SSK HASTANELER GERÇE SSK SALIK TESSLERNN SALIK BAKANLII NA DEVRNDEN SONRAK UYGULAMA SONUÇLARI. Paras olana sa"lk hizmeti

Transkript

1 SSK HASTANELER GERÇE SSK SALIK TESSLERNN SALIK BAKANLII NA DEVRNDEN SONRAK UYGULAMA SONUÇLARI Paras olana sa"lk hizmeti ANKARA OCAK

2 KURUM SALIK TESSLERNN SALIK BAKANLIINA DEVRNDEN SONRAK UYGULAMALARIN SONUÇLARI Giri. Sigortallarn, emeklilerin, bunlarn hak sahibi durumundaki aile fertlerinin, dul ve yetimlerinin Sosyal Sigortalar Kurumu na ait salk tesislerinde yaadklar sorunlar gerekçe gösterilerek, Kurum salk tesisleri Salk Bakanl na devredildi. Bu raporda Kurum salk tesislerinin, Salk Bakanl na devredildii tarihinden itibaren, bir yllk uygulama sonuçlar deerlendirilerek, sigortal hastalarn salk tesislerinde yaadklar sorunlarn ne ölçüde çözüme kavuturulduu, Kurumun salk giderlerinin nasl bir gelime gösterdii, devri öngören 5283 sayl Kanunun gerekçesinde belirtilen hedeflerin ne ölçüde gerçekletirildii gibi hususlarn somut olarak ortaya konmas amaçlanmtr. Deerlendirmelerde, somut sonuçlarn ortaya konmas için, sigortal hastalarn devirden önce Kurum salk tesislerinde yaadklar sorunlar, Baz Kamu Kurum ve Kurulularna Ait Salk Birimlerinin Salk Bakanl na Devredilmesine Dair Kanun un gerekçesinde belirtilen amaçlar, hedefler ile kanunun uygulanmasna ilikin tespitler ve Kurum salk harcamalar dikkate alnmtr. Kurum Sa"lk Tesislerinin Devrinden Önce Sigortal Hastalarn Ya.adklar Sorunlar Kurumun kapsamdaki nüfus artnn yarataca talebi karlayacak yeterlilikte salk yatrmlarn gerçekletirmesine olanak verilmemesi, salk ve yardmc salk personeli ihtiyaçlarnn karlanmamas, salk tesislerinin yetersiz kalmas sonucunu dourmutur. Buna bal olarak sigortal hastalar, özellikle sigortal nüfusun youn olduu -stanbul, -zmir, Antalya, Ankara, Kocaeli, Bursa gibi büyük iller bata olmak üzere, ülke genelinde Kurum hastanelerine bavurmada, muayene ve tedavi olmada önemli sorunlar yaamlardr. Sigortal hastalarn youn olarak yaadklar sorunlar, muayene ve tedavi için güçlükle randevu almalar, büyük illerde ileri günlere randevu verilmesi, ilaç almak için saatlerce kuyruklarda beklemeleri, yatarak tedavi görecek hastalara ileri tarihlere gün verilmesi, baz illerde younluk nedeniyle ameliyatlarn ileri tarihlere atlmas, öncelikle tedavi olabilmeleri için hekimlerin muayenehanelerine gitmek zorunda braklmalar, baz salk tesislerinde hastalarn kötü muamele görmeleri olarak belirlenmitir. Dikkat edilecek olursa salk tesislerinin devrinden önce sigortal hastalarn yaadklar sorunlarn tümü salk tesislerinin ve salk personelinin yetersizliinden kaynaklanan sorunlardr. Baz Kamu Kurum ve Kurulu.larna Ait Sa"lk Birimlerinin Sa"lk Bakanl"na Devrine Dair Kanunun Gerekçesinde Öngörülen Amaç ve Hedefler Sigortal hastalarn muayene ve tedavileri esnasnda yaadklar sorunlardan hareket edilerek kanunun gerekçesinde u hususlara yer verilmitir: 2

