan görüşme kıavuzu, araştırmacıya ede etmek istediği bigiye en verimi yodan uaşmak ve gerek duyduğu veriyi ede etme konusunda yo gösterir. Ayrıca bu yöntem görüşmenin daha interaktif bir oyun formatında gerçekeştirimesini sağar ve soruacak soruarın görüşme öncesinde çerçevesinin çıkarımasına yardımcı our. Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

10 Başkaarının ne düşündüğünü öğrenerek farkı perspektiferden bigi sağamak istiyorum. 0 4 GÖRÜŞME KILAVUZU Göster. Çiz. Sesi düsün. Açik o. (Eğer görüşme yapıan kişinin kendi ortamında (ev, işyeri, mahae, vb.) iseniz neere (nesneer, araçar, mekanar, vb.) etkieşim hainde oduğunu sorun. Daha sonra hatırayabimek için notar tutun, fotoğrafar çekin ve/veya görüştüğünüz kişiye süreki irtibat hainde oun.) (Çizimer ve diyagramar aracıığıya görüştüğünüz kişinin günük aktivite ve deneyimerini ayrıntıı oarak açıkamasını isteyin.) (Görüştüğünüz kişi bir eyemi yerine getirmekteyken ne düşündüğünü sesi oarak anatmasını isteyin.) (İnsanar tipik oayarı çoğu zaman geneeştirirer ve önemi oabiecek detayarı göz ardı etme hatasına düşebiirer. Bu yüzden, görüşme yaptığınız kişiye spesifik bir zaman diimi hakkında soruar sorun: Tipik bir günün nası geçer? sorusu yerine Dün nası bir gün geçirdin? gibi soruar sorun.) Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

11 0 5 HİKAYE DÜNYASI 0 5 HİKAYE DÜNYASI HİKAYE NASIL Profi Gene durum Bağantıar ve iişkier Nesneer ve mekanar Akida kaici aintiar NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? DÜNYASI Kisi Agıar İsteker Dikkat çeken konuara dair notar Gözem ve görüşme youya ede edien niteikse bigier inanımaz derecede zengin oabiir. Bu bigierin sistematik bir çerçevede anaiz edimesi ve begeenmesi de, bu açıdan, bi o kadar zor ve önemidir. Hikaye dünyası yöntemi, araştırıan konuya igii en gereki bigierin neer oduğunun beirenmesi ve detayara faza girmeden bigierin dokümantasyonunun yapımasıdır. Bu yöntem yaratıcı atöye çaışmaarında kuanıır; çaışma kağıtarının önceden dodurumasını ve konuya en igii konuarın beirenmesini sağayarak yaratıcı düşünme youya sorunara çözüm geiştirimesini sağar. Anaiz kartı görüşme yapımadan önce düzenenen bir atöye çaışmasında kuanıır ve bu kişiere yönetiecek soruar ve aınabiecek cevapar hakkında empati ve öngörüer sağanmaya çaışıabiir. Görüşme aşamasında kuanıan bu kart, görüşme yapıan kişi ie birikte dodurumaya çaışıır ve böyece görüşüen kişier kendi dünyasına farkı bir açıdan bakarak araştırmacı ie birikte düşünür, fikirer geiştirir. Bu yöntem aktif ve yaratıcı araştırmacıara birikte uyguandığında daha verimi oacaktır. Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

12 Sorunarı hakkında çözümer geiştirmek istediğim kişierin bu konu ie igii bakış açısını öğrenerek bigi topamak istiyorum. 0 5 HİKAYE DÜNYASI Profi (Görüşüen kişinin bir resmini ya da temsii bir çizimini buraya eke) Gene durum Bağantıar ve iişkier Bu kişinin kimere bağı var? Nası? (İnsanarı ve organizasyonarı dahi et) Nesneer ve mekanar Hangi fizikse ve dijita nesneere bu kişinin bağı var? Nası, nerede ve ne zaman? Akida kaici aintiar Kisi Dikkat çeken konuara dair notar Agıar Bu kişi kendisi ve çevresi hakkında ne düşünüyor? İsteker Bu kişi değişimdeki roü hakkında ne düşünüyor? Bunu şekiendiren ne? İSİM YAŞ CİNSİYET HANE HALKI SAYISI YAŞADIĞI YER İŞ BOŞ ZAMAN AKTİVİTELERİ Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

13 0 6 SESSİZ YÜRÜYÜŞ NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? SESSİZ YÜRÜYÜŞ Kentse dönüşüm, yaşadığımız everi, çaıştığımız iş yererini, büyüdüğümüz sokağı, yaptığımız işeri, günük yaşantımızı ve deneyimerimizi değiştiriyor. Çevrede duyumsadığımız en beirgin kokuarın, güçü seserin, etkieyici görüntüerin, farkı tatarın ve hiserin yerini yenieri aıyor. Sessiz yürüyüş yöntemi ie katıımcıar, mekan ve yaşamı beş duyu üzerinden agıar ve duyumsadıkarını çeşiti araçar kuanarak görünür kıar. Katıımcı tüm dikkatini çevreye vererek en beirgin kokuyu, en güçü sesi, en etkieyici görüntüyü, en farkı tadı ve en beirgin hissi (sıcakık, nem, rüzgar, yüzeyerin dokusu) harita üzerinde not eder. Mümkünse fotoğrafını çeker veya çizim ya da yazı ie not aır. En beirgin koku nedir? En güçü seser nedir? En etkieyici görüntüer nedir? En farki tat nedir? En degisik hissi veren yüzey nedir?

14 0 6 SESSİZ YÜRÜYÜŞ NASIL En beirgin koku nedir? En güçü seser nedir? En etkieyici görüntüer nedir? En farki tat nedir? En degisik hissi veren yüzey nedir? SESSİZ YÜRÜYÜŞ ATÖLYESİ Kaynak: TAK Karta, Kentse Strateji, Sessiz Yürüyüş Atöyesi,

15 0 7 AĞAÇ DİYAGRAMI NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? AĞAÇ DİYAGRAMI Yaşama ve mekana iişkin sorunarın önceikerine göre kategoriendirimesini sağar. Mahaeden topanan teme sorun ve bigier gövde, etkier ve yan sorunarın ise kök ve da oacağı bir formata göre sınıfandırıır.

16 0 7 AĞAÇ DİYAGRAMI NASIL. ETKILER YAN SORUNLAR TEMEL.. SORUN BILGILER. ETKILER YAN SORUNLAR Kaynak:

17 0 8 PROTOTİP PROTOTİP NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? Tasarım çözümerinizi üretirken prototiper hazırayarak mahaeier ie payaşabiirsiniz. Böyece gerçekçi ve benimsenen fikirere uaşmak için mahaeierin fikirerini öğrenebiirsiniz. Geri bidirimere göre en doğru çözüme uaşarak onun üzerine yoğunaşın. Prototip yaratma amacı, geiştirmiş oduğunuz you kuanıcı üzerinde test edebimek ve çözümeri daha iyi anamak için ucuz ve hızı bir yo yaratmaktır.

18 0 8 PROTOTİP NASIL Prototip ousturmak için su yöntemeri kuanabiirsiniz; 3 Boyutu Maketer: Ucuz mazemeere çabukça bir araya getirimiş, fikri kuanıcıya anatabien modeer Ro Yapma: Kuanıcı roüne geçerek deneyimeme Storyboard (Senaryo Çizimi): Kuanıcı deneyimerini çizimere öngörme Sema: Aan, süreç ve strüktürün araarında bağarını anatma Kaynak: Sosya Yeniik Tasarımı Rehberi, +37 studio for design,

19 0 9 BİNA, SOKAK, MAHALLE 0 9 BİNA, SOKAK, MAHALLE BİNA NASIL NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? SOKAK MAHALLE UYUMLU BİNA YAŞAYAN SOKAK BİZİM MAHALLE Yapı, Sokak, Mahae Tasarım İkeeri üç öçek ve verien konuar üzerinden hazıranır: Bina 1.Küte yereşimi 2.Cephe tasarım ikeeri 3.Kuanıcı karakteri ve yaşama aışkanıkarı 4.İkime duyarı binaar UYUMLU BİNA 1. Küte Yereşim 2. Cephe Tasarım İkeeri 3. Kuanıcı Karakteri ve Yaşama Aışkanıkarı 4. İkime Duyarı Binaar YAŞAYAN SOKAK 1. Sokak hiyerarşisi 2. Yapı-sokak iişkisi 3. Kuanım aanarı 4. Sokak dokusu BİZİM MAHALLE 1. Mahae karakteri; 3 Yaşamsa Dokunuş 1.A. Yenienen doku 1.B. Yaşam düğümü 1.C. Can damarı 2. Oası sosya etkier Sokak 1.Sokak hiyerarşisi 2.Yapı-sokak iişkisi 3.Kuanım aanarı 4.Sokak dokusu Mahae 1.Mahae karakteri; 3 Yaşamsa Dokunuş 1.A.Yenienen doku 1.B.Yaşam düğümü 1.C.Can damarı 2.Oası sosya etkier BİNA SOKAK MAHALLE Kaynak: Gaziantep; Sosya Etkiye Duyarı Tasarım Süreci, Sürdürüebiir Şehirer Programı, 2014, Dünya Bankası, Çevre ve Şehirciik Bakanığı işbiriği ie Kentse Strateji tarafından hazıranmıştır.

20 0 9 YAPI, SOKAK, MAHALLE (+) (-) BUGÜN Kaç yıdır buradasınız? Biraz mahaeyi anatır mısın? (+) (-) BİZİM MAHALLE YARIN Yeni mahae nası omaı? Nerede buuşmak, neer yapmak istersin? Ortak aanar nası osun? Mahaenin en iyi yanarı neer? En kaabaık yerer nereer? Eski mahaeden neeri taşımak istersin? Çocukar nerede oynar? Taşınırsan kendini nası hissedersin? Düğüner nerede our? Otobüs, domuş durakarı var mı? En eski binaar, yapıar, ağaçar? Park ve ağaçar? (+) (-) KARŞILAŞTIRMA Nası bir dönüşüm omaı? Kaynak: Gaziantep; Sosya Etkiye Duyarı Tasarım Süreci, Sürdürüebiir Şehirer Programı, 2014, Dünya Bankası, Çevre ve Şehirciik Bakanığı işbiriği ie Kentse Strateji tarafından hazıranmıştır.

21 0 9 YAPI, SOKAK, MAHALLE (+) (-) BUGÜN Oturduğun binanın iyi özeikeri neer? (+) (-) UYUMLU BİNA YARIN Yüksek bina daha mı kaitei, neden? Ortak bahçeyi kuanır mısın? Büyüküğü, kaç oda, kaç kat? Bahçesi var mı, kaç m²? Ağaç var mı? Dam, depo, kümes, kömürük var mı? Atta dükkan var mı? Ne dükkanı? Yüksek binada neer yapmak istersin? En çok neyini merak ediyorsun? (Asansör, bakon, yüksekik, site girişi) Evin masrafarı neer? (eektrik, su, ısınma) Evin masrafarı artarsa karşıayabiir misin? (Eektrik, su, doğagaz, aidat..) Kaç cephei, karanık cephe var mı, binanın arkasında ne var? Kaç yıında yapıdı? Bina mazemesi ne? Mazemenin iyi ve kötü yanarı neerdir? Kendini güvende (deprem riski) hissediyor musun? Kaynak: Gaziantep; Sosya Etkiye Duyarı Tasarım Süreci, Sürdürüebiir Şehirer Programı, 2014, Dünya Bankası, Çevre ve Şehirciik Bakanığı işbiriği ie Kentse Strateji tarafından hazıranmıştır.

22 0 9 YAPI, SOKAK, MAHALLE (+) (-) YAŞAYAN SOKAK KARŞILAŞTIRMA Mevcut binan ie yüksek binayı karşıaştırır mısın? BUGÜN Neden sokakta oturuyorsun? (+) (-) (+) (-) YARIN Kentse dönüşüm oursa yoar genişeyecek, nerede oturacaksın? (+) (-) KARŞILAŞTIRMA Dar sokaka, geniş youn iyi ve kötü yanarı neer? Kaynak: Gaziantep; Sosya Etkiye Duyarı Tasarım Süreci, Sürdürüebiir Şehirer Programı, 2014, Dünya Bankası, Çevre ve Şehirciik Bakanığı işbiriği ie Kentse Strateji tarafından hazıranmıştır.

23 1 0 MAHALLEMİ SEVİYORUM ÇÜNKÜ... NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? MAHALLEMİ SEVİYORUM ÇÜNKÜ... Dönüşüm aanarında yaşayan çocukarın düşünceerini ve hiserini anatmaarı için kendierini rahat hissedebiecekeri ve daha iyi aktarabiecekeri oyuna dayaı ietişim ortamarı hazıramak amacıya, 5-14 yaş araığındaki kişiik grupara gerçekeştiriir. İk kısımda çocukar düşünceerini renki kartonara yazarak mahaeerinin sevdikeri ve sevmedikeri özeikerini die getirirer. Çocukarın her zaman kuandıkarı oyun aanarında topanıarak mahaeerinin sevdikeri ve yetersiz budukarı yöneri soruur. Herkes Mahaemi seviyorum çünkü ve Mahaemde keşke şekinde giriş cümeerini kendi düşünceeriye tamamar. İkinci böümde çocukara düşünceerini görse dide yansıtabiecekeri Hayaimdeki Mahae koektif resim yapma etkiniği ve Benim Gözümden Mahaem isimi hareketi röportaj seçenekeri sunuur. Katıımcıar kendini yakın hissettiği etkiniğe göre ikiye ayrıır. Hareketi röportaj ie çocukar bir video kamera ie yürüyerek mahaeerini anatır. Etkinik araç trafiğinden uzak ve güveni bir aanda yapımaı; öncesinde mekan kuanımı için mahaeierden ve aieerden izin aınmaıdır.