3 Etkin ve kaliteli bir salk sisteminin, nitelikli bir toplum için art olduunu bilen ve salk hizmetlerinin yerine getirilmesini sosyal devlet anlaynn vazgeçilmez unsurlar arasnda gören 59. Hükümet döneminde, devletin, herkesin temel salk hizmetlerini, gerekirse özel sektörle ibirlii yaparak yerine getirecei, salk hizmetlerinin bütünsel bir anlayla ele alnaca, yeni bir yaplanma ve ibirliine gidilecei vurgulanm ve bu çerçevede Salk Bakanl nca yürütülmekte olan Salkta Dönüüm Program uygulamaya konulmutur. Bilindii üzere, Salkta Dönüüm Program halka hzl, adil ve etkili bir salk hizmeti verebilmek, salk hizmetleri sunumunda etkinlii artrmak, toplum ve bireyler için daha kaliteli salk bakm hizmeti sunmak, ülkemizin salk politikasn rasyonel ve verimli bir çerçeveye kavuturmak amacyla uygulamaya konulmu bulunmaktadr. Belirtildiine göre, Salkta Dönüüm Program insan merkezli, etkili, katlmc ve geliime açk bir perspektif getirmektedir. Salk kurumlarnn tek çat altnda toplanarak rehabilite edilmesi ve bunu takiben özerkletirilmesi de ayn amaca yöneliktir. Salkta Dönüüm Programnda da tespit edilmi olduu gibi, ülkemizde salk hizmetlerinin organizasyon ve sunumu karmak ve çok bal bir yap arz etmekteydi. Salk hizmeti sunmakta olan Salk Bakanl, Sosyal Sigortalar Kurumu ve dier kurumlar ve bunlara ait olan salk kurulular arasnda yeterli koordinasyon salanamadndan, hizmet ve yatrm planlamalar toplumsal ihtiyaçlarmza uygun olarak yaplamamaktayd. Emekli Sand, SSK ve Ba-Kur mensuplar gibi farkl sosyal güvenlik kurumlarna tabi olanlarn ve aktif kamu çalanlarnn farkl salk tesislerinden farkl artlarla hizmet alyor olmalar da hizmet verimini ve kaliteyi azaltmakta, standart eksikliini ve eitsizlii getirmekteydi. Sosyal statüsü ve bal olduu sosyal güvenlik kuruluu ne olursa olsun tüm halkmza ayn standartta, etkili, kaliteli, eit ve ulalabilir salk hizmeti vermek hükümetin temel ve öncelikli hedeflerindendir. Böylece devlete verilmi olan herkesin hayatn beden ve ruh sal içinde sürdürmesini temin etmek; insan ve madde gücünde tasarruf salamak, verimi artrmak, ibirliini gerçekletirmek ve bu maksatlarla salk kurulularn tek elden planlayp hizmet vermesini düzenlemek eklindeki Anayasal görev laykyla yerine getirilmi olacaktr yl verileriyle SSK salk tesislerinde 68 milyon müracaatla hizmet sunulduu dikkate alndnda ve bu hizmetin tamamen Salk Bakanl na bal salk kurulularnca verildii farz edildiinde, maliyetin 1,7 katrilyon TL (68 milyon x 25 milyon TL) olaca görülmektedir. Yani SSK l vatandalarmzn salk hizmetini SSK nn kendi salk kurulularndan deil de Salk Bakanl ndan almasnn yllk bedeli (ilaç ve sarf malzemesi hariç) 1,7 katrilyon olacaktr. Bu miktar ancak, hizmet kalitesinin ve ulalabilirliin artmasndan kaynaklanan talep ve kullanm artna bal olarak artabilir. Kalite ve ulalabilirliin artmas ise sosyal devlet anlaynn bir gereidir. Dier taraftan, ilk sekiz ayda Salk Bakanl na bal salk kurulularna bavuran önemli saydaki SSK l hasta saysna ramen, kapasite kullanmnn artrlmas ve performansa dayal prim sistemi uygulamasyla, hizmet kalitesinde bir azalma olmam, aksine hasta memnuniyetinde art gözlenmitir. 3