24 1 0 MAHALLEMİ SEVİYORUM ÇÜNKÜ... NASIL Kaynak: TAK Karta, Kentse Strateji, Mahaemi Seviyorum Çünkü Atöyesi,

25 NASIL BİR FOTOĞAF VEYA ÇİZİM EKLEYİN Karakterin adı: Hedef Kite: İgi aanarım 1 1 MAHALLE KARAKTERLERİ Ben kimim? Senine igienmem için 3 neden Senine igienmemem için 3 neden Kişiiğim Becerierim Hayaerim Sosya çevrem 1 1 MAHALLE KARAKTERLERİ NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? MAHALLE KARAKTERLERİ Hedefediğiniz grup içerisinde ietişimi koayaştırmak için kuanıan kurgusa fakat gerçekçi özeiker taşıyan tipemedir. Bir insan grubunu tanımamaktansa sahip odukarı benzer davranış ve düşünceeri tek bir arketipte topayarak daha iyi odakanımasını sağar. Karakter ouştururken dikkat edimesi gereken nokta, hangi özeikerin hariç tutuması gerektiğini bimek ve tipemeyi grubun ortak özeikerini teme aarak yapıandırmaktır. At gruparı yansıtan birden faza karakter ouşturmak da farkı özeikere odakanmak açısından faydaıdır. Bu araç mesektaşar ie diyaog gerektiren bir yapıya sahiptir. Etkieşim ve işbiriği için bir günün pananması gerekir. Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

26 Beraber çaıştığım insanarı özeikerini görseeştirerek tanımak istiyorum. 1 1 MAHALLE KARAKTERLERİ Ben kimim? Senine igienmem için 3 neden Senine igienmemem için 3 neden BİR FOTOĞAF VEYA ÇİZİM EKLEYİN Karakterin adı: Hedef Kite: İgi aanarım Kişiiğim Becerierim Hayaerim Sosya çevrem Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

27 1 2 ZİHİN HARİTASI NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? ZİHİN HARİTASI Zihin haritası bir not ama ve yaratıcı düşünme tekniğidir. Üzerinde çaışıan konunun net oarak anaşımasına yardımcı our. 1.Büyük bir kağıdın merkezine ana konu yazıır. 2.Katıımcıar, beirenen konu hakkında en önemi oduğunu düşündükeri kavramarı farkı renkere çizerer. 3.Tercihen bir düğüm tek bir fikri içermei ve merkezden dışa doğru daarın kaınığı gittikçe azamaıdır. 4.Renki kaemere kavramar arasındaki bağantıar çiziir, en önemi oduğu düşünüen kavramar işaretenir. 5.Bu yönteme tartışma konuarı ve önceiker beirenir.

28 1 2 ZİHİN HARİTASI NASIL KAVRAM 01 KAVRAM 02 KAVRAM 03 KONU KAVRAM 04 KAVRAM 07 KAVRAM 06 KAVRAM 05 Kaynak:

29 1 3 UZLAŞMA YÖNETİM BASAMAKLARI Bekentier Uzaşma sürecinde, projeden doğrudan ya da doayı oarak etkienen beediye, yatırımcı, mük sahiperi, kiracıar ve sivi topum kuruuşarından ouşan tarafar arasındaki kendisinin diğer taraftan bekentisi ie diğer tarafın kendisinden bekentisi ortaya konumaıdır. Topantıar sonucunda, Bekenti Matrisi dodurumaı. 1 3 UZLAŞMA YÖNETİM BASAMAKLARI NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? UZLAŞMA YÖNETİM BASAMAKLARI Beirsiziker Proje süreçerinde, karararın zamanında aınamaması sonucunda, projeden etkienener için ortaya çıkan beirsiziker ortadan kadırımaı. Bu amaça yapıan topantıarda, beirsiziker ortaya konmaı, çözüm yoarı ve önerier beediye ve yatırımcıara tartışımaıdır. Benimseme Uzaşma süreci içinde, bigi, biinç, buuşma, bekenti, beirsizik kavramarını içeren aşamaarın teme amacı, tarafarca benimsenen bir proje hazıranmasıdır. Tasarım aşamasında hazıranan proje ikeeri ve stratejier, uzaşma yönetimi sürecinde ortaya konan gerçeker ve bekentier dikkate aınarak hazıranmaı. 6B sürecini panarken kuanabieceğiniz diğer yöntemer; Uzaşma Yöneticisi, tarafsız ve tüm tarafarın benimsediği kişi ve kuruuşardan omaı. Uzaşma yöneticisi, 6B sürecini başından sonuna kadar yönetmei. Bekenti Matrisi ; tarafarın bekentierinin ortaya konuduğu ve daha sonra bunarın ortakaştırıarak, önceikerin beirendiği, bekentier ve gerçeker arasındaki iişki sistematiğinin kuruması için kuanımaı. Görüşmeer kişierer yüz yüze veya grupar hainde yapımaı, bir sonraki görüşme için notar tutumaı ve kritik topantıar tutanak atına aınmaı. Araştırmaar, mekânsa, ekonomik ve sosya yapıyı içermei, sonuçarı net ve anaşıır omaı. Yere Lider, projeden etkienener içinden seçimei; yoksa kapasite artırma programarı ie yere ider yetiştirimei. Yere iderer hak ie proje geiştirener arasında köprü kurmaı. Kentse dönüşüm projeerinde geniş katıımı bir uzaşma kütürünün ouşması ve katıımın seviyesinin artırıması gerekmektedir. Uzaşma sürecinde, katıım seviyesinin artırıması için Kentse Strateji tarafından geiştirien ve pek çok projede uyguanan bigiendirme, biinçendirme, buusma, bekenti, beirsizik ve benimseme (6B) basamakarı önem kazanmaktadır. Bigiendirme Uzaşma yönetiminin en önemi teme ikesi tarafar arasında doğru, şeffaf ve zamanında bigi akışının sağanmasıdır. Bu nedene, tarafara yapıacak oan ik gene topantı ve görüşmeer bigiendirmeye yöneik omaı. Her bir mük sahibi ya da kiracı ie dk. arasında süren topantıar yapıarak bigiendirme yapıır, bekentier ve taeper öğreniebiir. Biinçendirme Projeden etkienen tarafara yapıan ikinci görüşmeerde, ortak hareket ve karar ama, yapı ve yaşam kaitesi, katıım, yasa hakar vb konuarda biinçendirme yapımaı. Buusma Önceike projeden doğrudan etkienen ve etkieyen grupar omak üzere, tüm aktörer bir araya getirimei. - Mük Sahiperi-Beediye-Yatırımcı-Sivi Örgüter - Yaşayanar (kiracı- mük sahibi) - Ticari Faaiyette Buunanar (esnaf, tüccar, öze sektör) - Dezavantajı Grupar - Bürokrasi, yatırımcıar, karar vericier Kaynak: Kentse Strateji tarafından geiştirimiştir,

30 1 3 UZLAŞMA YÖNETEMİ BASAMAKLARI Proje Yasa süreç Proje geiştirme Gerekçe Paydaşar Yasa hakar Payaşımar Yasaar İhae şartarı Begeer İpta Değişikiker Seçeneker Kurumar Müteahhit Öze firmaar Derneker Sivi topum Mahae temsicieri Muhatapar Şeffafık Doğruuk Proje süreçeri Uzaşma süreçeri Yer değiştirme Devamıık Zamanında bigi Bigiendirme Katıım / İşbiriği Karar süreci Ortak karar ama Çözüm ortağı oma Demokratik hakar Örgütenme Değer payaşımı İş geiştirme Kapasite geiştirme Yeni fırsatar Proje tanımı Kira yardımı Geir kaybı Diğer kayıpar Afet yasası, risk Gerekçe Aternatifer Program ve proje geiştirme Biinçendirme Yer değiştirme Geçici yereşim Rezerv aanı Tarihi ve kütüre miras Gene topantıar Dernek topantıarı Topu görüşmeer Parse-ada bazı görüşmeer Komite topantıarı Proje bigiendirme topantıarı Sorunar Bekentier Tespit topantıarı Proje paydaşarının buuşması Konferansar Seminerer Buusma Beediye Mük sahiperi Kiracıar Yatırımcı Sivi örgütenmeer Yere örgütenmeer Kıraathane Nikah saonu Bahçe Sokak buuşmaarı Seçeneker Aanda yaşama devam isteği Yerinde-birikte dönüşüm Çözüm ortağı Mahae esnafının bekentieri Kiracıar Hassas grupar Düşük geir gruparı Bekenti Sosya konut Bütçeye uygun konut desteği Adi rantsa payaşım İş taebi Kira yardımı Taşınma masrafarı Ek masrafar Yasa güvence İhtiyaçar Kapasite Sosyo-kütüre değerer Mükiyet hakkı Hak kayıparı Kiracıar Düşük geir gruparı Hassas gruparı dikkate ama Beirsizik Yasa süreç Proje ipta davası Revizyon Katıım düzeyi Proje süreçeri Proje başangıç - bitiş tarihi Payaşımar Anaşmaar Aternatif kaynak Bekeme süreci Aternatif Konut/işyeri aanı Eski / yaşam Kentse bütüneşme Geener Gidener Kaanar Benimseme Beediyenin yakaşımı Yatırımcının yakaşımı Proje geiştirme yöntemi Aternatif projeer Mimari avan proje Uygun konut/işyeri Payaşım oranarı Değer esası payaşım Doğrudan etkienener Doayı etkienener Vizyon Stratejik sosya pan Katıım panı Kaynak: Kentse Strateji tarafından geiştirimiştir,

31 B E BEK ANALİZİ 1 4 Birikim Bereket Beceri Bakış Büyüme Bekenti Ekooji Ekonomi Eşitik Etkineştirme Edinim Entegrasyon K imik Koruma Kapasite Kakınma Katıım Kurgu 1 4 BEK ANALİZİ NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? Kenterin panamasında kasik anaiz çaışmaarı oan SWOT (GZFT), SMART yerine kenterimizin dinamikerini, çeşitiiğini, farkııkarını, geecek kavramarını ve stratejierini katıımcı ortamarda ortaya koyan; Neredeyiz? Nereye, Kimine ve Nası Gideceğiz? soruarının teme yanıtarının aındığı BEK Anaizi, bir başka deyişe Arka Pan çaışması ie; kapsamı, deriniki ve etkieşim içinde bir stratejik çerçeve ortaya konumaıdır. B: Birikim, Bereket, Beceri, Bakış, Büyüme, Bekenti E: Ekooji, Ekonomi, Eşitik, Etkineştirme, Edinim, Entegrasyon K: Kimik, Koruma, Kapasite, Kakınma, Katıım, Kurgu BEK ANALİZİ Kaynak: Kentse Strateji tarafından geiştirimiştir,

32 1 4 BEK ANALİZİ 1 4 BEK ANALİZİ NASIL B Anaizi Teme Tartışma Konuarı : Dün-Bugün-Yarın, Payaşıan Değerer, Çeşitiik Yönetimi Birinci bieşen B Anaizi; kenterin ve bögeerin geeceğine bir üst bakış ie dinamikeri, farkııkarı ve bekentieri ortaya çıkararak stratejik bir çerçeve çizmektedir. B Anaizi, dün, bugün ve yarın süreç diiminde çeşitiik ve payaşma değererini ee aan özeike tüm tarafarın birbirerinden bekentierin aındığı bir süreci de kapsar. E Anaizi Teme Tartışma Konuarı : Sürdürüebiir Kakınma, Yapıabiir kıma, Etkieşim Çerçevesi İkinci bieşen E Anaizi ise sürdürüebiir kakınmanın ekooji, ekonomi ve eşitik ie yapıabiir kımanın etkin oma, ede etme ve entegrasyon teme bieşenerinin ortaya çıkardığı çerçevedir. K Anaizi Teme Tartışma Konuarı : Stratejik Yön, Gücün Payaşımı, Stratejik Çerçeve Üçüncü bieşen K Anaizi, kenterin geeceğinin beirenmesinde kütür-insan-değer üçüsü içinde kimik ve kurgu arasında stratejik çerçeve ortaya koyar. K Anaizi, uzaşma, işbiriği ve güç kavramarını dikkate aan stratejik köprüer ortaya çıkarır. Kaynak: Kentse Strateji tarafından geiştirimiştir, Kaynak: Kentse Strateji tarafından geiştirimiştir,

33 NASIL Beediye Yatirimci 1 5 BEKLENTİ MATRİSİ Beediye Yatirimci Kiraciar Mük Sahiperi Sivi Örgüter Beediyenin Bekentisi Yatirimciarin Bekentisi 1 5 BEKLENTİ MATRİSİ NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? BEKLENTİ MATRİSİ Araştırma aşamasında oası etkier beirendikten sonra, etkieyen ve etkienen tarafarın birbirierinden bekentieri ortaya konumaıdır. Tarafarın birbirerinden bekentierinin saptanması için Bekenti Matrisi hazıranır. Kiraciar Kiraciarin Bekentisi Etkieyen ve etkienen aktörerin diğer paydaşardan bekentieri topantıar, çaıştayar ya da birebir görüşmeer youya ede edimeidir. Mük sahiperi Mük Sahiperinin Bekentisi Bekentier proje sürecinde değişebimektedir ancak tarafarın bekentierinin tespit edimesi, yapıan çaışmanın başarısını artıracaktır. Sivi Örgüter Sivi Örgüterin Bekentisi Kaynak: Kentse Strateji tarafından geiştirimiştir,