4 Uygulamaya daha ziyade SSK l hastalarn Salk Bakanl ndan hizmet almas eklinde yansyan ortak kullanm protokolü ile elde edilen göstergeler, tasarnn ülke kaynaklarnn etkili ve verimli olarak kullanmn ve kaliteli salk hizmeti sunumunu salamaya yönelik hazrlanma amacna da delil oluturmaktadr. Tasar kapsamnda bulunan salk kurulularnn Salk Bakanl çats altnda toplanmas ile u sonuçlarn elde edilmesi beklenmektedir: Salk hizmetlerinin tek elden planlanmas, salk politikalarnn ülke genelinde ayn ekilde uygulanmas ile kurumsal farkllklarn ortadan kaldrlmas salanacaktr. Salk hizmetlerinin sunumunda standardizasyonun teminine yönelik çalmalar hzlanacaktr. Salk kurum ve kurulularnn açl, kapan ve denetimlerinde de ayn standartlar uygulanabilecektir. Koruyucu salk hizmetlerine arlk vermek daha kolay hale gelecektir. E zamanl olarak balatlacak aile hekimlii hizmetleriyle birlikte, etkili bir sevk mekanizmasnn oluturulmas mümkün olacaktr. Salk hizmetlerinin maliyetlerinin daha iyi kontrol edilmesi salanabilecektir. Tbbi cihaz, ilaç ve dier tbbi sarflarn temininde ortak yöntemlerin kullanlmas salanacak ve kaynak kullanm rasyonel hale gelecektir. Salk yatrmlar ve salk insan gücü planlamasnn daha gerçekçi olarak yaplmas ve uygulanmas temin edilecektir. Salk personelinin farkl kurumlarda çalmalarndan kaynaklanan özlük ve dier mali haklarndaki farkllklar ortadan kalkacaktr. Ülke genelinde bütün hastalarn ayakta veya yatarak tedavileri srasnda kullanacaklar ilaçlar ayn standartlarda temin edilecek, geri ödeme mümkün olacak ve bu konuda maduriyet yaanmasnn önüne geçilecektir. Kurumlara ait binalar ve donanm daha verimli kullanlacaktr. Halkmz salk hizmetine daha kolay ulamaya balayacak, daha kaliteli bir hizmeti eit artlarda alm olacaktr. Devirden Sonraki Durum ve Sigortal Hastalarn Ya.adklar Sorunlar 5283 sayl Kanun uyarnca Kurumun 144 hastane, 11 az di merkezi, 217 dispanser ve 176 salk istasyonu Salk Bakanl na devredilmitir. Ancak yukarda da belirtildii gibi söz konusu kanunun gerekçesinde ve siyasilerin söylemlerinde devirden sonra sigortal hastalarn, süratle salk hizmetlerine ulaacaklar, salk hizmetlerinden adil ve eit ölçülerde yararlanacaklar, iyi muamele görecekleri, ameliyat olabilmeleri veya yatarak tedavi görmeleri için bçak paras veya baka adlar altnda kendilerinden para istenmeyecei, hekim tarafndan verilen ilaçlara sra 4

5 beklemeden ulaarak tedavilerine balayacaklar srarla belirtilmise de bir yllk uygulama sonuçlar aksini göstermektedir. Salk tesislerinde sunulan hizmetlerin iyiletirilmesi için hiçbir kaynak ayrmadan (nitekim 2000 ylnda kii bana düen salk harcamas 202 USD iken, 2004 de 196 USD ye dümütür.) Kurum hastanelerinin devrinin mevcut sorunlar çözmedii gibi yeni sorunlarda yaratacan gören sendika ve meslek örgütlerinin bakanlar baka amaçlarla yaplan devre kar çkmtr. Ancak baz yetkililer örgüt bakanlarnn bu tepkilerini çarptarak, örgüt bakanlarn sigortal hastalarn daha iyi salk hizmeti almalarna kar olmakla suçlam, Kurum hastaneleri üzerindeki etkinliklerinin kalkaca için feryat ettiklerini ifade etmitir. Devrin gerçekletii tarihinden itibaren tüm illerde yaplan gözlem ve tespitlerimizde sigortal hastalarn yaadklar sorunlar çözüme kavumam, aksine devirden önce var olmayan yeni sorunlar ortaya çkm, hizmet satn alnmas nedeniyle maliyetler artmtr. Salk Bakanl tarafndan devralnan baz salk tesislerinin özellikle büyük illerde poliklinik hizmetleri sunan dispanserlerin kapatlmas, salk hizmetlerinin sunumunu zorlatrmtr. Devirden önce salk hizmetine ulamada sorun yaanmayan baz illerde devirden sonra kapatlan salk tesisleri nedeniyle, hastalarn salk hizmetlerine ulamalar güçlemitir. Devredilen salk tesislerinin bünyesindeki ödeme bürolarnn kapatlmas bu yerlerdeki sigortallarn emeklilerin, bunlarn hak sahibi durumundaki aile fertlerinin önemli ölçüde madur olmalarna neden olmutur. Bulunduu yerdeki imkanlarla tedavi olamadklar için dier illere sevk edilen hastalardan yol masraflarn ödeyemeyecek durumda olanlar, bulunduu yerdeki ödeme bürolarnn hizmetlerinden de yoksun kaldklarndan tedavilerini yaptramaz duruma dümülerdir. Devirden önce yatan sigortal hastalarn tedavileri ile ilgili her türlü ilaç, tbbi malzeme, protez, ortez ve iyiletirme araç ve gereçleri Kurum hastanesi tarafndan karlanmakta iken, devirden sonra çou hastanelerde söz konusu malzemeler sigortal hastalara temin ettirilmektedir. Bu malzemelerin bedellerini ödeyemeyecek durumda olan sigortal hastalarn tedavileri ise aksamaktadr. Sürekli ilaç kullanmak zorunda olan sigortal hastalarn devirden önce yurtiçinden veya dndan temin edilecek ilaçlar zamannda karlanmakta iken, devirden sonra ilaçlarn karlanmasnda gecikmeler olmaktadr. Devirden önce vizite kad ile sigorta hastanesine bavurarak tedavisini yaptran sigortal hastalar, devirden sonra bilgisayara bilgilerin geç girilmesi veya yanl girilmesi nedeniyle zor duruma dümülerdir. Provizyon alamayan hastalar hastane, iyeri, sigorta müdürlüü arasnda gidip gelme zorunda braklarak madur edilmektedir. Görüldüü üzere Kurum hastanelerinin Salk Bakanl na devrinden sonra sigortal hastalarn yaadklar sorunlar ortadan kalkmam var olan baz sorunlarn arlamas yannda yukarda belirtilen yeni sorunlarla da karlamaya balamlardr. 5

6 TÜRK--C Bölge ve -l temsilciliklerinin yaptklar tespitlere göre sigortallarn, emeklilerin bunlarn hak sahibi durumundaki aile fertlerinin dul ve yetimlerin muayene ve tedavileri srasnda yaamaya devam ettikleri ve yeni karlatklar sorunlar aada ki balklar halinde toplanmtr: *Gerekli önlemler alnmadan çou illerde, özellikle büyük illerde Sosyal Sigortalar Kurumu ndan devralnan dispanser ve salk istasyonlarnn kapatlmas, telefonla randevu sisteminin kaldrlmas sonucu, polikliniklerde büyük ylmalar olumakta, hastalar çok uzun süre poliklinik önlerinde beklemek zorunda kalmaktadr. Baz hastalar ise muayene olamadan dönmek zorunda kalmaktadr. *Laboratuar hizmetleri (kan tetkikleri, röntgen, ultrasonografi vb.) yetersiz kaldndan hastalarn tetkiklerini yaptrmalar bir haftay geçmektedir. *Özellikle ileri tetkiklerde çok ileri tarihlere gün verilmektedir. *Yatarak tedaviler için baz branlarda hastalara alt ay aan sürelerde gün