34 1 5 BEKLENTİ MATRİSİ Beediye Yatirimci Kiraciar Beediye Yatirimci Kiraciar Mük Sahiperi Sivi Örgüter Beediyenin Bekentisi Yatırımcıarın Beediyeden Bekentisi Kiracıarın Beediyeden Bekentisi Beediyenin Yatırımcıdan Bekentisi Yatirimciarin Bekentisi Kiracıarın Yatırımcıdan Bekentisi Beediyenin Kiracıardan Bekentisi Yatırımcıarın Kiracıardan Bekentisi Kiraciarin Bekentisi Beediyenin Mük Sahiperinden Bekentisi Yatırımcıarın Mük Sahiperinden Bekentisi Kiracıarın Mük Sahiperinden Bekentisi Beediyenin Sivi Örgüterden Bekentisi Yatırımcıarın Sivi Örgüterden Bekentisi Kiracıarın Sivi Örgüterden Bekentisi Diğer tarafarın kendisinden bekentisi Mük sahiperi Mük Sahiperinin Beediyeden Bekentisi Mük Sahiperinin Yatırımcıdan Bekentisi Mük Sahiperinin Kiracıardan Bekentisi Mük Sahiperinin Bekentisi Mük Sahiperinin Sivi Örgüterden Bekentisi Sivi Örgüter Sivi Örgüterin Beediyeden Bekentisi Kendisinin diğer tarafardan bekentisi Sivi Örgüterin Yatırımcıdan Bekentisi Sivi Örgüterin Kiracıardan Bekentisi Sivi Örgüterin Mük Sahiperinden Bekentisi Sivi Örgüterin Bekentisi Kaynak: Kentse Strateji tarafından geiştirimiştir,

35 NASIL 1 6 BEYİN FIRTINASI Geiştirien fikirere ama ie cevap vermek yerine evet, ve oarak cevap verin. Birbirinizin fikireri üzerine fikirer geiştirin. 1 6 BEYİN FIRTINASI NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? BEYİN FIRTINASI Beyin fırtınası sırasında her fikir önemidir ve duyuması gerekir. Bu yüzden herkesin fikrini anatmasına izin verin. Beyin fırtınası ie ortaya çıkan fikireri aşağıdaki yöntemerde kuanabiirsiniz. Fikirerinizi çizerek anatın. Çöp adamar ve basit çizimer keimeerden daha faza şey anatabiir. Beyin fırtınası sırasında kötü fikir yoktur. Daha sonra fikireri arındırmak için vaktiniz oacaktır. Beyin fırtınasını odakı tutmak için kendinize hep ası konunuzu hatıratın. İyi fikir geiştirmenin ana kuraı çok fikir geiştirmektir. Bu noktada beyin fırtınasında geiştireceğiniz fikirerin miktarı çok önemidir. Bir fikir çok gerçekçi omasa bie bu fikiri destekeyin, çıgın fikirer yaratıcı çözümeri desteker. Beyin fırtınası sırasında kendi fikirerinize rahat omanız gerekir. Rezi omaktan çekinmeyin. Kötü fikirerin neden kötü oduğunu anarsanız bu yönde ierememeniz gerektiğini anamış oursunuz, bu da çok değeri bir bigidir. Kötü fikir yoktur u ekibinize her noktada hatıratın. Orta yo buma: Benzer fikirerden en sıradışı oanı ve en bekenirinizi bireştirip uyguanabiir oanı buabiirsiniz. Kümeeme: Benzer fikireri bir başıkta topayabiirsiniz. İyi Fikir Kritereri: Uyguanabiirik, bütçe, uzun soukuuk vs. kritereriye projeye en uygun fikri beireyebiirsiniz. Etiketeme: Ekip üyeerinden 3 fikir seçmeerini isteyerek en uygun fikireri oyayabiir, ortak fikireri seçebiirsiniz. Asansör Konusmasi: Her ekip üyesinin savunduğu fikri ekibe satması için beiri süreer verip tartışma ortamı yaratarak fikirerin güçü ve güçsüz yanarını görebiirsiniz. Kaynak: Sosya Yeniik Tasarımı Rehberi, +37 studio for design,

36 1 6 BEYİN FIRTINASI BASLAMADAN ÖNCE... DIKKAT!. Beyin fırtınasına başamadan önce dikkat etmeniz gereken 8 kura vardır. Bu kuraar etkii ve eğencei bir beyin fırtınası zamanı panamanız için gerekidir. Bu kuraarı dikkate aın. Görse oun Konudan sapmayın Fikirerin üzerine fikir geistirin Ekibiniz içinde geiştirien fikireri ama ie cevap vermek yerine evet, ve oarak cevap verin. Birbirinizin fikireri üzerine fikirer geiştirin. Teker teker Beyin fırtınası sırasında her fikir önemidir ve duyuması gerekir. Bu yüzden herkesin fikrini anatmasına izin verin. Fikirerinizi çizerek anatın. Çöp adamar ve basit çizimer keimeerden daha faza şey anatabiir. Kararari erteeyin Beyin fırtınası sırasında kötü fikir yoktur. Daha sonra fikireri arındırmak için vaktiniz oacaktır. Miktar Beyin fırtınasını odakı tutmak için kendinize hep ası konunuzu hatıratın. İyi fikir geiştirmenin ana kuraı çok fikir geiştirmektir. Bu noktada beyin fırtınasında geiştireceğiniz fikirerin miktarı çok önemidir. Çigin fikireri destekeyin Bir fikir çok gerçekci omasa bie bu fikiri destekeyin, çıgın fikirer yaratıcı çözümeri desteker. Rezi omak diye bir sey yoktur Beyin fırtınası sırasında kendi fikirerinize rahat omanız gerekir. Rezi omaktan çekinmeyin. Kötü fikirerin neden kötü oduğunu anarsanız bu yönde ierememeniz gerektiğini anamış oursunuz, bu da çok değeri bir bigidir. Kötü fikir yoktur u ekibinize her noktada hatıratın. Kaynak: Sosya Yeniik Tasarımı Rehberi, +37 studio for design,

37 1 7 YARATICI ATÖLYE 1 7 YARATICI ATÖLYE YARATICI NASIL 5 Dakika Programı tanıt 20 Dakika Odak konusunu açıka / küçük grupar NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? ATÖLYE 30 Dakika Etkieşime gir ve katı 15 Dakika Geişmeeri göster Projenin hedef kitesi, çaışma ortakarı ve ortak paydada çaışan birey ve uzmanarı buuşturan Yaratıcı Atöye, aktörer arası ietişim ve işbiriği için iyi bir fırsattır. Fikir buma, fikri geiştirme ve gerçekeştirme aşamaarında kuanıır. Deneyimer payaşıır ve çözümer üzerine birikte düşünüür. Bu tür etkinikerin faydasını en iyi şekide görebimek için farkı disipinerden geen kişierin ön pana çıkabieceği formatta pananması gerekir. 15 Dakika Grupara ayrı, sonuçarı payaş 30 Dakika İeriye götür Atöye günü için süre, programı, yer, katıımcıar, katıımcıarın ouşturduğu becerier bütünü, çaışma şeki (küçük-büyük grup), kuanıacak araç ve gereçer, sonuçarın begeendirime yöntemeri önceden amaca dönük oarak beirenmeidir. Bu araç mesektaşar ie diyaog gerektiren bir yapıya sahiptir. Etkieşim ve işbiriği için bir günün pananması gerekir. Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