verilmektedir. *Baz branlarda ameliyatlar için de aylarla ifade edilen tarihlere gün verilebilmektedir. *Az ve di salna ilikin tedaviler için alt ay aan sürelere gün verilmektedir. *Hastalara taklmas gereken protez, ortez ve iyiletirme vastalar, çou hastanece hastalara aldrtldndan, bunlar almaya gücü yetmeyen sigortallarn tedavileri aksamakta, salklar riske girmektedir. *Baz hastaneler tarafndan ameliyat srasnda kullanlacak ilaç ve tbbi malzemeler de hasta sahiplerine aldrldndan, özellikle acil vakalarda önemli skntlar yaanmaktadr. *1. basamaktan 2. basamaa, 2. basamaktan 3. basamaa sevklerde büyük skntlar yaanmaktadr. Özellikle ilçelerden illere yaplan sevklerde, o yerdeki Kurum salk tesisleri ile birlikte Ödeme Bürolar da kapatldndan sigortal hastalarn yol ve zorunlu masraflar ödenmemektedir. Yol giderlerini karlayamayacak durumda olan hastalar tedavilerini yaptramamaktadr. *-laçlarn temininde kuyruklarn kalkm olmasna karn yeni büyük skntlar yaanmaktadr. Özellikle ara verilmeden sürekli kullanlmas gereken ilaçlarn temini zamannda yaplamadndan, hastalar ilaç kullanmna ara vermek zorunda kalmaktadrlar. Bu durum ise hastalarn tedavilerini aksatarak hayatlarn büyük ölçüde riske etmektedir. Keza bedeli yüksek olan ilaçlar çou eczaneler tarafndan eczanede olmad gerekçesi ile hastalara verilmemektedir. *Artan maliyet nedeniyle, ilaç giderlerindeki art azaltmak amacyla 1.basamak hekimlerin ilaç yazma yetkisi snrlanmtr. Bu uygulama sigortal hastalarn ilaca ulamalarn zorlatrmtr. Özellikle ilçelerde oturan sigortallarn ilaç yazdrmak için ildeki hastanelere gitmek zorunda braklmas önemli maduriyetlere neden olduu gibi hastane polikliniklerinde ylmalara da yol açmtr. 6

7 *Sigortal hastalarn acil bavurularnda, kurum uygulamalarn bilmeyen baz hastaneler bu hastalardan ücret talep edilmektedir. *Salk Bakanl na bal hastanelerdeki çou hekimler ve personel kurum uygulamalarn ve mevzuatn yeteri kadar bilmediklerinden, viziteye çkan sigortal personel iba srasnda iverenleri ile sorun yaamaktadr. *Güncel olmayan provizyon veri tabanndaki bilgiler nedeniyle sigortal hastalar salk tesislerine bavuru aamasnda önemli sorunlar yaanmaktadr. Sigortallar gereksiz bürokratik ilemlere muhatap olmaktadr. Provizyon alnamayan sigortal hasta önce iyerine gönderilerek vizite kad dnda hesap fii almakta, sonra Sigorta Müdürlüüne gidip tasdik ettirmekte, daha sonra salk tesislerine gelerek zaman kalrsa tedavisini yaptrmaktadr. Gidi geliler için yol paras veremeyenler tedaviden vazgeçmek zorunda kalmaktadr. *Salk Bakanl na bal çou hastanede sigortallarn, emeklilerin, bunlarn hak sahibi durumundaki aile fertlerinin, dul ve yetimlerin ikinci snf vatanda gibi davranlmasna srarla devam edilmektedir. *Hekimin gerekli görmesine karn, sosyal sigorta mevzuat yeteri kadar bilinmediinden hasta refakatçilerinden ücret alnmaktadr. *Salk personeline performansa dayal ücret ödendiinden baz hekimler tarafndan sigortal hastalar istismar edilmektedir. *Yatarak tedavilerde, ameliyatlarda muayenehaneye bavuru yöntemi, bçak paras ad altnda