38 Deneyimi ve sorun çözücü insanara birikte çaışıp yeni fikireri üretmek istiyorum. 1 7 YARATICI ATÖLYE 5 Dakika Atöye programını tanıt 20 Dakika Oturumun odak konusunu açıka, küçük grupar hainde çaış; örneğin, Karakter ouşturma için tipemeyi tanıt 30 Dakika Etkieşime gir ve katı; örneğin, her Karakter için bir yocuuk haritası yaparak ürünü/projeni nası kuanacakarını göster 15 Dakika Geişmeeri göster; örneğin, çıkan sonuçarı duvara as 15 Dakika Grupara ayrı, ik sonuçarı payaş; örneğin, yocuuk haritasını payaş, değer yaratıabiecek unsurar hakkında geri dönüş a 30 Dakika İeriye götür; örneğin, tespit edien fırsatarın üzerine düşün Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

39 NASIL 1 8 BİZ NASIL...? Ekip oarak geiştirmiş oduğunuz kategorierin içinden 3 ana kategori seçin. Bu şekide birbirinden farkı soruar geiştirip daha sonra içerinden hangisine yoğunaşmak istediğinize karar verebiirsiniz. Tek başınıza birkaç dakika bu kategorier hakkında düşünün ve nası oabieceği hakkında yoğunaşın. Bu kategorideki sorunu çözmek için ne yapımaı? 1 8 BİZ NASIL...? NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? BİZ NASIL...? Birbirinize fikirerinizi payaşın, yeterince güçü bir Biz Nası...? sorusuna geene kadar aranızda beyin fırtınası ve bigi aışverişi yapın. Bu soru sizin tasarım soganınız oacaktır. Sorunuz cok geniş ya da çok sınırayıcı omamaıdır.. NIYET Çocukar ve yaşıarın sokakta geçirdikeri vakti daha niteiki hae getirmek. Çocuk parkarının tasarımında neeri dikkate amaıyız? ÇOK SINIRLAYICI Bu soru çocuk parkarının tasarımında hangi tip mazeme ve modüeri kuanabieceğimizi soruyor, çözüm hakkında geniş bir açı sunmuyor. Oyun aanarını nası daha iyi tasararız?. ÇOK GENIS Araştırmanızdaki buguarı ve dinamikeri kategorier hainde düzeneyin ve tasarım sorunu konuarını beireyin. Bunun için tüm buguarı post-itere yazıp benzer oanarı grupayabiirsiniz Daha sonra bu grupaşmaara başıkar vermeye başayın. Mesea açık aan sorunarı, bina kaitesi gibi başıkar ie grupandırdığınız buguarı kategorier haine getirin. Araştırmaarınızı kategorier haine getirdikten sonra sizin için en önemi oan sorunarı ayırın ve bu sorunar hakkında Biz... Nası? sorusunu yaratın. Biz... Nası? sorusu, bugunuzu tasarım you haine getirmek için önemi bir adımdır. Bu soru sorun ie igii yeterince bigi vermiyor veya bir basangıç noktası teşki etmiyor. Ekibinizin üzerinde çaışabieceği bir sorun bu sorunun içinde varomaı. Mahaedeki kuanımayan kıyı köşe aanarı, yaşıar ve çocukar için nası daha kuanışı ve niteiki oarak tasararız? TAM KARARINDA Bu soru doğru şekide kurguanmıştır. Çünkü sorunun kuanımayan kıyı köşe mekanara igii oduğunu gösteriyor fakat ekibinize üzerinde yaratıcı oması için yeteri aanı bırakıyor, tasaranacak oan çözüm çocuk parkarıya ie igii omak zorunda kamıyor. Kaynak: Sosya Yeniik Tasarımı Rehberi, +37 studio for design,

40 1 8 BİZ NASIL...?. BIZ...NASIL? sorusu nasi geistiriir? BULGU 1 Ekip oarak geiştirmiş oduğunuz kategorierin içinden 3 ana kategori seçin. Bu şekide birbirinden farkı soruar geiştirip daha sonra içerinden hangisine yoğunaşmak istediğinize karar verebiirsiniz. 2 Tek başınıza birkaç dakika bu kategorier hakkında düşünün ve nası oabiir hakkında yoğunaşın. Bu kategorideki sorunu çözmek için ne yapımaı, bu sorunu ne boyutta çözebiiriz? Bu sorunu nası çözersek sorunu yok etmiş oabiiriz? Bazen sorunu çözmek için sorunu yaratan agıyı çözmek bie yeteri oabiir. 3Birbirinize fikirerinizi payaşın, yeterince güçü bir Biz...Nası? sorusuna geene kadar aranızda beyin fırtınası ve bigi aışverişi yapın. Unutmayın, bu soru sizin tasarım soganınız oacaktır. Sorunuz ne cok geniş ne de çok küçük omaıdır.. BIZ...NASIL? Kaynak: Sosya Yeniik Tasarımı Rehberi, +37 studio for design,

41 1 9 S.E.B.İ.T. S.E.B.İ.T. NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? Araştırma aşamasında ede edien tespiteri, tasarım aşamasına geçtiğinizde. (S.E.B.İ.T.) Sorun Enge Bugu Istek Tema yöntemi ie senaryoara dönüştürebiirsiniz. Farkı ekiper tarafından üretien senaryoar, beyin fırtınası yapıarak değerendirimeidir. Çaışmaya katıan her fikir ve düşünce konuyu zengineştirecektir ve çözüm geiştirmeyi sağayacaktır. Hangi çözümün uygun oduğunu, üretien çözümeri grupayıp konseptere ayırarak buabiirsiniz.

42 1 9 S.E.B.İ.T. NASIL Sorun: Enge: Bugu:. Istek: Tema: Everimiz yazın çok sıcak ouyor, içeride oturamıyoruz Binaarımız kaitesiz, yaıtım yok Sokakta gögede oturuyoruz Komşuarıma birikte vakit geçirmek İkim özeikerini ve mahaeinin aışkanıkarını dikkate aan ortak aanar Kaynak: Sosya Yeniik Tasarımı Rehberi, +37 studio for design,

43 NASIL 2 0 PROTOTİP TEST PLANI Fikir Dene Test et Detayandir 2 0 PROTOTİP TEST PLANI NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? PROTOTİP TEST PLANI Bir fikrin yatırım yapımadan önce nası geiştiriebieceği sonucuna uaşmak için denemeer yapmayı, ve bu denemeer sonucunda etkin ve uygun bir çözüm bumayı kapsar. Test etme araçarı sunan Prototip Test Panı deneme sürecini aşamaara ayırmayı ve yapıandırmayı amaçar. Çaışma hakkında geri dönüşerin organize bir şekide topanmasına yardımcı our ve proje adımar hainde geiştiriir. Çaışmanın ik etabında yeni fikir bumak için ve son etabında uyguamadan önce test edierek iyieştirimesi için kuanıır. Prototipin ucuz ve basit oması sık sık yapıabimesine oanak sağar. Prototip testi yapmak için tasak kağıdı kuanıabiir. Hangi fikrin test edimesi gerektiği açıkça beirtimeidir. Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