uygulamaya devam edilmektedir. *Hala hastanelerde ücret ödeyemeyen hastalar rehin tutulmakta ve senet alnmaktadr. *Protokol akdedilmi özel hastaneler, sigortal hastalardan fark ücreti aldklarndan salk tesisinin seçme özgürlüü sadece üst gelir gruplarna tannan bir hak olmutur. *- kazalarna ilikin tüm tedavilerin kurum tarafndan ücretsiz olarak karlanmas yasa gerei olmasna karn sevkle giden hastalardan dahi baz özel hastaneler özel hizmet ad altnda fark ücret almaktadr. *Öte yandan aile hekimlii uygulamasnda da amaçlanan baar elde edilememitir. Düzce de pilot olarak uygulanan aile hekimlii müessesesinden istenilen sonuç elde edilememitir. Pilot uygulamalardaki baarszlk ülke koullar ile badamayan aile hekimlii müessesesinin ileyeceinden duyulan kukuyu artrmtr. Hastanelerinin Sa"lk Bakanl"na Devrinden sonra, Kurumun Sa"lk Giderleri ve Ek Yükü Artm.tr Salk tesislerinin devredildii tarihinden itibaren Kurum salk hizmetlerini satn almaya balamtr. Salk hizmeti üretmedii için maliyetleri kontrol edemeyen Kurumun, salk harcamalar hzla artmtr sayl kanun gerekçesinde ve Salk Bakanl nca yaplan açklamalarda belirtilenlerin aksine 7

8 Kurumun salk harcamalar, Mart 2005 aynda, Ocak 2005 ayna göre yüzde 160 orannda artla aylk 335,9 milyon YTL den 926,4 milyon YTL ye yükselmitir. Kurumun salk giderlerindeki art sonraki aylarda da devam etmitir. Austos 2005 ayna kadar Kurumun yapt fiili salk harcamalar dikkate alndnda, 2005 ylnda salk harcamalarnn 8,621 milyar YTL n aaca hesaplanmaktadr. Ancak bu hesaplamada Salk Bakanl hastaneleri tarafndan henüz gönderilmeyen faturalar (2005 yl içinde Kurum tarafndan sadece 92 milyon YTL Ocak aynda, 99,5 milyon YTL Mart aynda fatural ödeme yaplmtr. Tüm aylarda Salk Bakanl na avans ödenmitir.) ile Kasm ve Aralk aylar için eczanelerden gelecek faturalar dikkate alnmamtr. Nitekim Kasm sonu itibariyle Kurumun salk harcamalar 6,147 milyar YTL n amtr. Bu ödemelerinde dikkate alnmas halinde hastanelerin devri nedeniyle, 2005 ylnda salk harcamalarndaki artn, kuruma getirecei ek yükün 4,5 milyar YTL n aaca hesaplanmaktadr. Hastanelerin devrini öngören kanunun gerekçesinde ise Kurumun salk harcamalarnn, 2005 ylnda 7 milyar YTL olarak gerçekleecei, gelecek ek yükün 1,7 milyar YTL olaca hesaplanmtr. Nitekim Kurumlarn salk giderlerindeki büyük art dikkate alnarak, 2006 yl Bütçe Kanununda yaplan düzenleme ile sosyal güvenlik kurumlarnn tarihi itibariyle Salk Bakanl na olan tedavi borçlar terkin edilmitir ylndan itibaren yeni bir fiyatlandrma ile salk hizmetleri sunumunda maliyetlerin üzerindeki tutarlarn sigortal ve emeklilerden alnmas gibi uygulamalarla yeni katk paylar getirilmek istenmektedir. Bu uygulamann salk hizmeti üretimini olumsuz etkileyecei kukusuzdur. Konfederasyonumuzun, Kanunun gerekçesindeki hesaplarn yanl olduu, hastanelerin devri halinde salk harcamalarndaki artn kuruma 5 milyar YTL na yakn ek yük getirecei konusundaki uyarlar dikkate alnmamtr. Oysa ki Kurumun, salk hizmetlerini üretip maliyetlerini kontrol ettii, 2004 ylna kadar ksa vadeli sigorta kollarndan toplad primler çok az farkla salk harcamalarn karlamtr. Salk hizmetlerini dardan satn almann düük olduu 2000 ylna kadar toplanan primler ise giderleri karlad gibi önemli miktarlarda fazla vermitir. Salk hizmetlerini satn alma zorunda braklan Kurumun, giderek artan salk harcamalarn karlamas mümkün görünmemektedir. Bu nedenle açklar büyüdükçe Hazinenin yükü de artacaktr. Nitekim Kurum, piyasadan satn ald salk hizmetlerinin ve ilaçlarn bedellerini ödemekte zorlanmaya balam, ödeme süreleri her ay uzamtr. Uzamaya devam etmektedir. Kurumun salk harcamalarndaki art, sigortallarn salk yardmlarndaki mevcut haklarn ksmay da gündeme getirmitir. Nitekim TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunun gündeminde olan Sosyal Sigorta ve Genel Salk Sigortas Kanun Tasarsnda, sigortallara verilecek salk hizmetlerinin süresinin, miktarnn her yl maliyet ve etkinlik ölçütlerine göre Kurumca belirlenmesi öngörülmektedir. Kurumun salk hizmetlerini satn almas sigortallara da baz durumlarda ek yük getirmitir. Özel hastaneler ile yaplan protokollerde hastanelerin sigortal hastalardan protokol üstünde ücret talep etmeleri olana salanmtr. Söz konusu uygulama ile 8

9 fark ücreti ödeme gücü olmayan sigortallarn bu hastanelerden yararlanmalar imkanlar ortadan kaldrlmtr. Kurumun laç Harcamalar Artm.tr Hastanelerin devri ile birlikte, Kurumun sigortal hastalara verecei ilaçlar piyasa eczanelerinden temin etmesi ilacn salk harcamalar içindeki payn yüzde 42 üzerinde artrmtr. Toplu ilaç alm imkannn ortadan kalkmas, ilaç fabrikasnn kapatlmas Kurumun ilaç giderlerinin hzla artmasna neden olmutur. Kasm 2005 ay sonu itibariyle kurumun ilaç gideri 3,2 milyar YTL dir. Bu miktarn içine faturas gönderildii halde ödenemeyen veya faturas gönderilmeyen ilaç bedelleri dahil edilmemitir. -laç Fabrikas ile eczanelerinin kapatlmas Kurum açsndan iki önemli kayb gündeme getirmitir. Bunlardan birincisi Salk Bakanl na devredilen hastanelerin stoklarnda bulunan ilaçlar ile -laç Fabrikasnn stoklarnda bulunan ilaçlarn miad dolmadan sigortal hastalara verilememesi halinde urayaca kayp, dieri ise ilaçlarn toplu alm yaplamamasndan kaynaklanan kayptr. Sosyal Sigortalar Kurumu Bakanl nn verilerine göre Kurum eczanelerinin stoklarnda bulunan 474,3 milyon YTL tutarndaki ilaç Salk Bakanl na devredilmitir. Hastanelerin devri ile birlikte eczaneler de kapatldndan devredilen bu ilaçlarn sigortal hastalara, özellikle ayaktan tedavi gören hastalara verilmesi imkan azalmtr. Stoktaki ilaçlar kullanm süresi içinde sigortal hastalara verilemedii takdirde imha edilecektir. Bu ilaçlarn ila tarihleri arasnda deiik tarihlerde miatlar dolacaktr. Bu ilaçlar miatlar dolmadan sigortal hastalara verilemedii takdirde imha edilecektir. Keza kapatlan -laç Fabrikasnn stoklarnda da 4,2 milyon YTL tutarnda ilaç bulunmaktadr. Bu ilaçlarnda yukarda belirtilen süreler içinde deiik tarihlerde miatlar dolacaktr. Gerek hastanelerin gerekse ilaç fabrikasnn stoklarnda ki ilaçlardan tarihine kadar miatlar dolacak ilaçlarn hastalara verilmesi imkan nerde ise