44 Çaışmamı farkı aşamaarında faydaı geri dönüşer topayarak test etmek ve geiştirmek istiyorum. 2 0 PROTOTİP TEST PLANI Hipotez Fikrinin gerçek hayatta karsiigi oup omadigini anamak için fikrini hemen dene Fikrini geistirdikten sonra detayari kaçirmamak için tekrar test et Fikrini gerçekestirmek için yapman gereken her seyi istee Fikri veya hipotezi beirt Kağıt, karton, oyuncak veya etrafta oan herhangi bir mazemeye küçük bir mode kurarak ürünün veya projenin sorunsuzca çaışıp çaışmadığını ön görebiirsin. Farzet ki, fikrin hedef kiteye buuştu. Nası ve hangi farkı şekierde kuanacakar? (Bkz. Deneyim Haritası) Son oarak deneyimini hikayeeştir ve kaçırdığın bir nokta omadığına dikkat et. Fikrini yeni bir mode üzerine kur. Artık fikrini geiştirdiğin için test ederken daha çok detay ve unsur kuanabiirsin. Hepsi senkronize bir şekide çaışıyor mu? Sonra fikrini yine test et ve bu unsurar birbiriye eşeşiyor mu? (Bkz. Kıavuz tekniği Bueprint ). Deneyimini öncekinden daha detayı oarak hikaye şekinde anatarak eksikeri incee. Gereki faaiyeterin, kaynakarın, insanarın ve mazemeerin istesini çıkar. Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

45 NASIL 1+ Sorunari Topama Sorunarı gözem ve diyaog youya beireme 2 1 TOPLAMA (+) ve ÇIKARMA (-) Sokağa 4-5 m boyarında + işaretinin çiziir ya da kağıt oarak hazıranır. + işaretinin dört tarafına çocukar, gençer, kadınar, erkeker grupanarak oturur. Grupar temsicierini seçer. Temsicier grup katıımcıarını yönendirerek, sorunarı topar. Beiri bir süre içinde post-it, yazı ya da bardak atarı ie artının içi doduruur. Süre; 30 dk. 2 1 TOPLAMA (+) ve ÇIKARMA (-) NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? TOPLAMA (+) ve ÇIKARMA (-) Topama(+) ve Çıkarma (-), mahaeierin sorunarının topanması, önceiki sorunarın çıkarıması ve mahaei ie tasarımcıarın sorunara çözüm buma yöntemidir. Sokak Atöyesinde kuanıan yöntem üç aşamayı kapsamaıdır. 2 - Önceikeri Çikarma Sorunarın sınıfandırıması ve önceiki sorunarın tespiti. Bu kez, sokağa 4-5 m uzunuğunda - işareti çiziir ya da kağıttan kesiir. Eksi işaretinin bir tarafına mahaei, diğer tarafına ise tasarımcıar oturur. 5 önceiki sorun beirenir. Süre; 30 dk 3= Çözüm Önerme Önceiki sorunarın çözümü için önerier geiştirimesi Son aşamada ise grup temsicieri, tasarımcıar ve beediye yöneticieri hep birikte, beirenen önceiki sorunarın çözümü için önerier geiştirir. Grupar (mahaei-tasarımcı, çocuk, genç, kadın,erkek) sunum yaparar. Önerier çözüm panosuna yazıır. Kaynak: TAK Karta, Kentse Strateji Esentepe Sosya Etki Tasarımı Atöyesi,

46 2 1 TOPLAMA (+) ve ÇIKARMA (-) Sorunari Topama Önceikeri Çikarma Çözüm Önerme (Sorunarı yazın demek yerine katıımcıarı mahaeerinde mutu ve mutsuz eden konuarı saptamak katıımcıarın bie fark etmediği sorunarı ortaya çıkartır, ve doğa bir önceik sırası yaratır.) - Mahaenizde en sevdiğiniz şeyer neerdir? - Mahaenizde hiç sevmediğiniz şeyer neerdir? Aternatif metod, mahaenize ayrıık mektubu yazın. Mahaenizi bir insan gibi düşünün ve mahaenizden ayrıdığınızı düşünün. Şimdi onu kırmadan ondan ayrımak için bir mektup yazın. Bu iişkinin neden yürümediğini, ne osa yürüyebieceğini, nası oması gerektiğini ve ne noktaarda bu iişkiden cok boğuduğunuzu anatın. Bu metod ie katıımcıarın mahaeri hakkında ne konuara dayanamadığını fakat ne konuarı sevdiğini cok basit bir şekide cıkartabiirsiniz. Mektupardan çıkan buguar mahaeerinin idea de nası oması gerektiğini, ve şu andaki sevmedikeri hainin tanımamasıdır. Herkesten mektuparını yüksek sese okumaarını isteyin. Mektupar okundukça, mahaeierden yaşadıkarı yerin İdeade nası omasını istedikerini ve Şu anki/kötü Deneyimeri ni post-it ere yazip + üzerine yereştirmeerini isteyin. - Grupama (Konu benzeriği) - Oyama (Herkesin eine kaem verin. Katıdığı fikirerin atına çentik atsınar. En çok oyu topayan ortak sorun.) - Uç fikireri sakama (Yazıan bütün sorunarın içinde en uç iki sorunu mutaka tutun. Kimsenin bahsetmediği fakat mahae ie igii oan en uç sorunar derin bir bugu demektir.) - Gözerinizi kapatın (Herkese yazıan fikireri okuması için 5-10 dakika verin. Daha sonra gözerini kapattırın ve akıarına geen ik sorunu söyemeerini isteyin. En çok ortaya çıkan ve akıarında kaan sorun önceik kazanmaıdır.) - Bakış Açısı Yaratma ve Soru (Sorunar ve tasarımcıar seçien konuar üzerinde soru geiştirmek için bakış açıarı yaratmaıar, mesea: Sorun: yeşi aan Katıımcı Bakış Açısı: daha cok park isteği Beediye Bakış Açısı: Yer omaması Soru: Unutumuş, kıyıda köşede kamış aanarda, aışıagememiş parkarı nası tasararız - Hızı Prototipeme (Tasarımcıar ve katıımcıar buuştuğunda çözüm geiştirmek için prototip yapmak güçü bir test etme yöntemidir. (Oyun parkı mı isteniyor, o zaman yere oyun parkı çiziebiir çocukara nası oması gerektiği konuşuabiir.) - Çizerek Anatma (Tasarımcıar ve katıımcıarın birbirerine fikirerini çizerek anatmaarını teşvik edin.) + - = - Geri bidirim (Tasarımcıar ve katıımcıar küçük grupar içinde beyin fırtınası yaparken her böümde grupar durup birbirerine geri bidirim vermei. Bu sayede hiç düşünümemiş fikirer ortaya çıkabiir, ve dışarıdan bir gözün veridiği geri bidirim ie fikirer daha hızı geişebiir. Geri bidirim de her grup ideri fikri anatıp, daha sonra takıdıkarı noktayı payaşmaı ve ne konuda geri bidirim istediğini sormaıdır. Unutmayın; bu böümde amaç onay amak deği, nası daha iyi yapabiiriz sorusuna cevap aramak. Kritik vermekten korkmayın. - Haya edin. Uç fikirer üzerinde 15 dakikaık beyin fırtınaarı. (Beyin fırtınası sırasında tasarımcıar katıımcıarı uç fikirere ve haya etmeye itmei, katıımcıarın kendierini cok ciddiye amayıp uç fikirer vermesi için daha rahat ortamar yaratın. Örnek: Yeşi aan isteği Beyin fırtınası sırasında tasarımcıarın sorması gereken soru tipi: Madem yeşi aan için yer yok, havada uçan yeşi aan geiştirsek ne dersiniz? Bu şekide katıımcıarı haya kurmaya iten metodar ie katıımcıarın çıgın fikirerini destekemek daha sonra da o fikireri yere basan konsepter haine getirebiirsiniz. (Havada uçan park=highine) Kaynak: TAK Karta, Kentse Strateji Esentepe Sosya Etki Tasarımı Atöyesi,

47 2 2 ÖĞRENME DÖNGÜSÜ 2 2 ÖĞRENME DÖNGÜSÜ ÖĞRENME NASIL NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? DÖNGÜSÜ Sonuçari ve etkieri gözden geçir Hikayeer ve fikirer topa Göstergeeri ve geisimi takip et Geri dönüseri ve çözümeri önceik sirasina koy Öğrenme döngüsü, üzerinde çaışıan bir işin geecektekiere oan katkısını inceeyen bir araçtır. Böyece yaratımak istenen değişimer tekrarayan döngüer hainde aşamaandırıarak, bir üst aşamadan bakış açısı ede edimesi sağanır. Bu yöntemin anaiz kartı, IDEO nun 2011 yıında geiştirdiği Learning Pan (Öğrenme Panı) isimi çaışmasından iham aınarak ouşturumuştur. Bu kartın sağadığı çerçeve ie; çaışma panı ve aşamaarı beirenir. Dört bieşenden ouşan bu döngüde organizasyonunuzun kuanacağı yöntemer, sistemer ve süreçer inceenir. Böyece organizasyonunuzun geçmiş deneyimerinden (oumu ve oumsuz) ders çıkarma ve kendisini geiştirme kapasitesi hakkında kapsamı inceeme yapıır. Bu süreçte katı bir başangıç ya da bitiş noktası yoktur. Mevcut ya da geecekteki projeeri panamak için kuanıabiir; her bir aşamada edinien bigier, hikâyeer ve geri dönüşere projenin bir sonraki aşamasında göz önünde buunduruması gerekener dikkate aınır. Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

48 Önceki çaışmaarımdan daha iyisini başarmak için bir pan geiştirmek istiyorum. 2 2 ÖĞRENME DÖNGÜSÜ Hikayeer ve fikirer topa. İhtiyaçarı ve koşuarı gözden geçir Mevcut durumu değerendir İham a Sonuçari ve etkieri gözden geçir. Yatırım getirierini değerendir Yeni referans çizgieri ouştur Oası zorukarı tanıma Geri dönüseri ve çözümeri önceik sirasina koy. Fikireri seç Sonuçarı yinee Uyguama panı yap Göstergeeri ve geisimi takip et. Çözüm önerierini degerendir Öngörümeyen sonuçarı beire Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

49 2 3 KRİTİK GÖREVLER LİSTESİ 2 3 KRİTİK GÖREVLER LİSTESİ KRİTİK NASIL Faaiyet Sorumu Kisi mu Bütçe Tesim Tarihi Kapanis mu NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? GÖREVLER LİSTESİ Hedeferin sahip ounan zaman ve bütçe dahiinde uyguanabiiriğini önceden saptamak için kuanıır. Yapıan işeri başka kişiere koordine etmek gerektiğinde bu aracın önemi daha da artmaktadır. Süreçte adım adım takibi koayaştırdığı için bu isteyi kuanarak uyguanan aşamaya odakanmak koayaşır. Eğer ortada büyük bir iş yükü varsa veya nası uyguanabieceği kararaştırıamıyorsa bu şabon basitçe kuanıabiir. İk adımın organize edimesinde kuanıan bu araç yerini ieri safhaarda daha geişmiş proje yönetim araçarına bırakır. Yapıması gereken faaiyeteri, bu işe kimin atandığı, ne kadar bütçe ayrıdığı, ne zaman tesim edimesi gerektiğini ve sürecin tamamanacağı tarihi isteeyin. Gerektiğinde bu maddeer daha da detayandırıabiir. Tüm bu faaiyeter düzeni oarak takip ediir ve pandan sapma oması durumunda müdahae ediir. Bu araç mesektaşar ie diyaog gerektiren bir yapıya sahiptir. Etkieşim ve işbiriği için bir günün pananması gerekir. Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

50 Panımı içinde kaybomadan sürdürmek ve uyguamak istiyorum. 2 3 KRİTİK GÖREVLER LİSTESİ Faaiyet Sorumu Kisi Bütçe Tesim Tarihi Kapanis mu mu Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

51 2 4 DENEYİM HARİTASI 2 4 DENEYİM HARİTASI DENEYİM NASIL NEDİR NEDEN KULLANMALIYIM? HARİTASI GÖZLEMLER ÖĞRENİLENLER FARKINDALIK TEMEL KULLANIM SONUÇ Deneyim Haritası, bir ürün veya proje ie igii birebir deneyim yaşayan kişierin (faydaanıcı, fonayıcı) bu çaışmaya igii deneyimerine dayaı oarak bigi üretimesini amaçar. Bu yöntem ie bireyerin ürün veya proje ie ne zaman, hangi vesieye etkieşime geçtikeri ortaya çıkarıarak etkieşimi güçendirme yoarı üretiir. Deneyim Haritası şabonu insanarın çaışmaya dair agıarı, gördükeri sorun ve fırsatarı topar; yoğun bir bigiyi koay anaşıır bir formatta sunmaya yardımcı our. Her şabon ürüne etkieşime geçecek bir kişi hakkında doduruur. Neden, Ne ve Nası soruarının üzerinde duruması gerekir. Bir çok kişinin motivasyonarı topandıktan sonra ürün veya projeye dair bekenti ve deneyimere igii tekrar eden konuar ee aınır. Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,

52 Paydaşarıma etkieşimimi gene bir bakış edinerek test etmek ve geiştirmek istiyorum. 2 4 DENEYİM HARİTASI FARKINDALIK Bu kişi seni ik oarak nası duydu? (haka iişkier, sosya medya, ağızdan ağıza) Aakaı oabiecek başka bir deneyimi daha önceden omuş mu? TEMEL KULLANIM Sen ve bu kişi arasında daha önceden ne tür bir temas vardı? İyi ve kötü deneyimer gibi kritik anar neerdi? SONUÇ Bu kişinin geri dönüşü nasıdı? (sosya medya, ağızdan ağıza söyenti gibi) Bu kişiye deneyim sonrası takip yaptın mı? ÖĞRENİLENLER GÖZLEMLER Kaynak: DIY, Deveopment Impact & You, Nesta, s ,