kalmamtr. Bu ilaçlarn imhas halinde Kurum önemli miktarda kayba urayacaktr. -laçlarn serbest piyasa eczanelerinden alnmas, dorudan üreticilerden ve ecza depolarndan toplu alm nedeniyle Kurumun salad avantaj ortadan kaldrmtr. Buna bal olarak Kurumun ilaç giderleri, 2004 ylna oranla 2005 ylnda 11 aylk fiili gerçeklemeye göre yüzde 32,5 artla 3,6 milyar YTL nin üstünde olacaktr. Nitekim bu miktara 45 gün içinde ödenmesi gereken ve ödenmeyen 9, 10 ve 11. aylara ait ödemeler dahil edilmemitir. Bunlarda dikkate alndnda kurumun 2004 ylna oranla 2005 ylndaki ilaç giderlerinin yaklak yüzde 40 orannda art göstererek 3,7 milyar YTL olarak gerçekleecei tahmin edilmektedir. Salk giderlerindeki hzl ve büyük oranlardaki art, Kurumu kaynak skntsna sokmutur. Buna bal olarak protokol gerei 45 günlük süre içinde ödemesi gereken ilaç bedelleri, 60 gün içinde ödenebilmektedir. Salk giderleri arttkça ilaç bedellerinin ödeme süresi daha da uzayacaktr. Bu durum ise eczanelerin sigortallarn, emeklilerin, bunlarn hak sahibi durumundaki aile fertlerinin, dul ve yetimlerin ilaçlarn karlamalarn engelleyecektir. Çou eczanenin iflasna dahi neden olabilecektir. 9

10 Kald ki bir yllk uygulama dahi, baz eczanelerin pahal ilaçlar sigortal hastalara vermekte nazlandklar tespitini ortaya koymutur. Bu nedenle de çou sigortal hastalar ilaçlarn alabilmek için eczane eczane dolamak zorunda kalmaktadr. Sonuç Sosyal Sigortalar Kurumu salk tesislerinin Salk Bakanl na devrinden sonraki uygulama sigortallarn salk hizmetine ulamada tedavileri srasnda karlatklar sorunlarn çözüme kavuturulamadn, aksine baz sorunlarn arlamasna neden olduu gibi devirden önce olmayan yeni sorunlarnda ortaya çktn göstermitir. Kurumun salk harcamalar ise kanun gerekçesinde tahmin edilen miktarlarn çok üstünde artmtr ylnda 6,6 milyar YTL olan salk harcamas, 2005 ylnda 11 aylk fiili harcamaya göre yüzde 27,2 orannda artla 8,4 milyar YTL olacaktr. Ancak bu miktarn hesaplanmasnda hastaneler tarafndan fatura edilmemi aylara ait tedavi giderleri ile 45 ila 60 gün öncesine ait ödenmemi ilaç giderleri dahil edilmemitir. Bu miktarlarnda ödenmesi halinde Kurumun salk harcamalar önceki yla oranla büyük ölçüde artacaktr. Ancak 2006 Bütçe Kanunu ile tarihine kadarki Salk Bakanl na olan borçlar terkin edildiinden 2005 ylnda bu yükten kurtulmu bulunmaktadr. Ancak yine de ilaç bedellerinin protokolde öngörülen sürede ödenmesi imkan kalmamtr. Verdikleri ilaçlarn bedellerini süresinde alamayan eczanelerin sigortal hastalara ilaçlarn vermemesi büyük olaslktr. Konfederasyonumuz, tüm sendikal ve meslek örgütlerinin kar çkmasna ramen Salkta Dönüüm Program çerçevesinde uygulamaya konan bu sistemin giderek arlaacak yükünün faturasnn içi ve iverene kesilerek, prim yükünün arlatrlacandan, Sosyal Güvenlik Sistemimizde Reform ad altnda çkartlmak istenilen Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunu ile de sigortallarn mevcut salk yardmlar haklarnn büyük ölçüde kstlanacandan endie duymaktadr. *Bu rapor TÜRK-> Sosyal Güvenlik Dan.man Celal Tozan tarafndan hazrlanm.tr. 10